Luigi Speranza -- Grice e Corrado:
la ragione conversazionale e la dieta di
Crotone e la semiotica magica– scuola d’Oria – filosofia brindisese – filosofia
pugliese -- filosofia italiana – Luigi Speranza (Oria). Filosofo
brindisese. Filosofo pugliese. Filosofo italiano. Oria, Brindisi, Puglia. Grice:
“I like Corrado; of course we have the beefsteak, the English do; but Corrado
philosophised on the near ‘cibo pitagorico’ a Crotone and produced a
philosophical cookbook for the noblemen!” --
Uomo di grande cultura, fu soprattutto grande gastronomo e uno dei
maggiori cuochi che si distinsero tra il '700 e l'800 nelle corti nobiliari di
Napoli, simbolo del suo tempo nella variegata realtà partenopea. E il primo
cuoco che mette per iscritto la "cucina mediterranea", il primo, a
valorizzare la grande cucina regionale italiana. Scrisse “Il cuoco
galante”, definito all'epoca un libro di alta cucina, testo richiesto in tutto
il mondo dalle principali autorità dell'epoca, e ristampato per ordini del
principe per ben 6 volte. Preparava elegantissimi banchetti in principio
alla corte di Don Michele Imperiali Principe di Francavilla presso il palazzo
Cellamare di Napoli, dove coordinava un piccolo esercito di maggiordomi, domestici,
volanti e paggi e preparava i pranzi o le cene con particolare assortimento di
vivande accoppiandole con tanta fantasia e particolari accorgimenti
architettonici ed artistici al fine di formare una coreografia sontuosa e raffinata.
Figlio di Domenico e di Maddalena Carbone. Rimasto orfano per la morte del
padre, ancora adolescente, divenne paggio alla corte di Michele Imperiali che
era Principe di Modena e Francavilla Fontana, Marchese di Oria e Gentiluomo di
camera di S.M. il Re delle due Sicilie, che lo condusse a Napoli dove risedette
per diversi anni. Appena maggiorenne, entrò a far parte della Congregazione dei
Padri Celestini nel convento di Oria. Dopo l'anno di noviziato, fu
chiamato dal Superiore Generale De Leo nella residenza napoletana di San Piero
in Maiella, dove si specializzò negli studi di filosofia. Dallo stesso padre
generale fu avviato, anche, allo studio delle scienze naturali e dell'arte
culinaria, per la quale divenne famoso. Non diventò mai sacerdote per cui, dopo
la soppressione degli ordini religiosi si stabilì a Napoli, ove risedette per
oltre cinquant'anni, insegnando la lingua francese ai figli delle famiglie
aristocratiche della città, pubblicando contemporaneamente molte sue opere che
gli diedero successo e notorietà. Per i molti impegni che ebbe a Napoli, non
tornò più ad Oria, anche se non mancarono momenti di nostalgia per la
lontananza dalla sua famiglia e dalla sua città natale. Il Principe di
Francavilla gli attribuì la mansione di Capo dei Servizi di Bocca -- antica
mansione con cui veniva chiamato colui che era preposto a sovrintendere alla
cucina, alla preparazione delle vivande e all'organizzazione dei banchett -- di Palazzo Cellamare, sito sulla collina delle
Mortelle prospiciente il golfo di Napoli e della famiglia del Principe, poiché
molti illustri personaggi di un certo livello e rango, che venivano a Napoli,
invitati a mensa poterono constatare la fama di questa opulenta ospitalità più
spagnolesca e tipicamente partenopea che era in uso al tempo. Parlando del
suo lavoro Vincenzo Corrado così si esprimeva: «L'abbondanza, la varietà,
la delicatezza delle vivande, la splendidezza e la sontuosiotà delle tavole
richiedevano una schiera di uomini d'arte, saggi e probi. Questa mastodontica
organizzazione, era guidata proprio da lui. Alle sue dipendenze lavoravano un
maestro di casa, un maestro di cucina ed un maestro di scalco che aveva il
compito di acquistare, di cucinare, di dissodare e di trinciare ogni tipo di
animale, mentre una schiera di cuochi, rispettando la gerarchia allora in uso,
lavorava secondo la propria specializzazione (oggi le grandi cucine dei
Ristoranti hanno i cuochi di rango): vi era il cuoco friggitorie, quello per le
insalate, il pasticciere, il bottigliere e il ripostiere. Tutti questi erano
aiutati da una serie di sguatteri e di serventi che avevano il compito di
girare intorno al tavolo per esibire lo spettacolo fantasioso delle portate
prima ancora di servirle. Tutta questa organizzazione era coadiuvata da un
piccolo esercito di maggiordomi, domestici, volanti e paggi che interveniva non
appena il servizio di cucina consegnava le varie portate artisticamente
decorate. C., a seconda degli ospiti del Principe preparava i pranzi o le cene
con particolare assortimento di vivande accoppiandole con tanta fantasia e
particolari accorgimenti architettonici ed artistici al fine di formare una
coreografia sontuosa e raffinata. Egli stesso ci descrive queste splendide
composizioni con pregevole gusto e raffinatezza, lasciando, anche, delle
visioni grafiche. Gli elementi decorativi della tavola erano affidati al
maestro ripostiere che usava gusto artistico e genialità: grandi vasi in
porcellana ricolmi di fiori variopinti, alzate di cristallo e argento a tre o
quattro piani colmi di dessert o frutta o fiori o ortaggi, bianchi gruppi di
porcellana raffiguranti scene arcadiche o bucoliche; puttini d'argento;
gabbiette dorate con piccoli uccellini cinguettanti; coppe di cristallo di
varie fogge in cui guizzavano pesciolini tra foglie di rose ed altri fiori. Il
centro veniva racchiuso da una cornice di frutta, di fiori freschi e di
ortaggi, secondo la stagione variante, disposti, intervallati da piccole
spalliere di agrumi in porcellana con ortolani nell'atto di raccoglierli. La
composizione era la sintesi di un artista di provata esperienza, di raffinata
fantasia e di vivace estro, capace di accoppiare tanti svariati elementi
fondendoli insieme a formare uno spettacolo di gran gusto e di particolare
gradevolezza. Il valore del tavolo di gala completato dal vasellame,
cristalleria e argenteria di grande pregio era inestimabile. Questo senso
artistico, anche, nell'arte culinaria C. lo aveva ereditato da un suo antenato letterato
di mestiere. Ma per quanto dotato di una cultura autodidatta, di vivacità
d'ingegno, di originalità e di una particolare facilità nell'insegnamento, se
non avesse avuto la fortuna di conoscere Don Michele Imperiali, che ne coltivò
le particolari doti incoraggiandolo a scrivere della sua specifica arte per
tramandarla ai posteri, probabilmente sarebbe rimasto un ottimo organizzatore,
un appassionato gastronomo, ma la sua fama si sarebbe estinta con lui. Le
opere “Il cuoco galante’. Il primo libro vegetariano della nostra storia. il
credenziere: colui che si prendeva cura della credenza. L'opera fu sottoposta a
ben 7 ristampe. Prodotta in 7500 copie, Dalla dedica si ricava il leitmotiv
dello scritto nonché la filosofia in cui credeva l'autore, che è di questo
tenore: il “buon gusto nella tavola” inteso come “sano pensare”. Di questo trattato
di gastronomia, il successo fu istantaneo e inaspettato, in quanto la
precedente opera gastronomica, La lucerna dei cortigiani, stampata presso
Napoli e dedicata a Ferdinando II duca di Toscana, non era riuscita ad attirare
l'interesse del pubblico che la trascurò ignorandola. Invece grande
successo ottenne la prima edizione del "Cuoco Galante" che si esaurì
rapidamente, tanto che il Principe ne ordinò una seconda edizione che ebbe
eguale successo. Intanto Vincenzo Corrado migliorò e ampliò il testo di questa
opera e ne preparò una terza edizione. La fama del libro superò i confini
del Regno di Napoli e dell'Italia; infatti dall'estero giunsero richieste da
tutti quegli stranieri che avevano conosciuto ed apprezzato il Corrado alla
corte degli Imperiali, per cui si pervenne ad una quarta edizione, seguita dalla
quinta e infine la sesta pubblicata. Assolute novità introdotte dall'autore
erano allora la patata, il pomodoro, il caffè e la cioccolata. Altre
saggi: Incoraggiato dal successo del Cuoco Galante, il Principe spinse l'autore
a pubblicare nel un Credenziere del buon gusto, del bello, del soave e del
dilettevole per soddisfare gli uomini di sapere e di gusto. Egli scrive e
pubblica inoltre “Il cibo Pitagorico”, “Trattato sulle patate”, “Manovre del
cioccolato” e “Manovra del caffè”; “Trattato sull'agricoltura e la pastorizia
ed infine, “Poesie baccanali per commensali”. -- è il faro della cucina moderna
della nobiltà a cavallo del periodo della rivoluzione francese. Egli privilegia
i personaggi di rango in visita alla mensa del principe con opulenta
ospitalità. Orbene in questo contesto di sfarzo godereccio, di lusso e di differenze
sociali abissali, rimase fin abbagliato dalla nobiltà, la gente ricca e
potente, verso la quale nutre sempre sentimenti di grande reverenza se non
addirittura di venerazione. Proprio per riconoscenza al Principe, dando alle
stampe i suoi due libri, confessa. “Questi due libri che del buon gusto
trattano, con la guida e norma scrissi, e pur mercé la tua generosità mandai
alle stampe, e tu di propria mano ne *segnasti* il titolo “Il Cuoco Galante” --
l'uno e “Il credenziere del buon gusto” l'altro, tutti e due a te li porgo come
frutto di un albero dalla mano piantato. Mio Scopo egli è di richiamare alla
memoria dei nobili uomini dei quali tu fosti la gloria l'ornamento alla memoria
e la lode. Ah? Ma qual Tu fosti non basterebbe di dire di cento e mille lingue,
per cui io stimo meglio il tacere e con il silenzio benedire gli anni che ti fu
appresso. L'organizzazione dei magnifici
banchetti e delle cene lussuose gli diedero l'appellativo di “il cuoco
galante”. La cosa straordinaria è che dietro gli scenari di un favoloso pranzo
o cena vi era una preparazione, quasi orchestrale della quale il direttore era
il filosofo. Alle sue dipendenze vi era una vera e propria squadra di addetti
alle cucine formata da precettori cuochi e servienti. La presentazione
estetica, oltre al gusto, acquista la sua importanza in cucina, ed dedica
grande spazio alle decorazioni e al modo di imbandire le tavole dei banchetti.
Nell'opera sono anche presentati i sorbetti, in vari gusti, ed il caffè, che, a
differenza dall'attuale espresso, veniva bollito in apposite caffettiere.
Precettori un precettore di alloggio e sistemazione posti per gli invitati, un
precettore di preparazione dei cibi, un precettore abile con utensili
domestici, che aveva la mansione di far provviste e comperare il necessario al
mercato per le mense, di dissodare e di affettare ogni tipo di carne o pesce.
Chef e Cuochi “Il cuoco friggitore”, il cuoco per le insalate, il pasticciere,
il bottigliere, il ripostiere. Serventi lavapiatti,
camerieri, maggiordomi, domestici, volteggianti e giullari che
intervenivano non appena il servizio di cucina consegnava le varie portate
artisticamente decorate. Non era solo una semplice cena, era un vero e
proprio spettacolo, fuori dall'immaginato. A volte comprendeva l'utilizzo di
100 persone per altrettanti o più invitati. I banchetti o le cene con
caratteristiche e assortimenti di piatti erano accoppiate con tanta inventiva e
particolari astuzie architettoniche ed eleganti al fine di plasmare una
scenografia sfarzosa e affinata. Egli stesso nelle sue opere e nei suoi
diari ci descrive queste splendide composizioni culinarie come opere d'arte,
quasi uno spreco consumarle. Bicchieri e coppe di cristallo, posate in argento
intagliate, tovaglie di pizzo fiorentino, buche e composizioni floreali, piatti
in porcellana di Capodimonte. Termini culinari "Il Cuoco Galante",
proprio nella terza edizione, alfine di una maggiore comprensione, spiega
alcuni termini "cucinarj" usati per la preparazione delle varie
pietanze, ne riportiamo un esempio: Bianchire: Far per poco bollire in
acqua quel che si vuole; Passare: Far soffriggere cosa in qualsiasi grasso;
Barda: Fetta di lardo; Inviluppare: Involgere cosa in quel che si dirà;
Arrossare: Ungere con uova sbattute cosa; Stagionare: Far ben soffrigere le
carni o altro; Piccare: Trapassar esteriormente con fini lardelli carne; Farsa:
Pastume di carne, uova, grasso ecc.; Farcire: Riempire cosa con la sarsa;
Adobare: Condire con sughi acidi, erbette, ed aromi; Bucché: Mazzetto d'erbe
aromatiche che si fa bollire nelle vivande; Salza: Brodo alterato con aromi,
con erbe, o con sughi acidi; Colì: Denso brodo estratto dalla sostanza delle
carni; Purè: Condimento che si estrae dai legumi, o d'altro; Sapore: La polpa
della frutta condita, e ridotta in un denso liquido; Entrées: Vivande di primo
servizio; Hors-dœuvres: Vivande di tramezzo a quelle di primo servizio;
Entremets: Vivande di secondo servizio; Rilevé: Vivande di muta alle zuppe, potaggi,
o d'altro. Pitagora nell’atto, che dalla
cattedra nella nostra italica scuola dettava sistemi, che riguardavano quanto
mai fosse fuori di esso lui, e di noi per pascere l’animo e l'intelletto, non
trascure di sistemare peranche ciò che meglio, e piu opportunamente al
nutrimento ed alla conservazione del meccanico nostro vivere conducesse. E però
dettando il canone o la legge, come dir si voglia, per la cucina delli suoi
mentati, non di *carni* di animali ei ditte quadrupedi, o volatili, o di pelei
imbandite vengano le mente di quanti han voglia di più lungamente, e più
lanamente vivere, ma soltanto di vegetabili erbe, di radici, di foglie, di
fiori. Ebbe cotesso filosofante la somma disgrazia di non essere da ogni
filosofo inteso, come sovente la savia donna stobeo sua moglie e espose li g
luf'J\ l&- r menti: e com’egli la tras-migrazione dell’anime avesse
ingegnata, così dalli silenziari scolari suoi, e da parecchi altri prevenuti da
quel di lui fatto sistema si divieta del cibo animalesco, e la preferizione del
solo cibo erbaceo furon pref nel sinistro senso di una supertiziosa venerazione,
cK egli aveffe per l’animale, nella macchina del quale l’anima dell’uomo dopo
la morte fojfcro tras-migrate. Ma ’ che chefané di ciò, egli è indubitata cosa,
che il cibo erbaceo fallo più confacenti all’verno, per cui vedef la più parte
dei Naturalifi a quella opinione indicimata, che l'uomo naturalmente non è
carnivoro. E se noi ponghiamo mente al parlare dell’antica filosofia, rilevaremo
con tutta chiarezza che le frutta della terra defluiate vennero al nutrimento
dell'uomo, e che sopra del pesce, dell’animale terrestre, e del volatile n eh
he lo fie[fio uomo soltanto il domini; Jlcchè l efifierfii poi dati alcuni
uomini ad alimentarsi di animali j'offe fiata una necessità di alcuni luoghi,
oppure un lusso! Non senza ragione quindi la italiana gente, ansi avvedutamente
oggi più che in altro tempo la legge pitagorica ha ripigliata ad oficrvare con
tutto impegno nella cucina del filosofo galante, e nelle mensa: e le nazioni
anche più culte, che da Italia sono lontane, han preso il gufo di dare al corpo
nutrimento più sano, gusiosso, e facile per mezzo dell’erba. Ed ecco perciò
tutta la scuola cucinaria pofia in movimento per inventar un nuovo modo a poter
preparare e condire l’erba per mezzo di altri fingili vegetabili, onde non
solamente grato al palato si renda il semplice pitagorico cibo, ma eziandio
pofia sioddisfarsii al lusso nell' imbandire laute Menfie da filmili
siempìicità compofie. E quesio è il fine della mia filosofia, difiefio, ed a
comune uso e utilità. Vero egli è, che non tutti li vegetabili dei quali ferie
preferìve qui la preparazione filano li più perfetti, e giovevoli ai nutrimento
nostro. Ma ciò ha dovuto farsi per accomodarsì af gufo comune, ed alla moda
presiente della tavola fu,di che qualunque Aristarco non avrà che opporre.
Nella mia filosofia volendosi imitare la filmile semplicittà della materia del
soggetto, con sempiice e chiaro discorso si da la pratica come ogni erba
italiana dando il suo proporzionato condimento con fughi di carne, con latte
Animali, e di fórni, con butirro, con olio, con uova, e con altr’erbe odorifere
e gusiofe debano preparar f. E intanto per a et tare, ad ogni articolo alcuna
cosa verrà premefi, che rifguarda la natura, e le virtù del vegetabile di cui
fe ne voglidn preparare la vivanda. E già qui fiegue in prima, la maniera di
far i brodi, i coli e le buri neceJTarj
pel condimento: ed in secondo luogo h nòta del vegetabile del quale nella mia
filosofia fe ne preferivo il modo di prepararli: avendo io in ciò fare
procurato di mettere in J'alvo anche il Injjo nell' imbandire con simili generi
una mensa di formalità e gala, e nel tempo Jìeffo di soddisfare il gusto
delicato dei nobili, e di provvedere alla conservazione dell’utterato. INDICE:
Velli Brodi, Coli, e Purè p. I Velli Coli a Velie Purè i tutta la c minarla
prepa- ragione de’ vegetabili, Lattuca, Spinaci, Cavolo Cappuccio, Selleri,
Zucca, Zucca lunga ia Delle Zucche Vernine ivi Cavai fiore Finocchi Iudivia
Cardoni Cavoli Torgi Carciofi Broccoli Boraggine Senape Cipolle ivi Rape
Ravanelli CicoriaPetronciane Pafiinacbe Pomidoro Cedriuoli Peparoli Pifelli
Sparaci Raperortzpli Velli Ceci Fave Faggioli 3^ De//** I-enfe 39 Funghi
Tartufi Erba per condiment, Maggiorana, Targone, Pimpinella, Santa Maria
Crefcione Origano Timo Acetofa Salvia Menta Cerfoglio Porcellana Bafiltco Ruta
Sambuco Rosmarino Tralci Vite Zafferano Anafi Cappari Scalogne Dettagli Rafano
o Ramolaccio Bettonica Idea dell'ufo delle frutta ivi. Grice: “My favourite chapter from ‘Il cuoco galante’ is the
philosophical one, on Pythagoras! I vitto pitagorico consiste l’erba fresca,
la radice, il fiore, la frutta, il seme, e tutto cid che dalla terra produce
per nostro nutrimento. Vien detto pittagorico poiche Pitagora, com’ è
tradizione, di questi prodotti della terra soltanto fece uso. Pitagora mangia
l’erba semplice e naturale, ma gli uomini de’ nostri di li vogliono conditi, e
manovrari; ed io nel voler conversare con distinzione dell’erba procuro
eseguire l’uno, e soddisfare l’altro, con escludere le carni, e di servirmi del
condimento, anche pitagorico, com'è il ſugo di carne, il lasase, le uova,
l’olio, ed il burirro per compiacere qualche particolar palato, servirmi pure
delle parti più delicate degli animali. Molte fonti filosofica
suggeriscono l'idea di un'origine mitica comune per la semiotica e la
filosofia: entrambe le pratiche, infatti, figurano come doni di Apollo e sono
a lui variamente collegate. Così, per esempio, Platone nel Simposio: "In
verità, Apollo scoprì l'arte del tiro con l'arco e la medicina e la
divinazione". È molto suggestivo, dal punto di vista semiotico, che le due
pratiche primordiali che inaugurano un sapere basato sui segni, siano avvertite
come originariamente collegate. E un effettivo stretto collegamento esse lo
trovano nella figura antichissima dello iatromantis, il
filosofo-cum-medico-indovino, che unisce in sé le facoltà di un veggente e la
capacità di curare le malattie. L'appellativo del filosofo come iatromantis è
riferito in prima istanza allo stesso dio Apollo; ma passa poi a una serie di
filosofi in vario modo legati al dio, che uniscono al dono della mantica e
della medicina, anche quello di effettuare delle purificazioni. Un elemento
fondamentale che caratterizza la figura dell filosofo iatromantis è la sua
capacità di usare una procedura diagnostica: trattandosi di un veggente, egli
è in grado di individuare la causa nascosta (il segnato) di una malattia (il
segnante), causa che è da attribuirsi sempre a un intervento sopra-naturale.
In epoca antichissima, la malattia è concepita infatti come miasma, come
contaminazione, dovuta a un contatto con un'entità divina o demonica. Si
tratta di una concezione (vale la pena sottolineado) che affonda le radici in
una religione italica pre-olimpica, animistica e demonica; cfr. Lanata;
Detienne; Dodds; Lloyd; Parker. Un'ampia panoramica sul movimento magico e
catartico era già stata fornita dagli studi del Rohde. Per questa ragione, c'è
bisogno di un filosofo-cum-medico-indovino, in grado di leggere i segni che gli
rendono accessibile il mondo delle forze oscure e sopra-naturali alle quali è
imputato il presente stato di contaminazione; in seguito alla sua diagnosi, il
filosofo-cum-iatromantis [those spots mean measles, black cloud means
rain] può indicare gli strumenti magici atti a purificare il miasma. Questa
concezione è ben iliustrata da una notizia di un filosofo della scuola
pitagorica a Crotona, Poliistore, che cita le "Memorie
pitagoriche"."L'aria, secondo i pitagorici, è piena di anime. Ed essi
le considerano demoni ed eroi e pensano che siano essi a inviare agli uomini
i sogni e i segni premonitori (semeia) e le malattie, e non solo agli uomini,
ma anche alle greggi e agli altri animali da pascolo. E a questi demoni ed
eroi sono dirette le cerimonie catartiche e apo-tropaiche e tutta la mantica e
i vaticini e tutto ciò che è di tal genere" (Diog. Laert., Vitae, D-K). Va
notato, di sfuggita, che il carattere italico molto arcaico della concezione
espressa dal brano è garantito dal riferimento al bestiame coinvolto nelle
stesse vicende della comunità umana. C'è la rappresentazione di una comunità
agricola in cui uomini e bestie formano una unità inscindibile (Cfr. Deticnne.
