Grice
e Magni: l’implicatura conversazionale – filosofia italiana – Luigi Speranza (Milano).
Filosofo italiano. Grice: “I love Magni – He has gems like ‘Petrus is Petrus’ –
I’m talking about his “Principia et specimen philosophiae” – The titles for the
chapters are amusing, and he refers to ‘ratio essendi’ – and other stuff –
*Very* amusing --.”Figlio dal conte Costantino Magni e da Ottavia Carcassola, si
trasferì a Praga. Entrò nei cappuccini della provincia boema a Praga. Insegna filosofia
entrando, grazie al suo insegnamento, nelle grazie dell'imperatore. Presto fu
eletto Provinciale della Provincia austro-boema dell'ordine e divenne apprezzato
consigliere dell'imperatore e di altri principi europei. Il re Sigismondo III
gli affidò la missione cappuccina nel suo paese. Ferdinando II lo inviò in
missione diplomatica in Francia. Fu uno dei consiglieri del duca Massimiliano I
di iera. Dopo la battaglia della Montagna Bianca, sostenne l'arcivescovo di
Praga Ernesto Adalberto d'Harrach nella cattolicizzazione della popolazione e
nelle riforme diocesane. Prese parte in nome dell'imperatore ai negoziati con
il cardinale Richelieu sulla successione ereditaria al trono di Mantova. Divenne
consulente teologico nei negoziati per la pace di Praga e missionario
apostolico per l'elettorato di Sassonia, Assia, Brandeburgo e Danzica. Riprodusse
a Varsavia di fronte al re e alla corte l'esperimento di Torricelli usando un
tubo riempito di mercurio per produrre il vuoto. Riuscì a convertire il
conte Ernesto d'Assia-Rheinfels e sua moglie. Dopo che l'Praga venne
affidata ai Gesuiti, entrò in contrasto con i gesuiti, che lo fecero arrestare
a Vienna. Rilasciato dalla prigione per intervento dell'Imperatore e tornò a
Salisburgo, dove morì quello stesso anno. Frutto della sua polemica con i
protestanti è “De acatholicorum credendi regula judicium” in cui sostene che
senza l'autorità della Chiesa, la Bibbia da sola non era sufficiente come
regola di fede per i cristiani. Trata lo stesso argomento in “Judicium de
acatholicorum et catholicorum regula credenda”, le cui debolezze argomentative
scatenarono la contro-offensiva dei protestanti. Si occupa di metodologia,
logica, epistemologia, cosmologia, metafisica, matematica e scienze naturali.
Rifiuta i principi aristotelico-scolastici, ispirandosi alle dottrine di
Platone, Agostino e Bonaventura. Altre saggi: “Apologia contra imposturas
Jesuitarum,” “Christiana et catholica defensio adversus societatem Jesu,” “Opus
philosophicum,” “Commentarius de homine infami personato sub titulis Iocosi
Severi Medii,”:Concussio fundamentorum ecclesiae catholicae, iactata ab Herm.
Conringi, “Conringiana concussio sanctissimi in christo papae catholici
retorta,” “Echo Absurditatum Ulrici de Neufeld Blesa” “Epistola de responsione
H. Conringii” “Epistola de quaestione utrum Primatus Rom. Pontificis, “Principia
et specimen philosophiae, Acta disputationis habitae Rheinfelsae apud S.
