non vogliono. Il tempo verrà testimone non lontano delle mie conclusioni. Questa è la sola conseguenza possibile a cui poteva condurmi la teorica della proprietà. Ora entriamo a ragionare dell'individuo umano considerate come autonomo. Anatomici. Cripturus ego de Capite, composito hominis principali,cui merito reliqua corporis membra universa obtemperant, & subduntur, friteor luf scientia mihi vela non elle, adlulcandum immenlumhoc pelagus doctrinarum, quas de cognitione interiorum tot Authores copiofelparferunt, & effuderunt. Nimium elevatus mons eft, ad quem pertingere pes debilitatus nequit: nec volucrium in paluftribus locis immorandum alar volatum aquilarum audacium & generofarum exuperare poliunt: luffecerit mihi fi procul Carlum hoc contemplates fuero, li radices montis hujus circumire, fi fragili fcapha maris hujus immenii rivos aliquos mihi findere licuerit: ut ne videlicet in hoc volatu cum Je aro fubmergi, in hac viiione cum Philippo excarcari & de Ipeciolis hujus montis ruinis cum Polidamente opprimi mihi contingat. De olle nil referam, licut &c pauca de ollibus in sequenti Anatomia tradaturus fum, tanquam iis, qua: nec dodrinas hieroglyphicas, nec lymbolicas, Emblemadcas, Proverbiales, nec hiftorias, nec ritus, obfervationes, confuetudines, nec alia admittunt (II inde Anatomicas, & myfticas detraxeris) de quibus non folum, fed & de univerhtate partium humanarum ratiocinari conftitui. Difcurrant prolibitu luo Audiores de olle cranii, & commilluris ejus, cur compofido ejus & cralla & rara fit: & ut totius fit corporis quali caminus aliquis, de duplici tubulato Cranii, ulum praefatarum commillurarum, Lambdoides, reda; fagittalis, & coronalis exponant: discooperiant frontilpicium cum Occipite, denudent Calvariam totam, ut vilui reprxfentent quae Com- milliira: verte lint, qua: impropria : cur ha in modum fquammarum lint : recenfeant & explicent ufum primum, & fecundum: numerent in ordine unumquodque olTium cranii, delcribendo ad punctum ulque, figuram illorum, & fubftantiam, &foflas, & foramina, & Imus; examinent cujusque horum feparatim, & formas, & litus, & ellentias, & difpolitiones ollium, Occipitis <k Sincipitis, & temporum: horiun dilparitatem, inaqualitatem, limilitudinem, proportiones, & qualitates: examinent porro horum eminentias &procel!us, notent inter calvariam & maxillas diftantiam: ubi os Iphenoides litum fit, & cum occipite connedatur, & pofthac prolixa ftrudura fua ollibus temporum conjungatur, quod habitu &: conliftentia sua totum inaqualeeft. Dicant quod eorum quadam poros fuos habeant, a Galeno Scarlattmi Hominis Synbolki Hm. I. oblervatos, per quos propagines nervorum & arteriarum ferantur; Del Cendant hinc ad os Ethmoides, idque exponant perforatum, non fecus ac cribrum, ejusdemque rationem adducant; cur proinde ex parte una lit tanquam chrifta galli gallinacei, ex altent rarum, laxatum, fungofum, fpongiofum, in modum pumicis, quod cavitatem liarium adimplet, undeattrahantur odores, quod loco fuo memorabitur: Denique perfcrutentur ii Cranium figuTam det cerebro aut cerebrum Cranio; hasaliasqueqUxftiones, non mediocres, has indagines, has facultates, in quibus tam pratenti quam prxfentis Esculi celeberrima ingenia deiudarunt, interim pretereo, tanquam partes inanimas privatas rationali anima, & ad conlide- randa pretiola earum contenta accingor. Fadurus niliilominus idiplum cum omi brevitate pollibili, imitando viam & methodum Andrex Laurentii Inclyti Viri, qui nomen liiumper Illuftriores Mundi fcholas iniignivit, qui ampliari , & dilatari Lauros suas in quadam prima Regiarum totius Univerlitatis fecit, Francix nimirum, ubi inter lilia copiosius viridefcere edodus est, & famam suam, dc xftimationem, & authoritatem adaugens , utpote qui eoufque clarus lit, brevis, fuccofus, exadus, ut nulla fit nec minutiflima partium, nullus ibi mufculus, fibra nulla, quantumvis abditillima, & remotiflima, quam non in lucem produxerit. Hic metam, normam, & lumen lcriptioni mea: fugge Iturus erit. Hic ergo cum tanto authore Os Cranii apertum intueor, ubi dux le mihi membrana offerunt ab Arabibus antiquitus pia: Matres appellata: qua: videlicet non lecus ac fideles genitrices tenerrimum cerebrum, aliaque his contigua tanquam filios cum cautela & fedulitate magna compleduntur & tuentur. De his refert Hippocrates, eas temporis fuccellii converti in tunicas, earumque difcrepantiam, in tenuiori et craifiori elle materia: continent ha: & fubtus & supra, cerebrum: quarum exterior dura eft, cralla, & cuticularis, correlpondens figura fua, & magnitudine proportioni Ollis Calvaria:: dum cranium nec linum, nec cavitatem habet, qux hac ipla non repleantur; Infuprema regione dura: Meningis nomen habet, qua; durities correfpondet pleura:, & peritoneo: in regionibus vitalibus, & naturalibus, ex omni parte Duplex eft, unde & Moderni unam earum internam ftabiliunt, candidam, & humore aqueo alperfam, qua; tunicam tenuem relpicit, alteram externam Olli Calvaria: contiguam. Verfatillimus Laurentius non nili unam solam agnofdt, & ait, duram hanc Meningem firmiter adhxrere bali Calvarix, de superiori nihilominus parte Cranii eatenus latam, quate-A nus dilatando, vel conftringendo cerebro necelle est, colligatur autem Cranio, mediantibus villis, qui per commilluras creicendo, ipsum propemodum pericranium conftituunt: conneclitiir membrana: tenui mediantibus venis, quarum opera cerebrum firmum redditur. Hac membrana multis foraminibus per via eft, per qua fe nervi, arteria & vena: tanquam per infundibulum fuum in medullam dorlalem effundunt: In lummitate capitis reduplicatur,& dextram a fmiftra cerebri parte difcriminat nec tamen ad bafin pertingit, fed ad cerebi medium usque, ubi duplicatione liia falcem mellorum reprefentat, unde &c a peritis Anatomicis tali nomine appellari confuevit, In pofteriori vero parte quadruplex eft,& illic cerebrum a cerebello, non totum fed ex parte diftinguit. Inter has plicaturas & duplicitates quatuor (inus confpicui reperiuntur qui tanquam abundantes rivi, & valoram majorum vicarii undequaque per fubftantiam cerebri lan- guinem diffundunt. Intrant in hos iinus vente interna: jugulares: cumque cerebrum amplidimum fit, nec trunci venarum ad illud usque pertingere poflint, hos Rivos natura fabricavi r, tanquam aquadudtus, in quos vente copioflflimum fanguinemeffundant, ad nutrimentum cerebri, dc generationem spirituum animalium. Horum finuum primi duo laterales funt, & eorum exitus primus grande foramen, vicinum occipiti, format; per quod jugulares vente ingrediuntur , qua: ad principium Sutura: Lambdoidis terminantur, ubi utrteque uniuntur. Nafcitur de his frnus tertius, qui per longitudinem commillura fagittalis difcurrens, ad olfa narium conducitur: de his vero vagando multa: venula: ex omni parte per membranam tenuem dilperla procedunt: extenditur fmus hic ad extremitatem frontis,unde no immerito docet Hippocrates, percullafronte, caput univerlum inflammari. Quartus finus cteteris brevior inter cerebrum, & cerebellum vadens, in extremitatibus convexis cerebri terminatur, nates cerebri ab Anatomicis appellata: harum ufus admirabilis eft, ficut & venarum ab eo linu,t anquam a perenni fonte,divaricatio. In aliis corporis partibus vena in tantum arteriis vicina funt,ut le invicem tangant, & vena arterias libi fociasfemper habent: in cerebro autem, varia & diilimilis hac diftributio est, dum orificia venarum deorfum verfa funt, arteriarum vero furfum fp edant. Irrigant laudabili fucco cerebrum vena, arteria vero Ipiritum continent,qui per levitatem luam facile afcendit: Cum ergo vena orificia fua deorlum Ipedantia habeant, primo illis afcendendum erat, quod nec per cutem externam poterant, nec per ofla, nec per medullam interiorem cerebri, itaque id fit per duplicaturam dura meningis. Multiplex ufus est Membrana dura: primus eft cooperire cerebrum, dc medullam Ipinalem, atque eandem contra injurias quasvis tueri: fecundus eft, difterminare cerebrum in latus dextrum, & finiftrum, in anticum d: pollicum: Tertius ad recipiendum venas omnes, qua calvariam nutriunt, fitque tanquam caldarium cerebro, &c membrana tenui, qua continet: de qua etiam partes fanguinem fuum pro necessitate recipiunt. Detrada nihilominus & rupta membrana crafla, confpicuam fe & vilibilem reddit Pia mater, propter tenuitatem & mollitiem luam fic nominata: qua talem feu compofitionem habet, ut in omnem cerebri linum fe iniinuare facile polTit, ita ut per gravitatem fuam onerofa cerebro non ht,iimul ut per totum corpus illius portare vafa poflit, ideo & Secundina nomenclaturam adepta eft. Hac proprium velum, &c operimentum eft cerebri, quippe qua non folum fuperficiem externam operit, led ultra tendit, inque occulta penetralia 8c recellus ingreditur: extendit fe, dc prolongat in ventriculos usque, nona parte luperiori, ut vulgus opinatur, led inferiori: in his partibus afcendit, ubi velut catinum quoddam eft, per quam portantur arteria quadam exigua de iis venis qua carotides, & cervicales nominantur per latera fphenoidis. Admirabilis hic providentia natura eft in harum membranarum fitu,iicut cnimCreator,focum tenuif- limum, leviflimum & ratiflimum feparavit a terra, craila,denfa, gravillima, & opaca, idqueper aeris Ipatia, & aquarum divortium: ita &c Natura imitatrix & amula divinorum operum, duriflimam calvariam a mollilHmo cerebro per interpolitionem gemina membrana diftinxit: quam triftis, quam injucunda hiturafuilletvita noftra, fi tenera d: durafe invicem lemperline medio ollo colliderent, & concuterent? Hac porro meninge pia remota. Cerebrum iplum prodit. Hoc illud eft, quod jundum cordi ellentiam homini miniftrat, de quo videhcet formatur ratio, in-telligentia & ratiocinatio, unde formantur nutrimenta & ipirituum univerlorum generatio: animalium prafertim: a quo, & per quod formatum caput eft, contentum continente luo multo nobilius, quamvis & hoc quaquaverlum Ipedabile fit, cum caput in omni natione terrarum tanquam lacrum aliquid fem- per lit in veneratione fua habitum,&obfervatum, per quod y£gyptii Sacerdotes jurabant : quodlecum radios majeftatis portat, in quo etiam Iplendores divi- ni perlucent, tanquam opus, de lublime artificium altimmi Del Hac pars excelfior cateris, de vicinior ccelo eft: hac fidilhma petra fenfiium eft : altiffimum mentis culmen: hac Regimen de gubernaculum totius ob- tinet : cerebrum non tantum fedes eft lenluum de motuum: fed Artifex vaftiflimam molem membrorum dirigens, licut de pratumida corpora nervorum, id que per flbras, non fecus ac per mulculos, ad eorum, qui conftrudionem iftam diligentius, defolertius perveftigaverint,ftuporem de miraculum: Hoc domicilium fapientia eft, de memoria, de ju- dicii: audacis natura prodigium. Hoc in formam orbicularem compohtum eft, tum ut capacitas ei major ellet, tum ut fecurius adverlitad omni, quacunq-, eventura fit,obliftere valeat, nec quovis modo ab eadem oflenfionem ullam patiatur. Accedat ad hac, quod huic parti propemodum divina, figura quoque omnium perfedtillima, nonpromilcua conveniebat: cujus praterea magnitudo, quod vis animalium caterorum cerebrum facile vincit: ita quidem ut hominis unius cerebrum duorum boum cerebro aquivaleat, de mole, de quantitate. Hoc ita per ingeniofam natura providentiam dilpofitum fuit ad varietatem fundtionum animalium exercendam, imo perfedtio- nandam. Sentiunt quidem de bruta, fed eorum len- ius totus in gratiam eft appetitus animalis : qua etiam naturali quadam intelligentia condudla , a noxiis ab- horrefeunt, de per inlitam inclinationem ad libi profutura feruntur Subftantia cerebri mollis eft, candida, de medullaris, de purillima leminis de Ipirituum portione fabricata, ita libimetiph propria, ut in compolito alio nunquam eadem ipfa inveniatur : nec enim medulla qua in cateris ollium cavernis eft , 'huic par eft, illa enim non colliquatur, nec vero inedia, aut febrili calore diminuitur: continetur autem calvaria fua, ut cranium nutriat: cranium nutritur, ut continere medullam hanc poflit. Ait Galenus fluidam efle me- dullam oflium, fimilemque pinguedini, nec tunica coopertam, nec interfecatam arteriis, aut venis, nec participationem ullam habere cum mufculis, aut nervis, prout facit medulla cerebri, qua glutinofa magis quam pinguis eft: quam Hippocrates idcirco partem glandulofam appellavit, cum iit candida, & friabilis. Hac capiti has commoditates lubminiftrat. Sedet in fimilitudinem ventofa, atque ideo inferiorum partium refpirationes omnes abiorbet, quarum exhalationibus li calvaria ofcitationefua, ut ita dixerim, meatum non daret, & niii tantisper hiatu Quare fubfe quod;un aperiret, nimio fe calore cerebrum reple-ftantia cere- ret. Subftantiacerebri mollis eft, tum ut tanto facibri mollis lius imaginationes rerum vifarum fe imprimant, tum fit. ut nervi tanto tractabiliores iint,tum denique ut ponderosa duritie fua non gravet. Candida eft, quia {permatica: idque ratione finis, ut videlicet animales fpirituslimpidiflimifint, &: non obfcuri, veltenebrofl: quales melancholicorum funt. De hac etiam medullari fubftantia, temperamen- tum frigidum & humidum colligitur: his qualitati- bus excedit, ne forte cogitationum continuatione fuccendatur, cum fit pars hominis liifce fundionibus deftinata j tum vero etiam quod fpiritus animales facillime diflipari & evanefeere pollent. In cerebro calido, motus furibundi eflent,&: temerarii, & delirantes ienfationes, ficut phreneticorum funt. Jungantur his fomnia inquieta, qua: li modum fuum teneant, facultatibus animalibus quietem indulgent: & qiue-fi calidum cerebrum ellet, de limpiditate fua defcifcerent, cum Ut proprium caloris, fuble vare & perturbare rerum comequentia. Cerebro re- Cognovit Peripateticus officium principale in ceffigeratur rebro,nempe ut inde cor refrigeretur: Galenus nihil- cor. ominus ad hunc folum uliim confti tutum elle intelligi 8. de u fu par- nonvult, quin potius ut facultatibus fenfuum &ho- tium. rum principiorum exitum pradoeat: tum ut generationi Spirituum animalium inferviat. Motus ce- Habet motum fuum non animalem , autvolunta- rebri. rium , nec violentum, fed naturalem, & hic proprius & peculiaris eft generationi Ipirituum animalium, temperamento, & purgamento aliarum praeterea rerum,non fecus ac arteriarum. A femetipfo fe dila- tat & contrahit: in diaftole fua cum admirabili plica- tura fpiritum & aerem narium trahit: in fyftole, interiores finus contrahit, & profundit fpiritum animalemin ventriculos fuperiores,in tertium, & quartum, ficut & fenfum in organa. Sentit cerebrum, cum fit fenfuum author, iplum tamen fine lenfli eft, cdm communis fensus fedes fit, omnium enim horum Ju- dex eft: ficut ergo nec audit,nec videt, fic nec tadum ad fenfibilia fentienda poflidet. Strudura Quemadmodum praecipuum membrum hoc dicerebri. verfarum facultatum matricium fenfificarum faber eft, ita & mirabiliter cum di verfarum partium ftru- 8.C.9. de ufu (ftura fabricatum eft. Preefatas partes copiofiflime Anatom defcripferuntjprimum Galenus, tum & Velalius exana om. 7. obfervator : didas partes cum claritate limpidiflima exponit audior meus: qua: lingula a me (qui brevitati, quantu poflibile eft, confulo) an exade reprefentan polfint, nescio. Dicam inprimisomnem eam partem , qua a nobis calvaria nominatur , cere- brum appellari folitum efle : duo ejus extrema funt, anterius nimirum, & pofterius: quorum illud primum retinet totius nomenclaturam, pars pofterior cerebellum appellatur: ha autem partes invicem di- viduntur de medulla quadam crafla, per duplicatu- ram quandam, non ex omni parte tamen, fed ex fupe- ScarUttini Hominis Symboliii Tom. I demotu mufe. libello de glandtdii. riori folum, namqj in media & inferiori unum alteri vicinum & contiguum eft. Rurfum anterius cerebrum mediante proprio diaphragmate in dextram & liniftram partem deferibitur, intercedit autem portio quadam dura meningis, qua a figura fua,prout memoratum eft, falx nominatur : idque ob faciliorem motum, & levitatem, & nutritionem medulla interioris.Hujus fuperficies exterior fubcinericia potius,quam candida apparet, multos habens anfradus 6c circumvolutiones, quarum non pauca fubftantia ipfam cerebri introgrediuntur &pe- netrant,unde & fubftantia talis varicofa nominata eft. Ridendi funt, qui cumEraliftrato hos linus formatos idcirco credunt, ut per eos intelligenda formetur, quia tali modo 8c ipfi afini (ait Laurentius) intelligerent utique. V ult hic cum Galeno, tali ratione cum tot meandris , & intorfionibus cerebrum formatum elle, ut habere nutrimentum fuum, & fuftinere tot varia ad fe fpedantia poflit : cum enim illic moles ejus vaftiflimafit, qu'i heri poteft, ut vena & arteria , qua per fuperficiem lolam difcurrunt,fufticientes fint , ad nativum calorem illi fubminiftrandum ? Quidam arbitrantur hos gyros fabricatos efle , propter le vitantem, ut nimirum tanto promptius moveri poflit : alii rurfum ut medulla ejus tanto tortior & robuftior fit, ita ut molle humidumque, ab hac & illa parte difeurrerec: dixerunt nonnulli idcirco fadum,ut fpiritus & fanguis levamentum fuum habere, 8c recreari pofllnt, ne videlicet didam cerebrum in diaftole fiia, tempore plenilunii exceflivo calore fuftbcetur. Concludunt alii propterea factum, ne continuo motu fuo vafa disrumpantur aut relaxentur. Qui, prout debet,extemam hanc fuperficiem con- templatus fuerit, fiquidem duobus tribusve digitis hecc medulla cerebri in profundum fecata fuerit,con- tinuopars altera candida, & durior, cum venulis qui- busdam, &: arteriis parvis, qua: aciem oculorum prope fubterfugiunt, apparent: connexam habet membranam quandam tenuem, qua: corpus callofum appellatur, hujus interventu ea: partes, quee prius difere- tee fuerant, in dextra, & finiftra continuantur. Eft corpus callofum hocinipfopropemodum cerebri medio (hocque inter fupremum &c imum intel- ligendumeft) apparet autem duobus ventriculis cavatum, dextr o, inquam, & finiftro. Hi primi finus cerebri funt, qui a Galeno anteriores nominantur j melius a nobis fiiperiores dicantur, figura ampliilimi, fi- cut & litu , & magnitudine & ufu, reliquis omnino fimiles, portant figuram lemicirculi, aut falcis, aut Lu- nee falcata: : in medio cerebri lituantur , eodem enim intervallo a ffonte,quanto ab occipitio diftant, tanto a bafe, quanto a fummitate: propter quod non rede anteriores dicuntur: fed potius primi vel fiiperiores dicendi funt. Magnitudinem ^qui valentem habent, cum fecundum proportionem aliarum partium am- phslimi 1 int : nam tales efle oportet, ut fpiritum cras- liorem continere valeant. Duo funt, ut impedito altero, hce fundiones intercepta: non lint,alterque alterius vicem fiippleat. Multiplex horum vaforum, vel ventriculorum ufus eft: inprimis ad preeparationem Ipirituum animaliuin, unde 8c inchoatio fpiritus appellantur: deinceps ad infpirationem & relpirationem cerebri: tertio ad recipiendum, 8c attrahendum odorem. Sunt illic qual 1 labyrinthi quidam exigui, qui per particulam unam membranee tenuis , quee afeendit, difeurrunt: in quorum medio fpiritus animalis coquitur, attenuatur, & preeparatur: duo illic procefliis , vel tubercula protenduntur fimillima papillis mamillarum, parti inferiori horum A 2 finuum Inii teli». limium, aut vero oflibus nari um propinqua, in modum cribri perforata, cooperta membrai ia tenui, qux tamen inter nervos non numerantur, cum de cranio non cadant. Per hic ad cerebrum aer portatur, & ad idipfiimfpecies odorum conducuntur: unde 8c organa odoratus nominantur: id quod Hippocrates di- xit : Olfacit cerebrum h umidum exiftens aridorum odorem, u?ia cum aei e per corpufcula ipfum trahens. Diftinguit hos fuperiores ventriculos, certa qui- dam cerebri particula, quileptum lucidum, aut petra (pecularis nominatur. Sub hoc illud eft, quod Arandus a figura vermiculari, & bombicina nominavit. Tertio loco (e corpus calloium offert, compofitum per modum cameror vel fornicis, idcirco & camerale didtum, quali tribus quibusdam columnis fiiftenta- tum &c eredhim : reprarfentat autem compofitione fua figuram triangularem, conftantem lateribus inaequa- libus, a parte poft eriori quali duplici arcu, ab anteriori uno (olo. Ulus corporis hujus, idem qui in fabricis fornicum vel archi trabium eft, quod &teftudo nominatur, qui licut alter Atlas ampliliimam mo- lem cerebri totius luftentat , ne ventriculum tertium comprimat. Apparet lub camerato hoc, finus tertius, qui aliud non eft, quam cavitas communis ( &c concurliis duo, qui le in cavitate pridida explicant) qui cum humillima fedefiia quodammodo cedit. Hiclinus a Galeno ventriculus medius appellatur, vel quod intra duos fuperiores, & quartum inferiorem litus eft, vel quod quali centrum cerebri occupet , dum tantundcm diftat ab occipite, quantum ab olle frontis. In eo obfervantur meatus vel canales duo, quorum unus ad balem cerebri delcendit, alter in quartum linum dirigitur: unus eorum &c ftatu, & politione humiliori ultra tendit, in cujus extremitate oftium quoddam parvum eft membrani tenuis, primum quidem dilatatum, &: apertum, pofthic anguftius in fimilitudinem infundibuli, unde &: nomen illius, licut & catini mutuatur; perhoc tanquam per manicam Hippocratis, percolatur pituita cerebri. Sub hoc catino extenditur glandula pituitaria di- <fta , qui tanquam lpongia, aut caro vaporo! a, & bibula, attrahit, imbibit excrementa (uperffua cerebri, Sc ea lenlim per cunei foramen diftillat. Apparent hic a lateribus plexus duo, qui a Galeno rete nominantur: T res hi particuli, nempe Infimdibulum, glans pituitaria, & rete monftran non poliunt, nili detradfa, nudata, Sc