Sono presenti in questo passo tutti gli elementi di una semiologia SACRA e
magica abbinata a una filosofia esoterica e medicina magica. I demoni sono la
fonte delle malattie che affliggono gli uomini. Ma, contemporaneamente, sono
anche la fonte dell'informazione che concerne il mondo in-visibile o
in-perceptibile, in-sensibile, inviando agli uomini i segni (compreso quel
particolare tipo di segno che sono i sogni) dai quali si rende riconoscibile
l'origine della malattia. Del resto il circolo comunicativo si chiude
attraverso gli speciali segni che gli uomini sono chiamati a produrre: i riti
catartici e apo-tropaici. In particolare, le cerimonie apo-tropaiche sono
costituite dalla recita di epoidai, cioè di formule verbali incantatorie,
ritenute idonee a scongiurare il male. Si tratta di segni linguistici che da
una parte chiudono il circuito comunicativo con il sopra-naturale, dall'altra
sono efficaci, nel senso che intendono agire sul mondo e non rispecchiarlo.Grice:
“Oddly, my mother was keen on Mrs. Beeton, I’m keen on Signore Corrado!”
La cucina e la credenza, ad esami parlando, son sorelle gemelle, poichè
le due appartengono al buon gusto del cibo, e le due nacquero, cresceron, e
s’ingrandirono nello stesso temp, e nella nostra Italia che in altri luoghi,
sotto i fastosi e dominanti romani, e divennero tutte e due arti d’ingegno, di
piacere, e di utile; ed il cuoco ed il credenziere debbono esser d'accordo nel
loro, quantunque dissimile, lavoro. Della estesa ed elevata cucina se n’è
discorso abbastanza. Dico abbastanza ma non già al fine; e compimento, poichè
ciò accade quando non vi saranno più uomini al mondo. Ora vengo a trattare di
quanto la credenza include, e di quanto un credenziere dee esser fornito. E se nel
dar l’istruzione per la cucina pensai e scrissi da cuoco, ura collo stesso
metodo filosofo da credenziere. Come tale intendo ragionare al dilettante.
Procuro di aggiugnere quanto di bello, di buono, e di dilettevole mi ha potuto
suggerire la fantasia. Gradisci dunque, o cortese mentato, questa mia fatica, e
sappi, ch’io resto soprabondevolmente pagato col piacere di avervi servito.
Vivi felice. Vincenzo Corrado. Corrado. Keywords: la dieta di Crotone, il cibo
pitagorico, il concetto di conversazione galante, gala --. Refs.: Luigi Speranza, “Grice e Corrado” – The
Swimming-Pool Library. Corrado.
Luigi
Speranza -- Grice e Corsano: la ragione conversazionale (Roma). Filosofo romano. Filosofo lazio. Filosofo italiano.
Roma. Il pensiero di Bruno nel suo svolgimento storico; a cura di Adele
Spedicati users.png Galatina, : Congedo, mas.png Materiale a stampa Lo trovi
qui: Univ. di Salerno Opac: Controlla la disponibilità qui 2. : Il pensiero
di.. users.png Galatina, : Congedo, 1999 mas.png Materiale a stampa Lo
trovi qui: Univ. di Salerno Opac:Controlla la disponibilità qui 6. : Umanesimo
e rel... users.png Napoli, : Guida mas.png Materiale a stampa Lo
trovi qui: Univ. di Salerno Opac: Controlla la disponibilità qui Bayle, Leibniz
e la ...CORSANO, Antonio users.png Milano : Signorelli, mas.png
Materiale a stampa Lo trovi qui: Univ. di Salerno Opac: Controlla la
disponibilità qui De la causa, princip...BRUNO, Giordano users.png
mas.png Materiale a stampa Lo trovi qui: Univ. di Salerno Opac: Controlla la
disponibilità qui G. B. Vico / Antoni...CORSANO, Antonio users.png
Napoli, : Libreria Scientifica, mas.png Materiale a stampa Lo trovi qui: Univ.
di Salerno Opac: Controlla la disponibilità qui Leibniz / Anton...users.png
Bari, : Laterza, mas.png Materiale a
stampa Lo trovi qui: Univ. di Salerno Opac:Controlla la disponibilità qui
Giambattista Vico / ... users.png Firenze, : Sansoni, stampa 1940 mas.png
Materiale a stampa Lo trovi qui: Univ. di Salerno Opac: Controlla la
disponibilità qui tutti checked_false.png Il pensiero educativo del
Rinascimento italiano / Antonio Corsano, Maria Ricciardi Ruocco users.png
Firenze, : La Nuova Italia mas.png Materiale a stampa Lo trovi qui: Univ. di
Salerno Opac: Controlla la disponibilità qui Il pensiero educativ...
users.png Bari : Laterza mas.png Materiale a stampa Lo trovi qui: Univ.
di Salerno Opac: Controlla la disponibilità qui Il pensiero religios...CORSANO,
Antonio users.png Galatina, : Congedo, 2002?- rgrafbi.png Grafica
Lo trovi qui: Univ. di Salerno Opac: Controlla la disponibilità qui Opere
scelte / Anton... users.png Bologna, : Cappelli- mas.png Materiale
a stampa Lo trovi qui: Univ. di Salerno Opac: Controlla la disponibilità qui
Storia del problema .. users.png Bari, : Laterza, mas.png Materiale
a stampa Lo trovi qui: Univ. di Salerno Opac: Controlla la disponibilità qui U.
Grozio : l'umanis... users.png Bari, : Laterza, mas.png Materiale a
stampa Lo trovi qui: Univ. di Salerno Opac: Controlla la disponibilità qui
Umanesimo e religion... <18... 11 - 20 di 19 risultati tro. Antonio Corsano.
Corsano. Refs.: L. Speranza, “Grice e Corsano”, The Swimming-Pool Library.
Corsano.
Luigi Speranza -- Grice e Corsini: la
ragione conversazionale e l’implicatura conversazionale della filosofia in roma
antica – scuola di Fellicarolo – filosofia modenese – filosofia emiliana -- filosofia
italiana – Luigi Speranza (Fellicarolo). Filosofo modenese. Filosofo
emiliano. Filosofo italiano. Fellicarolo, Modena, Emilia-Romagna. Grice: “I like Corsini; if we at Oxford had a sublime history as they do
in Italy, we surely would be philosophising about it! Corsini taught philosophy
at Pisa and spent most of his efforts in deciphering what the Romans felt
interesting about Greek philosophy!” Grice: “Corsini also explored the roots of
Roman philosophy from the earliest times – ab urbe condita,’ as the Italians
put it!” Studia
nel Collegio dei padri scolopi fananesi, dove in seguito entra quale novizio e si trasferì nel Noviziato di Firenze. Le
sue capacità lo portarono a diventare docente di filosofia a soli vent'anni presso
la stessa scuola. Si trasferì quindi a Pisa dove insegna. Eletto Superiore
Generale e dovette trasferirsi a Roma. I principali campi di studio ai
quali si applica furono: la filosofia, la cronologia, l'epigrafia, la filologia
e la numismatica ma si interessò anche di matematica, di logica, di fisica, di
idraulica, di didattica, di storia e di lettere antiche e moderne. Altre
opere: “Illustrazione relativa alle recensioni su De Minnisari e Dubia de
Minnisari pubblicate ne gli Acta Eruditorum; “Illustrazione relativa all'Epistola
ad Paulum M. Paciaudum, pubblicata negli Acta Eruditorum”; “Ragionamento
istorico sopra la Valdichiana” (Firenze); “Index notarum Graecarum quae in
aereis ac marmoreis Graecorum tabulis observantur” (Firenze); “De Minnisari
aliorumque Armeniae regum nummis et Arsacidarum epocha dissertation” (Firenze);
A. Fabbroni, Vitae Italorum..., Pisis E. de Tipaldo, Biografie degli italiani
illustri, X, Venezia); Dizionario
biografico degli italiani. Elogio di C. (con lettere di Fananese a Rondelli). Fanani
nianae, quod in ditione est oppidum Ducum provinciae Ateftinorum Fri, III. Non.
natus eft C. optimis quidem parentibus, honestissimaque familia, quippe quae
jamdiu civitate Mutinensi donata fuerat. Is ubi primum adolevit Sodalitatem
hominum Scholarum Piarum, quos praeceptores puer in patria habuerat, ingressus
est. Multa diligentia, multoque labore in humaniorum litterarum [cf. Grice,
Lit. Hum.], philosophiae ac theologiae studiis Florentiae se exercuit apud
suos; et cum omnes condiscipulos gloria anteiret, ab omnibus tamen in deliciis
habebatur. Erat enim bonitate suavitateque morum prope singulari; et cum
plurimuin faceret non solum in excolendis studiis, sed etiam in officiis
omnibus religiosi hominis obeundis, minimum tamen ipse de se loquebatur. Vix
ferre poterat Eduardus peripateticos quofadam horridos, durosque oratione et moribus,
quibuscum versari cogebatur; intelle xeratque jam falsos hujusmodi sapientiae
magistros de veritate jugulanda potius, quam de fendenda assidue certantes, philosophiam
artem fecisse subtiliter et laboriose infaniendi. Relictis igitur disputandi
spinis, ad Academiam se convertit, cujus ratio inquirendi verum libero
folutoque judicio, et fine ulla contentio ne et pertinacia non poterat non
magnope reprobari homini natura leniſſimo. Nec forum in philosophorum libris
corum dogmata, quae disputationibus huc et illuc trahuntur, ut ipse per se perpenderet,
inveſtigavit C., sed etiam philosophiae adminicula et an ſas, qualem Xenocrates
geometriam appellabat, in Euclide, Apollonio et Archimede quae sivit. Quo in itinere
felicem adeo habuit exitum, ut fervore quodam aetatis impulsus, břevi condere
potuerit libellum de circulo quadrando, quem ad Guidam Grandium mi fit. Novit
in eo Grandius eximium et admirabile adolescentis ingenium, eumdemque hortatus
est, ut pergeret porro in eo studio, quod ceteris et studiis et artibus antecede
ret, et in quo ipse futurus effet excellens. At C. praeſertim trahebatur ad
humaniores litteras, quibus a puero mirifice dedicus fuerat, quaſque vel in
sublimiorum disciplinarum occupationibus, ne obsoleſcerent, legendo
renovaverat. Itaque moleste tulit demandatam fibi a majoribus fuisse provinciam
tradendi publice FIRENZE philosophiam, quasi ad ea detru deretur, quae sui non
essent ingenii. Principio sequi coactus est Goudinium, cui brėvi substituit
Hamelium. Atque hos auctores sic interpretatus est, ut facile intelligeretur
non eſſe ex illorum doctorum numero, pud quos tantuin opinio praejudicata
poteſt, ut etiam fine ratione valeat auctoritas eo rum, quos ſequi ſe
profitentur. Poftremo ad ſcholae fuae utilitatem et ornamentum maxime pertinere
exiſtimavit, fi e multis, quae ſunt in philoſophia et gravia et utilia a
recentioribus praefertiin FILOSOFI tracta ta, quantum quoque modo videretur
deli geret, in quo adoleſcentes exerceret. Sa pienter etiam faciebat, quod
ipſos non ſolum quibus luminibus ab illa omnium laudanda rum artium
procreatrice Philoſophia petitis a mentem illuſtrare, fed etiam quibus virtuti
bus omnem vitam tueri deberent fedulo e rudiebat. Quare minime eſt mirandum fi
in tantam claritudinem brevi pervenerit, ut fuis et Florentinis vehementer
carus, quibuſdam vero hominibus nudari ſubfellia ſua, et cor nicum oculos
configi dolentibus eſſet invim diofifſimus. Fuerunt et nonnulli (tantum in
vidia, aut inſcitia potuit ) qui apud eos, quorum munus eſt providere, ne quid
er roris in religionem moreſque irrepat, Corſi nium accufarunt, multa illum
tradere, in exponendis praeſertim Gassendi et Cartesio ſententiis, a recta
religione abhorrentia. Stomachatus eft homo religiofiflimus, caftif fimuſque
obtrectatorum temeritatem. Hos ve ro ut falſae et iniquae inſimulationis publi
ce convinceret, utque ab omni metu diſci pulos fuos liberaret, ftatuit in lucem
profer re, quae in ſchola et domi iiſdem expoſue rat. Quod cum praeftitiffet,
id evenit, ut alteros reprehendiſſe poeniteret, alteri fe di diciſſe gauderent.
Inſcripfit opus: Inſtitutio nes philoſophicae ad ufum Scholarum Piarum, et illud
in quinque volumina diſtribuit si ma mum continet hiſtoriam philoſophiae et lo
gicam; ſecundum verfatur in indagandis prin cipiis, et tanquam feminibus unde
corpora funt orta et concreta, horumque proprieta tibus et qualitatibus; agit
tertium de cor poribus inanimatis, quae caelo, aere, ri et terra continentur;
examinat quartum animata corpora, multipliceſque eorum fpecies, et elementa
metaphyſicae tradit; quia tum denique morum doctrinam complectitur. Nec folum
in conficiendis his libris res no vas inveſtigavit C., fed etiam eas, quae funt
ab antiquis traditae, quarum cognitionem eo utiliorem putavit, quod faepe.
philoſophos nova proferre judicamus, cum pervetera proferant. Praeter quam quod
in ea erat opinione C., illi, fitum eſt veritatem invenire, fingulas nofcen das
effe diſciplinas, ut ex omnibus, quod probabile videri poſſit, eliciat,
praeſertim cum doceamur a ſapientiffimis viris, nullam fectam fuiffe tam deviam,
neque philoſopho rum quemquam tam delirantem, qui non vi derit aliquid ex vero.
Nec modo quid fibi probaretur, fed aliorum etiam fententias, et quid cui propo quid
in quamque ſententiam dici poſſet, pera fecutus eſt, quod ea modeſtia
praeſtitit, ut: non vincere maluiſſe, quam vinci oſtenderid. Hanc opinionum
varietatem ex fuis fone tibus fincere deductam, ut potentius in die fcipuloruin
animos influeret, non modo ora, vine diſpoſuit., ſed etiam claritate et nitore,
LATINO SERMONE illuſtravit. Praeclare enjin, CICERONE: mandare quemquam
litteris cogitationes fitas, qui eas nec difponere poffit, nec illuftra-: re,
nec delectationé. aliqua lectorem allicere, hominis est. intemperanter
abitentis otio et like cris. Sunt nonnulli qui in hiſce. Insitus, rionibus dum
pleniflimo ore laudant ima menſam prope eruditionis copiam,, politio remque
elegantiam, quibus ornantur, defide; rare videntur abditiorem 'reconditioremque
tractationem earum rerum, quae primum ii) phyſica tenent locum, quales ex. gr.
ſunt Trotus., Newtoniana' attractia, harumque lo ges, non tam.ut ceteros, quam
ut ſe ipſum, qui nunquam adduci potuit, ut Newtoni fententiae affentiretur,
convinceret. Sed ii meminiſſe debent quibus ſcripſerit:C., hribuſque temporibus
ſcripferit. Quoniam ve to plurima ſunt in phyfica, quae fine 'gea metriae ope
tractari non poffunt, hoc quo que adjumențum a fe afferri oportere diſci pulis
ſuis putavit. Itaque Philoſophicis Ma thematicas Institutiones adjecit, in
quibus fi ordinem excipias (initium enim facit a pro portionibus, quas nemo
ignorat difficillimam effe geometriae partem) cetera ſatis belle procedunt.
Neque multo poft retexuit hoe ipſum opus, in quo eo elaboravit attentius, quod
fperabat aditum fibi facturum ad mu nus tradendi mathematicas diſciplinas in LIZIO
Florentino. Acceptum illud cum plauſu fuit propter dilucidam brevitatem atque
ele gantiam, licet in eo acutiores peritioreſque geometrae pauca quaedam jure
ac merito teprehenderint. Praeſtantiam, quam conſe cutus fuerat C. in rebus
geometricis, yoluit ad hydroſtaticam transferre; cumque fedulo evolviffet quae
in ea facultate ſcris ptis mandaverant poft GALILEI (vide), BRUNI Torricellius,
Michelinius, Guglielminius, Grandius, alii. que pauci, in ſcenam prodire non
dubitavie fuftinens perſonam non modo conſiliarii et arbitri de dirigendis
avertendiſque aquis, ſed etiam ſcriptoris. Etenim ex ejus officina prow diit
liber, qui infcriptus eft: Ragionamenti intorno allo stato del Fiume Arno e
dell' acque della Valdinievole, quique editus fuit fum ptibus. Marchionis
Ferronii, cujus cauffam praeſertim defendebat. Spe dejectus Eduar dus
perveniendi in LIZIO Florentini docto rum numerum, qui praeter modum iis tem-.
poribus. creverat, animum ad Academiam Piſanam convertit, petiitque dari ſibi
va cuum eo tempore logicae interpretis locum. Celeriter quod optabat impetravit,
propte rea quod Joannes Gaſto Magnus Etruriae Dux eximiam illius ſcientiam in
omni re philo ſophica cognoverat. Vir non tam doctrina praeſtans, quam docendo
prudens (etenim quaedam etiam ars, eſt docendi ) magno erat emolumento
ſtudiofis adoleſcentibus, qui non uſitata frequentia fcholam illius celebrabant.
Cum vero de fchola in otium folitudinem que se conferret, tempus potiffimum
conſu mebat in augendis. perficiendiſque ſuis Phi lofophicis Institutionibus,
abſolvendoque, quod inſtituerat, opere de Practica Geometria. Ins ter haec
magna fuit amnis Arni inundatio,ut fi inundationes excipias, quae annis
acciderunt, nul lam unquam majorem fuiſſe conſtaret. Pere vaſerat opinio per
animos Florentinorum huic luctuofae calamitati cauſſam praefertim dediffe
Clanis aquas in Arnum deductas, et quae ad eaſdem moderandas aquas facta fue
rant opera. Hunc errorem ut eriperet Edu. ardus, utque perſuaderet eadem opera
fuiſſe utiliffima ac faluberrima, libro expoſuit qua lis fuiſſet, et quis eſſet
ſtatus Claniae val lis, quidque conſultum et actum ad fua uſque tempora, ut
peſti lentiſſima regio convaleſcere aliquando et fa nari poſſeti, utque
controverſiae inter finia timos Principes de dirigendis aquis ejuſdem regionis
tollerentur. Piſis erat C. con tubernium cum Alexandro Polito, qui hum maniores
litteras profitebatur, cujuſque vi tam ſupra explicavimus. Hominis Graecis et Latinis
litteris eruditiffimi exemplum et vo. ces, ſelectiſſimorumque librorum copia,
qua is abundabat, C. per fe jam flagran tem vehementiffime incenderunt ad eas
ar tes, quibus ab ineunte aetate deditus fuerrat, celebrandas. Sciebat Graece,
cujus ſermonis elementa juvenis Florentiae acce perat a ſodali ſuo Franciſco
Maria Baleſtrio, fed non luculenter. Itaque multo ſudore ac labore in arte
grammatica primum ſe exer euit, poftea Graeca multa convertit in LATINVM,
Graecorumque libros et eos pracſer tim, qui res geſtas et orationes ſcripſe
runt, utilitatem aliquam ad dicendum aucu- | pans, ftudiofiffime legebat. Cum
vero ei eſſet perſuaſum ingentes ac prope immenſos cam pos illi proponi, qui
eloquentiae ceterife que humanioribus litteris vacare cupit, acom mico hac de
re aliquando ſciſcitanti reſpon dit: percipiendam ei effe omnem antiquitatem,
cognoscendam hiſtoriam, omnium bonarum artium ſcriptores et doctores et legendos
et pervolu tandos, et exercitationis cauſa laudan.los, in terpretandos,
corrigendos, refellendos; diſputan dumque de omni re in contrarias partes, et quid
quid erit in quaque re, quod probabile videre poffit, eliciendum atque dicendum.