Goarem, “Organum theologicum”; “Methodus convincendi et revocandi haereticos”;
“De luce mentium”; “Judicium de catholicorum ei acatholicorum regula credendi, “De
atheismo Aristotelis ad Mersennum, Demonstratio ocularis, loci sine locato:
corporis successiuè moti in vacuo, Bologna, Benatij. Vedi la voce nella
Enciclopedia Italiana. J. Cygan, “Vita prima”, operum recensio et
bibliographia, Romae, “Opera Valeriani Magni velut manuscripta tradita aut
typis impressa, «Collectanea Franciscana», A. Catalano, La Boemia e la ri-conquista
delle coscienze. Harrach e la Contro-Riforma, Roma, Storia, M. Bucciantini, La
discussione sul vuoto in Italia: Discussioni sul nulls, M. Lenzi e A. Maierù,
Firenze, Olschki, A. Napoli, La riforma
ecclesiastica in Boemia attraverso la corrispondenza della Congregazione de
Propaganda Fide, Centro Studi Cappuccini Lombardi, Biblioteca Francescana,
Milano. Relatio veridica de pio obitu R. P. Valeriani Magni, Lione, Ludwig von
Pastor, Storia dei papi, Roma, Treccani Enciclopedie on line, Istituto
dell'Enciclopedia Italiana. Enciclopedia Italiana, Istituto dell'Enciclopedia
Italiana, M. Bihl, G. Leroy. Ad universam Philosophiam. De Ordine &Jl)lo
Dottrimt. Oftii Theophilc nullum entium affitmiri de alio ente, fed fingula
negari de singulis quae verd affirmantur de entibus non lunt entia, sed
habitudines, quae intercedunt entia. Ego enim illa duntaxat nunc upaui entia, qu3e
per al iquam potentiam pofluni efTe, 6c intelligi, feorfum abomni
alioente. Harum habitudiuum, ut docui, aliae funtiden:itatise(Tentiae, ut,
“Petrus est Petrus. Alias identitatis rationis, ut “Petrus est Paulo idem m
ratione naturae humanae. Demum aliac funt efle aut principium, aut ter-
n)inumalicuius motus, vt “Petrus generat”, “Paulus generatur”. Ex
quibus duntaxat potest demonstrari & existentia, & natura
entium.Verum non funt negligendae reliquae: Ille,enim, qua:referent identitatem
essentiae sive affirmatam, sive negatam, inuoluunt Frequenter niotum noftraerationisa
cognitionc imperfe&a, ad perfectionem: v.g huius propoaitionis, “Homo
est animal rationale”. praedicatum^licec sit identicum subie<3:o, ipsum
tamen explicat diftin&ius. Qux autem confiftuntin identitate rationis,
fiue affirmata, fiue negata, coordinant cognoscimentum et praedicamenta, &
in omni di- £lione, iudicio, ac ratiocmatione praetendunt terminos, qui
ab identitate rationis, communi pluribus entibus, denominantur universales. Et
licet eiusmodi identitatesr ationis non inferantur syllogismo, sed
cognoscantur sola collatione, seu comparatione terminorum, cognitorum aut immediate
aut mediante illatione: tamen hae habitudines tum fubeunt illationem, cum
ex identitate rationis affirmata, aut negata de duobus principijsali cuius motus,
infertur proportionalis identitas rationis, inter terminus illorum motuum, v.g.
Quae est ratio entitatis inter Petrum et Paulum, ea eft mter filios Petri et Pauli.
Quoniam vero in primo libro de per se notis, per didboncm connexam ordinavi in
cognoscimento, & praedicamentis entia per se nota: coordinationem graduum
entitatis, nomino cognoscimentum, & A per iu* X
2 Vakriani Magni per iudicium conncxum exhibui in clau^diftin
&asomnes entiurn per se notorum pra:cipuos motus per se notos,
quorumillos. quos quifquc confcit in se, ennarraui (atis accurats,
inlibro demeicon- lcicntia: fupercft, ad complementum appararus philosophici.