levata medulla cerebri uni veri a. Meatus alter aut canalis ventriculi tertii, amplior primo ad quartum linum dirigitur, de hocq; ad illum via eft, in qua particuli quidam exigui le offerunt, & primum quidem gl andul a turbinati figun, non dill imilisnuci pineali; dicunt eam pro fundamento, & firmamento venis dle, & arteriis in cerebro fparlis, licut & aliis glandulis puris, ut libera via pateat omni ani- mali Ipiritui, ad tertium & quartum ventriculum. A tergo canarii corpulcula quidam rotunda funt, & duriora, qui quali nates formant, fub quibus tu- bercula quidam apparent,per modum teftiiun: quorum ulus eft, ut canalem forment, qui de tertio ad quartum ventriculum defeendat, & (ut dici folet) (alvum condudtiim Ipiritui animali pribeat. Denique (mus quartus occurrit, communis cerebello, & medulli ipinali: minimus omnium parvitate fua, led folidior citeris; Hic a principio luo dilatatus, fenfimreftringitur, donec in acumen terminetur, in modum pennilcriptorii, unde &c hoc nomine a verfatiflimis Anatomicis appellatur, inter quos Hierophylus eft. Errant autem qui opinantur, membranam elle tenuem & plenam rugis : necellanum autem erat hunc in dilatatione cerebri diftendi,& in ejusdem contractione complicari. Brevis & fuccida eft hic deferiptio cerebri anterioris, <k partium ejus. Succedit huic cerebrum pofterius, appellatum Cerebellum, quod a natura ad beneficium, & levamentum prioris formatum videtur: idque ut fpiritus animalis de finubus cerebri tranlinillus, hujus opeconlervetur, aptetur , & ad medullam fpinalem ablegetur. Figura ftu largius eft, quam longum fit aut pro- fundum, exprimens formam fphiri, vel globi com- prelli, 8c dilatati : quod iplum quoque membrana tenui & dura opertum eft, non ex omni parte nihil- ominus: ab inferiori parte enim viciniori cerebro contiguum eft , & color ejusftibcinericius, fubftantii craflioris & durioris anfraCtiis ejus exteriores lunt, 8c ad ulteriorem ufque medullam pertingunt: decuplo minus eft cerebro. In illa parte calvarii litum eft, qui duabus foflis occipitis circumi cribitur: totum ex quatuor partibus formatur, quarum dui laterales funt, & quali binos globos libi invicem oppolitos conftituunt; dui reliqui in medio confiftunt, & quali procellus quidam lunt, qui vermium figuram relerunt, undeSc processus vermiformes vocantur: quarum unus anterior, meatum apertum tenet de tertio ad quartum linum: alter ad partem poileriorem medulli Ipinali incumbit, & ad quartum linum refledtitur, qucn> apertum ad motus necessarios tenet. Interim de substantia unius alteriufque cerebri tanquam de radicibus luis propriis egredinir ramus, lpmahs, inquam, medulla, a quibuldam cerebrum longum appellata. Spiritus Sanctus in Eccleliafte, cum eleganti, quamvis oblcura allegoria hanc medullam funem argenteum nominat , lic & receptaculum ejus fiftula lacra dicitur: appendix autem & vicaria cerebri reputatur: nec enim hujus dignitas & officium inferiora funt dignitati cerebri, lic nimirum hujus & illius natura fe providam confervatricem pribet: & quemadmodum cerebrum ollibus calvarii munitum, & circumvallatum, duabufq; tunicis opertumeft. lic altera, circumdata eft & munita vertebris luis, tanquam lepimento fuo, tecta etiam dura & c tenui meninge, diuturnam opprelflonem non fhflert. Sed veteres opinati funt integra defludtione quadam, aut vero etiam luxatione lola vertebrarum liibitaneam evenire polle mortem. Necellaria fuit creatio hujus: line concurfii etenim ejus per univerfum corpus derivari nervi non poterant: priierrim qui lexti conjugationis eft, tam minutus, ut ad plantas ulque prolongari non potuillet:nec vero etiam prididti nervi vaftillimam membrorum molem commovere. Idcirco altiilimus Deus medullam creavit, cui fecunditatem generandi nervos contribuit. Nafcitur hic de utroque cerebro, non de inferiore aut cerebello lolo (prout minus experti judicant) cum mediante illo, tanquam de communi officina & aquidudtu fpiritus animales diffundere le in nervos debeant, tanquam in rivos, atque inde in totum corpus defeendere: qui fpiritus perfectionem fuam in limibus cerebri nacifcuntur. Conveniens itaque erat locare 8c ftabilire principium illius prope illorum Ipi- rituum officinam : qui etiam in tertio & quarto ventriculo continentur: &: hi punllimi lunt, omnimodo ab omni impuritate delicati, 6c mundi. Spinalis medulla ergo de quatuor quali magnis formatur radicibus, quarum dui majores de una alteraque cerebri parte nalcuntur: alteri dui minores de cerebello. De his quatuor limul jundtis medulli (pinalis corpus compingitur. De hoc autem deinceps quali infiniti quidam iurculi oriuntur, &in plures ramos fru&ificant, qui in partes corporis uni- verfas propagantur: de qui a veteribus Anatomicis olim in varias conjugationes diftindd fuerunt. De Modernis noitris lic medulla hxc dividitur : pars ejus, inquiunt, calvaris includitur, & illic obfe- ratur, altera foris eft. De illa qus ab intro eft, le- ptem nervorum paria nafcuntur : hinc proceilus ma- millares lunt, & principalia odoratus organa. Altera medulla: pars, inunita de circumvallata vertebris, motum lyftolcs, autdiaftoles non habet , ut nimirum fiibftanda fe cerebri includeret olfibus, qus motum habent : unde hic apparebit, qualiter nervi per brachia , per femora , perque alias principales partes , & inferiores divaricentur. Hic caudex, aut ramus cerebri coopertus membrana tenui , aliquantum diftat a dura: per teneram autem venuls qusdam diicurrunt , de arteris minuta:, diveriimode implicats, qus medullam nutriunt, de per eandem vitales fpiricus diffundunt. Egreditur medulla hsc per foramen amplum , de rotundum e calvaria: primum amplillima , de cral- fiiTima, qus paulatiin attenuatur, dum de substantia ejus deperit aliquid, nil tamen de corporea mole, quam ubique eandem retinet : pertingens denique ad dorli finem in varios ramos coni umitur, qui omnino caudam equi figurant: atque hic terminum tuum confequitur. Quaii- infinitus nervorum numerus eft, qui ab eadem derivantur: hi vero, dum illi, qui quali infiniti lunt, egrediuntur, le uniendo tanquam corpus unum formant; volueruntque Anatomici tot nervorum elle paria, quot lunt vertebrarum foramina. Omnis interim nervus a principio ortus lui multas habet fibras conflatas, dc produdtas de lubftantia medullari, de membrana tenui: dc hs fibrs defeendendo paulatiin de medulla leparantur, dc dum foraminibus vertebrarum appropiant, cralla quadam membrana, tanquam tunica mduuntur,dc in unum le reducendo nervum conftituunt, qui dum per foramen fuum egrefliiseft, in iisdem foribus rurfiim divellitur. Interim quanto longius 1'pinalis medulla defeen- dit, tanto altius nervorum fibrs nalcuntur, dc longinqua habent principia: licut nervi dorfales, delumbares, fi attentius obiervati fiierint , de cervicali medulla delcendunt. Ab initio lumborum ufique ad extremum Ollis Sacri multi funiculi cralliores inveni- untur, qui tamen invicem uniuntur, ea ratione, qua pori vertebrarum, ut dum in anteriora, dc pofteriora {pinalis medulla incurvatur, non nimium violenter agitata, aut premeretur, aut rumperetur, necellarium itaque erat eam in inftrumenta capillaria terminari. De his autem haefenus rationatumlit : quandoquidem definire fingula cum circumftantiis dc conditio- nibus fuis , idem eilet, ac munerare velle arenas maris , dc ftellas firmamenti. Cum autem calamus mihi fit in prsdi&is dc brevis, dc imperfectus ( prsfertim quod hsc profeilionismes nonllnt, qua mihi cura animarum non cor- porum incumbit ) multo potius talem illum elle conconfiteor, in difeutiendis qusftionibus illis arduis Galeniftarum , contra Peripateticos, Hippocratis , Avicenns, Ralis, dc intra modernos Velalii : videli- cet an cerebrum principium lit facultatum : quomodo facultas fenfitiva duplex fit, interna, dc externa: qua ratione fiant imaginatio , dc intelligentia: de quali temperie cerebri, fedes memoris fiat: de loco majori, dc litu principali anims rationalis : cum Hie- rophylus eam in vale cerebri collocet , Xenocratres in vertice capitis, Eraliftratus in membranis cerebri, Empedocles, Epicurei, dc Aigyptii in thorace pedfoScarlattim Homini Sjmbohci Eom. I. ris, Morchius in univerfo corpore, Heraclitus in agi- tatione extrinleca , Herodotus inauditu , Blemor Arabicus , dc Sinenfis Medicus Cyprius in oculis, Strato Phylicus in fuperciliis , Peripatetici dc Stoici facultatem hanc omnem in corde collocent. Con- cludam ego cum Vetulo famofo Coi: Cerebro , ait, intclhgimns , deliramu, in f animus , cum aut calidius fuerit , aut fjcc.us , aut frigidius, idipfinn dc Galenus ientit. Hifce auream Philonis lentendam adjungo, Je f fi qui ait: ubicunque fate/litium regium eft , & Rex a fe£Hs. jute ihtio (liparas fidem habet • fed totum anima fiatellitium , finf/mm quippe organa in capite fit a funt, bi ergo fedes an ima praepua. Nec vero etiam mentis oculum ulque adeo p er- ipi cacem elle reor, ut adimam omnes ledes, dc relidendas facultatum dignolcere valeat: id folum referam quod Galenus Ientit , qui arbitratur, earum Ut Placitis, omnium originem in cerebro elle, non in csteris organis, prout facultas motus eft, dc (enfiis. Arabum univerla Schola harum diverfas manfiones partita eft in cerebro , dc cuique facultatum fuam propriam fe- dem dejlinavit: idipfiim etiam Avicenna dc Averroes voluerunt. Ha: opiniones validioribus argumentis ftabiliri pollent: fed iis ea remitto, qui hxc tufius aut tractare, aut indagare ftudendo latagunt. Porro nec modica nec brevis quxftio eft, fi nimirum facul- Fen-1 tates praecipua: a temperie cerebri dependeant, aut de conformatione ejus: hoceft,utrutn actiones fimiticfi ltfi de lares lint , aut organica-. Obfcurillima quaftio, in memoria. qua fe plura etiam illuminata ingenia intricarunt. Ad hanc nihilominus obfcuritatem magnam attulit elu- cidadonem Plato, tum cum nos monet : Non retlc inTheeteto: f habet anima, in denfo , aut lutulento , molh nimis , aut duro cerebro : molle enim celeres quidem ad perci- piendum efficit , fed eosdem oblivio fos-^ durum dau me- mores, fed ineptos ad percipiendum efficit : denfium fi- mulacraobficur a continet. Et Galenus: Melius foret 8 • Ue ufh par- exifiimare Imellettum fiequi non varietatem compof- “Hm tioni , fed corporis , quod cogitat , laudabilem tempe- riem j neque enim perfeEHo intellcchts quantitati (pi- r it ustam artribuendaeft, quam qualitati. Unde ad fuperiora qux aprxfads allata funt , concludit Lau- 7fi- rentius. Ex hi* fiatis parere arbitrantur quid.am fiacultates Anima non a conformatione , fed k temperie cerebri exerceri. De ufii cerebri Ariftoteles fentit, idipfiim folhm ad refrigerandum cor formatum elle, itaque compo- fitionem ejus humidam elle dc frigidam: quam len- tendam Galenus refutat. Cum cerebrum, inquit, Ue h[h paraffu, quovis ambiente aere, etiam aftivo calidum fi;} u“m- quomodo refrigerabit cor ? an non ab aeri* infpiratu hauritur? temperabitur potu ?f dicam Peripatetici non fufficere aerem externum refrigerando cordi , fed requiri aliquod vifcu* internum : hoc eis obtrudam, cerebrum longi (fimo intervallo a corde diffitum efie, CE ofiibus calvaria undique obvallatum : debuiffet, msher- cule, aut in thorace locari cerebrum , aut faltem inter - jeEia, cervice oblongiore non diftingui. Hxc Quxftio non de limplici penna: tradbu eft, dum per has undas experriffima edam navigia naufragarunt: cumque fe in portum evadere polle delperarent, prout non ra- ro accidit iis, qui margaritas pileantur, cellare ab indagando coacfti fiint: unde dc ego, dum tales video illuc non potuille piertingere , iter tam laboriolum, de prxdicftasfyrtes evito: videlicet qualis fit fpintuum natura, modus , dc locus generationis: erronea de hoc opinio Argenterii , admirabiliter a ailigcn- tilTimo Authore meo confutata : utrum prarte- rea fe cerebrum moveat violenter, dc vigore connaturali, aut vero per motum arteriarum : A 3 ardua, longa, & difficilis omnino quxftio , fi ulla alia, an nimirum (entiat cerebrum , & quomodo: in quo loco rurfiim diverlx fimt Galeni, Hippocratis, tk Peripatetici lentenda'. Prxtereo hatce do&rinas, tum quod obfcura fiint & difficiles, tum quod non tam ad Anatomicum ha fpedent, quantum illa qua fuperius jam relata, & adhuc referenda fiint, podus ad philosophiam naturalem pertinent. Quapropter in ulrimo loco fe mihi offert dequalitadbus licut & de cerebri temperamenco ratiocinatio: ubi denuo nonpauca’ fimt a multis partibus introdudfre opiniones, quas egotame qua polium brevitate perftringam.Conlentiuntinterimhic & Peripatetici, & Medici, cerebrum in qualitatibus luis activis frigidum elle, in pafiivis humidum: dillentiunt nihilo- Departibiu minus Medici ab eo, quod Peripateticus retulit, dum Animal. c. 7. cerebrum frigidum idcirco ftatuit, ut refrigerando J. cordi ferviret:Medici non minus calidum volunudum illud Galenus quovis atitivo acre calidius elle docuit. Sunt nonnulli, qui Galenum, & Ariftotelem conciliant, duplex temperamentum cerebri admittendo, infitum imum, alterum influens. Frigidilfima eft compolitio medullaris fubftantia: illius, led de influente lubftantia calefitjdum circumdatum & perfufum eft a Ipiritibus multis, multisquc Arteriolis interceptum. Si innatam temperiem ejus intuemur eadem eft, qua: fpinalis medulla? dum filbftantiam cum eadem communem habet: li ad temperiem influentem refledimusjunum altero calidius dicitur,idque ob arteria- rum copiam,qua: fe vaporofis filis & fumidis exhalationibus lublevant. Quidam fiiftinent cerebrum ablolute, (impliciter calidum elle , led iola comparatione frigidum : <$c C. y.lib.ix. Galenus: Cerebrum quamvis calidum, frigi dijfimo de Tetnper. corde e/l frigidius: propter quod Hippocrates fedem fertincntibtu. j]jucj frigoris appellat : hanc tamen Laurentius non approbat, dicendo: liquidem illud frigidius eft cute, qua: videlicet extremitatum medietatem tenet, potius frigidum quam calidum elle debebit: illud vero cute i'Je tempera frigidius elle Galenus docet. Contra quidam argument.c.y. mentantur, qui dicunt, nudato cerebro , continuo ab aere refrigerari, quod ab ambiente non evenit. Rc- fpondetur alterari cerebrum , dum aeris alluetum non eft, prout cutis: fic Sedentes, non allueti aeris conti- nuo ab ipfo lividi fiunt, ipfinn etiam cerebrum calidius cute, dum calvaria cooperitur, de arteria etiam & membrana multos plexus habet. Concluditur ex his: Cerebrum de temperie 1'ua innata frigidius elle, & de temperie influente, calidius : atque ejusmodi illud elle oportuit, ne portio dedicata continuis medirationibus accenderetur, ne evanefcerent fpiritus animales, qui tenuifrimi funt , ne motus temerarii essent, & fentationes delira;, quales phreneticorum funt. Adverfarii hic novis argumentis inlurgunt, dum ajunt: fi temperamenti frigidi eft cerebrum , qua ratione fpiritus animales progignit, &c vitales attenuat, qui effectus vehementimmi caloris fimt? Relpondetur attenuari (piritumin plexibus parvarum arteria- rum, in illis viarum anguftiis: non minus etiam fpiritum animalem fieri, non tam per manifeftam qualitatem, quam per infitam quandam & abditam proprietatem: cum enim fpiritus cordis, quamvis calidiflimi, crafiiores fiant, quam illi cerebri, qui frigidiflimi fimt, evenit hoc imbecillitate caloris agentis , fed de dilpoljtione materis patientis generat cor fpiritus vitales de (anguine per venam cavam porrato. Fabricat animales lpiritus cerebrum de spiritu vitali tenuillimo, ita &: calor modicus alimentum debile concoquit, validus id quoderaffius eft. Sit itaque in adtiva quantitate fua frigidiflimum cerebrum, in pafiivis non eft qui ambigat illud humi- dum elle, non minus & inlitafua, influenteque temperatura. Cum hac videlicet temperie creatum a Natura eft, propter perfectionem qualitatis fenfibilis, fenfatio autem ha’C a paflione fit , & id quod humi- dum eft, facilius lpe&ra & imagines recipit: pari ratione ad ortum & propagationem nervorum, qui fi de duriori fiubftantia eflent, xgrius utique dederentur, tum proinde ne duritie fua & pondere aggravarent: denique ne membrum illud ad perpetuum motum, fenfationes, & cogitationes deftinatum in flammaretur: Sic enimvero qualitate qualitati unita cerebrum humidum potius quam frigidum eft, & inter partes humidas tertium ordinem, & inter frigidas quali poftremum obtinet. Occurrit hic alia infuper non modica, & necellaria admodum quceftio, quanta lmt &£ qualia cerebri excrementa, per quos etiam canales & condudus expurgetur. Cerebrum ergo cum temperamenti medullaris, frigidi fit , & humidi, nutritum fanguine pituitofo, per virtutem libi innatam, & natura: fua: propriam de superfluitatibus alimentorum copiam grandem excrementorum generat: fed cum (it totius corporis caminus, in limilitudinem cucurbita: parvae, autcujusdam ventofie, cujus figura ab amplitudine in anguftum aut acutum terminatur, iniidet trunco corporis, &d partibus infer ioribus,omnium generum refpirationes attrahit &: abforbet j tefte Hippocrate. Inde dubitandum non eft, quin vaporibus his im- Libella de pletum, &fine intermifiione imbutum, & quali in- gUndulu. ebriatum , in (emet multa fiiperflua & (iiperabun- dantia contineat, ita quidem, ut cum humidum fit, &J frigidum, ratione mamfeftifiimi fitus , excrementis multis , &. materia crafliori abundet. Ha:c autem , fi Hippocrati & Galeno fides habetur, duorum gene- rum eft: altera enim tenuis,altera crallaeft: quarum illa vapori , aut fuligini non dispar, per condudus infenlibiles transpirat: altera autem per meatus con- fpicuos, & ex inferiori parte apertos purgatur.llcut il- lafiiperior per partem fuperiorem. Excremento tenui & vaporofo redundat cerebrum ratione (ituationisjhalitus enim adfpartem lupcriorem alcendunt, & vafa in capite terminantur.in partes vero inferiores quod craflum eft propter frigidam & humidam temperiem facilius delcendit, unde plus reliquis vifceribus omnibus hoc humore abundat. Hujus excrementi eradi pars pituitofa, aquea, de ferofaeft, pars biliofa , pars melancholica: quorum illud quod aqueum eft,de reliquiis fanguims pituicoli & crudio- ris producitur : biliofiim vero de portione melancholica, terrena, allata, &c torrida, propter caloris excesum, portio videUcet alimenti illius, propter quod& facile amarefeit. Arbitratur Argenterius aqueum illum & muco- fum humorem qui per nares & palatum (eparatur & emungitur, proprium cerebri excrementum non e(- fe : cum multi nec fpuant,nec emungant hanc pituitam: led humorem quendam elle generatum in hepate, miftum (anguine in venis detento, qui generatio- nem luam in cerebronon habeat, led illuc portari, quando per imbecillitatem facultatis concodr icis,aut vero per intemperiem frigidam aflimilari cerebro ne- queat , ita vero tanquam luperfluum per nares & palatum emitti. Hoc li verum eft, ad quem ufiim in (ede (phenoidis extenditur glandula carnis poro(ae,& bibulx,prout didtum eft? hxc ergo ad hoc deftinata non eft, ut hanc eluviem recipiat, & expurget ? fi humor hic pituitolus in cerebro male temperato ge- neratur , quis glandula: ufus erit, qux in cerebro quamvis temperato repetitur ? Natura fagax Sc Libello de llandulu. C. i;. Anis parva. C. 2- lib. 2. de locis ctffe- clis Aphor. 