Hujuſmodi exercitationes, quas diu incluſas habuit, Core finius in veritatis
lucem tandem proferre ſe poffe putavit, cum Faſtos Atticos illustrandos
fuſcepiſſet; magnum ſane opus et prae clarum, quod omnem fere Athenienfium hi
ftoriam complecti debebat, cum qua philofophiae, omniumque laudatarum artium hi
ſtoria arctiſfime eſt conjuncta. Diviſit illud ipſum opus in partes duas,
quarum prio rem veluti apparatum Faftorum effe voluit, quod in illa fuſe
lateque ea exponerentur, quae commode in ipfis Faftis, ad quos ta men
pertinebant, 'exponi haud poffe vide bantur. Agit itaque de Archontum inſtitu
tione, numero, varietate, muneribus et re rie, de Archontico anno, atque ordine
men fium Athenienfium. Cum vero Archontigiis annus non in menſes ſolum, ſed in
Pryta nias etiam diviſus eſſet, ac Tribuum Athe nienfium fingulae aequali
temporis, annique parte Prytaniae munere fungerentur, de ie pſarum Tribuum ac
Prytaniarum numero, ordine ac ſerie, deque Atticae populis, ex quibus illae
conſtabant, eruditiſſime differit. Neque ab his ſeparandam putavit tractatio
nem de Athenienſium Senatu et Ecclefiis, dcque Proedrorum, ac Epiſtatum numero,
diſtinctione et officiis. Tranſit inde ad contexendam Archontum ſeriem
diſtinguens eponymos a pseudeponymis. Quam diſtinctionem licet nonnulli
agnoverint, nemo tamen exſtitit, qui Pſeudeponymorum Archontum feriem
illuftrandae Atticae hiſtoriae maxime neceffariam recenſere tentaverit. Agit de
mum de civilibus Graecarum gentium annis, ipfarumque menfibus, cyclis atque
periodo, cum antea declaraſſet tempus, verumque di em, quo varia Athenienſium
feſta peragi et redire confueverant. Id facere neceſſe fuit propterea quod
eadem fefta, veluti perſpi cuae certaeque temporis notae, rerum gefta rum
memoriaé ſaepiffimè a ſcriptoribus adji ciuntur. Haec quidem in priori operis
par te. In fecunda vero Fafti exponuntur a pri ma Olympiade, qua Coroebus
palman retus lit, uſque ad Olympiadein cccxvi. Causa fuit juſta C. praetereundi
antiquiora tempora, quod iſta laterent craſſis occultata tenebris, et circumfuſa
fabulis. Ne tamen primam Athenienfis imperii formam deſpice. re videretur (nam
Athenis initio Reges, inde perpetui Archontes, mox decennales, tandemque annui
imperarunt) qui Reges et Archontes perpetui, et qua aetate fuerint in
Prolegomenis perſecutus eft. Ceterum Fa. ftos fic contexuit C., ut nullum ad
nos pervenerit nomen Archontum, Olympioni čarum et Pythionicarum, nulla lex,
neque pax, neque bellum, neque caſus neque res illuſtris et memoranda populi
Athenien fis, quae in iis ſuo tempore non fit notata. Interdum etiam attigit
Spartanorum, Phoceli fium, Thebañoruin, aliorumque Graecorum gefta, conſilia,
pugnas, diſcrimina, quod ca maxime ſint Atticae hiſtoriae conjuncta. Graecos
vero philosophos, poetas, oratores, cete roſque tum pacis, tum inilitiae
artibus claros viros ita commemoravit, ut quibus Olympicis annis, et quo loco
in lucem fint editi, vitam que ' finierin't intelligi poffit. Atque haec o
Innia capitulatim ſunt dicta. Etenim nimis lon gus effem fi praecipua, et nova
vellem deſcri bere, quae in his Faftis continentur. Nihil poſuit in iis C. fine
locuplete auctori täte et teſte, aut faltem ſine probabili conje: ctura;
quodque difficillimum fuit, fcriptorum Graecoruin loca aut vitiata aut minime
intel lecta, aut mutilata'ſic reſtituit, illuſtravit, fupplevitque, ut dubitari
poffe videatur plus ne jis reddiderit luminis, quam ab iiſdem aco ceperit.
Neque minori perſpicientia Athe nienfium nummos vidit, ex quibus non pau. ca
quidem in rein ſuam hauſit; ſed multo plura e marmoreis monumentis fumpfit, ta
li modo dirimens controverſiam, quae ex fufcitata fuerat a ſummis viris
Spanhemio, et Gudio, nummis ne, an inſcriptionibus princeps locus dandus effet
in explicandis ri tibus, feſtis, Numinibus, ludis, magiſtrati bus, rebuſque
geſtis Athenienfium. Inter nobiliores inſcriptiones, quas refert Corfi nius, et
miro prorſus acumine atque eru ditione explicat, et interdum etiam fupplet, eft
Florentina quaedam apud Riccardios ile luſtrandis Athenienfium Tribubus maxime
idonea. Sed haec mirifice corrupta erat, au gebatque corruptelam collocatio.
Etenim cum ex tribus fragmentis conſtaret, imperi tus artifex fic illa in
pariete diſpoſuerat, ut media pars primae, finiſtra mediae, dextera vero omnium
poftremae partis locum Occu paret. Vidit haec mala Corſinius, qui 2 tutiſſime
indagabat omcia, iifque remedia goadhibuit. At puduit Joannem Lamium ſe non
adeo lynceum fuiffe, cum ufus effet sadem inſcriptione in ſuis ad Meurfium
Scholiis, et ex pudore orta eſt invidia. Ex quo intelligi poteſt quare is
debitas mun quam tribuerit laudes operi, quod omnium judicio longe multumque
ſuperat quidquid in hoc rerum Atticarum genere ſcripſerunt Sigonius, Scaliger,
Petavius, Petitus, Sponius, et vel ipfi Meurfius, et Dodwellus, quorum errorés
dum faepe corrigit C., et dum minime ab iis animadverſa pro fert, fatis
declarat iiſdem detrahere voluiffe Haerentem capiti multa cum laude coro nam.
Rumor erat ea parare Lamium, quibus fpe rabat hominibus fe probaturum, C. in
emendanda illuſtrandaque Riccardiana in fcriptione ſurripuiffe fibi fegetem et mate
riem gloriae ſuae. Porro Lamius poft edi tas Corſinii emendationes fupponere
cogita verat in locum impreſſae jam paginae in I. Meurſii operum volumine, quae
prae fe fe rebat inſcriptionem corruptam, aliam pagi nam, in qua emendatior
inſcriptio legebatur; C.: 1 bancque mutationem, omnibus occultari pof ſe
putaverat, quod Meurſii liber nondum efe ſet in vulgus editus. Non latuit certe
Core finium, in cujus manus pervenit etiam pria mum impreffa pagina, qua omnem
a fe prow pulſare poterat injuriam. Id ut audivit Lami mius aliam rationem
iniit perficiendi confi lii ſui. Dedit ad Angelum Bandiniun litte ras plenas
iracundiae ac minarum, ſpecie qui dem ut ea, quae jamdiu ſepoſuerat ad
Riccardianum marmor explanandum, aliquando proferret; re autem ipſa ut quae a C.
didicerat, perpaucis additis aut mutatis, le ctori aut occupato aut indiligenti
vendita Yet pro ſuis. Atque id utrumque ſcriptorem conferenti luce clarius eft.
Quare mirari ſa tis non poffum hominis frontem, qui furti C. infimulet in eo
loco, in quo ipfo cum re aliena, atque etiam cum telo eſt de prehenſus. Atque
haec an. v. ſunt geſta, cum Fafti Attici anno ſuperiori lu cem vidiſſent. Sed
tamen res defenſionem apud multitudinem potuit habere uſque ad cum annum, quo
Meurſii opera cum Lamii animadverſionibus vulgata funt fimul universa. Tum
enini primum jejuna illa marmoris interpretatio, quam ante annos xxII. Lamius
in l. operum volumen intulerat, lecta eft.: ad calcem vero ejus voluminis
ſecundae Aucto ris curae in eum lapidem, et quaſi retra Statio quaedam ante
dictorum edita eſt. Qua in mantiſſa bina extant indicia Corſinii cauffam mire
tuentia, alterum quod nihil hoc in loco proponatur, quod non ille in Faſtorum
libro occupaverit; alterum quod mantiſſae characteres ab ejuſdem voluminis
characteribus forma et figura longe abſunt, teſtanturque non niſi poſt annos
multos quam liber fuerat impreſſus, diſtractis jam aut obſoletis formis illis
prioribus, additam eſſe appendicem, de qua meminimus. Sed jam fatis multa de
homine meo quidem judicio paucis comparando, niſi regnum in litteris, quod FIRENZE
perdiu tenuit, malis inter dum artibus et clarorum virorum vexatione
confirmandum putaſſet. Quamvis in Fa. Hujus rei narrationen pluribus etiam
verbis exa pofitam vide in libello cujus eſt infcriptio: Paffatem po Autuntile,
quo in libcllo Si quis est qui dictum in se ir clemencius Exis. Atis Articis
elaborare C, maxime glorio fum fuerit, non minorem tamen laudem rea portavit ex
Agoniſticis Differtationibus, de qui bus Ludovicus Muratorius, intelligens
ſane. judex, dicere folebat, poſſe eas per ſe ſo las aeternum nomen Auctori
comparare. His Diſſertationibus oftendere voluit C., quo tempore Graeci
celebrare conſueverunt ludos Olympicos, Pythicos, Nemeaeos, et Iſthmiacos, quod
tempus eatenus fuerat vel incompertum, vel faltem obſcurum. In hoc autem non
mediocrem utilitatem chronolo giae et hiſtoriae ſe allaturum putavit, quod
iiſdem ludis fcriptores uterentur ad notanda deſignandaque rerum geſtarum
tempora. Ab Olympicis exordiens, qui ceteros fplendore et frequentia ſuperabant,
breviter cos percurrit, quos ab Hercule primum inſti tutos Trojano bello
deſiiſſe, moxque ab. Iphito reftitutos iterum intermiffos fuiffe fcriptores
narrant. Etenim illud caput eſſe videbatur, ut de Olympiade illa quaereret, qua
Coroe bus palmam accepit, et quae prima dicitur, omnes Exiflimayit ele, fit
exiſtimet Reſponſum, d.ctum effe, qu'a
lacris prior quod ab illa ceterarum Olympiadum ordo et feries incipiat. Hanc
celebratam fuiſſe putat an. periodi Julianae circiter folftitium aeſtivum, plenilunii tempo
re, qui mos ſemper manſit non folum anti quioribus, quibus civiles Graecorum
anni lunares erant, fed recentioribus etiam, qui bus ſolares anni a Romanis ad
Graecos tran. fierunt. Primus is erat anni menſis, in quem incidiffent
Olympici ludi. Quinque diebus eorum certamina abſolvebantur, inter quae curſus,
quo, uno certatum eſt ad Olympia dein uſque, primas tenebat. Neque. in Aelide
folum, fed et in aliis Graeciae ur bibus fumma cum populi frequentia ac faca.
crorum caeremonia Olympici celebraba ntur, donec v. ineunte reparatae falutis
faeculo, jidem cum Pyticis. ſublati fuerunt., Pyticos primum inftituit Apollo,
eofque jamdiu in-. termiffos, confecto. Criſſenfi bello, Olympiade. Amphictyones
revocarunt. Ii dem Olympicorum inſtar pentaéterici erant; neque ſecundis annis,
aut quartis, ut Petavius et Dodwellus, exiſtimarunt, ſed tertiis, hiſque
exeuntibus circa Elaphebalionis menfis finem, tum Delphis, tum in aliis
Graeciae urbibus peragi confueverunt, Proxime poft Pythia Olympiade ſcilicet
Lill. inſtaura ta fuerunt Nemea, quorum origo reperitur a ſeptem Argivis
ducibus, qui ad lenien dum defiderium pueruli Archemori a ſerpen te occiſi
funebres hoſcę agones ante Olympiadem primam prope Ne meaeum nemus inftituerunt.
At Nemeadem illam, ex qua veluti cardine ceterae infe quentes numerari
coeperunt, in annum Olympiadis LxxII. poft Marathoniam pu gnam incidiffe fatis
probabiliter Eduardus af firmat. Nemeades aeſtivae aliae, aliae hibere nae,
omnes vero trietericae fuerunt; eaeque alternis annis ita peragebantur, ut
hibernae quidem in medios ſecundos, aeſtivae vero in quartos ineuntes
Olympiadum annos in currerent. Cum Nemeis ludis quaedam erat Iſthmicis a Theſeo,
ut ferțur, conſtitutis fia militudo. Funebres erant ambo, ambo trie terici, et qui
utrolibet in certamine viciſſent apio coronabantur, Ithmici quoque alii em rant
aeſtivi, non tamen alii hiberni, ut qui dem Dodyellus putabat, fed verni brabantur
illi primis Olympiadum annis Hea catombeone menſe, hi Thargelione, exeun te
fere tertio Olympico anno. Sic definivit C. tempora quatuor illuſtrium Graea
ciae ludorum, patefaciens obſcura et ignota vel ipſis chronologiae luminibus
Scaligero Petavio, et Dodwello, quorum auctoritate abreptus ipfe in primo
Faſtorum Atticorum libro Pythiades ſecundis Olympicis annis cona cefferat.
Agoniſticis hiſce Differtationibus, veluti faftigium operis, idem adjecit
feriem Hieronicarum alphabetico, ut dicitur, ordi ne diſpoſitam, et Dodwelliana
longe ube riorem accuratioremque. Nam feptuaginta. ſupra centum vitores
recenſuit, qui Dod weilum prorſus fugerant; fonteſque indic cavit (in quo
Dodwelli diligentia ſaepiffi, me deſiderabatur ) unde uniuſcujufque vin ctoris
nomen, aud patria, aut aetas, aut tertaminis genus, quo viciffet, hauriebatur.
Hoc opus vehementer adeo Auctori fuo pro batum erat, ut vir modeftiffimus in eo
quo daininodo gloriari videretur. Etenim, ut At rico fcripfit CICERONE, fua
cuique Sponfa,fuus quiqua Quoniam autein tumuin his Agoniſticis
Diſſertationibus, tum in Faltis ſcribendis faepe uſus eſt C. ſubſidio
marmoreorum monumentorum, in quibus multae occurrunt notae, quarum neque fa
cilis, neque prompta fuit explicatio, fepara tum opus. a ſe expectare putavit
Graecarum antiquitatum ftudiofos, quo in opere non ſolum ex marmoreis, fed
etiam ex aereis Graecorum tabulis: varias eorum notas colli geret, haſque
explicaret atque illuſtraret. Quae dum animo verſaret, fcriptionique jam manum
admoviffet, ecce in lucem prodit Scipionis Maffeii liber de Graecorum figlis
l.z pidariis, in quo trecenta fere vocum com pendia ingeniofe: feliciterque
enodantur.. Cum
C. ab amico librum accepiſſet, ei epi ſtolam fcripfit (relata haec fuit in
volumen. diarii Litteratorum. Florentiae editi ) in qua ſummas tribuit Maffejo
laudes, quod primus ex omnibus materiem hanc ſeorſim tractandam füfceperit,,
magnam in illam con ferens.eruditionis copiam, et acre: prudenſ que judicium..
Non, propterea tamen: ſpar tam, quam fibi ſumpſerat, ille deſeruit, quia, ut
ait Auſonius, is crat campus, in quo alius alio plura invenire poteft, nemo om.
nia. Et plura certe C. invenit, cum
mille fere notas, aut numerorum vocum que compendia uno volumine colligere po
tuerit et explicare illo ſuo acutiffimo inge nio, cui inquirenti et contemplanti
omnia occurrere ſe ſeque oftendere videbantur. Ut vero delectatione aliqua
alliceret adoleſcen tes, quibus inſuavis fortaſſe et aſperior via deri poterat
ſiglarum inveſtigatio, poftquam multa eruditiſſime praefatus effet de notarum
origine, vi, utilitateque, opportune ſparſit in toto libro non pauca ad
hiftoriam, geos graphiam, chronologiam, ac mythologiam ſpectantia. Ex quibus
aliiſque diſciplinis ube riora etiam hauſit, ut ornaret dissertatio nes ſex,
quas, abſoluta univerſa notarum ſerie, confecit, ut eſſent operis corollarium.
Explicant illae inſignes quaſdam Chriſtianac et profanae antiquitatis
inſcriptiones, ficque explicant, ut facile exiſtimari queat, eum qui non
comprehenderit rerum plurimarum ſci entiam, quique judicio certo et ſubtili non
fit praeditus, in his antiquitatis ftudiis ſatis callide verſari et perite non
poſſe. Inſcriptit C. hoc ſuum opus: Norse Graecorum five vocum et numerorum
compendia, quae in gereis atque marmoreis Graecorum, tabulis obſer vantur,
dedicavitque Cardinali Quirinio, a quo pecuniam ad illud ipſum evulgandum dono
accepit. Etenim his temporibus haud illi magna res erat, quae vix fatis efle
vide batur ad vitam ſuſtentandam, neceſſarioſque. libros emendos. Praepoſitus dialecticae ſcholae, nihil aliud annui ſtipendii obtinuit nifi
octingentos denarios. Hoc eſia fatum videtur nobiliilimae. quidein diſcipli nae,
ut pote quae per omnes diſciplinas ma: nat ac funditur, ut qui illam
profitentur me: diocribus afficiantur praemiis. Vel ipſi Graeci, quamvis ellent
aequi liberalium artium aeftimatores, minam, eſſe voluerunt inerce dem
Dialecticorum. Coin.nodiori in ftatu res C. eſſe coeperunt cum traductus fuit ad
metaphyſi cam atque ethicam docendam. Tunc eniin ipfius ftipendium erat bis
millenorum et am plius denariorum, poſteaque illud ipſum ad quatuor. mille
ducentos quinquaginta uſque pervenit, cum proſperae. res multae confecutae
fuiſſent. Satis
ſuperque id erat homi ni temperato ad vitam beatiſſimam; videba turque libi
ſuperare Craffum divitiis. Quan tum vero ſorte ſua contentụs, quantiſque a
moris vinculis Academiae Piſanae obftrictus effet, ex eo conjici poteſt, quod
mortuo Lu dovico Muratorio Mutinenfis Ducis bibliothe cae praefecto in illius
locum fuccedere recu favit, quamvis liberaliſſime ipfius Ducis ver bis
invitaretur. Quo cognito ab Emmanue le Comite Richecourtio, qui Franciſci I.
Cae faris nomine res Etruriae adminiſtrabat, ipſe fingularibus verbis ei
gratias agendas cenſuit, eidemque prolixe de ſua non modo, fed et Cae aris
voluntate pollicitus eſt. Id non potuit C. non fumme eſſe jucundum; utque viro
de fe et de Sodalitate ſua bene ſemper merito gratum fe oftenderet dedica vit
illi PLUTARCO opus de Placitis Philoſopho. tum a se LATINVM factum, vitaque
Scriptoris, fcholiis, et diſſertationibus ornatum. Causam ſuſcipiendae novae
interpretationis ei dem dederunt naevi quidam, quibus maçı lantur Budaei,
Xylandri, et Crụſerii honi num ceteroquin doctiſſimorum interpretationes;
ſuſceptam vero ita perfecit, ut ver bu pro verbo reddiderit, multaque etiam
attulerit de fuo, quae funt diverfo chara ctere notata, ne attenuata nimis
diligentia perſpicuitati officeret, et ne res ipfa omni LATINAE orationis
dignitate cultuque deſtitu ta ſordeſceret. In limine operis Plutarchi vi tam ex
illius aliorumque veterum ſcriptis a ſe diligentiſſime colletam, et feriem
philo ſophorum, quorum placita a Plutarcho pro feruntur, aetatemque, in qua
vixerunt, ex. poſuit. Singulis vero operis capitibus brevia adjecit commentaria,
quae aut mutilos et hiulcos Plutarchi locos ſupplent, aut de pravatos emendant,
aut obſcuros atque per plexos, opportune allatis aliorum philoſo phorum
ſententiis, illuſtrant. Siquando au tem longioris eſſe orationis putavit Corſi
nius lucem aliquam afferre rebus obſcuriſſi mis, cum non Heraclitus ſolum, ſed
et quiſ que fere antiquitatis philofophorum, quo rum ſententias coarctavit et peranguſte
re ferſit PLUTARCO, Exotélv8 cognomen me reatur, hujuſmodi illuſtrationes ad
finem li bri rejecit. Quo in loco voluit etiam recenfere illuſtriores
ſententias, quae propriae di cuntur recentiorum philoſophorum, cum ea rum tamen
manifeſta appareant veſtigia in Plutarchi libro, quod profecto ad veterum
gioriam amplificandam plurimum valet. Ta les ſunt attractionis leges, vireſque,
ut di cuntur, centripeta et centrifuga, Charteſiani vortices, lunae phaſes,
maculae, quod que haec fit terra multarum urbium et mone tium, converfio folis,
planetarum, fiderum que certa quadam celeritate ac periodo cir ca axes ſuos,
natura, coſtans motus, rever lioque cometarum, telluris motus, quodque ex eo
cauſſa ' maris aelus repetenda fit jegew’ewe explicatio, aliaque hujuſmodi mul
ta tum ad corporum, tum ad animi na turam pertinentia. Profecto nihil dulcius
erat Corfinio quam per abdita remotioris antiqui• tatis permeare, et inde nova
et inexpecta ta deferre, quae hominibus contemplanda bono in lumine exhiberet.
Nam, ut Ari ſtoteles inquit, fuo quiſque artifex ftudio atque opera impenſius
delectatur. Cum igi tur accepiffet ab Antonio Franciſco Gorio amiciſſimo ſuo
graphidem eximii cujųſdam anaglyphi, quod Romae viſitur in Aedibus Farneſianis,
non magnopere hortandus fuit, ut in illo exponendo elaboraret. Exhibet hoc
ſuperiori in parte Herculem cuin Eų. ropa, Hebe, Satyriſque quieri, voluptati
que poſt exantlatos labores indulgentem, in inferiori vero tripodem Apollini
ſacrum, Ar givae Junonis Sacerdotem, atque alatam Virginem, et Herculem demum
ipſum ſe ſe expiantem, ut purus ad Deorum conci lium afcenderet. Hinc et illinc
anaglyphum ornant binae columnae cum Graeca inſcrie ptione, quae multis verſuum
decadibus Her culis geſta commemorat: in ſupremo tan dein anaglyphi loco
octodecim hexametra car mina exculpta ſunt, quibus Herculis labores et certamina
declarantur. Praeclariſſimi hujus monumenti explicationem Eduardus libello quem
ad Scipionem Maffejum inſtituit, com plexus eſt; ex eoque judicari poteft, vehe
mens afiiduumque ftudium ipfi copiam eru ditionis dediſſe, naturam vero
tribuiſſe in genium ad conjiciendum divinandumque fa ctum. Et fane divinationis
cujuſdam vide illum potuiſſe laceras ac depravatas multorum verſuum lacinias
feliciſſime corri gere atque ſupplere. Magnae antiquitatis ar gumentum praebere
ſuſpicatus eſt Doricam dialectum, qua exarata eſt inſcriptio, ne- ! que ipfe
affirmare. dubitat opus paullo poſt Alexandri tempora', antequam Q. Flaminius
priſtinam Graecis libertatem redderet, perfe &um fuiſſe. Sed aliter alii
ſentiunt qui bus nunc plerique affentiri videntur. Hoc ipſo ferme tempore
Corſinius ejuſdem Gorii poſtulationibus Diſſertationes quatuor con ceſſit, quae
impreſſae funt ab illo in vi. vo lumine Symbolarum litterariarum. Extricat pri
ma epigraphen ſculptam in labro interiori cujuſdam crateris ahenei Mithridatis
Eupa toris, qui crater in muſeo Capitolino, Vide Winkelman, Monumenti antichi
inediti Trel. Prelim. Idem quaedam alia notat in quibus deceptum fuiſſe C.
arbitratur Sic interpretatur C. mire
involutam in. ſcriptionem: Regis Mithridatis Eupatoris Regni anno 54.