exhibere illas propoauioncs. quarum veritasnon dependeat abentium cxi-
ftentiajeda rarionc a?tcrn^ > & incommutabili, cuius modi debent
cf- fe i!la?,qutfin syllogismo denominancuc maiores: Minores
enimper se nota propoliciones, exararaz in cra#atu de per se noris , habenc
ve- rit3tem,pendulam ab exifteruia Ennum; v. g. Luna mouetur, qua? ,
fi corrumpatur,inducit Falfiratem iliius propofitionis, Ac vero hxc: Id,
quod mouctur, neceiIari6 movetur ab alio : eft vera,tametfi corrum-
pancuromnia mouentia & mobilia. Harum vero propofitionum
incommutabilium funt innumera nequecft vllaclfYerentia motus, quaenon sibi
vendicetpropiias vericate'S mcommutabiles: puta has.Id, quod Loco-movetur 5 neccessari6
Loco movetur ab alio: ld, quod alteratur, necelTari6 alteratur ab alio;
U> qnod generatur, neceflano generatur ab alio. Veium hae omnes deriuanc
(ibi incommutabilitatem ab hac: Id quod mouetur, neccessariu mouecur ab
aho>oporcetergo congercre invnum craclacumillasim- fnutabilium,quas
nulla ipccialis pars philosophiae pcrcra&ac, quatenuSjvbiv.g. ventum ficad
tra&a cum de generatione. Ha?c, fd, quod geiif ratur, neceflario generatur
ab alio demonftracurperhanc : id, <juod mouetur, necefl.ui6 mouetur
abalioj quae supponatur dcmon- (trata m ipfo vestibulo Philosophia?,ica
vc non fic opus in vllo ratiocir nco repetere demonftiacionem
fadtam. Hiccrgotra&atus comple&iturhas propositiones ajternas,
& ir>» commucabiles>in quas neccirario refoluancur omnes
lllacioncs. quas habebir,& habere poteft vniucrfa philosophia: has
nuncupaui Axiomata, & licniiTec denominarc Maximas, veluc, quac influanc
vim iliatiuam propofitionibus maioribus. Exordioraucemtraclatum ab
habitudinibus idcmitatis elTentiar, deinde profequar illas,quac funt efle
pi incipium & ccrminum motus, casvero, quae funt ex
idcncitareracionis, poftrcmo loco commemorabo.nimirum
ilIas,quacafficiuncmotum:mocum,inquam,icalem cx quo duntaxar argumentor entium
exiftencias & nacuras. Scd veiitus,nemeusftylustibi vfquequao^ue
probccur, voloprius ^cxcufareilla.qu^forcaflisexiftimabisnofaciicongrua
fini,mjcintcdo • Obijciturprimo loco oblcuritas, quxfuperec vulgarem
conditionem, j4xiowata S ncm rhilofophantiura. Respondeo, quod obscurafas
obuenit vcl ab obie&o, ve! a ftylo (cribentis. Meum stylum audafter
dico tam darum quam quicflepoifitnatioenimfcribendicum clarirate est mihi
& rco- peccisfima, et familiaris.cxcerum grarulor philosophiae
obfcuriracem ab obie&o,quae aiceac plerofque ab hoc
ftudio,quiReipublica: vnlius opera,& aecace impendent in agro>in
mechamcis^in bcllo & iimilibus Laudatur pasfim rraditio do&rinae per
quarftiones , quae rnouentuc de (uL,ie&o alicuius
fcicnciae>placecque numerata partino earum.Hanc methodum refolutiuam
Ego non adhibeo, fed compofiriuam : Haec enim exordicur a nonslimis &
prarcendens lucem eacenus partam, reuelat semper obfcuriora : qui verdmouec
quxftionem,obijcit tene- bras,quas fubmoueac,(olucndo qua^ftionem
propofiram. Uli,qui per qusftiones cradunt lcientiam,ducunt
argumenta ex om- nibus locis diale£ticis:Ego proiequor lineam mocus ,
tfnde dunraxac infero enrium exiftencias,tSc nacuras,ijsargumcncis,
quadola poflunt efle dcmonftrariua,quarue,adnumerata Diale&icis ,
digniratem pro- priam peflundant Memineris vero, Theophile, argumentum,