2 Seft.i. c. prudens nil fruftra operatur : quod fi vero dodbrina Argentarii valida eft, fupervacaneum erit infundi- bulum, & glandula pituitaria: praeter harc prafatus author inquit, bene temperatos nunquam pituitam hanc iputo ejicere, contrarium tenet Galenus, ita- que excrementa pituitofa & mucola propria fimt cerebri, & proprios canales fuos habent, ad hoc fabricatos, ut inde expurgentur. His ftabilitis Sc in ordinem redadtis, fupereft, qui- bus itineribus hac expurgatio fiat , difcutere. Excrementum quod tenue eft, &fuliginofum, cum ex fui levitate fupcriora petat, per Meningem evaporatur, per cranium deinceps, & per cutem, idque infenlibili tranlpiratione, dum corpus humanum per modum (pongix, foramina multa in fe continet. Inde eft , quod cum per olla penetrare hac fuligo nequeat, provida natura commifluras in cranio, plurelque cavitates ejus diftinxit, & collocavit. Excrementa vero crafliora , cum ex fui dilpofitione naturali ad partes inferiores ferantur, canales ha- bent confpicuos, nondum a Medicis ftabilitos. Hippocrates leptem condudhis agnofcit, per quos de cerebro humor hic defiuat, per aures nimirum, per nares, per oculos, per palatum, per partes guttura- les, per gulam , per venas , & medullam lpinalem in languine. Galenus eorum quatuor aflignat, hoc eft: palatum, nares, aures, & oculos: idiplum etiam alibi fentit, <Sc confirmat: quamvis in Commentariis non nili nares, &c palatum enumeret, dum ait: declives cerebri meauts tum per palatum in os, tv,m per corpus narium , conjpicuis ac magnis orificiis craffa cruciam excrementa. In primo lymptomatum lolum ad id vult idonem elle palatum, dum opportune concoquitur, &: nares pro odoribus folis compofita fint, &: pro refpiratione lic in variis locis diverfimode hic Medicorum Antelignanus dilcurrit. Hinc eft, quod do&iflimus Audior meus, adeoncilanda loca tam diverla , primo fui intuitu libi admodum diilentientia , per varios condudtus varia cerebri exprementa, pkuitofi nimirum, biliofa , & me- lancholica expurgari credit: Horum condudtuum alios natura: ordinarios elle, multiim familiares , & confuetos : alios extraordinarios, nec ulque adeo congruos. Ordinarii ad expurgandam pituitam dedicati lunt, ut palatum, & nares plus tamen illud, quam ha: , cum potiflimum pro odoratu fabrefabta lint. Ipfa adeo Anatomia docet, condu&um vifibilem , & conlpicuum de tertio cerebri iinu formari , qui ad an- teriorem ejusdem balem extendatur , in cujus extremitate tenuis quadam membrana: particula, primum larga, & patula, deinceps anguftior, & ftndior appareat, per modum infundibuli , quodienfim in pa- latum, & in os deftillat: & hic eft, ubitanquam per Hippocratis manicam (prout alibi relatum eft) hu- mor percolatur, & a glandula pituitaria pofthac re- cipitur. Quod fi fuperiores cerebri ventriculi quandoque abundent, & eluviem mucofam diftillent,hanc per tubercula fim illima papillis & per os Ethmoides vel cribriforme emittunt: ex hinc fubtus materis bi- liofs continuo per nares expurgantur. Quidam fic philofophantur materias hafce bilio- fas ad aures rejici , ut earum olla calore &c ficcitate fiia defendant : pituitofas vero per os &r nares evacuari , ut videlicet hi meams aperti humiditate pradidta a ficcitate prohibeantur. Hi canales ordinarii lunt, per quos confiieto natura: ordine cerebrum purga- tur. Illic rurftim alii lunt, extraordinarii, per quos cerebrum, humorum copia pragravatum fe nonnun- quam exonerat. Sunt autem oculi , Medulla fpinalis, & Nervi , unde paralylis oritur : quandoque & per 1 venas, &per arterias id contingit , dum humorum decubitus in parotides contrahitur. Hac autem excrementa particularia cerebri non fimt, hoc eft, me- dullaris fubftantia, aut de ventriculis ejusdem, fed potius de his vafis, de venis & arteriis videlicet, ex quibus tumores glandularum, opthalmiae, 3c aurium inflammationes lequuntur. Hac excrementa interim cerebri temperati , iii fubftantia lua nihilominus, & quantitate qualitate intemperata fimt. Tempora quo excernuntur fluida funtlubftantiafua, qua: non nimium cralla eft, nec humida : taliter in quantitate lua funt, nec enim copia abundanti luxuriant: in qualitate vero nec acrk lunt, necfidla: prafertim fi fuccefiu temporis a facultate lua concoquantur, Sc feparentur. Reftat breviter videre per quos condtidus excrementa quarti imus , & de cerebello purgentur. Non abs re erit nolle , hac excrementa pauca admodum elle, tam propter cerebelli duritiem , quam quod hu- jus iinus tenuilfimi fpiritus lint, &c finceri, jam omni- modo expurgati, ita ut id quod illic facile colligitur, facile etiam dilTipetur: id quod in cerebro non eve- nit, cumlithumidum, continens fuperfluitates nori modicas, atque ideo copiofa expurgatione necelle habet. Grandis, laboriofa, 8c non minus fuperioribus dif- ficilis indagatio eft, nolle numerum, ufiim, 8c praftantiam ventriculorum cerebri. Ego vero intuens meoccurfum difcuilionishujus declinare hon polle: ut inde aliquid etiam adducam, cum Authore meo, dicendum qualiter ventriculos quatuor Galenus fta- biliat, fuperiores duos , quos anteriores vocat, unum in medio, quem communem nominat, ultimum deinceps, qui cavitas eft. Avicenna non nili tres aflignat : iupremum, medium , depoftremum. Verum qui- dem eft fub titulo unius priores duos ab eo mtelligi, cum unius adeo figura: lint, 8c fitus, & magnitudinis, & ftrudtura. Verlatiflimus alioqui Velalius repre- hendit in hoc loco Galenum de ufu ventriculorum fuperiorum, idcirco quod hosfinus organa odoratus elle voluit , &c eofdem etiam pituitam in os cribriforme percolare. Author meus in defenfam Galeni ait , Imus anteriores in tantum organa odoratus ap- pellari, quod ad eos odores ferantur, de quibus eli- gunt, rejiciunt, vel judicant, nec tamen propterea obftare quicquam, quin fi cerebrum eluvie mucofa refertum fit, in eos finusle fundat: cum pituita non raro quoquo verfum in cerebri corpus fe difpergat, prout fape in Apoplexia contingit, le diffundendo in nervos, &c in lpinalem medullam : unde paralylis. Argumentantur in contrarium alii, dicendo: extingui utique odoratus lenium, fi per hunc pituitola tranfcolatur materia, prout experientia docet. Re- Ipondetur ad hac, hoc de fluxione continua & magna humorum abundantia provenire, qui tum obftrudti- onum in proceflibus caufafunt: non fecus ac in perpetua occlufione pororum qui in offibus fimt. Quidam Modernorum fuftinent anteriores ventriculos non ad praparandos fpiritus fadtos elle, cum fint excrementorum receptacula, ipiritumvero animalem cavitate fenfibili non indigere. His Galenus refpondet, ventriculos fuperiores ad purgationem Ipiritu- umminifterium fuum exhibere, & ad expurgatio- nem materia: fuperflua. Ita per Ethmoidem odores afeendunt, & non minus fuperflua evacuantur. Sic emmvero de excrementis cerebri dicendum , qua per palatum & nares Ime intermiflione excernuntur, quod nullum omnino nocumentum nec odoratui, nec guftui adierant, fiquidem ciun moderamine defluxerint. Quod priftantiam & dignitatem horum ventricu- lorum, quifuperiores funt, attinet, ambigendum non eft; quin citeris ex omni ratione poftponendi lint, non quod citeri principalis facultatum ledes lint, fedquodin iis generatio (pirimum animalium fiat. C.3./.7. Totum hoc Galenus doce. Cum interim quatuor ventriculi fint, quiritar quis eorum potior Iit, & nobilior: vult Galenus Imus luperiores citeris elle ignobiliores, idque exemplo adolelcentis cujusdam demonftrat, qui Joniiin Civitate Smymenfi recepto vulnere in his linubus fiiperioribus, vita? &: ianitati reftitutus eft. Non cum tanta elevatione loquitur de his citatus Galenus dum de tertio & quarto trade ufu par- &ac. inquintoenim capite ad tertium de locis ajfefUs Uum primatum pofteriori donat : hic verba ejus funt: Spiaep aatu. rptlts animalis in cerebri ventriculis, maxime in pofteriori continetur: quamvis non contemnendus fit medius. Ipfe etiam Hippocrates: poftremi quidem ventriculi vulneratio maxime omnium animal Lcdit, fecundo loco medii , minima ex anterioribus utrisque noxa contrahitur. Hoc id.em quod feStiones, collifones quoque faciunt. His omnibus ratio (iiffragatur, dum ventriculi ignobiliores apparent, qui majorem habent amplitudinem, Quartus Imus omniii anguflillimus eft,& mi- nimus, Ipiritumque animalem lmcerum, delicatum, Sc omnimodo expurgatum continet. Reliqui duo pra?parando folum Ipiritui ferviunt: itaque omnium nobilillimus eft quem dixi. Videtur Galenus his contrarium lentire, illic ubi 5 .delocuaffe ait: Si aliquando tota anterior cerebri pars afficiatur, Ftu C 2. cM' ca qua funt circa fupremum ventrem (liipremum au- ue locis C. 1, tem eo Joco medium intelligit, nelcio ob quam ratio- nem) ei conflit ire neceffie efl difeurfivas omnes ailio- nes vitiari. Si difcurlus in medio finu, ergo nobilior. Hic ergo prirogativam linui tertio allignare videtur. Sic in capite ultimo fabulam Vulcani exponens, cmn caput Jovis bipenni conquallallet, eum inde Minervam Deam Sapientia? traxille ait: per quod videtur non minus ventriculo tertio prirogativam hanc donare. Hanc dignitatem ftni&ura memorati ventriculi admirabilis indicat, dum vulnera occipitis minus periculola funt, quam qui in fyncipite hunt: ita (enti tHippocrates: Pluresex his, qui pofteriori capitis parte funt vulnerati, mortem effugiunt, quam qui anteriore. Conciliabitur itaque Galenus, li dixerimus: quod dum linum quartum priftantiorem elle inquit , Sc digniorem , hoc eum luo arbitratu dicere, dum autem de tertio ratiocinatur , eum lentendas aliorum fequi, & in particulari Nicrophyli, prifertimqued facultatibus pricipuis fuas fedes proprias non ad- Icriplit liciit alibi memoratum eft. In vulneribus occipitii raro admodum ventriculus quartus offenditur, dum carojiicut Sc cralfities , Sc durities ollis ve hementer refiftunt : fed in lyncipite, hoc eft in ven- triculo tertio olla tenuiora lunt: Hinc Author meus ait: non erralle Galenum in hiftoria prifente cerebri totius, nili in mirabilibus ejusdem plexibus. Hoc os in homine usque adeo breve & parvum eft, ut pene oculorum aciem effugiat. Hunc plexum coronalemqui in ventriculis Cerebri luperior eft, cum Mo- dernis quampluribus Rete mirabile nominat; dum ineo Spiritus vitalis attenuatur, & animalis certum quoddam rudimentum Sc praeceptum coiifequitur. Ex tot igitur operationibus, qui de interioribus Capitis proveniunt, nobile, lingulare, Sc elevatum hoc Compofitum , plus adeo quam quodvis aliud in humano corpore dicendum eft: Altillima rupes, in qua pricipua vicini civitatis conftrudba lunt propugnacula : nili malumus cum majori proprietate illud nominare, Metropolim famofam fubje&arum libi Regionum : vel Primum Mobile, fub quo reliqui fphiri inferiores moveantur, vel luminofum Solem, qui partes omnes, tam vicinas, quam longe diflitas, illuminet Sc perluftret vel Officinam ubi pungenriflima tela, aaitiflimarum cogitationum fa- bricentur: vel Ditifiimum Aerarium , de quo tot po- tentiarum Sc effedtuum thefauri depromantur, vel Compendium, in quo Univerfitatis totius negotia reftringannir, & epilogentur. Vel fontem peren- nem de quo copiofimmi rivi profluant, ad inundanda Sc fcecundanda prata membrorum tam qui pro- piora , quam qui longius collocata funt j Vel Principem abiolutum,qui de partibus libi fubditis homagi- um fidelitatis exigat, Caput, inquam, quod jure merito Principium,Dominatorem, Patronum, Ante- fignanum,Ducem,& Magiftram dixeris omnium eorum,qui humano corpore continentur: Mundus eft, propter quem Mundus creatus eft. Sc quidquid in his lphiris mortalibus Sc immortalibus concluditur: vivum fimulacrum, Sc Imago Altisfimi, qui in hac prodigium admirabile Omnipotentiae fui manifefta- re voluit. Sed li tot,tamque inexplicabiles dotes in hoc con- tento includuntur: fi divina manus in interioribus tot mirabilia Sc ftupenda operata eft, unde ad dignitatem tantam profecit, nondisfimili gloria fcintilla- re. Video Continens, hoc eft Faciem, illam dico, in quam Creator Deus , fpiravit fpiraculum vita, & fattus efl Homo in animam vi ventem. Facies qui tali nomine infignita eft, quod univerfa operetur Sc faciat, prout j arn fupra determinatum eft Facies fine qua imperfefta,in anima line vitalitate, fine fpiritu reliqua membra poftrata jacerent: line qua tanqua truncus monftruofiis, inutilis, & abominabilLS, reliquu corpus omne decumberet; Facies qui imprimit, & ex- primit objecta tam interna, quam externa, per quam Homo ab Irrationalibus diftingiiitur : qui fola radium circumfert Majeftatis, typum Sc copiam Originalis illius fupremi,quod beatitudinis noftn obje- dum in coelis eft: perquam folam cogitata interna producuntur: lola pulchritudo, Sc complementum corpons,per quam folam, & non per aliud, liti, triftes, fupplices, eredi, aut fubmiffi fumus: Hic prima eft quiplacet,qui attrahit, qui commovet,qui am- pleditur,qui repudiat. Indicat hic fexum, itatem, decorem, Sc ftirpem: in qua manifeftiflima mortis Sc vici indicia defignantur. Jam vero quod partes ejus Anatomicas concernit, dehisintradatu de maxillis abunde ratiocinabimur. Supereft hic videre paucis,ad Encomium potius, quam Anatomicam ejusdem expolitionem, cur in eadem Facie omnes adeo lenius collocati, cur eorum quinque lint, Sc non plures: de quibus illud inpvimis dicendum eft, quod cum anima Hominis for- marum 01 nnium prima fit , quotquot earum fub concavo Luni reperiuntur, eaquenobiliifima, quantumvis individa, polita in hoc Corporis Ergaftulo, eam nihilominus fine fenfuum adjumento inteliigere non polle. Cum his ratiocinatur, difeurrit, Sc lpeculatur: inter phantafmata Sc opiniones verfatur: unde non immerito Philosophus dixit; Nihil eft m IntelleSiu, quin prius fuerit in sensu. Cum igitur Caput fedes iit facultatum animalium, tum vero etiam domiciliumRationis, congruum erat ut lenfus omnes velut fatellitium libi fubditum, Sc tanquam aulifui miniftros principales imperio fuo obtemperantes, & in Regia cerebri libi allidentes haberet. Senilium vera numerus quinarius eft, qui numero Facies comparata ftellis. 3. de Anima. Td&llS & guftus iimpliciter necellarii ad Vitam. humero aliorum tot fimplicium inmiindo corporum correfpondet, carli, videlicet, &: quatuor Elementorum. Potentia villis juxta Platonicos elemento ftellari correlpondet, qute ftellte non minus oculi calorum nominantur: hx inquam facula: quarum objectum corpus Iplendidun) &c flammigerumeft, quamvis non urens. Odoratus objedaim igneum eft, omnia Equidem aromata calida funt: Auditus quidquid aereum eft, Guftus compolita aquea, Tadhis terrena. In univerfitate aurem quidquid continetur, in quinque objedadiftingui poterit, in colores, in fonos, odores, sapores. & qualitates omnes tradabiles tam primarias, quam le- cundarias. Arrogant autem libi quod Peripateticus dixit: Media quibus fent imus quinque tantum modis alterari possunt. Inde profequitur : Medium cfle fenlum vel internum, vel externum: Externum aerem, vel aquam ; Internum membranam & carnem: quorum illa pruna alterentur rebus externis, vcluti iis qua: luminofa funt, tunc enimvero objeda funt visus ; aut vero iis qua: rara funt, Sc mobilia, & tunc auditui ferviunt: aut vero iis qua: humiditatem cum decitate permifccnt, 6c ad odoratum pertinent , fubjiciendo libi carnem, & membranam ; aut vero temperiem qualitatum primariarum fequuntur.autmixtionem licci,& humidi: & tali modo illa quidem objeda tadus dicuntur, ha:c objeda guftus. Denique quinque folx fenfationes funt: tot enim earum neceflariaPerant , non plures: alise quidem fimpliciter & abfolute, alia: ad jucunditatem Se dulcedinem vita: abfolute neceflarii funt tadus, 5c guftus: Tudus fundamentum animalitatis eft (ita fentit philosophus ) guftus viciffim fundamentum eft nutritionis. linequa abfolute vivere nemo mortalium poteft: Vifus, Odoratus, Sc Auditus idcirco data ftint, ut vitam beatiorem, & magis tranquillam degeremus. Hi ergo quinque, ut ita dixerim, Favoriti funt magna: illius Reginas, anima nimirum; inter quos vifus/apicntium omnium judiao, propter eximias ejusdem utilitates & commoda, priorem fibi locum & prorogativam vendicat. Proflantiam illius &dignitatem quatuor res potilumumindicant.Primum varietas rerum, qua: repraftentantur: tum deinde modus aftionis inter omnes alias nobihftlmus: pon o convenientia Sc proprietas cujusq; objecti particularis, quo quafi lux divina adionum omnium eft: denique horum omnium certitudo. Omnium rerum vifibilium differentias vifus dcmonftrat, cum omne propemodum objedum coloratum fit , & visibile: hinc oculus, prseteripfum objedum multa fibi infuperad- Dicnicas & fcifcit, hoc eft, figuram, magnitudinem, numerum, motum, nnb,unri, ftaium, fitum, Se diftantiam: unde apnffimus dicitur ad inventionem difciplinarum. Intelledus ideas recipit , ab omni imperfedione materia: omnino liberas j oculos itidem species incorporeas, qua: per barbarifmum Intentionales vocan- tur- Intelledus uno eodemque tempore binas res invicem contrarias comprehendit, tum potiftimum, cuma falfo verum difeernit. sic potentia visus inter nigrum Sc album diju- dicat. Intel. edus liberum mentis luae vigorem Se fortitudi- nem confervat, ita ut nulla ei vis hanc libertatem adimat: eandem quoque oculus praefefertin videndo, qui hbertns nihilominus exteris fenfibus negata eft: nares enim, & aures nunquam non aperra: funt, nec aliter poflunt; non fic oculi qui ad libitum clauduntur, Scaperiuntur (ficut in eorum anatomiadicendum eft) in nollro fiquidem beneplacito eft, videre, vel non videre.Nobiliffimum denique objedum ocu-lorum eft, lux nimirum, prxftantiflJma, communiffima, & notiflima qualitatum omnium ; Hac ratione motus Theopbraftus formam hominis ex vifu definiri ajebat: Anaxagotas ad hoc dixit natum hominem, ut videat. Multo plura his in Anatomia particulari oculorum dicentur. Debilem nihilominus in his & imperfedam perfpicacita» tem meam recognofco, unde ne a tanta luce cxcaccari mihi contingat, ab ulteriori Capitis indagme me retraho, qui opti menovi cum aquilis nec noduas nec talpas proportionem ullam habere. Tu qui magis oculatus es, conjice vifium tuum in Anatomicorum lucem, qui tibi ledionibus difertioribus, & clarioribus in hilce fibras profundius abllrufas, Sercpofi- tas uuein, ego interim accingor ad contemplanda )^!d^m“UtmJicMet ^“tumrupra torehdum nobis promptilTimani) cumabomni tuIt) symbol nos divina tutela vigilet (tumpnefertim ad fucSenrlmim Hominis Sjmboltoi Tom, I. ' ; T - '-uiiidu U1I1IUI1U- mano auxilio deftituti fumus, lupra id quod antiquitus Marco Valerio Corvino accidit, cum in lingulari certamine cum hofte confligeret: caput armatum callide depinxit, cui corvus infidebat, adjungendo Epigraphen: Infperatum auxilium. Generofus miles, fk intrepidus dimicabat viriliter, fed fortafte fuperams ellet, nili corvus inopino adventu , & rostro, & unguibus adverlarium laedendo perterruillet, ut tandem luccubuerit. Hoc divinum liiblidium a S. Auguftino firnra id quod in nuptiis Cana: Galilaee hb.i.adverf, facftum eft, inhnuatur, dum redemptor nofter divi- H&res. mfTimce matris lua: precibus qua? commenfalium curam agebat ( vinum, inquit , non habent) annuit, vocans eam mulierem: & quia in hydriis reliduum aliquid remanferat, evacuantur vafa, &c rurfum aqua adimplentur, exhinc admirabilis illa & prodigiofa Argumen- cranfmutatio apparuit. Ha:c autem ejus propria funt verba: Propter hoc properante Maria ad admirabile tum oppor- vini signum, ante tempus nolente participare comtunum. pe.ndii poculum, repellit dicens: Nondum venit hora mea: expeSlans eam, qua a patre fuit in opportunum auxilium pracognita. Fortificabat his le fuosque Philo Hebraus: bono , inquit, animo eflote fratres, ubi enim humanum cejfat auxilium, divina non deflituemur ope: neminem dereliquit Deus. Elevatif- fimaMusafuaJoannesCiampolusin amaritudine liniftne fortuna; folabatur animam suam,in paraphrafi super pfalmum: Jf)ui habitat: de verfu illo : quoniam in me fperavit liberabo eumfic feriptum relinquens: Fiduccia confolata fo pur fon certo, Se la Reggia m e chiufa, Che fla tra facre mura il Cielo aperto E che far fordo a i voti il Ciel non s’ufa. it pede pauperum tabernas, regumque turres : alius i eodem fenfu fcripfit: zJMors nullo varcit honori: sntentia qua: limiliter a philolopho Pnoclide consirabatur dum ajebat: Communis omnes locus mait ,tum pauperes tum Reges. Si quis le fortuna: totum dedicaflet, Iperans ab eaem Ubi bonum omne eventurum , lic ab authore uodam reprelentabatur: Juvenem figurabat, refcilim caput fuum fortuna: immolantem: hxc vero Fortuna in - iolefeentis collo Leonis caput inferebat, tum etiam conftans. iputferpentis, Sc monftruoli praeterea animalis cu isdain i mentem fuam his verbis,exponens: Bellua t,ccec 'e Jiat uit, qui credit fe forti. Heec quatuor Ca- ita in quatuor cyathis a Plutarcho exprella funt: 'ortuna, inquit, nobis cyathos exjiccantibus prabet : De tranquilf unum bonum infundat, tria mala minijlrat. Hi s ta(e amm&. iblcripfit Quintilianus cum ait: Cum fortuna ruere Decia. 4. ementia eft. Et Seneca : Suis contenta viribus in enit pericula fine Authore Nullum tempus ei ccrtm ef: in ipfs voluptatibus caufe doloris oriuntur. nevitabilis Idem Paradinus , manum armatam fica reprefen- ra Dei. tat, quajamjam caput quoddam perculliira eft: inferipiit autem hanc fententiam : Fcl in ara. volens indicare, vinditftam divinam ubivis locorum paratam ad caftigandos protervos efie, ubivis etiam locorum, quantumvis privilegiatalint, crimina fontium punienda. Id quod inter alios filio Francifci Sforza:, nomine Galeazzo contigit, qui etiam ante ipfam aram facram ab Andrea Lampuniano interfe&us eft. Hanc inamilTibilem vindittam verebatur propheta Regius, duminquiebat: 6)uo ibo djpiritu tuo,& quod facie tua fugiam ? Si ajcendero in c&lum tu illic es, & ea qua: fequuntur. Magifter ille morum Gabriel Si- meon volens inferre fublimitates Regales, & eminentias per mortem adaquari vilitati plebejorum (unde & purpura Agefilai cum cineribus Ergafti Paftoris in ^/Iors o- una eadem lociatur) Calvariam hominis figuravit nnia ada:- inter fceptrum , & Ligonem politam cum hac declaratione : Mors fceptra ligonibus aquat: quod omne iorat,i.Car- ab Horatio mutuatus eft, qui ait: Mors aquo pul- Sinceritas cordis. Apud Diogen U-7- Inion, depetit. Confu- tat. Satira 17. Concordia quam Iit utilis. Mors& memoria ejusdem. 