Eupatoriftts GYMNASII-- hoc eft civibus Eupatoriae, qui IN GYMNASIO certarunt --
ſenectutem conſeival, quod erat ad laudem vini, quo plenus crater vi &ori
con cedebatur. Alii aliter interpretanda extrema pracſertim inſcriptionis verba
exiſtimarunt, quorum fententiam plerique nunc fequuntur affervatur. Secunda
patefacit obſcuros igno ratoſque dies natalem et fupremum Plato nis, qua
occafione aliorum etiam virorum illuſtrium Archytae, Philolai, Iſocratis, Ly
fiae, Dionis, et Socratis aetates et tempora perſequitur. Explicat tertia
adverſam par tem numiſmatis Antonini Caeſaris, in qua Prometheus humanum corpus
ex luto fin gens, et Pallas capiti mentem, papilionis imagine expreſſam,
inſerens confpiciuntur. Curioſa ſunt quae excogitavit C., ut perſuaderet
hominibus morem repraeſentandi humanam mentem ſub papilionis imagine non ex
miris hujus volucris affectionibus et natura, non ex ipſa animi immortalitate,
circuitu, aut tranſmigratione, non ex Chal daicae, Graecaeque fapientiae
fontibus, non ex arcanis amoris myſteriis, fed ex fola ar tificum imperitia
profluxiſſe. Cum enim unum idemque nomen pſyches papilionem et ani nium
deſignet, rudis artifex, qui primus ani mum exprimendum ſuſcepit, non putavit
hu jus ideam poffe melius excitari, quam obje eta imagine illius rei, quacum is
commune nomen habet. Quarta Diſſertatio demum in eo verſatur, ut oftendat
mentitam et falfam effe LATINAM quamdam inſcriptionem, quae Piſis vilitur in
Scortianis aedibus. Summi labores, quos C. impendit in conficien dis, quos
retulimus, libris, magna compen ſati fuerunt gloria, ut unus e multis, qui
illuſtrandae Graecae praefertim antiquitati ſe ſe dederunt, excellere
judicaretur. Cujus de praeſtanti in hoc rerum genere doctrina tan ta etiam
judicia fecit Scipio Maffejus, quan ta de nullo; cujus teſtimonii auctoritas ma
xima reputari debet non folum quod ab hox mine prudentiſſimo proficifcitur, fed
etiam quia figulus invidens figulo, faber fabro, ut eſt Heſiodi dictum,
alterius laudi et gloriae | minime favere ſoleat. Ex mutua opinione doctrinae,
fimilitudineque ftudiorum orta eft inter cos jucundiffima amicitia, cujus tanta
vis fuit, ut C. aeſtate an.quamvis non bene valens, Veronam venerit aliquot
menſes commoraturus apud amicum. Quo tempore inter eos fuit familiariſſima
focietas, et communicatio ftudiorum. Dono accepit C. a Maffejo tercentum fere
Graecas inſcriptiones (has Chici1shullius collegerat, et fecundae Afiaticarum
antiquitatum parti reſervaverat ) ea conditio; ne, ut eas Latine redderet atque
illuſtraret, Satisfecit ille aliqua ex parte promiffo ſuo, cum anno inſequenti
edidiſſet eas inſcriptio. nes, quae ad Athenas ſpectabant; eaſdem que iterum
cum commentariis edidit quam driennio poft, ut eſſent ornamento quarto Faftorum
volumini. Nono menſe poftquam in Etruriam rediit C., moritur Alexander Politus,
quocum ille ita vixit, uit. quem pauci ferre poterant propter difficilli mam
naturam, hujus fine offenfione ad fum. mam fenectutem retinuerit benevolentiam.
Mortuo autem Polito neque inquirendum neque conſultandum fuit quis illi
ſucceſſor in Academia Piſana daretur, cum omnium oculi ftatim in C.conjecti
fuiſſent. Ita hic exeuntė poftquam octodecim fere annos philoſophiam tradidif
ſet, munus docendi humaniores litteras li bentiſſimo animo ſuſcepit. Initio
propoſuit fibi (nam muneris ratio, et adolefcentium utilitas ab eo poftulabant,
ut cum Graecis Latina conjungeret ) explanare Plutarchi parallelas ROMANORVM
vitas, ut inde occaſionem ſumeret utriuſque populi leges inter ſe conferendi.
Memoriter dicebat e ſuperiori loco, quod ad praeceptoris et ſcholae dignitatem
plurimum tum conferre putabatur; et quae tradebat inſignita e rant luminibus
ingenii, et conſperſa erudi tionis ſententiarumque flore. Genus dicen di erat quiétum et lene, purum et elegans, ut maxime teneret
eos qui audiebant, et non folum delectaret, fed etiam fine fatieta te
delectaret. Nulli diſcipulorum aditum ſermonem, congreſſumque fuum denegabat,
quin immo eos bis in hebdomada domum ſuam invitabat, ut in ftudiis exerceret ROMANORVM
ANTIQVITATVM. Domi etiam tradebat metaphyſicam, quo onere non placuit Academiae
Moderatoribus illum libe rare niſi quo
quidem tem pore Venetiis evulgavit ſuas Inſtitutiones Me taphyficas. In his
adornandis illud unum pro pofitum fibi fuit, ut in animis adoleſcentium rectas
de animae immortalitate, arbitrii li bertate, Dei exiſtentia, ceteriſque
naturalis theologiae dogmatibus notiones infereret, quibus in gravioribus aliis
diſciplinis veluti praeſidiis uti pofſent, quibuſque caverent a peſte quadam
hominum non tam religioni, quam reipublicae infeſta, quae rationem per vertendo
ubique venenatas opiniones diffe minare non veretur. Subaccuſent aliqui, fi
lubet, C., quod nimis, parcus fuerit in pertractandis quibuſdam rebus, quae in
ca, in qua nunc ſumus, luce ignorari mi nime poſſe videntur; omnes profecto uno
ore fateri debent tales effe hafce Inſtitutio nes, ut cupidi metaphyſicae
nullibi poffint refrigerari ſalubrius atque jucundius. Poftre mum hoc operum
fuit, quae C. Phi loſophiae dicavit, nifi dicere velimus, eti am cum minime
videretur tum maxime ila lum philofophari conſueviſſe, Quod declarant ejus
Latinae orationes ad Academicos Piſanos refertae Philoſophorum fententiis,
faluberri ma praecepta, quibus adoleſcentes ad omne officii munus inftruebat,
doctiflimoruin Philoſophorum familiaritates, quibus ſemper flo ruit, et ars
illa diſtinguendi vera a falſis, colligendi ſparſa, eaque inter ſe conferendi,
diligenter examinandi omnium rerum verbocum rumque pondera, nihilque afferendi
fine evi denti ratione, aut faltein probabili conjectu ra in qua arte quantum
inter omnes un Aus excelleret, praeſertim oftendebat, in vetuftatis monumenta
inquireret. Hujus inquiſitionis uber fane fructus fuit Diſſertatia illa de
Minniſari, aliorumque. Armeniae Regim nummis, Et. Arſacidarum epocha, quam idem
in lucem extulit. Difficulta tis maximae fuit oftendere Minniſari num mum, quem
praecipue illuſtrandum C. ſuſceperat, ad illum fpectare Maniſarum Armeniae et Meſopotamiae.
Regem, de quo Dio Caffius in libro ROMANAE HISTORIAE mentionem fecit, et Arſacidarum
epocham uon in Parthiae. folum, fed etiam in: Arme niae regum nummis inſcriptam
fuiffe, eam. que ab anno Urbis conditae Dxxv. initium duxiſſe. Antea quidem
doctiſſimorum viro rum Uſſerii, Petavii, Noriſii, Spanhemii, Vaillantii, et Froelichij
fententia fuerat, ſe rius. Arſacidarum imperium incepiſſe, adver ſus quam
ſententiam C. ita pugnavit, ut veritas non minus quam modeſtia eluxe rit.
Quoniam vero in antiquitatis ftudio multae res inter fe ita nexae et jugatae
funt, ut, inventa una, aliae, quae prius latebant, ſe ſe contemplandas
offerant, ean ob rem Corfinius in Minniſari regis num mo explicando varia
ſcriptorum loca corri gere et ſupplere, verum Darii genus expo nere, Tiridatem
alterum, Arfamem, aliof que Armeniae Reges Vaillantio prorſus in cognitos
proferre potuit. Res in hac Differ tatione contentae, non fine laude oppugnatae
fuerunt a Jeſuitis Froelichio et Zacharia, reſponditque ad ea, quae objecta
fuerunt, ſine iracundia C.. Eteniin veritatis unice amans alios a fe diffentire
haud ini quo ferebat animo, ſemperque deteſtatus eſt eos, qui ſuis ſententiis
quaſi addicti et con. fecrati etiam ea, quae plane probare non poſſent,
conſtantiae, non veritatis cauſſa de. fenderent. Propugnationem quoque Corſinii
libello (*) ſuſcepit ejus convictor et fodalis Huic titulus eſt. Lettere
critiche di un Pafton r Arcade ad un Accademico Erruſco nelle quali ſi ſciola
gono le difficoltà fane contro un'opera del Reverendiſſia mo Padre Corſini nel
Tom. IX. della Storia leveraria of lialia &e, in Pisa in Carolus
Antoniolius, qui quidem non me. diocria adjumenta illi praebuit, cum pluri mum
valeret in omni genere ftudiorum quae ipſe excolebat. Magni quoque Acade miae
fuit Antoniolii opera in Graecis littea ris tradendis toto illo ſexennio, quo C.,
coactus capeſſere, ſummum Sodalitatis fuae magiſtratum, bona Principis cum ve
nia, et fine ulla ſtipendiorum jactura Piſis abfuit. Hic Romam venit menſe.
ardens. defiderio indicia veteris memoriae, quibus mirabiliter urbs. illa abun
dat (quacumque enim quis ingreditur in aliquam hiſtoriam veftigium ponit )
cogno ſcendi. Sed raro ei poteſtas dabatur huic ſuo. deſiderio, fatisfaciendi,
cum podagrae dolori bus ſaepiſſime vexaretur, et munus ſuum diligentiſſime
exequi vellet. Quanta vero pru dentia ac dexteritate fuerit in tractandis ne.
gotiis, quanta aequitate in conſtituendis, temperandiſque, ſi res pofcebat,
conſtitutis jam legibus, quanta humanitate erga omnes, quantaque vigilantia ac
providentia in con fulendo rebus. praeſentibus, praecavendoque futuras, fatis
praedicari non poteft. Cum autem nihil ſine aliorum conſilio agere ei mos eſſet,
et facilitate ſumma uteretur in füos adjutores procuratoreſque, inde norza
nulli materiem ſumpſerunt falſae criminatio nis, quod ad aliorum magis quam ad
ſuun arbitrium res Familiae adminiftraret. Omnino totum fe tradidit Sodalitati,
to tamque fic rexit, ut oblitus commodorum ſuorum omnibus proſpexerit. Non eſt
credi bile quanto animi dolore angeretur, fi ali quis ſuorum in crimen
vocabatur. Horrebar enim homo innocentiſſimus vel ipfam pecca ti ſuſpicionem.
Sed non propterea fontibus iraſcebatur, hofque clementia magis atque
manſuetudine, quam animadverſione et ca ftigatione ad frugem revocare ſtudebat.
Cum vero feveritatem, fine qua reſpublica adıni niftrari non poteſt, adhibere
cogebatur, similis, ut praeclare admonet CICERONE, legum erat, quae ad
puniendum non iracundia, fed aequitate ducuntur. In his occupationi bus muneris
ſui, ne plane ceſſäre a fcriben do videretur, extare voluit explicationem
đuarum Graecarum inſcriptionum, quae mus ſeum ornant Bernardi Nanii Veneti
Senatoris. quam feliciter id praeftiterit, perſcrutata prius litterarum
priſcarum, quibus illae con fcriptae ſunt, forma atque vi, facile judica bunt
ii, qui ſunt harum deliciarum amato Tes. Tentaverat eamdem rem Franciſcus Za
nettus, ſed longiſſime aberravit a vero ejus interpretatio. Ipſe C. cum Anconae
effet ineunte eoque prae ſente cum multis aliis detecta fuiſſent atque agnita
corpora Sanctorum Cyriaci, Marcelli ni et Liberii, quos ſingulari obfequio ea
dem civitas venerațur, incitatus fuit, ut ali quid laboris impertiret illorum
Sanctorum illuſtrandae hiſtoriae, definiendoque praeſer tim tempori, quo
tranſata eorumdem cor pora fuerunt in eum, ubi nunc jacent, lo cum, et quo
Anconae coli coeperunt. Haec C., edito commentariolo, accidiffe - ftendit
exeunte faeculo et ex ipfis an tiquitatis monumentis quibus ſententiam ſuam
confirmavit, quatuor Anconitanorum Epiſcoporum nomina in lucem protulit, quaç
uſque ad id tempus fuerant incognita, Per pauca in hoc commentariolo attigit de
S, Liberio, quod ejus hiſtoriam involutam tenebris et fabulis exiſtimabat, Mox
cum ei aliquid luminis affulfiſſet, et monumentorum ope, et mirabili illa ſua
conjiciendi arte pa tefacere potuit Liberium fuiſſe unum ex fo ciis S.
Gaudentii Abfarenſis Epiſcopi, qui circiter an. MxXxx. Anconam venit, fo
litariam vitam acturus in ſuburbano mona ſterio Portus Novi. Harum rerum
inventio multis laudibus. celebrata fuit a Scriptoribus annalium Camaldulenſium:
pergrata quo que fuit. Benedicto XIV. pro ejus. fingulari ftudio in Anconitanam
Ecclefiam. Hic cum ſaepe ad congreffum colloquiumque ſuum invitaret Eduardum,
quod ejus ſummum in genium, fuaviffimos. mores, atque eximiam probitatem et nofſet
et diligeret, ſaepe quo que ipſum hortabatur,, ut ea pergeret man dare litteris,
quae abdita Chriſtianae anti quitatis patefacerent. Sed fuerunt juftae ca uffae
quare. C. amantiffimis. Pontificis M. conſiliis minime obtemperavit; et quid
quid fubciſivorum temporum incurrebat, quae perire non patiebatur, libentiffime
concedebat ſuis priſtinis ftudiis. Ruſticabar cum eo in Tuſculano, quando
epiſtolam ſcripſit ad Paullum Mariam Paciaudium, in qua plura de Gotarzis
eximio nummo, ejuſque, Bar danis, et Artabani Parthiae Regum hiſtoria
perſecutus eſt, et pro jure noftrae amicitiae ab ipſo poftulabam, ut in otio,
quod raro da batur, et peroptato illi dabatur, ceffaret a libris et a ftilo.
Verum cuin is eſſet ut fi ne his ftudiis vitam inſuavem duceret, di cere
folebat hujuſmodi ſcriptiones non pre mere, ſed relaxare animum. Et relaxatione
certę aliqua ille indigebat, cui grave adeo erat, quod multi appetunt, ceteros
regendi munus, ut onus Aetna majus ſibi ſụſtinere videretur. Poterat quidein
illi eſſe lovaniens to recordatio multorum benefactorum, inas ter quae maximum
illud reputari debet quod eo ſexennio, quo ad Sodalitatis gum. bernaculum ſedit,
viginti domus, five cole legia conſtituta sunt. Interim advenit tem pus, quo
magiſtratu fe abdicare, et extre mos auctoritatis fuae fructus capere debe bat
in provehendo digno viro, qui fibi fuc cederet. Verum minime illi: contigit, ut funt ancipites variique casus comitiorum,
quem optabat, exitus. Peractis comitiis, fine mora rediit ad Academiam Piſanam
et ad il lamºquietam in rerum contemplatione et co gnitione maxime poſitam
degendae vitae rae tionem, qua qui frueretur, negabat ei aliquid deeffe ad
beatė vivenduin. Liber de Praefe. ctis Urbis ei erat in manibus; Graecas in
fcriptiones in Aſia repertas, quas, ut ſupra retulimus, a Scipione Maffejo dono
accepe rat, quafque jampridem Latinas fecerat, co pioſis commentariis
explicabat; aderat diſci pulis ſuis; veniebat frequens in Academiam, afferebat
res multum et diu cogitatas, facie batque fibi audientiam hominis erudita, com
pta et mitis oratio. Idem efflagitatu et coae tu amicorum inftituta. hoc
tempore opera abrupit, ut explicationem lucubraret cujuf dam nummi recens in
Auſtria reperti, in quo erat nomen et imago Sulpiciae Dryan tillae Auguſtae.
Conjecit ille feminam hanc libertam fuiſſe, libertatémque accepiffe a Sul picio
quodam, ab eoque in Sulpiciam ģen tem receptam; nupfiffe demum Carinó fcea
leftiffimo Imperatori. Haec porro incerta. Illud unuin ſine ulla dubitatione
colligi pof fe videtur ex nummi fabrica, characterum forma, feminaeque ornatu,
illum ipſum num mum cuſum fuiſſe inter Elagabali et Diocle tiani imperium,
proptereaque Dryantillam ad aliquem Imperatorum, qui illo intervallo re
gnarunt, pertinere. Neque his contentus Edu ardus voluit etiam excutere
hiſtoricorum et rei nummariae interpretum mire inter fe dif ſidentes opiniones
de Aureliani ac Vaballa thi imperio atque aetate, ac poftremo ſuam ſententiam
proferre. Fuit haec, Aurelianum exeunte Julio, vel ineunte Auguſto imperium
ſuſcepiſſe, eaque multis et gravibus confirmatur argumentis. Ad ex vero
diluenda, quae contra dici poterant ex illorum ſententia, qui praeſertim niti
vide bantur lege quadam data a Claudio VII. Kal. Novembris Antiochiano et Orfito
Con ſulibus, ut ſerius Aurelianum inchoaffe im perium perſuaderent, diſtinguit
Conſules or dinarios a ſuffectis. Hac autem conſtabilita diſtinctione, quae
maxime apta erat non fo lum ad id, quod requirebat, ſed etiam ad expediendos
alios, quos vel ipſe Scaliger in diffolubiles in Chronologia exiſtimaverat now
dos, concludit eamdem legem editam fuiffe anno quando An tiochianus et Orfitus
ſuffecti Conſules erant, minime vero anno cclxx. iiſdem Confuli bus ordinariis.