quod inihi est demonstrativum, alicui fortasfis vixerit
probabile:(untenim plerique, quibus opus fu pharmaco magis quam syllogismo. Quoniam
vero motiu func fubordinati > demonltrationes anrece-
dentesnancifcuntur,maiorem certitudinem , & euidentiam a lubfe-
ouentibus:fcilicer > exiftencia,& natura primi mouentis
confirmatur^ iecundis,alijfque fubfequentibus. Hxc conditio
ratiocinancis ex motu,e(t oppofita illi,quae ducitur ex nacura Quanti
difcreci f 6c continui •, nam in Mathematicis vix aliqua demonftrationum
anteccdentium pendec a iubfequenti- bus. Tibiver6,legentimeostra£htus
, occurent frequenter nonnulla amcnegle&a , qiu? tuo iudicio
debuiflenc dici; ied fcuo mehorrere confufionera,vcl
minimam,mareriaium>quas fuis locis deftinaui rra- £Undas;Ide6,Licet
fciam mulcum lucis acceflurum rci , quam expo- no.fi eo loci cognofcacur
aliquid,alio loco referuarum , ramen id fe- pono,& pra:ftoloL loco
congruo do&rinam,qua: no debec anticipari. Nil pono moieitius
obueniet cibi m m ea Philofophia, quam quod fcpono obiediones
manifeftas,dn#as ab exiftencia reru contra con- clufionnsillacasa
racionibusanernis,v.g.infero mouentem non pcfle quietcece in termino
trafeuntcqui fu fibi iCqualis in entitate.Cui co- clufioni videcur
aduerfan expeucua omniu generaciu fibi fimile in na- A i wraj, - r" —
ta....\....^x V zlcriam
Mdgni. tttra^fed (tperpendasfolutiones eiufmodi
obiedlionurnjfacile/ntelli- ges eas^fi anteuertantur , neceflai io (us
deque conuerfuras vmuerlam Philosophiam, fine quarlira evidentia. Ponofi
vim a.gumenti con- clufionisillataealTequans facile inteliigcsrcrum
exiftennas, &naturas dependcrea rationeaetcrna.a.rumpra in
fyllogifmo.&fupponeslatere aliquid in entibus concretis,vndecaptas
occafionem errorrs. Confulcoabftineoa quamplurimis, quce alioqum
magna conten- tionecontrouertuncurintei Philofophos , fi tamenhzc
ncghgentu non detrahatfcientia^quamprxtendo : Commemoroadexempkira
differentiam interdiftin&iones formalem*rationis
ratiocinat*e,&mo- dalem.Eiufmodi enim contenrione.splunbus feculis
agirarae, non ha- bent momentum ad veritatcm quaefuam,quod pofcat dispucationern zuternam. Non
infero ex conclusionibus primo illatis, reliquas omnes, qur inferripoflunt
ed illas duntaxatj quae cx ponunt natura mcntis, quoi
fub»jciturratiocinio : immopleraquc rranfilio, quxexdcmonftrati* non
obfciueprodcuntinlucem. s :
DemumnouerismenondocererespervocabuIa,fed res, confue- ta oratione
declaratas, significo per vocabuU vfitata,fi Hippetant , vci adhibeo aha
ad placitum meum. Capvt ir. -dxiomata ex identiutt
ejfentiali. Ursauternpr^miffisaggredior habitudincs identitatfs
eflenti». A Afeddebeopnusaflignarcrationemcommunem omnibus cnti'
bus quatenus hxc dodnna fit vniuetfal.ffima, Nofti
Theophile.fpecierum.quascognolcituri adhibcmus . jffiW eflc lenfib.les a
. as imag.nabiles.ali.. intelligib.tes/ enlib.lcs refeW aliquod lenfib.le.non
lolum quod aftu exiftat.fed & quod fi, p S n t.ffimum fent.ent.: At
vero imaginab.les . &,nrelh#b,lcs r-fe r ..m . J nutum, magmantis
&intcllige. Hisnonrolumentia^uexiftem praefenua.fed
abient,a,pr^erita,futura,poffib,), a , ac dcmum ab ft ra
Exphcaturuserg^Rationem.communem omnibusentibus eim
affignaredebeo.quxaffirmetur deentibuspr. sentibus affirmVk dc
pwtcri^affirmabitur defuturis , affirmaretur de poflibSus^f!
