Posts
Grice e Ravelli: la
ragione conversazionale, la memoria, e l’implicatura conversazionale – la
scuola di Milano -- filosofia lombarda -- filosofia italiana – Luigi Speranza,
pel Gruppo di Gioco di H. P. Grice, The Swimming-Pool Library, Villa Speranza (Milano). Filosofo italiano. Milano. Lombardia. HACTENVS ab EIVS PRIMO AVTORE,
HVIVSCE iecundo qmde m mcognitd, ita obfcureliudio tradita,
vtiegerehedum ffi lN.lN INCLYTA Academia HeidelbergenfiltaKcs
&Gallic liflguaeinforniatorcm. TRANCOFViri Hoffmanni, fum
titfc bus Ioann TheodoncidcBry, i»»#>f.DC. XKl/o LLC. AMPLISSJMIS
VI- risquecIari(fimis, Dominis Profcflbribus, ac
Heidelbergenfis Aeademia: Mc- i coenatibus &Patronis
fuisobferuaa- di/fimis, Vrn admeperuene- rit arsmemoru
arttficialisperltalum Mthi tradita^uitantum ei tnbuk, *vt quodmagnt
mu- neris loco mthiofferret , hac ipfaarte mhilpotius aut an-
Uquius haberet( cmufrcifi* dem mihi alti cmoque Ittera^ 2
rum Epistola. rum ftudtofifecerunt,quili- belli huius
c&pia fibi fatta, ed maximee refitafore iudica- runt.)
conicfluraaffqutpo- tuifitentiani baric fitn publicum prodirei ,
iuueniuti , iri cuius tnjlituiione iotius rei- publics.
cardineverfaripru- dentes (emper fenfirunt singulart
munufeulu offerre fed vt aliqua expartegratterganjos antmi
ftgnumextaretycjua fi- ducia fretns vos idipjumfe* rena fronte
accepturosnuU Ihs debito: Deum rogans, vt vos omncs & ftngulos
diu 4 3 (ojjn* £ Ep I S T* DeDIC«. fofbites^
tncolumescanfer- uet> quo @f meafotiHSfy hu- tus Academufalus ac
pra- Jperitas humerunec iniuria macremfapi- entiaea philofophis
appellatajquo nomineetiam Themiftocles, muIciquealiiobinfigne memorias
acumen commcndati leguntur. Ecfi aucemnacuravnicuiqueiat virium ad hoc
conceflerit, tamcnnonoh- ftat, quominusartequadam nature^
iaftin&us augeri, & ad rnaiore perfectionem reduci poffit, ad
quam artemcum proximc viam fternere prejens libellus videatur,vifum
f uit eum publici iuris facere tuoque iu- dicio ac ccnfurae,
candide lc&or, fubiicere-, in quo fi nve operaepre- cium fcciiTe
iudicaueris,er i t de quo mihi gratulcr,ac ad eius generis alia
aliorum commodo,fi res ita tuleritj inlucem emittendamedc-
uin&um agnofcam, Valc. Vicunqs artem aliquam cupit
addiicere,debcc adferre amorem & de-
fiderium,finequibusin nullo ftudio proficitur, Ncmo quoquedebetoffendi
exilitate fundamentorum huius artis.NamTheo- logia, lurisprudentia, Medicina
et septem artes liberales, aliarqj /cien- t;$ omncs,viginti fex literis
confcruantur & ad pofteritate tranfmit- tuntur , nihil aurem
fimplicius illij yiginti fex figurarum aJphabetica-
rumnotisXonfiderandum quoq;, Japides in terra inueniri, arbores cx
ipfaexfnrpere, fed tamenexiisni- hilpoiTe effici, nifi arte
accedente certiffimumeft, cx quibufdaenim fitcalx, mftrumentis
alijcoaptan- A 5 tur ro tur ad ftcuauram, hx
fedione pr«- parantur ad ftruendu focunx idem dc Mufic* fundamentis
eft, m quibus trcs fignantur claues, fitfex no- %x > in his
fundamentum confiftit acus tam excelientis. Idemquoque 4e alus
fentiendunh Si igicut oipniufcicnciarum, & rerum etiam 'naruraimm
parua cognofcarareffe fundamenta , nemo mirari debet fauius
actiseciam talia effcqua? funt quacuor, locus,imago,ordo, loco-
yumacimaginumpraxis, fiueipfum exercitium. Eftautemiocusimagi- pum
fedes, feu receptaculum, in quo imago vna vel plures
poffunt ollocari. Vtimurauteminhac arcedomibus in quibus
oblecuanturcubicu* la &in nsparietes hocordine: lnstantes apponimus
tecgumoftio& qui a finiitra manu eft , eric primus, quemalij
ordine fequuntur, men- fam feu pauimentum ponimus pro ouiato
paricce , & in vnoquoque pariete vna licera M vtinfra, NB.
prxcedendum figurarum ordoin- uertipoteft&debet,vbi quiseisv-
titur inconcionibus , &argumentationibus applicandis, vel aliis
themahabentibus. Quodquidem thema inmedio collocatur &tum
procedendumeft hoc ordine, De reliquis figuris idem efto : qua:
figu- rx ita funt diuerfificata: vt quis gradatim poflit proficere ,
& Mis vti pro variis occurrentiis, Imago eft figura
cuiufcunqu%rei. Imagines rerum fub afpe^um cadentium valde faciles
funf, earum vero, qu^ noa n Ars Memom^ non
cadunc fub afpeftiim, vidcntur quidem difficiiiores, induftriata-
men humana modum inuenit, quo omn umrerumimagines inprom-
tuhabeantur. Qu >\xm mulcasfo- lcnt dareregulas ad imagines
inucniendas, fed nos generalcm vnicam tantum dabimus , qua modis
aliis nonindigentes,paratasfineftudio, &labprefempcrhabeamus:
vcfuo locodicctur» Hqc au tem diuiditur in
propria, quae refcrt illam vnicam tancum rem,cuius eft imago,
vcfiponatur imagoChr.fti vt reprcjencet ipfum metChnftum, sed fi
vtar jmaginc Chrifti , vt legam vir vel homo, eft impropria&c.
Diale&icus hoc ita cxprimic paucis: Quando imago indiuidui
ponitur pro ipfo indiui- duocftpropria, fi vero pro fpeciei vel generis
repra?fentationc, aut fu- pcrioris ponacur , crit impropria.
Adducitur hxc diuifio vt declare- turliccrc intcrdum vti
imaginibus impropriis,quiaA ffit iutitadcxcitandam memoria vt exemplis
de- clarabitur, Altcrad.u (ioneimago tftpcrfeaa, vt rcrumimpcifcaajcdua
den- fevc 14 Aks lAtU6*tM* fevt
omnesviciinundent, necfic- cis pedibus tranfire liceat, iam per-fe & aeft:
foloritur, imperfe&a, (ed inaximafiguracolore rubrovel viridi, nunc
perfe&a eft , atq-, ita nunquam haerebimus, quin hoc!quod petimus
confequamur Tertiaparseftordo, dcquople- raquc di&a funt
, fed duo tantum rcftant adiicienda , vidclicet de- corum in eo
obferuandum Si quis enim velit Chriftum in cru- cependentemita
repraefentare, vt mater fupradcxtrampedibuscon- fiftat, San&us
Ioannes lupra fini- ftram, Maria vero Magdalena fu- pra caput,
valde a decoro deflexerimus: fed oportet fic facerevtvfus & decorum
poftulant* ltem , fit fupplicatio > non erit episcopus qui crucem
fequatur, fcd pueri fymphoniaci , iuniores facerdo- tcs, deinde
feniores, canohici, t£ridem fequitur Episcopus. Itemda Rege intrantc
ciuitatem cogican- dum. b Quarta eft praxis fiue
exerci- tium, de quo poftquintam pr*le- tfionem abfolutam , qu*dam
ne- cdiaria dicemus : oclaua vero lc- jftione Jatum mare praxi s
nauiea- bimus, declarantesquomodo Gra- matic*, Rhetoric*, Dialcftic^re-
Iiquifque artibusliberalibus appli- J«ur,Thcologi*,Iurisprudciiti*
f Medicinx,quomodoaduocati,c6-. uiianj, pr*fides,Legariad
prtncn pes, & cuiufque fun&ionis homi- nes, eadem vti
poffinr* Nunc vc- ro manum operi admouentes in- cipiamus aliquid ad
praxin reduce- re, a minimis paulatim ad maiora
progredientes. Regula vocabulorum intelle&o* rum harc
eft, (nam non intelle&a in quartam reiicimuslecl:ionem, tunc
exprofeffo de iis aduri) dequibus ii iam traftare vcllcmus , nihil
pr*ter ieiunam tna&acionem au- dire- Ars
ditetis.idcoconf«lti U sv,dctut..$ ernims. Vobis monfttate modum
edendifpcciminis, quod nemof.nc Siniculoattispotcft,ct.amf.v..
er.concinuisannis ia utplunbu S memotiamcxetc Uiflct. Vocabulaita^intcUcaamcmo- ,
ia tctinentut , imagimbus eotum inlocispof.tis, atctibutamfign.ah.
quaaamnc. quscxvctcnautno- Sofumctutteftamcnto: Ex hifto.
Sfactisvclptofanis cxtabuhs «oetatum, velcx v.cacommum.h
Uton.h. lcxiftisd.cuttat.l.ccc fingcte ad vohincacem noftram.
tfullum auccm pocctit dic. vocabulum. cuinon ftatim poffimus et-
fineerca&ioncm. Platoquodam tempote docens dcldcis intstahosauditotcsha-
buit Atiftotclcm adolefccntcm ad- ioc nori ca opinionc
doftnns, quapoftcafuit & DiogcncmCy-
^cumicumqucfubtilitctdcmcn- Scc U cyWc loq«ct«ur,
S jf heutermentemaflecutus cft, Ari-
ftoteles clamfecumridebat: Dio- genes exclamauit diccns : Men-
iamquide &c cyathum vidco,men- fcitatem & cyathitatem non
videoS Refpondit Plato, nonmiror;ocu- los enim quibus menfam &
cya- thum vidt as habes; mcntem qua menfeitatem & cyathitatem
vi- dias, nonhabes; haxmolocoEra- fmus in apophthegmatibus:ex
qui- bus conftatPlatonernaliquarrico- gnitiottem artis habuifle ,
multo 1 tamcn clarius id patet ex diaiogo* in quo introducit
Hyppiam tan- quam de magno bono gloriantem, quod 50. vocabula fcmel
audita, quolibet ordine repctere poflet. Hocautcm nerao mortalium
(au- da&erdico) fine fubfidio artis po- teft; colligitur ergo
aliqua fuiflc illum adiutum arte* Idipfum au- ditores noftri
aflequuhtur ex pri- ma le&ione, eodem, quo incepe- runt audire,
die; &fivna,duabus* B ttih iS tribus, aut quatuor feptimanis , pcf
lernihoram bis quotidie quis velic ex hac fe exercere regula , ioo.