12. Mor. De vita Re- fur. Lib. 4. Hexa- emeron. Redtitudo & Sinceritas. Sinceritas &c redbitudo animi potiffimum ex tran- quilitate, & hilaritate vultus cbgnofcitur. Qua de caulajoannes Ferrus faciem repra? lentavit ridentem & venuftam,absqiie omni ruga, ligni ficarionem . apponens eum hac Epigraphe: Raro fallit. Hoc ipium Cleantes indicare voluit, dum ait: Ex Jpccie comprehenduntur mores. Et Euripides : Ad yultum boni viri ajpicere dulce est. Et Tullius : Inultus, ac frons animi efl anna , qua fignificant vo- luptatem abditam, & occultam. Quamvis Juve- halis nos aliter doceat : Fronti nulla pdes , inquit. Utique enim verificatur non raro : in vultu rolas apparere, tegi fpinas in corde. Arma gentilia & antiqua excellentiUima? Domus Trivultii, quae e tribus vultibus compotita lunt, indicando quantum ad felicitatem vitae, &c ad omnem inimicam poteftatem profligandam valeat concor- dia,anfam dederunt Antonio Trivultio , qui Atavus fuit Magni illius Joannis Jacobi , ut in vexillis militaribus tres lacies has repraefentarct : adjundbo lem- mate : Mens unica. Et ha?ceft laurea illa tantopere celebratae lentendae Saluftianae: Concord a res parva crefcunt, difcordia ruunt. Zelantiflinms Calliodorus inter liios vel minimum indignationis fu- furnun ferre non poterat, unde &: cuique iuorumajebat ; Summopere jurgia fuge, nam contra parem contendere anceps eft , cum Juperiore fur tofum > cum inferiore fordidum, maxime autem contra fatuum contentionem inire. Sancbus Gregorius Papa omne tanquam fordidum explodebat, quodcunque manu datur, vel recipitur, ubi cor maculatum efl: rixis 8c dillenlionibus : Munus, inquit, non recipiatur, nifi prius difcordia repellatur ab animo. Vere illud Davidicum experimento certiflimum efl: Ecce quam bonum, & ejuam jucundum habitare fratres in unum. Hoc ipfumS. Auguftinus innuit, qui tam fratribus Religiolis regulas, quam & univer- fo Mundo praefcripl it , dum ait: Lites nullas habea-tis , aut quam celerrime finiatis , ne ira crefcat in odium , & trabem faciat de f e flue a. POtentillimum ffjrnum ad retinendum hominem a fofla praecipitii , & peccati ruina, memoria efl folia? lepulchralis. Veritas non folum quotidie in roflris iacris declamata , fed a Reufnero quoque intelletfla , qui depingi puerum fecit, incumbentem cranio humano: adjungendo 1'ignificationem cum hac Epigraphe : rive memor Lethi. In eundem lenium verba S. Gregorii incidunt , ubi inquit : Jfifuiconfiderat cjualis erit in morte, femper pavidus erit in operatione. atejueinde in oculis fui Conditoris vivit. Magnus ille Mediolanenfis Ecclelia? Archi-Epifcopus S. Ambrolius iic illud exprellit: Mors pro remedio nobis data efl. Si primi noftri parentes divinum illud vetitum obfervaiient : quacunque ho- ra comedentis, morte moriemini, lucceilores luosin tantum mileriarum barathrum non praecipicalfent : fed tentatorlpirituscumluo: nequaquam moriemini, promittens ejus vitam, ad excidium conduxit, ex quo proinde origo decidii fubfecuta efl : iic Balili- ' us Seleucienlis meditatur : ^fljuarcns Sathan Protoplaflorum perniciem , conatur ab eis memoriam mor- tis eripere, nequaquam, inquit, moriemini. JUxta commune Axioma : Cum caput dolet, c at er a membra languent, quod quidam fapienter dixit : Et ego convenienter dico Iic mentem huma- nam elle oportere : defaecatam nimirum, & ab omni tenebrofo vapore partialitatis, Sc proprii commodi 1'eparatam, utfane & prudenter a&iones inferiores gubernare & dirigere pollic : liciit caput cfrm fanum efl, & purgatum, vitalitatem aqualiter in reliqua membra partitur ; hoc ipium Plutarchus intendit, cum ait : Mens cernit , mens audit , reliqua fur da , De Alexand cacaque fiunt, & rationis indigo, Pulcherrimum, fortitudine. arbitratu meo , quamvis compendiofum id , quod Euripides affert , dum Helenam formbflUimam de- feriberet : Mens optima vates efl, ac bonum confi- In Helenk lium: Hoc idem encomio lingulari Seneca depraedi- cavit , dum ait : Cogita in te pr ater animum nihil effi mirabile, cui magno nihil efi magnum. Caput jure merito Caminus totius corporis appellandiun eft,ad quod exhalationes omnes , & flumina commeftibiliumalcendunt: dumque his prater mo- dum gravatur, recidunt cum damno, & totius corporis incommodo. Quis non ex hoc dignitatem Per- RedbaPrin- fona? Principis figuratam videat, qui per modum cacipis operapicis tanquam verus caminus, quidquid exhalatiotionis de fuorum fubdicorum motu extollitur , in le re- cipit ? Jam vero li Princeps male ordinatus eft , nimi- isque fumis & caliginibus repletus, non nili popularis perturbatio in membris ejus , in flatu, & corpore po- litico expedfcanda eft. Inculcat Socrates hoc Principi luo, ut mentem ab omni fecum illuVie puram teneat, dum ait : jrcrifjimos ejfe honores Princeps exide Principe, firmet, non qui in propatulo cum timore fiunt, fed quando fubditi apsid fe fioli mentern principis potius , quam fortunam admirantur. Et magnus Pythagoras pra?- ex Lzertto. videns nocumenta, quae ex hac vaporum attradbione lecutura ellent, hcfcriplit : Princeps non ideo crea- tus efl, ut Iader ct , fed ut juvaret. Ut ha?c flumina reprimeret, Claudianus Honorium luumlic horta- batur : t Tunc omnia ‘fur a tenebis, Cum poter is Rex effc tui proclivior ufus -7 In pejora datur, fundet q3 licentia luxum, Sed comprime motus. Polb Cordis generationem , prout univerfa Medicorum lchola docet, in capite cerebrum generatur, quod ex lui natura frigidum &: humidum excellivo cordis calori opponitur. Proferam ego id, quod jam Protedbio ante me alius, intelligens nimirum in hoc loco Mariam Virginem gloriolimmam, qua? in myftico Eccleiia? ginis. Corpore, poftChriftum, quem in corde figuramus, primum libi locum vendicat : ha?c enim ardores cordis in juftiriaa?ftuantes contemperat. Conflagrare magnitudine criminum luorum jam Mundum opor- tuerat : hoc exprellit S, Anteimus : Dudum calum Sehm. de N*- Cf terra rui flent, nifi Maria precibus fuflvntaffer. tlv- Quod S. Bernardus mellifluus Iic expofuit : ut fiole Serm. dt Af- fiblato nihil luce fc it, fic fublata Maria, nihil d mfijfima tenebra relinquuntur: S. Auguftinus cum dulciloquio luo hunc lenium ita dedit : Autlnx peccati Eva , Auttrix meriti Maria Eva occidendo obfuit, Maria vivificando pro fuit, illa percufiit, ifia fianaviti De humiditate cerebri canities nafeitur: hxcvero Pietas elee- Sapientum judicio prudentiam indicat, juxta oracumofyna, tilum divinum: Cani fiunt fenfus hominis : de calore mor. calvities oritur : Symbolum illud eft , prout fuo loco demonftrabitur, Eleemolynar: unde optimum eri:, ut homo ad hanc partem refledbendo, in frigiditate ‘Timorem Domini contempletur, in humidirate Pie- tatem. His virtutibus armatur homo rationalis, canquam telo pungenti flimo, cum quo & tempus, & oblivionem, tk. peccatum ferit. Hoc omne de ra- 8 1 rioiie. In Hermath. Imperium. Cuftodia. C.7. Divina myiteria. Tfal. i$o. Chriftus. adColojf, i. Serm. de Elia, E/>. f 8. in Mxtth. c . 40. Super Mare. 6 r- Pf- 59- Fervor devotionis. Cap. II. Defomn. Nabuih. de pro fagu. 1 3 y cif- 4S 7. Errores. -JK Triftitia.t: r • ii SuperFf. 18. A Suggeftio- rione provenic 5 qua: ecerebro elicitur, <*c in eodem fundatur, unde <Sc Ingenium derivatur. T otun 1 il- lud Phoclides Philofophus explicuit. Ratio, inquit, hominis telam eft acutius ferro. Diligens obfervator Goropius feriptum reliquit, in primitiva lingua pronuntiationem, &c denominationem Capitis Ionum cdidille fimilem hui c: Heet, quod imperium , 8c dominationem indicat: idque non immerito, dum caput exteras corporis partes gubernat, & ditioni fuce iubjicit,prout opportunitas, & necdfitas exigit in unoquoque fuorum fenfuum (e exercens. Prxtcrea caput quoque cum hoc Nomi- ne Huet exprellum fuit, quod Tutela, & Cuftodia interpretatur, non abs re, dum fine illius fablidio, extera membra non fecus ac militaris phalanx interrup- to ordine hac illacque palantes habens milites , line Duce, rnani feftum incurrit periculum. Cum tot ergo tantisque praerogativis decoramm fit, mirandum noneft, iihoc Nomen Altillimo Deo adferibitur, prout legitur in Daniele, qui fub figura capitum divinam texit ellentiam , nec ea videre dete- da diledus Apoftolus potuit, per hoc significans quantum inacceffibilis lit vel minima cognitio my- fteriorum ejus, qua tantopere elevatafunt. Hoc inferre propheta Regius voluit, dum ait: Obumbrafti caput ejus in die belli: alludens myfterium paffionis, quod omnem intelledum humanum transfeendit. Infcripturis lacris per nomen Caput Chriftus Redemptor nofter lapius fignificatur. Paulus hoc inquit:Primum noftrum Caput eft Chriftus, nos que membra de membro: Sic Eucherius Se Ambrofius, prout S. Bernardus fentit,divinam ellentiam indicant. Vult S. Auguftinus, cum Maria Magdalena caput Chrifti lnimgere, idem elle, ac eum cum frudu bona operationis laudare. Origines conliderando Joannem Baptiftam decapitatum , vult in metaphora Chriftum intelligi a Judaifino derelidum, & a lege Judaeorum fublatum. Hieronymus Sc Hilarius id- ipfum referunt ad Judaeos gloriantes & praetendentes Chriftum a Prophetis feparatum : fuperhxc, gloriam Legis ab iisdem levatam elle. Caput aureum in Sa- cro Cantico memoratum , juxta Richardum de S. Victore , perfedum flatum charitatis, intentionem devotam, &: fervidum Cadi defiderium indicat. Supra id, quod in Levitico ordinatum eft. Caput Sa- cerdotis non radendum, Philo Hebraeus in lxcu la- res illos invehimr, qui le negotiis ingerere ecclelia- ftricis non erubefcunL Id quod in Geneli de capite Jacob feriptum reperitur, quod lapidibus capite luo dormituras incubuerit,lubjungit Beda, intelligi polle hic principatum Chriltianilmi hmdatum & ftabili- tumfupra Petram Chriftum, cum & ipfe Apoftolus dicat: Petra autem erat Chriftus. De Capitibus decalvatis filiarum Sion, quorum mentio fit in Ifaia, Jeremia & Ezechiele, Sancti Hilarius & Ambrofius errores Oratorum Sc Rabularum intelligunt, quorum infidelis dicacitas decalvatur , 6c denudatur , nihil habens de ornamentis Chriftianx veritatis & eloquentia?. Per caput opertum, licut in locis pluribus Regum, Efther &:Job legitur, Lirantis fraudulentiam intelligit, & dolum larvatum, quandoque velo pietatis religionis involutum. Magnus Mediolanenfis Eccleliae Archi - Epilcopus Ambrofius, de intrepiditate animi, qua mulier illa Apocalyptica continuit caput ferpentis , hanc mora- litatem eruit, dum ait: lic omnino caput nafcentis fuggeftionis conterendum elle, ne in cor noftrum ulterius ferpendo irrepat. Applauferunt Auguftinus & Gregorius adioni Davidis , dum jadandam illam Goliathgigands truncato capite repreilit, ubi dicunt: intelligi polle per Goliath Luciferum, cui caput abi a- S. Pfal. 1 r, j. tum eft, ut Chriftus effet caput gentium. Sed ne ultra de i.Reg.). ariditate rivorum meorum guttas quasdam diftillem, fufticit in materiis hisce me de plurimis, qua? dici pof- lent,dixille pauca:Liberum relinquens Ledon fedul reftinguere fitim luam, h lic placuerit,in amoeniffimis verfionum facrarum, &c Glollatorum fontibus, de quibus fine intermillione dodrinae perennes icatu- riunt. PRoverbia originem fuam vel ab experientia, vel ab ufu, vel etiam abufii, aut de partibus aut de proprietatibus humanis, vel de didis lapientibus aut vulgaribus traxerunt. Caput fcabere, ab inferiori- Cogitabunbus multis ad eos refertur, qui fixam mentem, muldus. tumquein cogitationibus filis abforpeam tenent: per quod tanquam per clari flimum radium oculus mentis illuftratur, ut homo videre bonum fuum poffit , & malum evitare. Inter alios id Quintilianus innuit: Cogitatio , inquit , paucis admodum horis c au fas etiam magnas complectitur. Et Marcus T ullius : In omni- bus negotiis, priusquam aggrediar c , adhibenda eft p re- paratio diligens. Et Euripides : Et qua longe abfunt, £r qua prope funt,confderari debent. Optimum documentum ad monendum, & corridendum Amicum cum trito illo adagio infinuatum fuit: Capite admoto: hoc eft, 111 ablentia Arbitram, Judicum,&extrapublicum,iinbcum iuavitace verborum, fine omni afperitate. Juxta divinum ma- gifterium: St peccaverit in te frater tuus, corripe eum inter te, & ipfum folum. Quae veritas & gentili- bus non ignota fuit, inter alios Euripides ait: Amor simpliciter objurgans magis premit. Propter quod Diogenes canis appellatus eft, qui cum nimia libertate edam in publico importuna reprehenfione mordebat. Pro verborum dulci moderamine falu- berrima dodrina Chryfoftomi eft : Circa vitam tu- am eft 0, aufterus, circa alienam benignus : audiant te homines parva mandantem , & gravia facientem. Venufta ficies,& alpedus comis , cui nihilominus didamen rationis delit , & qui judicio privatus fit, hoc dicio figurabatur: Caput vacuum cerebro. Et hxc eft Alfopicae vulpis fignificatio, qux ftatuarii of- ficinam ingrefla, atque illic formatum caput inveniens, fed vacuum videns , a fe projecit, dicendo: O quale caput: fed cerebrum nen habet. His obje- dis, eorumque blandimentis fallacibus fidem non habere admonet Lucilium fuum Seneca : Erras , Inquit , fi i florum, qui tibi occurrunt vultibus credis: hominis effigies habent, mores autem ferarum. Quafi diceret; Attende tibi, ferpens enim in viridi prato abfeonditur, illic podllimum, ubi te amoenitas flo- rum arridebit. Quis credidillet unquam Alcibiadem fub cxlefti vultus decore, nutriville mores inferni? Amarus pavonum cibus eft, cum cantus nihilominus viventium fit faftus,& decor. Per Nutrices, qua? quandoque cunas in caput le- vant , ubi infantulus quiefeit, tk. de loco in locum transferunt, inferre Plato voluit, cum quanto affectu amicus amici fui commodis, <3c utilitatibus fervire debeat: unde & vulgare illud axioma ortum eft: Capite ge flare, hoc eft: omnem ad id cogitatum fuum applicare. Exadiflimum prxeeptum divinus Ariftoteles nos docet: didamque legem cum omni perfectione obfervare vult: Amicus fc debet habere ad amicum tanquam ad feipfum, quia amicus efialter ipfe. Et S. Auguftinus, amicum dimidium amms> O' medicamentum vita appellabat. Gerion olim, live propter compofitionem infoli- lib. 10. /»Hippol. Corredio remoca, privata. apud? latorum de Amic. Adulator. Facies ab opere diver- la. Ep. 2®3- Cap. 10 de Republ. Vera ami- citia. 4. Et hic. 3Confejf. Lib. 6. de Cht. Dei. Diftradfcio in negotiis. In Pfal. 8. Sur. in Vit. 23. April. Difficultas negotio- rum. 3. Metamorph, Cognitio matura. Ethicorum. Vt ira lib. u, Sententia pedaria. tam membrorum, infpecie trium corporum figura- batur, five id fadhim alia decaufa, ut videlicet hominem pluribus negotiis diitradhim repraTentarent , occafionem autem proverbio dedit: Ertium caput. Similitudine infper a bajulis fumpta, qui fiepius onera fua ab humeris ad caput transferunt. Vitium hoc evagationis tantundempemiciofumeft , quantum e it utilis recolledtio, &. tot curarum depolitio. S. Au- guifinus commentando lupra verfum pfalmi: niam tu Domine fu avts ac mitis , ita eum dilucidat : Nil (lultius , quam fi feipfum quisquam [educat: attendat ergo, & videat quanta , & qualia aguntur. Conlimilis huic aphonlmus est: Age quod agis. Inimicus nofter communis , ut nos a redo virtutis tramite aberrare faciat, non aliis potentioribus armis contra nos militat, quam diftradione mentis. Dixit hoc B. Aigydius in vita S. Francifci: Ditem oranti intendit cUmon , tanquam animatus prado. Ad indicandum hominem fic negociis fuis implicitum , & immerfum , ut non nili argre le inde eripere & extricare poiTit, ita ut in Labyrintho D.edaleo, vel in Ergallulo , vel in compedibus cC manicis fe elle credat, fuerunt qui adagium illud effinxerunt : nec caput, nec pedes. Innuentes usque adeo negocium hoc intricatum elle, ut principio & fine careat. Non eft vermis tantopere mordax ad confumenda &c rodenda corpora, quantum animabus alfligendis, &c mortificandis ejusmodi iunt intricata negocia: Ita fentit Ovidius : Attenuant vigiles corpus m' fer ab ile cura. Ad hos laqueos dillolvendos , & tales occupatio- nes allumendas , quibus fuccefius non difficilis fit, hoc confilium Ariftoteles fuggerit : ln negotiis oportet unum negociari ad unum opus , quia melior eft cura intenta in unum , quam circa plura. Perfedfa rei cujusdam notitia fic exprimebatur olim : a capite usque ad calcem: quod his quoque ver- bis dici poterit: d capite ad pedes, ab ingreftu ad coronidem, a vertice ad talos. Quemadmodum autem, prout lupra relatum eft, negotiorum incompolita turba', in ns, qui veram eorum praxin ignorant, per- turbationem animi adducit, ita & matura prcemedi- tatio tantundem expeditum iter habet ad eadem feliciter terminanda, &infecuritatem collocanda, ex quibus optimum judicium, & rerum quantumvis involutarum diferiminatio oritur. Magnus Peripa- teticus nofter fic ait: unusquisque bene judicat, quod cognofcit. In eundem fenfum Seneca, iracundum hominem vult prius de re quaque diligenter inquirere, qum in iram erumpat : totum infpice mentis tua ady- tum : etiamfi nihil mali falli poffit face fe. Et Quintilianus: Nofcat fe quisque non tam ex communibus praceptis, quam ex natura fua capiat confilium for- manda aIHoms. Stupiditas qmedam, aut mentis infenfata durities, de ignorantia cralla exordium fuumfumens, in iis, qui pro cujusque ratiocinantis arbitrio & voluntate, vituperium & laudem fine diferimine cuique rei attribuunt, hoc adagio figurabatur : Caput fine lingua. Hoc idem Sententia Pedana infinuatur, qua olim Senatores determinationes fuas, pedelignificabant, Sc concludebant : unde Sc Senatores pedarii appellati funt,qui lapiendorum fe judicio conformabant. Talis erat Marci Tullii filius, qui nunquam os fuurn aperi- re ad fententiam dandam, vel mutire noverat, procul degenerando ab intelligentia patris fui. Horum calamitatem deplorabat Demofthenes, illic nimirum in Olyntho, ubi in ejusmodi plures invehens, declamabat : Homines focor des prafentia negligunt, futura bene fuccejfura putant. His adjungatur illud J uvenalis. Inguinis capitis, qua Jint difcrimina nefeit. Quod idem eft, ac fi dixerim: nefeire eum inter turpe & honeftum, inter nigrum & album diferimen. Similium converfationem hominum ne in fomnio quidem, ne dixerim in scholis suis Plato perferre po-de Scienti/ii terat, quos tanquam infideles rejiciebat: Nfaenti quid laudet, aut quid vituperet, non eft adbibenda fides. De merda Adienad,qu:e lapientia & fobrietate inftiu- dta erat, contra eos qui his finibus non tenebantur, fed de vitio nefando ebrietatis facrificabant, mufto domiti, Proverbium illud vibratum fuit: Capita qua- tuor habens: utpote quibus unicum objedtum , in varia multiplicatum apparet. Nec mirum eos canta videre, qui tot vitis oculos epotarunt: Hi fumo vini vaporolo tantopere lui compotes non funt, ut nil eis fubfiftere, fed eunda vacillare videantur. Enormitatem vitii hujus aureum Chryfoftomios fic super Gtn. deteftabatur: Ebrietas exc&cat fenfus voluntarius hom 29. efl damon: Ebriofo Afinus melior : Ebrietas qua- SuPer Mntth„ dam Ira, Mater eft Scortationis j tene pe flas tam in ^om' <‘9' animo, quam in corpore. Natus eft inter fulmina Xom 1°™' Bacchus ( fic fabula; tradunt) hac prudenti mydiologia docendo, de abundantia vini fulgura procedere, qua; facile eidem deditos in cineres redigant. T Am a Primordio Mundi Hieroglyphica nata funt, in j ea videlicet hominum tetate, qus adhuc balluciens 'dici poterat, nondum habens characteres alios, qui- bus mentem fuam, aut fenilium animi exprimeret : itaque neceflarium eis erat, communibus inltrumen- tis, & rebus ad ufum, & utilitatem hominum fadis cogitata fua exponere. Inter alias autem harum inventionum maxime ferax, populatiflima ./Egyptio- rum Regio fuit, ubi in parietibus interiora animi prodebant. Ha vero obiervationes d viris fapienti- bus, tanquam myfterio plens colleds funt, quas ego quoque prout rerum materies aut occafio exegerit , in medium adducam, ut figuratus homo meus ex omni adeo parte obfervata utilitate, curioforum oculis le- gendus proponatur. Igitur per Caput judicioli progenitores noftri tx Valeriano principium cujusque rei fignificabant, prout Caput de Capite. verum hominis principium eft. Sic Varro docet: Bonum Caput corporis eft initium, eo quod ab ipfo capiant princi- principium fenjiis , & nervi. Sic adagium fonat : pium. pifcem d capite primum putere. Caput itaque bene collocatum, bonam membrorum conftitutionem, & complexionem denotat j fic prout qusque res bo- num habet principium, ita finem quoque ilium feli- cius confequitur : Dimidium finis, qui bene ccepit habet. Sic Mula poeta; Venulini fonat. Quam id ftudiosc obfervandum , & ledulo huic invigilandum fit, Peripateticus innuit: Principium quantitate eft Eltnch. 2. minimum, pote flate maximum , D hoc invento facile eft augere. Volebat Tullius initia a fuperis fumenda Uh, 2. de legib . elle: A Diis inquit immortalibus funt nobis capienda initia. Per Caput itidem res principalis figurabatur : Res princi- unde Marcus Tullius ad Appium icribendo, fic ajc- palis, bat: An tibi obviam non prodirem f Primum Appio Claudio , demde Imperatori, deinde more majorum j deinde {quod Caput eft) amico ? Omne fibri principium Caput vocatur, fic nomen illud Berelith in feri- pturis idem eft, quod vulgariter Caput, aut vero in principio. Quidam facrorum interpretum per no- Divina men Capitis filium Dei intellexerunt, quandoqui- principia dem per verbum ejus diviniffimiam mundus produ- incompteduseft. Et Adamantius, per Seraphim, qui binis heniibil ia, alis Caput Dei velabant, incompreheniibilia eilc m- B 3 quit, Divina ientia. Religio. hb. 1 Parvus mundus. Itb. 4. Caput fup altare. ef_ inquit, nec detegi polle divina principia. £t cum Iit ellentiadivina omnium rerum tam carieftinm, quam terreftrium perfedillima, iic ab Eucherio nomine capitis appellatur. Quod tantopere interTgyptios v?nerationem tk reverentiam auxit (juxta id quod Hieronymus refert) ut injuriam Divinitati crederent fieri, liquidem qualecunque caput aut male cibatum, aut male tra&atumfuillet, mortuum uque ac vivum. Usque adeo Religio ab iis, qui non nili in oblcuro eam noverant, oblervata fuit: fecundum quod Plinius lenior fcriplit : Religione vita confiat: & in eundem fenfum Livius : Omnia projpera fequentibus Deos eveniunt, adverfa (pernentibus. Schola Platonica nobis feripto reliquit. Caput noftrum ad fimilitudinem Mundi compolitum elle, atq, idcirco Microcofmum appellatum. Quis vero eft, qui hoc non fateatur ? dum illic ik imprelliones, &c Planetae, &tot negotia exercentur, & generantur? Illic anima? noftru, tanquam Ipiritiu informanti,duos dederunt circuitus : atque ideo membrum hoc partem divmillimam,& principium reliquarum partium appellarunt, utpote qua? huic in iervitium data? lunt. Et quemadmodum Deus iple per potentiam fuam, & prulentiam mundum replet univerlum, ita & deli- ciae illius Tunc converlari in orbe terrarum, prout liber fapientix teftificatur. Quantumvis autem huc probatione non indigeant, atidiatur nihilominus inter tantos Manlius: An dubiam cjl habifare Deum fub pectore noflro? In ccelumcjuc redire animam . c.