Tcnirenc X jixiomata S
venirent ad a£tum,qu#ue affiimatur de his, qux inrelliguntur,abftra-
hendoabimentione praeteritorum praefentiumjfuturorum^ ac pofli-
bilium. Dicoigitur Ensefleid,quod exerceta&um eflendi, vt v.g
amans c(l id,quod exercet adtum amandi: Ctrm cogito Theophilum ,
coguo id ; quod cxercet a&um eflendi Theophilum : Leo exercet a&umel-
fendi Leonem & quodlibet entium exercct a&urn eflendi feipfum,fe-
cundum praecifam entitatem vniufcuiufque, ita vt Ego , quinon fuin
Theophilus, non poflim exercere a&um eflendi Theophilum:nec Leo
poteftexercereadtum eflendi hominem. Qnaproprer ratio , commu- nis
omnibus entibus,abftrahit ab omni fpeciali exercitio entitatis : ita vt
nuila fit,aut poflit intelligi communis omnibuscntibus , quam quae
nuuraliter concipuur ab omnjbus , quaeue habetur in ipfo communi
vocabulo.£«i:nimirum.id.quodaaumeflendi autexercet, autexer- cuit,aut
exercebit,aut potelt exercere,concipitur vt Ens, quod aut eft, aut
fuit,aut ent,auc efle poteit. Seclufa (citra negadonem ) omni praecisa
rationeentitatis vllius. Itaque id, quod non exercet a&um eflendi,non
eft Ens„ Pneterita non (unt.fed fuerunt entia. Futura non sunt/ederuncemia.
^ PofTibilianonlunt/ edpofluntefle entia, &confequentcmil ho-
r»meflens. \ Ens vero abftraftum ab intentione praefentis,
prarteriti , futuri, &C posfibi!is,denotat praedicata cflentialia
Entis,mter , quae nil eflentiali- us ipfo exercitio eflendi.
Porio Gntiopponicur Non Ens,quodeft inintelligibile noncom-
teIle&o Ente: quienimdormiensnilomnium cogitat, non ideoin- tclligit
Non-Ens,quia nil entitim intclligat. Qm autem , int?Heclo
Ente,intelligitnilcfletefidui,tiensccirecab aaueflendi , isdemum
intclHgit,feucogitatNon-Ens. Quaproptcr dico, Rationem, communem
oronibus enubus, elie Rationcm Non-Entis, fi, poiitiua intelleaione, intellicatur
sublata: scilicet Non Ens est ens coguatum, vt ceflauit ab a&ueflendt
vel qua - tenusnonvcnita4aaumexiftcndi. VerumNon-ens habetfuasd.t-
fcrentias,& quidcm plures.has pcr ordinem narrabo , exorfus a mim- ma
Nonentitatcvfquead maximam. Lapis,cxpeiscaloris,noneft calidus,
arpotcftcalcre, fceatenusdi- <icorcaiidiKin pocentia. Eflcensin
potcntia cft minimus gradu* m
VaUrUni Mignt Nan-E ntitatis:nam id,dequo negatur
caIor,eftens,tametfi Non-ca* lor fit Non- Ens:non tamen lapidi cfl mcrum
Non-Ens, quandoqui- dem lapis potcft efie cahdus. Lapis non eft
vifiuus colorati,nec poteft efle vifiuus : Non eflr vifi-
uum.nccpofleefle vifiuum,eft Non Ens:at verd h*c negatio pocen* i\x vifiua?