200. ^oo*aut plura repetere poterit*
Contiderandumpr$tereahiceft, artem tam cfle natura? congruentem ,
vtnuUusfithominum,quin illa rudi modo , licet nihil vnquam .
audierit , vtatur. Si quis enim velic cogitare , vbi natus fum l in qua
vr- be,vico,domo,cubiculo:nonnefta- tim ad locum confugiec ? Si
vero quo patre,macre, qui fratres, foro- res,(erui , ancilla? ?
nonne ad imagi- nes confngiet? &c. fieri enimnon poteft, vt
alicuius reirecordemur, ne minimae quidem , nifi auxilio lo- ci aut
imaginis. Quemadmodurft enim D t vs principia omniii scientiarum &
artium infudit homini- bus, quibusfivtivelimus, & inali- quo
nos debito modo excrcercex- cellemusjfic&inhacfitarte. Ali-
quandoaliquis indocTus ,agric#la, enthymenaa vel lyllogiimum
con-£cit m ojiiii ficit, folonaturzdu&u, fiillearti
DialedicaEropcradcdinct noneex-
celluiiTetihca^ideiudiciudec^te» risartibus liberalibus &
mechanicis Patet igitur hancartem memo na*conuehifrecuipfanatura,quarri
perficit, ideoqj mirtime ncgligen- dam.Sed longms a propofito denV
ximus, ad fpecimen redcamus. Quamuis enim regula fit clareex-
pofita, tamen nifi exemplisdecla- i ctur,arbitror non fatis eam a
vobis poflecomprchendi. Exemplavero hic poncnda non putarcm, mfi
ani rnusmihief Tetartisamatores
iuua- du Diximus fupra vtcndum efle cu -
biculisCinprinGipio)& applicanda vocabulaintelle&a, vt eo
facilius,& maiori affcftione , tyrones appre* hendere
artcmqueguftarepoffint. fcmngat igitur fibi aliquis cubicu-
lumcuiusparietes quinq; habeant Jocainpnmafigura (licet etiam v-
naquaq; aliarurh vti poffet,fcd hci- Iitatis gratia hac cohtenci
crirhus) B 2, quz funt quinque ,| & in fingulo pa-
rietetotapponendo 25«erunt,qui- buspoteruntapplicarii^. vocabu- la
diuerfa non voce , fed mente, vtlinteum, culter, calceus,hber,
templum|pileus,fapientia, mere- trix,panis,tecl:um |campana,virgo,
bos,futor,diligens| fluuius, cuftos, caro,bombarda,ftabulum| cande-
la,feneftra,fponda,auis, inimicus| En habetis excmplum , iam exer-
ceatis vosin hac prima lectione vt poftmodum ad alia pergamus*
SEntentia fiue textus continuus memori^commendaturacrcti-
netur,principalium vocabulorum imaginibus in locispofitis, minus
principalibus ita eft accommodan- da memoria naturalis , vt adiuta
imaginibus principalium, etia mi- nus principalia repetat.ad quod
re- «ftius faciendum oportet quatuof diligenter confiderare. u
prxci- puam R s Memori^e,
licfl I puam imaginem tocius
fencenciar, nec refert an ilJa reuera prsecipua iic,annon> modo
quiseamprotali iudicec. 2. diligencer aduertendum adprimam cuiufq;
fenceci*di6cio- nem, nam fi redeun tes ad locum a- ciementis
velprecipuaimaginem videamus, vel primamcuiuiqjfen- tenti*
diclionem, facile memoria naturaHs reliqua fuggerit,perinde atqi in
fcholis pueri, fi noexafte re- neac penfum leftionis.quod tamen
aliquotieslegerunt; fi cuiufqjvcr- fus primum vocabulum,reliquis
te- &is,liceret videre , facile ornnia re- citarent, ita
quoquehicfierifoJec iCauendumeftne fynonvmu pro fynonymo
fubfticuacur,nam hic fa- cilis folece/Te lapfus: fi dico mulier,
enfis.complccUon cibi dicendum, roemina, gladius,repleci,&c. 4
.Cu- randum prascerea vc fingul* didio- neseodemrepccancur ordme,
quo vel leclra- vel didaca?fuerunc. Sedcurnos vrges
(aliquisinrer- B 3 rogabi OnciynonymUjp fynonymo
fubfticuacur, vel ne ahquando ordo nonnihil inuercacutf quorum
alce- ruvel vcrunq; fi mihipermiccacur, ordo cric melior &
elegancior: illi enim qui primum fencencias pro- tulerunc no cam de
propriecace vocum &collocatione, qua de fcnfu
expeditofueruntfoliciti. Refpon- deoduabus decaufis idvrgeri, pri-
ma , vt declaretur per artem id fieri poffe:fecunda, magnam affert
di- centi autoritatem , fi auditores do- mum reuerfi (ententias
iifdem o- mnino verbis eodemque ordincin citatis au&orum bbris
inuenianc: fi enimter, quatcr, autfaepiusidde-
prchenderint,eolliget orpnesfem- pcr fentencias ica ab illo in
medium produci. Sed aliquis rogabic forfan mo-
dum, quo duq (uperiora conlequi quispoffic. Refpondeo,forcimen- tis
applicacione ad fingula vocabu-
la,&adcollQcacione:&exercicatio- nci 2S ne, quibus folis illud
aftequemur, ita vt nos ipfos admiremur* Pranereaab orficio
quodinora- tionehabet,(i enim videamnsima- ginem nominis fubftannui
m ac- cufatiuo vel ablatiuo politam , nec- efleeft
alicundeclependerc* ficon- iun£tio,iam fuofimgiturofficio:in-
terie6):io facile obfcruatur. In adverbiis opus eft maiorementis applicatione:
&ha?comniafunr,qn^ deregulaomnium difficillima di-
cerefole musiquadicctficenuclea- tafit; exiftimo tamen ptax;m
vobis videridifficilcm, nili exempiisva- riisilluftretur.
Sit itaq; prima fententia ha?c. Princeps fine 1iteris, quasi
nau is cftfineremigc, &volucnvfinepcn- nis:qua? fic eft
applicanda: ponitur nauis in qua ftat princeps , cum vi-
rocuiustunica talaris plenaeftau- reislitcris, in vefte
veroprincipis nulla eft, & fi c ex oppofito legarn primam
partem : deinde confide- B 4 randa 14 Ans
Memorijs. jranda nauis.in iifq> locis in quibus; remiges federe
foient , nemo appa- ret.ac fertur tardo ac obliquocur- fu, quod
confidero non fine caufa fieri , cum alioqui re&o & celeriore
procedere deberet, &: fic legam fe - cundampartem: ex clauoin
malo pendebit grus vel anfer depluma- tus: ac indevltimam
partemcolli- go,& fic fcntentiam» 61. literis ocu- lis
exterioribus cxhibitam fextan- tum imaginum adminiculo , acic
mentis iegam : atque hoc exemplo fufficiat , cu quilibet ad placitu fex-
centa fibi exemplainuenirepomr, Quemadmodum ambu4antium in fole
vmbra corpus feqUitu r, fic in hac regula imagines comi- tanturres
ipfas. Deinde nonopus eft,vos obligare adipfamet verba, qusE duo
magnam afFerunt facilita- te:regula vero hxc eft:res memorie.