Nec minor difficultas erat o ſtendere, qui fieri potuerit, ut Aurelianus ad
vil. Imperii annum perveniffe dicatur, et explicare locum Euſebii, qui tradit
in ejuſdem tempora incidiffe in. Antiochenam Synodum: exploratnm eft enim hanc
Sya nodum anno cclxix. incoeptam et abſolutam fuiſſe. Feliciter haec praeftitit
Corſi nius, cum probaſſet Aurelianum anno et ultra antequam a legionibus poft
mortem Claudii Imperator fieret, ab ipfo Claudio deſtinatum ſibi fuiſſe
ſucceſſoreni, adeoque ampla poteſtate donatum ut ab hoc tema pore nonnulli ejus
Imperii initium ſumere potuerint. Quae vero de Vaballatho diſream ruit C. haec
ferme ſunt. Illum Ze nobia procreavit ex Athena priori viro, ejuf demque nomine
ab uſque dum Claudius in Gothicum bellum uni ce intentus vixit, Orientis
imperium te H4 ut nuit. Ex quo factum eſt, ut quae hoc tem pore cuſa funt
Vaballathi numiſmata, Impe. satorem Caefarem Auguftum illum nominent. Poftquam
vero ille deſciviſſet a matre, Aureliano adhaereret, huic quidem conjun octus
in nummis repraefentari voluit, minime vero paludamento, radiata corona,
fplendi doque Augufti nomine decoratus, ſolo Im peratoris contentus. Praetereo
alia multa Scitu digniſſima in hac Diſſertatione conten ta, ne, cum nimis
longus in recenfendis ſcriptis operibus fuerim, videar oblitus con ſuetudinis
et inſtituti mei. Hujus libelli (cil ra liberatus C. totus in eo fuit, ut ab
Solveret ſeriem Praefectorum Urbis ab Urbe con dita ad annum afque five a Chri
fto nato DC. Etenim poſteriora tempora mi nime inquirenda putavit, quibus,
penitus fere exſtincto Urbanae Praefecturae fplendo re ac dignitate, nonniſi
tenue nomen, ac leviſſima priſtinae majeſtatis umbra ſuperfuit; ex quo fiebat,
ut nihil inde lucis facra et profana ſperare poffet hiſtoria, cum contra
uberrimam fplendidiffimamque utraque acci. peret ex veterum Praefectorum ferie,
horumque aetate rite conſtituta. Ut vero non utilitate ſolum, ſed etiam
jucunditate lecto res invitaret C., operi varia opportu ne admifcuit, quae
marmora et ſcriptores, quorum teftimoniis ubique fere utitur, cor rigunt et illuſtrant,
interpretumque falſas opiniones atque errores emendant. Non ego ſum neſcius
multos anteceſſiſſe Corſinium in hujuſmodi pertractando argumento; ex qui bus
omnibus, ac praefertim Jacobo Gotho fredo ac Tillemontio plurima in rem ſuam
tranftulit. Sed ii exiguis finibus operam fuam continuerunt, fi unum excipias
Feli cem Contelorium, qui contextam a Panvi. nio Praefectorum ſeriem ad annum
uſque traduxit. Tale tamen non fuit Contelorii opus, quin eadem de re aliquid
politius, copiofius, perfectiuſque proferri a C. potuerit. Et protuliffe certe
ipſum oportet, cum magna fuorum laborum prac conia ab intelligentibus viris
reportaverit. Mi rari hi tantummodo viſi ſunt quod aut is in gnoraverit hac
ipſa in re plurimum quoque elaboraſſe Almeloveenium, aut quod hujus fcripta
conſulere praetermiſerit. Id profecto et praeſtitiſfet abundantius et copiofius
pro poſitae fibi rei ſatisfacere potuiſſet, neque poftea ventofiffimi homines
triftem fuftinuif fent notam calumniatorum, qui nullo in pre tio ob pauca
quaedam a C. praetermif ſa hujus opus habendum inflatis buccis clamitarunt. Ne
hi verbofis fibi famam ad quirerent ſtrophis vel apud imperitam mul titudinem,
factum eſt diligentia Cajetani Mari nii, qui librum Bononiae edidit, quo non
folum eorum obftitit injuriis, verum etiam nova a ſe inſcriptionum ope detecta
Praefectorum Urbis nomina in lucem protulit. Sed ad C. revertor, qui dum fine
intermiſſione obſequebatur ftudiis ſuis et adoleſcentium utilitati, oblitus
vide batur fe jam fenem factum (quando enim typis mandavit librum de Praefectis
Urbanis ſexageſimum primum aetatis annum agebat ) et infirma aegraque
valetudine effe. Sed ac Hujus eſt inſcriptio: Difefa per la ſerie de' Pree
fetti di Roma del Ch. P. Corfini contro la cenſura farie. le nelle offervazioni
ſul Giornale Piſano, in cui le della Serie si suppliſce anche in affai luoghi e
le emenda. In Bon logna e AQUINO (si veda) in 4. Vide Pilanas Ephcm meridcs eidit
miſerabilis caſus, qui repente ipſi onga nem ſpem non folum litteris, ſed etiam
na: turae vivendi praecidit. Erat haec conſuetu. do Academiae Piſanae, ut qui
humaniores lite teras profitebantur, Kalendis Novembris, quo tempore inftaurari
ftudia folebant, LATINAM om rationem haberent ad vehementius inflamman
dam cupidam doctrinarum juventutem. Di cebat eo ipſo die Eduardus (vertebat
tunc annus tertius fupra fexageſimum hujus fae tuli ) de viris, qui et ſcriptis
editis, in ventiſque rebus in Academia maxime florue runt, eaque erat oratio,
ut nunquam is di xiſſe melius judicaretur. Cum eo pervenirſet, ut exultaret in
immenſo GALILEI (si veda) laudum campo, repente apoplexis ipſum perculit, ac
ſemivivum reliquit. Dolore hujus caſus o ſtenſum eft quantum ille Academiae
eſſet ac ceptus. Aegre domum deductus, ibi quatri duo cum morte conflictatus
eſt. Quinto die, multis adhibitis remediis, levari coepit, ac praeter ſpem
paullatim convaluit. Ut arden ter deſideraret priſtinas recuperare vires,
efficiebat ille fuus ſingularis amor in Aca demiam, cui majus ſe non poſſe
munus afferre videbat, quam fi inſtitutum juſſu Prin cipis biennio fere ante
opus de ejuſdem Academiae ortu, progreſſu ac vicibus ad umbilicum perduceret.
Plurima collegerat at que vulgaverat ad hanc hiſtoriam pertinen tia vir
diligentiſſimus Stephanus Maria Fa bruccius Juris civilis in eadem Academia do
ctor, quae quidem ampla et bella materies effe poterant ad novum aedificandum
opus. Hoc igitur ſubſidio inſtructus Eduardus, ala cer ſe ſe ad rem accinxit.
Et primo quidem ILLUSTRIVM ITALICORVM GYMNASIORVM ori ginem ſubtexuit,
diſſerenfque quatuor prio ribus capitibus de prima GYMNASII PISANIi institutione,
neque ab xi. neque a xiv. Chris fti faeculo, ut multi ſcripſerunt, fed ab ine
unte XIII. vel exeunte xii. illam repeten dam effe exiſtimavit. Ex hoc tempore
ad annum uſque, quo anno Fa bruccius contendit coepiſſe Academiam Piſa nam,
hanc fi nullam dicere nolumus, mi nimain certe fuiſſe oportet. Conſecutae des
inceps yices multae, ut ipſa modo langues ſcere, modo ad interitum properare,
vires vitamque modo recuperare, ac faepe etiam veluti extorris ſedem mutare
viſa fuerit, Quae omnia octo conſeqılentibus capitibus perſecutus eft Eduardus.
Cum vero Acade miae res, imperante Coſmo I. ceteriſque.non solum Mediceis, sed
etiam Lotharingis Principibus, feliciflime proceſſiſſent, quibus ab his
beneficiis, ſplendore atque gloria aucta, quibuſque gubernata legibus
consuetudinibusque, variis interdum pro temporum varietate, exposuit in
quatuordecim capitibus, quo rum nonnulla adumbrata magis quam de fçripta
videntur. Haec omnia primam ope ris partem conficere debebant, cum refer vafſet
alteram, quam tamen minime attigit, Doctorum vitis. Dum haec scripta legebam
videbatur mihi pofſe ab Auctore defiderari major rerum copia, magiſque apta ac
preſ fa oratio. Inest quidem in omnibus C. scriptis luxuries quaedam, quae, ut
in herbis ruſtici ſolent, depaſcenda erat; quod fi eft vitium in omni oratione,
maximum tamen eſt in hiſtoria, in qua pura et illu fțris brevitas expetitur.
Eodem tempore, quo Eduardus in Academiae historiam incumbebat, ne plane superioris
aetatis Audia de servisse videretur, epistolam fcripfit ad ami cum et collegam
fuum Franciſcum Albi zium, in qua de Auſonii Burdigalensi consulatu egit,
Desperaverant vel ipsi chronologiae Patres Panvinius et Pagius, computationem
quamdam annorum ah. Auſonio factam in e pigrammate, ad Proculum, in quo, ab Urbe
condita ad consulatum suum annos enumeravit, conciliari posse, cum Varroniana epocha,
ideoque, novam excogitarunt epocham XIII. annis Varroniana pofte riorem, qua
non solum Ausonium, sed etiam Arnobium usos fuisse scripserunt. Horum aliorumque
Auſonii interpretum errorem ut corrigeret Eduardus, probare debuit. Auſonium
non Romanum, modo, fed et Bur digalenſem geffiffe consulatum, et Romanorum et Burdigalenfium
Consulum fastos conscripsisse. Qua distinctione constabilita, facile fuit
oftendere eumdem Aufonium in ea pigrammate, quod ad Heſperium filium ini fit
cum Romanis faſtis, de Romano, a ſe ges: ſto consulatu, in epigrammate autem
illo, quod est ad Proculum, de patrio, municipali, quinquennali (etenim in
municipis omnibus majores magiſtratus quinquennales eſſe ſolebant) de
Burdigalenſi nimirum con. ſulatu locutum fuisse. Hanc epistolam secuata est
altera ad Joannem Chrysostomum Trom. bellium Canonicum Regularem, in qua do
nummo quodam ab Athenienſibus Livia Augustae dicato, illiuſque aetate
differens, feminam illam non ſupremis tabulis, ſed matrimonii jure a marito
nomen Auguſtae accepiſſe pluribus monumentis comprobat. Quae quidem aliaque ex
abditiſſima antiqui. tate deprompta, quae fparfit C. in hac epiſtola, ut
jucunda lectoribus, ita iif dem plena moeroris fore arbitror, quae in extrema
pagina ejuſdem epifolae Trombel lius adnotavit. Scribit enim ille: Dum extre
mam hujus epiſtolae partem edimus, monemur, eodem fere tempore, quo Brixiae
egregius Maza zuchellius, inclytum Corfinium noftrum Pisis apoplexi repente ereptum.
Eheu litterae aflicłae ! o amicos incomparabiles ! o annum vere calami 10fum et
peffimum ! Dies, quo illum apople xis iterum invafit, fuit v. ante poft quem
caſum tribus ferme diebus vixit fine ſenſu, Sepultanta tus eft in Aede S.
Euphraſiae totius Acade miae luctu, quae hanc calamitatem acerbif fime doluit,
doletque adhuc reminiſcens ſe orbatam homine, in quo plurimae erant lit terae
eaeque interiores, divinum ingenium, ac induſtria fumma; fruebatur vero nominis
celebritate, ut hac fola muneris fui fplendorem tueri potuiſſet. Atque haec vi
tae decorabat dignitas et integritas. Quan tả gravitas mixta comitati in yultu
et moribus ! quantum pondus in verbis ! ut nihil inconſideratum exibat ex ore !
quam diligen ter inquirebat in fè ſe, atque ipſe ſe ſe ob Servabat I Oinnino
tantus erat in ipso ordo, conſtantia, et moderatio dictorum omnium atque
factorum, ut probitatem et religio nem prae se ferret, et ad omne virtutis de
cits natus videretur. Quidquid come loquens, et omnia dulcia dicens mirabiliter
ad se diligendum omnium ani mos alliciebat; si vero in familiari sermo ne a
quopiam dissentiret, contentiones disputationesque vitabat, quod non tam na
turae quam virtutis erat. Etenim iracun diae aculeos aliquando sentiebat, sed
hos perpetuus cupiditatum domitor frangebat, pla neque occultabat. Secum ipse
vivens animi triftitiam frequenter patiebatur, praeſertim si contemplaretur
misera, in quae incidimus, tempora, quibus corrumpere, et corrumpi saeculum
vocatur. Quod vero nonnulli per verſe adeo abuterentur philofophia, ac prae
ſertim metaphyſica, ut ea animos a religio ne avocarent, tanto illum
perfundebat horrore, ut vehementer poenitere eum non nunquam videretur
industriae suae, quam in erudienda juventute ad recentiorum philoſo phorum
dogmata inſumpſerat. Quae quidem poenitentia injurioſa mihi videtur; omnium
artium parenti philosophiae, quasi ejus culpa, quae deflebat mala C., accidif
ſent. Etenim ſunt unicuique ſcientiae: certi fines ac termini ab omnium rerum
modera tore Deo constituti, quos qui tranfilit, nae ille devius in praecipitem locum
ruat necese est. Sed ad C. revertor, de cujus laudibus non eft tacendum ſummae
illum bonitati ingenuitatique ſummam dexterita tem, ſi oportuiſſet, conjűxisse.
Liberalis minimeque cupidus pecuniae hanc facile a se extorqueri patiebatur.
Virorum litteris illus ftrium amicitias ftudiofillime coluit, amavitque in
primis Trombellium et Paciaudium, quo rum mentionem fupra fecimus, quorumque
conſuetudinis magnum cepit fructum eo prae sertim tempore, quo Romae fuit.
Dolui in pſum combufliffe, quas ab amicis accipere solebat, epistolas, quia
ſciebam in iis erudita multa contineri: eae quidem mihi non me diocri subsidio
futurae fuiſſent huic explican dae vitae. De qua fatis erit dictum, fi hoc unum
addam, eumdem ineditas reliquiffe bi nas Dissertationes de S. Petro Igneo, et B.
Joanne delle Celle; librum de civitatibus, quarum mentio sit in graecis nummis,
ſex que Latinas orationes habitas in Academia Piſana, ex quibus lenitas ejus
fine nervis cognoſci potest. Opere: “Instıutiones philosophicae, ac
Mathemaricae ad ufum Scholarum Piarum: Florentiae typis Paperini, continens
physicam generalem, continens libros de coelo Es mundo, continens tractarum de
anima, E metaphysicam continens ethicam
vel moralem continens institutiones mathematicas Editae iterum fucrunt hae
institutiones in V. mos diſtributae Bononiac ex ty pograghia Laclii a Vulpe cum
hoc titulo Cl. Reg: Scholarum Piarum, et in Pisana Academia Philosophiae
Professoris Institutiones Philosophicae ad un fum scholarum Piarum edirio
altera auctior et emendarior; Ragionamenti intorno allo fato del fiume Arno, dell
acque della Valdinievole, In Colania appresso Heng Werergroot, in 4. “Elementi
di Matiemasica, ne' quali sono con migliori ardine e nikovo metodo dimostrare
le più nobili e necesaria proposizioni di Euclide, Apollonio, e Archimede, Ch.
Reg. delle Scuole Pie: in Firenze. nella Stamperia di S. A. R. per li Tartini,
e Frasa ahi in 8. Hace elementa mathematica edita secundo fuerunt Year I 2 1
netiis apud Antonium Perlinum, in qua edie tione quaedam mutata ſunt,
emendatufque error, quo cao ptus fuerat Auctor, dum in priori editione exposuit
propoíitionem XXXV Venetae huic editioni a djc&us est ejusdem Auctoris liber
della Geometria Pranica; Ragionamento Istorico Sopra la Valdichiana, in cui si
descrive la antica e presente suo stato” (Firenze, Moucke); “Faſii Anici in
quibus Archonium Athenienfium sea ries, Philosophorum, aliorumque illustrium
Virorum deras arque praecipua Acicae historiae capita per Olympicos annos
disposita describuntur, novisque observationibus illustrantur: ACl. Reg. Scholarum Piarum in Pisana Academia Philosophiae Professore, Florentiae,
ex typographia. Giovannelli
ad insigne Palmae in Platea S. Eliſabeth. ex Imperiali typographia Cl. Reg. Scholarum
Piarum in Acadeo mia Pisana Philosophiae Profeſoris Differtationes. Agonisticae,
quibus Olympiorum, Phychiorum, Nemeurum, ale que Isthmorum lempus inquiriiur ac
demonftrarur: Aco redit Hieronicarum catalogus eduis longe uberior Es accurarior.
Florenciae ex typographia Imperiali. In cxtrema pagina hujus libri öxhibetur
integra feries menfium Macedonicorum, Atticorum, et Romanorum ad de mondirandun
veruna corum ficum ac connexionem; quam ſeriem hoc quoque in loco nos exponemus,
quia rem gratam antiquitatis ſtudioſis facturos arbitramur. Series enim a C. contexta
differt nonnullis in nienſibus ab ca quam Scaliger, Uſterius, Petavius,
Dodwellus, aliique descripferunt, i Macedonici Atrici Romani Lous Gorpiaeus
Hyperbercraeus Dlus Apellaeus Audynaeus Peritius Dystrus Xanthicus Artemisius
Daiſius Panemus Hecatombeeon Meragirnion Boedromion Pyanepſion Maemacterion
Pofideon Gamelion Anthefterion Elaphebolion Murychion Thargelion Scirrhophorion
Julius Augustus September October November December Januarius Februarius
Marrius Aprilis Majus Junius Lettere intorno al saggio di Maffei intitolato:
Graecorum Siglae lapidariae. Extat del Giornale de’ Letterati pubblicaro in
Firenze notae graecorum, five vocum Ex numerorum compen dia, quae in aereis
atque marmoreis Graecoruin rabulis ob. fervantur. Collegii, recenſuit,
explicavit, eaſdemque cabu las opportune riluftravia C. Cl. Reg. Scholas) rum
Piarum in academik Piſina Philoſophiae Profesor. Accedunt Differtationes ſex,
quibus marmora quaedam rum facra cum profana exponuntur ac emendantur.
Florentine Tographio Imperiali in fol. Plutarchi de
Placitis Philofophorum libri V. Larine reddidit, recenſuir, adnotationibus,
variantibus lectionibus, diferrationibus illuſtravit C. Cl. Reg. Schoe laruan
Piarum in Pisana Acad. Philosophia Professor Flo. seniige ex Imp. Typographio, Disertationes
quibus antiqua quaedam insignia moc sumente illuſtrantur. Vide eas, Symbolarara
litercriarum Antonii Francisci Gorii. Herculis quies et expiatio in eximio
Farnesiano mere more expresa: in fol. Inscriptiones Articae nunc primum ex Cl. Maffeii
Schea dis in lucem editae latina interpretatione brevibusque observationibus
illuſtratae Cler. Regul. Schole sunr Puarum in Academia Pisana
Philosophiae Professore. Florenciae ansio ex typographio Jo. Pauli Giovannel
li in 4. Solecta ex Graeciae Scriptoribus in usum ſtudiosae Juvent. sutis,
Florentiae ex Imperiali rypographio ir 8. Inſtitutiones Metaphyſicae in ufus
Academicos auctore Eduardo Corfi:n0 Clericorum Regularium Scholarum Piaruz in
Academia Pifana. Philoſophiae Profeſore. Vesieriis ex Typographia Balleoniana
in 12 C. Cl. Reg. Scholarum Piarum in Accodemia Pisana humaniorum litterarum
Profeſſoris de Minni fari aliorumque Armeniac Regum nummis, et Arſacidarum Epocha
Differtario Liburni typis Antonii Santini et Sociorum in 4. Spiegazione di due
antichiſſime inſcriçroni Greche indie ricare al Reverendiffimo Padre Anton Franceſco
Vezzofi, Prepoſto Generale de Cherici Regolari, Lettore nella Seo pienza Romana,
ed Eſaminatore de' Vefcovi da Edoardo Corfini Ch. Reg. delle Scuole Pie. In
Roma, nella Stamperia di Giovanni Zempel; Relazione dello scuoprimento e
ricognizione fatta in Ancona dei Sacri Corpi di S. Ciriaco, Marcellino, e Lia
berio Proiettori della Circà; e Riflefroni ſopra la translazione, ed il culto di
queſte Sanci. In Roma, nellu Stamperia di Zempel in 4. Eduardi Corfini Cler.
Regul. Scholarum Piarum, En in Academia Piſana humaniorum literarum Profeffuris
Dis Seseario, in qua dubia adverſus Minniſari Regis nummum, et novam
Arſacidarum epocham a Cl. Erasmo Froelichio s. J. proposita diluuntur. Romae ex
typographio Palla dis in 4. C. Cler. Regul. Scholarum Piarum et in Academia Pisana
humaniorum lirerarum Profeſoris ad Cles riflimam virum Paulum Mariam Paciaudium
Epiſtola, ir qua Gotarzis Parthiae Regis nummus hactenus ineditos expli Catur,
et plura Parthicae hiſtoriae capita illustrantur. Romae, in Typographio Palladis. Excudebant Nicolaus et Marcus Palearini ir
4.Cl. Reg. Scholarum Piarum in Pifar:& Academia humaniorum
litterarum Profeſoris Epiftolae rres, quibus Sulpiciae. Dryantillae, Aureliani ac Vaballathi Avea guſtorum nummi explicantur et illuſtrantur.
Liburni apud Jo. Paullus Fanthechiam ad fignum Verit. in 4. Series Praefeciorum
Urbis ab Urbe condira ad annum uſque sive a Chriſto naro DC. collegit, rem
cenſuit, illuſtravir Eduardus Corſinus Cler. Reg. Scholarum Piarum in Academia
Piſana humaniorum liuerarum Professor Pisis excudebar Joh. Paulus Giovane
nelius Academiae Pifunae Typographus cum Sociis in 4. Notizie Iſtoriche
intorno a S. Liberio ſepolto e venera 10 nella Cattedrale della città di Ancona
all' Eminentiffimo Signor Cardinale Acciajuoli Veſcovo di detta città. In Are
cona nella Sramperia Bellelli in 4. Cl.
Reg. Scholarum Piarum, in Academia Piſana humaniorum litterarum Profeſoris
Epiſtola de Burdigalenfi Aufonii Confulatu. Piſis Exe cudehar Joh. Paulus
Giovannellius Academiae Pifanae inyo pographus cum Sociis in 4. Clericor.