, eft de lapide^qui eft pns;ita vt, lapidem non efle vjfiuum, non fic mcrum
Non-Ens. Socrates ccrto certius generabit filium; quifilius eft Non-homo:
non tameneftfic Non-homo.vtfunt Non homines illi , qui nonerunt. Sed est homo futurus.
At vero sunt alh , qiuceflcpoflunt.ncc ta- menerunc;quotfunt
animantium,quotex hominibus,qui poflent gc-
nerarcfilios.ncctaracngcncrabtint? Haccnon funtcntia fucuta, fed
denominantur posfibilia,qua: magis recedunt ab entitatc, quam quod sunt
futura. Entibus possibilibus proxime accedunt entia prastcrita : h*c
enim fic non funt,vt nequeant efle ; nec tamen deficiunc ab omni
encitatc, quandoquidem fuerunt aliquando. Denique illa quae
neqne (unt,ncque erunt ; neque fuerunt, nec esse pofliint videntur esse mera
non entia.-puta corpus re&ilincum bian- gulareiid enim imposfibilc
eft eflc,fuifle,aut fore. Non-cntium autem quaedam intelliguntur
oppofica negatiue alicui cnti prxcifo,ac fignato. Vnicum vero Non-Ens
incclligicur oppolitum negative omnibus entibus absolutc confideratis Si ribi
oppono ncgatiu* Non-Ens,id Non entitatis,nuncupatur Non-Theophiius-
Cuiulmodi fonr Non-Pcti us, Non-hic Leo, & a!ia innumcia. Non-
^nsautcm.oppofuuiuomnibusenribus.abfolutcconfidcratis nun cupatur nihil.
Porro intell.gereaut confiderare prxfata Non ! Entia
cftcautelaamulnphcibus, grauis fimifquecrroribus. proucnicoiibus ex confufa
sub.eaione, & predicationc huiulccmodi Non-Ennunv a quibus tibi
caucbis haud d.fficulcer, f, nouucris accurat8 . qu* (uh * lungo. ^ * iUU
" V.x est aliqua differentia non cnritntis, qaamnon folcamus aut Lapis
non est, fc J potcft eflc calidus,' d nuncupatut E W in potcn- cun
L d U P m g Td. eft ' ""P 0
linsi.posfibncfc. Anti- Jlxionuts 7 Antichristus cfl
furuius , dicitur Ens fumrum. Filiusi ; em non cognituri mulierem, dicitur
ensposfibile. Abraham fuit homo dieitur Ens praereritum. Corpus
reiiilineum biangulare dicitut Ens abfolute imposfibile
Non-Theoph:Ius dicitur Negatio vniuscntis. Nihil, dicitur, Ncgario omnium
entium. Porr6 nil horum por eftcfFc< aut subjectum aut praedicatum
reale, fi exciptas ens in potentia , & ens imposfibile secundum
quid:Iapis e- nim, quiaftirmaturcaIidusinpotentia,quiue abfolute
negaturvift- uus. Eft ens.
Cetctum nil cntis eitquod fubijcias reliquis Non-entibus, quod per singular
exempla demonstro. Anti-Christus est futurus. Anti-Christus stat loco
subiecti, qui in eadem propofulone supponitur Non- ens,cum aiTeratur futurus.