jommendantur , cum fummatim ipfq«f i$ jpforu
negotoriuordoin lociscoj- locatur, In hac tria nobis infinuan- tur;
primum , omniaquaxunq; vo- lumus applicarc,redigcndacfre in
epitomen , non enim cam longela- teque ficuci a concion -itoribus ,
vel declamacoribus ornandi; captan-
da?quebeneuolenti£gracia,propo* nuncur,nobis excipienda func ; fed
faciseric, fiipfas cancumres necef- farias , feu nudas appliccmus ;
ac cum poftea opus eric , ex nobis ipfis ornabimusapplicando,
Secundu. epicome llla eric cam magna,vc vno loco comprehendi non
potfic, nam fingamus biblia incpicomenreda- 6ta,camen erunc libri
Genefis, Ex- odus, Leuicicus, Numeri, Deucero
nomiom&c.&infinguliseruncca- pica, fed vnumquodq; capuc ,
quod quinquaginca auc centum lineas feu verfus concinebic, nunc
can- tumfex, o&o vcl decem contine- bir; & tamen tam paucis
verbis, o- mnia erunc comprehenfa, qua? toro B s bibliorum
corpore. tdemindiciurn deciteris* Neeeflarioitaq; diuifio
inpartesmaiores & minores fein- gerit,& qui ex praecedentib. ftudiis
affert promptitudine redigendi ali- quid in cpitomen & diierte
diuide- di in partes maiores 6c minores, ille valdeidoneus eftad
hancregulam in praxim reducendatrnqui vero id nondum funt adepti ,
vt icholaftici primae & fecundx claffis &c. de-
bentfeexercere vt promptitudine VtriusqjConfequantur.Diicretaaut
diuifio in eo confiftit, vt quae coniu- genda funt non feparencur:qu*
ve- yofeparanda funcnoconiugancur. Tertium accipiende, funt
imagines minorumpartiu&: mlocis ponen- dar. Quartumadiungimus,videli-
cet repetici one,de qua fupra locuti fumus & poftea bis terve
eiufdem faciemus mencionem. Pofluntautcmin comprobatio-
nem rcgute fumi exempla 4. ex ve» terijtotidemcxaouo Tefta* exhiftehis
Ars Memohi^ zj ftoriis,itemfacris&cx
fabulispoc- tarum,& ex vita communi ; dcindc
proponercexempladuodecim,ni- hil mter fc coha?rentia & ignota,
vc oftendatur reg ula a?que cpm mod&:c* da,de,di J
Interponitur vocalis duab. con- {bab, bac, bad*j beb, bec,bed
>&c* cob, coc, cod 4. Vocalis poftponitur duab.con-
fonantibus,vtbra,bre&c.5. Dua- bus vei tribus confonantibus
fub- iun« J|
iungitur vocalis , aut diphtongus. alysduabus\eltribus confonanti-
bus fequennbus; vtplcbs, ftirps, ftre.dts.deftprirlij.inlingua Germanica
fupcriorc & inferiore. Sed hu.ufmodimonftrofefuntfyllaba' &
m rarovm. Exomn.bus itaque lyllab.sre l icienda;funtinufitat a 1 )
& remanebunt,ooo. a ut je oo. ttun ex D.ft.onario quzrcnda
nomina fubftant.ua, ab iis iyllabis incipicn- t.a , & tam
familiar.a reddenda.atq. nunc funt liter*alphabeti , accum
v/uspoftulabit(fiplacethicmodus) vtemur. proutdemonftratum
eft. Quartus eft vtimago pti mx U terx ponatur m loco ; & pro
duabus aut tr.busreftantibus,attribuatura£rio tah .nftrumento
, quod in initio fui .llasexh.bcantivtfiexprimendum efict vocabulum
oma imago prima: tund.tvelfran gI t ; ca pi turprima^
matula.coniungiti.rimagin.primc hterc & cfficit oma:Si vero
ponatur Antonhis quimolam vcrtit, capi- tut mo a
mola&coiungitur imag.m prim* hteta: Antonii,& fic habe- m
us,amo,quodvetbumhcetfit.n- telleaum, tamendeelarationiser-
«jopofitumeft , hicmodus tantutrt fetuit diai, unculis,duaruro>
tt.utn autquatuo.t htetatum.Quintus ve- to roodus, meo iudicio ,
aliis omhi- bus prxferendus, vtmagmshtenS infieni colore
fcribantur in loc.s vocabulanonintelleaa.&ment.s acie f
edeuntcs pet fingulos locoS videamusaclegamus, quod non
tantumnonintellcais.ledomn.b, non figut atis:vt funt voces quatuot
pattiumindcclinabilium figut* A- rithmetics acc potcft appl.can,ac
inteidumetiam intelleais.vtcum nominaptoptia. viforum. fem.na-
rum.cm.tatum &c. f et.nenda funt. Poffunt pre,teteahiomnes
mod.ad libitnro mUceti.vt vna pars per pn- mum. alia per
fecundum.tett.a. aue quatta.velalia pet qu.ntum , ptout CUlUS-
m cuiufqueiudicio commodiffimum
videbitur,efFerantur. Huic ledtioni adiungi folet, dc
perfonarum collocatione &nume- risarithmeticis, quarfubferuientfc-
quentibuslc&ionibus.Perfona: tri- bus modisexprimuntur, i. per
pro- prium, hoccft, quando perfona a hobis vifa collocatur ex
imagine nobis ex afpedu imprefla. ^fper imagine & hic Iatiflime
patet.Nam fic Patriarch ? ,Propherar,Chriftus, Apoftoli ,
omne/q; fanfti repra?fen- tantur, & omnesquinoftro(ecuIo
viuunt,feiundianobis. Sicpluri- mos fanftos, Pontifices, Imperato-
res , Reges, illuftriores homines poflumus cognofcere , infpe&is
i- pforum imaginibus 3 &ex figno ipfis attributo. Sic
Petrusclauem,Pau- lusgladium, lohannescaiicemha- bet,&c. 3.
modovtimur, vtroque praxedenti dcftituti , videlicet per
fimile : vtpote perfonam nunquam vidi,imagoeiusnonextat,
confu- C gien- wsam giendum igitur ad
fimile,vt fi vetim exprimere Clementem Papam,po- nam hominem mihi
notum, cui nomen eft Clemens, quod ex facic nota eolligo , cum
ipfum indu&um concipio veftibuspontificiis atque
itafaciesnomen,habitus dignitatemrepraefentat, ldem de caeteris eft
ludiciutmMalim ego hxc ctiam per quintum modu vocabulorum
nonintelte&orumcxprimere. Nu- menarithmeticipereundem quo-
quepoiTuntexpnmi: fedfi quisha- bere malit non ipfasmet figuras a-
rithmeticas,fed quod cas reprefen- tare poffit, ita eft accipiendum
vt pro i. candelam, vel vlnam pona- mus: pro z. anferem, cygnum
fe- dentem: pro 3. anguillam tortam vel (erpentem , aut
triangularem: pro 4. figuram quadrangulare vel pileum facerdotakm:
pro * . ma- num: pro^. ftellam: 7. normam murarij,feulignarij: pro
8.calicem, horologium arenarium, perfpicil- lum:
rffl 2 Aks Me Jum:
pro^.cornuvenatoriumrpro io mctamiaculantium,annuJu mj vcl
fcrpentcm mordehte catidam, efteremus. Exhisdecem fimplici-
busomnescomponuntunperinde ac ih notis arithmeticis fieri
viJe mus. QVando nobis ipfis habendae- ntconcio.vei oratio : duo iici-
musefle: Pnmo pra-fupponimus, pnmamillam cfie fcripcam vcl im-
preflam, aut faltcm animoconcc- ptam. Secundo nos haberc locos
paratosadillam collocandam, his auobus przfuppofitis , prima crit
tegula, vt ipfarii a principio ad fi- hem tarde & attente legamus: v
C rereconfideremus qnid fit materic intotaconcione : lecundaerit, v
C dtuidaturin partes maiores. Thc- rna,primamath6matcpartem,
fL cundam & (quod raro fit) tertiam. I hema m medio ptimi
parietis; prima pars in mcdio fecudi, fecutv» dainmedio tertij ,
terti* in medio tertij cfollocabitur. Subdiuidentur
maiores partes in minores , prout materia le patitur fecari. Tertia
imaginespartium minorum , quae femper adfunt , erunt collocanda; in
circumftantibus quatuor locis, quifin6fufficiant,interpofitisqua-
tuor aliis, fecundam locorum figu- ram habebimus , eaque variabitur
tribus modis. Tertia pars continet per diuifionem vigintiquinquelo-
cos in vno parietc, qui fufficiunt long flimx concioni collocandae:
I In medio collocabitur ipfum the- ma&quzcunq; de thematehabe-
' bimus in viginti circumftantibus locis ponemus: item
iniecundofc tertio , ac (fi fuerit) quarto pariete fiucetiam quinto
, qusecunquede vnaquaque parte erunt difponen- da,probeneplacito
euiufqj.quem- admodum exemplo latius ad ocu-
lumdemonftrabitur. Et eftvaIdefacilisIabor,cumno-
frshabendaeft: nam fi nonfufficic femellegifle,biscervc, percempo-
ns inccrualla legam, manc,meridie & vefperi. fi collocacio
imaginum non tam celericer procedir, diucius immorabor,non opus eft
feftinaco. Sed plus difficulcacis fubefle vide- tur, cum alcerius
concionem cupi- musexcipere, nefcimuscnimquid didurus fic, tum vnum
cancum efle fingimusvidelicec, nos habere lo- cosvaldebeneformacos,
vtdeiis cumnon debeamus efle folicici, fi poft inuocacam S.Spiricus
graciam dicic chema,fuo loco ponecur,fi fta- tim, antequam ad
explicationem eiusprogrediatur, diuidat induas vel tres partcs,
ill* fuis quoq, locis difponentur,fi non diuidit,fed the- ma profequitur
, omnia compen- diofeperimagines excipiemus.per regulam rorum.
Abfoluto thematc diuidit>prima pars fuo loco ponen- da,
&itemfecunda, rcditadexplicationem primae parcis ia viginti v jecis
excipientur,prout di&um eft> Excmpli gratia. Tempus eft nos
jamdefomnofurgere, Kom.Jj. fta- timcoliocabitur homo tenens de/
xtra manu horologium arenarium, finiftra falcem . & alaria habet
vel ad pedcs, veladhumerps, iamha- bcs4imidiumthema, in
vnaparte. cft leftica & altera ex oppofito , ex quibus morc
quotidiano profiliunt c}uo (efe vcftientes , in altera parte duo homines
qui ha£t,enus male vi- xerunt, emendantvitam, virtutes excrccnt,
& femper intemplore- t>us diuinis in terefle videntut »
iarri altera pars expreiTa. eft* Si dicat tri- plex in facris
literis innuittir fqm- pus,corporis,pcccati &mortis,hoc autem
thema de fecundo genere iptelligitur : pona in vna parte dor-
mjentes , in alia peccantes , in alia Joculos.quibus csidauera
imponun- ^un&fic vlterius progrediar,donec primam pattem>
fecundarn, £ foi- fan tertiam eciam abfoluerim, in quibus
cota eoncio vel oracio ver- fatur. Scd qu#ret hic quifpiam, quomodo
fieri poceft.vc canra celericace excipiamus acqueillc Joqui- tur,etiamfi
dedita opera velit verba celerrimeproferre, Quacuor id
adminiculis futuru eft* Primum,oportetconfiderare hanc artem
excipiendi per imagi- nesefle compendiofifiimam, itavc
quodconcionator/oo.ita vtmulto cclerius excipiam,quamille loquatur,
etiamficoneturmaximeverba mira celeritate profundere. Nam ii exemplum
memorabile, vel hifto- riam mihi cognitam incipit propo-
nere,antequamioij.aut ^o.proru- lit di&iones , ego paucis
imaginib* exprimo , & expedo quando ali- qmd iubiunget, mihi
non notum, aut illud etiam efFeram : quod ali- quoties in vna
concione, vel oratione, fieripoflet: cxempli gratia, Incipit dicere inter
alia , vt autem luculento monftrernus exemplo, hominibus
ecclefiafticis magnum deferendum honorem eciarn a viris lummis, Rcx
quidafuo nosdocuic exemplo.qui obuiamhabensduos monachos 5 ha?c
tantum protulit, e- gopono Regemhonorantemmo- nachos,
fratremr«prehendentem, tubicinem antea?des fratrisexcur- rere ad
regem & cum illo loqui pal- lidovultw, membrisque trementi-
bus, deindeabire, abfolui, ille vix 20. cxpreflit di&iones & ego
totum exemplumnotaui&c. Sed quid faciendum , illo
mihi C $ nota diccntc > inftituenda ne erit a- liqua
repetitio di6torum,id aliqui xnihi fuadere voluerunt , icd mahm
attente & patienter audirc, licct fat jnihicognita. Namfi
inftitueretur repetitio , forte atitequam illaeflet
abfoluta.cocionator aliuddiccret, atque ita illam abrumpere
cogerer: quodconrufioniscaufaeffe poflet* Quartum eft ipla
cxcrcitatio , vt poftqua hxc itapercepta, incipia- rous concionem
fimplicem . ac non nimis copiofamapplicare, omiflis in principio
citationibus , doncc confequuti fimus concionem fatis fceliciter
exprimere , fine citationi- bus:deinde ide tentabimus & quin-
que tantum eitaxiones excellentio- res locabimus, quo comparato 8.