Regular. Scholarum Pia rum Ex- generalis, et in Pifana Univerſitare Primarii
Les coris ed Joannem Chryſostomum Trombellium canonicorum Regularium
Congregationis S. Salvatoris Ex-generalem et S. Salvatoris Bononiae Abbatem
Epistola, Bunoniae, ex typographia Longhi
in 4; Disertazione sopra S. Pietro Ignes, sopra il B. Giovanni delle Celle; De
Civitatibus, quarum mentio sit in Graecis nummis, Pars I. Historiae Academiae
Pisenae, Latinae Orationes VI, Ad Academicos Pisanes; Les Storcien.s et leur
logique, Actes du Colloque de Chantilly, Vrin, Paris Al, D.J.The Philosophy
ofAristotle, Oxford University Press, Ox ford (tr. it. La filosofia di
Aristotele, Lampugnani Nigri, Milano) AMANDRY, La mantique apollinienne à
Delphes. E5sai sur lefonction nement de roracle, Thèse
(Bibliotèque des Écoles Françai ses de Athènes et de Rome),
Paris"Oracles, littérature et politique", in Revue des études an
ciennes. AllENs,Aristotle's Theory of Language and Its Tradition. Benjamins,
Amsterdam-Philadel phia AlusTOTELE Opere. I. Organon (trad.
di G. Colli), Einaudi, Torino ARluGHEITI, Epicuro. Opere, Einaudi, Torino AVl BELLOSO Le discours divinatoire", in Actes
sémiotiques - Bulletin, BARATIN, M. 1981 "Origines stolciennes de la
théorie augustinienne du signe", in Revue des études latines, BARATIN,
M.-DESBORDES L'analyse linguistique dans l'antiquité classique, 2 voli.,
Klincksieck, Paris BARNES, J.-BRUNSCHWIG, J. et alii Science and Speculation. Studies in
Hellenistic theory and practice, Cambridge University Press, Cambridge BARTHES
"L 'ancienne rhétorique", Communications, La retorica antica,
Bompiani, Milano) BARTHES, MARTY, Orale/scritto", in Enciclopedia,
Einaudi, Torino, BARTHES, R. -MAURIÉS,"Scrittura", in Enciclopedia,
Einaudi, Torino, BELARDI l/linguaggio nella filosofia di Aristotele, K.LibreriaEditri
ce, Roma BENVENISTE Le vocabulaire latin des signes et des présages", in
Le vocabulaire des institutions indo-européennes Il. Pouvoir, droit,
religion, Les Éditions de Minuit, Paris, Il vocabolario delle istituzioni
indoeuropee, Einaudi, Torino, BERNARDELLI Teorie del segno in S. Agostino,
Bologna, manoscritto BERREITONI, "Il lessico tecnico del I e III libro
delle Epidemie ippocrati che", in Annali della Scuola Normale Superiore
di Pisa, BLOCH, Les prodiges dans l'antiquité classique, Paris (tr.it.Prodigi e
divinazione nel mondo antico, Newton Compton, Roma) BOCHENSKI Ancient Forma/
Logic, North-Holland, Amsterdam, Formale Logik, K. Alber, Freiburg (tr. it. La
logicaforma le, voli. 2, Einaudi, Torino) BoiSACQ, Dictionnaire étymologique
de la langue grecque, C. Winter, Heidelberg (BoNFANTINI "Pragmatique et
abduction", in Versus, BoNFANTINI, PRONI, L'abduzione, numero monografico
di Versus, BoNoMI, La struttura logica
de/ linguaggio, Bompiani, Milano BoiTERO, "Symptomes, signes,
écritures", in J.-P. Vernant (ed.), Di vination et rationalité, Seuil,
Paris (tr. it. Divinazione e ra zionalità, Einaudi, Torino,
BoucHÉ-LECLERQ, Histoire de la divination dans /'antiquité, 4 voli., Paris
BoURGEY,Observation et expérience chez les médecins de la collection
hippocratique, Vrin, Paris, Observation et expérience chez Aristote, Paris
BRATESCU, G. 1975 "Éléments archa"iques dans la médecine
hippocratique", in La Collection hippocratique et son role dans
l'hf.stoire de la médecine, "Colloques de Strasbourg, Brill, Leiden, La théorie des incorporels dans /'ancien
stolcisme, Vrin, Paris BRISN Du bon usage du dérèglement", in J.P. Vernant,
Di vination et rationalité, Seuil, Paris (tr. it. Divinazione e ra
zionalità, Einaudi, Torino, Bmtv, Sextus Empiricus, Against the Logicians, The
Loeb Classi CALABRESE "Lineamenti per una storia delle idee
semiotiche", in Caabrese-Mucci, Guida alla semiotica, Sansoni, Milano
CALABRESE, 0.-MUCCI, Guida alla semiotica, Sansoni, Milano CALBOLI, Cornifici,
Rhetorica ad C. Herennium, Patron, Bologna CAMBIANO, Storiografia e dossograjia
nella filosofia antica, Tirrenia Stampatori, Torino CAMPBELL THOMPSON, "Assirian
Prescriptions for the Head", in The American Journal of Semitic Languages and
Literatures, CAllDONA, Antropologia della scrittura, Loescher, Torino CARLIER,
Divinazione", in Enciclopedia, Einaudi, Torino, CARNAP, Meaning and
Necessity, The University of Chicago Press, BllÉHIER, E. cal Library, London
Chicago (tr. it. Significato e necessità, Laterza, Bari, "La logica stoica
in alcune recenti interpretazioni", in Elen CELLUPRICA, v. chos, CoLLI, La nascita della filosofia, Adelphi,
Milano, La sapienza greca, vol. l o, Adelphi, Milano CONTE, Premessa del
curatore" alla traduzione italiana di W .C. e M. Kneale, The Development
of Logic, Clarendon Press, Oxford (tStoria della logica, Einaudi, Torino) "Fenomeni
di fenomeni", in Galli, Interpretazione ed Epistemologia, Atti del
Colloquio sulla Interpreta zione, Macerata, Marietti, Torino, CoNTE, "La
pragmatica linguistica", in C. Segre (ed.), Intorno alla linguistica,
Feltrinelli, Milano, CORTASAS Pensiero e linguaggio nella teoria stoica del
lekton", in Ri vista di Filologia, CousiN, Études sur Quintilien I et II,
Boivin and C., Paris CRAHAY, R. La littérature oraculaire chez Hérodote, Liège
et Paris, "La bouche de la vérité", in J.-P. Vernant (ed.),
Divination et rationalité, Seuil, Paris (tr. it. Divinazione e razionalità,
Einaudi, Torino, ClIS, Aspetti semiologici latini tra Cicerone e Quintiliano. A
Ila ricerca del paradigma indiziario, tesi di laurea, Bologna CROOKSHANX L'importanza
di una teoria dei segni e di una critica del linguaggio nello studio della
medicina", in C.K. Odgen I.A. Richards, The Meaning of Meaning, Routledge
and Kegan Paul, London (tr. it. Il significato del significato, Il
Saggiatore, Milano) CuRc1o, Le opere retoriche di Cicerone, Acireale (rist. "L'Erma" di Bretschneider, LACY, "Meaning and Methodology
in the Hellenistic Philosophy", in The Phi/osophical Review, LACY, PH.
"The Epicurean Analysis of Language", in Journal of Philology,
"Piato", in T.A. Sebeok (ed.), Encyclopedic Dictionary oj Semiotics,
Mouton/de Gruyter, Berlin-New York-Amster dam, DE LACY, PH. ed E.A.
"Ancient Rhetoric and Empirica! Method", in Sophia, Philodemus: on
Methods of Inference, Bib1iopolis, Napoli DEL CORNO, D. "Mantica, magia,
astrologia", in M. Vegetti (ed.), Ilsapere degli antichi, Boringhieri,
Torino, DELCOURT, L'oracle de Delphes, Payot, Paris; DELEDALLE, G. DELEUZE,
Logique du sens, Les Éditions de Minuit, Paris (tr. it. Logi ca del senso,
Feltrinelli, Milano) DE MAURO,
Introduzione alla semantica, Laterza, Bari 1971 Senso e significato,
Laterza, Bari Plato 's Sophist. A Philosophical Commentary, North-Hol DE RuK,
L.M. land, Amsterdam-Oxford-New York DETIENNE, De lapensée religieuse à la pensé
ephilosophique. La notion de Dafmon dans le pytagorisme ancien, Les
Belles Lettres, Paris; Les maitres de la vérité dans la Grèce archafque,
Maspero, Paris (tr. it. I maestri di verità nella Grecia arcaica, Later za,
Roma-Bari, DETIENNE, M.-VERNANT, Les ruses de l'intelligence - La métis des
Grecs, Flamma rion, Paris (tr. it. Le astuzie dell'intelligenza nell'antica
Grecia, Laterza, Bari) DI BENEDETTO, "Tendenza e probabilità nell'antica
medicina greca", in Cri tica storica, Il medico e la malattia, Einaudi,
Torino DI BENEDETTO, V.-LAMI, Ippocrate. Testi di medicina greca, Rizzo1i,
Milano DI CESARE, La semantica nella filosofia greca (pref. di T. De Mauro),
Bulzoni, Roma "Il problema logico-funzionale del linguaggio in Aristote
le", in Trabant (ed.), Logos Semantikos I, de Gruyter, Berlin-Gredos,
Madrid, DIELS, H.-KRANz, Die Fragmente der Vorsokratiker, Weidmann, Berlin(tr.it.
I Presocratici. Testimonianze e frammenti, Laterza, Bari,DILLER "Opsis
adlon ta phainomena", in Hermes, DINNEEN, An Introduction to
Genera/Linguistics, Holt, Rinehart and Wiston, New York (tr. it . Introduzione
alla linguistica ge nerale, Il Mulino, Bologna) Dodds,The Greeks and the
lrrational, University of California Press, Berkeley-Los Angeles (tr. it. l
Greci e /,irrazionale, La Nuova Italia, Firenze) DUBARLE, D. Logique et
épistémologie du signe chez Aristote et chez les Sto"iciens", in E.
Jo6s, La Scolastique, certitude et re cherche: en hommage à Louis-Marie Regis,
Bellarmin, Montréal, DUCHROW, "Signum und superbia beim jungen
Augustin", in Revue des études augustiniennes, Eco, U. 1Segno, ISED1, Milano
Trattato di semiotica generale, Bompianit Milano "Corna, zoccoli, scarpe.
Alcune ipotesi su tre tipi di abdu zione", in U. Eco-T.A. Sebeok (eds.),
Il segno dei tre, Bompiani, Milano, Semiotica efilosofia del linguaggio,
Einaudi, Torino "Aristotle: Poetics and Rhetoric", in Sebeok
Encyclopedic Dictionary ofSemiotics, Mouton/de Gruyter, Berlin-New
York-Amsterdam, "Latratus canis'\
in Micro Mega, I, Eco, U.-LAMBERTINI, MARMO, C. -TABARRONI, "On Animai
Language in the Medieval C1assification of Signs"t in Versus, EDELSTEIN, Piato's
Seventh Letter, Brill, Leiden ENGELS, "La doctrine du signe chez Saint
Augustin"t in Studia Pa tristica, EvANs-PRITCHARP Witchcraft, Orac:'sand Magieamong
theAzandet Oxford tr. it. Stregoneria, oracoli e magia tra gli Azande, Angeli,
Milano, FAOOT, "Medicina e probabilità", in Kos, lF'EIUU,
"Saggio di classificazione degli oracoli", in Athaeneum, FESTA lframmenti degli stoici antichi,
Laterza, Bari FLACELIÈRE, R. 1950 "Le délire de la Pythie est-il une
legende?", in Revue des Études Anciennes, LII, FONTENROSE, The Delphic
Oracle. lts Responses and Operations, with a Catalogue of Responses, University
of California Press, Berkeley-Los Angeles-London FREGE, Ober Sinn und
Bedeutung", in Zeitschriftfur Philosophie und philosophische Kritik (tr.
it."Senso e denotazione", in A. Bonomi, ed., La struttura logica de/
linguaggio, Horn piani, Milano) FiuEDRICH, J. 1954 Entzifferung verschollener
Schriften und Sprachen, Sprin ger-Verlag, Berlin (tr . it . Decifrazione delle
scritture e delle lingue scomparse, Sansoni, Firenze FROHN, W. 1986
"Hippocrates", in T.A. Sebeok (ed.), Encyclopedic Dictio nary
ofSemiotics, Mouton/de Gruyter, Berlin-New York Amsterdam, GENEITE,
Mimologiques. Voyage en Cratylie, Seuil, Paris GERNET, Anthropologie de la
Grèce antique, Maspero, Paris (tr. it Antropologia della Grecia antica,
Mondadori, Milano) GLIDDEN
"Epicurean Semantics", in Syzttesis. Studi sulrepicurei smo
greco e romano, offerti a Marcello Gigante, Gaetano Macchiaroli, Napoli,
GOLDSCHMIDT, V. 1953 Le système stofcien et l'idée de temps, Vrin, Paris GOLTZ,
Studien zur altorientalischen und griechischen Heilkunde, Wiesbaden GRAESER, "The
Stoic Theory of Meaning", in Rist, The Stoics, University of California
Press, Berkeley (Cal.),GRIMALDI Semeion, Tekmerion, Eikos in Aristotle's
Rhetoric", in American Journal ofPhilology, GRMEK, Les maladies à l'aube
de la civilisation occidentale, Payot, Paris (tr. it. Le malattie all'alba della civiltà occidentale, Il Mulino, Bologna GRMEK,
M.D.-ROBERT Dialogue d'un médecin et d'un philologue sur quelques passages des
Épidémies VII", in R. Joly (ed.), Corpus Hip pocraticum, "Actes du
Colloque Hippocratique de Mons Mons, pp. 275-290 GROUPE Rhétorique générale,
Larousse, Paris (tr. it. Retorica gene rale. Le figure della comunicazione,
Bompiani, Milano, 1976) HALLER Untersuchungen zum Bedeutungsproblem in der
antiken und mittelalterischen Philosophie", in Archiv fur Begriff
sgeschichte HALLIDAY, Greek Divination. A Study of /ts
Methods and Principles, Argonaut. lne., Chicago (ried. HANKE, M. 1986 "G.
Weltrings 'sEMEION' in der aristotelischen, stoischen, epikureischen und
skeptischen Philosophie", in Kodikas/ Code, HEINIMANN, NomosundPhysis.
HerkunftundBedeutungeinerAntithe se im griechischen Denken des 5.
Jahrhunderts, Friedrich Reinhardt, Base) HERZFELD, Divining the Past", in
Semiotica, Divination", in T.A. Sebeok (ed.), Encyclopedic Dictio- nary of
Semiotics, Mouton/de Gruyter, Berlin-New York Amsterdam,; HURST, lmplication, Mind;
IRIGOIN, J. 1983 "Préalables linguistiqu:!s à l'interprétation des termes
te chniques attestés dans la collection hippocratique", in F.
Lasserre-Ph. Mudry (eds.), Formes de pensée dans la Co/ lection
Hippocratique, "Actes du l V Colloque international hippocratique
(Lausanne 21-26 sept. 1981)", Droz, Genève, IRWIN, "Aristotle's
eoneept of signification", in M. Schofield-M. Nussbaum (eds.), Language and Logos. Studies in ancient Greek philosophy
presented to G.E.L. Owen, Cambridge University Press, Cambridge JACKSON, The
Theory of Signs in St. Augustine's De doctrina Chri· stiana", in Revue des
études augustiniennes JAEOER, Paideia. DieFormungdesgriechischenMenschen,de
Gruyter, Berlin-Leipzig (tr. it. Paideia. La formazione dell'uo mo greco, La
Nuova Italia, Firenze JOLY "Un peu d'épistémologie historique pour
hippocratisants", in M.D. Grmek (ed.), Hippocratica, "Actes du
Colloque hippocratique de Paris Éditions
CNRS, Paris, pp. 285-298 KENNEDY, G. 1969 Quintilian, Twayne, New York KERÉNYI,
Problemi intorno alla Pythia", in Apollon, Dilsseldorf (tr. it. in Atti
del Convegno su "L'infallibilità: i suoi aspetti fi losofici e teologici,
Roma KNEALE, The Development of Logic, Clarendon Press, Oxford (tr. it. con una
"Premessa" di Conte, Storia della logica, Einaudi, Torino KltETZMANN,
History of Semantics", in Encyclopedia ofPhilosophy (P. Edwards ed.), vol.
VII, The Macmillan Company and The Free Press, New York, pp. 358-406 1971
"Piato on the correctness of names", in American Philoso phica/
Quarterly, LABAT, Manue/ d'épigraphie akkadienne. Signes, Syllabaire,
Idéo grammes, Pane Geuthner, Paris 1 Traité akkadien de diagnostics et de
pronostics médicaux, Paris-Leiden LANATA Medicina magica e religione popolare
in Grecia fino all 'età di lppocrate, Edizioni dell'Ateneo, Roma LANZA,
Scientificità della lingua e lingua della scienza in Grecia", in Belfagor,
Lingua e discorso neii,Atene delleprofessioni, Liguori, Na poli "Quelques
remarques sur le travail linguistique du méde cin", in F. Lasserre-Ph. Mudry (eds.), Formes de pensée dans /a Collection Hippocratique,
"Actes du IV Colloque international hippocratique (Lausanne, Droz, Genève
LEAR., 1. Aristot/e and Logica/ Theory, Cambridge University Press, Cambridge
LE BLOND Logique et méthode chez Aristote. Étude sur la recherche des principes
dans la physique aristotélicienne, Vrin, Paris (ried. LESZL, Linguaggio e discorso,
in M. Vegetti, Il saperedegli antichi, Boringhieri, Torino, LICHTENTHAELER, En
1981 comme en 1948: relations de causalité expérimen tales et analogies
hippocratiques", in F. Lasserre-Ph. Mu dry (eds.), Formes de pensée dans
la Col/ection Hippocrati que, "Actes du IV Colloque international
hippocratique (Lausanne, 21-26 sept. 1981)", Droz, Genève, LIEB, "Das
'semiotische Dreieck' bei Ogden und Richards: eine Neuformulierung des
Zeichenmodells von Aristoteles", in Trabant, Logos Semantikos l, de
Gruyter, Ber lin-Gredos, Madrid,LITÉ Oeuvres complètes d'Hippocrate, Adolf M.
Hakkert, Am sterdam LIVERANI, M. 1963 Introduzione alla storia deJrAsia
anteriore antica, Centro di Studi Semitici, Roma LWYD Grammar and Metaphysics
in the Stoa", in A.A. Long (ed .), Problems in Stoicism, The Athlone Press
of Univer sity of London, London, LLOYD Early Greek Science. Thales to
Aristotle, Chatto and Win dus, London; La scienza dei Greci, Laterza, Bari,
1978) Magie, Reason, Experience. Studies in the
Origin and Deve lopment of Greek Science, Cambridge University Press,
Cambridge (tr. it. Magia, ragione, esperienza. Nascita e forme della scienza
greca, Boringhieri, Torino) LoNG Language and Thought in Stoicism", in
A.A. Long (ed.), Problems in Stoièism, The Athlone Press of University of
London, London, Aisthesis, Prolepsis and Linguistic Theory in Epicurus",
in Bulletin of the lnstitute of Classica/ Studies of the Univer sityofLondon,
Long, Problems in Stoicism, The Athlone Press of University of London, London
LoNIE The Hippocratic Treatises "On Generation •, "On the Natu re of
the Chi/d", .,Diseases IVU, Walter de Gruyter, Berlin New York LoRENZ,
K.-MI1TELSTRASS, On Rational Phi1osophy of Language: the Programme in Plato's
Cratylus Reconsidered", in Mind, LoTMAN, Ju.M.-UsPENSKu, Tipologia della
cultura, Bompiani, Milano Lucci, Filodemo di Gad L'orizzonte linguistico del
sapere in Aristotele e la sua tra LUOARINI, L. sformazione stoica", in
//pensiero, l.UKASmWICZ, Aristotle,s
Syllogisticfrom the Standpoint ofModern For ma/ Logic, Oxford University Press,
Oxford MALONEY, G.-FROHN, Concordantia in Corpus Hippocraticum!Concordances des
oeuvres hippocratiques, voli. 1-V, Olms-Weidmann, Hil desheim-ZOrich-New York
MANE1TI, Cicero ", in Sebeok, Encyclopedic Dictionary of Semiotics,
Mouton/de Gruyter, Berlin-New York-Amster dam, Quintilian", in T.A.
Sebeok (ed.), Encyclopedic Dictio nary of Semiotics, Mouton/de Gruyter,
Berlin-New York Amsterdam, MANuu, MARKUS, St. Augustin on Signus", in
Phronesis MARQUAND The Logic of the Epicureans", in Studies on Logic by
Members of the Johns Hopkins University, Boston, pp. l-Il Medicina e
antropologia nella tradizione antica, Loescher, Tori no "Medico e
malattia", in M. Vegetti, Il sapere degli an tichi, Boringhieri, Torino,
"Traducibilità e molteplicità dei linguaggi nel Deplacitis di
Galeno", in G. Cambiano Storiografia e dossografia nellafilosofia antica,
Tirrenia Stampatori, Torino MARTINELLI, Sulla semiotica epicurea. Il uve
signis di Filodemo e la po lemica contro la scuola stoica, Università di
Bologna, ma noscrit to MARTINET É/éments de linguistique générale, Armand
Colin, Paris (tr. it. Elementi di linguistica generale, Laterza, Bari, MATES, Diodorean
lmplication", in The Philosophical Review, "Stoic Logic and the Text
of Sextus Empiricus", in Ameri can Journal of Philo/ogy, Stoic Logic,
University of California Press, Berkeley-Los Angeles-London M E LAZ OZ La
teoria del segno nel PORTICO", in Lingua e Stile, MIGNUCCI, Il significato
della logica stoica, Patron, Bologna 1966 "L'argomento dominatore e la
teoria dell'implicazione in Diodoro Crono", in Vichiana MoRPuRoo-TAGLIABUE,
Linguistica e stilistica di Aristotele, Edizioni deli'Ateneo, Roma MoRRow Studies
in the P/atonie Epistles, Bulletin 43, University of Illinois Urbana, Illinois
MtilER, An Introduction to Stoic Logic", in J.M. Rist (ed.), The Stoics,
University of California Press, Berkeley-Los Ange les-London, 0EHLER, Aristotle",
in T.A. Sebeok (ed.), Encyc/opedic Dictionary of Semiotics, Mouton/de Gruyter,
Berlin-New York-Am sterdam, pp. 52-54 PAGLIARO, A. 1956a Nuovi saggi di
critica semantica, D'Anna, Firenze-Messina l956b "Il problema del segno
nella filosofia antica", in Filosofia del linguaggio, Edizioni
deli'Ateneo, Roma 1957 La parola e l'immagine, Edizioni Scientifiche Italiane,
Na poli PARKE, The Oracles of Zeus: Dodona, Olympia, Ammon, Black well,
Oxford PARKE, H.W.-WORMELL, The Delphic Oracle, 2 voli., Oxford PARKER Miasma:
Pollution and Puriflcation in Early Greek Reli gion, Clarendon Press, Oxford
PEIRCE, CH.S. 1 93 1 Collected Papers, Harvard University Press, Cambridge
Mass. Semiotica. l fondamenti della semiotica cognitiva (M.A. Bonfantini - L.
Grassi - R. Grazia, eds.), Einaudi, Torino Le leggi dell'ipotesi (M.A.