-doque venire? ia Adhanccapitis lublimemdignitatfem magnam authoritatem tribuit Helichius Hierofolymitanus: ob- Dignitas terrena. Principi reverentia debetur. I/Mi fervans ritum facrum, in lege veteri celebrem, per quem caput vidtimu lupra altare collocabatur, nobilius corde uftimatum, cor enimirafeibilis, &con- cupifcibilis fons eft , itaque non immerito fe caput a corde feparavit: pofthuc iubjungit: Non decet au- tem mentem folum dtvidi, Jcd efl e velati vinculum, quod ajfeSlus nojlros ad fanam rat ionem adjungat, at fe devinciat. Dum de culefli ad principatum terreftrem defeenditur, hunc Aigyptii adumbrare volendo, caput proponebant vel fiilcia regia vel diademate, vel camauro cindtum: Porro Artemidori fequaces, 8c fodales, quamvis vana luperltirione, liquidem ejusmodi caput in lomno cuidam appareret, futurum Dominium 8c Principatum portendere crediderunt. Cum quanta igitur reverentia caput noftrum conli- derandum & honorandum eft, cum tanta quoque revereri, metuere, &: honorare Principes oportet, tanquameosqui luminaria lunt mundi: lucerna? politu lupra candelabrum, civitates fandu fupra montes collocata?. Imo & ipla omnipotentia divina Principibus prophetas fuos viros lapientillimos able- gavit, iisdemqueiplis, per figuras & unigmata locuta eft. Curtius etiam, qui tanta de principatu fcriplit , hoc pruceptum dedit : 0 '0 [equio mitigantur imperia. Longe quidem a proportione Architebtonica, vicinam nihilominus in contemplatione, a cceleftibus rebus dependentiam rerum terrenarum elle, ut an- tiqui ob oculos ponerent. Imaginem Serapidis Dei repra?fentarunt, per quam moles mundi intelligeba- tur, led qua? loco capitis ingentem ca?lo vaftitatem portabat. In gratiam quoque Nicocreontis, Regis Cypri fequentes verius addiderunt: Sum Deus, ut difeas , talis , qualem ipfe docebo. Colefiis Mundus Caput efl, Mare venter opacum, Terra pedes, aures ver famur m athere fummo, Lux oculi, quam Solis habet jplendentis Imago, Hinc Palladem de Capite Jovis prodeuntem de Contemculo defcendille fibulati lunt: prudenter nos inftrupiatio Para- 'ehdo, cogitationes noftras ad culum lemper dire- d]ji. ttas elle oportere, ficut diredum eft caput noftrum. Ad hoc S. Ignarius Loyola refpiciens exclamabat : G)uhm fordei mihi tellus, dum c silum afl>icio ! & S. Zenon Epifcopus Veronenlis: Jjhiamdiu , inquit, Ser. de Manytethrum umbra profumunt , quamdiu fumofarum fib. urbium nos carcer includit? Et S. Cyprianus ? fefiinemus ingredi in illam beatam requiem. Aliaque iniuper centum millia fidelium. Propter quod & infideles, illi fiimptuofiflimis delubris prufati Serapidis imaginem decorarunt: Et in Alexandriavi- lum fuit ejusdem limulacrum tam procera? magnitu- dinis, ut ambabus manibus duos ponderofos luftine- ret parietes de ligno & metallo conftrudos : 'Ut ni- hil non complecteretur-, lubj unxit Valerianus, quod terra vel proferat, vel intra vifcera abditum occultavit. Adus naturalis, quo quisque mortalium, dum ei Salus vita?, periculum ludionis imminet, objeda manu caput tuetur, a celebrioribus, tSc notioribus terra? Natio- nibus pro Hieroglyphico receptus fuit: unde & Aigiptiis lolemne erat in quocunque ludu vel inopino cafule capiti devovere, per illud jurare,eidemq-, fe commendare. Hinc Tiberius Gracchus olim fa- lutem populo devovere volens, hoc fidiilimo figno in Capitolio comparuit. Sic Ariftophanes ab Anacarnanis poftulabat: Etfi jufla non profatus fuero, manu fupra caput impofita, quaque univerfus approbet populus. Ipfa adeo portenta ca?li his fuffragari videntut ; quandoquidem Ca?faris ftatua? in templo omnes fulmine de culo milio in caput percullu, pru- fagium deftrudionis Sc ruina? principatus hujus fue- runt qua? etiam poft Neronis mortem evenit. Usque adeo Romani olim prudentillimum Ale- xandri Severi & Antonini pii filii ejus regimen acceptum & gratum habuerunt, utfimulacra tk piduras cum bino capite, fimul invicem jundorepru- fentaverint. Huc in annulis, tk monilibus porta- Profperita' bantur, huc auro <Sc argento imprimebantur : pro- Imperii. utGruci & Macedones in figura Alexandri fecerunt: ita ut matronu illuftres pro ornamento, & mundo muliebri his figuris, tk monilibus uterentur. Huc fuperftitio a Chryloftomo Magno reprobatur , inve- hente in illam cum prophetico dicSto: Mendaces filii hominum in flateris. Huc bina capita dixerim ego elle oportere, providentiam in bono, 8c prucautio- neminmalo, cum axiomate philofophiu naturalis: Bonum ex integra caufa, malum ex quocunque de- fieflu. Diodorus volens Mufarum lignificare impullum, quu videlicet cum fuavi quadam violentia.ad fe pQ^t2.> Genium attrahunt, Caput Fuminu reprufentavit , quu capillos in fronte contortos , vel involutos, aut quali per humeros expanfos monftrabat. De his Sulmoneniisajebat : Efl Deus m nobis, agitante calefcimus illo: Sedibus othereis (pintus ille venit. Et elevarilllma pcnnaCommendatorisT efti fic exprimebat : A me di quei lumi IA Infiuen ce cor te fi Genii inflillaro a Cafle mufeamico: Si lungo i duo gr an fiumi Aufido , & Imeno apprefi Urattar con ‘Tofe a man plettro pudico , Tungi da rei co (lumi Folfi il pie vergognofo, &dove fiorfi Reqnar virtude , m amor. sto jo cor fi, Inulrimis, vel primis Corinthi viciniis inveniebatur olim Liba.de Con- scierat. ad Eugentum Obftinatio in peccato, absque pavore peccati. Occultare [e ad ailalcum inimici. In Ef. \n hifloria S axonum. Sui ipfius cuftodia. In quodam Serm. De arte amandi. olim caput mulieris usque adeo deforme , & horridum, utipfe terror, fi ad fui expreffionem, fimula- chrum ei vel imago eligenda fuillet, invenire aliud monftruofius illo non potuillet. Paufanias vir literatus, & Legislator ibidem nominatifllmus legem pro- mulgavit, per figuram hanc, intelligi oportere ima- ginem, terroris. Quidam illud imaginem eile Ca- pitis Medufe voluerunt, Domitianus ex hinc volens quandoque iis, qui fe non alio oculo, quam exterioris apparentia: intuebantur, terrorem incutere, &fe formidabilem reddere , caput hoc in pedore porta- bat. Hoc eorum obverfandum ellet oculis, qui dum male operantur, divinam juftitiam poli tergum fil- um collocant. Sed nimium, pro dolor ! verificatur illud, quodS.Bemardus ait : Cor durum eft, quod nec compunctione Jcinditur, nec ' pietate mollitur , nec movetur precibus, nec minis cedit, exemplis non inducitur, beneficiis induratur, flagellis non eruditur, & ut in brevi cunCti horribilis mali mala compleCtar, ipfumefl quod nec Deum timet, nec homines reveretur. Obfervarunt Aftronomi intra decem gradus Scor- pionis afcendentis fupra Horizontem Caput quoddam omnino deforme, & cum prominendis fiuis tortuosum, fiipcr hac cavitates usque adeo male compositas &inamvenas, ut, fi fieri pollet, hac portentosa deformitas ipfi adeo cceIo terrorem incuteret. Confiderando peffimam figni hujus qualitatem, & afpedum ejus horrificum, dixerunt profati Astronomi, ab hoc inftrudionem moralem nos deducere polle, ut nimirum noverimus ab allaltu inimicorum pra:cavere, qui non fecus ac lignum illud in medio blanditiarum, & amplexuum, eludunt, decipiunt, & opprimunt. Pra:ceptum politicum eft Principi contra hujusmodi occultos hoftes, non minus, quam contra inimicos exercitus praemunitum elle oportere, fi vel minimum prudentis fenfum pofiideat. Chrytostomus etiam minimos horum adverlariorum obfervare moms, eloquentia fiua docet: ubi tam in campo verfare gladium, quam in templo pastorali pedum polle videtur. Nihil, inquit, perniciofius est, quam hoftem , quamvis imbecillum con- temnere. Et Vegetius nos inftruit: quod adverfaruts reconciliatus etiam vehementer cavendus fit. Universum hoc etiam de invifibili inimico intelligi poterit, qui, juxta Apoftolum, tanquam Leo vorax, circuit quarens , quem devoret. Cum per natura: legem, ad lui tutelam quisque fe pradervare, & defendere poflit, idipfiun Aigyptii indicarunt, cum bina aut depi&a aut fculpta capita expofuerunt, virile alterum, quod introrfiun lpedlabat, alterum muliebre, quod circa exteriora objefta pupillam oculorum circumgyrabat. Horus Appollo figuras & significationes confimiles, usque adeo perfpicuas elle dixit, ut ulteriori expofitione, aut externa inferiptione non indigeant. His imagi- nibus, cum fuperftitiofa, dixerim. Religione, prophani idolorum cultores Diis infernalibus defun- ctorum animas commendabant, adjundtis literis duabus D. & M. Si cum hac cautela incederent hi , qui paffionibus filis in tranfverfum rapiuntur , & fe- ducuntur , non tam incaute fspius aperto pedore in telahoftium, in globos lediales, in gladios & in- fidias incurrerent. Per commune proverbium S. Bernardus nos, quantum dodtrina hsc cuique ho- minum proficua lit, inftruit dum ait: Solet dici, bonum cafiellum cuftodit, qui feipfum fervat, & ob- fervat. Dumque nos amare docet Ponti Incola, fic ait: Non minus eft JAirtus, quam quarere, parta tueri: Cafus ineft illic: hic erit Artis opus. Corroborat qua: di&a funt Hieroglyphicum pru- dentis , quod a fapientibus Romanis in fimulacro Jani bicipitis figuratum fuit : cujus finis erat ut re- Janus, prsfentaretur memoriam fidelem confer vandam prsteritorum , & futurorum eventum cum fagacitate prsvidendum. Unde juftiflima eft, & nonabs Prudentia» re , de eodem fubjeCto Perfii exclamatio : O Janae d tergo quem nulla ciconia pinxit. Inde templum quod Antevorta, & Poftevorta appel- latum, 8c a Romanis cum fingulari judicio apertum fuit. Sed de his figuris maturius in fecunda parte in- tegri hominis ratiocinabimur : quod prsfens attinet adhuc illud referendum eft, quod Demofthenes in Apudstobt* Olyntho ait : Non tam videndum quid in pr&fentia umblandiatur , quam quid deinceps fit e re futurum. Et Plutarchus: Prudentia non corporum fed rerum eft injpeElio. Sed hic le&orem meum primitus ad vivum fontem Ediics Ariftotelics tranftmitto: imo vero advenas perennes gloriolillimi DoCtoris Ange- lici Divi Thoms de Aquino denique ad id quodcun- que pofteritati imprellum, 8c latiori deferiptione dif- fufiim reliquit Comes Emanuel Thefaurus in Plfilo- fophia lua morali. Porro ut antiquitus, in uno fimul omne tempus TemporsU colligatum reprslentarent, prsteritum, prsfens, & futurum, inunobufto terna capita figurarunt. Sic Hefiodi interpres ratiocinatur. Inventio hsc, prout refert Paufanias, Alcamenis eft: Et de Luna Virgilius: Luna, Tergeminamque Hecatera, & l^irginis ora Diana. Uthsc tempora fedulo dilpiciamus, &prsvidea- mus. Sapiens nos exhortamr dicendo : Omnia tem- pus habent: Et hinc: Tempus plantandi, & tempus evellendi quod plantatum eft. Hic Cardo major eft, ut in Mundo vivere bene noverimus: Tempori par- cere, id eft, opportunitatis locum expeClare, optimi, & prudentis eft, fic Marcus Tullius inquit. Et Ovid. Dum licet , & flant venti navis eat. Sic vulgo dicitur: Dum ferrum candet, cudendum eft. Sed nimium vera funt qus S. Bernardus inquit : N ihil pretio fi us tempore, fed heu! nihil vilius hodie invenitur QUamvis jam & vulgo notiffimuin fit , nihil- ominus ego , ne ab ordine mihi pnelcripto, in Principio Oftentuum & Prodigiorum difcedam, non polium quin illud tantopere decantatum commemo- rem , de quo inprimis mencionem Plinius habet: vi- lib. 28. c. 2, delicet tum cum prima Romane Urbis fundamenta Fundamen- jacerentur, in ruinis hifce profundis inventum fuille taRomat. caput, recenti fanguine tindhim, conlperfum , & quali diftillans, itauta bullo noviter avulfmn credi potuerit : quod futura: felicitatis huic urbi omen fuerit, pra-iagiens eam non tantum Romani Imperii, sed totius iniuper orbis Caput futuram. Sic enimvero pluries, qiue nobis contigille fortuito cafii videri pollimc, divina pratordinatione diriguntur, ut Mundus his moneatur, & in futurum fibiprofpiciat Variis adeo Altillimus uti mediis confuevit, quibus hominem adfevocet. Non cafu quodam, fed ad inftrudlio- Vocativo nem & difciplinam converfionis olim in afigypto divina, plaga; Pharaonis contigerunt: in Rubo flamma. Columna nubis, & ignis. Virga prodigiofa, manus repente leprofe. Mons fumigans, & horum fimilia. Sed cum ejusmodi portentis non corrigerentur, ecce illud Salomonis experientia comprobatum elt: Uiro Proverb.c.19, qui corripientem dura cervice contemnit, repentinus ei fuperveniet interitus, & eum fan itas non sequetur. Propter quo fagacitate opus eft, ut hac prasfa- giapoffint intelligi: ficut nec illud Amalecits fortuitum fuit, cum fceptrum , Sc Regalem Saulis paludem Regi Prafagia. lib. x. Hift, Caput in tempeftate delapfum. Mutatio Regiminis. E[>. ad Bovil- lum. Unde monstra. 1 6 Regi David, tum quidem adhuc Duci turma: militaris, ad pedes projecit, iedhic rurium Lectorem meum, li de hac materia eivifimi fuerit ampliora nolle, ad Davidem meum mu ficum armatum ablego. Bugattus fcripto reliquit: ante mortem Barnaba Viicontis, qua: paucis pcfthac fubfecutaeft: in palatio ejusdem incendium occepille, atque in- ter atra flammarum volumina comoaruilie Caput. quod ipiiun quoque ardere vilum lit , idque multo temporis (patio non dilparuille. Sic Anno Domini noltri millelimo quingentefimo qua- dragelimo quinto, tum cum Henricus Dux Brun- Ivicenlis cum Duce Saxonico belligeraret , in civitate Argelia exotica* magnitudinis grando delap- Li eit , inter hos autem glaciales globos, caput quoddam reterens imaginem Saxonici Ducis inven- tum eft , a quo poftea Brunluicum m'bs & Regio debellata fuit. Seducftor lpiritus, ut animos ad cultum lui quamtumvis prophanum alliceret , de- cidentibus calo laxis , jumentis humana voce loquentibus , cumque aliis diverlorum generum monltris, porro in victimis luis, quas quan- doque omnino inter manus Sacrificantium disparentes reprafentabat, non lolum militares viros , fed ipfas adeo matronas ad lacrificia, ad Lupercalia, ad Ledlifternia, ad Saturnalia, 8c ad innumeros ejusmodi ritus gentiles currere , Sc properare fecit. Unde & in pluribus locis Livius refert, quod majoribus hoftiis placata ftnt Numina . De tonitru autem 8c fulminibus , qua quali quotidiano even- tu decidebant Poeta inquit : Difc it cjuftitiam moniti, & non temnere divos. lpia quoque omnipotentia Divina, quamvis inter candelabra aurea, lacerdotali indumento vel podere veftita, in labiis Iliis nihilominus gladium utraque parte acutum portat : & hic ille ei! de quo propheta meminit : Si acuero ut fulgur gluti, um meum, oS arripuerit judicium manus mea. Utque hunc gladium metuamus Regius Propheta inquit : Nift converf fueritis gladium fuum vibra- vit , arcum tetendit , & paravit. Felix qui ex ejusmodi magifterio novit emolumentum fuum capere. Dum Galba Provinciam Tarraconenfem introi- ret , & in vicinia publici fani caput infantis immo- laret, idipfum continuo Sc ex improvifo in leni- lem canitiem transmutatum fuit , cum infolito circumdantium ftupore , unde dc Harufpices de hoc lplo prafagierunt, futuram propediem ftatus & regiminis mutationem; id quod etiam fuble- cutum efl. Non minus prodigiofiim fuit Caput ihud, quod pontificia tiara redimitum compamit non modico tempore in acre , circa annum Chri- (fi quingentelimum odavum. Relationes Craco- v lenies recenfent. in Sarmatia Anno Domini mil- lelimo fexcentelimo vicelimo tertio e flumine Villu- la c aquile pilcatores pileem humano capite lpedta- bilem. Sagaciflima inventio, qua: de manu ingeniofif- lima Creatoris procedit ! verum enim eft, quod poeta inquit : l^uait m humanis divina potentia rebus. Sic deledatur Deus operibus fuis nobiliflimis, &: pulcherrimis, contraria omnino producere. Eve- niunt monftra vel excellii, vel defeclu natura: : dum vel nimium eft quod operatur , vel dum in toto, aut parte quadam totius deficit j hinc eadem pulchritudo, juxta fententiam ejus, qui Amator Lama: fuit, eo quod videatur terminos concinnitatis excedere , intuendo & membrorum proportionem monftruola appellata fuit. Oh delle Donne altero, e raro moftro ! Hinc cum in domum Xandii introduceretur > atque in ingrellu luo dElopus, hic Carbo animatus, e Phrygia usque adeo difformis , <Sc tam prodigio- (z turpitudinis appareret, univerfa familia conturbata obftupuit , da materfamilias ingenti vocife- ratione virum liium inclamat: Unde hoc mihi monftrum attulifii? Monftruolum appellari con- fueverat ingeniiun D. Thoma: Aquinatis , tanquam quod communes intelligentia humana limites tranli- ret , & omnino etiam optimis praftaret: vera aquila , qua fixis oculorum pupillis intendere poterat in lolem illum , quem tam condigne porta- bat in peclore. Nero monftrum crudelitatis nominatus fuit. Hoc etiam nomine transmutationes vel Metamorphoies nominantur : unde Ovidius de fororibus Phaetontis in populos arbores transmutatis inquit : Affuit huic monftro proles fthenclcta Cygnus . Sic Gygantes , & Pygmati , fic qua pracocia & pramatura linit in homine, vel mixtis, vel animalibus, vel plantis, vel petris, vel in lignis, quidquid aut excedit, aut deficit in communi natura curfii , monftrum , aut monftruofum dicitur: Lac praterea nomina fortiens : Oftentum, Portentum, Prodigium, Miraculum. Inde iis inharendo, &c concludendo qua lupra jam relata funt, pro coronide hujus capitis vel capituli referam id quod Ilidorus fcripfit : Monftrum ita nuncupatur, Lj^ 2> or^ quia aliquid futurum monftrando homines moneat \ quapropter nonnulli hac ratione dubii monftrum qua- Ji moneflrum appellarunt, vel quia monendo aliquod myfterium diviru ultionis pr.tmonftret , vel quia ali- quid ftngulare a ftngulis obfervetur, & propter ad- mirationem digito monftretur. Ipfa adeo Iris in pulchritudine fua prodigiofa nos exhortatur ut Factori fuo debitas referre gratias de tot benefadtis erga nos non definamus: quod fi minus fa&um fuerit, intuendo eam ut arcum incurvatam, utique de irafeente Deo habemus , quod vereamur, cui nunquam deerunt fagitta, ad feriendos impios, qui vitam luam male degunt. A. PAgani olim barbaro omnino , fuperftitiofb,\ imo <k nefando ritu Larunda Dea , vel Ma- nia , qua Deos Lares genuit, humanum Caput litarunt , opinati hoc lacrificio nefando penates fuos ab omni invaiione hoftili fecuros fore : qua impietas e medio fublata , dc penitus a Junio Bru- to Conlule abolita fuit , qui ftatuit ut in vicem Capitum humanorum capita papaverum immola- rentur & dedicarentur. Hoc cruentum nihilominus idololatraram facrificium mftru&ionem prafefert maxime utilem & moralem patribus familias &: qui- buscunque aliis, quibus domus cura concredita eft, ut videlicet fe laribus fuis dedicent, mentem fuam dc cogitata fua ad domefticorum & domus totius adifi- cationem & gubernaculum dirigant-fui &: fuorum in- defeflam follicitudinem gerant,expenlas cum receptibus fuis ponderando : tantopere morigerati, & disciplinatifint, ut nemo habeat, quod de prapofte- ro agendi modo conqueratur. Ad hunc fcopum collimant Doftrina Peripatetici noftri , in Ethica: ubi ceconomica , herilis , familiaris, & monaatica vita &: regimen defcnbuntur. Imo & Apoftolus Pau- Regimen domus. Epift. ad Tim. c.j. jipud.Phaar. Memoria mortis in Conviviis. 24. 12. Moral Fortitudo contra ad- verlitates, & passiones. 