retincbimus : quod fatis eft. Nam fi ex vnaquaque concione quinq;
aut o&o ietincrenturcitationes , anno abfoluto vnoduoUaut
tribus pr«- cipua vtriusque Teftamcnti mc- m item fi mi-
nordonec inter argumentumpro- feratur ac tum ilJa fuis quoquelocis
difponetur ; vt modo di&um efi Quod fi fit indu£tio,tum tres
enun- tia tiones ponentur , & tertiae adde- tur fignum, quod
fignificat, & fi c de casterisj& in quarto ponetur co-
clufio 48 Ars MemorijE* clufio: namcumpomntpluraeiTe
membraininduftionc, longumef- fet omnia collocare» vtdmnis ho* mo
cft mottalis , omnis bcftia eft " mortalis&c.ergo
omncanimaleft mortale, Ex his facilc colligituri quomodoSorite»,
Dilcmroa,vcl a r li$ argumcntandi formae fint dif po- nendje.
. Reftat, vt rormam nunc aliquam praxis , iuxta promiftum ,
oftenda^ mus,nihil n. obftat quin iam nos in haftenus diftis
cxerccrc incipia- inusin fequenti le&ione. Romifunus leftione prima,
la- ~ tius fextadehis traftaturos, fic jgiturnuncaccipite: quinquc
for- mis fupra didis fextam addipolle, vt duftis /i. lineis reftis
totidemque transuerfis in vnopariete fmtccn- tum loca & in toto
cubicuio 500. hocmodo qux
p 49 I 1 3 4 5 6 7 8 \r
10 T T A 1 T 1 *t
ii J 5 16 '7 18 19
20 1 I zz 2 5 26"*7 28 19 30 1
T 3 2 u E 35 3 plus illc quidem proficiet, fed rriaior
rcquiritur ctiamlabor&diligentia,& deiftis diftindiuis
haftenus nihil dixeramus. qux (uam fecum fueruntvti- litatem. Nam
aliudagentes,vtilia memoriff retinenda commenda-tera- rum
humaniorum,aiterum Theo- logiz.tertium lurifprudenti^ qua*-
tumMedicin$,quintumI^iuil hp- me fextum hiftoriarura facrarum,
ftptimum hiftoriarum piraphanarum,oaauurn EKcni^a, fiempra-
bihurn Ars Memori^, h bilium facrorum, nonum
propha- norum, dccimum comicorum, vn- decimum controuerfiarum ,
duo- dccimumcafuum coQfcicpqx &cc. acper fubdiuifionem per
domos, cubicula, parietes de qxia odaua leclioneinfpecielatius. JT\E
collocationclibrorum & citatione au&orum dediclatio- ne& celeri
fcnptione nunc agendum eft nobis. Quod ad primum
attinet,cumcoliocandinobis func libri, neccflceftimagineseoruha-
bereparatas, vt autem rediushoc fucccdat,qu^dam(untobferuada,
/♦ kribendiomnes libri quos iudi- camusnobisexprimendos, 2.quer
primus Regum , Saul primus rcx ifraelitaru tenet manulibrum.
fecundum Dauid tcnet , tertium manu tenet Salomon y quartum lc- hu,
LibcrprimusEfdrx,tenethic librum, in cuius rrontenotaprimt
numeriarithmetici. Secundus,ide tenetlibrum cum nota numen, idcm
iudicium dc 3, & * Tofeias cun^ cufti
angclo, luditha cum Holofc&- no, Heftera cum Afluero, Ionas in
ore Balena?, Ezechias cum ferra,lc- remiasinlacu, Danielinfpelunca
leonu, &c t Matthscus cum angelo» Lucas cum boue, Marcus cum
Ico- nciohannescumaquila exprimi- tur, & fi idem diuerios
fcripfit li- bros.diftinguendiiunt aliquomo- dp. Marcus fcripfit
Euangelium, poniturcum Chrifto:ScripfitA6ra Apoftolorum, pro
quibuscum A- poftolis collocabttur. loannes fcri- pfit Euangclium,
proquo expri- mendo, poneturin iuggeftovncie denuntiari folet: Idem
icnpfit Epi- ftolas, hoccxprimcturfimcnf^affi- dcns fcribat:
Apocalypiim,pro qua cxprimenda ftabit oculis in ccelum defixis, tanquam
res nouas&admi- rabiles videns. idem, vel ilmile iul- dicium
eft de reliquis* Iuftinianus* pro primolibro inftitutionum, ftabit
luftinianus te- nensparuulibellum manu, in quo D $ «dc
Ars Memoriae» crit nota arithmetica primum ex-
primensnumerum,profecundo protertio i. proquarto 4. ldemfi roagnum
teneat librum , in quo ut figuraprimum, fccundum, &e.ad 50.
v(queexprimens,legam libro Digeft. / 2. 3. &c. Si Cod. addita n-
gura.legam luftinianusCodicislib. j^.i.&c. Sic Nouel. &
Virgilius libroi£neidis,ur^ &c. ftabitVir- giU
cum^neatenenslibrum, in- fcripto numero arithmetico, Vir- gil.lib. Buc«licorum,
ftabit Virg.te- nensmanulibrum,incuiusfuperfi-
«icmultapecora.Virg.libro Geor- gicorumin fuperficic erunt imagi-
nes multorum laborantium ter- ram,&c.
Ouidiuslibrotriftium,Ouidius librum habet m manu vultu
admo- dum trifti: De ponto,cum iibro fta- bit in ponte,
metamorphofis, in fu- perficie libri. Daphne mutabitur in laurum
Adeon in ceruuro, & fic de cacteris. Nemovnquam fuit
auditorum,quihicaliquaminuenit difficultatem,qu#maiorvideturinci- tationc
, quam vulgo quotationem voce barbaraappellant,qu£varia- tur
pro diuerntate profeflionurru Theologus dicit:Qua:ft.Rcip.arti-
Culo,membro,parte,&c\ iuriscon- fuitus, inft. Dig.Cod. NoueL tit.
leges paragrapho,&c. Medicus,Fen. trad.cap.aphor. fe£t &c.
Philofo- phus, Tex.comment.reducituraM- tem omnis citatio ad tria
capita, vi- delicetadIibrum,adnomelibri, &
adiun&alibri, &nominilibri\Deli- bris exprimendis modo didum
eft, cni illud adiungi pofle videtur, ipfos pofle cxprimi per
imaginesli- brorum, quos poflidemusjquofquc inbibliothecahabcmus,
ex adfpe- ftu vnum ab aliis /ecernentes: vtfi velimexprimere,
luftus Lipfius li- bro?. polit.ponamimaginem Iufti Lipfij,^ dabo
illj in manum meum librum,queinteraliosnoui, inqijo f olitica eius
funt: Vult aliquis «ita- rchoc modo: AuguftJib. i.de ciuie, Dei,
cap. $+ ponitur Auguft. tenet manu librum,digiti duo cre&i indi
• cant fecundo . retro cum in parietc eftciuitas,
incuiusfupremitateeft turris> eftftatua Dei,alteramma-
liumiuxtacaputhabet extenfis di- gitis, qu* reprefentat quinto,fi
ma- ior fucrit quinario>vt libri,vel capi- tis numerus non
poffit digitis quin- qucoftcndi, tum oportet vel ipfis notis
arithmeticis maioribus, in fu- perficie libri pofitis,vel figuris ipfas
repcaefcntantibus indicare : altcra manu tcnentes inftrumenta iuxta
caput, fimplicia vel compofita, te- prxfcntantia quem volumus nu-
merum* Si autem idem audor Ix- pius citetur, vcl diucrforum libri
& capita, vt a lurisconlultis fit , qui (c- mifaciem vel totam
continuis di- ucrforum au&orum citationibus
rcplcnt.tumvaldedifficiliscavidc- tur tra&atio : ncq; vllus dc artc
mc- morix fcribens , mihi hacinparte fatisfacit. Et licet multos
modos tradidc tintalijdehacartcagcntcs. tamca cgo poft longam reidifcuffioncm,
exiftimo illas citationes maiufculis literis,aut%nisiuxtalocum
cuiad- hibcnturfcribendas, acfortimen- tisapphcatione, frequcntiq;
repe- titione, oculis extcrioribus ficimprimendas , vt dcinde a cfaarta
ad fuum locum translata-, acicmcntis videanturacrepetatur.
Quodmi- hivaldeprobatur,acad praxim re- duci non ita difficultcr
vidctur, Quod fi id non placet via commu- Jii memoria: mandcntur,
frcqucnti Jcaioncforti mcntis applicationc, &rcpetitionc. Nihil
enim eft tam difhcilc , quin paulatim obtineri poffit.