Bonfantini - R. Grazia - G. Pro ni, eds.), Bompiani, Milano PELLEGRINI, Le
système divinatoire astrologique: la temporalité en que stion", in Actes
sémiotiques-Bulletin PÉPIN, SYMBOLA, SEMEIA, OMOIOMATA. A propos de De Interpreta tione l, 16a 3-8 et Politique VIII 5, 1340a
6-39", in Aristoteles - Werk und Wirkung. Band l. Aristoteles und seine
Schule, W. de Gruyter, Berlin PINGBORG, J. 1975 "Classica) Antiquity:
Greece", in T.A. Sebeok (ed.), Cur rent Trends in Linguistics, vol. XIII,
Mouton, L'Aia-Parigi PLEBE, Introduzione alla logica formale, attraverso una
lettura lo gistica di Aristotele, Laterza, Bari Pom.ENZ, M. 1948 Die Stoa,
Vaudenhoeck und Ruprecht, Gttingen (tr. it. La Stoa, Nuova Italia, Firenze PRANTL
Geschichte der Logik im Abendlande, S. Hirzel, Leipzig PRETI, G. 1956
"Sulla dottrina del smeion nella logica stoica", in Rivista critica di
storia della filosofia, PRIETO, Pertinence et pratique. Essai de sémiologie, Éditions de Mi nuit, Paris (tr. it. Pertinenza e
pratica, Feltrinelli, Milano, 1 976) PRON1, Genesi e senso dell'abduzione in
Peirce", in Versus RAMAT, Gr. hieros, scr. isirah e la loro famiglia
lessicale", in Die Sprache, 8 REGENBOGEN, Eine Forschungsmethode antiker
Wissenschaft", in Quel len und Studien zur Geschichte der Mathematik, l,
2, Ber fin, ora in Regenbogen, 0., Kleine Schriften, C.H. Beck'sche
Verlagsbuchhandlung, Mtinchen, 1961 REY, Théories du signe et du sens, 2 voli.,
Klincksieck, Paris "What does semiotic come from?", in Semiotica 52,
pp. RIST, Stoic Philosophy, Cambridge University Press, Cambridge Epicurus. An
Introduction, Cambridge University Press, Cambridge RlsT, J.M. The Stoics,
University of California Press, Berkeley-Los Angeles-London ROBERT, "La
pensée hippocratique dans les Épidémies", in F. Las serre-Ph. Mudry
(eds.), Formes depensée dans la Collec-tion Hippocratique, "Actes du IV
Colloque international hippocratique (Lausanne)", Droz, Genè ve, ROHDE,
Psyche. Seelencult und Unsterblichkeitsglaube der Grie -94
chen, Freiburg (tr. it. Psiche. Fede nell'immortalitàpresso i Greci, Laterza,
Bari, 1982) RoMEo, Heraclitus and the Foundations of Semiotics", in Versus
Ross Aristotle, Methuen, London (tr. it. Aristotele, Feltrinelli, Milano Roux, Delphes. Son oracle et ses dieu.x,
Belles Lettres, Paris Russo Sesto Empirico, Contro i logici, Laterza, Bari
SANDBACH, E.H. 1971a "Phantasia Kataleptike", in A.A. Long (ed.), Problems
in Stoicism, The Athlone Press of the University of London, London, Ennoia and
Prolpsis in the Stoic Theory of Knowledge", in A.A. Long, Problems in
Stoicism, The Athlone Press of the University of London, London,
SANTA.MBR.OGIO, M. 1984 "Minima Methodica", in Kos, SAUSSUR.E, F. DE
1916 Cours de linguistique générale, Payot, Paris (tr. it. di T. De Mauro,
Corso di linguistica generale, Laterza, Bari) ScHIMIDT Stoicorum Grammatica,
Adolf M . Hakkert, Amsterdam (ried . 1 967) SEBEOK, T.A. 1976 Contributions to
the Doctrine of Signs, Indiana University, Bloomington (tr. it. Contributi alla
dottrina dei segni, Fel trinelli, Milano,
TheSignandltsMasters,UniversityofTexasPress,Austin SEBEOK, Encyclopedic
Dictionary of Semiotics, Mouton/de Gruyter, Berlin-New York-Amsterdam SEDLEY,
D. 1973 "Epicurus, On Nature, Book XXVIII", in Cronache Erco lanesi On
Signs" in J. Barnes-J. Brunschwig et alii (eds.), Science and
Speculation. Studies in Hellenistic theory and practice, Cambrige University
Press, Cambridge, SIMONE Semiologia agostiniana", in La cultura, SISSA, G.
1981 "La Pizia delfica: immagini di una mantica amorosa e bal
samica", in Aut Aut Il segno oracolare, una parola divina e
femminile", in F. Baratta-F. Mariani (eds.), Mondo classico. Percorsi
possi bili, Longa, Ravenna TAYLOR The Analysis of EPISTEME in Plato's Seventh
Epistle Mind THAOAR.D Semiotics and Hypothetic Inference in C.S. Peirce",
in Versus, 19/20, pp. 163-172 TmvEL, A. 1975 "Le 'divin' dans la
collection hippocratique", in La Collec tion Hippocratique et son role
dans l'histoire de la médeci ne, Strasbourg Brill, Lei den, TuoMPsoN Assyrian
Medicai Texts, Oxford TODOROV, Théories du symbole, Seuil, Paris (tr. it.
Teorie del simbo lo, Garzanti, Milano À propos de la conception augustinienne
du signe", in Re vue des Études augustiniennes, VANCE Augustine", in
Encyclopedic Dictionary of Semiotics, in Sebeok (ed.), Mouton/de Gruyter,
Berlin-New York Amsterdam, vANCE STAIANO Medicai semiotics: Redefining and
Ancient Craft", in Se miotica, VEGETTI, Teoria ed esperienza nel metodo
ippocratico", in // Pensie- ro Nascita dello scienziato", in
Be/fagor, Il coltello e lo stilo, Il Saggiatore, Milano 1983 Tra Edipo e
Euclide. Forme del sapere antico, Il Saggiato re, Milano VEGETTI Opere di
lppocrate, Utet, Torino VERBEK. La philosophie du
signe chez les Stolciens", in Les Stofciens et leur logique, Chantilly,
Vrin, Paris VERNANT, La divination. Contexte et sens psychologique des rites et
des doctrines". in JournaldePsychologie normale etpatho /ogique,
luglio-settembre, VERNANT, Parole et signes muets", in J.-P. Vernant
(ed.), Divination et rationalité, Seuil, Paris (tr. it. Divinazione e
razionalità, Einaudi, Torino VERNANT, Divination et rationalité, Seuil, Paris
(tr. it. Divinazione e razionalità, Einaudi, Torino VIANO Studi sulla logica di
Aristotele: l'orizzonte linguistico della logica aristotelica Rivista critica
di storia della filosofia La dialettica di Aristotele Rivista di filosofia La
dialettica stoica Rivista di filosofia VOLLI, U. 1979 La retorica delle stelle,
L'Espresso Strumenti, Roma WALD Le rapport entre signum et denotatum, dans la
conception d'Augustin", in S. Chatman-U. Eco-J.M. Klinkenberg (eds.), A
semiotic landscapelpanorama sémiotique, Mou ton. The Hague-Paris-New York, WEINOARTNER, R.H. 1969 "Making Sense of
Cratylus", in Phronesis, WENSKUS, o. 1983 "Vergleich und Beweis im
'Hippokratischen Corpus' ", in F. Lasserre-Ph. Mudry, Formes de pensée
dans la Collection Hippocratique, "Actes du IV Colloque interna tional
hippocratique (Lausanne, 21-26 sept. 1981)", Droz, Genève WELTRING, G.
1910 Das SEMEION in der aristotelischen, stoischen, epikureischen und
skeptischen Philosophie, Hauptmann, Bonn (ried. in Kodikas/Code) ZELLER, E.
1865 Philosophie der Griechen in ihrer geschichtlichen Entwick- -68 lung,
Fues's Verlag, Leipzig (voli. I-III)Odoardo Corsini. Edoardo Corsini.
Silvestro Corsini. Corsini. Keywords: Romolo e Remo, segni naturali, segni
artificiale, i segni, il segno di Romolo. Refs.: Luigi Speranza, “Grice e
Corsini” – The Swimming-Pool Library. Corsini.
Luigi Speranza -- Grice e Cortese: la
ragione conversazionale e l’implicatura conversazionale del segno naturale -- del
principio del significato – scuola di Milano – filosofia milanese – filosofia
lombarda -- filosofia italiana – Luigi Speranza (Milano). Filosofo
milanese. Filosofo lombardo. Filosofo italiano. Milano, Lombardia. e alpinista.
Grice: “I love Cortese; first he wrote on Frege, whose
views on ‘aber’ are very much like mine on ‘but’! – But then he also wrote on
‘irony,’ alla Socrates – as per Kierkegaard’s example, “He’s a fine fellow!
=> He’s a scouncrel --, and most ‘theoretically,’ as the Italians put it –
on the ‘principle of meaning’ – significato – which had me thinking – I very
freely speak of the principle of conversational helpfulness, but somehow,
principle of ‘signification’ sounds obtuse! Signification seems too natural to
require a principle! If helpfulness and benevolence are evolutionary traits,
they are certainly NOT ‘instituted’ as principles, even if they are
requirements for trust and the ‘institution of decisions’!” “I am anything but
a contractualist, and principle has to be taken with a pinch of salt!” If I
speak of a rational constraint, the idea of a principle evaporates: it’s
conversation as rational cooperation – as I put it – as different from and
stronger than ‘conversation as mere cooperation’ – but this slogan frees us
from a commitment to the existence of a ‘principle’ to which we might want
later to provide with some sort of ‘psycho-logical’ validation!” Di una
famiglia originaria di Sant’Angelo Lodigiano. Si laurea a Trieste e Milano
sotto Bontadini e Noce. Insegna a Trieste. Studia Kierkegaard, Gioberti.
Italianismi in Kierkegaard. Altre opere: “Kirkegaardiana” (Milano); “Esistenzialismo
e fenomenologia” SEI, Torino); “Protologia e temporalità, Gregoriana, Roma);
“Kierkegaard” (Milan); “Del principio di creazione o del significato” Liviana,
Padova, Kierkegaard” (La scuola, Brescia); “Ironia” (Marietti, Genova); La
Creazione: Un'apologia accidentale della filosofia” (Marietti, Genova); “Il negozio
del sapone, Liviana, Padova); “Enten-Eller ([Victor Eremita” (Adelphi, Milano);
“L'attrice” (Antilia, Treviso); “Un discorso edificante” (Marietti, Genova); Il
naturale e il sovra-naturale (Padova); Ermeneutica” (Lint, Trieste), “Il
responsabile” – “Eden” – “Introduzione all’introduzione” del Gioberti – “Frege:
signare il concetto”; “Liberalismo”Meteorologia branca delle scienze
dell'atmosfera Lingua Segui Modifica Ulteriori informazioni Questa voce o
sezione sull'argomento meteorologia non cita le fonti necessarie o quelle
presenti sono insufficienti. La meteorologia[1] (dal greco μετεωρολογία,
letteralmente "studio dei fenomeni celesti"[2]) è il ramo delle
scienze dell'atmosfera e della Terra che studia i fenomeni fisici che avvengono
nell'atmosfera terrestre (troposfera) e responsabili del tempo
atmosferico. Cumulonembo calvus, nube convettiva in atmosfera
StoriaModifica Magnifying glass icon mgx2.svg Storia della meteorologia.
Rappresentazione di venti e meteorologia in una tavola degli Acta Eruditorum
del 1716 Il termine deriva dal greco μετεωρολογία, meteōrología, da μετέωρος
metéōros, "elevato" e λέγω légō, "parlo", quindi
"discorso razionale intorno agli oggetti alti": la parola μετέωρος ha
un'etimologiaincerta, forse derivato dal termine metá in italiano ‘’oltre’’ e
ourea ovvero il termine arcaico greco per ‘’montagne’’ quindi Oltre i Monti
[3], o forse da μετά metá "con, dopo" e αἴρω áirō
"alzo".[4] Dopo le prime intuizioni dei greci si è dovuto attendere
fino alla seconda metà del XX secolo quando, con l'arrivo dei calcolatori
elettronici, l'uomo ha avuto la possibilità di eseguire in un tempo ragionevole
le tante operazioni di calcolo che caratterizzano l'elaborazione a mezzo di un
modello meteorologico. Gli oggetti che cadono dal cielo più frequentemente sul
nostro pianeta sono le idrometeore, vale a dire particelle costituite da
acquanella sua forma liquida (pioggia) o solida (neve, cristalli di ghiaccio,
grandine o neve tonda). DescrizioneModifica Circolazione generale
dell'atmosfera Ciclone extratropicale Fronte caldo Fronte
freddo Fronte occluso In particolare lo studio dell'atmosfera è lo studio
sia sperimentale dei suoi parametri fondamentali (temperatura dell'aria,
umidità atmosferica, pressione atmosferica, radiazione solare, vento),
attraverso l'uso di osservazioni e misurazioni dirette e indirette a mezzo di
stazioni meteorologiche, palloni, sonde, razzi e satelliti meteorologici
equipaggiati della necessaria strumentazione, sia teorico, facente cioè uso
dell'astrazione propria del linguaggio della fisica matematica per la
quantificazione delle leggi fisiche o processi (appartenenti alla fisica
dell'atmosfera) che intercorrono tra essi. I due approcci confluiscono
nel risultato finale ovvero l'ideazione, l'implementazione e l'inizializzazione
di modelli matematici in grado di ottenere una previsione o prognosi a breve
scadenza dei vari fenomeni atmosferici (nubi, perturbazioni, vento,
precipitazioni tramite i cosiddetti modelli meteorologici) su un dato
territorio (previsione del tempo). Tempo meteorologico e climaModifica
Magnifying glass icon mgx2.svgLo stesso argomento in dettaglio: Tempo
meteorologico, Clima e Variabilità meteorologica. Obiettivo della meteorologia
è quello di misurare direttamente i parametri fisici atmosferici istantanei e
cercare di fornire previsioni su determinati eventi atmosferici futuri,
studiando dunque i fenomeni di breve durata che caratterizzano il tempo
meteorologico; la raccolta di dati sul lungo periodo è utile invece a livello
climatologico studiando l'andamento medio del tempo atmosferico di una regione
in un certo lasso temporale: mentre il tempo atmosferico è definito come
l'insieme delle condizioni atmosferiche in un certo istante temporale su un
dato territorio, il clima invece è l'insieme delle condizioni meteorologiche
medie di un territorio su di un arco temporale di almeno 30 anni, come
stabilito dall'Organizzazione Meteorologica Mondiale (OMM): talune analisi che
si riferiscono in primis all'ambito meteorologico non possono dunque essere
estese all'ambito climatologico essendo questo una media statistica sul lungo
periodo, oggetto di studio di quella scienza affine che è appunto la
climatologia; quindi mentre la meteorologia ha come finalità ultime la
comprensione dei fenomeni atmosferici a breve scadenza con relativa previsione,
la climatologia studia invece i processi dinamici che modificano le condizioni
atmosferiche medie a lunga scadenza, come ad es. i cambiamenti climatici.
Principali fenomeni meteorologiciModifica Magnifying glass icon mgx2.svgLo stesso
argomento in dettaglio: Fisica dell'atmosfera. L'atmosfera terrestre è un
gigantesco sistema termo-fluidodinamico, accoppiato con il sistema oceanico, la
biosfera e la criosfera, e mosso da una sorgente di energia termica sotto forma
di radiazioni che è il Sole. La natura dinamica e intrinsecamente caotica o
turbolenta dell'atmosfera si esplica attraverso la circolazione generale
dell'atmosfera e una serie innumerevole di fenomeni atmosferici che
quotidianamente osserviamo. Gran parte di questi fenomeni possono essere
inclusi in tre grandi categorie di processi: i processi di
redistribuzione del calore, sia in verticale attraverso il trasferimento
radiativo e convettivo, sia in orizzontale (a piccola, media e larga scala)
attraverso i venti e la circolazione generale dell'atmosfera. i processi
atmosferici coinvolti nel ciclo dell'acqua, innescati a loro volta dai processi
radiativi, quali evaporazione, condensazione, nubi, precipitazioni e i fenomeni
perturbativi ad essi associati (a piccola, media e larga scala) quali fronti
meteorologici, cicloni extratropicali, cicloni tropicali, temporali, rovesci,
tornado ecc. i processi legati all'elettricità atmosferica, come i fulmini. Le
prime due categorie di processi sono intimamente connesse giacché evaporazione,
condensazione e formazioni cicloniche contribuiscono anch'esse al trasporto
dell'energia nel sistema sia in verticale che in orizzontale e allo stesso
tempo da essi innescati. I vari fenomeni meteorologici sono classificati
all'interno della cosiddetta scala dei moti atmosferici a seconda delle
dimensioni del territorio, del tipo di analisi richiesta e dell'intervallo
temporale di interesse in cui essi insistono.
StrumentazioniModifica Strumentazione di una stazione meteorologica
Satellite meteorologico(Meteosat) Magnifying glass icon mgx2.svgLo stesso
argomento in dettaglio: Stazione meteorologica. L'uomo ha anche costruito nuovi
strumenti per osservare le varie interazioni; i seguenti strumenti sono stati
approvati dall'Organizzazione Meteorologica Mondiale (OMM), e molti di essi
vengono utilizzati in ogni stazione meteorologicamondiale:
radiometri e scatterometri localizzati su satelliti meteorologici
misurano l'energia elettromagnetica reirradiata dal pianeta verso lo spazio
esterno, fornendo quindi un'immagine dello stato dell'atmosfera e della
presenza di nuvole termometri (es. a minima e massima), per la misurazione
della temperatura; igrometri, per la misurazione dell'umidità; psicrometri, per
la misurazione dell'umidità; termoigrometri, per la registrazione della
temperatura e dell'umidità; pluviometri/pluviografi, per la misurazione delle
quantità di pioggia; nivometri, per la misurazione dell'accumulo di neve al
suolo; anemometri, per la misurazione della forza e della direzione dei venti;
trasmissometri, per la misurazione della visibilità; palloni sonda per
radiosondaggi: attraversano verticalmente l'atmosfera per ottenere profili
verticali di pressione, temperatura, umidità e vento (sono per ora la
principale fonte di dati per i modelli meteorologici); boe galleggianti e navi
meteorologiche, per l'osservazione delle condizioni meteorologiche in mare
aperto; radar meteorologici. Irradiano energia elettromagnetica e ricavano
informazioni sull'atmosfera analizzando le caratteristiche del segnale da essa
riflesso. Sono utilizzati per individuare eventi di precipitazione, stimarne
l'entità e prevederne l'evoluzione a breve termine (nowcasting), e in alcuni
casi per sondare la struttura interna delle nubi. Possono essere installati a
terra o su satellite; satelliti meteorologici, cioè satelliti che ruotano
attorno alla terra per inviare al suolo immagini del movimento delle nubi e le
mappe della temperatura. I satelliti si dividono in geostazionari e a orbita
polare. Si possono visualizzare le immagini dei satelliti su molti siti web.