6. JEneid. De irae. 3. Paulus definiens Epilcopi boni munera , inter alias virtutes eidem necellarias requirit : ut fu a domui bene prapofitus Jit, jufta illatione inferendo, fi quis autem domui fu a praejfe nefeit, quomodo Ecclefut Dei diligentiam habebit? Sic Prienenfis Bias inquit: Optima illa domus efi, in qua talem fe proflat Dominiis, qualem foris leges cogunt. Et Cleobolus apud Diogenem: Priusquam domo quis exeat, quid altu- rus jit apud fe perrrafiet : rurfus cum redierit, quid egerit recogitet. Et Pythocles: Oprime conjiituta domus , in qua fuperfuum nihil abundet, & necessarium nihil defit. In more politum Celti' antiquitus barbara gens habuit, de hoftium occiforum corporibus amputare capita, atque eadem evacuata, Sc exiccata, tum deinde auro tedla in conviviis Sc folennitatibus proponere, iisdenique pro poculis, dc patinis uti. Si tantundem, quantum cum luorum hoftium calvariis agebant hi barbari, Chriitiani quoque inuni- verlum mortuorum fuorum capita in conviviis exponerent, fi, inquam in his lautis epularum lolem- nitatibus defiindtorum memoria Eepius revivifeeret, & tanquam Ipeculum convivantium oculis proponeretur, fortallis eorum menfie frugalius plandtu , quam ebrietate aliisque iniuper indecentiis, rixis , dilcordiis , &: perturbationibus inordinatis, qui ex ebrietatis vitio derivant replerentur. Sic Moraliita eos, qui talibus menfis absque omni metu allident , cum lient in ipfo limine lepulchri, vellicat ? Jfuia incertum e[t, quo loco te mors ex- pellet , tu omni loco illam expctla. Et Gregorius : confiderat quali s erit in morte , femper pavidus erit in operatione. Arieti , utpote primo Zodiaci figno, Sc quod ejusdem caput lit , &: omnem in eo potentiam , for- titudinem, &: vigorem pollideat , antiquiores Astronomi Caput amgnarunt , dicendo: Eos qui lub hac conftiturione in trino, aut lextili nati fuerint, optime lituatum caput , bene fanum, fine doloribus, line fluxionibus habituros. Sed ego potius hoc Caput optime flabilitum dixerim, quod plenum generofitate, & virili fortitudine , finiltris tortum calibus, vel palfionum violentiis contrallare nove- rit. Obdurandum adverfus urgentia, in luis Emblematibus exclamat moraliflimus Alciatus. Dicebat Diogenes ad magiftrum Ilium fe percutientem: Non tantum tibi virium erit ad me ferien- dum, quantum roboris ell dorfo me6 ad fuftinen- dum. Et hoc ell illud unde Aineam fuum animabat Sibylla apud Mantuanum. Du ne cede malis , fed contra audent ior ito. Quod vero attinet palfionum vidtoriam , & clavi Herculis , & fcuta Atlantis , & igides Palladis, Ancilia Numi , ipecula Ubaldi , annuli Melilfi , convenientes ad hoc allegorii funt. De his etiam Bernardus ait : Major ejt viEloria hominum, quam Angelorum : Angeli fine carne vivunt homines in carne triumphant. Portentolum erat videre Senecam ( prout ipfe de feiplo refert, dum de viifroria fenfus, & de hominis irafeibili loquitur) fufpenfa in acre manu, qui flagellum tenebat, cailigaturumfervum immorigerum, dumque in hoc a£tu deprehenliis, interrogaretur, quid hoc rei? relpondit : Exigo poenas ab Iracundo. Ut intentiones, & affedus, & palfiones humani exprimerentur, a fapientibus llatuarum, 8c Scarlattini Hominis Symbolici 'Tom. I. fimulacrorum ullis, una cum variis corporis & membrorum dilpolitionibus inventus fuit , quibus vel ftuporem, Vel confidentiam , vel amorem , vel odium, aliasque in homine pndominantes qualitates figurabant. Statuariorum , & fymbolici artis peritorum hic gloria eil , e pidlis telis fuis, & lapidibus Iculptis etiam line voce humana loqui potu- ille. Cum ergo affedlus, & commotiones animi ad hominem fpe&ent, non fine lingulari defedtu, 8c imperfectione propoliti operis hujus foret, de his nil meminiile, fed cum filentio priteriille. Ut cum facilitate & delectatione duarum nobis Dolor li- humanarum qualitatum notitia daretur , quarum ncia ima non nego, media ell , odiofa, 8c noxia, duo Capita Joannes Baptilla Porta, nobis videnda demlibr.de dit, quorum alterum fixis oculis , & melancholico Fort. lit. notis. intuitu terram Ipedlabat, alterum hilare & jucundum cilos intuebatur : in horum uno dejectionem animi notabat, tum cum curarum ahxietate deprimitur , & languentibus oculis in terram fixus, fe in hafce tenebras praecipitare velle, alterum ad tranquillitatem illam gloriae alpirare de approximare videtur, quae ell finis & meta humanae vita: iloltra? In altero horum Synterefis culpae recognofcitur, qua: Synterefis tanq lam gladius fupra caput Demadis Rei fufpenfa in Innocen» rr. initatur: alterum per modum Apodis ultra nubes tia. le volam fuo levans , inferiptionem illam judiciosam confecumm ell: Defpicir ima. Alterum non fine ratione dici poterit Cain aliquis fratricida , im- pius, perfri&ae frontis , & inhumanus, alter econ- tra manfuetus Abel , plenus tranquilitate , & amoe- nitate vultus. Hic velut Democritus femper ridens, prout eum Poeta loquentem introducit: E vanita, 0 Mortali Brufin, Delie miferie voflre, Dalle affhte pupille Con infimo dolor gron dare il pianto » Alter velut Heraclitus femper plorans, in antro Trophonii fepultus, quem nec menfa: Luculli, nec Panchaia: amoenitas , nec Tempe confolari potient. De uno eorum ajebat Marcus Tullius: Ego femper hac opinione trattus fui , ut eum , qui nihil commfi- Jn rit , fibi nullam poenam timere exiflimdrim : de Al- tero fapiens ait : fugit impius nemine perfequente : Quibus S. Bernardus adjungit : Infernus quidam , prov lg & carcer an ima efi, rea confici entia. Serm. di Porro ad eorum frangendam &: terrendam impieaijjumpt. tatem, qui non verentur detecto sarcophago, & lapide lepulchrali amoto, defunCtorum famam sub terra dilacerare, inlculpi talibus faxis MeduEe caput iacobon in antiqui voluerunt, cujus capilli degenerabant in co- Apo/og de lubros. Prudens enim vero inventum, ex eo quod Z’"* i*”* infamis carnificina eil fevire in corpora mortuo- ^on mur' rum, quorum anima: quotidianum implorare fubti- murandum dium non ceilant. Cum Larvis non luttandum, m°rtuiSi» ait Moralilla Alciatus. Viliffimum pecus leporum ell, qui pedes Leoni mortuo vellicant , fic recenlet Homerus: Non fianttum efl viris interfettis infui- tare. Ad hujus vitii deformitatem luculentius de- monftrandam , ejusmodi homines Plato canibus aquiparat, quijatfrum in fe lapidem mordent, cujus hxc verba funt : JJ)uid putas eos, qui ita fe gerunt, tib. $. de differre a canibus , in jacio s lapides fivienribus , eo Repub. qui jecerit pratermiffo ? Intellexit ManaflesRex , cur fibi videntium no- men propheta* adlcifcant : Hic enim Ifaiam prophetam c medio fuflulit , confcindens vivi corpus ferra, C & CAPUT. 18 & pofthac fe in forma quinque capitum depingi , & fculpi fecit : ftulte ratus, /e totum Mentem eile , non pravifo pracipitio fuo , & infelici/lima morte, & condemnatione fua. Solet hoc evenire temerarie pra/umentibus , qui cum fe omnia nolle arbitran- tur , nil omnino norunt. Id palam exprellerunt My- thoiogi in fabulis Icari, & Phaetontis. Etiam infima fortis hominum hac fententia e 11 : eos qui alta con- templantur, cadere. Inaqualitatem tam Archite&onicam, quam moralem 6c numericam inter ho- mines fuftulit S. Auguftinus his verbis pulcherrimis : De Civit . Dei Jatlantiam tolLu, CA erimus pares. Hugo Cardina- eap. a. jis ejusmodi progeniem hominum fequentibus ver- Lib. de Ani. gls explodit : lnfipcns , quid tibi prodejl vana gloria memoria, fi ubi es, torqueris , ubi non es, latu daris ? In gratiam vulgi (quamvis id a multo tempore jam periti viri , 6c fapientes noverint) id quod fe- Caput Adit- quitur apponam: nempe Calvaria montem ( lic tm m monte Nauclerus opinatur) idcirco appellatum eile, quod Calvar i a. in ea folia, m quam crux Chrifti collocata, & in qua cruce Redemptor mundi affixus fuit , calvaria vel caput hominis inventum fuerit , idque volunt protoparentis noftri Adam fuille. Voluit per hoc lapientia divina & infallibilis indicare, quod illic ubi caput hoc condemnationis noftra origo fuit, ibi per merita tam excelli sacrificii pofteritati falus exoriretur; & ubi per lignum mors vidtorio/a in- travit, per lignum delfrueretur. De primo S. Pau- Vita $C Sa- lus inquit: Aicut m Adam omnes moriuntur, ita his per & inChriflo vivificabuntur: De lecundo ficEccle- Chriftura. /ia canit : qui in ligno vincebat, in ligno quoque vin- 1« Cor. 15. ceretur: quod myfterium prafatus Apostolus Paulus optime concludit: fattus cjl primus hamo Adam in animam viventem , noviffimus Adam m fpiritum vivificantem. Et paulo infra: Primus homo de terra terrenus, fecundus homo de calo caleflis. Supra quod Super hunc j]lc{oms ClarusUt cum audimus Adam illum prio- rem factum m animam viventem, id eft , ut ft cor- pus animale, quod nunc circumferimus , confdere- muspoferiorem Adam pr&flantiora allaturum , qua fprritus appellatione vocanda fint. TTEroicus non minus, quam utilis & decorofus JL Jl lemper a: Hamatus fuit ullis humanas partesdno- netis imprimendi , ut per orbem univerfum magna- nima gefta, heroica- adtiohes tran/currerent, & aternitatem quondam confequerentur: ftimulus proinde generoiis pedtoribus daretur ejuscemodi illuftribus fadtis, unde fama nominis nunquam intermoritura nalcatur, devovere animum. Pracipue tamen hac gloriola memoria Principibus refervata eft. Sic videlicet excellentia figurati magnificatur, in hujusmodi fymbolis virms fimul & adtio con- nectuntur, ejus, qui in uuoque horum vel tanquam literatus, vel tanquam Heros de/udavit. In mone- Clementia C;1 quadam area Caput Julii Calaris corona civica Principis, decoratum cernitur, quod clementiam ejus figurat: Principibus enim quam maxime convenit tales erga cives fiios fe exhibere. Hanc clementiam , tan- quam praclari/Iimam Principum dotem iisdem Vopifcus allignavit : Prima, inquit. Dos Impera- torum Clementia. Et Diogenes lcriptum reliquit: Contubernales juflitia fient pietas , cP clementia. His potilfima olim /acrificia Athenis , in altari eisdem deftinato, mactabantur. In quibusdam praterea nummis humanum ca- put monftrabatur lauro redimitum , quod pharetram, aut telum in occipitio luo portabat, fronte ftellam contingens. Per hac intelligi conferva- Pier, lib.z 3. toris Apollinis beneficium influxum volebant, Hieroglyph. (prout Valerianus fentit) ftella autem virtutem radiorum ejus denotabat. Porro 6c caput aliud spedabatur pelle caprina coopertum , habens in faucibus luis fulmen , & in occipite arcum: ex altera Vigilantia, moneta facie imago Pega/i apparebat , & fagitta alata : qua fimulacra mentibus hominum repra- fentabant , non folum Principis , fed omnium eti- am eorum, qui regimini populorum praftituti funt, in rebus agendis , & ad fublevandos fubditos inde- feflam celeritatem ,& promptitudinem. Septem petra quas Alti/fimus Zacharia Pj;opheta monftravit , feptem principams figurabant: ha infuper /eptem oculis dotata erant, licut & virga quajeremia propheta monftrata ftiit. Non usque adeo in exercitiis navigationis fua intentus eile potuit Palinurus, tum cum infortunia calamitofa temporis imminerent, ut non in unico oculi nidhi in naufra- gium inopinum incurreret , qui tamen juxta Vir- gilium : .... Clavumque adfxus, &hstrus Nunquam amittebat, oculosque fub aflra tenebat. Docti/Iimus Erizzus oblervav it in monetis Antonini Pii caput matrona plenum majeflatis idque coronatum, qua corona c multis turribus compofita erat , in limilitudinem Dea Opis, quam fibula docent. Laodicea, Hac figura fortitudo , &: propugnacula Laodicea civi&tis reprafentabanmr, qua tot annis impavide hoftibus fuis reftitit. Ex altera parte caput hominis erat , quod in occipite caduceum Mercurii monftra- bat, per qua promptitudinem obedientia fua, tum & pacem, & erga principem fuum fubmilfionem denotabat. Talem eile oportet Vafallum , juxta mentem Pythagora: Subditi non tantum morigeri Principes, fnr, fed amahtes etiam fuorum magiflratuum. Hac &c fubditi. in fe invicem correlativa fiunt patris ad filium , imo capitis ad membra: atque idcirco ( prout Ca/Iio- dojrus meminit) Membrum fcqui debet caput. Caput arietinis cornibus inligne , per supra memoratum observatorem Jovis lignum erat apud Amonitas Gentem ferocem: cum aries apud veteres inflrumenmm bellicum , &c fortitudinis lymbolum Cornua infuerit. Imo vero cornu infigne honoris erat : non /igne ho- uno id loco Propheta Regius inquit: Exaltabuntur noris. cornua fttfii. Exaltetur Deus cornu falutis mea. Sic cum fabula referunt Jovem Nutricis Amalthaa Abundan- Comucopia, omnigenis bonis adimplefle, Mytho-tiadeUr- logis campus apertus eft dicendi : abundantiam pro- bium forti- venire , liquidem civitates , & regionum limites ficatione cum fumma vigilantia muniantur, &: cuftodiantur. provenit. Hoc ipfum per Numina tutelaria intelligitur. Natui. Co- Caput hominis venuftum , & juvenile, mediam Mytkol, inter virihtatem & adolelcentiam praieferens atatem, lnnumifinate exprelliim, idque corona cin- 6him, unde ramus lauri egrediebatur, Solem denotabat, qui folus inter planetas coronam portat,cui etiam Laurus dedicata eft,quod in amoribus Daphnes, qua in Laurum converiaefl:,veteres indicare voluerunt. Idem ipfe Sol per caput radiatum in medio templi quadrati exprimebatur, quali lucidillimum fimulacrum hoc, per mundi ambitum idcirco volvatur, ut in gratiarum adtionem fibi debitam, facrificia ab homi- nibus, per hoc mundi templum ornati/limum exigat. Eadem imago Solis per faciem juvenilem, cui nulla in mento barba erat, figurabatur, tum vero etiam De Sole Hiercglyph. Gratiarum actio. Philip, i. Victoria pbtenta. Hie- rogi- Roma Caput Mundi. Lib. Hieroglyp. Saturnus Agricultura; Inventor. Lib. 1. num. cap. Bonum Sc malum. Lex contra Adulteros. fparfos habens capillos, duos ab auribus fiiis ferpen- tes pendulos reprafentans, prout jam memoratus Audior annotavit: exponens nil elle in terrarum orbe tam remotum, quo radii folis, (quos difperfi cri- nes referunt ) non pertingant: Sc quia Sol artatis de- trimentum &: caducitatem nullam novit, Adole-fceiltulum eum, & imberbem elle voluerunt. Refert itidem Valerianus vidifle fe in numilmate, veteri fculptam faciem, coronatam radiis, balatam infuper manum, qua; in acrem levabatur , in- dicans prima orientis folis itinera. Tanta erat huic Datori luminum Sc obfervacio , Sc miniftratio , Sc adoratio. Interim gratiarum adtio, fpeciofiflfma Sc acceptiflima eft monetarum omnium , qua donari poilimt ; atque ideo Marcus Tullius ajebat: Cui gratia referri non potefl, quanta debetur, habenda tamen efl quantam maximam animi nojlri capere pofjint. Quandoque Capita monetis imprefia, cafus militares cum felici fuccellu terminatos figurabant. Sic in numismate quodam Imago Claudii Calaris, juxta mentem prafati Erizzi , vidloriam illam quam Romani adverfus Barbaros impetrarunt, ligni ficavit. Ad victoriam hanc exprimendam, Valerianus vir do&ffifiiuus, caput mulieris alatum, cum capillitio retorto demonftrabat, allerens fe id- ipfum in quam plurimis monetarum infculptmn obfervafle. In his ipiis idem Caput muliebre, fed coopertum callide apparebat: de quo non pauci dixerunt, eiie illud effigiem vel imaginem Urbis Roma, qua; virtute armorum Iliorum Caput Orbis effecta elt: ex altera parte vultum ilium infculplit Julius Cadar, fed in figura Martis: alludere volens, debere originem luam Romanos huic numini belligero. Quidam etiam non irrita cogitatione prafagierimt , Romam Caput fidei Chriftiana futuram, ubi Caput Apoffolorum Petrus primariam pontificiam ledem luam collocavit, ubi hac eadem fides gigantea , Sc gloriola membra fua extendit, Sc non lecus ac Davidica illa vitis , potius quam illa fabu- lofa Aftyagis a mari usque ad mare extendit propagines fitas : atque adeo Petrus Petra nominatus., eft, immobile Capitolii faxum relpiciente Redemptore noftro. Inventa lunt moneta; quadam, qua; ex una parte duplicem faciem in cervice una inonft rabant : dum ex altera figura navis cerneretut. lineas Vicus di- ligens horum infignium obfervator , per binam faciem hanc, honores, & facrificia dedicata Saturno vult intelligi, qui videlicet mortalibus ufum tam agricultura, quam plantandi, putandi, Sc. conlervandi vices edocuit. Rurluin alii per hoc intelligi volunt lapientem Legislatorem, ante cujus confpedfcum ftare, inquiunt, oportet faciem boni Sc mali, ad reprimenda damna unius, Sc. ad commoda alterius procuranda. Commentati funt alii per hoc utriusque fortuna; , tam profpera , quam adver- fantis tanquam fluminis decurfum figurari , ut quisque noverit , tam per citatos vortices, quam per placatas undas felici navigatione ad portum fu- nm appellere. De Tenedo Nummus comparuit, qui ex uno latere duo capita monftravit, ex altero lecurim, cum hac circulari inlcriptione: fccuns Tenedia: explicatio lemmatis hujus, vel proverbii inde derivavit. Rex Provincia; illius ieveriffimis legibus, Sc poena capitis mul&abat adulteros, fadum eft: autem ut genuinus ejusdem filius hujus criminis reus deprehenderetur: quidquid pro eo plebs intercede-ret, ut in Yiiceiubusiuis propriis poenam hanc moderari dignaretur, inflexibilis ad hac pater, coram omnium oculis palam eum pledti capite imperavit : Sc ut hac adtio leveritatis retinaculum ellet e ftr cena- ta; liventia: in populo, prafatas monetas elaborari juflit , cum pramemorata inferiptione: Verum enim est, quod literatiflimus Vir Camerarius ait: Lib. j. amor urit adulte f Relliquias Domina, relliquiasque domus. Et juxta lententi am Ambrolii: Adulterium natura Lib. r. de injuria efl : Hoc enim etiam feris , ac barbaris dete Abram, flabile. Huic legi fimilis illa fuit, quam Seleucus promulgavit: ut adulteris excavarentur oculi: deprehenditur filius ejus, ne utrumque oculum amitteret, Pater pro filio unum perdere maluit. C^Uin quanta devotione proftratum humi non j oporteret efle hominem, ad referendas Creatori luo grates, qui non folum ei divinum Ipiritum fuum inlpiravit, dum animam dedit, non folum eum de peccati iervitute, fundendo fanguinem luum, redemit: propter quem folum cadi fabricati funt, qui in hunc mundum tot bonorum feracem locatus , di- vitiis elementorum gaudet , equorum qualitatibus Oompolitus eft : in hunc mundum, inquam, in tot mixtis ftecundilm: prater hac nihilominus etiam in herbis, in arboribus, in frudribus , in foliis , Sc in Eloquentia floribus, quali in tot voluminibus conftitutionem Arboriinu humanam , conditionem fuam , Sc llatiim , Sc asiones, demotus, Sc imaginem fuam cognoffiit. Propter quod Sc fagacillimi indagatores, medicinas, ad reprimenda mala fua, congrua invenerunt. Ditiffi- ma Natura, Sc provida omnino, qua signatufis etiam externis eos, qui horum scientiam habent admonet, ut in tempore luo Alexipharmaca Sc Reper- culliva remedia adhibere malis fuis non negligant, quibus utique propter Protoplafti peccamm lat abimdanter lubjicimur. Quot folia, tot lingua filfit, qua cum eloquentia non verborum fed fidiorum, nobis utile noftruminfinuant, imo bonum noftrum, felicitatem , Sc commoda noftra, Sc experientia nos docent, le oratores elle non verbis, fed fadlis fce- cundos. Benefica Creatoris nollri manus, cuique plantarum, Sc herbarum virtutem luam indidit : Sc in ipfo cortice lignatura fua nobis. exprellit ea, qua fub eodem continentur. Dixerim ergo ftudium hoc non minus cateris inperfedlo. .Botanico utiiitafcc plenum elle, ut videlicet in cognitione lignaturarum, de quibus didtumeft, virtutes herbarum nolle elaboret, Sc ab externis adinterna penetrare fatagat. Hic ergo, ubi de Capite n-y hi fermo eft, de harum virtutum nonnullis mccindtam mentionem fadluriis fum: ut videlicet nec Ledlori meo, nec libro copia rerum earum defit, quasliic deducere prafiunpfi. Primum libi locum vendicat Nux juxta eorum, qui maxime fenfati funt , opinionem. Nux arbor fortuna eft, qua quandoque inveteratum illiud axioma falfiim reddit: Nux cjuafi nex, & nux a riotendo: utpote qua cortice fiio utilitatem fuam adfert. Hac integram humani capitis figuram hareditavit. In exteriori Sc herbofo nucis cortice, tota pericranii jqux f]crha forma apparet; in cortice duro, parte videlicet ejuscura dem folidiore cranium figuramr. In pellicula irtte- qs riore qua nucleum ambit, quis non meningem, aut piam matrem ut cum vulgo loquar, circumdantem cerebrum, quod in nucleo repraffentatur, cognofcat? Non igitur mirum, fi decodlio corticis, aut externi involucri aptiffima tingendis capillis eft. Et quod his potius eft, lal inde extra&us potentiffimum remedium eft, pro pericranii vulneribus. C 2r Prouti etiam Phylici docent, fiquideni nucleus contulus fuerit, Sc pulfui applicitus, Alexipharmacum elle adverlum venena, & cephalalgiis mederi. Nux Indica etiam cum magnitudine fua limilitudi- nem capitis refert, atque ipiiim pene caput adaquat, unde edam fi oleum ex eadem extraxeris , corrigendis capiris vitiis Sc defedibus , potens medicina eft. Flos pceonia: colledhis, Sc intra folia ejusdem admo- dum grandia reftrichis, non folum prolatam jfimili- tudinem gerit, fed etiam in hilaris luis , nili melius dixerim juncturis , qua; eundem reftringunt , vera quxdam effigies Commiilurarum Lambdoidum, Sc redarum, velfagittalium reprxfentatur: Hinc etiam pro infirmitatibus cerebri, & radices e jus, & femina, & flores, 8c folia cum utilitate adhibentur. Serpit Sc in altum levatur Betonica, Sc Stoechades, quali cum rotunditate foliorum, & floris: diceres per Iulum quendam imitari velle figuram fupra memoratam : unde nec a medicamentis excluduntur , qua caput concernunt. Capitatum papaver, tum & poma Cydonea, ficut Sc cucurbita Sc melopepones eandem portare videntur capitis imaginem : unde Sc a Medicorum Schola, inter prxfervativa, Sc lenientia adhibentur, ad capitis dolores mitigandos. Inter alias Anrirrhinonfylveftre, <Sc quod flore fuo, Sc femine calvariam humanam prxfefert, prxftantiffimum propulfandis capitis doloribus medicamen elle com- pertum eft. Sic verum illud , quod cenfet Ofvaldus Crollius, Magnam illam Matrem Naturam, lemper ad fer virium noftrum applicatam, lemper beneficam ignaturii elle. Omne , quod occultum ejl , inquit, & intnnfe - u. cum , fert illius extrinficam figuram, tam in finfibi- libus quam infenfibihbus creaturis : tacentibus nobis loquitur vel uti quibusdam natura , ac ingenium cuj us- que & mores revelat. Quas igitur gratiarum adiones, quam gratimdinem referet homo huic dextera: Dei altiflimx, qua terram dedit filiis hominum, prout Regius pfalmifta canit? SUblimillimus, utililTimus, Sc generofiffimus fcopus, ad quem mortalium genus in omni tempore £c in omni acate potiflimiim colliniavit Religio Religio in est. Sapienter enim de calo eunda nobis provenire quanta apud le ftatuerunt, propter quod Sc voca diis fuis vo- arftimatio-verunt, vidimas immolarunt, Sc facrificia obtulene fit habiriint. In iplis adeo primordiis feculi hoc Reges Phari ta. demonftrarunt, qui pyramidibus eredis, in quibus Hieroglyphica fculpta erant, numinibus fuis memoriam beneficiorum acceptorum infcriplerunt : Sc quamvis illis fupremi Entis, hoc eft DEI, notitia nul- la eilet , in immolandis nihilominus vidimis fuis veraci pietate quadam non caruerunt , Sc compoli- tione precum fuarum uli funt. Elevatillima hxc virtus eft, fienim a fine fuo fpecificantur adiones no- ftrx, hxc pro fcopofuo cultum habet alti/limi Dei : Etich. 