Nuncaddidrationcm admirabilem, omniumque nefcienrium captumcxccdcntcm,
tranfeamus. Qua-cunq; altcri cupimusdi£rare, UU pnrnum ipfi exafte
memoria fenercdebcmus, noncomunimo- do,fcdger rcgulas artjs,
atqueitaa- pad
,] pud nos conftituamus > vt primd fcribe^rimum,
fecudofecundum, tertiotertium,quarto quartumpa- tietem.quinto
menfam aflignemus velpauimentum.ac deinde ex fuis cuique locis acie
mentis legentes di&emusvocabula, fententiasaut resfme
epiftolas, quemadmodum exemplis racilime demonftrare li- ccbit. tn
vocabulis tam certo pede firmiterque proceditur, vtfiquisi
principio, medio, fine, re&o vel re- trogr ado iubeat ordine
procedere, finehsfitationc&errorefuccedat. Intententiis
& textu continuo eft maiordifficultas, fedquaedemort- ftratione
vnius hor* ita fuperetur* vt ante illam pret eritam duodeeint
repetantur verbotenus eodcm or- dine. In epiftolis & textu continuoi
codemnoshoc modo dirigere de- bemus : diuidenda erit epiftola vel
profa in partes maiores vnius lineqj fefqui,duarumveltrium:
Deinde" fingula; partes iuxta regulam ien*tentiarumdirigend*,
provnaqua- qucepiftola opu$ cftcubiculo-dif- pofitis igiturofto,
dcccm. viginti, trigmta, quinquaginta, centum, (nam co artificium
pcttingit) ex luiscuiq; locis & cubiculit diftabi- mus. Si
vnaepiftola quindecim, aliaoftodecim, aliavigintihabeac
patticuias.icdeuntespretcribimus Ulosfcribas, quiabfolucrunttin o-
&o, dccem, vel duodccimnonita dimcilecft, fed quinquaginta, o.
auaginta, vel centum diftafcma-
gnamtequifitptxparatione.-vidc- Jicet quatuor , quinq;, ve I fex
men- Iium. ln qua.quod nos maxime mo- leltat.eft- meminifle
quidcuiqj vl- timodixctimus.- ptocuiusleuami- nemultafuerunta nobis
excogita- ta,& ab aliis fuggefta , quariam reii- cimus, vtpotc
melioribus inuentis: icihcet , opot tet vbi tettia forma &
invnoquoquenec plus nec mmus co locare, quam in fingulis vicibus
volumusdi&arc. nunquamautcm dubi- fed etiarri /ooV
epiftolarummateriam femel audi- tam ficartiapplicaturum, vtreuer-
fus in Mu^um cas in ordinem ac debitam redigat formam , ex quo
patctomniaafcretineripoflc,qu« coram irriperatore aut rege
dicc- rentur: qUorumaliquaparsrionra- ro effluit,ndn fine iricommodo
Im- peratoris, Regis,aut Reipub, qu* confideratamoucrcpoflunt,
vta- liis omriibus prarferatun Vcl eft,qui 6,6
Ars^Memori*' 1 ftudiis diligcnfcct incumbit , peta > cultates ,
ofFcrc libellum fuppltcem principi Ecclefiaftico vel ciuib.dc •
«detiumacmcntemindicat, pctit tecipi in mifnetum atamnorum. ne
tepuliam patiatur.offett fpccimen, admittitut.admiratione & fpe
con- reptade oblcquio & fetuit.o Rei- pob Chriftianxabillo
pra:ftando, Tccipitutintet alumnos.continuat iudium, cutfum
abfolu.t, acam cenatimaddiuctfaoffieia foticita- tur ,
faftus-neti 6bi tantum, ied ia- ihiIisbacutas,&ofnamet.tum. A-
Tius iniecit mentionem, fe ^o. aot t? diftatut um: al-j fupra fidem
efte iudicant, ceftantdepofitop.gnote, illeexanim. fententiafegefta,p.-
gnus ioo.aut eotum aufett. Poftte- mo cupit quis admitationi eflc
a- ; Uis,ac ^«ramnltonwn **«JJ2, 6j coetu i idoneo proponit
animi gra na.fiftciat. Devs bonequantatnc adrmratio, qualis deeb
opinib, q U3 } tama! Sedh* cn imisoperofa, & * communi praxi
remota.cupitis fcP re modum in vfu quotidianopofi- tum, vcfcilicec,
accepto Jiterarunl ™«culo, leftifq. ordine cpiftolis,
ftatimd.6temus, 4 . y . fic. lntelhgenti pauca. Facile
efl: autern eum numeruro excogitare velab aliis accipcre : vocabula
fcri- bentur ordine , deinde fcindentu.r forficulafipgula,,
mifcebunturagi- tationeinpileo ycloUa, nc quxab qadem litera
incipiunt coniungatv tur.deinde prout vnumquodque
in inmanum veneritafcribeturfigno, Quod hoc modo fcripcum
eft,a ne- minemortalium, imo nc qui. eab ommbus fimul huic rci
operam n&- uantibus, naturaliterpoteftdctegi, etiamfi totam
vitam infumerenc. Si veroquis velit conuenirc in inter-
pretationefignoru cum aliis, tum vnus altcrius legeret fcripturam,
fi vero hodie cum nouiiullis conue- nero, cras velim alio
ordinecom- ponerefigna, iteru erunt tam igna- ri le&ura?,atque
alij , variatio poteft multisfierimodis* Hos tres modos licet
mifcere,vt vnumvelduoperprimum, deinde per (ccundum vel cercium
,cum rur- (us per quemlibct trium ad Jubi- tumcuiufque.
£ft autem obferuandum in fcri- ptioneceleri, nonomniavocabu-
la effe ponenda, fed tantum necef- faria, ad rem nobis fuggerendam;
ornatus gratia m publico loquen- tes, & capcanda?
bencuolentia», E 4 pluribus quam opus eft , vtuntur, QVomodo
fcptcm artibus libe- ralibus,grauionb. dilciplinis, Theologiae,
lurifprudentiae, Medt- cinae applicctur;quomodoProcu- ratores,
Aduocati, C6filiani,Prxfi- des, Lcgatiad Principcs,& alii ea rn
fuoquiiqueofficio vtipoflit, nunc eft dcclarandutru Grantmaticar,
Rhetoric*, & Diale&icae.omnium difficilime accommodaripoteft.A-
rithmctica CiMuficaj. Geomecria:,^ Aftronomi^, facilius , quod h$
ido- neas habeantimagincs,quasinillis inucnire difficilimumeft.
Capicn- daeftitaque Grammatica dilcrece compofna, in quonihilrcrum
ne- ceflariarft defic,6c cui nihil etiam fit fuperflui, bono ordine
& prarcepti- pnum vcritate infignis , diuidedo in quatuor
partes, Rudimenta, Syn- taxim,profodiam,& annotationcs, Rudimenta
ponentur inprimo la- tcrc: 7j tereprima? domus
caftri iiteraruru humaniorum,fyntaxis in fecundo. Profodia in
tertjo, Annotationes in quartolaterc. Inprimocubiculoa- liaque
nonnulla, litera? earumquc diuifio, quidexipfisfiat,&o6to o-
rationis partes vfque ad Nomen.In o&o fequcntibus cubicuhs
omnia que. denomine habentur, In deci- mo cubiculo Pronomen,in oclo
(e- qucntibus omniade verbp, Jn dcci- mononocubiculo departicipiojn
vigefimode Aduerbiojn vigefimo primodeconiunaione, Invigefimo
fecundode Pra-pofitione & Inter- iedione: Vacant tria cubicula.
Ia fecundi lateris primo cubiculo De- finitio, piuifio,Propo(itum
leufi- nis,& in quar to pariete quinque re- guI* concordantice,in
fequentib. duobus cubiculis, Regimen Nomi- natiui, inalijs
duobusgenitiui, Sic Ablatiui, Accufatiui& Datiui.ltem
lnfinitiui.Participii, Aduerbii, Cd- lundionis, Prspofitionis,
lnterie- E 5 clio aionis.lnaliisdaobosde6guris.Ia
rcrrioUtetcProfodia.qu^valde paacscubUuHscomprehendtpo-
feft:fednonrefertfivacental.quot ln quarto latere A nnotationes ;
fc.ta nwcflariss. Eodcmmodo Rheto rica, Dialcaica& ceter* in
quatuor cqualcs dmidantut partes, & appl*-
l^turvtdiaumcft.ingcnercqu.. dem . fed in fpecie mahtis fcire.
Quinqimodis cxprimiomn.a pol- &,quorum aliqucm ehgemus no- ftr
0 ca P tui,&ingenioconuen.en- pore- Pnmus cft
omniumdimcm- mus.vt videlicct per imagmes qua- lcfcunq ; figarc«ar.
Sccundusrni- hi pr* cstetis placet; qui magn.s h- teris
repraifentat inf.gn.colore: K fic in vnoquoquc loco , dehn.t.o-
nem,diuifionem,autaliudpono, q> lineam vnam, duas vel tres
conu- net, & hoclocum habet inomm- puS non habcntibus in
promptu i- • maeines.Tertiustransfe«fexo£to. vel deccm lineas
impreffas a l.bro 84 hfl
& difponi t m fuo loco parietis, & fie multain vno cubieulo
collocantur, Quartus librum fcindit in partes 6f eas materiali ter
affigit,ita v t in cen- tumlocis totam videat Grammati- cam ,in
totidem Rhetoricam,Dia- Jeaicam,^Biblia,Diuu Thomam, Inftitutipnes
Juris, Dig. Cod. No- uel, inft. Med.Hippo, Galenum,&
alios,Hiftorias , & quicquid pme- rea voluent,etiamfi omnes
fcien- nas cupiatvnoconcludere cubiciv lo , cum placet oculis leget
cor- poralibus. Quintuscftvtdnndatur Grammatica a velqualibet
ahafci- entia in partes minores & in vnor- quoqjloco,fineimaginibusautlittranfponendo
poteri- mus cor rigere,& arti perfe&ius ap- plicare. N
mautemfufficit habere Bibliacxpreffapcr iroagines , fed o- portet
habere intcrpretationetex- tus,vtcmur ergo cubiculis triplica- tis
, & in primo loco ponetur: In principio creauit De v s ccelum
& tcrram,in oppofito explicatio,qux quoniam folct
effeiongior,interio- rem habebo locum, ita vt textu duo loci
icfpoadeant t Thcologus cupit Ars MbmorijE. 77
preterea rctinere eonciones.qua* applicatasin caftro Theologia! di-
fponet fecundum regulas, dcrcti* nenda concione oftenfas,accedcn-
tc repctitioncomnes in fpecie reti- ncbit&cum
illicxtcmporedcrea- liqualoqucndum.tantum dequali- bctrepropofita
affcretfc materi*, vt futurum fitdifficilius exitum, quam introitum
inuenire. Dcinde quatuor Dodorcs Ec- cleba: vei alios
quofcunquc contro- ucrfiam quamlibctcum vcra inter- pretationc ac
fi bonuseft Philoio- phus , quod rcquiritur in illo qui
controuerfias vult attingere. ado- mnesobieaiones ab aduerfariisal-
latas.racile refpondebit.deteget vi- tium argumcntationis .
videbitue etiamquomodo cafibus Confcien-
ttxhscarsappiicetur.atqucex his Tneologuro, vcl Theologi* ftudio-
lum.coiligerepoiTeexiftimo, auo- modo cuicunqueparti
Theologiaf applicari poffit, qj, od ad ftud %^ iuin fum
Iurifprudentiae , confuluerim quafi per przludium omncs titulos per
artem difponere.regulas iuris& paragraphos , vt refto , &
retrogra- du,& intercalari ordine promte re- petat : deinde in
eodem lutilpru- denti^ caftro,in vna domo ad quatn peruentumerit,
quatuor libriinfti- tutionurn, in vno latcre primuflUri altero
fecundum, in tertio tertium, in quarto quartum.ln fequenti qua-
tuor libri digeftorum: totidem irl fequenti,donec orhnes coliocati.
Deinde ad CodiC. tranfitur,ac mo- dodi&oix* libri difponuntur :
po^ ftremo ad Nouel. vcniendum,& co-
metationesinC.orpusiurisMynfin- geri , Gailii , Wefembccii ,
Cuiatii, & aliorum fed quomodo id fiat iri fpecie debetis
intelligere , dilobufc jmodisid fiet,primo,vtprimustitu- lus
ponatur in medio primi parietis primi cubiculi, &: in
lociscirctfrri- ftantibus,quicquid de eo notatu di- gnumcft,de
eotitulo. Infecundo prima Ars Memoria,
primalexprimitituli Sc in circum- ftantibus ofto vel viginti locis.
Iri medio tertij primus paragraphus, inmedio quarti fecundus
paragra^ phus: in fequenti cubiculo quatuor paragraphi fequentes
& fi c de ca% teris.donec omnes paragraphi f uc . rint
colJocati , tum /ecunda lex & paragraphi , deindetertia &
para- graphi.donec omnes tituli, Icges &
paragraphifintdifpofiti, cum iis in circumftantibuslocis ,
quznotatu maxime digna vibebuntur ; Alter moduseft, vttotfumantur domus
quotfunttituIi, &invnaquaqueti' tuluscum legibus, &
paragraphis, itavt non opus fitvnaquaq; domo egrcdi,nifiomnibus Iegibus,
&pa- ragraphisinueniatur, quicquid de eis (citu dignum eft
& necefle, Sed lurifconfultus fit Aduoca- tus, Confiliariusvelpra?fes.
Aduo- catus quod fibi dicendum difpo- net, fcehterproferet,quicquidviH»
voce ab aduerfa parte dicitur, exci- picntur,
pientur,&quicquidad vnuquem- quearticulu
pofteaafeeritrefpon- dcndum- Habebitcubiculaoppoii- ta } in primo
ponet ca quann caula egerit ; in oppofito collocabitur quicquidab
aduerfarijscotrafuurrt clientem aftumeft-. atque ita per-
multaactcmentistranfiens.videbic quid a fe in caufa f uerit aftum ,
& m oppofico quid abaduerfarijs : occurrentibus itaque in via
publica clientibus , & de caufis f uis confulo ordine
interrogantibus, confidera- bit in quoto harc vcl illa cubiculo
& acic roentis percurreris, vnicuique rcfpondebit,quafi
omniainmani- bushaberctdefcripta. Simodobc- nc fuum fecerit
officium , & repcti- tiononfuitnegleda, Siveroconfiliarius,caufas de
quib. ad corifilium referendu.difponet,accertius fuo fungetur officiojnfuffragijsitapro
ccdet,vthabeat locos paratos , fin- gulaabalijsproiatadiiponet, per
regulam verum ex quibus fuum faciec ARS UEMdRlj,
ruffragium.deindealioruttipoft fe etiarn locabit, & oihnibiis
latis, fi quidfuo adiungendum putabit,vc perfedtius fit proferct.
Si auterrt X nefes fuetit,tot a m caufam vtrinq; agitatam. fubitoexcipiet.difponet
deindefufrragia fingulorum exqtif.
busperFeaiore.npronuhtiabitleri- tcnol, qua: quidem iam fiunt
hatii- rahs memoria: bohirate , & I 0 ncere a rbicror,quo.
^"^'"'"«ommodetftu- dns, & funa 1 oni.
Trahfeamus ad Medicmam , ftudiofus Medicin* per prsludium difpohat
ih caflro omn,afuafimpIic, a& a ph„ ri f m ^ H.pprocatis,
Deindeinfritufone- IenfK ,P ° fteaCOni P endlfi G4. lenr ,
H.pp OC tatis& aliorO : Cauf as * dt? '"'"^ morbi
*'* «ed. 1 s,Prefcn pt i 0nct p tovnotlll . i .que morbo, quas deinde pro
intcn- f:one,vel rcmiffione , qualitate per- fonx,£tatis,
(exus,temporis,& loci, angere , vcl minuere potcrit , vt illa
omnia femper habeat,mediante re- petitioneinpromptu.Confiftitau-
tem Mcdicinainduob. potiffimum i 4 Inconferuanda valetudine 2. ln moibis
depellendis, Conferuantur fobrietate,non folu in vi£tu & potu,
ied in omni pr^terea a£tione,&mo- derata corporis exercitatione,
faU tus, dcambulationis &c. Omniu difficilimumvidetur rede
poflc co- gnofccremorbum, quod fit infpe- «ftione oculorum ,
linguej , vrin* cx pulfu,&:maxime ex relponlione pa-
tientis,quemtamdiurogabit , do- nec aliquid eliciat,ex quo tanquam
vates colligens omnia.dicet caufas,
dolores,tempora,intefioncs,inter- ualla & fi morbus aliquis eft
fim- plcx , facile adhibentur remedia, & nunquam fere ex
fimplici morbo homo moritur, fed fi plures intrica-
tifint, m Dflinii- i i
0' Ars Memom^ ti fint,tumdifficilior eftcura,
&hi tales folent nos e medio tolIere, qui- bus curandis
nobiliore opus efle puto medicina: Chemica fcilicet (quamquidam
Paracelfifticamvo- cat) qua?extraaisoIeis &aquispra?.
ftantiflimis , aliifcjue fingulari mo- do prarparatis, effeftus
eduntadmi- rabilcs: ac vbi communis abftinet Medicus , de falute
argri defperans (pace veftra qua?fo hoc didum fit
Galenici&Hippocratici) illi pra % itantiorib. medicinisa-grofaluterh
quaficertam,Deofauente,promit- tent, acreftituent, nuliaftipulata
mercede,nififanitatereftituta No qUodhis verbisaliquid derogatum
velimGalenicsarti, fedquod par- tem vtramq; coniungendam , narri
Chemica , direfta ratiohibus dc ex- crcitiis quar paflim fieri iri
fcholis iolent, aliquid fingulare, neclaudo illos.quifine
ftudio & exercitatio- ne, folo vfu , riobiliorem partem il-
lotisquafi pedib. voiunt accedereV F * f ct j fed hicverum
quod de Poefi ait Horatius : Altenus fic altera pofcic opem res : &
coniurat amicc. Lcgatosad Principes velimcfle in Khetonca et Dialeaica
versatos, ac pnterea multarum rerum ha- bere expenentiam: quibus
nifior- natus ruerit, non fatis idoneum pu- to tanto muneri.