Previsioni meteorologiche Magnifying glass icon mgx2.svgLo stesso argomento in
dettaglio: Previsione meteorologica. Manica a vento, uno dei simboli
della Meteorologia Immagine del NOAA Carta meteorologica di previsione
a 500 hp Le previsioni meteorologiche si ottengono solitamente dalla seguente
procedura: osservazione e misurazione delle variabili atmosferiche (es.
velocità e direzione del vento, temperatura dell'aria, umidità, pressione);
trascrizione, studio ed elaborazione dei dati rilevati su carte sinottiche o
assimilando i dati attraverso modelli matematici che girano su calcolatori
numerici, dove in quest'ultimo caso, viene prodotta la situazione meteorologica
di un determinato momento, chiamata analisi; prognosi futura a partire dalle
carte sinottiche oppure facendo evolvere la condizione iniziale tramite uso dei
modelli matematici meteorologici (previsione). Ambiti di studioModifica
All'interno della disciplina vi sono vari ambiti di studio: la meteorologia
sinottica che studia in maniera qualitativa e quantitativa l'evoluzione delle
condizioni atmosferiche di vaste porzioni dell'atmosfera stessa (superiori ai
1000 km) tramite l'uso di carte meteo, nozioni empiriche, metodo delle analogie
ecc. la meteorologia dinamica che, partendo dalle equazioni di base della
fluidodinamica, cerca di spiegare formazione e sviluppo dei fenomeni osservati
(detta anche meteorologia fisica o teorica). la meteorologia numerica, si
occupa di definire e affinare i modelli numerici di previsione meteorologica la
meteorologia satellitare, che si avvale delle analisi di telerilevamento
atmosferico e quindi dei relativi dati trasmessi a terra dai satelliti
meteorologicicome ad esempio i satelliti Meteosat. la radarmeteorologia che si
avvale dei dati raccolti dai radar meteorologici dislocati sul territorio per
affrontare la previsione meteo a brevissima scadenza (nowcasting). la
meteorologia aeronautica, che si occupa principalmente dei fenomeni rilevanti
per la navigazione aerea; la meteorologia spaziale che si occupa del cosiddetto
tempo meteorologico spaziale in alta atmosfera; la meteorologia ambientale che
studia pollini e dinamica degli inquinanti in atmosfera; l'agrometeorologia che
studia le relazioni tra tempo atmosferico e agricoltura[5]; Meteorologi
famosiModifica Edmondo Bernacca Andrea Baroni Plinio Rovesti Guido Caroselli
Mario Giuliacci Guido Guidi Paolo Sottocorona Paolo Corazzon Luca Mercalli
Andrea Giuliacci Daniele Izzo NoteModifica ^ Anche se spesso viene usata, la
grafia metereologia non è corretta, come dimostra l'etimologia greca; cfr.
anche l'abbreviazione meteo. ^ meteorologìa in Vocabolario, su Treccani Con la
stessa etimologia delle antiche divinità della cosmogonia greca Ouranos (Cieli)
e Ourea (Montagne) ^ Franco Montanari, Vocabolario della lingua greca, Torino,
Loescher, Mariani Clima e agricoltura Rivista I tempi della terra su
itempidellaterra.org. Navarra, Le previsioni del tempo, Il Saggiatore, Agrometeorologia Atmosfera Anticiclone
Avvezione Barometro Carta meteorologica Circolazione atmosferica Formula
ipsometrica Fisica dell'atmosfera Igrometro Isobara (meteorologia) Isoterma
(meteorologia) Grandine Ghiaccio Geopotenziale Legge della persistenza Legge
della compensazione Meteorognostica Nube Neve Pressione atmosferica
Precipitazione (meteorologia) Promontorio di alta pressione Riscaldamento
stratosferico Storia della meteorologia Stazione meteorologica Saccatura
Satellite meteorologico Strato limite Teoria del caos Temperatura Termometro
Tempo (meteorologia) Umidità Variabilità meteorologica Vortice polare Altri
progettiModifica Collabora a Wikisource Wikisource contiene sulla meteorologia
Collabora a Wikiquote Wikiquote contiene citazioni di o su meteorologia «meteorologia» Collabora a Wikinotizie Wikinotizie
contiene notizie di attualità su meteorologia meteorologia Meteorologia, su
hls-dhs-dss.ch, Dizionario storico della Svizzera. Modifica su Wikidata ( EN )
Meteorologia, su Enciclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc. Da
questa sezione sono stati rimossi e reinseriti ripetutamente alcuni link
vietati. Organizzazioni nazionaliModifica Meteo Aeronautica Servizio
Meteorologico dell'Aeronautica Militare AMPRO Associazione Meteo Professionisti
Organizzazioni internazionali World Meteorological Organization Organizzazione
Meteorologica Mondiale (EN) European Centre for Medium-Range Weather Forecasts
Centro europeo per le previsioni meteo a medio termine (EN) Eumetnet
Raggruppamento di 29 servizi meteo nazionali europei (EN) Eumetsat Organizzazione
europea per i satelliti meteorologici European Meteological Society Portale
Meteorologia: accedi alle voci di Wikipedia che trattano di meteorologia Ultima
modifica 3 mesi fa di Pav03 Storia della meteorologia Meteorologo Previsione
meteorologica Wikipedia Il contenutoGrice: Can a sign have a different meaning
for utterer and recipient? – If so, why do we keep calling communication –
signare seems to be still good enough! -- Alessandro Cortese. Cortese. Keywords:
del principio del significato, Kierkegaard, soap, sapone, actress, attrice,
edifying discourse, discorso edificante,
naturale/sopra-naturale/preter-naturale, Paul Carus, hyperphysical. Those spots
means she has the devil inside her. Praeter-natural implicatura, supra-natural
implicature, non-natural implicature, natural implicature. “Del significato”,
ironia socratica, sapone, Savona, signare il concetto, sovrannaturale,
liberalismo, il responsabile. Refs.: Luigi Speranza, “Grice e Cortese” – The
Swimming-Pool Library. Cortese.
Luigi Speranza -- Grice e Corvaglia:
la ragione conversazionale, il
pessimismo e l’implicatura di Tantalo – scuola di Melissano – filosofia leccese
– filosofia pugliese-- filosofia italiana – Luigi Speranza (Melissano).
Filosofo leccesse. Filosofo pugliese. Filosofo
italiano. Melissano, Lecce, Puglia. Grice: “I love Corvaglia – or corvus in
diluvio, as he called himself! – a very Italian philosopher and thus interested
in the history of Italian philosophy, especially Vannini – the fact that he
wrote plays on philosophical subjects – La casa di Seneca – helps!” Opera nel campo della filosofia del rinascimento.
Tra gli studi filosofico-scientifici si distinguono per vastità e profondità i
volumi Le opere di Vanini e le loro fonti, e Vanini Edizioni e plagi, risposta
polemica condotta contro le veementi critiche ricevute Porzio. Pubblica
il romanzo Finibusterre, trasfigurazione quasi sacra della sua amata terra e
del popolo del Basso Salento, ch'egli incitava con ogni mezzo, anche se spesso
travisato e intralciato e persino calunniato a crescere, per migliorare
materialmente e moralmente. Il romanzo fu ben accolto dalla critica. Benedetto
Croce, a cui Corvaglia lo aveva dedicato, rimarcò "lo sfondo storico
rappresentato in modo assai vigoroso" e il "trattamento dei caratteri
e degli effetti". Con maggiore puntualità Annibale Pastore (già suo professore
all'Torino) gli confidava di sentire emergere nella sua mente, attraverso
figure e temi del romanzo, ricordi sepolti, "struggente malinconia",
un mondo molto simile a quello del Manzoni, "anch'esso celato alla
superficie, soffuso d'ironia-limite", e tuttavia turbato da altri
affascinanti caratteri, quali: "il sorprendente realismo, la perfetta
armonia, l'effusione poetica, l'occhio acuto e sicuro, che scruta l'animo umano
fin nelle più remote pieghe". Si dedica totalmente alla filosofia
del Rinascimento, animato dal bisogno di trarre alla luce obliterate sorgive e percorrendo il movimento spesso alquanto
sconosciuto della filosofia, che dal Rinascimento risale fino al Medio
Evo. S'apre nella sua vita uno spiraglio di fiducia verso gli uomini
impegnati, e si prestadoverosamente secondo la sua fede politica all'attività
politica, accogliendo e votandosi alla cultura mazziniana, cui rimane Fedele..
È di questo periodo la pubblicazione, tra l'altro, dei Quaderni Mazziniani: “Noi
Mazziniani”, “Mazzini ed il Partito di Azione”, “L'Acherontico retaggio”, “Il
Partito Repubblicano italiano”, il discorso Ai giovani, la conferenza (edita da
Laterza) su Giuseppe Mazzini. Dopo la proclamazione della Repubblica, però,
si allontana da ogni azione politica, ritenendola del tutto estranea e lontana
dall'ideale da lui vagheggiato e sperato. Si trasferisce a Roma, nell'ambiente
culturale a lui più consono, ritornando agli studi tra i suoi libri, dove
soltanto sente di vivere senza alcun compromesso, in assoluta libertà. Cascata
di S.M. di Leuca. Scaligero, un saggio di "speleologia". Saggio su Cardano.
Su iniziativa del comune di Melissano, è stato avviato un "Biennio di
Studio su Corvaglia", al fine di approfondirne e divulgarne la conoscenza.
Alla realizzazione del progetto collaborano, come protagonisti, anche
l'Amministrazione Provinciale di Lecce, l'Università degli Studi del Salento e
l'Istituto Comprensivo Statale di Melissano, che chiuderanno il biennio dei
lavori, organizzando un Convegno su Corvaglia", al fine di dibattere
argomenti di particolare interesse presenti nella sua opera. A tale riguardo si
sta già operando non solo sul piano della ricerca specialistica e accademica,
ma anche sulla promozione d'iniziative, che coinvolgano biblioteche e settori
culturali degli enti locali, creando opportunità per sviluppare in maniera
articolata e organica la ricognizione e la valorizzazione del patrimonio
culturale salentino in generale e melissanese in particolare, lasciato in
eredità da Corvaglia. La casa di Seneca- Commedia di L. Corvaglia. Altre
opere: “La casa di Seneca” (Tipografia Fratelli Carra, Matino (Lecce); “Rondini
(dedicata "Al mio povero innocente Nova, fuggevole visione di un
Infinito", che avvampa e dilegua in vicenda amara di avventi senza
natale"; Tipografia Fratelli Carra, Matino (Lecce); “Tantalo” Tipografia
Fratelli Carra, Matino (Lecce), Santa Teresa e Aldonzo (L. Cappelli Editore,
Bologna); Rondini- Commedia; “Romanzo Finibusterre, Editrice Dante Alighieri,
Milano); “Le fonti della filosofia di Vanini” (Anphitheatrum Aeternae
Providentiae, Società Dante Alighieri, Milano); “Introduzione semi-seria dialogata
per il lettore Vanini” (Edizioni e plagi, Tipografia Carra di Casarano); “Ricognizione
delle opere di G.C. Vanini, in "Giornale Critico della Filosofia
Italiana”; La poetica di Scaligero nella sua genesi e nel suo sviluppo, in
"Giornale Critico della Filosofia Italiana", Quaderni Mazziniani; “Noi
Mazziniani” Tipografica di Matino (Lecce), “Mazzini e il partito d' azione
(critica), Tipografica di Matino (Lecce), “ L'acherontico retaggio (con
l'elogio della vita comune), Tipografica di Matino (Lecce), Quaderni Mazziniani
n° 4. Il partito repubblicano italiano, Tipografica di Matino (Lecce). Discorso
tenuto a Lecce nel Teatro Paisiello. Giuseppe Mazzini, Discorso commemorativo
tenuto a Lecce nel Teatro Apollo, Laterza, Bari,"Rinascenza salentina",
Un Paese del Sud. Melissano. Storia e tradizioni popolari, Tipografia di
Matino. Meridionalista e Polemista, La Poetica di Giulio Cesare Scaligero nella
sua genesi e nel suo sviluppo, Musicaos Editore, Sulla Poetica di G.C. Scaligero.
Convegno sy Corvaglia. Il pensiero politico di Corvaglia. Popolo Sacralità
Religiosità. Wikipedia Ricerca Tantalo personaggio della mitologia greca,
figlio di Zeus, legato al famoso supplizio Lingua Segui Modifica Nota
disambigua.svg Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi
Tantalo (disambigua). Tàntalo Tantalus by J.Heintz the Elder, jpg Tantalo Nome
orig.Τάνταλος SessoMaschio Luogo di nascitaLidia ProfessioneRe di Lidia Tàntalo
(Τάνταλος) è un personaggio della mitologia greca. Re di Lidia (o della
Frigia) che per i suoi numerosi peccati fu punito dagli dei e gettato nel
Tartaro, la sua punizione è divenuta una figura retorica con cui si indica una
persona che desidera qualcosa che non può raggiungere. EtimologiaModifica
Secondo Platone, accordandosi alla radice greca τλα-/τλη- del verbo greco τλάω
(che significa "soffrire"), il nome Tantalo deriverebbe da
talànatos(infelicissimo) Genealogia Modifica Figlio di Zeus o di Tmolo[4] e
della ninfa Pluto sposò la ninfa Dione[2] (figlia di Atlante) o Eurinassa (figlia
di Pattolo) o Euritemiste (figlia di Xanto) o Clizia (figlia di Anfidamante) e fu padre di Pelope,
Brotea, Niobe e Dascilo[10]. MitologiaModifica Tantalo visse presso il
monte Sipylos in Anatolia, dove fondò la città di Tantalis[11]. Il
banchetto di Tantalo I misfattiModifica Tantalo, che grazie alle sue origini
era ben voluto dagli dei si rese responsabile di diverse offese nei loro
confronti e violò le regole della xenia cercando di rapire Ganimede, rubando
dell'ambrosia che in seguito distribuì ai suoi sudditi ed organizzando il furto
di un cane d'oro creato da Efesto e posto a guardia di un tempio di Zeus a
Creta (di tale furto l'artefice materiale fu Pandareo ma Tantalo giurò il falso
ad Hermes, inviato dagli dei proprio per recuperare l'animale; secondo un'altra
versione il cane era in realtà Rea trasformata in quel modo da Efesto).
Il re infine organizzò un banchetto a cui invitò gli dei stessi e, per mettere
alla prova la loro onniscienza, uccise suo figlio Pelope e lo fece servire come
pasto: Demetra, disperata per la perdita della figlia Persefone, non si accorse
di nulla e consumò parte di una spalla del ragazzo, ma gli altri dei notarono
immediatamente l'atrocità e gettarono i pezzi di Pelope in un
calderone[13]. Il supplizioModifica Il supplizio di Tantalo Gli dei
punirono Tantalo gettandolo negli inferi[12] e condannandolo ad avere per
sempre una fame e una sete impossibili da placare schiacciato dal peso di un masso, legato ad un
albero da frutto e immerso fino al collo in un lago d'acqua dolce: appena prova
ad abbeverarsi il lago si prosciuga e non appena prova a prendere un frutto i
rami si allontanano o un colpo di vento li fa volare lontano. Il sepolcro
di Tantalo sorgeva sul monte Sipylos ma gli onori gli furono pagati ad Argo, la
cui tradizione locale sosteneva anche di possedere le sue ossa[3]. Miti
successiviModifica I mitografi successivi cercarono in tutti i modi di
discolpare gli dei da un possibile atto di cannibalismo stravolgendo in tutto
la storia di Tantalo: secondo tale versione, infatti, egli era un sacerdote che
rivelò ogni segreto ai non iniziati, al che colpirono suo figlio con una
malattia orrenda. I chirurghi di allora, con varie operazioni, riuscirono a
ricostruire il corpo originale anche se di lì in poi esso portò innumerevoli
cicatrici. Filosofia Il mito di Tantalo venne successivamente ripreso dal
filosofo Arthur Schopenhauer nella sua opera più nota, Il mondo come volontà e
rappresentazione, come esempio della eterna insoddisfazione dell'uomo per cui
"contro un desiderio che viene appagato ne rimangono almeno dieci
insoddisfatti; la brama dura a lungo, le esigenze vanno all'infinito mentre
l'appagamento è breve e misurato con spilorceria". Curiosità. Il
furto dell'ambrosia a vantaggio degli esseri umani lo accomuna a Prometeo, ma
in questa veste il suo mito si trasforma da peccatore a benefattore. Tantalo,
alla stregua di Licaone, era uno dei re originali a cui era concesso, con il
favore degli dei, di condividerne la mensa: il suo gesto viene visto come un
atto di separazione fra divinità e umanità, che verrà poi ripreso da molti
altri miti come nel caso di Achille. Il supplizio di Tantalo viene citato anche
da Primo Levi in Se questo è un uomo nella frase: "Si sentono i dormienti
respirare e russare, qualcuno geme e parla. Molti schioccano le labbra e
dimenano le mascelle. Sognano di mangiare (...). È un sogno spietato, chi ha
creato il mito di Tantalo doveva conoscerlo." Oriana Fallaci, in Se il
sole muore, cita il mito di Tantalo dal momento che nella missione Apollo
11l'astronauta Michael Collins sarà costretto ad avvicinarsi alla Luna senza
avere la risposta a: "Com'è la Luna? Assomiglia alla Terra? È più bella?
Più brutta? Che effetto fa camminarci?". La tortura di Tantalo viene
ripresa anche da Thomas Mann in La montagna incantata. Un personaggio
dell'opera, la signora Stohr, riferendosi al prolungarsi indefinito delle
prescrizioni per le cure, afferma: «[omissis] Dio buono si è sempre allo stesso
punto, lo sa anche lei. Si fanno due passi avanti e tre indietro... Quando uno
ha fatto cinque mesi, arriva il vecchio e gliene rifila altri sei. Ah, è la
tortura di Tantalo. Si spinge, si spinge e quando si crede d'essere in
cima...». È evidente la confusione che la signora, avvezza alle gaffes, fa tra
Tantalo e Sisifo. L'interlocutore, il sarcastico e dotto umanista Settembrini,
risponde sul punto: «Oh, brava e generosa! Finalmente concede al povero Tantalo
un diversivo. Per variare gli fa spingere il famoso pietrone! È un atto di vera
bontà! [omissis]». Ne La valle dell'Eden John Steinbeck fa dire a Kate:
"Chi era quello che non riusciva a bere da un setaccio? Tantalo?".
Tantalo appare come sostituto di Chirone nel secondo libro della Saga di Percy
Jackson Il mare dei mostri. Il tantalio, elemento chimico di numero atomico 73,
prende il nome da Tantalo, e si trova sotto il niobio, il cui nome deriva
proprio da sua figlia Niobe. Platone, Cratilo, Igino, Fabulae Pausania il
Periegeta, Periegesi della Grecia, su theoi Scholia ad Euripide, Oreste Tzetzes
a Licofrone,Scholia ad Euripide, Oreste, Pausania il Periegeta, Periegesi della
Grecia, III, 22.4, su theoi Igino, Fabulae Apollodoro, Biblioteca, III, 5.6, su
theoi.com. il Scolio ad Apollonio Rodio, Le Argonautiche, Plinio il Vecchio
Naturalis historia, Diodoro Siculo, Biblioteca Historica, su theoi Pindaro,
Olimpiche, 1.60 ff, su perseus.tufts Euripide, Oreste Liberale, Metamorfosi Apollodoro, Biblioteca,
Epitome II, 1, su theoi Tzetze, a Licofrone Pindaro, Olimpiche, 1, 59-63.
BibliografiaModifica Fonti primarie Esiodo, Teogonia Pausania, Pindaro,
Olimpica III, 41 Igino, Fabulae Graves, I miti greci, Milano, Longanesi Cerinotti,
Miti greci e di roma antica, Prato, Giunti, Ferrari, Dizionario di mitologia,
Litopres, UTET, Carassiti, Dizionario di mitologia classica, Roma, Newton,
Prometeo Issione Tizio Sisifo Altri progettiModifica Collabora a Wikimedia
Commons Wikimedia Commons contiene immagini o altri file su Tantalo
Collegamenti esterniModifica Tantalo, su Treccani.it – Enciclopedie on line,
Istituto dell'Enciclopedia Italiana. Modifica su Wikidata Carlo Gallavotti,
TANTALO, in Enciclopedia Italiana, Istituto dell'Enciclopedia Italiana Tantalo,
su Enciclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc. La storia di Tantalo,
su haidukpress.Portale Mitologia greca: accedi alle voci di Wikipedia che
trattano di mitologia greca Ultima modifica 3 giorni fa di Nicola Gotti Enomao
re di Pisa nella mitologia greca, figlio di Ares Clitennestra personaggio
della mitologia greca, moglie di Agamennone e amante di Egisto Minia re e
fondatore di Orcomeno in Beozia nella mitologia greca Wikipedia Il
contenutoAlles Wollen entspringt aus Bedürfniß, also aus Mangel, also aus
Leiden. Diesem macht die Erfüllung ein Ende; jedoch gegen einen Wunsch, der
erfüllt wird, bleiben wenigstens zehn versagt: ferner, das Begehren dauert
lange, die Forderungen gehen ins Unendliche; die Erfüllung ist kurz und
kärglich bemessen. Sogar aber ist die endliche Befriedigung selbst nur
scheinbar : der erfüllte Wunsch macht gleich einem neuen Platz : jener ist ein
erkannter, dieser ein noch unerkannter Irrthum. Dauernde, nicht mehr weichende
Befriedigung kann kein erlangtes Objekt des Wollens geben: sondern es gleicht
immer nur dem Almosen, das dem Bettler zugeworfen, sein Leben heute fristet, um
seine Quaal auf Morgen zu verlängern. – Darum nun, solange unser Bewußtseyn von
unserm Willen erfüllt ist, solange wir dem Drange der Wünsche, mit seinem
steten Hoffen und Fürchten, hin- gegeben sind, solange wir Subjekt des Wollens
sind, wird uns nimmermehr dauerndes Glück, noch Ruhe. Ob wir jagen, oder
fliehn, Unheil fürchten, oder nach Genuß streben, ist im Wesentlichen einerlei:
die Sorge für den stets fordernden Willen, gleichviel in welcher Gestalt,
erfüllt und bewegt fortdauernd das Bewußtseyn; ohne Ruhe aber ist durchaus kein
wahres Wohlseyn möglich. So liegt das Subjekt des Wollens beständig auf dem
drehenden Rade des Ixion, schöpft immer im Siebe der Danaiden, ist der ewig
schmachtende Tantalus. Luigi Corvaglia. Corvaglia. Keywords: Tantalo,
Schopenhauer, Sisifo, assurdo, Camus, tragico. Refs.: Vanini, Bordon, poetica,
Mazzini, Pomponazzi, Cardano --. Luigi Speranza, “Grice e Corvaglia” – The Swimming-Pool
Library. Corvaglia.
Luigi
Speranza -- Grice e Corvino: la ragione conversazionale a Roma – filosofia
italiana – Luigi Speranza (Roma). Filosofo italiano. Imbevuto di
discorsi socratici, insigne per le sue attività politiche e militari, scrittore
e protettore di poeti. C. studia in Atene con Orazio e poi coltivò
l’eloquenza, la grammatica, la poesia. C. e incluso nelle liste di
proserizione perchè avversario di Cesare, ma salva la vita. C. combattò
con Bruto e Cassio a Filippi, poi si unì ad Marc'Antonio.In seguito, C. strinse
rapporti con Ottaviano. C. e console, combattè ad Azio ed ebbe comandi in
Oriente. Per una vittoria sugl'Aquitani, C. consegue il trionfo.C. rimase
però sempre fedele alle antiche convinzioni politiche, e perciò, dopo sei
giorni dalla nomina, abbandona l’ufficio di praefectus urbis. C. e curator
aquarum. A nome del Senato, C. salutò Augusto "pater
patriae."Corvino fu capo di un circolo filosofico al quale appartennero
Tibullo e Ligsdamo.C. scrive carmi bucolici e orazioni. Come oratore, C. e
molto lodato da Tacito e Quintiliano.C. compose un’opera storica, probabilmente
di memorie.Alcuni hanno rilevato influssi dell’Epicureismo, altri di Posidonio,
nel lungo frammento che ci rimane di un poema sulla caccia ("Cynegetica")
composto da Grattio, vissuto al tempo di Augusto.Ma abbiamo elementi troppo
scarsi per determinare le direttive del suo pensiero. Del poeta
Linceo (probabilmente questo era uno pseudonimo), Properzio, suo amico e rivale
in amore, dice che attingeva la sua sapienza ai libri socratici e che avrebbe
potuto trattare del corso delle cose, del sistema del mondo e di problemi,
escatologici e naturali. Marco Valerio Mesalla Corvino. Corvino.
No comments:
Post a Comment