quocirca fubiedtum illius propofitionisnon est ens. Eadem est conditio
huius. Filius Petri, non cognituri mulierem, est possibilis. Scilicet
subjectum illius propofuionis non est ens, sed poteftetfe ens, vt
fupponitur, haec etiam Abraham fuit Homo: Habet fubiectumj quod fuppomturnoncfie,
fed fusse Ens : dc- naum ifta: Corpus reSiIineum
biangulare eft imposfibile , non fu bijcit en<\ cum in ipfa propositione
afteratur non folum Non ens.led Sc cfie im- posfibi)e,quod fu cns:Cauebis
crgo ubi a multiplici er rore,fi lupra di- dum confuetum modum enuntiandi
ndh:beas conlcius,ennumerata fubie&a di&arum propofitionum non
erte entis. His ergo eatenus explicaris, staruo primas propositiones universalissimas
formatascx Ente& Non ente, abftradasab omni difte-
rentiaentitatis. Vidcote'1 heophiIum,&tuaccuratcinfpecT:us
enuntias v.gde te ip(o,quodfis coloratus, quod fiscerta figura
determinatus, quae propositiones non sum illatae l et tamen dependent a te, ut
a termino simpliciterdiiao.quiaccurareinfpeaus de se enuntiar prasrata, et
aha eiufmodi. Verum hoc loco non ccnfidero habitndmcs, quarinter-
ccdunr terminos realiter diftinaos, sed eas duntaxat, quas nos comminifcimur
inter ens, relatum ad lemet ipsum, et ad non ens, cumcnim priroum, quod
obiediue cadit in mentcrn nostram, fitcns, ftlfl Valcrittni
Magm fit Ens, fiid simpliciter dictum, seu apprehensum, referarur ad femet
ipsum, fefe pertinacifiime enuntiat, acrepetit Ens. Unde habemus hanc propositionem.
“Ens est ens.” Qux est prima omnium per se notarum incommutabilium, non solum
quia non sit lllata sed etiam quia non sit enuntiata, aut exarata abaho
termino simpliciore, a nobis accurate in(pe&o. Ex hac propositione habetur
haec. “Non ens est non ens.” Quae est notisima, citra ullam illationem: ignorarem
tamen illam fi nelcirem hanc Ens eft ens. Porro quod ensfit
ens,^£quipollere videtur huic. Ens est se ipsum. Hinc vero fubinfero
alias propositiones:Vnam ex eo, quod ens est ensi in numeras ex eo, quod
ens sit se ipsum vfic ergo argumentor; Hoc, “Ens est ens.” Ens vero
est impossibile, fit Non-ens: Ergo hoc ens non est Non ens. Hoc Ens est
se ipsum: ld autem, quod est se ipsum, impossibile est sit ullum aliorum
entiu. Ergo hoc ens non est ullum aliorum entium, scilicet: Hoc: “Ens non
est ens”, nunc upatum A.nequc ens nunc upatum E, neque vJlum aliud, ex
omnibus,quae exiftunt. Quoniam vero enri, vniuerfalisfime confiderato, licet
fubfumere quotquot funt entium cxiftentium6c exindeformare
propofitiones, & ilIanones, prasfatis analogas, uno exemplo commonstro,
ut ld fiat. “Theophilus est Thcophilus.” “Theophilus est se ipsum.” Hmc
fic argumentot “Theophilus est Theophilus” Id quod eft Theophilus imposfibile
eft. sit simul non Theophilus. Ergo Theophilus non est simul non Theophilus.”
“Theophilus est se ipsum.” Id, quod est se ipsumi impossibilc est, sit vllum
ahorum cntium. Ergo Theophilus non est vllum nlioium cncium.
Scilicet Theophilus non ctl Pctius; non hic Lco, non hic lapis,
non vllumaliorurn cntium. Quoddixidc Theophilo, idv erificatur de
quocunquc alioente, quo Axiomata quomodo libet confidermo. v.g.