Habebit cubicula triphcata, in primo loco primum difponet per
regula rerum , articu* lum&quodtuilli occurrit refpon- dendum,
in loco oppofito , ita in cx tens progredietur , vlquc ad io*
30,40.50. abloluta nomine Regis vclPnncipis narratione conuertet fe
ad primum locum , & ex duabus autpauciflimisimaginibuslegetac
repetet articulum:ex oppofito rc- fponfum,nuilo prauermiflo,q>
qur de quotidie ficri videmus a multis indece.viginti, viginti
quinq; aut ttitfinta.exercitatione&longovfu, fcd arns adminiculo,
& certius id ipium, & in plurib. fiet.Procuratorcs quemadmodum fe
dirigere de- beancexiis,quaede Aduocaus dicla
iunt,pocerunc3nimaduercerc,ideo ne longiores fimus, vel fepius ea-
dcmdicamus, inde petenda relin- qiiio. Mercatorum a&iones
omnes funt figurata?,&imagines habent in prompcuideoq ;
ficuciiibrisfingula infcribere folenc, ica facianc in iocis
pcrimagines, velper liceras maio- res inflgni colore, &: breui
exercuio confequencur promptitudinemle- gendiaciemencis,
Nuncii &ahi , ex fupradi&is ec- iam fua? poterunc
fticcurrere me morie^ quamuis mihi ars nobilior
videatur.quamvcalijsquf.mftudjjs exculcis demonllrecur: non enim
exquouislignofic Merainus.ideo- quecwmiudicioarces funuhisaa
denda% Ex ijs qua fexca,fepcima, & oftaua, ledionibusdi&a
funcanimad- uerti poteft bibl Eftantvc z8. rcguias in me- xv dium
adducamus, quibus ob- /eruatis, maiore cum gracia. memo- iix ars
exercecur, qu* tam faciles func, vcle&asexfuperioribusincel-
ligantur.-ideoque aliquas tantum exemplisilluftrabimus, vceaocca-
fione dicamus de arte memoriar, nequclocisnequeimagloibuscon. fhnce,
i J ropnmarcguiaigiturharc erunc obferuanda, quod oporteat
lmaginibtis dare adiones ipfarum aftioni conqeniences : non enirn
re&eaftiofabri lignanjconciona- tori, auccontraattnbuatui:Secun-
da. QuandoaliquisconcionemjO- rationem,autcaufa:acl:ionem,artis
regulis applicuit , in dicendo cauc-
redebetagcftibusindccorisabarte
pronunciandi,vtiiimmobihs,dcfi- F 4 xis in parietem vel in
cecram o c ul is ftarct , feu relpicere t \n huqc vpl il-
lumlocum,&c. Nam ex prascipuis eft poflfe celare artem,
dcxtcritatc U libertategeftuu obfcruata* Tcr • tia,fi forteoccutrat
io.vel iu voca- bula, quae quis videtur retenturus
iineapplicatione>turonon opus cft fubire labore irnaginum
collocan? darum x fed fufficit notare praeci* puum , quod nobis
alia reducat in, rocmoria. Ex his dubito an ex rn.en- te illius ,
qui di£ram icgulam poftc-. ris rchquit^ alius quis ehcuerit arr J
temilbm,quxneclocis,neq;ima* ginibus vtitur. quxque prima
fron- tcparuividetur momonti fi tamen, debito
modoappliceturincredibi- lesproducitef Fedus^eaficfehabct,
Excogitantur vocabula qusedam artis, inquihus vnaquaeqihcerare- Lij
prajfentatprimam fencecia; di&io- nem , feu primariam
cxemplimc? morabilis vel hiftoria? : qua habita, tacilc excicatur
mcinoria ad tepc- tcn- U e, t 9 tendum quod iam a.ntea
imp re {. lumhabcbat.-c.g.Putonim:P.l>ri n - ceps, V.vtin
marc-.T.tyrannorum, 0. obedientia, N.nulla. S. fctuire,
1. m t ebus, N. nobilis; initia lunt o- fto ientcnttarum. Sic
fequens:aua- magalerap: refcrt duodec.m excm-
plorumvocabulaprimaria, quibus lolet rcgula rcrum illuftrari.Sed
vi- detui mciior cir e modus,fi vocabu la lmt ex fyllabis compofita:
vt.ant- uefpal,Antiochus,Vefp a fianus,AI- exandet: plus cnim
memoriajfuc- current. Non poteft ca cxcrccri ex tcmporc,
fedoporrctpefotiuharc vocabula excogitare , dcmde ex mu it
istacereah>ot catmina. vel nexamctra, vel elegiaca, vel faphi ,
ca.&adminiculovnius elegiaci ic aut plunum lencentiarum , ex-
emplorum memorabiiium , velhi- ftor.arummeminiflcpoftumusrfcd
aiiashic fubiungamusrcgulas. Oportct imaginibus tribucre rootum, fi
vcro rcs fuerit immobilis, ponenda cft perfona, qux de* cenci
a&ione n? oueac . Nonconuen;cimaginesefleo- ciofas,
alioqui non fatis excitarec mcmoriam.E,G. ficquusponacur, dcbec
pcde terra puliare: fi lupus o- ues deuorare,& he. dux reguls
facis pacenc ex regula vocabulorum in- tellefcorum , vbi diftum eft
, atcri- buendascxcellcnccs a&ioncs,
Sireseftanimaca,fedparua,vc acarus, culex auc fimilis,
cribuenda; erunc lmagines maiores,feruaca ca menipfamecfigura: vcficulexma- gicudine
columbx ponacur, acarus oui,&c t 7. lmagines habeant
proporcio- nemadlocum, &nonexcedanc.vt a pi&oribus fieri
confueuic, qui ia exiguacabellaexercitum.velregio- nem magna ad
oculum monftrant. 8. Requiricur prauerea vc perfo- •
nxinlocis coliocaca: fincgrandes, viuse , & efficaces, quoad
fieri pocc- rit:quoniam plus excitanc memoriam, qua? cciam fatis
cftexplicata in regula vooum intellectarunu Nefintfolita? efleinloco,
in quo collocand* erunt, non enim fatis efficaciter cxcitarent
memo- riam; vt,fl iedes confueuit efle in lo. co,&tameibi
proimagineponen- da,inucrfa vel pendens conftituatur ; quoiignoconftabit,
nonrem ordmariam, led formatam efle pcr imaginem. tx improurfo
collocantibus fufficit vnam in loco ponere imaginem ed perotium &Icnte
fifiat, noneft mconurltum plurcs vnoin Joco conftj cuere , bcnc
diftinctas SC comrnode ic oculis mencis offerentes Imagines habeant
a&iones deformes.fufdasvehidicuias, uia plusmouebunt, fiactamen
imein- honesta, & indecora repracfentatione. Do&e
CICERONE monetdcvigo- re fcu vitaimaginum, quoniam rcs, quas
experientia cognofcimus in- tenfe facere ad fuicognitionem &
contemplationem , idone (unt ad efficaciter excitadam memoriam,
quales iunt res noua? > rarar, admira- biles,deteftabiles, ridicute,
defor- mes,horribiles, monftrofk,velex- ceilentes
pulchritudine* Item res cxcellentes in dignitate.velin con- trario,
vt Papa, Imperator, Rex, pauperlacerisveftibus, fcabie ple-
JIUS, &c. /3. Repetitione quadam vten- dum in
collocatione imaginum, pofitis quinque vocabulis, quatuor vel
quinquc fententiis,vel pcriodo, repetendapriufquamvlterius pro-
grediamur: illa & diligens coniide- ratio valdc ftabiliuntmemoriam.
i 4t Sihocdie res aliqua pofitafit pro imagine.eadcm proalia re
non eft ponenda fequenti die , vt fi ho- die imagincm agni
proagnopofu- erimus, eras eadem nonentvten- dum pro innocctia;
quoniairrcon- fufioncmpofletinducerc, pnefer- timfiprioris non
fimus oblici, auc non benefueritperfigna variata,
autbenefirmatadiftinaionc men- tis,&repetitione*
Cum oratio vel Periodus mc« mons commendanda cft ad ver-
bum,prim M m bis tervelegenda eft tarde&attente,deinde
diuidenda inpartesmaiores,&minores, qua- rum imagmcs
collocantur in locis 9 vtlupradi£tumeft. incollocationc
voeabulorum h^cgcnus per lexum indicant, vt G diuiti* exprimendar ,
fceminam di- uitem ponam, fi hber virum exer- centema&ioncmlibro. Figura?
& imagines habeanc propartionatam altitudinem , nc oculus fe
nirnium debeat elcuare, vt videatj aut nimium fe dimittere*
deindecauendumneimagovnaal" tcnfuperponatur.-namprior
deleretur. Informationeimaginumnon opor* Ars
Memori^. oportct nimium feftinare, nifi vr • g£at ncccffitas
, nam occurrentc poflcaimagincmagisidonca,ditti. cilc crit eam
collocare, aha pnus fublata , & moleftum omitterc me-
Horcmiconfiderandaigituromnia diligentcr,antequam imagines colloccntur.
, Antcomniavidctidu,vtima-. eines fint rerum notiffimarum ,
82 abftincndumififtis& incognicisi cumhabcripoffunt verx
&c cogni- ta>, &aminus cognitiscauendum, occurrcntibus plusmanifeftis.
2 o Quemadmodum fimilituao locorum multum obeft in iis for- mandis.
itaetiam imaginum inca- rum formatione: ideoq; danda cit opera, vt
fint diuer fe, ne a! loqui er- rorfuboriatur: qux diuerfitas faci-
le habctur, vcl per figna,resattn- butas, adioncs , vel alia
accidentia: Vt tres Papai.vnus claiem, alius an- chora,tertius
cornumanutcneat: tres viri, vnus faltacaliuspugnat,
tertiusluditalca,&c. *«H*- 9
a iu Habenda quoque rario efta:- quiuocorum,&f y
nonymorum,ne procanecceleftidicatur terreftris; pro petra faxum ;
pro enfe gladius* profeminamulicr.&cnecumres diuerfis
exprimantur nominibus, vnum pro altero ponatur , qux me-
tisattentione diftingui poflunt , in collocando & repetendo,
vel alio figno. *2. Sipluresimagines exprimen- C ! at
vn ° in l°co,perfone varian- djen 1 nt ) vtvnavelduemagna:,cum
puribus paruis,netammultiim- ipiafintefficaciores. Jh
Cumverba&conceptusca- piunturcharta, &inlococollocan-
tut.noneft applicandamemom chatta.vellocis, fed hisfolum,q uia
diftraaioparitconfufionem. &va* cillationem. «mn ^
C non eft vtcnn " n » i a omn.buspaffimrebus.fedtantum
•nretcntudifficilioribus. vtincau! farum $6 farum a&ionibus,
difputationibus concionibus, &c. Potefttamenali- quis, fucceflu
temporis rebusqui- buslibetgrauioribus, magifquefe- riisappUcare:
vtlatiflime patet ex o&aua Le&ione. Requirituradhanc
artcm be- neexercendam vacatio mcntis, nt peroccupationemexteriorem
vir- tus naturalbdiftrahatur,minufque idonea fit ad oftickim
difcrete fa- cicndum: iuxtatritum vulgari (er- moneproucrbium:
Pluribusinten- tus minor eft ad fingula fenfus. 16. Vt foelicius
fuccedat in hac artc cxercitatio, requiritur in ope- ratore
maniuetudo , ne ira, amore inordinato,odio, impatientiavcla-
lioturbeturaffectu, ty. Sobriusquoquefit, ne pere-
brietatem velcrapulamvirtutes naturales fuffocentur, alioqui fenfu*
interiores fuperfluis humorib. im- pedirentur,vt rette fuoncquirent
fungimunere* iS.Tcra* m Ars Memori^. $f
i8.Tempusmagisidoncum,cuiri inftud..s )C ftmatutinum; quiapoft
qu.etem. &dumlibereftahimusab aliis occupationieus, aptior eft
ad iufc.piendum ; iuxta ptouerbiumAuroramufisamicacft^Non quod
Vcfperihora 7. S.p.nonliceatqua- dtante vel femihorahuic exercitid
vacarcvelutctiam 8. 9 .,o.ahteme- nd.em, & 3 . aut^. poft
meridiem fi cu. per ncgoca iiceat fnam ita fa- c.£dum a
rtisamatoribu S) prc C ipue ftud, ofisKedquodvt.liuscom- dmfque fit tempus
magisidoneuni el.gcre, reb grauibus cxpcdiendis. 5ed
trahfeamus ad mcthodum ftudcnd.artibusl.bcraiibus, &g«-
r" b «dif C ipli„is,minbrelabore & frudu maiore , connexam
arti mcmor^quaquis comilitohes fu- petet hoc dcftitutos.