4 Magnifica fiunt , ficut & honorabiles , qua deorum caufia fiunt dedicationes, feribebat Philosophus. De honore illis debito, ipfam pene elevatiflimam sapientiam xmulando, dodilnmc scripferunt, non inter ultimos, sed primos numerandi philofophi, Linus, Orpheus, Tales , Mufxus , quos Zoroafter ftella- rum omnium indagator inter Deos adorabiles annumeravit. Ve lfid e & Sic Aigyptii, prout Plutarchus Sc Diodorus voojuule. lLlnt , res eximias, Sc negocia ponderis magni, monumenta templorum , icripturarum interpretatio- nes, prxmia, Sc muldas, adferibi facerdotibus, per eosdem gubernari , tradari, dividi, & concludi voluerunt: Denique, prout M. Tullius inquit , omnes 6. Aci . in religione moventur , & deos patrios, quos a majori- Verrem, bus acceperunt, colendos fibi diligenter, & retinendos arbitrantur. Unde Sc ego in horum confidera- tione, opus hoc meum, Sc obtufum, Sc lumine fuo deftitutum arbitrarer, nifi de facriflciis quoque, Sc dedicationibus, (quamvis eorum milii pauca admodum occurrant) nonnihil etiam afferam, de iis videlicet, qua: pro cultu numinum de partibus humani corporis fada funt. Jovi itaque, tanquam Cadorum Capiti, quidam Caput de- antiquitus Caput obtulerunt: arbitrantes, quod ficut dicatum fub illo (de quo Lucretius inquit : fupner efi quod- Jovi. cumque vides, quocunque moveris) extera Deorum turba verfatur , fica Capite extera quoque membra dependere: opinio , quam ita fixam elle oportet in iis, qui Deum adorant, ficut ei lubftantialeeft, rationalem elle. Jjfua Dii vocant, eundem, lic vociferantur non Chriftianorum, fed paganorum lcholx. Ita vero Sc verba Senecx in hunc lenium mordacia Sc pungentia funt, qux prxterire nequeo, dum de penna gentili volatum Chriftiani adverto. Prope Deus efi: tecum efi, intus efi : Ita dico Lucili : fiacer inter nos Seneca ad fur itus fidet, bonorum , malorumque nofborum ob- Lucilium, fervat or , & cufios : hic prout a nobis tr ablatus efi, ita nos ipfie trabi at. Bonus vero vir fine Deo nemo efi. Quidam intuendo in circulum folis, dum nubibus fuis cindtus, fele hominum afpedui videndum prx- bet, Sc in eodem fimilitudinem capiris figurantes (a quo etiam , tanquam a capite, fonte, Sc origine Caput dequadam omne bonum noftrum derivare non cellet) dicatum habere eum itidem in generatione hominum partem Soli, principalem, juxta illud: Sol & homo generant homi- nem: illi vota fua folverunt , Sc prxfatam majorem partem caput nimirum fub dominio ipfius colloca- runt. Quanto potius igitur, Sc quanto utilius Anima Chriftiana fe Redemptori fuo devovet: qui Solem Chriftus fiuum oriri facit fuper bonos & malos: prout inquit Sol. Apoftolus? Hic verus foleft, de quo propheta Ma- Malachias. lachias inquit: Orietur vobis timentibus nomen meum Sol juJhtia: Atque idcirco huic fupremo foli noftro plus quam Achxi, plus quam habitatores Heliopo- leos, plus quam Arcades (de quibus Pomponius, Sc Melas, Sc Suidas, Lactantius , & Macrobius Sc alii meminerunt) oportet ut Chriftiani laetificemus, dedicemus non tantum caput, fed Sc corda noftra. In hunc modum Gloriofiflimus inter Sandos Antonius S. Antonius Patavienfis feripto reliquit : Sol eft Chriftus, qui In- Patavienfis. cem inhabitat inacccjfibilem: cujus claritas omnium Sanbtorum radiolos, fi ei comparentur , obfufiat, & In Apocal. denigrat, fifihua non eft Sanblus, ut efi Dominus. Confiderando virtutem Sc potentiam Arietis, quippe qux in ejusdem capite lita eft ; (Etenim fi hanc partem exceperis, non habet unde le defendat, vel offendere pollit) Cum prxterea lignorum Zodiaci Caput caput lit : ubi fol , pro communi Mathematicorum arietis. Sc Aftronomorum lententia, curfum anni novi orditur: fapienter ftatuerunt hunc parti illi hominum , capiti nimirum patrocinari. Propter quod fub fe- lici hujus conftel latione natos , immunes a fluxionibus, abfceflibus, catharris, epilepfiis, & horum limilibus futuros ominantur: ficut contrarium evenire iis, qui eam male pofitam Sc fituatam, fub orientis porta invenerint. Hic ego dixerim imitandum Refiften- nobis hoc animal elle, ut videlicet opprefllonibus, Sc dum Infor- infortuniis fortiter refiftamus. Melius enim Nau- mnils cleri peritia patet, ubi fludus, Sc ferocitas tempestatis defxviunt. Spetlaculum fove dignum, in Seneca, quit Seneca, videre hominem in affiibhonibus pofi- tum. Reftitit magnanimi ter his fortunx liniftrx cafibus Propheta Regius, dum inquiebat: Impulfus, everfus fum ut caderem: Dominus autem fufcepit me. Memoriam immortalem nominis lui pofteritatitransmii erunt, ambuftamanu, Scavola , Cocles fupra pontem , Curtius in voragine, Gracchi, Meffalla, 8c Corvini ciun hoftibus conflictati : & Ana- xarcus, contufus & contritus ab Anacreonte Tyranno , tum cum ajebat: tundite Anaxarcum Ji- dera celfa petit. Bonum e it limilem eile Lima, de qua fcriptum : Oppojita Clarior : aut vero flumini, de quo illud refertur : Quanto pia fi rattien, vie pias smgroffa. Ita lilium inter Ipinas: magis redolet : & rofa odorem fuum fpargir: Oppojitis fra- grant ior. Non minus quoque Palma de leipfa loquens introducitur: adverfum pondera furgo. Sub lus oppreflionibus vegetiores & firmiores in perlecutione Algyptiaca apparebant Hebrai : unde in fcripturis divinis relatum eit : Quanto opprimebat eos, tanto magis multiplicabantur , & crefcebant. Ita Seneca in Hercule luo furente ait: Seneca. HuSjepuam flygias fertur ad undas Inclita virtus. yiv ite fortes. Hac JLethaos fitva per amnes Hos Fata trahent. Sed cum fummas Exiget auras confumpta dies, Iter ad superos gloria pandet. confcendendum decorofum gloria clivum , & vidorem fele demonftrandum, & ad jubilandum in excellis honorum faftigiis, in quibus (olis aeternitatem jfiuna adipilcitur homo, feverifSmi Hiftoria. Duces fuerunt femper viri illuftres heroicis adionibus fuis inclyti, qui virtutiun, & meritorum fiuorum alis innixi, illuc nobis iter ftraverunt, & callasapplanarunt: Qui plus quam Atlantis fcutum,de nebulosis ignorantias tenebris nos expediendo, iicut Dii Terminii in triviis difficillimarum ambagum redtum nobis tramitem demonftrarant. Fuerunt hi veraces Ariadnae, qui Theleis in labyrintho dubiofo difficultatum intricatis felicem exitum edocuerunt. Hoc ipfiim Imperator Leo, tanquam feveriflimum praJlpud BeiercePami dedit filio fuo. Eu per hiflorias veteres ire ne linch. Iit, h. recufa ibi reperies [me labore, qua alii cum labore Utftor. collegerunt. Magna utilitas, magna securitas, nolle viam ingredi, cujus terminus gloriofus iit, qua nullis fit prasdonibus infefta, nullis occupata monftris, non anceps, non periculofa, fed direda, amoenitate, & fecuritate plena. Inter Heroes fiapientiffimi, dum non ignorarent, non minus Mundo proflituras eilhiftorias, quam ipfa armorum gefta, e Belliducibus fadi Hiftoriographi, depolito gladio, pennam arripuerunt , & chartas atramento tinxerunt : atque illic certo quo- dam modo torrentibus fanguinis inundare campos fecerunt. Sic vidorias Luas defcripferunt Moyies, Jofue, Gedeon, Neemias, David, Salomon, Job. Ipfa adeo divina omnipotentia in habitu feriba appa- ruiile videtur, tum, cum eum Ezechiel propheta libi Deus in ha- vifumeileteftatuseft: Ve[ itum lineis , & atramen- bitu feriba. tanum ad renes ejus. T entet quantum volet nos in pulverem redigere edax rerum tempus , coniumat ipia marmora, &c celiiffimas rupes cum profundiili- mis vallibus adasquet, & in nihilum deducat: Hifto- ria nihilominus has moles renovatura eft, 8c rurfum humi ftrata fublimabit : redintegrabit in memoriis geftorum hominem,quamvis jam corruptum, quamvis corrofiim, abolitum. Idcirco Sc ego nonpof- fum quin hic reiterem verba Tullii, jam alibi memo- Ve Orat. rata : nimirum quod : Hiflona ej} tejlis temporum, lux veritatis, vita memoria , magiflra vita. Hoc ipfiim ego mecum ponderans, ubicunque ratio po- ftulaverit , tam in partium hominis , quam in to- tius delcriptione capitulum fadurus fiuin proprium: non tamen eousque in longum evagabor, ut qua: po- tiorafimt lilentio pratereantun Fuit inter Scythas olim gens, qua’ ficut a communi Caput lon- hominum genere & climate fuo , & vivendi medio gum. do, «Sc moribus diftabat,ita & fingulare deledamen- tum habebat , ipfa quoque membrorum conftituti- one & figura corporis dilcrepare. C)b quod etiam ciun inter eos infans natus eiiet, prehendebat utraq-, manu nutrix tenelli caput , idque fortiter premen- do in longitudinem ludum figurabat; ik ne in pristinum ftatum luiun feniim dehiberetur , ik rurium fe contraheret , linteaminibus , & falcibus 111 eadem forma conftridum confervabat. Hic ufus Hipp.de Aert pofthac, &hoc artificium, beneficio temporum, &c Au.toc. statum in naturam degeneravit: ex hinc proverbium quoddam exortum eft, ut liquando in ejusmodi formato oblongo capite compareret homo, continuo reperiebantur qui dicerent: oportet hunc Ma- crocephalum Scytham efle. Sic enim vero apud hanc gentem, qui produceret, prolongaretque frontem luam, & majoris animi , &|generoiioris, tum etiam majoris virtutis credebatur. Subjungit igitur Au- thor ille: Hunc non tam Longis amplius capitibus najcuntur , quemadmodum prius, lege per incuriam hominum non amplius durante. Pericles grandis ille Orator, &. Miles, qui virtute armorum fiiorum , 8c literarum, tam vicinas quam longe dillitas iibi lubjugavit provincias: qui vibrante gladio luo ejaculari fulmina videbatur, fed non minus etiam perorando, fulgur jaciebat ex oculis. De hoc memoria eft , eum usqueadeo oblongum habuilie caput, ut intuitu reliquarum corporis par- tium lymmetriam omnes excederet, 8c deformita- tatem incurreret : unde etiam fadhim , ut ubicunque ftatua ejus eredfca ellent , aut pileo quodam, aut callida: tedta viderentur , ne vitium illud capitis ( lic ajunt ) fpedtantium oculis patefeeret. Hac igitur corporis torma , otiolis Sc malevolis garrien- di caulam luggellit: unde 6c Poeta’ Athenienfes, & reliqui contra eum liniftre aftedti, propter eandem Plutarch, in capitis amplitudinem per detradbionem latyricam Pertch eum Schinocephalmn appellabant. T eleclides item faceta quadam ironia illudendo ei (in quo nihilomi- nus a vero non aberrabat) eum capite gravatum le- dere dixit, cum tot negotiis pra’gravatum lupporta- re v ix pollet. Detradbor ille interim hoc alio reberei is, eum 111 opem confilii,& parcum lagacitate intelligi voluit. Sic enimvero in omni atate critica vafrities fagit- tas fuas vibravit: in hoc loco autem pro fcopo fuo fi. Detradtio. bi elegit virum inter heroes , non tantum fui , led & fecuiorum praueritoruin , aque ac venturorum pralbantillimum. Videant igitur, qui regimini Reipublica praiunt cum quanta libi cautela agen- dum lit , ii ik vitia corporis ik natura iri cenfuram cadunt , ubi nullum nec meritum nec demeri- tum eft: quid cum iis luturum erit , qui aut fpon- Cautela tanea mente , aut incuria quadam , in damnum ple- pro mini- bis peccaverint? Lucerna, qua: ad illuftrandum ex- ftris pubi polita lunt , ventorum datu agitantur: iple adeo cis. loiincurfu oblervatores habet j Phenomena, qua vitia natura lunt, curiolius examinantur. Quin &c arundines Midam habere aures afininas loquuntur. Progreditur hac cenluracnuca adcolum usque, & ad iputa decrepitarum vetularum, dum fila lua de fuio trahunt. Sonat fchola Magni Stagyrita, quod : C 3 parvus error m principi eribus c(l prafentia mala in lingua habere, Jnfita ob- Thcatr. viu hum. fit maximus. leilatio mulio lic de cythara fua nos Euripides docet. Non eft aura peftiientior alia, qua’ totius amicitia campum infectat, & venuftiffimos Ipei flores marcidos reddit, pro- Vuguftinus ait. Detratlio e(l venenum ami- DicebatTeleclides memoratus decitato Heroe: de hoc capite cndcc ahno, hoc cft fefquipedali, magnum oriturum efle tumultum. Refert Suidas de Philocle, Nepote vEfchyli (hic autem nefcio, ii textus mendofus non eft. humicum ponens, pro Comico) qui caput oblongum habebat, Caput upu- & criftauum infimilitudinem upupa: unde Halmion, uaii falinator, vel acrimonia diCtus fuit: deduCta 'talle comparatione & Metaphora ab ave illa foli- taria& foetente. Annales Sarracenorum recenlent, Mahomethum Legiflatorem, & primum Turearum Imperatorem, Caput habui Ile enormiter magnum, & faciem intermixtam colore rufo, & albo. Indecens tinCtura, ubi anima tantopere nigra erat, qua: tot animarum ruina & jam antehac fuit, &eft hodie- dum, Sc deinceps futura erit: & in hoc cranio tam fpatiolo, tanquam in aula vacua liberum fuit fpiritui rebelli pro voluntate fua incedere quippe qui illic habitaculum fuum fixerat: poterat illic pro libitu luo extendere figuras, & formas iiiiquilTimarum legum luarum, quas ad Catholica: veritatis exterminium ex- cudere, & promulgare aulus eft. Verus Goliath corde non corpore, qui ab innocentc paftorculo humi proftratus eft. Ubi virtus AlciHimi opifex eft, illic c formicibus prodeunt veri Myrmidones, qui me- tuendos alioquin orbis domitores defedelua deturbare norunt. Berlinchius vir doCtiffimus refert: non paucis abhinc annis in Belgia: urbibus , oftentui publico cir- cumlatum fuille infantem , gracili omnino, & fubtiliffimo corpore, led capite usque adeo infigniter ma- gno , ut amplitudinem vafis, ad menfuram modii usque capacis, ada:quaret , vix puer ille aratis fute annum unum expleverat. Illud ipfum caput ad fimilitudinem fluxus & refluxusm aris, jam intumefee-bat, jam rurfus comprimebatur: dum ab intro fub- tus membranas humor aqueus dii currere, inflari, 8c elevari videbatur. Monftmm prodigiofum: Cc quia a coniueto natura: curfu exorbitavit, in detecftu luo Spes vana, propediem collapfum eft. Sic & vitam ephemerem habent fpes capitis noftri, quae inconftanti viciffitudine, non fecus ac decrefcens acfuccrelcens Oceanus, periodis luis nunc extollitur, nunc procidit. Alludebat adipes Capitis noftri eloquentiillma mula Commendatoris Teftii: VagaSoondo p en f iero Dove v.u, Cr d’onde torni, e che pretendi? ui fu tale leggiero Ora parti, ora torni, orpoggi, or fcendi: Et nel tuo moto c terno Sei lijjion dc tamorofo inferno. Sic illud velificatur, quod: Spes temeraria ple- rumejue homines fallit. Sicut Euripides ajebat. Pindarus vigilantium fomma ha:c nominabat. Etiam vicinus eft naufragio, qui navem luam ad Caput bona fpei dirigit. Non minus curiofa, quam faceta erat inter antiquos conliietudo, qua Athenienllum quaque domus utebatur : qua: de Gimcia etiam fuccellu tempor um Romam usque migravit: videlicet tum cum ad patronos fuos primum ingrederentur mancipia, ierv itura. Ut enim eos vel ad servitutem animarent, vellit, orumone- fubjedtionis, & onerum qua: portanda ellent, memiraium. mllent,eorum capicadiverli generis & farmentis , & Apud Stobe- um ibi. Caput fer- fruCtibus , Sc nucibus , & beta , &c caftaneis, & leguminibus aliisque inluper rebus onerabant: quos cum poftea lic oneratos per univerfam domum traduxif- lent, Ik in cubile eorum pervenillent, onus illud in pavimentum cadere linebant, idque catachyfmum nominabant, hoc eft effufionem, profimdendo id quod in capite gellerant; hocque illis poftea pro mercede erat,quamdiu in eadem domo morabantur. Un- de Demas cum Siro luo rurliim reconciliatus illic in Terentio ajebat. Huc ad me Sire, ut tibi caput demulceam: Perfundere unguento frudi ib m. Hxc ceremc^ia pro ligno abundantia: annualis ha- bebatur. Hujus conluetudinis Theopompus taliter Qe[ c.c.c,, meminit: Verlificatores, vel poeta: pra’miabantur, antiq, leclion. imo vero delibuti &c uncti unguentis variis: lic &c ex Suida. matrona: civitatis Segefta:, tum cum Diana: flmula- chrum pro more portaretur, redimire caput iuum co- rona de diveriis floribus contexta, variisque un- Cicero in Ar- guentis delibuta confue verant, atque ita exornatae virone- cos & compita transibant, idolum fuum profequen- tes. Hinc Themiftii pater ut Epicurum, quamvis falso, percelleret , inculans eum lenluali voluptati datum efle ( de quo ne fomniare quidem ei in mentem venit, qui voluptatem nullam ftabilemnili in- telleCfus, & animi agnovit ) vas ei unguentarium lupra caput effudit, fragranda odoris eum tingens: volens per h.ec mollitiem ejus vellicare, qui tamen lemper durum ik inflexibilem, adverfus delectamenta fenluum fe praebuit. De hoc ulu fortalle Novendiales ceremonia deri- vata: lunt , in quibus , prout Athenaeus reccnlet ex Gellio, novem continuatis diebus , patresfamilias fttccindti mantilibus , manicisque replicatis, accum- bere fervos fuos facieb.int , illisque fervidum pra:be- bant , illorum fe imperio iubjicientes. Quid plura ? Pes Pra Spes prtemii vigorofillimum calcar eft ad quod vis mn* lub jugale ammafetiam tardillimum incitandum. Id quod ipfe quoque Altiflimus iape in ele&is luis prae- fluit, dum iis gloria fua portas referavit: prout patriarcha Jacob, &c Stephano contigit. Pro- pheta regius vir optimus,per hoc le lingulariter ad bene operandum pelleCtum elle fatetur: Inclrnavicor meum ad faciendas juftific at iones tuas propter retribu- tionem. Veritatem hanc inter alios Marcus T ullius agnovit, dum ajebat: Ncc domus, nec refp. fare De natura poffunt, fi in ea nec rette fadtis pramia extent ulla, nec ^>eorum. fupplicia peccatis. Nec tantum in uis fatyris Juvena- lis ablorptus fuit, ut non renumerationi locum luum tribueret. enim, inquit, virtutem am- Satyr. io plettitur, ipfa pr&mia fi tollas? Non veretur carduelis quamvis fubtilillimo pede luo hirfutas cardui fpinas calcare tk premere, cum Iperet ex ejusdem femine le cibandum. Exponebant fe olim durilHmis & periculofilE- mis confliCtibus viri bellatores, dum ob oculos libi ponerent , ftmplices lauros , & quercuum frondes: certam enim nominis lui libi immortalitatem ex vi- ridantibus his, & perennibus foliis Ipondebant. Incertis fluCtibus maris, Sc infeftationibus piratarum fe committit de litore luo procul navigans ratis,quia portum fuum libi promittit. Cum fudore vultus lui, infatigabilis arator glebas kindit, eo quod in tempore fascundam meilem libi de labore liio futuram augurat: denique lic ait Ponti infelix in- P Trt' cola; ftdus Eleg. ij. Non parvas animo dat gloria vires: Et facunda facit pcdlora laudis Nmor. Hac fpealleCtus Pallas Spartanus (referente Pau- In pbocitu, fima) ferociter dimicabat, ik jam corde fixum tenebat, Tarentum urbem tum quidem ditiilimam, omnique genere abundantia, ii ullla alia illuftrem expugnare: fed fpe fua delufus e fi;, dum non minori valore & animoiitate exercitus ejus a loci incolis Civitas au- propulfatus & proftratus eft. Hic aliquando mcefti- gurio capta, da & dolore plenus, mfmus uxoris fuce (cui nomen dEthra) caput inclinaverat , quod illa pedhne mun- dabat, tum cum ille amarillime fleret, memoria repetens qure perdidillet: junxit illa lacrymas fuas, quas calidas deftillabat incumbentis caput. Tumenim- vero in memoriam ei rediit, quod ab oraculo quon- dam audierat, futurum ut civitatis & campefttium, potiretur, fiqtiidem ei ab Afthra iiiper caput pluvia decidiilet : fufcepit augurium , colledisque rurfiim ordinibus , nova vi aggreifus, & extrema aufus, muros & urbem usque adeo in anguftias compulit , ut paucis eam diebus ditioni fuce liibjecerit. O fi Chriftiani noftri & mentem , & aures ad ora- culum fuurn adverterent, dum ad corda eorum pul- fat, plantarent utique vidoriofum vexillum fuurn in civitate illa fanda, quce utique dc ipfa vim patitur, Infpirado quam violenti rapiunt. Hoc pundum tale eft, divina. ut concionem integram mereretur : fed cum id jam inldtuu mei non fit, nec hic fitfeopus meus preeeipuus, ad paucas admodum, & fuccindas me reflexi- ones reftringo. Idfolum referam, quod de Diledo in Cantico Canticorum recenfetur, qui ad portam anima; fanda; pullando ftabat, dum illa pigritando veftimenta fua inquirebat; cum vera jam compofita eflet, prompta voluntate exiit, fed: ille declinaverat. Ruina totius Hierofolyma; qua: Salvatori noftro lacrymas extorlit, aliunde non contigit, teftante ipfo Redemptore, quam: quod non cognoverit tempus vifitatioms fua. Homo nonnunquam iplis infenlibilibus rebus infenlibilior eft. De rofa feribitur: Dejlafi a/lojpuntar dei, primo raggio: hoc eft: ad primum Solis radium excitatur: & Claudianus de magnete Claud.: Arcanis trahi tur pemma de conjuge nodis. De magnete. Ad primum Auftri flatum Laurus germinat: ipfa aftra influentiis filis loquuntur. Unde laudabiliter ab homine fieret, fi quandoque internis commotionibus, quibus ad bonum incitatur , locum daret : haenim f unt illa memorata pluvia y£thra. Loque- batui ut Poeta, nihilominus ut Chriftianus Com- mendator Teftius , quando Matdiaiun Sacchettum fic affari voluit: puelle, Matteo, che miri Entro al opaco velo Dela notte brillar faci fuper ne, E che in perpetui giri Parte fiampan nel Cielo Con lumino fo pie flrade et er ne. Parte a lialtri Zaffiri Del firmamento immobilmente inferte, Han piuflabde ardor ,fedi piu certe: Otiofe pitture , Stampe in utili d’oro Non fion, qual fe le crede il volgo in fano, Piove da raggi loro Jfhtagiu. t ’ lnfluffi omnipotente mano. Denique quam bonum eft imitari exemplum Apoftolorum Andrea & Petri, qui unica hac Redempto- ris & fimplici voce : Venite pofi me, factam vos fieri pifcatores hominum, relittis retibus fecmi fiunt Do- S. Grego- minum. Supra quod S. Gregorius inquit : nulla eum rius. fecijfe miracula viderant, nihil abeo de pr&mio at er na. retributionis audierant, & tamen ad unum Domini praceptum fecuti fiunt eum. 2? Salutatio vita' civilis &r politica fundamentum eft: hac omnium negotiorum, hac commerciorum & tractatuum pofta eft. Hac vitam focialem mfti - tuit, &ioiidat. Cum hoc ligno cor loquitur, ajquc facunde, ac maxime elaborata eloquentia. Hac tam faciliorum praeteritorum, quam modernorum con- fuetudo eft : unde & ad omnem occurliim , & caput fuurn difeoopenebant , & levabant. Quidam na- Salutatio nu, quidam nutu le explicabant: potillima tamen deteblo ca- pars detecto capite : per quod iecreta iuciina Iliorum pire, cordium fe palam facere credebaut; lic nos Varro f apud Plinium docet. Quandoque edam id fanitads lib. zS.eo(.6. intuitu liebat. Multi enim in juvenili atate adliuc vegeta , detedlum caput contra frigus , & calorem, conducere ianirati arbitrabantur: Ego idiplum Me- dicorum fcllola dilcutiendum relinquo. DeAigypdis refernir, eos femper nudato inceffille capite," & robulboris lanitatis fuilie,cum c contra Periiani operto capite femper imbecilliores, & infirmiores corpore viliiint. Illud certum eft de Hannibale, & de Julio Caelare lingulariter id recenferi, ut aliorum He- Imperato- roum non meminerim ( quod infatigabiles ad ardo- res& Belli- resiolis, adventos, ad grandines, ad gelu, ad plu- ducescapite vias, ad omnem temporis injuriam invidi detecto femper de- femper capite in militaribus expeditionibus luis com- cedo, paruerint : demonftrando, fe line caffide ferreum caput, de adamantinum in caftris filis Sc inter arma animum geftare. De Mallmiila Numidarum Rege, qui Romano- Geniat. dit- rum potentiam fregit, &ad praicipitium ruina: fua: ruml-7-‘-i9- pene propulilfet; recenfet Alexander, nec eumaftu, nec frigoribus, nec temporum vicifimidine, ncc cali inclementia adduci unquam potuille, ut caput fuurn operiret. Idem de Adriano refernir, & Severo, prin- cipibus tanti vigoris, ut in graviffimis hyemis cem-peftatibus nunquam caput vel pileo, vel alio tegumento operuerint. Sed quodialtutationem attinet, recenfet Egnatius , Petrum Laurentii Celfi, Ducis lib. 9. t.,2. Veneti Pacrem eousque obftinatum fiiiife, ut nunquam perfuaderi potuerit adoccurfumfilii fui difeo- operire caput filum: unde ut hic errorpublicus tollerenir, crucem auream in capitis fui tegmine affigi juilit, ut Patri occafio ellct, fe detegendi occurrente filio Duce, refpiciendo ad lignum hoc redemptionis noftra. Icaque omnino utihilimafalutatio eft, & ne cellaria, quippe qua confervat , imo & inftituit, familiaritates, amicitias, societates, affinitates, contubernia: efficitque ut homo per hac ad cognitionem, & confortium lui fimilis perducatur. S. Paulus eos C«f. 12. Romanos, qui nunc in arte magiftri felit, de hoc vehementer admonitos elle volui edum ait: 'honore invicem f revomentes: fillicimdine non pigri. Bonum enim elfe cenfiiit, imo&adfalutem animarum proficuum, per hujusmodi reverentiam inclinationem animi benevolam demonftrare adverfus proximum fuurn ; procul ab afpericate & duritie morum, & (re- fluum, qua quandoque rixarum, & querelarum incentivum elfe folent. A Philofophis moralibus hac reciproca reverentia definitur: quod iit: honor exhibitus m teflimonium virtutis. Et Aqui- a. ?