Ens ad tu est enfac5 Hi ; est re ipsum. Ens m porcnua,cft cns in porcntia, elUe
iplum. i. urrens elt curtens, est se ipsum. Quin iramo aufim
diceie Non ens eft non-ens.est se ipsum. Sic enim argurnentor
Non-Ens est non-ens At Non-ens est impossibile fu Eus Ergo Non ens
non est Ens. Non Theophilus est non Theophilus, At non Theophilus est impossibilc
quod sit non-ens, aliud anon Theophilo. Ergo Non-Theophilus non est non-ens, aliud
a non-Theophilo. Neque bexiftimes harum propositionum luillum ef cvsum in
Philosophuv. tu iple ex pericris freqnent! flimum, £ximiumque solatium
ex-c- uidentiflima incommutabiluatehuiul modi propohuonum: faepius enim
infertur condufio tam recondita, tantique momenti in PHILOSOPHIA, vt trepidi
exhibeamus noftrum aflinfum. Verum conie&i incam necessitatem qucc
nos compellat, aut aflentiri illatfe conclusionem, aut negare ens esse se ipsum,
inttepidi aflentimur illatae conclufioai. Ni> Haenimeftillatio, quae
vimillatiuaranon fibi derivet ab hacptopofuione. “Ens est ens.” Id uno syllogismo
ostendo Luna loco movetur Id, quod-loco mauetur, neceflari61oco-inoiieturabaHo:
Ergo luna Loco movetur ab alio. Quod Locob meueatur, cernisoculocorporali,
quod vcro Ens loco-motum incommutabiluer moueatur ab alio.cernis oculo
mentali. lraque pr^bueris assensum duabus illis prasmiflis, & tamen trepides
af- feiuui conclusioni, cogeris praebere affcnfum, fi animaduertas, ex negata
conclusione, et conceflis premissis necessario sequi, Lunam simul moveri
et non moveri. Quod moveatur supponitur in minore: quod loco morum
neceflario moucaturabalio,concediiurin maiore. Ac impossibile est junam
moueri Localiter, & non moueri locabiliter, si non sit possubiIe, Ens
simul esse ens, & Non-ens.id sctb est impossibilccum ens necessario sit
ens. Hoc confirmatio cuiuscunque illationis dicitur a Philofophis
probatio pet impossibile Itaqueens quod cunquc simpliciter dictum fefc ex
erit in propositionem hanc identicara. I o VtUrUni Mtgni Ens est
Ens; Ens est se ipsum Ex quibus citra illationem habemus has, “Non ens est
non ens.” Non-Hns.eft fe ipsum I:x quibus qualitcrcunqjtc
ratiocinando habcmus has, Ensnondt Non Ens Non Ens non eit
ens Habes ergo Theophilo ex rarione, comrauni omnibus entibus, unam
primam, vniuet falisfimamque propolirionem, incommutabilem, per se notam, ex
qua ratiocinando intuli alias. At vero nulla cearumillationumfunr reales,quandoquidemhabitudo,
aut affirmata, aut neg3ta, non est realis. Negata non est realis, quia
non negatuc habitudo vlla, sed ipsum Ensdealio ente: Habitudo autem non est affirmata
non est realis.-nam termininon sunt realiter distin- ens cthpraratae
enim habitudines affirmatae, funt habitudines identitatis, inquibusens,
vt fubijcitur, non diueifificatur afe , vt praedicatur. lllx enim propolirones
, quas in Logica denominavi identicas, non fuiil i eales, immo nec sunt
propofuioncs, sed dnftiones. Ut enira is, qui dicit, fecernit ens dictum
a rdiquis entibus, fic qui statuit lllud ipsum Ens clTe se ipsum et: non esTc
ullum aliorum entium, concipic ens catenus cognitum, velut sit indiuisum
in fe,& d uifum ab alijs, jicl vero nolTe de aliquo cnte, est dicere
ens illud. Non tamen inuoluo dictioni mdicium, fcdaio, iudicium de illis propositiombus
non esse realcjecquidem icio eiufmodi affirmationes & negationes elle
notitias intellectuales entium,cognitorum infra intelledioncm ed hanc distinctionem
reieruo in alium locum. Grice e Grice, Grice ha Grice, Grice izz Grice, Grice
hazz Grice. Valeriano Magni. Magni. Keywords: implicatura. Luigi Speranza,
“Grice e Magni: ‘Paolo e Paolo: assiomi e principi metafisici” – The
Swimming-Pool Library.
No comments:
Post a Comment