quamuis ih^ fcen.o & induftria pr*ftantiores; Qua qu.de
perfpicaciore ingenio LecWp fe colligercqueanrcxo- G
mnibus fupradiSis , tamen in aliorum gratia cam hic nude proponemus C
ofiftit ea in vndccim articu- hs i:Vt cius difciplin». cui volumus
darcoperam,auaorcs pr*ftantio- resnofcamus.ac vnumexomnibus Principem
eligamus, inquoomnc studium et industriam colloccmus, rcliquos tamen
femelpercurramus. Diftnbuendi erunt mtresordincs, in primo erit
primarius ille , vt in Theologia , Biblia , in iurifprudentia, lnftitutiones,
&: Corpus luns,in Medicina, Hippocrates et Galenus; in FILOSOFI Ariftotcles;
mtcr oratores CICERONE, inter Poetas VIRGILIO, &c.Habendi tamcn &
lcgcndi secundi et tertii ordinis auftorcs,vt fi quid vtilefc notatu
dignum,quod noncft in primaricaut non tam bc- ncindetransferatur in
fuumlocum apud Principcm. Nemo cnim m omnibus^que excellit, &
vilis ah- quis lcriptor, interdum partem a- hquam meiius tradat,
quam excel- ^ lens, fl iens,quicum plurima
egregiefcri- picnc quedatamenab cohon tam cxcellenter tratfata, atq
; apud alios raedijaut infimiordinis inucniuii-
tur.quimuItavuJgaritcr, vnumvel duo cximie tra^aruht. Pr*terea qux
plurcs cadem habent , abfo- lutc & perfpicue fatis in vno
feruan- danotatisinmargineJdcis,inquib 6 apud alios
inueniantur, vel faltem ihindiccreferantur. 2. Libri dcindc eorum
in com- r pcndium rcdigcndi, tranfportatis
coomnib.fcituncceflariis, vtquafi I vnumex omnibusfiatcorpus.
h Tumaptediuidahturinlibtosi eapi ta , materias , idque per
partcs maiores&minoires. 4* Vnaquzque
imago,qusadeft femper, ac fc offert exprimenda, &
fujsqu«quelocis,vtfupradiau eft„ J dilponenda. y.
Rcpctitio quotidiahapartisa- licuiusmaioris ccrta horaeft infti-
tucnda, vt parta conferuetur, & iu- G i ffo I0 o
ftaindiesfiat acceffio, quod caput eftinomniftudio. 6 Vulgo nota
funt de lectione pr xuidcnda . diligcnti mcntis inter
docendumattentione.&retraaan- da, quar pauci obieruant: qui
vero idfaciunt,hocfolo,rcliquos idnc- gligcntes. longe
{uperabunt lndifputatioriibus,pauca:,ied vtiles
quxftiories eas fi ignoremus memoriae commendantes, aut li- bris,vt
ex ipfis rruftus iequatur; ne- glefta illa puerili difputatioric ,
qua certant liberare fe , ne ad pulfum fi- niende; difputationis in
Catalogurri reteraturaca Przceptore die Sabbathi i fi (xpius ( quod cafu
ficn poteft; notati fuerint, negligentiz ac-
cuienturtnullaferealiaindifputaii dovtilitate. 8 Iri
dubiis frequenter dottiores commiluones, vel ipfi profeffores
funtconfulendi,quodquidam nc- glignnt.timentesproderefuam incapacitatem fcddepellenda
eftifta timiditas, ftudijsjpcrniciofa, quid enimtuarefcrc. fifinitocurfu,
tuo- mniumfis docT:iflimus, quamPro- feffor de te habuerit
opinionem? quamuis frequens dedubiis conful- tatio,infalhbiIe fignu
fit diligentiar. Nota eft Ariftotclis fententia,' Dubitarede
fingulis non eft inutilc.' 9- Omniafernperftudiaflantper
interualla temporis,vbi hora in ftu- diis
pofita,tatilperrefpirandu,opti- me n. ita fuccedu t : ac plus
proficiet fex velofto quotidie horas lmpendensintcrmiffioncquater interposita,
quam qui a quinta ad vndeci- mam , & aprimaadfeptimam vcl
o&auam continuis fcnccat Iabori- bus , ingenium obtundcns
potius quamexacuens. io. Temporeferiarum,poftquam
anirnushoneftis rccreationib. fuent rclaxatus . & corpus modcrato
refcdumexercitio, faltusmodera- ti vel artificiofi^deambulationis
pi- hcAc.aptiorafuntmultoadftudia, G 3 va-
yalctque tum acies mentis, vt cultri poft iuftam acuitione. Si
igitur dua- bus, auttribus horis lufui honefto tribu;is, vna
ftibtrahatur ftudiis tribuenda.deindepcr vnaautduas ad lufum redeatar,
illa plus proficitur, a aliis duabus, & ingeniu tum pene-
trarc&quafi in clara luce videre ex. periemur, adq alioqui
caxutimus. iu Adhancmethodumeciamfa- C\t plurimum index
vocabulorum, (ententiarum. rerum,locutionum, artificii
Khetorici,6cunq ; notatu di- gna, indicis auxilio, semper in prdptu habebimus.
alioquilegendisre- legendifquelibris, vita hominum breim
confumitur, atq; indefeffo studio, bonar methodi deftdhj Syfiphi faxum
perpetuo volutamus, omnibus itaque authoribus semel le&is. si
quid mihi viuavoce, ant scriptis tradandum, indicc dirigarpcromnesaudores quosinpul-
pitocollocato, fuoquemqucordi- ie et materiam feligam meo iuditio conucnientem,
redigam in ordinem, addam elocutionem, et sic confecero librum vno menfe
vel duobus, quealioquitnb, quatuor- veannis non absolverem de
quacunque re loquendum, femper eric perindiccmprgfto. Videtut hic
ali quis rogaje: CICERONE, VIRGILIO, OVIDIO semel tantumin v.ulegendi? etiarn
vtquic- quid notatu dignum iubito portis habere: Sed vt
geniusoratoriusfe infinuet, legedum aliquid ft equen ter ex CICERONE
Cvt Poeticus ex VIRGILIO, OVIDIO, veialio, que (ibi quis imitandumpropoluit:
atq, haecfaciunt ad methodum ftudendi in genere: Sed daturus operam FILOSOFIA
comparabit dt&ata iub, eodeprxceptorecurfu prxcedenti ab.
aiiquo„ qui c^teris perfectius exceperit, eaque precibus velprecio
impetranda,ex hjs pra>uidebit,que, Profeflor dotturus eft ,
diligenter audiet, retra&abit poftea, fi quid addat vel mutet,
notabit : Ac plenifli- 8i$fj m W) 0
tf fliflime docentem aflequetur. Non contentus tameniis habebit commentarios
eius vniversitatis, in qua studiis dat operam, et yidebi t an
aliquidnotatudignuminiisfit, quod nonhabeatur in diftatis,
velcomrnentariis Cux Acadcmi: fi fueric (vt non est dubium,
quinmultaerunt) ad sua diclata traqfportabit, Vt exomnibus vnum flat
corpus, quod diuifum.pcrcaftrum/domos cubicula, et c applicabitur, vt
ex supradidispacet. Hisaccedat repetitio quotidiana eorum qua? dofta
funt, vfque ad eum locum,ad quem 1 roreflor peruenerit docendo ,
de- lndeabinicio, adlocum, ad quem cumpcruenit,idque vfq; ad finem. inita
logica vna femihora matuti - na et alia vefpcrtina repetet aliqua
partem logics divis* in triginta rc pctitiones, vt singulis menfibusto-
camrepetat. Vel sive litduas femi- noras coniungere, vtcontinuam
niane impendac horam , cuiufque Q $ relin- %c6 Ars
Memorije. cam diuifam in 30. repetitiones: et ita suo cempore
dc metaphysica. Hoc modofiec, vcomniaquxcun- die fiat
acceffio, quod caput studio- yumefleante di&um eft. Eueniet
ctiam vt cun&is fimul memorix in- hxrentib. et collatione omniu
in- cer (c , videlicet principij cu medio £ne,huiuscumprincipi0
& medio & huius cum vtroque melius longc Jntelligantur
& multa ex iis dubia «ccurrentia» vel quae ab aliis obiiciuntur.ad
quae alioqui cascutimus, loluantur : tantaquc hinc nafcitur
akcritas , vt vix diqi poflit , dum in cxamine publico vcl priuato,
item in di(putatipnibus ad propofita cxpediterefpondetur, fcadquaeftiones
aliis propofitas animus refpoa- dcrcgcfti^t. Valdc precerea consultum fultum
eft, a parentibus, magiftris et filiis proponi aliquod prxmium
uomodo diuidatur imago. Deordine. Regula vocabulorum.
Platonisauditores* Vlato caliuit artem mem&ri*. J$
*uomodoperfinuid agendum audituri concionem. ; 7 Adodus excipiendi
celeriter qu* dicuntur. *>uiddgendum concionatori in fine
concionis. 4° ualu debct ejfe legatus. Precuratorcs.
Mercatores. Huncii. Bibiiotheca. ^ntodoquiUbetcogaturfatcrivcrlti
temartis. nonx Leftionis. teguUneceJfari*. g Cauendum ageftibus
indecoris ibid Ars memort* foclocisvelimaginib. /i
isiri* 7* ibid. 77*7»
I* ibid. ibid. ibid. ibid^
*4 *$ ibia\ ibid. ibid.
No comments:
Post a Comment