«. j,. neniis inquit: Revererieft adhss timoris, & ut debetur Deo, eft ailm Utris. Ipla adeo irrationabilia ani- mantia hujus rei nobis prabent exemplum. Admi- rabile in hoc examen apum eft: de quibus libri me- morant, quod in venefatione &fubmiifione et»a Duces luos le emutemur obfecjniis: quod cum illo fuperiori convenit: honore provenientes. Eximia eft Elephanti proprietas, qui ad primum Luna ortum fe tanquam luminis hujus Adorator pro- fternic. In petit. Conful. Loriacio vana , ut non dixerim, temeritas eft, JTsquiparanda iis, qua maxime vetantur, de exterioribus lignis hominis, interna ejus penetrare velle. Qui id pnefumpferit, ad hoc le praeparet, ut in Veliivii luminolis vorticibus mortem nancifcatur : & naufragus in abylium maris demergatur & rurium dictum illud redintegret: O Jbtffe tu me cape, cjuia teipfum non capio. Sapientia Salomonis infinuat: Sicut aqua profuud.t, Jic cogitationes in corde viri. Quis eft qui fundum fluminis non tranfuaderefo- lum, led& prolpicere poflit, cum turbidum eft, Sc inundatione intumefcens? Quis credidillct in corporetam exiguo Alexandri Magni domicilium suum collocasse animum, qui capacitate sua mimdum univerfiim poffidaret? Subinluliis et turpibus membris Faunorum Sc Sylvanorum, prarftantillimx quandoque virtutum Idea: deprehenfiefunt, Sc cultum venerationis debita: obtinuerunt? Quoties fub cadefti forma corporis infernale monftrum vitiorum latuit? Fatui lunt, qui de cortice externo le profunda qua- litatum internarum rimari polle gloriantur. Siquidem ars talis dari pollet, fruftra Momus in pedbori- bus hominum feneftrellam deiideraflet, ut& cogitata Sc corda hominum videri pollent. Hinc Sc Trina illa, Cv Sextilia ab Aftronomis pra: lignata, fiepius in momento temporis in quadratum, Sc oppolitiones noti vas convertuntur. Cum eadem facilitate, qua le ludum cadum in obnubilum commutat, etiam mens hominum involvitur, Sc obnubilatur. Magna voce nos Apoftolus Joannes exhortatur, ejusmodi ligna corporis forinlecus Ipe&abilia ad formandas genituras limiles non trahere, nec prafcriptiones inde, aut allerta producere: Molite, inquit, judicare Jecundum faciem, fedjuflum judicium judicate. Ha’c mihi adverlum eos Icribere occurrerunt, qui per Phylionomias Sc fomnia ratiocinari pradumunt de internis hominum, atque inde lignificata quadam bene lolidata deducere. Negari interim nequit, accidentali quadam dilpolitione de ftatu, infirmitate, vel fanitate hominis indicia fumi polle. Fultus ac frons, amm&janua, ejUA fignipcat voluntatem abditam. lic Marcus Tullius icr ipto reliquit. Motus enim Ira, Sc limi lia externa qua accidunt, antequam loris promineant, prius fedem fixerant in corde. Dabimus itaque ligna phy lionomica. Sc lomniorum, qua Sc ante me ab aliis annotata & figurata lunt. Dixerunt itaque, qui antiquitus jam talibus cor- poris indiciis le applicarunt: Caput grande , excedens cateram membrorum proportionem, indicare hominem pigrum , & mente ftupidum: licut Sc exi- guum nimis oc gracile fatuitatem Sc ftultitiam notare: idquenon Imeratione, illic enim vapores nimii levantur i hic vero exiguitas Organi, Sc Receptaculi, nutrimentum debitum impedit, ut cognitionis perfectionem maturare non queat. Scriplerunt quidam, fi vertex capitis promineat, ita ut in limilitudinem pini terminari videatur, taliter natum, inverecundum fine fra:no, &: Ime pudore palfionum fiiarum futu- rum elle: & ut verum fateamur cum ibidem magna fiat Ipirituum attradtio, qui in lummitate illa nimium acuta reftringuntur, & uniuntur, fieri non poteft, ut temeritatem, & inconlideratam proterviam non eliciant. Caput crafliim, Sc in fuperficie fua planum, &: adaequatum, omnem morum pravitatem Sc licentiam portendit: tanquam illic in Ipatiofo campo, audacia. arrogantia, Sc affedtuum inaequalitas vagari, Sc dilatari liberius pofiint. Concavum in anteriore parte fraudulentiam, dolum , tSc effrontem excandelcentiam notat. Dixerim id rationem quandam habere phylicam:Ira enim in hoc ventriculo comprefla, sicut ignis fubtus terram, aut in tormento bellico conclusus, quanto plus obstaculi invenit, tanto vehementius exploditur, & viam sibi aperit, feriendo. Caput bonam humorum temperiem Sc constitutionem indicans tale est: proportionatum videlicet cum reliquo corpore:quamvis lint,qui afferant, fi in longum protendatur, maturitatem Sc prudentiam designare. Talis erat Pericles,homo sagacissimus: tales etScytha:, Sc Parthi, prout supra memoratum est. Hac sunt qua cum vanitate observantur in homine, cum experientia quotidiana in contrarium militet: cogitta enim mortalium, non fecus ac Maris unda sunt, inquit Gregorius, quarum nec origo, Morat. nec medium, nec finis reperitur. Mare mens hominis, (jf cjuafi fiuclus maris cogitationes metitis: jungatur his educatio, qua plerumque ordinem natura interturbat. & pervertit: adjungantur Sc fines, qui adtiones hominum fpecificant,Sc tanquam fcopi funt, ad quos humana’ cogitationes colliniant : quamvis Ovidius dicat: Heu cjtiam difficile e jl crimen non 2. Metam, prodere vultu! In vultu enim & ego non negaverim Bonus Sc tanquam in Tribunali accufationes Synterefeos appa- malus ex rere :unde Sc Cleanthes illic apud Diogenem ait: vultuco- Ex specie comprehenduntur mores. gnofcun- Quod iomnia attinet, cum quanta de his vanitate cor. Cardanus in Interpretationibus luis Icripfit, tantum- Cleanthes, dem averitate nullatenus aberravit,cum ait, eos qui alioquin fomniandi conluetudinem non habent, liquidem repente fomniare coeperint, aut morti, aut faltem longiturna: infirmitati vicinos elle. Id reor fenfit, ob abundantiam humorum, qui heterogenei aut mconcodti, in tali corpore detinentur, fomnia- runt itaque, aut in vanum oblervarunt, qui dicunt: fomniare de capite, Principatus eventuri indicium Caput vielle, autDominii, Honoris, Ingenii, Gubernaculi, {Q1T1 per & Regiminis domeftici. Huic fententia: Sc ego fub- {omnium fcriplerim: liquidem per harc dici volunt: omnes hos inchoans Principatus, dcCelfitudines terreftres oriri Sc evane- Pnncipa- fcere ut fomnium, velphantalma. Dixit hoc Pfal- CUm. mifta Regius: Dormierunt fomnumfuum, & nihil invenerunt omnes viri divitiarum in manibus fisis. pfal. 72. Et paulo infra de eadem materia: Felut fomnium ibidem. Domine in civitate tua imaginem illorum ad nihilum redioes. De hac negociorum turba, de his dignitatum humanarum faftigiis, de hoc ambitu gloria:, qui termi- num non invenit, S. Balilius Seleucienlis Epifcopus fic inquit: Mox una febris , aut certe pleuritis abrc- lib. 4 Hexaeptum hunc e medio hominum coetu rapuit, & fiplcn dor meron. ille majcflatis et gloria, ad mfomnii fimilitudinem momento dijp aruit. Et S. Chryloftomus. Fabula qu&- Ex Patre damefi vitanofira. In scena aulao fublato variet a- Marttneng. tes dijfolvuntur, & omnia corufcante luce avolant p0fJilm fomnia. Interrogatus Diogenes tum, cum in agone piumrchus ' vita: fus conftitutus ellet , Sc quafi fomnoientus in- in Con/olati- dormifceret, a Medico luo, qualiter haberet, relpon- oneadApol- dit : Nullam fentio molefiiam, nam frater fororem ^on' anticipat, forantis mortem: Recordor Sc me quoque in flerenti adhuc a:tate mea fic cecinille : Vita noftra fomniis eft. Giaccion Debe, Mumantio, Ilio, e fagunto, E le moli cti alz.o Memfi fuperba: Fatte fpoglie dei tempo , or copre I Erba Nea le grandez.z.e lor refla un fol punto. Quanta: uti- litatis lint charade rum notce. C. 2f Tai di chi dorme a /e pupille apunto II finno lufinghier pompe riferba: Ma tolto at dolce Lnganno, oh come acerba Sparvela gloria, arido i honor confunto! Dorme il regnante, e d’ alta vite mtanto Dn ramo a quel potente il crin circonda, Che pia alfigho portende augufio il manto. Si dei fafto mondan fotto ala fronda Chi fi adagia , rvmira il legno{ oh quanto Di morte alfine al A quilon fis fronda. C. INgeniosissima (fi ulla unquam inter homines fadta est) inventio charaderum fuit, tam necessaria (ut reliquorum non meminerim) potidimum Principibus, utpote quibus negotiorum iumma &c ellentia conficitur literis : dum ubi fua interdie viderint, celant qua: volunt, promilcuam plebem rurfiim autem quibus volunt, eadem propalant. His nil tam pernitiofum est, quam ii de pedore fuo iacrato exeuntes , prophana* plebi fe divulgaverint , atque ita ie malevolorum oculis expofuerint, fapientillinia, inquam,inventio, manifeftare feipfum, nec ta- men cognofci, iicut Ulylles nube tedus. Sic sapienter Demaratus cum Lacedamoniis ulus est. Senatus Spartiatarum cum Belliducibus fuis, Hiftieus cum mancipiis, Bedacum Principibus, Trithemius cum focis aereis: Harpago in ventre timidi leporis coni ilia magnanimitatis abicondit. Denique his ad compoi itionem Veteris Teftamenti , per quod no- vum figuraretur, ipie altiffimus uti voluit. His a me rite ponderatis , qui univeriitatis utilitati servire intendo, 8c qui a Phyfionomicis inftrudus sum, & praeleram ab ingenioiiilimo viro Joanne Baptista Porta, qualiter fagaces quidam &c acuti, fe in variis corporis membris contingendo majores & principaliores Alphabeti literas exprellerint: unde etiam qua: volebant integra dida concinnare poterant, atque ita hac quahmuta eloquentia invicem fabulabantur:Ego, inquam,non ad horum intelligentiam, sed qualiter antiqui notas fuas defignaverint, expoliturus fum: ne liquando in lapidis cujusdam aut monumenti inferiptionem quis inciderit, nec propter fenfuscombinationem, Sc interpretationem, prima fronte involutam &confidam fe expedire pol- fit, vehementius in duritiem obfcuritatis offendat, quam in laxum ipfum. Propterquod,cum contingendoCaput C. literam lignificare voluerint: Quidha’clitera fola, quid conj unda cum aliis indicaverit, paucis expediam. C. itaque folum line copula alterius liter# lequentia verba denotat: Comitia, centum, Cajus, caufa, condemno. CA. AM. Caufa amabilis. C. B. Civis bonus: Civis Corynthius. C. C. Calumnia caufa. C. C. E. Caufa conventa efl. CC. Circum. CCC. DE. Tercentu, Duplex, CCC. Tp. Tercentum Terra pedes. C. C. F. Cajus, Caji filius. CS. Caufa. CA,velCAM. Camillus. CAE. Cafar. CJE. AJA. GG. Cafdrea Augufla. CAR. COfV. Carijfima Configi. CARIS. Cariffimus. CB. Commune bonum , Civis bonus. CC. Ducenti. CCER. Caufam claram Regi. CR. Con- trarius. CC. confilium capit : Cefft calumnia: Cau- fa contractus. CS. Cujus. CDC. Quadringenta condemnatur. C D. Condignum : Quadrirtgentum. CEL. Celeres. CEN PE. vel CEAfS. PP. . Cen for perpetuus. CEN. A. Cen foris arbitratu. C. E. N. T. Centuria : Centurio. C. E. N. T. JA. Centuriones. C.F. Cajiflms. C F R. Caufa filice Regis. C H. - Cufios hortorum : Cufios Haredum. C M. Centum Scarlattim Hominis Symuolici Tom. I. millia. C I C. Cicero C. I. C. Cajus f alius Cafar. C. T. IN. Cubitos tres invenies. C f. vel C. 1. P. P . Cippius feu terminus, ut, ad tertium Cippium , feu lapidem. CIJA. Civitas, Civis. C 1 N- Caufa fuffctta. cc.c CCI. P. Cubitos duos invenies plumbum. C.C.Caju Claudius. C E. JA.Clariffmus JAir. CE. F. Clariffima foemina vel familia. CE. Claudius. C.E.D.B. E. Caufam Eaudabilem. C. E. CajiEibertus , vel Eiberorum. CEBCE. Con liber u Clarijfima. C. MAR. P. Caput margine pleno C.M.Comus. CME. Centum millia. CMS. Comis. CM. Civis malus. CM. vel CA. M. Caufa mortis. COM. Comitia. CMS. Caufa malt fui. CME. Crementum multum. CME. XII. Came- los duodecim. CN. Cneus. C. N. Caj/ss nofler. CN.E. Cnei Eibertus.CO. Conjugi.C.O. Civit as omnis: Controverfa. COM. OB. Comitia obdurata. CON. Con- futaris. CON. SEN. E. OR. P. QfR. Conjenfu Senatus , equeflris ordinis , populique Komani. CONS. vel CS. Confit liari us. COE. vel CE. Colonia : Coloni . COEE. Collega : Collegia. COE. Collega : Colonia: Columen. COEE.FABR. Collpoium Fabrum. C.O. H. Cohors. CONjV.Conjunxit. CONfJA. O.Conju- gi obfequentiffmx. C 0 Nf~U G. M. Conjugii Mercurii CONX. Conjux.CONEIB. Conlibertus: Con liberta. CONTUB. Contubernalis. COR. Cornelius. COR. Corpus. CORN. R.F. Cornelia Regis filia. CORN. A VRS. Coronas aure as. COS. Con fui. COS.QffAR, vel IIII. Conful quarto. COSS. DESSIG. Confules defignati. CSS. Confulis. Confularis. COS. DES. Conful Dcfignarus. CP. Civis Publicus, C. P. Caffa publica. CPS. Capfa.CP .Caufa petitionis: Caufa pofuit. CPRSS, Cupreffi. C. R. Civis Romanus . CR. Creticus : Crifpus : Contraibas. C. R. C. Cujus Rei Caufa. C. R. C. P. Cujus rei caufapromifit. CS. Communis. CS. A. Cafiar Auguftus. CS. IP. Cafat Imperator, C. S. S. Cum fuis fervis. C. S. FE. Cum fuis filiis. C. S. H. Cum fuis Heredibus. C. S. P. E. Cum fua pecunia efl. CTS. Controverfia. CT. V. O. A. B. Civitas vita omnia aufert bona. C. JA. Centum viri : Clariffimus vir: Cafii Virginum. CIJA. Civis: Civitas. Civitas, CEE. Cultores, CVR. Curionum: Curiarum. Cur for. C. X. IN. AR. Cubitos decem ihvenies argentum. C.XX.1N. ADR. M. Cubitos viginti invenies aurum mirabile. Quot myfteria di- fcooperit, quot thelauros effodit, qua abfeondita revelata h#c admirabilis charaderum inventio, quorum indagatio nec pauca eft, nec brevis, nec expedita? Scio apud Authores antiquos, te his plura inventurum esse. Nihilominus haec qua: pradento,parca non sunt, quippe qua: plurium Authorum leduram, & fatigationem tibi in compendium redigunt. Sequuntur. In materia Adjundorum vel Epithetorum, documenta multa 8c prafferiptiones, per occasionem partium, 6c membrorum humanorum tibi occurrent, ex quibus facile videre tibi liceat, quam neceilana lint, quanerque virtutis pradata Epitheta, tam in Necessitas, arte poetica, quam oratoria: cum ex his de cor, & pulufus et qua duritudo omnis formetur. Epithetum enim est, quod litates Epi- propritates significat, interiora exponit. Illud denithetorum» que est, quod unit, dividit, separat, incorporat, declarat, et implet didionem, et periodum omnem. In Hypotypofi potillimum, aut deferiptionibus, pars eilentialis nominari poterit: per hanc enim objeda quali ante oculos statuuntur. Epithetum est, quod qualitates, conditiones, etc eiientias rerum reprarientat. Sicut in Terentio, quem citat famosissimus Co. Emanuel Thesaurus (cujus diffuliori ledtura: te remitto) qui Phormionem introducit haec dicentem:Nonno- vi hominem: cui Pamphilius respondet; Faciam ut nofcas: Magnus, rubicundus,cnjpus, craffus, eafus. Qua- circumflantia:, in deferiptionibus evidentiamadjungunt objedtis,dulcedinem orationi, cognitionem partis de toto. Ut ergo hunc Tractatum tam copiosum cum omnibus circumstantiis fuis, &per atteflationem autliorum maxime illustrium concludam,primus mihi obviam procedit Martinus Capella qui caput rutilans apellat. Jffuod rutilum circum caput gejlabat. Pontanus illud Auricomum vocat: Praradiat caput Auricomum, rofeusque per auras, it decor. Strozzius illud honestum appellat: At procera caput cervix fu Ic ibat honestum. Tibullus nitidum: Nec nitidum tarda compferit arte caput. Purum Ovidius: Eonga probat facies capitis difcrimma puri. Flavum Virgilius: Summa flavum caput extulit unda. Ro- (eum Textor:Et rofeumpubens oculis, herba caput. Venale Juvenalis. Et prabere caput domine venale fub hafla. Idem ipse vacuum appellat: Nacuumque cerebro jam pridem caput. Invilum denuo Ovidius. Protinus invisum nec petet ajlra caput. Indeploratum idem. Indeploratum Procere caput. Horatius illud perfidum vocat. Obligafli persdum votis caput. Ab eodem inlanabile vocatur. Si tribus Antyciris caput infanabile nunquam Eon fori Eyctno commiferit. Laurigerum a Politiano: Eaungerum morti subjicere caput. Manto impavidum vocat. Impavidum- r que ultro caput ad tormenta reportat. Ruinofiun ab eadem nominatur: Fecla rumorum caput inclinare videbat. Ab eadem funeftum: Funcflum dirumque caput. Adhuc ab eadem implume: Implume caput Grande a Prudentio: Grande per infirmos caput excifur a miniflros. Eximium ab eodem: Servajfet caput eximium, sub Ime, beatum. Hostile a Statio. Spetlat atrox, hoslile caput. Furiale ab eodem. Obnubit furiale caput. Ab eodem adhuc venerabile. Meritaque caput venerabile quercu. Si heee tibi forte non luffecerint, copiosius Authores evolvere placeat, ex quibus tibi major fuppellex luppeditabitur. Solet Convivalis Menla, pofl cibos, necessarios, et madteas fuccoias, ut commenfialium palatus indulcoretur, inter bellaria, laporolissimos, et exquifitilfimos fiudeus proponere. Ego itaque pariter in hocTradtatu meo, in hac menla, non Lotophago- rum, autLa-ftrygonum, quamvis humanis membris inftrudta, in apparatu bellariorum, fi non prout oportet, laltemin ellentia, hoc est, ad manum fiem-per habens Authores quibufeum loquor, tibi satisfacere fatagam. Et hi ipli Coci Atheniensies fiunt, quos omni scientia ad certum quendam terminum inftrudtos volunt, li fides habenda Magno Maficardio, qui Authores nominat, Athenaeum & Plutarchum. Itaque ut ego te non fine frudlu quodam dimittam, in cujusque Tradatus fine pro conclusione tibi Oden quandam poeticam offeram, qua: fi aliunde, & non de calamo meo prodierit, ficio te fipiritum aut dulcedinem in ea desideraturum non elle. Sed fi paupercula Mula mea tibi donum hoc dedent, precabor te, ut cum eam incultam, & infiulfiam adverteris, infirmitati compatiaris: siquidem etiam in habitu quandoque veteri, aut nimium prolixo, aut in lacerna vili comparuerit, nolfie oportet me Protheum non elle, qui versicolorem me pnebeam, fiemper idem lum. Nec in diebus meis histrionem unquam egille memini, ut quotidie glorier, me indumenta mea, & personam tranfimutare. Invidus fium iis, qui imitantur funambulones, tam perite fiupra funes choreas ducentes. In tanta autem vivacitate, cogitationum in tot quorundam conceptibus, & influentiis, quisque quantum potest, bilancem in a: quipondio teneat: li autem in unam vel alteram partem inclinaverit, videat ne impingat, &c Ce contubernalium rifioni exponat. Non ignoro & hic ollam mihi fiat bullientem non efle. Ad omnem nihilominus greflum pedum meorum intentus fium, ne forte procidam, cum noverim in terram hic cecidille, mortaleelle, sicut jam videre licuit. Libet mihi pedibus potius incedere, quam equo effreni, aut refradario me committere: qui me de lella excutiat, cum ficiam Hippogryphos Atlantis, et Chymreras Bellerophontis fabulofas elle. Pauci & rari fiunt, qui fiupra dorfium Pegafi fialtare noverint: & fiquidem ille cum ungvulafiua effodere Caffalium fontem potuit, quem lateat cuique fialtem licitum elle fontem hunc attingere? Hic cum perennis fit, pauperi irque jc diviti potum minillrat: qui etiam diun equi ungvula tactus Fuerit, tam pauca, quam multa luggerit: tam cui datum eft fiolis ungvulis intralle, quam totum fie immerfille. Fateor parfimoniam pedis mei, qui non nili intingere ungues potuit. Id totum retuli, ut benigne ledor occafio tibi detur, qua mihi compati velis, fiquidem ubi de deliciolis Pindi convallibus meliores irudus non attulero, quam quos tibi in hoc loco obtulille me vides: Argumentum tale etl. Laus Capitis. Supra sententiam Philonis, ubi ait: Ubicunque fate/litium Regium efl, ibi Rex fatellitio Jhpatus fedem habet. Sed totum anima fatcllitium, sensuum nempe organa in capite sta funt. Del medemo suo Autore eccelsa Imago, A cui pur volle il Creator Sovrano, Ne lia gr and opra efercitar la mano, Se flejfo in lei d'effgiarfi vago. Sfavilli il Sole, e folgoreggi il Fago, Futto e creato al beneficio humano: Infufe l’Alma in lui: celefle arcano: Onde foffe di glorie altero, e pago. Come qualos di chi mirar s’avenne Sotto al suo Redi purpurati Eroi, Glorioso Senato in Di folenne, In fmil guisa a miniflri fuo i Principi numerar subditi ottenti e, Se potenz.e vitali il capo in noi. Giovanni Bovio. Keywords: implicature di ‘animale parlante’, ‘un tono, una figura’ – homo symbolicus, Aristotele, Grice – i gesti e suoni degli animali sono signi – i suoni e i gesti dell’uomo sono simbolo. Non e manifestazione – delo – chiaro – la manifestazione o rivelazione appertiene all’animale – nell’uomo il simbolo e arbitrario, e ‘ad placitum.’ NB Refs.: Luigi Speranza, “Grice e Bovio” – The Swimming-Pool Library.
Wednesday, April 17, 2024
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment