GRICE E MASTRI 2

 10.49. €f feq. e potcfl propri? dcfiniri 53.qu0 fenfu definiatur d "Porph. $.6.quéna eius de finitio,C quoexplicada $. Y6.quomodo;genws diflinguatura Jpecie inratione. vuiuerfalis $.19.de .udiuiduis completis mediaté pradicatur, de incopletis imme aliat) 5.51.de iilis per modi generis de ifiis per modi Jpeciei. $.39.quocna fit corrte datiuuwi generis, vt eius [ubucibile $.44quo verd pradicetur in reél o de inferiori dus cfló. dicat partem efientia $. o.poteflate coutinct. fpecies, C differentias,nom aliu 5:54. licet diuev[imod? $.56.efl (pecies infima vuiuer[alis $.$8. jwpremum Cr fabaliernum [pecie uo differunt imratione yuineijalis $.60. quomodo ad eius vni uer [alitateu Logicam pluresrequivantur. |pecies $.96. quomodo ad Merapby[icavs $ 91genus quomodo dicatur jemi à mattria $. 136 t. GeueradiuerJorum pradicam. nullam babeni oem differentia conftitwtind, aut diuifi uan 9n€45€0€5 |pecit s 6.43| ubordimata c6e5 babent omnes diffevétias [upcvio" yum geucram conflitutiuas.6.42. H H? biwusyquod eff Itimum pradiccmenti communis explicatio ridicula 8.122. «liasnagis cougru1,0ued cousbiiuatur pev wniontm forma ad fubie et ium 8 | E, 2.[iu fit vnio accidentalis fiuà. fubit antialis 8. 214., Dentitas realis quid fit 1 .66.eius adequat [ignum tbid.identiras formalis quot modis (umaiur 1.86.quo Jenn comcidat cum tdentitate efjenttala ibid... 'Indiuiduuu, vt fic, proprié nequit definiri 1.48. quomodo differat à fuppofito, cr perfona $. 97.q40t modis [umatur ibid. quo patto à Dorph.definiatur $.98.0105 defi mitiones expiicantur $. 106. nedum identicé yfed etiam formaliter, € direGià præ dicar: potefi s. 109. Inhzrentia propri? conuenit accidenti predicamentali non predicabili q.105. ^ 'Inítcumemum,fesi modas fciendi quid [ity quotuplex 1.1. quodmam jpeciali« ter jpeciaies dirigat operationes 1.16.metbodus noneft inflrumcntum d ceteris cá« diflinfium ibid. quodnam [it perfettius 1. 17.   [ntclle et tus agens € pofJibilis 4.$9. varus cius atus 6o. Intentio quid fit 3. 111. efl dupiex formalis, Cr obictitwa, Cr vtraq; prima, vel fecunda ibid.quid jecunda intentio 3.112. minus patet ente rationisyvelut ctia fpes. €i65 3.114. (9 etiam relatione rationis 3.1 (5. inquo fenfu fit formater ipfa come. paratio p.[Jina $.120. Q«omodo prima, €? fecunda intentto defintantur, € diffe pznb $. 12. . QUO a8 fiant. jecunda mmtentioncs 3.122. an folus intelletius efficiat fecundas intentiones 3. 113.exercità pradicantur de primis accidentaluer figni: etiam e[Jentialiter 4, 116. 7 yag.vna fundart potel [uper aliamy Qr tunc vua. fu mitur, vt quicyalía pt modus 3. 12g. L Inea efi (pecies quautatis cotinua 7.69.et cfl fpecies infimaynà [ubalterna.7.8e L Liceius fignificant res ipjassnom voces 2.3.qu0 feníu dicantur fignificare voces $bid. quom do (ubordinentur vocibus 1.4. figskeenad placitum 4. s. | Joxus uon «fl jpecies quantitatisvel " tim non difiintla à [uper fi cic 7. 70. Logica membrum Philofophi quaft. Mrenes multiplex eius nomen, 7 ac. epiio ioib. 1. alia naturalisyauta artifictalis ibid. 3. 69 bac alia docens, alia vtems dbid.4 vtens efi babitus diuer[us d aocente ibie.. quelibet pars Lügice diuiditur in docentem, 7 vtentem ibid. 1v. topica pecuitari modo dicitur vtens ibid. 111 fi mis Logic in [esr ab ;Arifl.tradita ibid.i$. tam internus, quam externus y itemm. formalis  et  obieliuus ibid. 17. Obieium Logice Atrifl. e(l [yllogifmus ibid. 24. Logi.e in je eft inflrumentum. |ciendi incommnni ibid.3 1. non vt dire et iiuum  fed. srisbe vim dirigendi bid. 34. poc C Logica docens «fl [cieutia 1bid.40o. nen tamen ars ibid.q1vtens e$t arsynon fcié.  gia ibid.tamen pajfiuà fumpta dicipotefl [cientiaibid.45. docens ex naumarei eft: fcientia realis prout ab J4rifl contexta ronalis ibid.48.cur fic ea influucrit tb.$ à, ; ^ Logica eft (ciétia [peculat ina tbid. g6.cfl Jeientia cou ibid. $9. no efl fimpliciterue ce Saria ad acquirédas alias [cientias ibid.61. efl facultas f/mpliciter organica ibus 36.c[l diretiiua operationum idealiter ibid. partitio Logice ibid.G.. Q9 feq.   Longitudo, Pide Quantitas. M t GO AY Ateria propofitiouis [unt termini, C propofitiones [unt materia [yllogifmi, 10. 1. Z ide Ind. Infl. : x Metaphyüici gradus predicamentales diflinguuntur abinuicem ex natura vei formater, tranjcendentales veró tantm virtualiter 1.93 « Methodus accipitur dupliciter y fub vtraqy ratione ad Logicam fpettat 1.96. de ratione ipfius dh quod priusad cognitionem pofierioris dirigatur ibid. nian di án(irumentum ab alij5 diflinGium 1.16. cíi duplex compofitina C7 rejolutius y.100 ^ vtraq; pofsumus vti im facultatibus tradendis 1.101. me ibodus feruanda in cime tijs tradendis 1,103. intexendis quaflionibus 1. 10$, Y$5t Eo Modi rerum alij intrinfeci,aly extrinfect 1.80, | ( et 1 Sere Motus nom efl vera [pecies quantitatis contiua 7.7 1« quo fenfu motus non de« tur ad relationem pradicamenialem 8. 3$«  FÆRSPCM OCT MEE A.   h 1, " jl  cd I Mult itado, Vide Nvmierss. N | Vara co mm«ai5 vide vaiarcfale ia eff doy duplex mature communitas, fed imdifferentia pafiziut, Qr nezatina 4.20. INece(fi:as duplex zafolut2, 7 ex, japp i tiones vel fimpliciter s [ed conjequen tis, G7 fecundum quid, fea cau(?quencia 10.56. Negatio, G prinativ moa fuat entia rationis 399 | Nuærus alter qu amtitatiauss aber tran[cendeas 7.5 3. neuter efl eus per. fe vni. 754. ideó quantitati anc mon c(l vera fpectes quamusaus 7.46. join pro mate vialt ejl aliquid reale $.$ 4. [pe Eat ad predicameniwn quantas,quia fii ex diui flne cou: inus ibid. ride Qsanticas. Oo (2 2 fcientig eil cicca qao4 fetentia verfatur 31 1.diuid tue in comple. . xum," incomplex um ibid.iacomplexum vel fwn:tur improprid pró oui ni  et osquod'in fcientia con'deratue,vel propri, quod ef. fuus fient a, 13. boc ell duplex tot ale adequatum, fei attributionis, CF parttale ibid. virumque diuiditun áinmateriale,  et  formale 11.14. ]  Exiftentia [ubietli tam partialisyquam tot ilis faltim pro (latu iflo potefl à pofl e rjorisnon d prioriin [cientia probar iyi bec [umiur pro toto proce(ju cogno/cenduns ith e facultate 11.20. de obictlo rationalis fcientie pre[uppoauur exiflentia obiettiuzy:t de obietto [cientie realis, apticudinalis, acbaalis veró aliquando pra requiritur ex parte noflri intell: Gas v2.24. quomodo obiecium debeat babere qui d vel 12.36." feq.obietIum [pecificum virtualiter continet pajones,generici veró potentialiter 12.38.q8am nece[fit atem babere debeat 13.46 quomodo omnia con(i derata in fcientia dicant ordinem ad (ubieGkum 12.49.conditiones ooictli fcienti enumerantur y 1.54.0bieCfum completum, adequatum enm fcientiam n9 eft materiale tantum,;vel formale olim, fed ex vtroq; contt tutum. 12. 18. "bic et um adequatum Logic, vide Logica, ' Opcracio. intellettus, vide Cognitio . Opinio quid (it ür quotuplex 14.2per quid [cientia differat, C fu[picione y^ : La orte Yield pertineat ad opinionem 14 | .nquit flare cum attu fcientia de eodem obietEo x 4.1 pre fenju de potentia Dei abfoluta po[fiat flare fimul. 4.18. . quid dicendumyvi habitus imporiant 14. a3. E Oppofita nd fint, eorum [pecies 94. qu fint oppofita elatiuà g.$. que con trarié ib.qual;s (it diflatia contrariorü 9.7. qualis repugnátia 9.8.quo vnu cótrariii wonnifi vni contrarietur 9.9,quimam effecius formalis contrariorit 9. Voforma ceu. traria opponitur  et  in gradibus remiffis ib. alia funt mediata, alia ymmediata 9. 1 Oppo[ita priuatiuà qu et  [int.9.1 2.eorum conditiones ibid. quomodo à priuatione adbibium detur regrefju 9.33... . Oppofita contradiiiorià Latio Tp m cat inc omplexa ibid. inter. [.» abfolutà fumpta numquam datur medium, benà tamen inter incomplcx a cum, yæategoremate jwmpta 9. v. minquam ver) medium per participatioæm 9.16, quomodo bc oppo[iio (it omnium maxima 9.21.ad faluandam contradidlionem 4 . parte vei non. [ufficit diflinlio viriudlis, aut vationis vatiocimata 9. 23. 5 O:do dodrina quinam (it 1.97. jnterdi coincidit cit ordine natura iwid.diuidityr  in comp [itiuumy, GT rejolutiuum 1.100. P A(io pro ietate vide Proprium: paff »redicamentum definitur, ac eius  "jpectes $. 202.7ur diftinium confltuat pradicam, ab adio ne 8.205 Praxis » y cord eret Pb n it acbionzin auure intel edualisqug aliquo patio est dirigibili 4 volwttate lependeas «2. 100:/lu8 fit elicitay fiub impe. rata Lm ^d iiit etiam intelle ctiua va.101.requicitur quoque quod Md principio tutrinjéco eog dy cedex wi cozmitionis rezulan:is L2. 103. i£e m quo d ribera Vs. 10 4446 polumatis elicitus ce pvimarió praxis, imperaius. vero je».  CHA La "A "wo y^ Fündarià 12: 105. definitur d Scoto t 2. 106. Pra et ica cognitio, Vide Scientia. : Przdicabile, ide Pniuer[ale ; Przdicamentum quid fit 6.1.5 3. efl fubief um in lib.predicam.ibid. predica: snenta pofsun£ conititui m vnum 6«2.dcbent ponirealiter diflintla 6.12.có gruitas denarij numeri illorum 6.7.quanam direi in prédicam.reponantur,ac eo vum conditiones 6.19. in pradicamento fub(lantie dij poni debent in concreto y in alijs $e etiam in ab[lratfo 6 19. vltima fex prádicamenta nom dicunt folas de. nominationes extrinfecas, aut modos meré ab[olntos 8. 192. fed puros re[peGius extrinfecus aduenientes 8. 195: i Przdicari i7 pu € inqualeg. Pradicatio alia exercitasalia fignata 5.8. € 3. 11$.alia formalis, alia identica $.107.Ó 10.62.vtraqi diuiditur ibid. prsdicatio inter abflratla, € concreta quo patto fieri debeat 10. 64; [CAN n,'Prami(fz demonfl rationis quales effe debeant 13. 48. coenofcimtur diuev[o attu à conclufione 11.11. funt uvis effettua partiales conclufionis cogno fci de bent fimul tempore ci conclufiones litet prius natura 31.25. prami[sà ncce[sarig fit apprebenfa nece[fitant intelletium ex |ui natura covfideratum ad a(ien[um con clufionis nece[fitate contrarietatisy Cr contradickionis 11.32; idem dicendum de in« telletiu;vt [ubest voluntatis imperio ibid: at etiam de prem:ffis frobabilibus, vt tullavatió falfi in contrarium appareat 31.34«.   Tremifi et  demonflrationis potif/mé debent effe formaliter immediate,no vir tüaliter [olim fed demofirationis propter quid virigieft probabile 13.53.pramifig demon[lrationts quo fenfu dicantur immediata s priores  notiore?  ceruores C7 perfettióres 13.47:  et ^ fed:   Prafentia localis, vide Vbi. ^ TM ) Prius,  et  Poftcrius quid fint 9.27. varij eorum modi ibid. quid y  et  quotuplex [it püioritas nature 9.19. eft prioritas d parte vei 5j non tantüm rationis 9. 33. pev infl antia natura non [aluatur contradiBtio 9.3 $ uid fit prioritas originis 9:37 pro prid, c formaliter e$t prioritas d qnoynon in quo 9.39. ] Propofitio,Z/ide Enunctat io jpropofitio per fe mota definitur 13.49potefl coflaré éx terminis nom tentum diflintie, [edetiam confusà veprefentantibus ibid. nulla vopofitto contingens proprié efl per fe nota 13. $1; vari et  diuifiones propofitionis per Jenot et  Tbom:flarum éxaminantur Proprium qnadrüpliciter fwmitur $17 1.confiderari potefl inrationie proprii,  et . in ratione V niuev[alis s .167.definitut ia vatione propriis $: 169.definitio competit taiitum proprio quarti modi $.172. eiusyvt fic [unt tre$ conditiones $.1694nterdums canfiflit in aGiu C" non in spiitudine tantum 5: 174. tanta efl eius neceflaria cona nexto eum [ubietfoyvt boc fine illo nec ejfeyiec intelligi polit $. 17 4. in quo: genere €an[ et  caujetur 4 fubietto 5.179. non diflinguitur neo 4 [ubielfo 4 fed tPhtumt aliter 4.180. C7 181.defimrur ip ratione vniuev[alis $184.20 diflinguitur ab actidente per conuertibiliter pradicari $A8$.folum propriui quarto modo efl quar« tum viuer[ale $.188.non efl vniuer[ale re[peGtu generis, « fpecicis fed inferios rum vtriu[que $.184; "3 "wValitas tripiiciter fumi potefl 2.1o3.proprià Jumpta quid fit, er ie dés  Q niri debeat 7: Yo Jpecies,  et  modi qualitatis expiicautur 7.10 eqpr et  Vilio qualitatis di fficiens 7.117. non eft proprià geucrisam fpecies 7. 1304   qualitatis áfeiliones affigmanitur 7114. ARS "Quando p..édicamentum importat jolam Mes emer extrinfecam à tem  pàrc extrinjeco defumptam 8.218. quibus rebustonumiat 8. 1330« OUEST Quanias cfl accidens à [ubl aatia veadutee disbinclum 2. 44. diuiditur inconti   IN D'E X. Amam,e di cretam 7.45.difcretanonefi vera [pecies buius predicam£ti, quia ned ens per [e vnum $.46.benétamen continua 5.45 explicatur e[fentia quanti «tis C» tinus 7.68.eiu[dem [pecies recenjentur 7.69.qu et  proprie (unt tres lineas[uperficie ss € corpusyqu et  funt )pecies infima 7.80. (pecies quantitatis dijcrete funt. dua, nue merussQ oratio 7.8 1.numeris quidem predicamentalisynon tranjcenden alis ibide non folum rerum permanentiumy[ed etiam Juccefiearum 7.85. € efl fpecies [ub alterna 7 .84quo fenfu oratio ji et  [pecies quantitatis difcreta 7. 86. non efl. fpecies per je dift insta dnumero 7.88. affectiones quantitatis a[Jignaniur 7. 90. C7 feq. qua diuifibilitas fit eius paffio 7.92.quantitas infintta fi daretur, fpetfares ad boc pr et di €41.7. 95. Wiopenctrabilitas princeps quantitatis pa[Jio 7.100. Ealias, i7 Res quomodo differant 1.63. quid proprie (iguificent ibid. R Kegcelfus, P ide Syllogi]m us. helatio quid fit 8. 1.confifitt iu aGIuali referentia 8.14 s. duplex efl realisct rac àionis 8. s.relationis vealis tres [unt conditiones 8. ibid. diuiditur in. pr et dicamene galemyc tranjcendentalem 8,2,» erum difcrimen inter eas8. 6, predicamentalis accidit vebusQ? ab cis realiter diflinguitur ibid tranjcendens idemficatur cum re bus realiter 8.10.diflinguitur tamen formaliter 8.13. pr et dicamentalis non cfl [ola extremorii concomitantiayvel combinatio 8 A9.uec aliquid [mperadditii fundam et  to fola ratione diflintlum 8.24[cd verum accidensreipja ab eo diflinélu 8. 19.pro duciturà folo fundamentopo[uo tamen termino 8.4 5.eji accidens diufibile in ma ærialibus 8 .44n0n potefi e[Je fine extremisymequeexirema fme illa 8.46.e[fentias liter con[lituitur per adj in 8. 1.qu0 fenfu exirema fint, C^ non fint de cfsentia velationis 8 $7n0n jolum atiualis,fed etiam aptitudimalss cfi vealis 8. 8o. Quid [ubietPumsquid fumdamentum, € quid ratio. fundandi im relatione 8.58 fnbieGium eius efl ens realesC7 finitum $.60.non folum in accidente, fed etiam in. fubflantia immediate fundatur 8.67. vna fundari potefl [uper aliam 8.69. nonsa swendatur proce[ins in infinitum 8.76. ratio fundandi uon [emper opus cj, wt [it in extremisqiurificata 8.122.fundamienta relationym primi modi 8.15 4.|ecudi mo« di $.160«tertij modi 8. 165. Terminus relationis pradicam debet efse vealisci a et bu exiflens, $. 81. quod de San [cendenti non cfl necefie $.8onec etiam de pradicam«mipcrfeiba 8.S4.nou pot eadcti plures efpicere terminosyfed numacricó multiplicatur ad eorum multitudi scm 8,38.terminat quamlibet relationem fub rane ab[olutaynon reJpecl iua 8.101. Retatio realispetit extrema realiter diftintla $.319.diditur in sntrinjecus, garrin fecus aduenienicwsprima con[linit quartum pr et dicam. [ecunda verà alia |ofex vltima8.128.qua dinifio fumitur etiam ex fundamentis proximis 8.129. Q9 comprebendit jolas predicam.8.130.diftinitio f[pecificarelations vndé [umature $.147qu«d«m eelationes [nJcipinui magis, minus fecundu Je formaliter 8.179« 7 R«elatiua quomodo conueniant cum conotatiuls KJ quomodo differant 8.33re  latu alia fecundi cfse alia fecunaum dict » et 7 eorum difcrimen 8,8. bac proprie qomeidunt c et i c onnoiat iuis ibid.relatiuorum æfimitio explicatur 8. 141 .tr65 corum moda 8.1 3. pecies primi modi $.15 g.jecundi modi relationcs quada. Jecune di modi que communiter put atur rcalesyvl paternitas,C fiatioin creatis funt dantium dcnominationes extrinjece 8. 163.reiationes tevit modi explicatur 8.165» modo ifi drfjevant à velationibus prim, Jccidt modi 8.170.borum modorsé lentia 8 72. relatina qu et dam jecuudi dicy cotrariátury quada 6t [ccundu eJ $8.177v6latina ommia. dicuntur ad conuertentia 8.182.|upt famul naiura 8.184. funt [ml cognitionese? definitione S. 187.modns, quo debent definiri 8.188. Relationum quarti pradicami. genus flit nitur 8. 134» [pectes couflituantur. 8» 374. proprittaics affignantur 8. 15$. € feq. ve Kepuguantia qu [ni 9.a« dyuiduntey m oppofita, 7 difparata 93. " » ^  dh j «i A pientia quid (ity € quomodo à fcientia diferat 1.34... ; S Scientia duplex babitualis, G7 aflualis c vtraque defiuittur 12.2.ipfius condi. tiones declarantur 12.3.7 [eq.vtraq. diuiditur in totalem? partialem 12,10 4e" ente per accidens quomodo detur fcientia 12.28. c^ feq. de fingularibus nondatur ferentia 12.54. dabilis efl vna fimpliciter totalis fcientiaomnium fc ibilitan 13 $6. rationabiliter tamen cum fundamento in re in plures totales [ecundun quid e(l di mifa 12. 57.vuitas fcientie duplex intrinfeca, c extrinfeca, feu obietlina 12.68. bac non [umitur ex abflratlione à materia, fed ex vuitateobielli ad et buati 1 61. fcientia totalis babitualis non eft vna (implex quet 651, fed ad diuerfitatem fpeci ficam conclufionum multiplicatur [pzcificà 1 1.68.//1i [peciales habitus conficiunt vnam totalem [cientiamynon aggregationeyaut vuiouc per fe phylica, fed artificiali eum fundamento inre 11.77.qu et  vnitas efl multiplex, vel eft [pecificayvel generis proximiyvel remoti 12.78. C7 79. Scientia fubalternanssc7 [ubalternata quid fint v2. 81. ad banc requiritur, quod obietiwunm eius contineatur fub obieito illius 12. 82. uon tamen quod jint de cijdem €onc lufionibus 12.83.requivitu? fecundo quod add at fupra obiectum fubalternantis differentiam accidentalem non e(ieutialem,vel palEoné 12. 84. bac differentia fe babet,vt pars formalis obiedi non máterialis 12.85. (cientia duplex pratiica yir fpeculatiuaia.115.quid fit fctentia prattica. 12. 116. babitis alius "i virtualiter Jratticus, alius formaliter, boc velproximé vel remotó 12. 1 17. quid fit fciétta culatiua ibid.ratio prattici,c fpeeulatiui [umitur ab obietoynon à fine 12.11 unt Efproitie diuidentes [ctentiam immediate 1 2.136.[ant etiam differenti ef Jentiales itaut nequeat idem habitus efie fimul pratticus, € [peculatiuus v3. 129, an [cientiapolJit (lare cm opinione 14.13, per quid differat a opinione 14.3. nfus, an efficiat ens rationis )4 s Simul,vel fimultas quidc quoiuptex 9.41.cuim (imultate téporis flat prioritas mature,non € contray77 cit fimultate natura (lat prioritas originis nó à cotra 9.40. Singularcnon eff obietlit (cientie 12.34.nà eft definibile x. 44. vide' Indiuidui. Situs pradicam. definitur, C7 diflineuitur| pofitione de genere quantitatis 8.112. quo con(lituat diuev(um pradicam.ab. Vbi ibidvalia congruæxplicatio predicam. Situs 8.214.probabile e[l non confluere diuerfum predicam. ab bi ibid.;mon eft modus flius quantitatis, fed efse poteft iai "yrs 8. 215. vide Ind.Inft, Ü Species duplex fubijcibilis, er predicabilis s. 62.[olo nomme conueniunt $63. »trinfq. defihitio exphicatur $.64.0mnis fpecies [ubiicibilis efl predicabilis, c7 à contrd $.70.non tamen quatenus [ubijcibilis eft vntuer[alis g.71. quo fenfn jubyci bilitas C pradicabilitas conxe£tantur in fpecie 7.78. quomodo ad eius KA ad 1x tatem Logicam plura requirantur individua $5.86. quemodo ad metapbyfica $. 917 quon. odo metapby fic componatur ex generc, e differentia q. 116. Subalternatio, 7/ide $cieutia. Suppo(i 10, yide Ind, Inff.  Sub(tantia trifariam accipitur 7. 2«quo fen[n [»1 genevaliffimum primi predicamá 7.11. que partes fubflantiarum excludantur d pradicamento 7.10. quo fenfu etiam. 4x bis partibus pofJet pradicam.conflitui 7.18. "Ingelis e corpora cgl.flia funt im 0€ p,  et dicam.7.11.non veró Dcus 77. buius pradicamenti coordinatio 7:13. 4uid fit jubfiantia predicamentalis  et  quomodo diutdatnr in pumam,C fecunda7.13 quomodo bac dtwifio explicari Puff tam pro prim et yquam d unda imtestione. 7:24« Ptraq. definitur 7.27.qn0m0do inicl Igatir, qiiod ácfirutlis primis jubftarijs €7t7.29.4H000d0 item, quod prima jub[lantia « i magis Jelflantia, qua jecu 4 7.31. [i gula. proprietates (ubjtontia declarantur 7:34.67 jeq. . Syllogi(mus 1; Cmn) d gap. PAGE 17V vi arid Gr potentialem A obs bicüum Logica "IL vifl .quafi.prolam.a4 "Adde virtialem folii cfl [ub : Ub, Prigi 31s nltipliciter Jumitur 1 15.an differat à éifenzju 11 7j)llogifmus . eirchlaris quidy et  quotuplex 13.66.an poffit fieri in qualibet figura, modo ibid, circulus per quid proprià differat à regreffu Y3.67.circulus datur 1n aliquibus, no jn omnibus,t am in diuer[oqua in eodé genere caufasnon tamen im yfdé aumero rebus 13.68.regre[sus quoq. eft po[fibilis, c ytilis 13:7 0.no quidé formaliter, C proprie, ' fed materi aliter, C" improprió, 9 etiam de circnlo dici debet 15.71. Pide Ind.Infl, € Wppocn dn Quandosnon eft yera fpecies quantitatis continit 7.71» SA o Terminus, P; de Ind. Infl. i Totam; quotuplex 1. $2. Bi. definitur, ac cius fpecies affisnantur 8.211, V bipaffiuum. efl modus rela. | tiuus rea locat e [uperadditus 8.104.4nam [it proprius, € per fe terminus eius 8.108 aliud efl localey Cr aliud prejcuiisic ibid.quibus rebus conueniat 8.210, | Fide Ind, Wl. Verbum, ide Ind.Infl, Veritas duplex in efsendo,€ inGonificando 10.5.bec propri? ef in conceptu for mali in obietl iuo dependenter 4b illo 10. 7. veritas cognitionis non efl entitas atiusyvel atius, c obrechumyfed relatio vealis. 10. 27. quo patio difinguatur ap aliu cognitionis 10.30. an fujcipiat magis, € minus 10. 46. quid fit determinata . Weritas. in contingentibus 16. go. AME Vnio forma ad [ubictium tam accidentalis,qua fubfiantialis efl in pradicann /0 dabitus 8.213. 4, Vniucrfale quotuplex 4.1. vniuerfale in eftendo admitti debet 4. 3« mon tamen Tingularibus eparatumyjed realiter idem 4.8. formaliter tamen diflintium e £5t commune per indifferentiam,non per ine xi entíam 4.10. yniuerfaie im pradi cando datur tantüm per operationem intelletius 41 8p cum metapbyficum,  et  dogicum quomodo differant 4.16logirum intvinfecó quid relattuum efl 4.29. que T»nit as fit eius fundamentum proximum 430.qua fit vnitas vuuer [alis 4. 31. c0 flitur per clle in, €7 dici dc ejl paffio 4.36. quo fenfu id imtelligatur 4. 41« clic in atiuy C aptitudine cenflituit vong dle,dici de aptitudine tantum. eft pa[Jio 4 45 vniuer [ale quo atfu fitcr an ab intelleiu agente, vel. pc(fibil 4.64.progre[sus intel letius in formatione vniner[alis 4.73.fundatu folum m natura plurificabili 47$ qualis b et c efse debeat 4.87. diuiditur in quinq; vniuevfalia 4493. eius fufficieniia 1bid.bac diuifio efl generis in fpecies, «9 mediata 4.106. quinq. fpecies vniuerja lum funt. infima serius Torph.de V niuerfalibus in fuo Probem. deci duntur 4. 7. vniuer(ale eft fubielum tm lib. Porpb.5. 1. by Vniuoca definintur 2.3 1. petunt ynitatem conceptus fermalis, c obie£lini a. 39. qualis ine debeat vnitat conceptus obie£fiui 2. 40. debet perfetià prefciudere ub inferioribns, D" contrabentibus 2.41.definiuntur ab J4rifl. vniuoca efsentialia, fed potefl etiam conuenire æcidentalibus 2.42.aliud efi prædicari vniuoct, aliud efse predicatum vniuocum 2.91.non eft de rattone vniuoci vt fi cquod vuiformi ters j" equaliter conueniat omnibus yniuocatis 1.44. dantur vary gradus vniuo €ationts 443.[pecies vninocorum Voces res ip fas fignificant ad placitumsmon conceptus 2. 2. quomodo intelligatur ditum J4rifl. quodjit figna conceptumm 1.6. vocum [ignificatio quid fit 2.11.q0 amodo exerceatur 2.14.€arumi Gio, vel imper fecito iu. figmficando duplex 2» 18. quid dicat veritas, C fal[itas in vocibus 2.20 pofiunt voces perfethius. figni dicare rem accidenti, quam nota. it loquenti 2,23. Voluntas anefficiat ens rationis 349. ROPON UI" / ke | PROLOGVS5 Ad Inftitutiones Dialedticas. z3 JEudabilis admodum efl, «^ ab omuibus modo. vecepta con ^W/UV|| fuetude ad Logicam queflionibus contextam. pramittere.Dia L^ | le et icas Inftitutiones, qua breuiter complectuntur ea omniayqu et  fuse tradunt voies d Qr arifi. in fuo Organo, vnde injer^ | uiunt veluti fumma textus totins Logica, € introductio ad ipz fam quaftionibus contextam . "Ne iguur à tam vtilirecedamus . 'confuetudine, In[titutiones logicales nos queque pro Tyronibus pramittimus, antequam difficiliores queftiones pro prouectioribus pertractemus, Quia verà fubiectum adequatum pre[ertim in Arift. logica eft fyllogifmus, vt in E Quat. proem. dicemus cum bic confidevari posit quantum ad formam 3llogifti camyQ quantum ad materiam, in qua conficiturs qua dici des circa qi am » L^ binc fit, vt in duas pracipuas partes diuidantur buiu[modi diale et iice. Inftititio $ ness Trima pars Inftitutionum ca omnia continebit, que ad formam J'logifinó o fpectant, vt Irt ce ieinl, propofitiones,ac retta earum di[pofitio in modo,  et  in fi, gura; Altera pars ex ijs con[rabitqua pertinent ad materiam circa quam,qua tri plex eft, necefTaria, probabilis,  et r apparens, vt ibi explicabitur. Hoc autem præfertim. agemus, ne in commnnem incidamus abu[um Recentiorum, qui ad Summulas, jen Diale et icas Inflitntiones ea folum opinantur (peGiare, qua con " veernut formam fyllogifmi, vnd? d in. ijs confcribendis mi(Ja faciunt quecunq. concernunt materiam ; non tamen Tg confultó,cum enim buiu[modi Inflitutio : '^  mes parata fint, vt pereas ad JArifl Logicam paulatim introducantur Tyronesy fané nedum tali pr£uia egebant intvodutltone Libri J4rifl. in quibus agit de for sua [llogifmi, Jed præfertim €r ij, in quibus agit de materia » Et quidem "Petrus Hifpan. facilà Summuliflarum princeps, cum preuiam Introdutiionem ad Logi cam .Arifl. Tyronibus flernere cogitafset  tratatus inflituit nedum de concere nentibus formam fjllogifmi, fed etiam materiam s conjripfit enim Ls fpecia les tratiatus de. fy. ofifiva Tero (7 Elencbo; licet Cr ipje in boc defecerit, wt notauit Ioan. C et [arins in [ua DialeG. in prefatioue ad trac 7 quod nullam pa« rauit Introdütiionem ineam Logica partem, qua agit de Demonflratione, cum tamen "Poflerioriflici Libri, pracipuam pro Tyronibus peterent introductio nem, imo (7 maiori nece|fitate, quam al omues, vt pote cateris difficilioress J'um $uia, vt in quaft. progm. dicemus, demonfiratio licet nou fit adequatum Logic obiectum, efl tamen pracipuum, C principale ; cur ergo prenia t (jo non parabitur [yllogifmo demonfiratiuos fi paratur Topico, 7 Elencbo ? ma« ; meat ergo ad integritatem. Summnlarum fen Logicarum. Inflitutionum ne fpetiare traliatus tangentes. formam Syllogifmis [cd etiam coucernentes males Tiam, quacunq. illa fuerit. | iet: RODA e LI  z icio, rd A 00 DIAM UP, €70. Epor   mt y. . d P Pars Prima Inflit. Tract 1, Cap.I. DIALECTICAR VM INSTITVTIONVM T uoP A RoE»PR P OURC Poco De attinentibus ad firmam fyllogifmi "» Ria (unt, quz fpe et ant ad formam fyllogifini, vt dicebamus, fecun IC] [J«f   dum fe;  et  fimpliciter confiderati, vt abftrahitab hac,  et  illa dctermi« ( Á nata materia, inqua confici poteft, termini fimpliccs, propofiuoncs,  et  earum recta dilpofitio in modo,  et  figura: Termini funt principia DE GE remota Syllogi(mum integrantia ; Propoficiones funt principia pro xima,  et  recta difpofitio in modo, et  in figura eft ipfamcet forma artificiofa fyllogif mi; hinc parsiíta prior diale et ticarum Inttitutionum in.tres fübdiuiditor tractatus s in primo agemus de Terminis principijs fyliogifmi remotis: In ecundo de Pro polos principijs eiufdem proximis: In tertio demum de ipfamet forma fyllo giftica, rcípectu cuiusetiam ipfi termini,  et  propofitiones folent dici materia ex. ua, licet abfoluté loquendo ad formam fyllogifmi dicantur attinere, vt hzc di inguitur à materia circa quam. De Terminis,  et  corum atfe € et ionibus. Cap. I. Quid, € quotuplex (it Terminus in communi. d V oad primum Arift.r. Prior cap. 1. definit Terminum effe illum, im quem refolustur propofito, vt adicatum,( de quo pradicatur; pro cuius debninionis declaratione aduer tit Tataret. ibid. q.1. $.. feiemdum eff tertio   1 e dupliciter, vel in la 1a fignificatione indifferenter.f. pro fubie. Wa»preditste,  et  copula propofitionis,. aut eterminatione alicuius illorum, vt idem fonat, quod dictio apud Grammati «os,quo fenfu cft genus ad nomen, verbum, aducrbia,  et  reliquas orationis part, et  Bóc modo copula verbis, igna vnlueri Porro, ia, Yt omnis, nullus, ali Aquis,  et c.  et  adiectiua adie et tiué tenta. funt termini,immó breuiter onine illud,ex quo «onftituitur propofitio, terminus dici po teftin hocfenfu, Alio modo fumi potcft 3n fignificatione magis propria attenden do vim vocabuli, quod importat vltimum, S extremum alicuius rei pro extremitatie bus terminantibus propofitionem.f.pro fu biccto,  et  przdicato, et  fic fumit Arift.ter minum loco cit. ac omnes Summuliftc,dum «um definiunt. effe extremmo prepofituoris, quam definitionem recipiunt Recentiores. paffim Villalpand.lib. 1. fumm. cap, 1. Tolet, cap. 16. Fontec.lib.6. cap.9. Hurtad. difp.s. fum. fec. . vbi priorem termini acceptio nem renuit: quam fcunt, Blanc lib.z.difp.1.fe et t.1. C. tract.1.c.1. Fuentes p.1.fommul. q.vn. dif. 1. Conmlut. lib. 1. cap.z. de dip. 1. si fum.fec.1..Ouujed.  et  Poricius ibidem . Has autem termini propné fumpti defi ras,  et  fyllabas quia licet propofitio scfol : ugpitin litteras,  et  fyllabas non tamcn im mtdiate,  et  ideo littera,  et  fyllabz non di cuntur termini, etiam licct propofito by  pothetica refoluatuf in terminos mediate; neon tamen immediate, fed refoluiturim médiaté ;n propofitiones fimplices ; ex quibus componitur ; poffet tamen abfque crupulo etiam propofitio fimplex appel lari terminus ; quando in hypothetica te net locum fubieéti, vt notat. Arriag. Nec obcfl illam etiam conf'are terminis, nam bené potcft id, quod in fe eft quafi totum, effc pars refpcitu alterius totius, vt patet in fca peorpore refpc et u totius ho minis; ds multis, vt difcurrenti con ftabit, Etiuxta hanc fecundam termini ac ceptionem copula verbalis, fcu verburb, vt vy verbum; fa ttm y eet (v ^ "Xe ran  dicitur ammediate, ad rcmouendum litte i"A( . ütrimé de vocibus non fignificatiuis dicé m. wv d 29 De T'erminmum muliiplicitate . werbum, rationem termini nequit habere, tum quia copula non eft extremum propo ficionis, fed ratio coniungendi extrema; tum quia in eam propofitio refoluinon po teft, cum enim fit formalis,  et  expreffa ex tremorum vnio, fa et a eorum diffolutione manere non poteft ; tum demum, quia Arift. in allata cermini definitione meminit folum predicati,  et  fubiecti, et  licet in pro pofitione de fecundo adiacente, qualis eft Mta Petrw: currit, ly currit videatur fungi munere przdicati, re tamen vera non tan tum habet rationem predicati, fed etiam habet vim copulz, cum faciat hunc fenfum Petru: eft curren: ; vndelicet vt gerit vices prædicati, fit terminus,nó tá vt gerit vices copulz. Et fi dicas in hac propofitione errere eff mouerily moueri, quoq eft ver bum, habere tantum rationem przdicati, ficutly cwrrere (ubie et ti, atqueità vt verba ' habere rationem termini, Refp. currere, 8c moueri effe verba tantum grammatica liter;at apud logicum gquiualét nominibus €ur[/a1, 5» motus, vnde apud logicum idem eft dicere currere eft moueri, ac curíus eft motus,vt ait Ant. And, : ..à Dubtumtamen eítde aduerbijs, coa ins nod ps quantitatis, vt omnis, aliquis. ifibus obliquis,  et  fimilibus,an oe termini fubire poffint eciam in fe inda acceptione : Affirmát aliqui eo quia in prepofitione t habere locum prz dicati,  et  fübiecti,vt fi dicatur Petr eff 4li qui1,0mnis ejf terminus f'yncategorematicus prater ejt aduerbimm er cfi coniunitio,  et  fic dealijs Imo Fuent.cit hac ratione tenet ét vocesnon fignificatiuas elfe terminos, nà dicimus Bliers mihsl. fignificat . Quin etiam Arriaga ob id addit litteras ipfas eff: ter minos, quando folz accipiuntur, nam dici» mus A elt littera.Verum probabilius alij æ gant,quia aduerbia, coniunctiones,  et  alia idganus nunquam ratione fui,  et  formali ter fumpta fungi poffunt munere fubiedi,  et  pradicati, vnde in allatis propofitioni bus fcmper aliquod. fubitanttuum iacclli gitur, in cuius virtute funguntur illa officio lubiecti,  et  prædicati,vt inilla propofitio  pe Perros eff aliquis à parte przdicati füb intelligitur bom»,  et  fenfus glt P2rws ef ali quislomo, in alijs à parce fub'e et ti fubin telisitar vex, vel quid fimile, vt idem pla ni fit dicere omms eff terminus Qupiceeegore muticus, aC dicere bec vox. obs eff terminus mcategorematicu:,  et  fic de alijs, qp eo, vel e""Edum eít ; Quod fi oppofitam opiai onem ( qui velimus,tunc cum Tatar. q :em feq A riaga,traét.i.com. 3. ad 1. dicendum clt ad hoc, vt aliquid fit fubie et tum in propofitio nefufficere, vt fit vox fignificatiua nacura liter communiter, .i. vt poffit reprzíenca re feipfam, quod eff figaificare large. Sed adhuc dubiü eft de nominibus ipfis fubftantiuis folitarié (amptis,  et  extra pro pofitionem, poffint ne dici cermini ; nam Arift. definitio allata videtur illis compe terefolum, quando funt in propofitione. Verum non ità rigorosé intelligenda eftil. ladefinitio, nam vt aliqua dictio dicatur terminus, nó ctt (emper ueceffe,quod actu a ig munere fubiedti,  et  predicaci,fed fuffiit aptitudo, vt ad cale munus poffit aí fumi,  et  non eam habeat repugnátiam,que reperitur in aduerbijs, eoniunctionibus,  et  fimilibus ; nomen fubítantiuum extra pro ofitionem dicetur terminus non in eo fen u, quod a et u extra illam exerceat officium termini, fed quia intra illam fungi poteft hoc munere, vnde dicatur terminus noma actu,fed potentia; nec aliud probant Com plut.cit. oppofitum (uftinentes. 3 Quoad alteram quzfiti partem Ter minus vniuerfim fumptus diuiditur in men talem vocalem, fcriptum,vt notat Tatar. tract.7.de fuppofitionibus com. 1.$./2c«m de (iiendum,quz diuifio fumitur ex Spi ci propofitionum frere æ tio bomo ef animal i fiat mente, dicitur mene talis,ft voce,vocalis,fi fcripto, dicitur fcri ta,cerminus ergo dicitur mentalis, voca fisve Ícriptus ; prout fubiectum, vel prz dicatum propofitionis elt mentale;vocale, vel fcriptum; Solent extrema quoque pro pofitionis mentalis términi appellari,quod quidem de propofitione formali, quz eff a et us,  et  fecunda operatio intelle et us, in tclligendum non eft, nam propofitio in hoc fen(a eft vna fimplex qualitas carens parti» bus,quarum vna crtbr de alia, vt có ftabit ex dicedis difp.s.de Anim.q,ro.ar.z. n.3o2. fe debct intelligi de propofitione mcatali obiectiua, quz talis dicitur, quia elt obie et umipfius formalis propofitionis mentalis,  et  inftituiturin etf: propofitio nis obicliuz per eam, tanquam per formá extrinfecam; itaq, propofitio mentalis in hoc fenfu,nimirum obiedtiue fumpta dici tur habcre t:rminos, et  extrema,q aia in fe continet fubie et tum,  et  pradicatum coa ftituta ia eff calium per propofinoné for malem; mbmew 73^ enunciat hs ! a mo Inlit.T'ra et I. Cap.11. imo ejf «nimal interna,  et  formalis propofi tioin fe non continet fubicctum; neq.prz dicatum nec terminos, fed tantum propo fitio obiediua, vt etiam hic bene notauit Ouuied. Nomine autem termini mentalis duo poffunt. intelligi .f. res qug mente có cipitur,ac ipfa cognitio, fcà vt alij loquua tur conceptus formalis,  et  obicétiuus ;  et  quidem fiin primo fenfu famatur .f. pro re concepta, terminus mentalis à vocali,  et  fcripto differre nó videtur, eadem enim prorfus eft res,qua mente concipitur ; vo €c deprotmitur,  et  calamo exaratur ; at in fccundo fcn(u.f.pro ipfo rei conceptu dif fertà vocali,  et  fcripto,  et  diuidi: folet in vltimatum,  et  non vltimatum:vltimatus eft conceptus, fcu cognitio rei fignificatæ "per vocem aliquam, vel fcripturam,vt cum audita voce b»mo illud percipimus animal, quod eft rationale : non vltimatas eft con ceptus ipfius vocis, vel fcriptura fignifica tis non vltra fe extendens ad rem fignifica tam,  et  idco dicitur non vltimatus; fic G cusaudiens vocem home format concept non vItimatum, quia cum fit ignarus figni ficationis vocibdlaru latinorum, conci pit folummodo vocis fonum, non autem rem per illam vocem fignificatam.f. homi .mem.Porró licet Logica, proxime verfetur circà terminos mentales,  et  vocalcs nó nifi rationé mentalium attendat, quia tamen termini vocalesfunt clariores,  et  per eos innotefcunt mentales, frequentius agit Lo gicus de terminis vocalibus, atq; idco nos J 1 5 deiftis agemus, ac corum etiam  diuifiones explicabimus .De Terminorum multiplicitate ratiene fgniféeationis, " X varijs capitibus folent termini mul tiplicari,  et  vari eorum diuifiones affgnari, ex parte nimirum fignificationis, "ex parte modi fignificandi,  et  ex parte rei fignificata: cx prirto capite, quantura ad | fpectat.folet in primis diuidi voca. is terminus in figaificatinum,3 non figui ficatiuam, ille efl,quraliquid fignificat, vc hzc vox homo,qui naturam fignificat hu maoam;ifte eft qui nihil fignificat, vt Bhti  Yi,Buf, Baf. Sed vt ita. dinifio fit rcété tra dita intelligi debet de termino in prima ac . ceptione: ta cap. praccd. nam in fe cunda acceptione omnes termini f'ant figo ficatiui,cum effe poffint fubie et tum,  et  prz» dicatum in propofitione : terminus igitur vocalis in tota iua latitudine fumptus diui ditur in fignificatiuum,  et  nó figuificatiuü: quz diuifio vt bené percipiatur, cum ter minus vocalis conftituatur in ratione figni ficantis per fignificationem, videndum eft quid fit fignificare,  et  quid fit figni à quo verbum fégmificare deriuatum eft. Signü ex Auguft.:.de do et t. Chrift.cap.r. eft lind, quod prater [ui cognitionem, quam ingerit. femfibus, facit mos'penire im cognitioe nem alterius, v.g. hec vox bomo pracer fpe ciem,quam imprimit inauditu, vt fonus eft, facit nos venire in cognitionem alte rius .f. naturz humanz, vnde fignum debet effe tale,vt illo cognito per fenfus,median te illo deinde veniamus in cognitionem rei, cum qua figaum habet connexionem ; hinc B esdeade nil aliud erit, quam aliquid aliud à fe diftin et utn reprafentare potentie cognoícenti ; ex quo patet fignum dicere ordinem,  et  ad potentiam cognofcentem 5 cui reprzfentat,  et  ad rem fignificatà, qua reprzfentat, Diuiditur porro fignum in formale,  et  eft illud, quod abfque (ui prz uia cognitione aliud nobis reprafentat,  et  in eius cognitionem ducit quales funt fpe cies impreffa,  et  expreffa refpectu proprij obiecti,  et  in inftrumentale, quod prafup AU pofita fui cognitione facit nos in alterius  cognitionem venire vt imago refpeótu Ce faris, ve mrefpec : euntis ; qua de Cri rg :q.9.  et  quol. t4. hoc fecundum fignum appellat medii co ghitum, quia vt ducatin cognitioné figna ttj prius petit ipfum cognofci, illud vero rimum vocat przcisé rationem cogno. cendi, quatenus przcisé eft qw» aliud cos gnofcitur,  et  non 4«ed cognolcitur . Signü autem inftrumentale eft, de quo agimus in prafenti,  et  quod proprie dicitur fignum,  et  definitur ab Augufl.cit. ea tamen defini tio etiam formali conueniet, fi prima pars dematur, et  dicatur fignum effe;quod facit. nos in alterius rei cognitionem venire. Hzc tamen figni defcriptio, quamuis fit ab Augufl.tradita,  et  ob tantt Do et oris au thoritatem ab omnibus paffim recepta, ná recipitur à Poncio difp.1 9. Log. q.r. eamq. impugnat quoad vtramq. partem 5 qu primam quidem cum ait figaum cffe id, quod pos cognitionem, q«am ingerit fenfim: rc, cam redarguit,quianon com plectitur omne fignum, quia poffznt dari figna fpiritualia, qua ent in cogni tionem  » mmm nies DeTermintrum muliplicitate: . "tionem alianm rerum ;nec poffent percipi à fcnfibus materialibus . Quoad aliam vero cparterp, in quaait ; quod fignnm facie mos "wenire $m tormitienem alteri»; eam impu matr, tanquam ab Arriag. traditam, quia obicéttim facicnos in cognitionem fui ve nire,  et  tamen non dicitur figaum. Ruríus D»cus ipfc facit nos venirein cognitionem anultarini rerum eas nobis reuelando, nec | tamen ab vllo vocatur fignum illarum re xum. Pratereà cognitio eít fignum rei,que " cognofcitur per ipfam,  et  tamen non facit nos in cognitionem venire. Sed nimis audacter: inficiatur Poncius doctrinam D Auguftini, quam omnes ve mierantar, vt communis Magiftri, vndé mi . tum effe nó debet, quod fxpius hic Auctor  4minimo rubore fuffufus doctrinam Scoti iprzceptoris zudcat impugoare ;. Optima enim eft illa defcriptio quoad omnes par : es, fi bene intelligatur, nam duz folent 'atfignari conditiones alicuius, vt alterius .  ei fgnum dicatur, vna eft quod nos ducat Xx cn rei cogpicionem, altera eft, quod . iudus  "emn ionem., quatenus co tramq. opti ivüdam exprimit conditienem ; vult em, quz inferüuire debet pro alterius .. igno,priusnoftris (cnfibus cognitionem   fuiingercre debere, (pecificat antem fignü "ox effe deberefenfibile, quia vt gotat Doctor Doo wis 0s s. figna enfibilia(unt maxi uu mé apt: pro. flatu ilo excirare intellectum. Hs rU à fenfuum minillerio depen dentem; vt in alterius rei cognitionem ve nit; peralteram vcró. p.rtem definitionis altera quoque conditio exprimitur, contra quam nil vrgent inftantiz à Poncio addu x, quixobicétümfacit venire in cogni tionem fui, man sfcerius, ncc facit venire in €nenitionem fui, quatenus cognitum, vt fiátfigoum, fed quatenus cognofcibile. ; C xectiam Deus. hoc modo ad iaftar fieni  ducit nos in rerum cogaitionem, quate aus cognitus, fed eas rcuclando, quod ad hac facere poffet, etianifi prius à nobis non cogaofceretur; cognitio deniq.eft fisuum P ricognitz. per ipíam formale, vt diccba    gusnonautem inftrumentale,quod folum propriédicicur fignum,  et  ab Aug. dcfini e Lie cognitio propriéloqu.ndo non  .. aiiturízcere nos venire in cognitionem  .. mi, quam reprafentat, quia non ducit nos jnitionem illius rei, quatenus cogni !astim conditiontimv tio fieni ab Auguflino jnm per primam partem d:finitio d ^W  e o$ ta, feu vc medium cognitum, fed vt ratio Cognofcendi; folum autem fignum inítru meatale eftillud,quod hic definitur . $ Et hoc fi inftrumentale adhuc duplex eft, aliud naturale,  et  eft., quod ex natura fua. independeater abhominum vo luntate aliquid reprefentat.vt usigué,  et  vniuerfaliter omnis eífe et tus fuam cau fam,qui przfertim fi fenfibilis erit, dicetur fignum caufz iuxtà fenfum definitionis al latz.An veróità é contra caufa dici poffit. fignum fui effectus, negat Hurtad. difp. 1. fe et t.4.quia etfi caufz cozuitio ducat in co gnitionem effe et tus,tamen non ell. ordina:a adillam reprzfentandum.Sed plan? non mi nus grdinata cít cognitio cauíz ad nostlu . cendumín cognitionem effe et tus à priori, quam cognitio cffe et us fit ordinata ad no titiam caufz à pofteriori, quare ratio Hur tad.parum valet. At inquiüt alij,quod licet ità res fe habeat. fola tamen cogaicio,quz r effectum habctur, dicitur haberi, per ignum, vnde. fola demonttratio à polte flerioti,qua elt per cffcctü, dicitur a figno,  et  ideo f'olfi effectus dici pot fignü cau(z,no  et  contra. Verü neq.hoc vrget licct.n.cogfit tio habita per cffe et um.velati fenfibilioré caufa,magis proprie dicatur à figno nil ta men impedit, quin  et  cognitto habita per caufam poflit dici à figno abfolute loquen do. Porcítigitur etiam caufa. dici figoum fui cfe et us,  et  pra(ertim quando fcnfibilis ett, vade à Theologis facramenta. dicuntur. ' ' figna gratiz,cuius funt caufa, icà claré col. ligitur ex Doctore. De fecundo principali fequitur. Cafil. cic.  et  Arriaga difp.s.fc et t 2. Aliud vero eft. fignum artifi ; 1 ciale,feu ad placitum,  et  eft,quod ex homi nunt impofitionc aliud repraíentat, fic rà mus eft on véditionis vini, (onus cam c panz e(t fignum le et ionis, et  vox illius rei, ] ad quam fignificahdam eft impofita; Vbita . men eft aducrtendum ctiam in. vocibusip.  fisnon tátum fignificationem ad placitum reperiri po(fe,fed etam naturalem, vc pa» tet de gcmitü mfirmorum, et  latratu cani :   et  idco terminus vocalis fignificatiuus fub» diuidifokzin fgnificatimum naturaliter, et  ad placitum  et  hic ad Dieledticiim fpes. état non qpideu e E I titatem,vt vox eit, onus quic ;caufatus,fed fecundu aho ed xcsipias fagaifcandaP e EoQ EE imr end, i,irhoc cine d pertinere dicuntur ad inlitutum Dialeó Cunsvt dicemus di(p.de V ocibus,ZW L3» 4 "nd E mE ^ S Kee MEO AMAT: "6 declarabimus ", per quid conftituatur ratio figni . D ] : 6 Deinde terminusad placitum fignifi catiuus fub4ruiditur in cathegorematicü,  et  fyncathegorematicum, cathegoremati cus idem latine fonat, quod per fe fignifi catiuus, et  ideo per fcabfq; omni alio elfe potet (ubiec et tum,vel prz icatum in propo fitionc,vt homo animal: fyacathegorema ticus idem latin? fonat, quod configaifica tiuus,  et  ideo per fenon fignificat aliquid, nec poteft effe fubiectum, et  przdicatum in propofitione, fed cum alterius confortio, cuius fignificattonem modificet,vt omnis, nullus;aliquis,vndé vt notat Tatar, tract 7. com.1.$. Tertio fciendu terminus fyacate gorematicus non figuificat aliquid, fed ali qualiter, quatenus fi adiungatur categore matico, eius fignificationem modificat,  et  facit taliter fignificare, i.reddit eius figni ficationem, ve] vniuerfalem, vel particula rem,velaffirmatiuam vef negatiuam:  et  di citur aliqualiter fignificare, non quia veré,  et  propriénon fignificetfed quia fignifica tum eius non repra'(entatur, vt res per fe, fed vt modus rei,.i. exercendo modifica tionem alterius rei qua de caufa negat Ar riag.fect.,. ef perfe et é terminum .. Addit Tatar.terminum mixtum .i. partim catego rematicum,partim fyncategorematicum, . et  citille, qui impofitus eít ad fignificadum aliqaid, feu aliqua,  et  aliqualiter fimul, vt hac vox nibil, quz impofita eft ad fignifi candam negationem omnis entis, hzc.n.ipe fanegatio eft illud aliquid, quod fignificat, quatenus veró illam negationem fignificat .voiuerfalirer cuiufcanque entis, dicitur fignificare aliqualiter, fic etiam fignificat fubie et um propofitionis indefinitz,nam in materia neceffaria zquiualet vniuer(ai, vt bomo efianinal xquiualet huic, ommts bomo eff animal,  et  in materia contingenti zqui ualet particulari, vt  et ems? currit zequiualet huic 44545 bomo currit. Ad hoctertiü ge nus reducit Tolet. lib. 1. cap. 12.  et  Arriag. e et,.omnia aducrbia v.9. /aprenter, doe, €"c.Sed non placet, quia cam difcrimen in ter terminos catcgorematicum,  et  fyncate gorematicum fumatur præfertim in. ordi ne ad propofitionem. itaut |]le fit, qui fine addito,  et  per fc poteit efe fübicctum, vel pradicatam propofitioni: jifte veró,qui nó poteft effz fubie et tum,nec pradicatumynifi cum addito, confequenter aduerbia omnia .   et rüt termini fyncatcgorematici,quia (e fo  Cs, finc addito nó poffiat c(f fubicdunn, Am. £x i " ;  . [eo . Race . 1 re Pars Prima Inflis, TraélI. Cap.L1. vel prædicatum propofitionis, et  per fe aon fignificant aliquid, fed itia aliqualiter Potiori ratione ad tertium genus termini mixti nomina adiedtiua reduci pof fent,quàuis .n.Hurtad .difp.x fect.1o. mor dicus eontendat effe terminos fyncatego rematicos, quia non fignificant per f:, fed confignificant,v.g.bomw: non fignificat per fe, et  determinate aliquid, nifi addatur ali cui,v.g. Petrur bonus : Tamen fi nominum adiectiuorum fignificatio bené confidere tur, videbimus, quodlicet indeterminaté aliquo modo figaificent,ratione tamen for mz fignificat (eaum afferunt aliquam de terminationem,nam do£w: v.g. doctrinam importat,quod non euenit in fignis quan titatis emn sullut, Gc. quz nullam pror fus,rem determinatam fignificant. Accedit, quod nomina adiectiua poffunt effe faltim przdicatum in propofitioæ v. g. Petru; eff doct»; quod figais quantitatis prorfus có. uenire non poteít, ergo nomina adiectiua commodé ad hoc tertiü genus termini pof funt reuocari,quod/etiam tenent Cafil.cap. ; et  Arriag.cit cum Bigniicent liquid, fv. aliqualiter,vnde remanet fola nomina fub  ftantiua effe proprie terminos categoremamaticos, quicquid hic dicat Ouuied. . 2 Rurfus terminus categorema fubdiuiditur in fimplicem, feu incomple  xum,  et  compofitum, feu complexü, quam diuifionem accom. tex p ont QV omo » c r EUR em COUR ita Roccus lib.: .introd.cap.s. Blanc.lib. 2. fe et .z. At vt'bene monet Tatar trac.:.com. 4. hzc   potius I ett; [ cus .n. vocemillam appellat có plexam;quz conftat ex pluribus vocibus. et c eam incomplexam, quz conftat vna tantá, at non fic eft apud logicum, qui nonatteri dit vnitatem, vel pluralitatem vocum, fed conceptum in intellectu, cui iftz fabordi nantur, vnde etiamfi fint plures dictiones inter fecoanexz, fi tamen tn mente vnum tantum generant conceptum,terminü con ftituunt incomplexum, vt v.g. Marcus Tul lius Cicero, et  é contra fi vna cantum fit di  et io,conceptum tamen generet complcxa, erit terminus complexus; vt memo, mo, femper, quz zquinilent his, sillws bomo 5 nm amass, omni tesasore, Alij proindé fic explicant, quod termi nus incomplexus ett ille,cuius partes abia uicem feparatz nihil fignificant,aut nir gun "tX E 1 dam fic explicant, quod có  VG pcne quod di j ^ De T'erminorum multiplicitate . iMficant illad, quod in integra dictione fi ificabant,vt "prem: eft terminus in mplexus;quia licet partes, in quas poteft iidi.(.Do; et  mim»: fint fignificatiuz,tamé toto,  et  integra dictione hanc fignifica inémnon retinent :: Complexus veró eft ',cuitis partes eandém: retmnent. fignifica nelm,quam habebant in toto complexo, am abinuicem feparatz,vt homo ultus ; Amicus q.2 Ruuiu$ q:4. Complut. cap. ot lib.1 .cap.9.Ioan;de S.Tho. lib.i.fum. . »4.  et alij paffim .. At hocduplicitcr clligi poteft,vel ita,quod  rminus incó xus fit ille,cuius partes feparate non eà n habét fignificationem, quam habebat: integrá dictione etiam fygillatim fum' Fin quo fenfu Joqui videntur Auctores: iti;  et  hac io fala eft ; quia hic minus Agricola, Prorex, Refpublica, 8 iles,funt termini incomplexi (quicquid at Hurtad.)  et  tamen corum partes fe atz eandem retinent pco : im habebant in integra dictione figilla: fum E eodem modo vtrobique süt: fe: iüz., quia vt tales vot a; efe t illa romina,vt netat Fonfeca, ac e. V Visincdlign ur, quod partes ter' 'implexi te non retinent Dueqpei quad Robebun i | is RefPwblica qua in im ne fignificát totam hóminum commu tem;quam non fignificantfeparate;nec (a dictione figillatim fumpta ; ttadi | Scoto 4.d ^q. 2S. Aliter epo, vbi do' partes. dictionis nunquam figni ceptum fimplicem,quem dictio X videtur ipfius Arift.lib. 1. de Interp. t iif dicemus trac 2.c.1.Verü quia ad aliquis vrgere poffet, 9» nec €t | is, vel termini cóplexi, cát cóce 'omplcxü,qué tota oratio, aut termi tomplc xus fignificat, praftat dicere cü Ep Mn m incomplexus eft i] qui fübordinatur copceptui incomple contra veró complexus eft;qui fubor SI Mdee ees complexo in anima, etiá ca vox cffct,dummodo ad aliquod có im fien:ficádum impofita forct, quod "robat,quia alicui fmplici voci, cuius 8 fc parate non eandem retinent figni onem,poteft ore E coceptus lexus in mente, fi ad aliquod obic et tü blexum fignificandum imponeretur, ? fi littera A, (yiquit Tatar)imponere ^ wa t ? ur ad fignificandum beminem currere tung A effet terminus complexus. Pofiremó terminus incomplexus fubdi uiditur in finitum, et  infinitum, primus elt, pi aliquam rem certam,  et  determinatam 1 gaificat,vt homo,lapis Alter eft, qui nihil determinate fignificat, fed tantü determi naté pues nó homo uon lapis,vnde ter minus itus euadit infinitus dum ei imme diaté preponitur negatio,  et  hic terminus  non cit propofitionem negatiuam, quia negatio non cadit fuprà copulam . GA.R.V I,.1IL De Terminorum multiplicitate ratione modi fignificandi . $ TyRina diuifio termini, quz ex hoc ca  K^ pite defumitur, eft in concretum,  et  abftractum,concretus eft.qui fignificat ali quid;vt exiftés in alio,quod concernit, vcl vt fuppofitum proprie naturz,vel vt fübie Gum, vt bomo,  et  album, nam bomo fignificat bumanitatem in aliquo fuppofito natura: humanz exiftentem indeterminate, /2me fignificat albedinemalicui fubicéto adiace: tem; et  ideo omnis talis termiaus tialis, finé accidentalis, vt ^em fignificat nem;ferminus abílra et us fignificat aliquid ei e copulatim fumptz Ache | habens ffi: vere it confiatdc ribür e  in 3 di per fe ftantis, et  non alteriine fignificat.  aliquidad modum compofiti, fiue fübftan. humanitatem,e/bwm habens albedi.. xiftentis, vt humanitas eft abftractum homi  nis,  et  fignificat naturam humanam vduti à proprio sp pay feparatam, albedo eft i abftractum al, et  fignificat formam albe dinis,velutià fubie et to cui inherebat;fepa ratam;abítrahere.n.idem eft; acab alio tra here,feu feparare,  et  ideo omnis talis tere. minus habet modum fi  et  non compofitum, Altera Diuifio eft in abfolutum,  et  con notatinum,quam aliqui ità explicant, quod abfolutus rem fignificat ad ftantis,connotatiuus veró per modum alte ri adiacentis, ita cum Tolet. Auerfa cap. 6. Complut.cap.4 Ouuied. in Summul contr, modum per fe gnificandi fimplicé EU 1 punc.s fed minus ree, quia iftæxplica | tio pertinet ad terminum concretum,  et  notatiuus, qui  et um, cum quibus: céte gnifi, y t  » i» Ed V ndi non. funtternunusabíolutus,  et  connotatiuus ;   de^ al;j fic explicant, quod illefit termiz, Pusabfolutus;qui fe folo eft Ro uan ficatiuus,vt v.g. Petrus, Leo, et c.ille veró có ts infuafigmécatione notat terminum,fine quonon perfcóté fi gu 4 "Es "h hd gnificat primi generis funt omnia fubftan tua, fecundi generis omnia adiectiua,nam lbu: v.g.requirit alium terminum, vt ha beat completam fignificationem, itá Cafi lius lib.1.traét.1.cap. 3. vbi ait; quod licet à Philofophis foleant nomina connotatiua. aliter vfurpari,logicé tamen,  et  gramtnati caliter taliter víurpari debeo t quod fint talia nomina; que non habeant completam fignificatonem,nifi vel de altero predicen tur, vel alteri affigantüur, Sed nec. benéità explicantur, quia, vt liquido conftat,hzc explicatio omnmó ptinet ad terminos cate gorematicum,  et  fyacategorennticum, nà ille eít, qui fe folo cft perfe et é figuifica tuus, ifte vcro non fe folo perfecte fignifi cat fed vt alteri adiunctus; vt cóflat ex cap. praced. at confundi non debent terminus abfolutus,  et  connotatiuus cum categore matico,  et  fyncategorematico, quia funt diuerfa diuifiones,  et  ex diuerfis capitibus defumptz,vndé valdé decipitur Fuent. cit. diff.z art.z. eos confundens . 9 Vt igitur ifta diuifio;quz inter omnes: przcipua eft, et  ad multa deferuit, re et te in telligatur;fciendum eft Summuliftas, Mlud dici connotatum alicuius nominis, quod non ex yi nominis importatur, fed potius datur intelligi ex modo fignificandi principalis figni ficati vt ex Scoto colligitur quolib.1 2.art.z. vnde non importatur pri mario, et  directe, (ed fecundario, ' et  indire €,  et  ideà ingreditur conceptumprei, non veluti per fe pars cius Lie modum. f. gene. ris? vel ditferentiz, fe extrinfeco,neceffirium tamen, vt perfectus rei conceptus,  et  quietatiuus, fic à eft nomen connotatiuü, quia licet ex vinominis,  et  directe folà importet comme  "Élioné,tam et ex modo fignificandi principa. lis fignificati dat intelligere tcmpus vefper  tinum, idq;neceffario cointelligi debet, vt . Babeatur coceptus perfe et tus,et quictatinus z. Ex qua doctrina facile colligitur ex tjo termini abfoluti,  et  connotatiui, nam vt docet Tatar.tra et t 7.com. 1.$.:./6i£ dm, et  Brafaula q.7  et  $.vniuerf. propé fi nem,terminus cof eft, qui ail cóno tat.i.qui bes gcnus, et  differentiam,que funt per fe partes conceptus eius, nullum extraneum fecundario requirit cointcHi dum, quod eius conceptum quiddita 1uum ing rediatur,vt perfectus,  et  quicta tatiuus euadat, tales termini. funt bos,ho mo; et  fimilia concreta fübftantialia przdi £amenti intiz, nam ctfi concernant 9 Pars"Prima Ifl. TraBt.I. Cap.IIl, veluti additum ab   vt patet,  et  tamen eft nomen connotatiuü,. fuppofitam propriz naturf, tamen quf natura: cum to non facit vnum per accidens, vt forma accidentalis cü fuübie |  et o, idcó totum illud compofitum e$ zquo importatur, non veró principaliter vnum  et  in recto, fecundarió aliud,  et  in obliquo . "Terminus veró connotatiuus é contra eít, 2 vltra principale fignificatum,  et  in rc 0, aliquid aliud dat intelligere fecunda rio, et  indirecté, veluti neceffarium ad ha " bendum conceptum rei perfecti,  et  quie tatiuum, fic Pater dicitur connotarc filiü in ratione terrzini, accidens fubftantia in ratione fuübieóti, materia formam in ratio necompartis, quatenus hzc ommalicet fint extra f. em,  et  quidditatiuum có æ eorum. ; quia. ncc genus funt, nec ifferentia illorum,fpectant tamen ad con ceptum eorum integrum  et  perfe et tum, feurwr Scotus explicat 4.d. 2.q.1, it. Exhisfequitur omnia nomina abítracta   tàm fubftantialia, quàm accidentalia effe     edant ager 1 wi ge ter 3: . minus abíolatus ; non tus,idtamen  itàintelligendumef quod nomimaabüra  ctafubítantialiatamfecundum rem, quam,  cundum modum fignificandi fiot dbí $5 t2 luta, accidentalia veró ratione tan eri modifignificandi, quia fecundum rem fi,   gnifieantaliquid alteri adiacens. Sequitur .    etiam non omnia pono effe conte ta,vtarbitrantur multi ; nam nomen crea tionis,  et  coüferuationis non eft concretü,   vt docet Doctor quol. :2. art. 2. fic ctiam. nomen vitalis operationis non eft concre tum,  et  tamen eft coæotàtiuüm, vt docet   quol.13. ad arg.prin. necé contra omnia concreta funt connotatiua, quia licet om nia concreta accidentalia. fint connotatiua, non tamen concreta fubflantialia, nifi quan, do nomine adiectiuo fignificantur, vt cor poreum,rationale, humanum, tunc enim fi gnificantur per modum alteri adiacentis ; vnde ratiene modi figmficandi funt termi. ni connotatiui . : 1o Poncius in fua Logica parua OP n14. hancnoftram non approbat exp. tionem.quia tunc nullus cífec terminus àb folutus ca fuppofita quoad nos, neq. enim poffumus habere vllum conceptum difti a» ctum; et  quictatiuum de vlla re,quin necef farió habeamus conceptam de alia re; ergo fi tetminusabfolutuscft,quifigauficot rem  finc dependentia ab alia rc,qua tania x ad habendurn conceptum quietatiuü eius, nullus erit terminus abíolutus ; probat an tccedens;quia fi effet aliquis terminus ab folutus, maxime homo, aut albedo, fed nec homo potcft   perfecte abfque eo, quod intelligatur diícurfus, aut aliqua alia operatio propria ipfius ;nec albedo abíque €o quod intelligatur munus aliquod parti culare, et  proprium ipfius, per ordinem ad . quod poft iflingui ab alijs formis, ergo nullus effet terminus abíolutus fuppofita pradicta defcriptione. Deindé coena; pro ut diftinguitur à prandio, principaliter,  et  perfe primó fignificat tempus vefpertinü ; o fi terminus connotatiuus eft,qni vltrà "principale fignificat aliud indirecte, coena ;fion etit connotatiuus faltim ratione tcm E  fo  tem . Hinc aliter explicat hos terminos . "dicendo, quod terminus conpotatiuus cft  . ille,quifignificat rem relatiuam;vt relatiua r1 giaatque adcó qui connotat terminit eis; . bíolutus vero, qui fignificat rem abfolutà, ds. PA TE bfo ata cfl 5 cuius ratio eft, quod abío relatiuo, ergo conneta nus qui oppon turabíoluto, et  hinc dominus, pa Of; | AM ein; idi autem cóno gens; tü "m ino c foluti album,iuftus,fapientia;humanitas,. $3 quia non fignificant formaliter relatiuum, (  quaxtadle,necrelationm, Hzctamen Poncij explicatio eft coatrà .. ommuncm modum loquendi Summulifta xum, qui paffim docent n bac diuifioneab folutum non opponi relatiuo;fed connota tiuo;non ergó per tcrminum connotatiuü idé prorfus intelligi debet, quod rclatiuus; "Tum quia licet rclatiua quandam cum con notatiuis videantur habere affinitaté, quia wtraq. dicunt quendam o;dinem ad aliud, 2dhuc ramen miagnumi inter ca vertit di : Kcrimen, vt infrà dicimus difp.8.q. 5. art. x. propé finem $. gro cemplegeuto buius art c. vbi manifc(lum fit terginum rclatiuum,  et  .,€onnotatiuum non cffe idem . Tum quia |. . Miquod concretum accidentale y. g. album | UR €ft tcrminus connotatiuus,  et  et  tamen nó cít  po ;vi v 2g D  nead tempus vefj ; Hi veró termini funt. relatiuus, vt fatis de fe patet; quod veró sif connotatiuus;probatur, quia connc tare, vt conftat ex vi hominis, eft fimul cum vno aliud notare,non quidem ex prima nominis impofitione,fed ex modo significandi prin cipalis significati, atità fe habet hoc no men album;quod licet formaliter ; X ex ip» fa nominis impositione significet formam albedinis ; tan en quia significatur in con creto, idco rationc modi significandi) cum farma notatur quoq. fubicctum fecunda rio, ergo eft terminus connotatiuus, cum tamennon sitrcdlatiuus. Tum quiatermi nus relatiuus, vt sic, perfe primo,  et  dire cte refpicit aliud,  et  pracisé tanquam ter minum;vt pater filium 5 connotatiuus aut fecundarió,  et  indirecté, ac minus principa liter, hoc enim eft importari aliquid de có notato.i.non de principali significato, fed fccundario, æ veluti a ccefforié ; nec etiam refpicit aliud pracisé, vt terminum fuz de pertdentix, vt corítat in allato exemplo de albo, quod lignum v. g. vel lapidem refpi cit,vt fubiectuni,non vt terminum,fed re  fpicit illud per modum annexi,  et  acceífo rij ex modo significandi principalis signi ficati, vt liquet de nomine coenz in ordi m. Neque rationes eius X ooo vr. ent; nam ad 1. negatur fequela antecedé concreti, tis.f, ex hac noflra explicatione fequi nul. ua for lumterminum effc abfolutum, fed omnem connocatiuum, quia fatis conftat non'omnia nomina rebus imposita aliquid consigni . boron, c gir ef ficare per modum annexi ex modo signifi. candi principale fignificatum, vnde hzc,  et  similia nomina erunt termini abfoluti; tü . x Mao dap podeis d. 11. Er ub lit. L. falfum eftnon poffe haberi vum conceptum diltinctum,  et  quietatiuum de vfla re, quinneceffario habeamus conce prim de aliare, quz non sit decius effen tia, alioquin nulla poffet à nobis affignari definitio quidditatima yerum, fed quelibet data efft per additamentum, vndé inquit Doctor, quod quamuis forma: habere ne qutamus conceptum perfectum quicta tiuum, nisi cointelligatur illud, cuius eff forma,  et  ideo quantumcunque cffentialia formz exprimercntur sine illo ; cuius eft forma,quamuis quidditas eius indicasetur, tamcn non effet conc ea peafectus quie   tansintellectum,  et  ideó nec deSnitiuusi   pihilozinus caufatum,quodceltinfequods    dam compositum fubsiftens, sic iti jn fc, intellectus qais non " re minatiuum,. quz » fo aliud cointelligere ;  et  fic homo quiddita tiué,  et  quietajjué intclligeretur per hoc zcisé quod intelligantur partes effentia €s  et us, abíq.co quod intelligatur aliud, qued non clt de fftntia eius ; neq. ex hoc, quod heminis quidditas ex aliqua eius m ria operatione dcprehendatur pro ftatu Jie, ficut  et  alie rerum quidditates in vni ucríum, fcquitur omnia effe entia connota tua, fed tantüm ex operatione rei nos di fcurrere à pofteriori ad eius efftntiam ve fligandam,quod abfque vlla connotatione ficri potcft, non enim connotatio confiftit jn boc, quod vnum cognofcatur ex alio, wcl cum alio quemedocunq. fed itaut vnü x nominis impefitione detur intelligi, a iud vero fecundarió,  et  minus pripcipali tercx modo fignificandi principalis figni ficati, vt conflat in cxcn. plo de nomine nz. Ad z nceatur affup ptum nempé €enam;vt à prandio diftinguitur per fe pri . Pars Prima Inflit.T'rattI. CapIIT. terminus denominatiuus ille fit, qui forrh et  fignificat per moduim alteri adiacentis, in; formantis, et  dcnominantis, feà qualifican tis,  et  tale fit omne concretum accidenta. le, fubftantiale vero tunc folum, quandó nomint fignificatur adicétivo;fequitur om nia concreta accidentalia effc denominati ua, fubftantialia veró nonnifi quádo nemi ne fignificantur adic et uo 4  et  quia de De nominatiuis fusé agimus infrà Difp. a. q.6. hic plura nen addimus. ; CAPVT IV. De multiplicitate terminorum, im erdine . 3 ad res fignifcatas. "t 1 imadiuifio termini, quz fumitur AK ex parterei fignificatz, eft in ter minum communem, et  fingularem,Commu pis eft, qui aliquid fignificat commune plu ribus, itaut etiam fingulis feorm cenuce. niat, vt homo, qui conuenit omnibus ho minibus,  et  singulis. Terminus singularis. mo,  et  principaliter tempus velpertinü fi   eft,qui vnam rem singularem tantum signi dedico eæ. à ex Moa dire Bx, vel lura per modum vnius: Et tione impofitum fuit ad fignificandam co fabáiudir commu demin tr ionem,  et  folumex modo fignificandi | dentem,  et  limitatum; trapfcenc principalis fignificat innuit tempus vefper /  conuenit omni bus per c tinum,  et  ideo à prandio difli: guitur fo   do, vt Res,ens,vnu Jum penes connotàtum ; quod fícontédss   pluribus quiden aqnam per fe. primo fguificare tempus   Selpertinum, vt à prancío d;ftinguitur, ad buc crit terminus copnotatiuus quia fecun dati.  et  minus principaliter comeftionem Sgndenbir, am vemq. cr equos Bcper rimi care non poft, non enim. bsc duo talemh connexio  nem, et  zffinitatem, vt vnum per feconces   ua fuam Poncius ftabilicbat fententiam, negatur affumptum quod f. abfolutum, vt hic de co logauatur Summuli tz, oppona ptum facere poffint. Ad. aliam rationem,  tur relatiuo, nam potius hie fupatur, vt op. onitur connotatiuo,vndé connotatio ctia an rebus abfolutis reperitur ;vt conftat: in isallatis de albo, cena,  et  alijs, ertia demum diuifio cft in terminü dc nominantem,  et  denominatum, feu deno 1 díuifio grammatic alitcr ità explicatur, vt denominans fit à quo de nominatus deriuatur,vt à iuflitia iuffus,2b. albedine albus ;, At apud logicum dencn i natiua dicuntur ca vemina ccncreta,qua à Íuisabflradtis differunt in modo fignificá di /'qu.i cll fignific are per n.odum adiacentis,  et  fecundum illudyonicn adic et ivum "^ bibent virtutem d ncminandi, i. denc mi natiué pradicandi óc iubictlo .Cum ergo talem habent. inter fe connexio^ " ic homo, ille homo. Vagus; qui rem fin gularem indeterminate significat, nempe mediante termino communi,  et  fieno par n t  ticulari, vt er hemo. Colledtiuus cft, qui plura, fed in vnum collc et ta dicit. vt Po pulus, Ciuitas, Scnatus; Addunt ctiam ter minum fingulatem ex fuppofitione;vt filius $.Virginis intclligitur C hriflus ; quis fup ponitur vnum tantum habuiffe filium .  Sed obijcies, quod Petrus efl nomcn có mune fipgulis hominibus, qui hoc nomine appellantur, Ciuitas etiam,  et  Senatus plu ra fienifcant, ergo non funt termini gulares, Refp.nomen Petri vtique c] com n.unc pluribus,fed non res fignificata ad Petium, quia Patertale nomcn impofuit Filio fuo,vt evm diflingueret ab emni alio: Civitas vero,  et  Scnatus plura vtiq fighi ficant,fecd'in vnum collc et 2, et  hoc rry: dits, nc fiat terminus communis, ov: pluribus €cpucbit eem fecifin Iun ptis, fed ad» Luc e hüc erit terminus communis hoc nomen Civita, fiad hanc,  et  illam Ciuitatem có garetur,  et  non ad homines in eadem Ciui tate degentes. : 12 Rurfus Terminus communis fubdiui ditur in vninocum,zquiuocum, et  analogü. Vniuocus elt,qui conuenit pluribus fecun dumidem nomen, et  rationem importatam illud nomen ; vt homo, qui conuenit P.tro,  et  Paulo non folum (candum idem nomen, quatenus hic,  et  ille eft homo, fed ttiam fecundum eandem rationem per il lud nomen importatam,quia hic,  et  ille eft inimal rationale ; hzc.n. eft ratio illi ne nini correípondens . Æquiuocus eit, qui 'onuenit pluribus fecundum idem nomen, t nor fecundum eandem rationem illi no nini correfpondentem, fed fecundum di ierías,vt Cánis dicitur de animali latrabili, e fydere, et  pife, fed huic communi no ini eadem ratio in omnibus non correfpé et, fed proríus diuería,quia licet Canis ter lris,/ et  marinus conueniant ia eadem ra one animalis, non tamen in cadem ratio . et  defiaitione Canis. Terminus analogus equ pluribus conueniens, vel fecundum en nen tantum, vel etiam fecuadum eandé  ton Me. nd sorefpon entem, ita conuenit, vt participetur ab eis non z cra i HE cie ys Müpi 0 po pofterius, hic .n.ordo prioris, ofter f ium jg ns,6 VI PEN atu 9 9n o RUOMRMEET. e imum eft ita analogiz intrinfecus, vt be gixeur Caict.de nominü analogia cap.t, inequafi fynonima effe analogicé dici, et  teer rius, et  pofterius vndein omnibus olis femper per talem ordinem explica uit analogia, fic ri(usanalogicé dicitur homine ridente,  et  prato floreate (ecun n nomen tantum, fed prius de homine, 'oftea de prato metaphora iade transla ns analogicé conuenit fübftantiz, X ac enti fecundum eandem etiam rationem infecé ab vtroque participatam, fed có it accidenti per actributionem, X ordi | ad fubítantiam, (d quia de Vniuocis, uiuocis,  et  Analogis lat? difputamus rdiíp.z.q.4. et  s. de hac diuifione pro : hzc pauca (ufficiant. emum diuiditur terminus ia terminum lac, Sc(íecundz intentioais 5 terininus iæ incentionis cft ille, qui impofitus eft :zaificandas res, vt funt in fe indepen operationc intelle et us, vt mimi,  et  . Terminus fecundz intentionis elt il | impofitus eit ad (ignificaadis res (ub De T'erminorum muliiplicitate . Ex aliquo attributo racionis,quo non afficiun tur nifi negotiante intelledtu, vt gem: c fpecies, quod.n. homo dicatur fpecies,  et  animal zenus,hoc totum Brocdit ab opc rc iatelledtus . De V niuerfalibu:, fiue Pradicabilibus, J ees cóis vniuocus quádo in ot dine ad illa plura,quibus conuenit, cócipitur fub fecüda tt et ione fuperioritatis velut in ordine ad inferiora dicitur termin? Vniuerfalis, et  dicitur ét Predicabile,quate nus pratdicari póc,feu affirmari de illis plue ribus;quinque autem funt termini fic vni uerfales,feu przdicabiles .Gcuus, Species, Differentia, Proprium,  et  Accidens,de qui bus Porph. in Ifg03. cuius|diuifionis fufis cietia cít,quia o€,q przdicatur,aut przdi catur in quid .i. p modü nomiais fubitátiuis aut in quale.i.per modum nominis adicctie ui fi in quid, vel dicit partem effzntiz vel totam effentiam,fi partem effentiz, fic eft gos animal,fi totam effenriam, fic eft pecies,vt homo;fi predicatur in quale, vel rz dicater effentialiter, vel accidentaliter effentialiter,;fic eft differentia,vt rationa le, fi accidentaliter, vel intranfmutabiliter,  et  cum neceffaria connexiofie,  et  proprium,vt nfibile, quod licet fit extra neum ab hominis natura,tamen eft cumills neceffarió eonnexum;vel tran(mutabiliter,  et  finc neceffaria conmexione,  et  fic eftac cidens vt album: Affignamus autem diftin ctionem Proprij,  et  Accidentis per tranfz mutabiliter, aut intrá(mutabiliter prz4ica cari,nó aüt per pradicari cóuertibiliter,aut incóuertibiliter, vt multi faciunt, quianot pót Propriü conftitui in róne przdicabilis,  et  vt fic ab Accidéte diftingui per przdica ti cóuertibiliter, quia repugnat Vniuerfale in ratione vniuerfalis de fuis inferioribus conuertibiliter przdicari,de ratione enim term ni vniuerfalis,vt fapra dictá eft, eft, 10d przdicetur dc (uis inferioribus etia. eorfim fumptis,ita g» ét de fiagulis fingilla tim fumptis przdicetur, at implicat poffe ità przdicari de fuis inferioribus conuer  tibiliter, quiacum eis non conuertitur ià fubfiftend: con(cquentia . Geni elt i dicatur de. pluribus [pecie differcntibus in quid, ideft effzntialiter,  et  per modum nominis fübftantiui querenti n.quid eftho.  " me? recté rcfpondemus Apex ms  P 4 E 1 tiuum ud vniuer(sle, quod pra. ds íz . tiuum ef animal,quid eft Leo? eff animal,  licet.nhomo, et  Lco fpecie differant, con ueniunt tamen in ratione generica anima lis,ex hoc autem, quod przdicatur de plu fibus fpecie differentibus, palam fit genus . non przdicare totam effentiam fuorum in feriorum, alioquin fpecie noa different, . fed tantüm partem effentiz,  et  hanc poté tialem,  et  materialem, ac per differentias contrahibilem . Triplex veró genus diftin ui fclet,generaliffimum, feu fummum,  et  | just 4 eft illud, fupra quod aliud no extat genus, tale genus cenfetur effe fub ftantia, quia fupra fe nó habet nifi ens,q» nó eft genus,eo quia tranfcendens, eft com mune Deo, et  ereaturis.Genus medium,feu fubalternum; et  eft illud quod tam fupra fe, quá infra habet aliquod genus . vt corpus, lei € fubfítatiam, et  infra fe viués,  et  animal.Genus denique infimum, feu pro imum,  et  eft, quod infrà fe non habet aliud genus, vt Animal, fub ipfo enim im mediate ponütur fpecies,vt homo,leo,  et c. 15 Species ad duo co i poteft, vel 2d genus;cui fübijcitur,vel ad inferiora, de quibus przdicatur iuxta primam eompara tionem dicitur fpecies fubijcibilis ; ruxtà fecundam dicitur przdicab;lis, quia predi €àibilitas in ordinead inferiora attenditur, fpecies in ratione fubijcibilis definitur, quod fit ca, qwa ponitwr fub genere, quod in eelligi debet Maier, et immediaté, quia etiam indinidua fub genere ponuntur, fed mediaté, et  fpecies fub ifta ratione fubijci bilitatis eft triplex, fumma, feu fuprema, media,feu fubalterna;infima, et  vltima,que dicitur athora, et  fpecialiffima, fpecies fu bijcibilis fumma eft, qux immediate poni turíub genere fapremo,vt corpus in prz dicámento fubftantiz: media,  et  fubalterna eft quz non immediate ponitur (ub zenere füpremo,;nec immediate fub fe continct in eiuidua,vt viués, Animalin codem pre dicamento fubftantiz,Infima,  et  fpecialiffs. qma cft, quz fub fe immediaté eórinet indi uidua, et  immediaté continecdr. fub genere vltimo,  et  proximo,vt Homoin eadem: (e rie fubftantiz, qui immediaté continetur fub animali,  et  immediate fub fe continet Sortem,  et  Platonem, ex quo patet omnia £o fub fuprema contenta dici fpecies cibiles,non tamen przdicabiles, qui1 . siadinferiora compar et tur, de quibus prz C / éicantur, cimi ipscie differant, hibe rationem generis,  et  velut genera prdi cantur, Et idco fpecics przdicabibs ei vna. vx H b A E. m a zx " E oteft genus,quod non euenit in fpecie sfi st "Ee cintentic ii. Si atincrors come " Pars Prima Inflit, Tratl.1, CapJ 1] tantum jinfima.f. et  fpecialiffimz,  et  defini. tur,quod sit illud vntuer fale, quod pradica aur de pluribus numera differentibur im quid j.effentialiter, et  per modum nominis fub (tantiui,quzrenti.n.quid eít Sortes;recté re fpondemus, quod eff b»me, quid eft Plato ? eff hom», licet n. Sortes,  et  Plato differant numero p proprias differétias indiuiduales, cóueniunt tin róne fpecifica hominis : ex hoc aüt, quod fpecies przdicatur de pluri bus folum numero ditferétibus, ftatim de ducitur przdicari totam effeatiam fitorum inferioram, quia differentia numeralis not elt differentia effentialis,  et  quidditatiua ; diffzrentia namque indiui dualis non i net ad quid eft indiuidui v. g. Platonis, fed potiusad quis eft, fi .n. quzratur quis ett ifte homo? refpondetur,eít Plato. Ex quo tandem fa et tum eft folam fpeciem infimam proprie,  et  abfoluté dici fpeciem,  et  noc fe cundum Vniuerfale conftituere, quia fiué comparetur ad fuperiora,fiué ad inferiera  femper dicitur fpecies,  et  es red did  parentur, neceffirió habent rationem ge neris, et  nullomodo dici poffiütfpecies.   16 Differentia et qua res alioqui inter   fe conuenientesinaliquafuperiori ratione    Js abinuicem differunt,acdifcriminantur,  et    àPorphyrio infua lfagog.czp.. diuidituf   in communem,propriam, et  mam, Cóis eft, umitur ab a ia EM muni, fic albedo in h. d tia communis quia per cam v deu cogido: Techn qu albedinemnon habente.Propriæft, que   defumitur ab accidente proprio, fic homo, per rifibile differt ab equo, et  Leone, velut r accidens proprium .Proprijifima tandé cit differentia effentialis, rer quam vna res effentialiter ditfert ab alia; cii quaalioqui effentialiter conuenit in fuperiori ratione, fic rationalitas ponitur hogpinis differen tia, quia per ipfam effentialiter dirfert ab eque, et  leone;cum quibus alioqui conue nitin ratione eencrica animalis . Cü verà triplex fit fpecies, vt dictum eft, fumma 5; media, et  infima, triplex quoque crit ditfe tentia ; differentia nimirum fpeciei (üm iz,diffcrentix medie; ' et  di aipfimz y illz dicügtur differenti generic ; fcd ifta; dicitur abíoluté differentia fpecifica, qvia: ett ditferentia fpeciei vItimie . qua nequit díci genus,  et  hzxccum fit vt plurimum incomita ., non fui: a Porphyrio d fini t3 51092 4 De Yoteitfalibis: oara.dum dixit Difertia eff, qua pradscatur   sie ávi p "4 ms dlferéribur 2 mam differentia fpeciei infimz non pradi '€arur ; nifi de pluribus numero different "5bus,vt ipía fpecies infima; Cum igitur Dif £erentia, teft certium Przdicabile.com t omnes predictas effentiales dif rétias,tàm.f. genericam,quàm fpecificá, ali definitiode debebit d (lpos omni . bus fit Communis,v.g. ure fit illud vniuer fale 4464 pradicaiwr. de pluribus im quale sid,fiucilla plura disfcrant fpecie, fiue fo o numero vt docet Scot.q. 27. vaiuerf. fic quipp? definita tàm differentiam generic; eeide dde de itis infecr UE n, in e quid quia de fuis in. 5 vtiq. radicatur eficocidlite: ;nam dicit parcedi  e(fentiz, (ed quia dicit partem formalem, (0 gr qualificantem,ideo przdicatur per mo  dum qualis,feu per modum adiacentis,  et  . momine'adicétiuo,quarenti.p. quid eft ho mo, recte reípondemus per genus, quod (ef animal, quxrenti autem quale animal fit Uh. effentialiter;refpondemus pcr differentiam (ff ratinpdle; Ex quo patet lübijcibilia, re NES quorum Differentia v. g.rationalitas 0 EMtrtinafvniuerfale, n6effe inferiora fua . quidditatine.i.hanc, illam rationalitaté, . quid de iftis przdicaturin quid ;' et  velutt fpecies, fed effe inferiora fin fubie et,i. ípe " z promi uam conftituit, de iftis .n,  pradicatür in quale quer deSorte, et  Pla     7 tone,  et  po/süt dict fua inferiora qual: .at1  pof: di t H feri : qual . 7 pé, quatenus de. ipfis puerum in quale  .. quid;idern dicatur de differentia generica. ^» vq Proprinen,  et  Aceádenr (unt Vniuerfa. lia accidentalia," quía citra :effzntiam fuis 3nferioribus conueniunt, iu quo diftinguun tiirà zribus prioribus Voiuerfalibus, qua dicuntur Vniuerfalia effentialia, eo quia ef feiitialiter fuis inferioribus conueniüts quia tamen proprium. minus diftat ab: effentia iu tci quam accidens commune; vt poté,quod " immediate luit ab efferftia rei,ideo imme uy V düté fequitu£ poft vninerfalia effentialia Procuiüs declaratione aflfignat Porph. c.5 quatuor modos próprij ; proprium primo modoillad eft,quod accidit foli alicui fpe citi fed nonomnibus indiuiduis eius, vt hd mini effe Medtecum;vel Geometràa; pro prit fecutido modo eft, quod: accidit omnibus wm were ro "fed nen foli illi "pedo vt homini bipods; ropriü ter tio modo eft ;quod accidit foli;  et  omini, fcd: nonfemper, vt homini: in fene et tute can ; kei proprium quartó modoft, quad wes :  E L  T" | e ^ I 5 : cidit ommi, fili, fómper, vt hominietfz ri fibile;etfi .n, homo non femper rideat,(m er tamen habet aptitudinem 21 ridendá ; ait proprium hoc modo conftituere quai tum przdicabile ; quia accidit omni,foli; 82 femper, 3: e(se propri? proprium, quia có ucríim przdicatur de re, cuius eft propriü a Vndé aliud eít confiderare. propriamrin ra tione proprij, aliud in ratione pratdicabi lis, id ratione proprij vtique'coaftituitur rprzdicati conuettibiliter, rion tamea in ratione przdicabilis, quia fic przdicarg proríus repugnat rationi vniuerfalis, quod: cá cóparetur illis,de quibus przdicatur, ve fuperius fuis imfetioribus, namquam cü eis conuertitur ifi fubfiftendi confequentias fed conttituitur in ratione vniuerfalis per cess dere omni foli, e» (emper, quod idem eft, ac przdicari de pluribus in quale accidentale neccfftrio,  et  intranfmutabiliter, vt Scot. explicat q. 3 1. vniuerf.in corp. vbi explicás allatam Porph. definitionem ait, quod per ly accidit habetur rati » prædicabilis, et  mo us przdicandi;f. in quale accidentale, per ly omoi, c fóls habentur. fubijeibilia pro» prij; qua nimirum (unt inferiora quiddita tiue illius generis, vel fpeciei; cuius eft pro prium.,  et  per ly femper habetur neccfütas przdicandi, per. quam diftinguitur ab Ac cidente, quia eroprium de fuis fubijcibili bus.ità neccffarió:,  et  intranfmucabiliter przdicatur, vt deillisomninó negari ne queat licet .n. poffimus noa intelligere ho minem cuni rifibilitate, quia abftrahétium non eft meuJaciam, nequaquam tamé I fumus inzelligcre hominem finc rifibilita te vcl fub oppofito rifibilitatis aba; pre iudicio edfcatiaipfius hominis, quod nó eft verum de Accidente communi etiam infe parabili refpectu faifubief et i, quia  et  fine .€o immo,  et  fub eius oppofito poteft intel. lig: fine repugnantia; vc Coruus fine nigre dine, vel etiam ful» albedine. Hic camé ad uertendum eft, quod licet Porph. defiaierit. tantum proprium fpccificum (forte qui notius) potet ramen,  et  debet eadem de finitío applicari etiam proprio generico, ly omni, en filiintelligendo omnes,  et  olas (pcctes illns generis, cui adzquatur, | t n. hoc quartum przdicabile có» ens itur genericum y Ls med 4cutr am ar ucc denrale neetarie c intra[Furebi ita plura umero" ^ j x » fiue etiam Ípecic diffe FADE. cU mwdonujr o qiu io5 ep UO FTT 1$.4c Ld  we : 1 a6 met ) E Ya » qut v. ox w. M. | m "P. 45, fint numero folum, fiue etiam fpecie diffc ^ rentia, vtalbum refpectu Í hy. d p We » "de i4 13 Accident commune, quodità vaca tur ad differentiam accidentis pu j de. finiturà Porph.ef: qd def, e bob pra. ter (ubiechi corruptionem, quz definitio vt explicet accidens commune in ratione vni uer(alis, debct intelligi de accidente pro fe cunda intentione,  et  fecundb intentionali ter explicari, vt $cot.docet q.34.I 3 $. Vni uerf. vbiait: accidens fumi poffz primà intentionmaliter, vt idem fonat, quod inhz rens, vel alteri adiacens,  et  fecundo inten tionaliter, quomodo dicit illam fecandam intentionem,quaz attribuitur, alicui, quod fine implicantia poteft affirmari,  et ncgari de (übiedto ; itaq. in hac definitione nomi ne /uhiedi intelligitur fubiectum predica tionis,non inhzfionis, et  ly def,  et r 5e? nà fonat idem, quod inhzret, vel non inhzret. przter fubiecti corruptionem, fed capitur fecundó intentionaliter, vt idem fit, quod affirmatur, vel negatur abíq; prziudicio effentiz fubiedti,in quo accidens commus ne diftinguitur ab accidente proprio, quod non poteft negari de fübie et o abíq;dettru  et ionc effentiz illius, nam ficut ex rifibili tateredé infertur à pine humanitas, ità ex negatione rifibilitatis re et é infertur negatio humanitatis. Et hanc definitionem fecundó intentionaliter effe explicandam infinuauit Porph tem, quz ex accidentibus infeparabilibus contra definitionem oriebatur, refpondet predictam definitionem conuenire étiá ac cidenti infeparabili quia re et e intelligi po te ít (ubiectü finetali accidéte, vt /Ethiops non niger,immo cum accidente oppofito, vt JEthiopsalbus fine ipfius corruptione,er go Porphyr. locutus eft in definitione de coniundtione accidentis cum fubiecto ; vel fcparatione per intelle et um; quz non fiunt nifi fe fecundam intelle et us operationé, f. affirmationem,vel negationem. Explicat verbaccidens in ratione vniuerfalis, quia vtait Do et or cit. per totum illud copulatü T, Cr abefl prater. fubiehi corruptionem, infinuatur genus,  et  ifferentia,nempé p dicari in quale accidentale tranfmutabili tcr ; Ex quo patet accidens commune non effe quintum Vniuerfale refpe et u fuorum inferiorum quidditatimé, vt color non eft accidens refpectu albedinis,  et  nigredinis, fed refpe et tu (ubie et orum, cum quibus con tíngentem habet connexionem ; finé hac : homtnis, niuis y Jas,  et c. quia accidens quintum predica Su : pfe,qui videns difficulta. ^ "s. Pars Prima Ioflit.Tradl.I. Cap.V1. bile omprehendit accidens tàm genericit, uod .f. Qiuienie ETM Tcr deriv cificum,quod .f.in liuiduis cantua vnius pecid: competit :amverà etiam fubftantia przdicando contingenter de aliquo fubie  et o fundare poffit fecundam intentioné ac cidentis quinti przdicabilis ;affirmatiué re fpondemus in difpuc.  et  hzc fufficiant de uiaque Vniuerf. alia namq; plura deipfis icendaad quz. differimus. De Pradicementis, 6 primi de abfülwir. 19 Via non fufficit Logico folum co oícere cermíinos pradicabiles,  et  fub:jcibiles, fed etiam rectam eorum di fpofitionem cognofcere debet;vt legitimas przdicationes conficere poffit,. icà poft TON przdicabilia, ru fuht mode candi e(fzntial iter, vel accidentaliter, in uid,velin quale, de przdicamentis agere cbet,quzíuntcoordinationesgenerü,  et  et Bredicato e a. fpecieru, (eu debita difpofitio pradicat rum effzatialium [iig T iren ra vfque adindiuidua; fecundum fub, et  decem veró funt przdicamenta, ad'qua tanquam ad decem claffes,  et  (umma géne ra reducuntur omnes naturz rerum,  et  ea» rum gradus, atque císenciali ! tria prima funt abíoluta,  et  ad fe,fubítan tia, quantitas,  et  qualitas,  et  alia feptem reífpectiua, Sead'aliud Relatio, Actio, Paí fio, Vbi, Quando, Situs, Habitus, cuius de narij aumeri efficax fufficientia affignari ná poteit, fed retineridebet, vtaitScot. 4. d.15.q.1. C.  et  quol. i i. K. quia famofa eft,  et  ipíamet antiquitate probata . Neq; per tinet hzc io ad Metaphyficam, cuius roprium eftagere de ente,  et  eius (pecic us; quia agitur hic de ilis ij(dem, noa vt naturz quzdam funt (fic .n. ad Metaph. fpe et tant) fed modo logico, vt nimirum res explicantur,  et  fignificantur vocibus,  et  rzdicantur, ac fubijciuntur, fiué vt fub E fecundis intentionibus przdicabilita. tis,  et  (übijcibilitais . Sumunt vero hz de cem rerum coordinat:ones à gencraliffimo fuo.nomenclaturam, vt ferics omnium fub ftantiarum vocatur fubftantia,  et  feries omnium quantitàtum Quantitas,  et  fic dealijs, quodlibet verà yrzdicamentá tri bus cótexitur coordinationib, vna media,  et  duabus collateralibus, media quidem eit Len fpecierum, et indiuiduorum ita pofita,vt genera de fpeciebus, et ipei c radiata,   2 wt. e " Á 1 Ww € c NEIN. LESSONS ILS avv wt WY Vue we ow PU um s." 2) qua nen efi m. [ubiedia Ji x wi rA a 257 E 35 »  Kcindividuis przdicentur, et vniuerfim om pia fuperiora de fuis inferioribus,in latera libus veró differentiz (quas fzpé per acci dentia propria circümloquimur) funtcol locata, vnm .n. quodque genus per duas diuiditur differentias ad duas fpecies infe xiorcs conftituendas, vt fubftantia diuidi: tur per corportum, et  incorporeum,X cum fac differentia conftituit fpiritum, cum il corpus, et  codem modo dicendum in alijs tegorijs : Neq; inlinea laterali differen tiz fuperiores de differentijs inferioribus E fe prdicantur, fed tantum de inferio jbus ecicbus  et  indiuiduis, quz funt in edia linea, vt fcnfibile non pradicatur de  fationali,(cd de homines  et  deniq; cum ens finitum fit, quod in decem przdicamenta . diuiditur, ac deícendit, quacunq; in prz dicamentis reponuntur, funt entia finita, imjtata, talis itaque eft f'ru et ura arbo | talis,cuius figuram in textü 'zdicamentalis eft. ens ubfiftens,ideft non alteri "n quia fubftan vade uper s gea ' et o, tanquam de per fe inferiori, quia indi widux efi,u fingularis generis [afar ; wo fubiecio, fed dicitur de hielo à. caret. fubieto inhafionis, non tamen pradicatiopis, talcs fubftantia funt Ts  et  fpcéies,animal.n. licet ncn fit in bic et o, pradicatur tamen effentialiter de fubicQo, ranquam de per fe inferiori, nam dicimus homo eft animal, fic etiam homo pradicatur  ff. etialite r de Petro, et  Paulo,  nec ramen cit in hoc; vcl illo; tanquam ac cideusin fubicéto per inhafionem, fed tan. quam natura Comn.unis jn fuis inferioribus. Etcum pr:ma fübllantia omnibus fubftet, tüm .f. cundis fubfl antis, quàm acciden tibus, quia de illa hac omnia pradicantur, idco primó, rrincipalter,  et  maxime fub flare dicctur,  et  maxime emnium fub(tan tía, intcr fccundas vero fibfilant;ias magis dicetur fubflautia fpccics, quam gcnus, tü quia prepicquior cft prima fubilantiz, tum quia fpecies magis fubftat, quàm genus, "Quia eGam ipfi Jébrjciturgeneri.  Em  . ne fubie et torum, quibus inharent "icy ma 'ccundas giu ape SDireKorus TE CEKEnT bifantie la qua nec efl sm. [ubie.  ria . "Tertia/que determinate conuenit : 9s dto, mec dicit e fubicdo Æ, vel is; crab bsc aliquid ad diffeteng ; non dicitur de fübie   1j ntiz fex affignan de fubftantia, rima, que ; ibus fubftantijs,  et  pri mis,  et  fecundis, earumqj pariter differen conet fubiecto non effe, hoc eft in fu bieéto nullo hzrere, deq: nullo accidenta liter przdicari, fi fecund9 ;intentionaliter dicc: Neque id proxime ditis infine capitis pracedentis, vbi diétü. communis eft eft fubftantiam quoq.poffe de aliquo fübie  et o contingenter przdicari; quia ibi erat fermo de accidentaliter prædicari per mo dum accidentis pradicabilis, hic autem lo uimur de przdicatione per modum acci entis przdicamentalis nam fundamentum icationis huius eft vera, ac propria inharentia forma in fubie et o,de quo prz dicatur,quz DAbsati m deg re pugnet, confequenter ei repugnabit prz dicari de aliquo fubiccto Jer modum acci dentis przdicamentalis. Secunda, qua có uenit determinat? fecundis,ac earum diffe rentijs eft, vniuocé pra dicari de primis, 3. fecundum idem nomen,  et  candem ratio nem im illis effentialiter inclufam,quod etiá vniuerfalibus pgdcuEon  et  corum diffc rentijs c tit, non quidem comparatio un, ab Jed infe care tiam fecindarü, que fignificant qualequid,  vbi ifti termini MN fenfu qu ^ d. usqu vniu y | Main in quale, fed ariin i due ^ figni dise fignificarenatu ram iücommunicabilem, fignificare ver quale quid naturam inultis communicabi lem,aut numero, aut rabie differens tibus,quod etiam vniuer s accidenti. bus  et u inferiorum fuorum competit nam fuperiora in accidentibus per dif. fercutias ad inferiora contrahuntur, ficat  in fubftantia ; indiuidua vero, fcu fingula riaipfornm accidc ntium |n funt incó municabilia, quia fub fe infertora nori ha bent, de quibus predicen ntialiter,. im communicabilia fupt, quia fubie étis, quibus inherent, deneminatiué com municantur, quod eft effe mcemmuni lia, vt qæd, communicabilia,yt 2. € 3  ta, lubflantia nihil contrarium cffe, tari, prime p AD fecundg, quanmisaccidentia   cquenter contraria fint accido aque accide tis. vnius ) r bus altcrius, vt accidentia u " busigoissLocwerbidemcompetitquantià  tatibus. e . SE Lm. i wd r 16 tatibus etiarn, non .n. bicubitum, tricu bitum contrariantur, neque quatuor,  et  fcx,  et  fic deceteris. Et hoc quidem intel Jigendum eft de contrarietate proprie di €la, que vcrfatur inter formas pofitiuas fi bi inuicem oppofitas,  et  ab codem .fubie €to fe mutuo expellentes, quo pa et o con trariari dicuntur quamplurime qualitates ;  et  per hoc foluuntur rationes, quibus Mai ron. paffu 16. in predicam. contendit in fubítantijs veram ftatuere contrarietatem . Quinta, fubftantia nulla fufcipit magis,  et  minus, non,n. patitur intenfionem,  et  re miffionem, vt calor in aqua, qui modó in tenditur in ea, modó remittitur, quod fi militer conuenit quantitatibus . Sexta dc mum, qug eft vera proprietas in quarto modo proprij :  et  competit detcrminaté prime fubftantie, efl, quod vna,  et  cadem numero fit fucceffiué contrariorum quo xundam fucceptiua cum fui mutatione;tan uam eorum vltimum fübie et tum ; dicitur decent, quia fimu) contraria fufcipere nequit, dicitur cemfrariorum quorundam, 1jà opusnon eft vnam,  et  eandem fubfti m omnium effe contrariorum fufcepti uam, non .n. lapis capax eft gaudij,  et  tri ftitie,  et  fic in multis alij5, fed fatis eft, vt  'Miqua recipere poffit 5 dicitur cwm 9i mu fatiene, quia oratio contrariorum quidem fuíceptiua eft cadem numero manens falfi tatis, f.  et  veritatis, verum id nom cuenit €x orationis mutatione, fed rei, ab. co.n. od res eft, vel nen cft, oratio dicitur z. vel fal(a ; dicitur tandem, tasmpuam fS lbiedum vltimum, quia pordi qu dem a titas cíi fui mutatione contratia fuíc ere fucceffiué, vt fuperficies albedinem,  et  ni gredinem, fed non tanquam fubic et um vl um. 21 Quantitat cft accidens abfolutii, quod adueniens vei facit lam extenfam im cvdi we d locum, velánerdiue ad tempu:, vndc denominat eam magnam, vcl paruam, diu turnam, vel breuem,  et c. Diuiditur in con tinuam,  et  diícretam, continua eft, cwu; tes copulantur termino communi, vel cu  jus partes proprios non habent terminos, nec vna eít ab alia diuifa, vt [nea bipaTma yis, cuius partes palmares fupt inuicem có iunctz . Difcreta eft, ewig; partez nov c noe teymina rame cuius partes t proprios terminos,  et  funt ab inui cem folutz,fic numerus ico ure dicitur difcreta quantitas, quia pastcs eius funt homines, quorum vnus cft io " e Pani" Prima Ifiit. Tratl.I. Cap.  dinifus, fimiliter oratío, culus fyllabz fun abinuicem folutz . Continua vero fubdiui ditur in permanentem,  et  fucceffiuam, illa eft, cuius partes [unt imul, Ntlinea cuius partes fimul exiftunt, hoc eft,in eodem té. pore; ifta eft, cuins parses mom funt fimul, ed vna poft aliam, vt tempus,  et  motus uorum partes non funt fimul, fcd vna oft rg non .n, vnus dies eft fimul cum alio, neque prima hora fimul cum fecunda, Per manentis tres affignantur fpecies linea,que €ft longitudo fine latitudine,  et  profundi tate; fuperficies, quz eft longitudo cum latitudine, fed fine profunditate,  et  cor pus, s habet longitudinem ^ aticudi nem,  et  profunditatem,  et  idco trinam di citur habere diméfionem, fuperficies duas, linea vnam tantum 5 addit Ari(t. locum,ve lut quartam fpeciem loquendo famosh, Succeffiuz affignantur duz, tempus, et  mo.  tus. Et hac diuifio quantitatis. in quantitate difcreta, permanens eft no.  merus, cuius partes pi ócalis   oratio, cuius partes fluunt, dum proferun   Nei is 1s formaliter aliquid de nominat q tum, ner pé longum, itun »5 profundum, mult um, pauéum, magnum,, paruum, MEE. s A eai ed i 2 23 Alfectiones quantiratistres'afigná tur, Prima quz illi communis eft cum fub. . flantia, eft quod nullum patiatur con UE nulla n. contrarictas cft inter lineam, fue de icier riæ n : p  et  co em perma fubiecto; deindé tempori etiam nihil ui asicinm, nec bum e pus alteri contrariatur, non n. hiems op ponitur zftati, fed eorum qualitates, nec dies contrariatur noi, quatenus tempus fignificat.fed vt fignificat aciis illuminatio ncm;  et  nox illius priuationem,  et  hac cti o æm non eft contraria, fcd priuatiua, nulla item in quantitatibus diícretis con trarjetas reperitur, vt patet difcurrcndo per fingulas ; Eft folum abqua difficultas de e  et  paruo, multo,  et  pauco; breui,  et  diuturno, quz contraria videntur j. fcd facilé occurrit Arift. quod fi hzc aliquam videntur habere inter fe contrarietatem, plané ear non habent, vt quantitates, fed vt relationem fundant, dicimus .n. aliquid magoum,  et  paruum, multum,  et  paucum, non per fc,  et  abfolute, fed per compara tionem ad aliud, Et adbuc falfum ctt iffa effe contraria, alicquin de vno, X codcm contraria nunciarentur, idem .n. tc ap M a t dá À made s e LN d gi un doter nb o "7 owtVirtus Diei ONSE "4  "S De Pradicamentis. eft breue,  et  diuturnum, idem mons ma gnus,  et  paruus, ijdem homines pauci,  et  multi comparatione diuerforum, non igi tur funt contraria, fed potius rclatiué op pofita. Altera quantitatis affectio, quz ei pariter communis eft cum fubftantia, eft non fufcipere magis,  et  minus, hoc eft non pene intendi,vel remitti, quamuis bené fu ipercpoffit maius, et  minus,quod cft ma gis, Sc minus extendi . Tertia tandem, que propria ceníetur in quarto modo,eft vt fc cundá ipí(am dicantur res materiales xqua les, velinzquales in magnitudine, vcl mul titudine, vcl duratione, ita tamen vt ly fecsndum quam dicat rationem fundamen talem,  et  non formalem, vt Scotus docet quol. 6. formaliter namque res dicuntar zquales, vcl inzquales per ipfafmet rela tiones aqualitatis,  et  inzqualitatis. 1 24. Qualitas dcfinitur ab Arift. per fuum concretum, vt fit accidentalis forma abfo, peas, æc quam [ubiethum denomina. tur quale y, cuius quattuor affignat fpecies . fubalternas, vd potius modos, vt or ( explicat 4.dift.6.q.16.N. quatim prima eft P xa jitus,  et  difpo itio, hzc cfl qualita; de "E 4 deer mobilis à. [ubiedto, vt V in adole r5 . fcentc; ualitas de difficili mobilis, L 't Virtus in fene,vnde babitus,  et  difpofi . tio differunt tantum fecundum perfeclum,   et imperfc et un,s  et  ideo non duas,fed vnam . "tantum faciunt fpecie qualitatis, quia per   fectum,  et  imperfectum non variant Tpe   »€iems  et  in hac fpecie ponuntur qualitates omues, qua fuum fubiectum aliquo modo preparant, et  difponunt ad operandum, vel,. paticodum, fiué fint corpore, fiué fpiri . Wales, qua ratiene inquit Arift. abitum poffe dici difpofitionem,quatenus ad ope Tandum difponits vndé ad hanc fpeciem re ducuntar. habitus omnes, tam corporis, qcim animz ex actibus acquifiti,  et  pari,romnes fpecies imprefsz,tum Infibiles, tüm inte [;gibiles, qua licet proprié non finthabitus;funt tam. habitui fimiles, qua ^ tenus per cas excitamur  et  difponimur ad weperandum . Secunda fpecies qualitatis (ontinct omncs facilitates, vel difhicultates matures ad agendum, vel patiendum,  et  r inpaturalcm potentiam, vel im iam, qct funt duz inter fe effzatia diftincta qualitates ex nullo actu ac ?. 17 ter potens ad aliquid agendum, vel ad ali cui refiftendum, vt durities quandam na turalem potentiam fignificat, qua durum eft naturaliter potens ad fecanti refiftendü, vt non facilé dinidatur;  et  quidam natura Jem habent potentiam; et  promptitudinem ad curfum, ad lu et tam, ad paleftram,  et c. Ex quo patet erro) ponentium in hac fpe Cie omnes potentias anima vifiuam, audi tiuam,  et c. x omnes proprias pafliones, quia hicnon fumitur naturalis potentia pro facultate indita à natura, qua poteft quis fimpliciter facere, ( nifi talis a et tiua virtus pee pre à fuo fubicéto diftingueretur, nam fic ad hanc fpeciem adhuc pertineret, vt dicemus in quzfticnibus) fed qua potett fic facere, i. prompte,  et  expedite, vt DoGlor notauit in 2.d.16 q.vn. P. Naturolisimpo tentia é coatra cft quzdam cong:nita qua litas,  et  àfbaturali complexione indita, per quam ipfum redditur naturaliter impo tens, cu ineptum ad aliquid agendum, aut alicui refiftendum, vt mollities naturalem fignificat impotentiam, qua molle natura liter impotens eft ad fe et ioni refiftendum,  et  in quibufdam cft innata quzdam defidia,  et  ineptitudo ad pugillandum ad faltandü,  et c. vndé in hoc differt hzc fecunda quali tatis fpecies à prima, quodin ifta ponun tur facilitates naturales,  et  ingenite ad ope randum,  et  in illa facilitates acquifite, vt funt habitus;  et  idcó in kac fpecie repo nit Delphinus nofler in fua Diale et .cap. de Qualit, vires omnium rerum fublunarium, vt plantarum,lapidum, metallorum,  et  mi neralium omnium, nam tales virtutes red dunt ea, quibus funt ingenite, potentia ad aliquid agendum, aut alicui rcfiftendum : ac etiam omncs Coelorum infuentias pre ter motum,  et  lumen. 25 Infüper rti qualis fpecies eft paffio, et  paísibilis ra itas,que tantum ac cidentaliter inter fe differunt fecundàm perfe et um,  et  imperfectum, pafsio .n. eft qualitas illico traufiens, vt rubor ex vere cundia proueniens; pafsibilis veró qualitas eft magis radicata in fubiedto:  et  fub hac fpecie omnia continentur fenfuum extez "porum obicéta,vt lux, lumen, colores,odo rcs, oni, fapores,omnes denique tangibi les qualitates frigiditas, caliditas xc. qug omnesideo dicuntur pafsibiles qualitates,. quia in hac fpecie rcponuntur, vtnate funr immutare fenfus AM nsa llros,  et  eis pofsicnem quifita; fcd à natura ipfa congenirz, vnde wituri$ potentia «Kt quadam congenita quilras A € ali complexione alicui e qum fun redditur naturali Sekt  b t Ex 4.1 Y " H i i P  B. a aliquam inferre, imprimendo nimirum ig ienlibus fpecies fco biles,  et  cum cis effi» : € cicido Em 7. " á X^ Za Ke "Me $5 18 ciendo fenfiones;  et  ad lianc fpeciem re ducit Delphinus cit. omnes tüm corporis, tüm anime pafísiones amorem .f. odium, audium, trillitiam, dolorem, iram,timo m, fp.m,  et c. omnes item actus, fcu ope rátioncs facultatum organicarü, fiué inor ganicarum, vt fenfiones, imaginationcs, appetitiones, intelle et tiones,  et  volitiones, €o quia funt actus vltimi non ordinantcs potentiam ad operandum,  et  idcó potius fpc et snt ad hanc fpeciem, quàm ad primá, etfi Doctor vtrumq. admittat vt probabile quol.:3 € c. Arift veró folum ponitexem pla de qualitatibus fe;sibilibus, tanquam de manifeftioribus, ait Doctor ibi s Quarta fpecics efl forma,  et  figura, que in proposito pro codem fumuntur pro di Ípo:itione nimirum, et  terminatione quan titatis, «ndé in aliqua re figurata poffu mus confiderare tria .f. ipfam rem, ex qua conflat, vt lignum. et  quoad hoc pertinct ad gcsus f.bitantiz, quantitatem) eius ter mvnatam linealiter,  et  fuperficialiter,  et  fic pertinct ad genus quantitatis ; tandem ter avinationem,v«cl difpofitionem quantitatis; )g dici folct forma,  et  figura, vt rectitu, curuitas, triangulatio, quadrangula tio,  et c. et  hec conílituit hanc quartam fpe ciem qualitatis, in qua proindé ponuntur omnes figura artificiales, naturales,tàm animatorim, quàm inanimatorum. Mo nettamen Do et tor 4.d.1.q.1. S.  et  d.12.q.4. J.in rci veritate Biguram quid abíolutum importare non poffe, cum figura vltra qua titatem non dicat,;nifi relationem termino  rümncludentium partcs ad fcinuiccm; po nitur tamen fpecies cuacem qualitatis, quia habet mecum déncminzu 1, p'fdi candi qualitatis, zbíolutum ncn pe,  et  fine «xprcffarelaóone ad ahud, hon.o namque denominatione abfoluta ità dicityr à pul chritudine pulcher, ficut zb albe cw« albus; jtà Doctor quol. :$. 1. Án ; 56 Aff:  et icncs qualitatis tres zff gnan Sur j Prima c(l habere contrarium, fj r fas namque calicitati contrariatur, albedo nigredint, qua tamcn non cnni ccmpetit qualitati,nam nec celores medi adinuxcm contrariantur, cum fub eodcm e«nere pon saximé di lent,quz maxima diflantia eft dc raticne contrariorum, ncc fpecies focnfi ?biles,aut intelligibiles contrarium babent,, mec lüræn, cui ctfi oppcpátur tenebra hac tàmen nó cft cppofitio pofitiua,qualis eí fe dcbct contrarieras, fcd tantüm primati ua. Sccunda «ftjquod fufcipit magis,  et  Dars Prima Inflit, TraclI, Cap.1. minus, vna .n. qualitas eft magie intenfa, quam àlia, vnum v.g. calidum babet plures caloris gradus, quam aliud,  et  idem in di uerfo tempore cft modo magis, modó mi nus calidum ; hzc autem proprietas non conuenit qualitati in abftracto, non .n. vna albedo dicitur magis albedo altcra, quia cum per abfítraéta nomina dcnotétur quid ditates,  et  effentie rerum confiflant in indi uifibili, hinc eft, quod qualitates in con creto tantüm fufcipiunt magis,  et  minus,  et  (ecundü gradus indimiduales;hanc tamen affectionem ait Arift. non conuenire omni qualitati, quia nec quartz fpeciei, nec qua Iitatibus in abftracto ; fed quartz. fpeciei aliquo modo etiam conuenire poteft, quia vnam lineam dicimus effe magis,vel minus, curuam alia. Tertia affectio, quz propria cenfetur qualitati in quarto modo, eft fe cundum eam aliqua dici fimilia, vel diffimi lia,ficut fecundum titatem dicebantur zqualia, vndé due alba dicunturfimilia,al   bum,  et  nigrum dirfimilia, ità tamen vt ly fecundum notet rationcm fundamentalem, non veró formalem,quiahzc eftipfa rela   tio fimilitudinis, vel dfinslisadnis t "a ^ EI^ 5,De Pradicamentis refpefiiuit . ? 17 R Elatio eft accidens, quo v»a re: ad aliam'refertur, fem quo ynares a  liam evjpicit, qua rationc folet appellari re« Ípe et us, vt Paternitas eft relatio;   ft 1d, quo Pater refertur ad filium, vel refpi cit hlium,  et  ideo Relatiua, quz funt cou«  creta reJationis, definiuntur effe jll«, queri effe efl «d. aliud f et  bibere : jn quibus tria con i debent, id; d rcfertut, id quo rcfcrturjid, ad quod refertus; primum appellatur fubit Cum, quatenus eft illod;in qe recipitur relatio,  et  dicitur etiam fun amentum, vt Petrus, qui fundat pateroi tatem in ordine ad Paulum ; fecundum aut cf formale aut fundamentalc, forma le eftipfathet relatio v.g. patcroitatis.fun damentale cfl ratio fundandi relatiopem;v. g.potentia actiua generandi in Patre ; tcr tium eft terminus rclationis,  et  dicitur cer relativum, vt Paulus filiis, Relztio alia cft realis, alia rationis, hac £t ab intcllcétu'in re, que relationem à parte rei fundare nop potci, vt v. g.in Dco n ordipe ad crcatue ram; illa rcperitur in re feclufo auc cun que opere intellcgtus;t in NIMMA Or. P" E tio, Pafsio, et c. Ex quo fequitur ad re Tati .de quarto przdicaméto quatuor A exigi conditiones, fit relatio realis; ' dan  quod fit actualis, nam aptitudinales perti |. mentad przdicamentum fui fundamenti,  quodfi àfundamento realiter diftincta ob | . eandem rationem, vndé quz realiter fundamentis identificantur, dicuntur relatio 7 . westranfcendentales,non pre C de 7  et  tandem, quód fit intrinfecus adueniens, 5 ) $ » vje |.   feferunt refi TM ell Pali v conditiones ex Scoto i.d. 5 i.  et  3 quod extrema fint realia,qu. ter » " dine ad Deum; ad quam tres requiruntur ol.6. art. fint reali,  et  quod inter ea ex natura Oriatur extremorum,non yerà per actum intellectus, dinalem, quz refpicit terminum non actu exiftentem, fed aptitudine, et  fubie et o rea hter penes vt furt propriz pafsio nes;  et  hee fübdiuiditur in aptitu » quz refpicit terminum actu exiftentem, et  hzc rurfus fubdiuiditur, 2lia .n. eft (uo fundamento realiter iden t1 ficata, vt relatio effentialis dependentiz Creaturz ad Deum, alia realiter à funda mento diftin et a ; quz adhuc duplex eft;in trinfecusadueniens, quz acceflario poni tur extremis pofitis in quacuaque diftan tia,vt fimilitudo;  et  extrinfecus adueniens, que non reíultat ex fola extremorum pofi tione in rerum natura, fed vlterius requiri tur debita corum approximatio, vnde quid extrinfecü exigit, vt infurgat,  et  tales pre us vltima fex prz dicamen nam extrinfecus aduenientes fpc et ant ad vltima fex przdicamenta. Relatiua fimili. ter; quz funt concreta relationis, alia (unt fecandum effe, quz de principali fignifica . torelationem prefeferunt, et  abfolucü con notant, vt Pater,  et  filius, vadé fecundum totum fuum effe ad aliud dependere dicun tur, taaquam ad termiaum ; quod notan ter dicitur,quia licet accidens vefic habeat dependentiam ad fubicótum, non tamen tanquam ad fuum terminum,  et  hec funt relatiua huius æ creep alia (unt rc latiua fecundum dici, que de principali ab folutum important,  et  relationem folum connotant M cme 9 eæ, «t fcientia, que principaliter qualitatem importat,  et  connotat relationem ad ícibile;  et  idcó ad pitdicamentum abfolutum fpectant, Vtra que vero relatiua alia funt mutua, alia non mutui, illa funt, pterea referun ur rdatione reali, ifta, in qu vno eft ^, rthtiorealis,  et  in 1lio ratioris,nec e(t de .o pndatía reciproca hinc in le, vt Creator, «vl NA «i De "Pradicamentis  r3  et  Creatura, Et rurfus vtraque ali funt €quiparantig, que in vtroq. extremo fun damentum ctufídem rationis habent, vt fi militudo, equalitas, alia difquiparantie, que fundamentum habent diueríe ratio nis, vt Paternitas,  et  filiatio, que candem alia funt (uperpofitionis, vc Dominus erga feruum, alia fuppofitionis, vt feruus ad Dominum, 28 Atfecliones Relatiuorá quinque enu merantur. Pr.ma eft, quod in relatiuis, li cet non in omnibus, reperitur contrarietas, vt inter virtutem,  et  vitium, fimile,  et  dif fimile; fed hec nou dft vera atfectio rela tiuorum huius predicamenti, nam virtus,  et  vitium funt relatiua fecundum dici,  et  qud fimile,  et  difsimile, fint relatiua ecundum eff,tamen Contrarictas non co uenit illis per fe,  et  fórmaliter, vt relatiua funt, quia ratione relationum tantum rcla tiué opponuntur, fed tantum ratione fun. damenti, .i. contrariarum qualitatum, ia qo» fundantur . Secunda eft, quod que E fufcipiunt magis,  et  minus ratione fun damenti, vt fimile,  et  difimile, quz fun turin qualitatibus fufcipientibus ma gis,  et  minus, folemus etiam dicere magis;  et  minus zquale, vcl inzquale: verum vt notat Delphinus,id improprié dicitur,nim . zqualitatis,  et  inzqualitatis fundamentü, quod eft quantitas, non intenditur, aut re mittitur, fedexcenditur, S fit maior, aut minor,  et  ita fit maior, vel minor inzqua litas, non magis, vel minusinzquale. Sed qu ità communiter explicentur hæ uz relatiuorum proprietates ; adh'tc ta men valdé probabile eft contrarietaté pro priam competere quibufdam relatiuis fe cundum eff? ettá formaliter fecundum effe relatiuum ; ac etiam quafdam relationes ps magi s,  et  minus fuícipere etiam in uis formalibus entitatibus  et  non in fun damentis tantum, vt cx profefsó dicemus infrà difp.s. q.«:. declarando has propric tates. Tertia, qux competit folis,  et z om nibus relatiuis, eft dici ad conuertentiam, 4. quod vnum dicatur mutuó in ordine ad aliud, fiué hic ordo fit realis, fiué rationis; vt fi dt imus Dominus ferui dominus, dis cere ctiam valeat feruus domini feruus, Ícientia (cibilis (ciencia, (cib:l  (ctentix (ci  bile: ex quo patet falfum effe, quo: mu ti dicunt hanc relatiuorum conueitentiam diccre mutuam dependcntiam vnias rela tiui ab alio per relationem realem in vtro que extremo fundatam,atque ideo p re C 5 Q. Á 7 zo Jatiuis mutuis hanc proprietatem conueni ve 5 Arift. .n. ait hanc attectionem omnibits | rchitiuis conuenire,  et  inter alia exempla 2dducitillud de icientia  et  fcibile,qua funt relatiua non mutua . Oportet tamen con ucuienter a(ügnarc relatiua ad hoc, vt ad conuertentiam dicantur, fi.n. quis diceret ferutis donuni feruus, non poteft conuer tere dicendo, homo ferui homo; vndé in terdumad hanc conuenientem afsignatio ném oportet.nofia nomina componere, vt facit Arift. in textu . Quarta eft, quod funt fimul natura, hoc eft, fimul naturali exifté tia, ita quod pofita fe ponunt,  et  peretpta feperimunt;ad quam relatiuorum finulta tcm cx poft predic. cap. de fnnul d: exi guntir conditiones, vnà, quod conuertan : tur fecundum fubfittendi corfequentiam, quz fola non fufficit, quia ita fe habent fu biedum, X paílio,  et  tamen fubiedum cft pes natura'paffione; altera, quod neutrü t caufa alterius, quia caufa precedit na tura caufatum ;  et  ft dicas Patrem effe cau fam filij, id verum cft de patre materiali ter,non formaliter fümpto, vt relatiuum cft, hzctamenaffcétio non eft communis omnibus relatiuis, fed tantàm mutuis, vt Scot. docet 1. d. 2 $.q. :. F. namablato ( ait Arift.  fcibili,  et  fenfibili, aufertur vtique fcienzia,  et  fenfus, fed non et  contra ablata fcientia, K fenfu, aufertur fcibile,  et  fenfi bilc. Quinta tandemaffectio, que eifdem competit rclatiuis, eft, quod non tantum fint fimul natura, fed ctiam fimul cognitio ne,  et  dcfinitione, itaut qni definité cogno fcit ynum rclatum,definit? cognofcat,  et  al terü, quia diflinéta cognitio vnius relatiui ex diftincla alterius cognitione depédet, de qua proprietate fufius infra in difp.a. q.« i. 19 4/he ex Au et ore fex principicrum efe, fecundum quam in id, qucd fubáctter, «gere dicimnr, 4. vt cxplicat Doctor ia 4. d.15.q.1.cft refpectusipfius agentis ad pafz futh; quo agens dicirir formaliter 22285,  et dicrurnotaater fermaliter, cuizogens effcécliué non dicitur agcre 3dtione; fed fua virtute abfoluta, vt ignis cffediue dicitur agere calore, fed formaliter dicitur agere actione, vndc rotat Do£lor cit. fub P.quod aliter calidum calore calefacit,  et  aliter ca lefactione, mim calo:e calefacit, «t princi pio cffectiuo,  et  fundamentali, quo: dici ter ratio agendi.calcf Cone vcro vt prin Cipio Formali denoxinan li calidum ag ns, ita quod ly. fecundum qi dicit lab.tudi nem caufz ormalis, X forie proxi é dc bo Pars Prima Inflit. Tratl.I. Cap.V1l. nominantisagens. Dicitur sw 5d, quod /[u bácitur, ad differentiam produ et tionis, qua refpicit pro termino, non fübiectum traní( mutatum, fcd formam in illo productam v.g. calorem in aqui, atque ideo eft refpe  et us intrinfecus adueniens ad quartü pra dicamentam o rr em autem pro ter» mino refpicit fubie et tum tranfmutatum,  et  eit rcfpcétus extrin(ccus adueniens, quia vt infurgat, extremorum approximatronem oftulat, nam vtinter ignem;  et  aquam re | etus calefa et ionis exurgat; débet aqua iapproximari, vndé minus recte Delphi nus  et  Poncius refpectum productionis in boc predicaméto reponit. Diuiditur Actio velut genus in fpecies in immanentem,  et  tranfeuntem ex Scoto quol.15. D d. per im manentem intelligendo; que eft ad termi num manentem in agéte, vt actiosqua ocu lus fe immutat ad vifionem,  et  incellectus ad intellectionem, quia vifio manet in vie dénte, xc. per eixifisiteni veró, quz eft Md M tranfeuntem Man vt cale e a ignisnon fei mutat, fe andes ed ar calor peo, olent etiatn operationes vita es appellari actiones immanentes;vt vifio, auditio, iatcllectio ex Arift.g. met. 16. fed.  €quiaocé folum,  et  grammaticaliter, qua  tenus fignificantur per verbum actiuum ; alioqui funt qualitates de tertia fpecie, vt ibi diximus,  et  monet Doct.cit. Propria a et ionis atfe et io in quarto modocítex fe inferre pafsionem, non quidem illatione confecutionis, vtaliqui exponunt, quaté nus fi actio efl,valet inferre, quod etiam fit paífiojhiec.n. illatio conuenit etiam paífio ni, quia relatiua mutua, vt funt huiufmodi, inferunt fe mutuo, fed intelligendum cft de iMatione caufationis ; quo fenfu cau(a inf.rt cffe et um,non é contra,eft autem hoc proprium a et tioni in quarto modo, quia li cet qualitas, aut fubftantia vt ratio agen di,  et  principium cíffe et tiuuminferat pafáo nem, non tamen tanquam principium fore male, et formadenominans.: « .   Pa[ffio definitur ab Auctore fex. princi uod fir effectus, IHatiog. «clon; hoc elt cf 15, qut infertur ab actioné;que cft que dam notificatio Pee Pull eme propric. tatem, proprium cnim in quarto modo cit abadione inferri modoiam de clarato,melius tamé defcribi poteft ex 5co to loc.cit: quod ficit actio torimaliter de ipfa loquendo cft rcípettus agentisad paf am, fcu zranfimucaatis ad tranímatatum 5 » ya De Predicamgutis.   ftà e cotra paílio cít refpe et tus pafíi a12gés, feu tran fmutati ad tranímutaas, vndé ficut actio pro formali fubie et atur in agente;i cà paffio in paffo, Et ficut a et tionis duz affi gnabantur fpecies fubalternz ; a et tio.!. im manens,  et  seanfiens; fic daz eruat fpecies paffionis, paffio nimirum immanens, quz erit cffeétus illas a5 agente, fed non ex tra feipfum,  et  tranfiens,quz erit effectus jllatus ab agente extra feipfum; vndé quan doaliquid agitin feipfum vt cum aqua cali da fe.frizefacit;dicitur pati paffione imma mente,Quando ver agit in aliud;illud aliud dicitur pati paffione tranfeunte;  et  licet co  d hac Asin bris, nil   impedit, quin fuo modo applicetur paffio ni. Omittimus hic quio M iiodes alias a£ctionis,  et  paffionis.quas affert Au et tor fex "princip. puta in corporalem, et  fpiritualem : Vicods non funt diui(iones formaliter,  et  sn. perfe actioni;  et  paffioni competentes, fed 7 tantum rationc fubiectorum; in quibus fun dantüt;allatz atitem à nobis petitz funtà terminis, à eos FW Ren fpecificantur  et  v 21   ad ped a qui eft motus primt cceli, duplex conlürgit refpectus mutuus y vnus in tempore adrem téporalem, vt men fucantis ad menfiratum,  et  dicitur quando a et tiuum, alterin re temporali ad tempus, vt menfurati ad menfuram, et  dicitur quan do paffiuum, quod folim definitur ab Au Gore Í5x princip.cum tàmen hocnon con ftituat przdicamcntium quando, f«d refpe  et us aliqurs vtrique cominunis,quod etiam fecit de Vbi, Situ,  et  Habitu. Carautemid fecerit, dicendum, vel qaia refpestus patfiug funt nobis manifeltiores, ac magis familia res, vel etraffz non affiguando rationes ho rum przdicamentorum communes, vt po terant affignari,vt ait Do et or 4.1.10. q.1 K. De fecic huius przdicaméti aliqui di xerunt nullas habere, vt refert Doctor. t. d.3 q.5.O;  et  adhuc «ffe generaliffinam;de cuius ratione folum elt, quod nul!ü habeat füpraucniens genus, non autein, quod fub fenyllas habeat fpecies . Alij dicunt.effe temptis przfens, pratcritum;  et  facarurm, velmelusefe in tcmpore prafeati,i prz d a et ióries . Comu aüradioni, et  paffio terito futffe, et  in fifturo fore, que ctiam ex Eu . pihabere contrarium, S fufcipere magis et .  plicantur per hodie, heri,  et  cras. Atc ficuc die   aminus;non quidem per fe,fed peraccidens,  praterit im,  et  futurum, quz funt partes ^. "quatenus qualicates; quz imprimuntur ab ^ temporisnon differüt fpecic;ficut nec par. Jagentcin paffum inter fe contrasiantur,vel | testineze inter fcità nec cocxiitétia ad hoc,   .. omàgis, et  minus fufcipiunt, i. »  velillud tempus crit fpecie d'ucrfa: Itaque Nc . remittuntur, fic calefaétio d ' [fpecies huius prad:camenti erunt Quan faüioni contraria, fiue fint a et ti paf « do a et ctiuum, et  Quando paffiuam vt pariter 0 0 fuz,  et  vna res dicitur calefacere, vel ca  Æfieri magisalia. S EROS » 3t Qusdo, vt przdicamcutum eft; non aduerbialiter, fcd nominaliter (amitur,qua   «enus fieuificat cfe in tempore, fi concre     tiué fumatur,in abitrado vero dicit habi tudinem,  et  reípectum rei cemporalis ad tempus;cui res illa fubijcitur,' vnde dcfini tur ab Auctore fex.princip. effeid. qus2 ex adiacente temporis in ve temporali derelin quitur; pro cunis intelligentia (ciendum eft tempus eff: menfuram dirationis iftarü re rum generábilium; et  corruptibilium, vnde fi quzratur quantum durauit concio, re fpondetur vna hora duabus hoc autem té pus,quod elt menfurá rerum tranfeuzzium, «ft motus primi Cocli, qui quotidie confici tur ab Oriente in Occidens, per duratione .n. huius regulatiffimi motus durationis hà : runfinferiorum rerum metiri folemus,ficut  inhorologio per motum illius inftruméti, quod dicitur tempus,quia vniformis eft, et  regulatus, menfuranter njotus aliarum ro tirom inferiorum . Ex coexiiteucia vero rei ED EBCMM vx mtm " i dicemus de Vbi, Situ,  et  Habitu.Affzct:ones veró funt quod non habeat contrarium,  et  quamuis mase contrarium vefperi videa tur, id non eft rationc refpectuum, quos important, fed fundamentorum, .f.lucis, et  tenebra; quod non fa(cipiat magis,  et  mi nus; et  quod fit aptum ef: in omni co;qüod incipit effe in tempore i. quod fit aptuni denomitaare folum res corruptibiles,  et  t et » pori (ubiacentes,  et  eft proprium ig quarto modo, Aa veró ad hoc predicamentum re » duci debeat etiam coexiftétia Angeli ad zui ternum, vt facit Delphinus; dicetur in quz ftionibus; vbi etiam cxplicabrmits,quomo do fit refpectus tertias adueniens, V5: quo etiam nominaliter fumutür, ell cireumferiptia corporira lacs circumíeri ptione procedens; pro cuius d; fimitionis ex plicatione (ciendum, quod ex applicatione füperficiei concaux corpos locancisiqua dicitur locus 4 Fhv£.41.2d corpus Jocatum duplex « xurgit relpeótus, vus contia actiua in ipfa fa iecontinente, Se dici tür Vbi aétiunm: alter continent; padia a bu / y | 2 LL in corpore contento,  et  dicitur Vbi paffi uum, et  vtrumq; diuiditur in circumfcripti LEY. dcfinitiuum ; quam diuifionem for té infinuauit Gilbertus ipfe,dum Vbi diuifit in fimplex,  et  compofitü : Circumícriptiuü eft proprium corporum, quia cít cum com meníuratione rei locatz ad locum,  et  e có. tr3; itaut totus locus toti locato correfpó. ' deat,  et  partes partibus . Dcfinitiuü eft pro. prium rerum immaterialium, que eft fine vlla commenfuratione, ita quod res fit tota in toto loco,  et  tota in qualibet loci parte: 'Ex quo patet à Gilbert. folum Vbi paífiuum circumícriptiuum fuiffe definitum, cum ta men Vbi in communi ad a et iuü,  et  paffiuü, circumícriptiuum,  et  definitinum fit apex Ms prazdicamenti, illa vero Vbi fpecies illius, vt docet Do et  4.d.1e.q.1.K.  et  quol. 1 1. infra C. AffeQtiones veró funt,quod có trarietatem non habeat, quod de vera con trarietate in qualitàtibus reperta intellize dum eft quia contrarietatem in alio fenfu, qualis eft illa,qua verfatur inter terminos motus fucceffuii, habet vtique,  et  talis re itur inter Vbi furfum,  et  deorsü, de qua i Phyficis. Altera,quod non fufcipiat ma gis,  et  minus,quis Vbi non incenditur, vel remittitur . Tertia tandem in quarto modo,,quam afüignauit Arift.4. Phyf. eft, quod fit immobile,  et  explicat Or 2. 33 Situ, fcu Pofitio cff quidam partium fétus m generationis RS A As,ad ie de finitionis intelligentiam fciendum eft,quod eipblications partium loci adlocatü du plex exurgit mutuus;vnus in par tibus loci terminatus ad partes locati,  et  dicitur fitus a et tiius,alter in partibus loca ' d terminatus ad partes loci,  et  dicitur Si tus paffiuus, quem folum dcfinit Gilbert. li cet gencraliffimum huius przdicamenti fit Situs in communi, Differt verà Situs ab Vbi,vt ex Scoto colligitur 4. d. 10. q«i. fub M.qued Vbi refultat (15quendo de paffiuo) in rclocata ex habitudine ad totum locum; Situs veró ex habitudine partium. rei loca tz ad dererminatas partes loci, vndé fit w« inuariato Vbi poffit mutari fitus,vt quando vinum agitatur in vafe, manet intrà candé fupcrficiem concauam vafis,  et  in eodem Joco, at fingü!z partes vini refpondent vi ciffim diuerfis partibuslociitamen vterque reípc et tus càm f. per Vbi, quàm per Situm importatus eft extrinfecus adgeniens, quia corpus jy ifta v.g. fuperficie ncc locari, ncc fituari dicitur,. nifi prius ci approximctur, ! . a6. E. Situs vero fpecificet mod de immobilitate op ica noci lotus. tet 'ero fpecificet modum pr: Pars Prima Inflit. Tracl.I. Cap.V12.  et  fiat przícns . Differt autem pofitio hu. ius przdicamenti, vt Do et or innuit loc.cít. à pofitione de genere quaacitatis,quod hec fignificat ordinationem partium in ipfo to ' to fine refpectu actuali ad locum, illa veró ordinem a et tualem partiumlocati ad partes loci, vndé inuariata pofitione de genere SRME poteft iutari pofitio huius pre icamenti, vt fit, quando homo varijs mo dis (c componit erigit,incuruat, incumbit,  et c. tunc .n.non mutatur ordo partiü ho minis, nam caput femper immediaté adhz ret collo, mediaté pe et ori,  et  fic dealijs artibusinter fe, mutatur tamen ordo i arum adlocum, Solet fitus diuidi tanquam in fpecies in feffionem, ftationem,  et  cuba tionem, item in naturalem, quem tetigit Gilbert. in allata definitione, veluti à natu. ra inftitutum, vt quod caput fit fupra, pe desinfra ;  et  in accidentalem, qui ex libero pendet arbitrio, vt fi quis pedes fupra ca put cleuaret, fed non funt vere diuifiones generis in fpecies, fed potiusfubie et i inac«   cidentia ; quare verz ípecies huius pradi« camenti erunt Sinus actus palus: Alij veró etiam ex Scotiftis, vt Bonet. in füisPradicam.itàexplicantpredicamentü   Situs, vt fit modus quidam ipfiusVbi, fic od Vbidicat abíoluté przícntiam rei in  Velfic C iacendo, ftando, fedendo ; vir CFSASSRUS e iie a L accidens eii utatur in. Kta tionem,feffionem Mee cau in fpecies, de quo fufius difp.8.q.12.art.z. interim te neatur allata æ Viel ytcommu niorinter Scotiftas. Affectiones verb funt, quod contrarium non po lo ww de contrarietate proprié, alioquin fuse ftatio opponitur fcio, vd inbadont : rurfus non fufcipiat magis,  et  minus, non .n. magis fituatum corpus ftans, quàm fedeus: Proprietas in quarto modo elt nobis igno t2, nifi forté ponatur ordinabilitas in loco, 34 Habitw:,vcl Habere varijs modis ac cipitur,  et  quidem in lata fua fignificatione dicitur de omni co,quod in aliquo eft quo modocinque, qua fignificatione ponitur ab Arift. 1nter poflprzdicamenta ; hic ve ró fpeciali modo fumitur, vt fignificat ha bitudinem mediam inter habentem,  et  rem habitam, $c definitur a Gilbert. Hab;rus eft corporum, e eorum, quacirca corpus. fum «dsacentia leníus c1, quod cít miitua quz dam habitudo corporum,  et  corum, quz funt circa corpus adiacentia,ità quod cor pas £T E d n L  D eben Wa,  et  illa habenturà corpore iter Lcd habitudinem mediam ; vndefciendum elt, quod ex adiacentia ve ftimenti ad copus ( cuius exemplum tra ditur, quia notior eft talis adiacentia), vel cuiufcunque alterius formz ad fuum fubie ctum duplex confürgit reípectus mutuus, vnus in veftimento, fcu forma applicata,  et  terminatur ad corpus,feà aliud fubiectum,  et  dicizur habitus, feu habitio paffiua, alter in corpore.vcl alio fübiecto,  et  tcris natur ad veflem, velaliam formam habitam,  et  dicitur habitus, feà habitioactiua; vndé Habitus conftituens hoc przdicamétum eft babitio in communi ad actiuam,  et  paíliuá, quz alio nomine vocaturinharentia,infor matio, vnio,  et c ita quod omnis vnio ab foluti ad abfolutum,omnis rgfpectus fübie cti ad formam,  et  écontrà fpectant ad hoc Lr vu vt bené notat Baffolius 4. ].13.0.1. art.r.  et  Bonet. in fuis Pxdicam. libell.16. A. omnis talishabitudo eft ali quo modo derelicta ex adiacentia forme ad (ubiectum,vel eft ipfamet adiacentia ta lis; quod etiam clare Gilbert.infinuat, dum inifto przdicamento ponit album effe,  et  quantum effe.i. refpectum fubiecti ad albe inem,  et  quantitatem ; Spectes huius prz icamenti fuat. habitus actiuus, ufiitus;  et  impoit2bt refpectus extrinfecus aduenie tes, quiancn infurgunt, nifiapproximaris extremis; Aff: ctiones autem funt quod nó habct contrarium, nam effe calceatum,  et  loricat. m non font oppofita,  et  fi aliqua  informationes contrariz videbuntur,vt ef fe album,  et  cffe nigrum, hocnon erit per fe ratione rcfpectuum formz ad fubiectü, fed ratione ipfarum formarum ; Altera eft, quod fufcipiat magis,  et  minus, nam eques cft armatiorpeJite,  et  forma magis radi cata in (ubiecto dicitur mags baberi à fub iccto, quam alia minus radicata, quamuis id nó fit proprie lufcipere magis, et minus: Froprietasin quarto modo eftnobis igno tà. CAPVT VI. De Legibus eorum, qua. [unt in Pradi à caimento., 35 Vas affignat regulas Arift. in ante dueeedie o)  et  4. eoram, quz funtin przdicamento Prima eft, quicquid »radicatur eff. ntialiter de íüperiori, vt de ibiecto, deinfcriori ctiam eodem modo   przdicari debet; quz rcgula de omni prz  Micatione cff.ntiali dcbct intelligi, fiue fit H  De Predicamentis .  23 inquid;fiué in quale,vt fubftantia, vcl fen fibile przdicatur deanimali, vt dc proprio: fubijcibili,ergo  et  de homine pradica:: de bebunt qui ett inferis animalicodem mo do nimirum cff.ntialitcr in quid, vcl quale; cum hoc folum difcrimine, quod de fupc riori immediate przdicantur,  et  proximó, deinferiori mediaté,  et  remoté, Quz rce la,vt fit recta, intelligi debet de omni bos przdicatis, quz competunt fuperiori, vt conuenit cum inferiori, non autem de his; quz ci competunt przcisé fumpto,  et  quatenus ab inferiori differt, v.g. bomo e£ animal in hac propofitione quzcunque pre dicantur de animali, quatenus conuenit cit homine;vt funt fenfibile,corpus,fubftantiz, illa eadem dicuntur de homine ; qux vero dicuntur de animali;preut in pracifo figni ficato differt ab homine, vt funt effe fupe rius,effe commune pluribus fpecie diferc tibus,etc. illa non dicuntur de hominc; po teft ctiam hzc regula aliquo pacto de prg dicatis accidentalibus verificari,quia enim v.g. album dicitur de lacte ; poteft quoque de eodem pradicaii coloratum, quod dici tur de albo, licet non eodem modo, quia de albo przdicatur effentialiter, fed de la  et eaccidentalitertantüm,   Altera regula cft, quod diuerforum ge. nerum,  et  non fübalternatim poficorum, Ji. quorum vnum alteri non fübordinatur in predicamentorum fexicbus;diuerfz omni nó funt diferentiz diuifiuz, fiuétalia ge nera füb eodem tertio genere contineátur, vt animal,  et  planta. fiue non, vt animal,  et  color, hac.n. omnia diuerfas prorfus habéc ditferentias diuifiuas, vt patet difcurrenti ; Si veró de differentijs conflitutiuis loqua mur, licet illa genera, quz non fub e aliquo tertio genere continentur, diuerfas adhuc habeant Logo rr gm alia diffc rentia conftituitur colorin effe coloris, alia animal in effc; animalis, illa tamen, qua fub eodem tert;o genere continehtur, eaf dem differentias habere poffunt, vndé ani. malis,  et  planta eadem funt differentie có ftitucinz corporeum,  et  animatum ; Sed li cct quorundzm cenerum nó fubalternatim pofitorum cadem cffc poflint differentia confhtutiuz, non tamen effe poffunt c a (ves,nam cum babcant di i tferentias diuifiuas, vt dictum cft, confe. quens eft, vt ctiam corntp. fpecies ucríz, quandoquidem ex diycifis ditf. rene  tijs diuident;bus,  et  ccnrrahentibus idem genus femper diuerfa fpeeies Mosq: e Je h MAS  24 Verüm diuerforum generum fubalter Batjm pofitorum in cadem ferie przdica mentali cffc poffunt ezdem differentiz, fic tamcn st carum vna fit vnius generis con ftitutiua,  et  altera alterius generis diuifi ua v g.auis, et  animal funt genera fubalter natim pofita,  et  aliquas habent ditferentias cafd«m,licet non omnes, nam grofibile,vo latile;aquati!e, reptile, bipes ; omnes funt differentiz minas diuifurz,  et  vna iftarü eft auis conílitutiua ncmpe volatile;fic etià fenfibile «ft differentia. diuifiua corporis animati, et  conftitutiua animalis.De Terminorum collatione inter fe. 36 Vu Terminorum diuifiones jam affignata funt, qui omnes fi adin uicem conferantur, vcl funt pertinétes, vel impertinentes, pertinentes dicuntur illi, qui fe inferunt, fcu quorum vnus deduci potcft ex alio af et rmatiué, vel ncgatiué, ita quod cx pofitione vnius ponatur alter ob connexionem, quam habent adinuicem,vel remoueatur ob repugnantiam ; primo mo do termini minus vniucrfales dicütur per tinentes refpcétu magis vniuerfalium;quia ab inferiori ad fuperius confcquentia tcnet affirmatiué,cfl homo, ergo animal, fed non €contra; altero modo pertincntcs termini funt;qui repugnant adinuicem,K de eadem re codem tempore nequeunt affirmari quia €x pofitione nius ncccffario negatur z]ters Teimini veró. repugnantes ftnt duplices; alij difparati,ahj oppofiti ; difparazi funt, uii non habent inter fe maior: qi repugr.á . tiam;quam cum alio tertio vt Ecn:o,  et  afi nus, non .n. hemo mcgisrcpogrzt c mafi no,quam cum equo; oppofiti vcro dicütur, qui mágis pugnant inter fe, quam cum tcr tjo, vtalbu m,  et  nicrim magis iuter fe pu T cien cum tertio,. v.g. dulci,  et  illi t cuadruplices iuxtà quadruplicem op pofitionem ab Arift. affignatzm in pof r16 dic.cap.dc oppofitis;relatiuam,ceptrarizm, privatiuam,  et  contradidoriom y Orpofita relatiué dicuntur,cce pcr relatiencs eppo  fitasadinuicem xcfaütur,vt Fatcr K filius contrarié quaneo funt forma pef.tivz fe iouicem cx pellentes ab codcm ft bicéto, vt album,  et  mgrum, calidum,  et  frigici i psi uatiue, quádo vrü f'enificzt fermam, aliud carenttam illius fcyma in futicGo zpto ad illam habindam t caccus,  et  siócry: cce tiadictorié, oux opponuntur fccundam a£. ku Pars Prima Infit, Trabhd.) X. firmationem,  et  negationem,itaut quod a£ firmat vnus terminus, negat alter, vt ho mo, non homo. Omnes hi termini repugnantes dif, té, vel oppofité dicuntur pertinentes fecun do modo, quia ex pofitione vnius valet sé eralterum remoucre, vt in rclatjué o fiis ;hic eft Filius Petri 5 ergo non eius tet; inoppofitis contrarie hoc cft album, ergo non nigrum : in priuatiué oppofitis hic eft videns,ergo non coccns : inoppofi tis contradictorié Petrus eft homo, ergo falfum cft quod non fit homo ; in difparaté tandem repugnantibus,vt homo eft animal, ergo non eft lapis . Termini vero i iné tes dicuntur, qui nec fe includunt, nec fe excludunt,nccrepugnant,necfe mutuó inferunt,vt diues,  et  fapiens,nigrum, et  ignorans,doctus, et  iuflus, hi tertmini nullam in ter fe habent connexionem, aut repugnane tiam,üon.n. valet deducereaf et rmatié;hic   eft diues, ergofapiens,neque negatiué,hiG     elt do et us, ergonon cftiuftus.   Stein CAR IE XE De'varia terminorum fappefttione, ita cffentia ;  et  multiplicitat Términorum,rceflavegeredeeor   proprietatibus, quarum przcipua ett fupe pofitio: quia crgo terminiplura fignificare. poffunt,vt hic terminus  et o»o immediate fi gnificat naturam humanam: mediaté Petri  et  Paulum;  et  etiam feipfum fignificare po teft, quia omnis vox fe ipfam. reprarfcatat, ideó varia eorum fignificatio fclet in pro pofitione determinari mediante pra dicato aut copula ;  et  tunc dicunturpro hoc, vel illo fignificato fupponere, vndefi dicamus homo currit, terminus bomo fup ponit pro a liquo indiuiduo natura humanz, cui hoc pradicatum competit, noà pro natura hu mana immediate: fi dicamus demo eff dihio  às yllaba,tcunc (opponit yro fcipfo.Ex que patet non cffe idem fignificare. X fuppone, re fignificationem,X füppofiticnem,vt be né notauit Pctrus Hifp. traét.7.de fuppofit. nam fignificare efl fzccre vccire in cogni tioncm, quomodo furrus fignificat ionem, fed fupponere fcu fupponi cfl loco alterivs fuffci,  et  fubftitui, vt calculifuppenuntur loco pccuniz; fignificatio fit prerimpofi tickcm vocis ad fienificendum ram,feg. pofitio cft acceptio tevmini iam fgnificzne   tjs rem proalicco, wcéfignificztio pier   Gi fuppofiticne  et  fgnificare latius patet, «quim  Eu LN ] As | tra et t.vnic.cap. r.Ioan.de S.Tho.lib.2.fumm. eirca finem,  et  colligitur exScoto 1. d. 21. 2 Qæieeke  et  ideo fuppofitio definitur à |. "Mdtcit. quod fit cceprie rermimi in we o "tione pro al i | . !. Anauté fi i . pofitio fit folius cermini fubftantiui, vel . etiam competat adiectiuo adiectiué tento. negant Petrus Byfpan.  et  Tatar. cit.  et  alij.  .Summuli dicendum, De Terminorum fuppofitione  quam fyppooetetam omne id,pro quo ali qua vox fupponit, etiam feniicat non € contra, vt mus eurr t terminus :beme indifferenter fecundum fe fignificat tà naturam humanam, quam eius indiuidua, fed in hac propofitione fupponit tantum pro fignificato mediato,nempé pro indiui duoaliquo humanz naturz,  et  terminus connotatiuus, vt album, fignificat formale . f. albedinem,  et  fupponit pro materiali .f. pro habente albedinem, vt fzpé docet Ta tar.non ergo funt idem fignificatio,  et  fup pofitio . Ex quo rurfus fequitur aliud difcri  meninter fignificationem, et  fuppofitione, quod fignificatio poteft cermino conuenire ttiam cxtrà propofitionem, fed fuppofitio jlli non conuenit, nifi in propofitione, quia ex varietate przdicati, quod ci adiungitur, dicitur vario modo fupponere,  et  eius in "determinata fignificatio vario modo deter ^ minari modo iam explicato;  et  foppofitio tr nem proprié non conuenire termino, nifi in propofitione tenent $ummulifta melio ris notz antiqui, et  Recétiores, Villalpand.  Vib.s.fumm. 3.p. cap.1. Bannes lib. a. fumm. «ap.1€. quod fumpferunt ex Tataret, tract. /.  2.Com.a.S. Prime feiendum,  et  trad. 15. filz communiter. . quodf fupponere capiatur in rigore,vt ift1 faciunt, pro co nimirum, i aliquo, fed etiam EM € accipi pro aliquo, fed etiam reddere fup nS verbo, vtique adic et iua non $a .ponunt, fed copulant fuum fignificatü for . male alteri fuppofito, fed fi minus rigoro :sé fumatur, pre eo.f. quod eft accipi pro aliquo jtá fuppenere poffunt, vnd? Tatar. ipe docet loc.cjt. quod in propofitionibus pradicate cencrete etiam adiectiuo có cretum (upronit pro fignificato materiali, vt in ifla Petru: ejf «lbwsly «lbus fupponit pro re habente albedinem,  et  importatur m recto jitaut fenfustfit Petrus cft habens dinem ;ità cti tenent Ioan.de S. Thc  ma loc. cit  et  Cafil.lib.r.trac.z.cap.1.fec.2. 33 Quia igiturio voce fignificatiua duo funt, vnum, quod babent rationem matc rizliterz nimirum, fyllabz, et  earum com binatio;ac fonus, alterum, quod habct ra 2j tionem formz, ipfa nimirum vocis fignifi catio, hinc fuppofitio prima fui druifione diuiditur in materialem,  et  formalem ; ma terialis eft vfus,  et  acceptio termini pro fe ipfo, .i. pro ipfa materia vocis, vtPetrus eft vox biffyllaba: formalis eft aaceptio ter mini pro fuo fignificato, vt Petrus eftho mo,  et  ab vna fuppofitione ad'aliam argue re non licet, vndé non valet homo eft vox biffyllaba, Francifcus eft homo, ergo eft vox biffyllaba . Suppofitio formalis fubdi uiditur in propriam,  et  eft acceptio termi ni pro re, quam proprie significat,  et  im propriam,  et  eftacceptio termini pro re, quam improprié, ac metaphericé folum fi gnificat, vt cum hominem fortem appella mus Leonem;  et  crudelem Neronem . Pro« pria fubdiuiditurin communem',  et  eft ac. ceptio termini communis pro fuo fignifi cato, vel fignificatis, vt omnis homo eft ani mal:  et  fingularem, feu difcretam, et  eft ac ceptio termini pro vna re fingulari tantü, hoc fupponit omnis terminus fingu laris, vt Petrus, Paulus,  et  terminus cómu nis figno demonflratiuo determinatus, vt hichomo. Communis a tg fubdiui ditur in fimplicem, perfonalem,  et abfolu tam ; Simplex eft acceptio termini commu nis pro fuo immediato,  et  primario fignifi cato przcise fumpt o, vt itab om  nibusinferioribus,  et  ideà dicitur fimplex'g  et  ifa fuppofitio, nà terminus quilibet communis duo habet fignificata, vnum marium, feu immediatum, alterum media tum,  et  fecundarium,vt homo v.g. prima rio,  et  immediaté fignificat naturam huma nam in communi, at fecundario Petrum,  et  et  "Paulum 5 vndé regula generalis dignofcen di hanc fuppofitionem eft, quando termis nus communis coniungitur cum tali przdi cato, quod pon t di i eer ipe rius,  et  inferius, vt cum dicimus, quod ho" mo eft fpccies, vcknatura communicabilis pluribus, quz pradicata indiniduis conue« nire non poffunr,hinc eft axioma apud Sum ; muliftas, quod fub termino communi fime jose Íupponente non licet defcendere . fonalis eft acceptio terminicommiunis pro fignificatis mediatis, vt omnis homo currit, quia currere competit immediate indiuiduis, non hominiin communi,  et  citur períonalis,vt notat Orbellus trad de fuppotquiainter fi a rRpecr ponit rcl nobiera int id intellectualis naturz, quz dicuntur perfo ng; regula generalis ad hác fuppofinonem. Á » digno dignofcendam eft, quando terminus com munis notaturaliquo figno omnis, aliquis,  et c. veliungitur przdicato, quod ei imme diaté conucnirenon poteft, vt funt accidé tia communia. Abíoluta fuppofitio cft ac «eptio termini communis pro fignificato mediato,  et  immediato, et  generalis regu la ad hanc dignofcendam eft,cum terminus «ommunis iungitur przdicato, quod vtri que fignificato competere potcft,yc homo eft anjmal, eft rifibilis ;nam hac pradicata. non folum humanz natura in fe fpcétatz, fed  et  Petro,  et  «ceteris indiuiduis conue niunt,  et  ideo dicitur abfoluta, quia cá alia acceptioncs limitentur ad fignificandü, vcl ápfunivocis primarium fignificatum, vel undarium;hec ad vtrumq; cft indifferés, hinc cft axioma, quod fub termino abíolu té fupponente dcícendere licet, quid auté fát aíceníus, defcenfus,  et  quotuplex, di «emus infrà trad. s. cap 4. 39 Rurfus (uppofitio perfonalis fubdi widitur in diftributiuam,collectiuam, deter minatam,  et  confufam.D iflributiua cft, cü rerminus communis accipitur pro orbni bus fuis inferioribus,  et  fingulis cum coy u latione fümptis; itaquodprzdicatum de | Hj is in propofitione copulatiua si emnibus i werificetur, vt in hac propofitione «eis domno eff animal ) fitur pro hoc  et  i lis verum fit dicere, hic homo cft ani gafiels Dei fur.t duodecim ly Apottoliti d. ponit pro fingulis Apoftolis ícorfim fum  ptis, i. pto Mc d o,  x€; ergo Petrus,  et  Paulus font duodecim, 4ed pro omuibus collcétiue, ndé de tota folum collectione inferiorum verificari gotcft, et  idco ait Scot 2.d (iin plurali . minus accipitur pro aliquo, v aliquibus inferioribus fu is determinaté,  et  fcorfim fumptis, fed difiun et iué, vt aliquis bomo eft 5, non n. inferre licet in propofi tione copulatiua, ergo hic homo efl albus,  jllc homo eft albus, (cd folum in propo sitione disiunctiua, crgo bic homo, yel ille homo cit albus, et idc dicitur determina 12, quia determinaturad vnum, licct (ub disiunctione. Falfum tamen cít ; tion quod hic aiunt aliqui signa particularia jDs Jen ali E dESIA . homo diftributiué fuppo homine, itautde finpu xipitur pro omnibus fimul,  et  coll mé 1 ^ vt ' | d "2. q. $9, I. fignum. i inbac frppefitione debere acci  Determinata cfl; quando ter. . quis,quidam ctc.facere femper fuppesit io nem determinatam, quia huiufmodi signa deferuiunt quoq. vt mox patebit, (upposi tioni confuse, vt cum dicitur, aliquis mus eft neceffarius ad fcribendum. Con» fufa eft cum terminus accipitur pro alique inferiori, vel aliquibus fub disiunctione, ita tamen, vt nó determinate fupponat pto aliquo, in quo dif et ncuitur à fuppositione determinata vt recté Orbcllus cit. adner tit,qua talis efl; vt etiamsi disiunctiué signi ficet inferiora,attamen à parte rci datur ali quod singulare cui determinaté conueniat pradicatum cnunciatuim; et si non i tur vt si dicatur a/sqa/r. bemo cwrrit, nam aliquis homo determinaté currit, etiamsi fub disinnctione significetur ; vnde faltim Deus oftendere poteft quiínamille fit 5 .at confufa itafub disiunctione fupponit, vt nullum sit inferius, de quoatfrmari determipaté, vt si dicatur /iquis cale €i ad. [cribendum necef[arius quia de: nullo calamo determinaté dici poteft, quod : necefsarius ad fcritenduiu bene. aliquo »quodcurrat, vel Dus. 1.2 YN UGNC nr latum difcrimen iater fi Ahichomo cítanimal,  et  ic defingulis. Deus 4 i €ft;cum terminus communis ac r1" si dicas,  Cquitandü, "HN es, et singu los perf lati tamé quendam d natum € designare ots uo determinate dicere queat, c equus d ncccffarius ad equitandum, "quia 10 re pon tfl vnus magis neceffarius, namalter . At fupp MA c diinsica: lis efl namirz, quod licct ex vi ipsius non. magis competat przdicatum, quod dici tur, vni exinferioribus ; quam alteri, nam si dicatur ; aliquis equus currit, ex vi iftius propositionis pracisé non datur intelli, quod vllus vnus determinatus equus ma gis,quam alius quicunq.currat;in que cone venit Cum fuppositione confüfa ; attamen quion:nes equos videret, poffet abíoluté, etabíq. vlla disiunctior e. designare equü zefpcctu cuius propositio verifcatur, et diccre, hic equus currit,quia fuppos;ta ve ritate ilius propositionis, datur rc vera parte t " quodit ^ D d shit   DeT'erminorum fappofitiont  rei equus ille, de quo verificatur cur z fus in hoc fuppofito determinata differt à confuía,imo ob id dicitur determinata, quia hac de caufa habet magis determina tam figaificationem, quam confufa ;'  et  ra tio huius eft, Pd przdicatum,q dicitur ig fuppofitione determinata dicit determina tà actione exercitam,q petit à deterininaco principio procedere, vt cá dicimus, aliquis equus currit, fané hic curfus eft a et tio pro cedens à determinato principio; at cum in mrpoccnE cófufa dicimus,aliquis equus, neceffarius ad equitandum, hoc przdi catum non dicit determinatam actionem, fed tantüm neceffitatem conditionatá,quz de vnoquoq. equo verificari poteft pofito, quod ceteri abeffent ; Hinc fequi tur,dara hypothefi, quod duo tátüm in re tum natura dentur equi, fi de vno dicatur, «hic  et quus non eft neceffarius ad equitan, dum, non obindeé licet inferre, ergo alter ncceffario requiritur ad equitandum, P fine hoc poteft fieri equitatio inillo,  et  é . «ontrà, vndé inaffignabilis eft, qui illorum tequiratur,ex vi fappofitionis confusz;at fi deillis duobus equis cum veritate di tur,aliquis equus currit, co ipf? quod vn  . BMWorum non currat, per neceffariam cófe Mendgpos jcet infarre alterum currere, quia in fuppofi | ione d 'mina dicatum . Demum ínppofitio. diltribi fubdrtiditur' in diftributiuam pro fingulis generum,quz dicitur conie, et  proge néribus fiagulorum,quaz dicitur incomple . ' «ài primà eft acceptio termini communis oQpro fingulis iadiuiduis omnium fpecicrum copulatiué fumptis, vromneanimal mori türjhoc eft Petrus moritur,  et  Buccpbalus ; fiotitur ; fecunda cft pc eoi eel em soninibus fpeciebus indiuiduorum;vnde hic «nomine genetum intelliguntur fpecies,  et  namine fingularium indiuidua; vt omne ani malfint in arca Noe.i, ex omnibts fpecie "fius,ideó nomen lemenon habe  potiüs ampliatur homo .n. J. eft fuit, vel 27 De reliquis Terminorum proprietatibos, 4o Vzdam aliz Terminorum affe et tio æs minoris momenti folent cnu merari, de quibus hoc vno capite breuiter agemus relictis Sammuliftarum ambagi bus,  et  funt potius variationes quzdam fi gnificationis,  et  fuppofitionis per quafdam additiones,aut Con ribh ct qid ifti proprietates ab illis . Prima dicitur Status, et  eft acceptio ter mini pro fuo fignificato fecundüm illà tan tum temporis differentiam, quam copula verbalis importat, vt fcdens difputat, ly fedens dicitur habere (tatum, quia fumiturtempore determinato, quod importat ver bum principale, nimirum pro tempore pre fenti per verbum 4/ffutatimportatos vnde eit A om generalis,quod quando przdica tum aliquod nequit couenire fubiecto, nift Vei Rig exiftentia ipfius:, tunc tale Tubi um dicitur habere ftatum, v. g. ho mo eft albus ; quia albedo nequit conueni re nifi homini exiftenti, ideo hzc propofi tio dicitur habere ftatum; quádo veró prz "dicatum non determinat exiftentiam fübie  et i,tunc non dicitur habereftatum,  et  ita cft in propofitionibus neceffarijs, vtv.g. homo eft animal, qiiia animal conuenit ho mini etiam non pra(uppofita exiftentia ip t ftatum,fed erit,eft animal, verbum .n. ef non dicit exi ftentiam extremorum, fed neccffariamip forum connexionem. Sccüda d citur Ampliatio, quz ftatui op ponitur,  et  eft acceptio rermini d fignifi candam rem. fecundum plures dirferentiss temporis,quam indicet verbum principale propofitionis vt Sand; Dei videbunt ly Sa  et i extenditur ad San et os; qui fuerür (unt,   et  erunt; cum tamen per verbum princi bus hoc, vel illud indiaiduum ;  et hzc di le videbsnt fignificetur folum tempus f 4tribntio folet appellari'accomoda, quate   turum,  et  in propofitione neceffaria, vt di nusnonabíoluié,  et  fimpliciterpro omni   et um eft fübieztum ampliatur ad omnem ^ bus, et  fociis diftribuit. Prafatas ipso temporis differentiam; ex quo patct, quà . fitionzs alio modo affizaat;  et  explicarAr   incófulto 'ur Fuetites p p. (um vr riága fc et ..quia id 'Nominalifmum p 3 art. 3 dum áit ampliationem. rpra pis nzgat vniuerfalia praferre rationem. dicato conuenire, nunquam fubiecto, nam communem abítractim ex parté obicéti ab ta propofttiptpus paf cernitur oppofi ' ándiuiduis,quz immediate tur,nos tam,  et  licet in neceffarijs anpliatio cóue à communi non recedimus . niat ctiam przdicato, przcipué tamen có uenit fubicéto, vndé per ampliationé (übie "LEES me f Der 2 i,  et  pradicati fic explicari folent Homo D» ze "e Ie . ex coniun et ione cum verbo: P. x Pars Primadfit. T rabl.I. Cap. X I. eff animal i, homo a et ualis, qui eft tépore prafenti,eft animal actuale exiftens tempo fc przfenti,  et  homo actualis,qui fuit crit, aut poteft effe. Ex quo etiam patet cerminü communem non folum ampiiari ad plura cempora, fed etiam ad plura fubic et ta, 4.ad hominem przfentem, C3turum,  et c. 41 Tertia eft Diftractio,  et  eft acceptio cermini ad rem figaificandam pro alia tem ris differentia, quam iadicet, verbü prin« cipale,vt £omo eff mortuu:.ly bomo ampliatur ad tempus pratteritum, i.ille, qui fuit ho mo,XinEuang ceci vident, claudi «mbu lant À.qui erant coeci, et  claudi; poteft etià fieriampliatio ad tempus; futurum, vtin ifta Mnuchriffu: eff reprobus (ubie£tum am pain e tempus futurum, X feníus eft, mo ille, qui erit Antichriftus; Multi re ducunt diftractionem ad ampliationem, co quia per ipsa ampliatur termiaus; fed quia non folum ampliatur ad aliam temporis dif fcrentiam, quamindicet verbum principa fe, verum ctiam abillo diftrahit, ideó ad Ampliationem attinerc non poteit, qua li cet ampliet fignificatum termini, nó tamen diftrahit ; ex quo patet has tres proprieta. tes conuenire terminis,quatanus referütur ad menfuram temporis, illifque proueniüt autem ad Diftractionem reduci Alienatio, cum .f. vox addita alienat alterius fignificatum, vt hómo mortuus, leo marmoreus, nam be particulz dicuntur alienantes, et  diftrahen tes, vnde Alicnatio à nonnullis etiam Di ftractio nuncupatur;  et inea talis obferua   tur rcgula, quod non valet confequentia à termino alienato ad non alienatum, vn. non valet eft homo mortuus, ergo eftho i de fallacia à fecundum quid ad fim ter. Ls Quarta cft Reftri et io,  et  cft acceptio ter mini ob aliquid additum coar et ara ad mi norem fignificationem, quam ex natura rei illi competat, vt difcipulus diligens euadet do et tus vbi difcipulus per particulam addi tam retiringitur folum ad IA geom di fepulos diligentes, cum alioquiabfoluté fumptus etiam egligeoe comprehédat, vndé eft regula, quo valet confequentia à termino reftricto ad amplum, vt Petrus eft homoiuftus: ergo cfthomo. Refirictioni affinis cff Diminutio,cum nimirum ex ad ditione alicuius partculz fignificatio ter mini minuitur,vt doQtus in Grammatica,vcl ; ità limitatur,vt non fumatur abfoluré, fed tancum fecundum quid, vt /Ethiops albus fecundum dentes, vbi particula /eeusdwe dente: minuit ;  et  limitat fignificatum albi, uia albus fecundum dentes non ett abío albus,[ed tantum fecundum quid . Porro erfi Diminutio fit Reftrictioni atfinis, tame án eis contraria obíeruatur regula,quod né valet confequenitia à termino diminuto ad non diminutum, vti valebat à reftricto ad non reítrictum;non .n. valet;eft albus fecun dum dentes, ergo eft albus, fed eít fallacia à fecundum quid ad fimpliciter : de quibus pH : 42 Quinta demum eft Appellatio, cum vox vna aliam afficit,'ac denominat fecundü fuum formale fignificatum ; terminus de nominans dicitur appellans, denominatus vcrà dicitur appellatus,vnde ifte eft termi nus fübítantinus,vel per modum fubftanti ui fc habens,ille adiectiuus,vel habés modü adiectiui ; ex quo fit terminum appellátem femper accipi fecundum fignificatum for male,at appellatum poffe accipiinterdum fecundum materiale,  et  interdum fecundá formale materialiter tamen fe babens,  et  um denominati, vndé duplex po folet affimmari appellatio, vaa materia "Jis,altera formalis, Vt autem dignofcatur  de materiale,  et  quando formale ín. 3 catumappellaturimpropofitione,addu   camus exemplum aum tionis conftanris ex pradicato compofito, l eft cognitu appellatio ; v. g. P/«/o ei diwt iin hac propofitionc termi eriale figuificatum .f. Platonem, fed for male.f. Philofophum, et  hoc contingit quo tiesnomenadiectiuum coniungitur cüalio ex parte przdicati', vtin propofito ; cum vero terminus lans citfolus ex parte pradicati,tunc appellat materiale, vt fi di ceretur Plato Philofophus eft diuinus, nam fic dicendo diuinitas applicatur Platoni, nó cius doctrinz ; hac elt communis doctrina Summulift. adhuc tamen verum eft ctiamfi propofitjo fiat hoc fecundo modo terminü appel: KK. diminus appellare poffe iu pra Philofophum fi ex modo profcrendi ropofitionemly Philefopbus fciungatur à fubíecre  et  coniugatur prædicato, vnde nulla certior rcgula tradi poteft dignofcen di,  et  diícernendi appellaticnem formalem .à materiali, quam diligens animaduerfio propofitionis conft.ntis.ex fubiecto, vcl dicatocompofito. Aduertendum tamen bic, quod etfi ap  pellatio in materialem,  et  form:!cm fccerni con in qu: dif et cilior (hd   aróm intelligentiam exponmiin De alijs T'erminofum propriei. tonfüeuerit modo iam explicato, fola ta men appellatio formalis proprié meretur nomenappcellationis,non autem materia» lis, nam applicatio fermalis figaificati ali cuius termini ad materiale tantum eft fiim plex formalis prdicatio, vt fi dicamus Pc. trus eft bonus, vcl Petrus eft logicus ; Ap | pellatio igitur proprie dictæit, quando terminusappellans nonabfoluté conuenit fubiecto, led ratione alicuius fignificati formalis,quod appellat, fic quod media il la formalitate fubicato competat, vt fi di camus, Petrus eft magnuslogicus, /y ma £»s non abfoluté conuenit Petro, (ed ra tione logicz ; hxe proprie eft appellatiua przdicatio,ynde Appellatio definiri folet, quod fit epplicatio fignifieati formalis vmims termini ad. fignificatum formale alterius cu ius variatio magnos folet| defectus parere : 3n paralogifmis, vt si dicatur, hic puer eft .nagous logicus,ergo cft magus,  et  logi. cüs, vzriatar appellatio, quia ly maga; appellat in anteccáentc logicum, in con e fcquente puerum . EsDe Terminis extenibilibu: . 4s TNterdum propositiones c et (tant qui Se douchotelen ris qui gd rectamil vn cde,K propositiones exitpsis c €s,2c eti o ipaa fermini exponibiles: dicun tur, Hi vero fant multiplices;fed præcipui,   et  frequentiores funt exclusiui, ékceptiui, 3 » et  reduplicatiüi, rclatitios. aiitem, compa  ratiuos, fupcrlatinos,  et  alios huiufmodi omittimus, vt minus ncceffarios,  et  potius ad Grammaticam pertinentes: de Incipit,  et  Desinit egimus in Physicis difp. Ferminiitaque exclusi funt tameu, dumtaxat [ilum, Ke. qui pofsunt in pro positione determinare fjibrectum, vel prz :dicatum, cum determinant fubiectum Cipnt propositionem de fubiecto exclufo, :€el melius exclusino, vt Aldus tantum. grammaticus : cum determinant pradica Tum, et rS fne a przdicato 'exclusiuo, vt Aldus c(t tantum grammati. '€us : Cum igitur terminus exclusiuus poni turà parte pradicati, si e(t exclusiuus re ectu numeri, vt vniueríalia funt tantupi "quinque, folet propositio exponi per rcrho tionem termini exclusiui cum hac additio ne, Go non plura,  et  fenfus cft vniuerfalia "fant quinque  et  non plura : si vero eft ex 219 clusiuus rei, vt Aldus eft cantum gramm2 ticus,exponi folet per remotionem cermi ni exclusiui cum hac additione e$ wa 4/4 vt fenfus sit, Aldus eft grammaticus,  et  no aliud, aut nihil aliud,ita Scotus lib.4.de ex poaibilibus, Casilius lib.z. Appendic. de ex ponib. c. 1. Roccus lib.z.c:4.  et  alij . Sed quamuis prefato modo béne exponatur ter minus exclusiuus refpectu numeri,cum de terminat przdicatum, non tamen b:ne exe ponitur,cum eft exclusiuus rei,nam si hzc Aldus eft tantum grammaticus ità expona tur, Aldus eít ponens.  et  nihil aliud, fenfus hic eft falfus,quia eft homo, cft arti mal,eít quantus, albus  et c.  et  terminus ex clusiuus inea excludit ab Aldo aliam quà eumque facultatem à logica, nó aliam quá cunque rem, et  qualitatem; Et ideo przítac dicere cum Tatar.trac.13. com. t. $. zertie féiemdom quód terminus. exclusiuus rei à parte przdicati potcft exponi ratione alie tatis,vel alteritatis;, primo modo fenfus il lius propositionis eft, Aldus cft grammati cus, et  non eft aliud à grammatico, .i. ali guid non grammaticum : fecundo modo eníus cft, Aldus elt qualificatus grammati ca,  et  non alia facultate ; nam exclusio ra tione alteritatis excludit qualitatem eiu(de rationis, fcu ciufdem generis propinqui . Cum vero terminus exclusiuus determinat  fübiectum vt zemtum Petr: currit, signiti æta alijs fubicctis non conuenit illud pradicatum, et fenfus eft Petrus currit, et nullus alius currit, et notat Tatar.cic.quod ly tantis ex vi fermonis excludit ea fubie cta, quz (unt eiufdem fpeciei, auc generis propinqui,vnde fenfus cft Petrus currit, ez » nullus alius hono currit,  et  iftius temton heme currit Venfus clt, quod homo currit,  et  nullum aliud animal currit, interdum taz men exdudere potett alia qu:xcüque fübie ' et a in vniuerfum, vt fi dicatur, rantü ett rifibilis, excluduntur omnia prorfus, etiam ea, quz rifibiliratem participare non poffunt, Ss ^Termini exceptiui funt frater, pra. terquam, nifi, ctc, à dicuntur exccptiui, quia excipiunt illum terminum, oui addun, tur,à principali pradicato, vt omnis ho mo. prater Petrum currit, omne animal prater hominem Pina 1 animal prater hominem eft Z  hinc notat Tatar. Cit, com.2.$ prime ferendmm, duo prafcrtim requiri, vt rermiaus exce ptiuus faciat propofitionem exceptiuam, ynumcfl, quoJ terannus, à quo Ait exces N prio, Vas 3o o, fitpponat vniuerfaliter, feu diftributi ué, ita quod fit cerminus communis $üptus cim figno vniueríali vel quód fit terminus diftributus; vndeifta non cít exceptiuajali quis homo przter Socratém currit, quia excipere eft à coto genere partem detrahe tc, ab eo autem, quod eft particulare de« terminatum, nihil poteít detrahi, vade etfi andoque dicatur aliquis miles przter A chillem (trenuus fuit, Ty prater idem fonat ód vltra,  et fenfuseft, quod non folus Achilles fuit ftrenuus miles . Alterum eft, quod terminus communis, à quo fit exce ptio fub fe contineat terminum exceptum, quare hzcnon eft exceptiua. Omnis homo prater hunc equum currit;quia equus ter "minus exceptus non continetur fub ho mine . ^ "Termini reduplicatiui funt /»wpwmtum, quatens:,preut,  et c.  et  duplicem poffunt in propofitione facere fenfum, vt notat Do. uol.5.H  et  s.d.11. q.2. reduplicatiuum,  et  Prat kein ; primus eft; cum particula reduplicatiua denotat rationem, quam af ficit,e (fe caufam, vel faltim conditione, cur rzdicatum:conueniat fübiecto, vt homo 1üquantum rationalis,eft rifibilis, ignis ia tum applicatis comburit; quando re diplie caufam, vt in prima exponitur me pofitio per caufalem, et  fenfus eft, quia ho 110 eft rationalis,eft rifibilis; qu redu plicat tantum conditionem, aut concomi tantiam, vt in fecunda, exponenda eft Ferca iei Sd  et  fenfus d fi ignis com burit,eft applicatus;  et  dat Scotus regulam €x 1. Priorum c. 5 s.dedu et tam, parti cula reduplicatiua reduplicatiué tenta in fert vniuerfalem, vt (i homo fccundü quód« rátionalejintelligit, fequitur, quod omne ra tionale intelligit;id tamenintelhgas de pre dicatis conuenientibus fubiecto ti abfoluté,non fimpliciter ; appellatur etia enfus reduplicatiuus, cum particula redu plicatiua notat przdicatum eife de conce ptu effentíal; fcu quidditatiuo fubieéti, vt cum dicimus oie 5) bomo eji ra tionalis,  et  fenfus et / nd rapinæ de conceptu effentiali homihis, vnde i tur per hoc; «homo t quiddita tiué concipi fine rationalitate,  et  particula fic reduplicatiué tenta adhuc infert vniuer falem,vt patet defcendesdo fub allata pro pofitione . Porró fenfus fpecificatiuus cit, € dotetMdend Æon: illius rei, quz afficitur tali particula, non repugnct ali quod pradicatum (ubieto, vt muficus, n vÀ Pars Prima Inflit, Træl.T, Cap.XIT. uantum maficus poceft eff» logicus fenfus as d dum habet teuliczn f UoU ha bere logicam,  et  confequeater, quod logi canon repugaat muficz in. eodem fubie  et o ; vnde in hoe fenfu non indicatratio nem inhzfionis przdicati cum (uübie et to nec przdicatum effe de effentía (ubie et t, fed tà.. tum peculiarem modam coafiderandi fu bie et um, fub quo non repugnat ei przdi catum,  et ideó ab his particulis fpecificati uétentis vniuerfalem affirmatiuam infer re non licet, alioquin ex hac muficus inquá tum muficus eft logicus, valerecinferre,er« go omnis muficus eft logicus . Explicantur quidam Termini in Scholis : freguentiffimi . : 4$ pe fatis frequentes funt apud Philofophos Termini »aterzalster, 6 formaliter,'I primum adhibemus,cum fignificare volumus predicatum aliquod conuenire fubiecto non ratione forma fubie et um importatz, fed ratione mate riz, in qua talis forma itur, v.g. hzc  propofitio, albwm efl dulee, nó eft verafor   maliter, fed materialiter tantum, quatenus. materia, in qua eft forma albedinis, .f. lac,  eft dulce; tunc veró propofitio eft vera for. maliter,quando pradicatum couenitfubie   Gor NE pelipagnie: m di i importatz v.g. hzc propofitio D. gregatiumm vifus cít vera formaliter, qua tenus albo conuenit difgregare viu ra tione albedinisimportatz, in quo senfu nó hesirs ad cea «lbum cff dulce,quia fa ceret hunc fenfum;albedo eft ratio; ob qua Jac eftdulce; in idem recidunt pre per fe fr namque materiale fignificatum infinuarur, va ad rasa pei une ipe do per fe, ir per accidens, per pri mum fignificamus:przdicatum conuenire fubie et o ex intrinfzca eius natura, ac indi gentia;non autem ab extrinfeco,  et  acciden tali aliquo euentu vt fonat ly per acciden:, vnde hzc propofitio eft: per íe vera bee epe rifibili: quia rifibilitas conuenit homini ex priacipijs intrinfecis naturyz, ifta vero per accidens bomo eff claudus, Cr /urdus, uiahazcmeré per accidens,  et  cafualiter illi obtigerunt)huc rcciditeffemtialster,  ! í por Pe ; Tertio abfolute, fen jciter, 6n refpe dud, fiu ati pn) illud dicitur cale fim X JPetermiet fimpliciter,  et abfoluté, quod nulla facta comparatione cum alio. habet tale pradi catum v.g. Petrus,fi habeat fufficiente ícié tiam, dicitur abíoluté dos; illud veró dicitur tale reípectiué,cui non conuenit ta le przdicatum, nifi comparctur cum alio, v.g. homo paruus nequit dici abfolute magnus, camen Nano collatus dicitur ma gnus magnus nimirum refpeztiue;  et  fecun quid,non fimpliciter,  et  abíoluté; va» de fccundum quid coincidit fcré cum refpe iine,  et  contradiftinguitur à fémplseiter formam, vel quid fimile forma, iftud vero; teet eni Yos. i nominationem, v.g. ' 1d, € : poco! 4 frin abus interd    gtiam,vt Quod.fignificat ca. princi 1 ye lemt deve itn P jità Petrus aod .. bit, vt quod, calamus, vt quo. ER. intó formaliter, Cn virtm,liter, tunc : P aliquid dicitur formaliter tale, quando ve  . xéhabetin fe illam formam,à qua deno jna . eft in intellecti, albedo eft in X ^ménillumproducere. Sexto adiu, Cn potentia res dicitur effe  . au,curn au exiftit, dicitur in potentia ; Minen stidotado in rerum natura ; po  . séfttamenexiftere ; Rurfus ex his, qua Mar nt in actu, alia dieuntur effe talia in adtu .(  primosalia in actu fécundo, per actum pri mum intelligitur principium, et  virtus ope randi, per fccundum He ope atio qt prouenità tali principio;  et  vir tute, v.g. homo elt fcri m ivatbi rimo ; nan habet potentiam fcribendi; fed pon ibit; nec exercet'àa et tum fcribendi,eft ve  rà Ícribens in actu fecundo ; cum in actuali fcnptionefeexereet. |^ 07 |. Septimo pofrrine,  et v megatiu2,  et  primum dicitur, cum aliquid eft tale per 7 ai fitiuam, irà virtute imbutus dicitur pofiti  né bonus; fecundum dicitur, cumin fubie |.  et o faltim non reperitur forma oppofita ; fic non imbutus virtute,  et  carens quoque vitio dicitur negatiué bonus. Otauo jn achu. fignato, Qn im alTu exerci s primum cf, cum denotatur fignificatio cum accipitur pro exer "  . 'w B  "EC 4^ hU 4i, Ld oet que, Bot quod illud fignificat | dic minatur talis, fic [ipis dicitur formaliter infe calorem,à quo ilicitur Mi eaponibilibus . k'T 31 citio fignificationisciufdem; v.g.dum dici . tur Dehnitio conflare debet ex gencre,  et  differentia, tunc fumitur definitio in actu  et gnaa iom autem a et tu definimus, Homo cit animal rationale; tunc definitio fumitur inactu vigo é je d diis Nono [s fen, pies kan ám femín diui fe;primo modo fignificatur aliquid conuc» nire fubiecto cum aliquo adiunéto, vt pa ries albus difgregat, hoc.n. pradicatü de; pariete verificatur, componendocum eo albedinemifecundo modo fignificatur pre£ icatum conuenire fubiecto feiuncto ali, quo alio, vt fedens poreff. currere, eft vera de in fenfu diuifo;hoc eft, (eiun et ta feffione, nà infenfu compofito falfa eft, quia dum fe det,non poteft currere : qui termini tra et t. feq.c. .iterum cxaminantur ;  et  p.2. tract» 3. Cap.z. Rs 7. Decimo Obielliuc, 6 fubiesn? ca. funt obie et iuéinalio, quz obijciuntur alicui, dumab illo cognofcuntur, vel apt etuntury »fic quod cognoícitur ab intellectu,  et  quod amatur à voluntate; dicuntur effe obiectiué  inintellectu, et  voluntates ca vero fuut fu biectjué in aliquo, quz funt in illo, vt in fubiecto, à quo fuftentantur, fic cognitio pariete,  et  omne accidens cft in fubftantia : Quz veró et dicantur diftincta realiter,quz formaliter, " ue ratione Difp. 1.q. s.art. 2. ex profef imus, ac etiam tract. 3. huius Infti.cap.vit. 2 | pe De propofitione,  et  cius affe zn ..étionibus ne Nomine, e Verbo: Cap. f^ 46 D 1 [4 Y A quaih de propofitione a« 7^ AV gat sprisersdet de üo ) mine,  et  verbo, vtpoté Di ic ^ A 74 i " zx Íolaà funr cius enim y Msi alie m caciui,de quibus Kecufque égimifs  aad componere pcifint, tamen fo Ium tniomes,' et  verbum adtaledi compofi tionem per fe concurrunt, qàra de ncceffi tate requiranturad cam,eo quod fineillis nec fimplex eaunciatio ftaze potcft, gc é vef pattes, licec ift. lib; «. Periher. ante d tvero termini folttm quafi per accidens pro pofitionem intrant, quia fine illis ftare po teft fimplex enunciatio,  et  hac de caufa ait D. 1ho.:. Perhier. lect. 1. fola ifta duo ibi eonfiderari à Philofopho,vt partes eratio nis;feu propofitionis alijs prztermiffis ita tiam Petr. Hifpan. tract. 1. À Nomenitaque ibi ab Arift. definitur c.1. uod fit vex fpmif catiua ad placitum fine Wempore ems n wllapars feparata. fignificat, mita,  et nrella » dicitur vox figmficatina ad placitum, vt excludantur voces non fignifi catiuz,  et  fiznificatiuz naturaliter. dicitur fine temprre vt excludatur verbum, cuius proprium eft fignificare cum tempore, 4i. exereitium alicuius actionis, vel paffionis in tempore denotare, vnde licet nomina poflint fignificare cempus, vt «mme:, dies, tempus,  et  aliquam temporis differentiam, wt prateritio,  et  futuritio, vcl eam connota ze,vt cena,prandium, completorium,nun quam tamen fignificare poffunt cum tépo 1€ .j. importare exercitium actionis;vel paf  fionis, quz fit in tempore. dicitur cw/ws mulla pars,c. vtexcludatur oratio ; cuius partes feparatz eandem retinent fignjfica tionem,quam habebant coniunctz, non fic "momen, nam etfi cius partesfeparatz poí fent aliquid fignificare, vt partes iftius no sninis Dominus do, minu:, non tamen il Judidem fignificant, quod antea coniüctz, fignificabant, vt faciunt partes erationis à. vnde folutio partium orationis nec tollit,. nec mutat fignificationem illarum; at folu tio partium nominis etiam compositi, aut tellit;aut faltem mutat; vt ct videre ju ia voce Refpullica,licet at. singula eurs par tes Re;, X publica candem retincant signi ficandt vim mintegra dictione,  et  extra il Jam,vt diximus tract przced,c.3.n.7 tamé €ombinacz in vnam dictionem significant totám hominum communitatem, quam nó significit singillatim fumptzi dicitur f/s; £e, vt excludantur nominajinfinita, vt non homo;non ke, qua uon í  et  abíoluté nomina, fcd cum addito 7»fiv; 24,0 quod nihil determinatum ;  et  certum significant, et  potius quid non sit rcs. quam «uid sit, explicat; cum tam dicantur de bis, que funt,quam qua non funt, vnde licet in gredi poffint propositiosem,vt pradicatü, wcl fübiectum, vt lapis non e(l homo,nó ta men propositionem fcientificam 5 dicitur implieiter  ind ParsPrima Wflit. TraGL1I. Cap. 1. Petri,.j, aliquid Petri, vndefolum, cafug nominum funt dicenda,non autem nomina. Ex quo patet, vt bene notát Tat. 1. Perhier. q.2. et  Complutib.z. c.1.Arift. in prafenti nomen dcefiniffe intoto rigore, inquantum deferuire poteft propositioni fcientifice,Bc ideo àratione nominis excludit terminum complexum,iffinitum;fyncategorematici,  et  obliquum, humusmodi .n. termini, sicu m quid cantum, et  infufa significa. tione dicuntur termini, eodem modo no mina dici poffunt: Nec aliud probant oppo situm affirmantes, vt Hurtad. difp.8.$. 12,  et  Arriagadifp.rs.fect.. SedDices, tomen infinitum ex parte significau formalis significat quid certum,  et  determinatum;quia won bomo v.g. signifi cat negationem determinatam, .í. hominis,  et  non equi;ergo eft proprié nomen hac[.n. de caufa cgewm eft veré nomen,' quia certá ationem significat jempe vifiss,  et  non itus. Accedit, quod si ratione indeter "twm à vera ratione nominis tuc etiar mina dens forent excludéda,,. nihil determi rr enr »1 applicari unc tam enti, « eaivtincellgibile, ligit Refp. negant aliqui à teras rcs omnes indeterminaté prater illa, negationem rei si nificata: p. »nomen, adiungitur ; uim ove piel illa con. notare, veluti fabiecta, qu dunt Ruuius r.de interp.c.5.q. 5. Amic.trac; 21.q.2.dub.6. ex noftris antiquioribus Ta ares vers ea nn : miræ igitur eft affnmptum tia, licet .n. nomen inlitum dec fonmdiré certam significet, adbuc tamen remanet indcterminatio ex parte modi significandi, quia significat ipfam negationem formz, non significando quid sit ipfa negatio, fcd quid non sit forma negata,  et  in hac terminatione, quz fé tcnet ex parte modi sighificandi, consiftit przfcrtjm infinitas nominis ; ad probationem cófcquentiz nc. gatur paritas, ly enim e«cwm significat ne ationem forma,  et  simul explicat quid vet, vt excludautur cafus obliqui,qui ra.  sit ipfa negatio, vnde  et  determinatum,  et  tione fui nom funt partes propositioms,nisi^ determipaté si nificat . Ad aliud patct per casibus rectis adiungantur, vt hic libcr cft idcm, quod mominis non tam ate tendi. zioni éapikcati cr lulius Roc ee nomen infinitum deformali significare ce ibus applicati ^   potcft,  et  hzceit verioropmio,quamtras  "2 xe DEN en Verbo ^  tendi debet me fc te net ex parte rci,quam ex ea,qu fe tenet ex parte mong mel, jd igitur nomina traícen:létia figaificent quid inatum,  et  communiffimum, quia  «amen decerminaté illud figaificant, expli cant enim, quid fit conceptus ille commu niffimus, non autem quid ion fitjideó pro prie dicenda fint nomina, .. Quares, an hzc nomina tranfcendentia infinitari poffint? Negant Albert.  et  Auic. quos fequuntur Tolet. Amic.Poncius  et  alij, quia non poffunt verra indeterminatio  nem ex negatione addita, nami cum ratione  et  tranfcendentiz vagentur e omnia, nega tio illis addita potius deltruit indetermi ionem, vnde fi infinitetur ens abíolácé UNS nptum. folum de non entibus dici pote "uu tit, At potius cum Tatar 1, Perhier. qu.a. Jo dub s. fentiendum eft oppofitum,quia cui . .. libet termino cathegorematico negatio in ... finitans addi poteít,  et  re vera hzc przdi .. Catia Chj mera eft non en:, cit affirmatiua de  prazdicazo infinito,  et  ita fentiunt Louanié "es 1.de interp. vbi Sueffanus,  et  Rüuius; X. Sotas lip. 2.(umm:car.  et  alij; Adrationem .. modo indeterminato, .f. quid non fit ens ; e entibus,  et  non entibus, fed id folum có, menit termino particulari jnfinitato.  1 asNerbum ex Arift. 10. c. 2; eff vox fr n E goificetius ad placitum cum t €, cuir  . wull« pars fperata. fignificat finita, C ve das n efl femper eorum, qua de altero dicun tur, not4, primz duz particulz, in quibus verbum conuenit cü nomine, ex di  et is. Platucee tempora ad differentià no minis, quod nunquam importat exércitium actionis fub Rees differentia ris,vt verbum,  et  quando in propofitionibus ne ceffarijs, vt homo eft animal, verbum dici Mirabidia à epos non eft fentis, quod fignificet fine vllo prorfus ordine ad tem " 20 pus,quia hic modus x xw effentialis cheers ed dicitur abfolui à tempore de tctmindto, vt notat Arriag. cit. quia cum : e. ccambeni M rio pi nr RR    exiguntwniri fimpliciter,  et  abfolute,  et   nonpro tempore aliquo determinato,  et  : odepien pofitione sopuissep tb Med. . petmo determinati, .i. quíd fienegatio entis, fed. Lee .neéeffz nomen infiaitum verificar | ideó tra et .ptzced.c. ri.diximus verbum nó reftringere excrema in. huiuf nofi propofi tionibus in ordine tantum a4 diifereniam temporis, quam confi 3nificar, fed propoft tiones ampliari debere ad omne tempus . Alia particula, ew/us mull« parz féparata,  et c. explicari poteft, vt in definitione ng minis,di et am elt ex Arift dodrina,vel eum Tátar.cit  et  tra et  c in Peer. Hifp.fen(us eft, quod ei in mente non correfpondet cóce ptus complexus iuxta declarationem ter mini incomplexi,quam dedimus tra et t.prz ced. c.5.  et  applicari poteft defiaitioni no minis, quia nec ei corre(pondet conceptus complexus in meate . Sed iuxta hanc expli cationem oritur difficultas de verbo quoli bet adiectiuo,vt «ma,  et uder,  et  de ef? fecü do adiacente, vt cum dicimus Peers eff,nX hzc omnia verba fubordinantur in mente conceptui complexo, nam «war refoluitur Y eff avtan:i,  et  eff, (ccundum adiacens re oluitur per e£ en:, vnde hzc omnia verba erunt faltim implicite ;' et  virtualiter com plexa | Ad harc difficultatem Auctores va rié refpoadent, Ioann.dé S Thomalib. r; fumm:c.6. negat ex hoc ; quod verbü adie Giuum, aut fübitantiuum de fecundoadia cente equiualet copulz,  et  pradicato füb ordinari conceptui complexo, feu duplici conceptui, nam quocunque modo in pro difponitur, séper fignificat rent motus;aut actionis,  et  paffionis,  cw Me ce menfarantur, hzcáutem non int duo fienificati,nec duo conceptus,fed vanum fignificatum cam tali modo fignifi candi, vnde eadem actio prorfus fignifica turin Petro, fi dicas Petrus amat,  et  Petrus eftamans, Cafilius verà lib. 2. tra et t.t. c. 2 in fine ait nofi effe contrarationem verbi incomplexi quod correfpondeatei in men te conceptis rei compofitz, nam hoc eft commune etiam nominibus incomplexis, coena enim,  et  alia nomina connotatiuaim portant plura,nec propterea funt nomina complexa; vt ergo verbum fit complexum pluribus debet conftare vocibus. Tataret. cit. totum concedit argumentum, X ait in rigore logico nullum verbum adiedtiuum, ec fubftant:uum de fecundo adiacente ef e verbum ob allátam rationerm,fed tantuni eff de. tertio adiacente, hanc teneas; vel imam. PC LAW pre Deinde additur f/nt« 33 excludenda verba infinita,vt non currit,non Xa dem ratione, qua exclufa fimt nomina infi nitaà rationc Mat punt hinc ex p^fitionemnon recipiunt, vt Conimbric, t 2fil. Ioan.de S. Thom.cum Albert.  et  Boet. dicentes verbum intra propofitionem infi nitari non poffz,co quod negatio ante ver bum non faciat propofitionem affirmatiuá, negati :am, quare v. g. bomo mom currit, fenfus eft bomo mon eff currens,  et  ità etiam videtur fentire Scot.z. Perhier. q. 1. quare inquiunt Verbum hic dici vox finita, quia infinitari non poteft ; Sed plané Arift. eadé tatione addidit ff»/t« in definitione verbi, qua ipfam pofuitin definitione nominis,  et  ruftrà adderetur hzc particula, fi infinita xi non poteft, ficut reZ« finon poffet obli uari. Quantum autem ad hoc dubium in e ait Tatar.cit. r. Perhier. q.2. 6. Dwbstatur rio,quóàd licet verbum e£? tertium adia cens non poffit infinitari, quia tale eft pu rum Syncategorema, € negatio infinitans talibus conuenienter non additur, tamen verbum adie et tiuum, (  et  idem dici poteft dc «f fecundo adiacente), fecundum quod includit copulam,  et  fuum participium pot infinitari,  et  hoc fecundum conceptum fui articipij, atq; ita dicendo mes currit, fen i cius non elt ifte, men eff currens, (ed ifte eff mon curren:, fic quod a et usinfinitandi fe gatur ad participium, et  non ad jx vt notauit Banncs, qui hanc fequitur fenten tiam, Arift. ipfe víus eft verbo adiectiuo hoc modo infinitato, nam :.Pófl. c.,o. et  z. Cæli c.4.hunc facit fyllogifmum $£ella wos f'eimtillantes fumt propi nos planeta monfcin   7 ergo planeta funt prop? mos, punk E tillant huius fy dcbct. effe verboinfinitato, vt fenfus fit plamera. funt mon. féimtillantes, nam fi minor effet nega tiua,conclufio quoq; negatiua effc debe ret ex regulis infra tradendis. Id veró quod reípondent Cafil.  et  Ioan. de S. Thoma so feimtillare in minori fumi infinitanter vt x quiualet participio me fzimillentes no fol uit, imo potius confirmat, quod diximus cx Tatar.verbum infinitari poffe, fecundü, quod includit copulam,  et  participium, ita quod a et us infinitandi feratur ad partici ium, nonad copulam.  et  in hoc fenfu ver minfinitari poffe concedit etiam Dod. Joc.cit.in corpore quafiti dum ait,/f tamen dntelligeretur. megatto. infinitans referri ad vem verbi,con[quens. effet dscere, quod ver. bum ivfinitum. maucret anfinitum 1m oratio, in co igitur tantum fenfu. negauit ver bum infinitari poffe, fi nempé actus infini tandi feratur ad copulam,  et  hanc fenten tiàm fequuntur Amic, Ruuius,  et  alij. . nomen, aut verbum eft vox, eft ibi Pars "Prima Inftit. Træl.IT. Cap. 11. Poftea additur reda ii. i$ t et pos ris indicatiui modi,ratio eft, quiaibi Arift. loquitur de verbnm per fe poteft enun Ciare veritatem, independenter ab alio, vt notant Compl. hocautem eft folum przsés indicatiui modi, alia .n, tempora dependé ter abillo enunciant veritatem, nam Perrus cucurrit, ideo «ft vera, quia aliquando fuit verüm dicere de praíenti Petrus ewrrit,  et  et  fic dealijs . T. additur,  et  et  e femper eorum,  et c. ad excludendum participium, quod licet fignificet cum tempore,nunquá tamen effe poteft nota, feu vnio extremo rüm, et  copula propofitionis . Porró verba Heic are etiam ef? de z.adiacente, licet exprceísé extremorum nota non appareant, fed. potius extrema videantur.f przdicata, tamen re vera, vt ait Tatar. includunt im plicité notam cum pradicato, vt patet fi refoluantur ewrr;t eff cwrrent . Poffent tame adhuc participia excludi à ratione Verbi, vt notat Orbel, quiaabítrahuntàtemporis 5 To 091524 $m determinata differentia, et  cuicunque,pofs  funt adaptari, vt Petrus Phe ic 9 mans, Kc.  A ode Poftremo pro recta totius definitionis intelligentia tüm nominis, tüm verbi ob feruandum eft ex Tatar.cit. nomen,  et  bum poffe fumi primo intentionalite vere. ità fignificant ipías voces nominis, X ver ER M is vocibus attributam,  et ita bicdefiniun   intentiones, vndé bcr mis catio denominatiua,  et  fondanenedis., M ! fenfus eft, nomen, aut verbum eft vnum in  ein feu laden fecunda omm voci fignificatiuz citum,  et  Cl onde iuteotio sciendi ceosiie nominatiué przdicari de primis,vt dicimus dip.s. q.8. Hurtad. vt fingularis videatur, quibufdam. leuis momenti obie et tionibus prafatas reijcit definitiones, et  alias addu cit meré grammaticales ; ac etiam Arriaga difp.Summul. fe et .1. De Oratione quid fit, érquetuples . " | €ap. LI. ] $o Efinit Arift. vbi fupra cap. 4. ora D tionem, quod eff vox fignrficartua «d placitum, cuius aliqua pars diim" fi gufícat vi dictio non vt affirmatio, vel nega tio, dicitur vex fignoficatma. «d placitum,in quo  UT  et  wir 1 De Oratione r uenit cum nomine,  et  verbo, cum   Secwndb feiendum . tamen difcrimine,quod nomen, et  ver $ Sedpetes; cur in definitione oratio  bum fignificant ad placitum ex impofitio nis, non ponatur particula cs tempore, vcl nefui,atoratio ratione fuarum partium, fime remepere? Refp. Tatar. quia hic definitur . nunquam «n. aliquisimpofuit totam iftam oratio in cómuni ad perfectam,  et  imperfe orationem bomo eji «mima ad figificandü, Cam,  et  datur aliqua oratio imperfecta,in fed pracisé partes orationis funt impofitz   qua nulla ponitur ditio, qua fignificet cà ad significandum ratione fui;diciturautem, tempore,vt ila,  et zmo «/bu;, et  perfecta fem voxin numero fin iratione vnius for. per fignificat cum tempore; At multi hanc mz,quz eft vnitasordinis,  et  complexio una ioDets non recipiunt, arbitrantes nis,vt notat Verforiushic. dicitur cwiws« orationem neceffarió coitare debere ex no liqua pars feparata, et c. quia non eft necef   mine, et  verbo,vndé complexiones fine ver fe, quod omnes cius partes sintsignifica  bo,vt bomo «/bws, et  confimiles aiunt effe pu tiuz,fed fatis eft vc aliqua earum sicfe ha.  ros terminos complexos, qui non debent beat, aliz vero sint consignificatiuz, vt funt omnia fyncategoremata,  et  non pote(t . melius explicari hzc particula,quam dicé E. do ei Tobit. uod ado fubordinatur  . éonceptui complexo. ità quod intra ipfam |.   erationem habeantur partes componentes |» ipfam,qua diftin et is, et  feparatis conccpti ». buscorrefpondeant, qua de caufa dictiones |... . «ompositz figurz, vt een refpublica, .. circumícriptio,  et c,non funt orationes, quia refpondent duplici conceptui, fed vni ; |.   endénon oportet;ait Tat. quod partes ora |.  tionisin Fries: cb dictiones, quia si A  imponeretur ad significandum,quod eme ( eft mimal, c(fct oratio, fed (afliéit, quod à inetur c cuis citm Mo xp irur Joan.de o   amalib.z.cap.:. Vltima particula vt dj,  et c. ponitur ad denotandum, quod partes E erattoriis ad. minus effe debent. significati . uz,vtdictio,  et  non requiritur neceffarió quoésintafürmatio,  et  negatio ita quod non intendit negare, quod in As: es orationis signi opimo : negatio; nam oratio composita, feu hy pothetica habet Pastel osdfant ex af firmatione,  et  negatione, fed neceffariü cft, quod alique tius partes sint dictiones,nam etiam ipfamet aff et rmatio, et  negatio, ex qui bus conítat oratio composita, refoluuntur in partes significatiuas per modum simpli ' cis termini, vt patet de ifta Perrws ewrrit,t Paul di/putat ;  et  confulto id fecit Arift, «uia cum hic intendat. definire orationem in communi, debuitin definitione eius po nereidquod omn: orationi commune eít,  et  hoc eft habere partes, quz funt dictio nes,nam hábcere paites, qua fe habeant vt affirmatio,v«l negatjo,competit tantü ora" tioni compositz, feu hypotheticz,non au k tem simplici, ita caponit Tatar.cit. q. 3. $. cum oratione confundi, ità Hurtad.difp.3. füumm.fe et t.s. Fuentes a. p. fum. q.1. dif. 2. art.4 .  et  videtur fuiffe opinio Alberi, et  Philoponi,quod probant, Tum quia fi qua lifcung; plurium vocum combinatio íuffi ceret fine verbo ad orationem conftituen dam,tunc Celvm,T erra, lapis effet oratio : Tum deinde quía terminus complexus ha  bet quidem partes fignificantes,  et  pluri wee conceptibus,fed per mo dum partis vlterius componentis, non per modum totius compofiti, quod eft proprià orationis. Tum quia nomen,  et  verbum süt partes orationis principales,  et  neceffariz apud logicum. Tum demum quia oratio, et  terminus funt genera n et  fubordinata, quia fi oratio continetur fub termino, tunc ter minus de omni oratione przdicaretur,  et  confequenter etiam de propofitione fiter minds fup oratione,iam omnis terminus o ratio foret, ergo beme «lbu:, et  fimiles com plexiones nequeunt contineri fub genere. termini,  et  orationis, €xeo.n. quod terdum alique planta,  et  animal funt genera non fübordi. t, vtaffirmatio; nata repugnat aliquid fimul contineri (ub Falfum tamen eft orationem, vt fic, ne« ceffario ex nomine,  et  verbo conftare debe re,nam Arift, r, Topic. cap.4. fub oratione comprehendit definitionem caren« tem,vt animal rationale 5  et  quidem fi ver bum ad orationis conftitutionem neceffa la csw»teopere : Nec raciones in vrgent. Ad primam non Ig com binatio terminorum. t ad orationem, fed debét effe inuicem connexi aliquo nexu faltim grammatical:, qui non itur in C gue eie teri albus. . dam ex hoc; poo CAD ee LY [|  z rió requireretur, fanéillius definitio ab A. alata effet manca, et  deficeret particu   :6 tis ad conftituendam orationem perfestà werbo conitantem, non extrahitur à ratio int orationis;quia etiam ipfa oratio perfe € et ta fimplex ordinari poteft, vt pars ad có ftitutionem oration:s compofitz, Ad ter tiamnomen,  et  verbi dicuntur partes rincipales orationis perfe et tz,  et  propo Siionit. Ad quartam ComplutJib.z.cap.z. quinollram fequuntur. fententiam cü Co nimb.1.Perhier..cap.a Tolet. Ruuio, Anic. Mafio,  et  alijs mult; dicunt cócedentes ter minum non«ffe genus rcípcétu orationis, ncq. é contra: anos breuiter ncgamus aí fumptum, oratio namque continetur fub termino;nec inconucniens reputamus pro pofitionem ipfam peffe dici terminum, vt probat Cafil. contra Hurtad. lib 1. tract.1. cap.1. vndé terminus genericé fumptus di viditur in complexum, et  imcomplexum. $2 Diuid'tur oratio prima fui diuifione in perfectam,  et  imperfectam, illa eft, qua Sntegram fententiam declarat, itaut ani mus audientis quiefcat ; nec quicquá aliud pe quent vt Dcus eft íummü bonum; ifta €ít,quz integram fententiam non declarat, fed relinquit animum fufpenfum,vt fi Dcü vimueris,  et  vtraque fubdiuiditur j imper fe et a namaue altéra eft cum verbo, vt in exemplo allato, altera fine verbo, vt ho sno albus, animal rationale,  et  cft idem ac terminus complexus 5 perfcéta etiam eft duplex, .f. non enunciatiua,  et  enunciati .. wa: illa cít,quz licet fententiam explicet ;  et  quietet, non tamen dicit verum, vcl fal fum,  et  hac fit, vcl modo optatiuo, vt qt mam bomines faperent, vcl imperatiuo Vt difce puer virtutem, vcl vocatiuo,vt fercite, sid,vclinterrogatiuo, v1 e vadts?  et nunciatiua vero eft,que verum.vcl falfum dicit, vt bomo ef] animal,  et  ideo fit in modo indicatiuo : hinc infert Petrus Hifp. quod fola oratio indicatiua dicitur cnunciatio, aut propofitio,co quia aliz non fignificant verum, vel falfum, nifi reducantur ad indi «atiuam; notat antem ibidem Tatar. id in telligendum effede categorica, quia mul tz funt hypothetica determinat vcrz, qua non funt indicariui modi, vfi Afinus volaret, Afinus haberet alas; cum quo ité  eft obíeruandum pro iatelligentia defini tionum orationis, propofitionis; ftem mi.  et  Bmilium cop plcxorum, quod hac nondefiniuptur ia Logica pro prima inten tione, quia fic funt quzdam complexa, có lexum veró non definitur, fcd pro £:cun intentione attributa oration;, xc pro Pars Prima Infiit. T'facl.II. CapIT. "7 pofitioni vocali, quo fenfu funt quid incó  et  plexum,  et  eft ;bi przdicatio denominati i ua,ficut in definitione nominis;  et  verbi. Quid fit Propofitio, fen Emuncistio quemplex . X communi vfu Logicorem fuppo n mus Enunciationem,  et  Propoli tionem pro codem accipi,  et  tantum pe nes diuerfum refpeótum differre papsie tionem:b enunciatione, nam fi fola pona tur, dicitur enunciatio, quafi fimpliciter veritatem,velfalfitatem enuücieGatfi po    natur in argumentatione, dicitur propoft » tio,quafi pro alio ponatur, .f. pro inferen da conclufione, atque ità propofitio addit fupra enunciationem, quod proponatur infcrendum Mqie in argumentatione i hoc quantum ad quid nominis fufficiat. | Quo autem ad quid rd, Arift. Propofi   tienis duplicem tradidit definitionem, nà Priorum cap. 1 eam d tionem,  et  negationem, dicens, quod eft  eratis aliquid y upon negans,  et  i.Per bicr.c.4. cam definit per veritatem,  et  fal tatcm, dicens, quod efteratie werwr falfum fi mifican:, quam Petrus H P : plexus afhs binc Lis ab ides xq UE p iftarum definitionum quidditatiua fit, melius rem explicet,  et  quidem Alexadera  Ammoniu: fov.   due dere tur iccundan A finsionem non effe per cffentima datà,  Suæ,  et falfitas funtaccidétiapro   o! mtr a d vna, et  cadem propos   tio tranfire de vera in falfam, przferum in m;teria contingenti, nam bzc propofi tio Serres fedet, vera eft (edente Soite   et  fal(a nó fedente, idq. docct Scotus ex dm fcffo 4.d. 4. q. 2. V. vbi proindé conclsdit conceptum. quidditatiuum. tionjs rzccdere natura veritatem AK a'fitatem. dcircó ates c ul prima dcfin:tio acce patur, vt quidditatiua,  et  magis pcr effcu tialia data; ità Complut.Jib,.cap.3. Flanc. Hb cippus eit art, 1. Hurtad.  et  alij, tum quia afhrmatio,  et  negatie funt cffcntiales differentia propofitionis; vndé impelibile cft eandem propofitionem de  et ftrmatiua fieri negativam, ve] é contra 5 tim quia cffe orationem affcrtiuam,in qua teta confiflit enunciarionis ratio, formali te; ei conuenit, vel quatenus s num de :lio afürmat, vel negát ; tum quia propoftio vcra, De Propofitio [esr Eninciatio vera,vel falfa dicitur, quia affirmatiua, vel negatiua eft ;jnon é contra;non .n. affirma tur,vel negatur quia verum, ant falfum di citur,fed cx eo verum dicitur. aut falfum, quiaaffirmatur, quod non eft,  et  negatur, que elt,vel é contra; tum demum, quia af erere affirmádo, vcl negando eft de effencia  enumciationis,  et  ita illi conueniens, vt ta lis affirmatio, vel negatio in alia oratione nequeat reperiri; vnde quamuis aliqua ora tio non enunciatiua videatur aflirmsztio nem;vel ncgationem continere, vt vtinam fisideres,re tamen vera affirmatio hiiufmo di, v cl negatio nor eft affertiua, qualis eft illa,quz in propofitione reperitur; Videa tur Doctor cit.fub X, vbi eleganter docct, quomodo affertio ex vi copulationis prz cedatin propofitione affertionem proue nientem ex affeníu,vel diffenfu judicij,atq. ideà quod in ea priori confiftat propofi tionis e(fentia; id patet manifefte in a 1di fcente, ait Doétor; prius .n. aliqua coclu  fionon demonftrata concipitur à difcipulo affertionis, fecundo demon inferioribus conuenit; vndé tandem ipfe defimt propofitionem, quod fit oratio, cx vi cuius vnum de alio enuncjatur feü ora tio, in qua vnum de alio dicitur ; fic enim data definitio conuenit propofitioni, vt fic in cómuni;ac etiam infcrioribus;quia enun ciari vnum de alio abftrahicab attirmatio ne; et  negatione  et  per vtramq.fieri poteft, Poncius vero defcribit piopofitionem vo calem,vt fic, effe orationem, qua fignifica tur iudicii intellectus de aliqua res S et pro pofitionem mentalem formalem effe iudi cium intellectus de aliqua re;  et  propofi tionem obiectiuam effe totum obiectum complexum, circá quod fertur iudicium 5 uia veró intellectus habet duplex iudici erebus,vnum quo affirmat aliquid de ali quo,quod eft iud:cium affirmatiuum,  et  a liud quo negat ; quod eft iudicium negati uum, hinc propofitio vocalis, vt fic, opti mé diuiditur, tanquam genus in fpecies in propofitionem afürmat;uam, et  negatiuam., Sedquicquid fit de definitionibus prc pofitionis ab his Auctoribus allatis, im meritó quidem refutatur ab ipfis definitio . ab Arift. data per alirmationem,  et  nega tionem iam explicata, neq. enim nouum eft apud Philofophos,vt notat Ferrar.lib.:.de Anim. q.5. duplex genus dcfinitionis affi« gnari poffe alicuius communioris, vnü cft je Tircione ad ipfam applicata concipitur, vt z^ QUART MR "^ Hactamen propofitionis definitio non ND Cæ Omibd 8 Poncio orig expli E T »J catur per cam ratio pro onis, vtfic, 1 We wn s   "vtabttrahit à fuis: uo N lebe us abftsahereà rationi bus particularibus. Conf.quia definitio fu pzrioris conuenit inferiori faltim fecüda eas peni potet in definitione cuiufcunq. erioris, fed dc et pitio pradicta non rc  et é ponitur in 2cfinitione propofitionis af | s Érmatiuz;aut V6 eim airs enim propofi tio affirmatiua eíl,in qua aliquid de alio af. firmatur,velnegstur. Conf. ruríus, quia fi quis vellet dcfinire animam, vt fic;dicendo quod c(fct forma, qua effet: principium vel vegetandi, vel featicndi, vel difcurrendi mal definirecillam, fed proríus eadem e ratio'de hac de(criptione, ac de iam prz miffa ; ergo ctc. 1tà difcurrit Poncius in Logica pzrua c 1o. Tande arguit Onuied. controuerí 3 Summul punt. 2. n. 6. idco. qna:1en 'am effc aptiorem definitioné pro pofitionis, quixallata ex Arifl.explicatna turam propofitionis per difiun et tione, quz in ficri potell, in definitionevitá a cft,quia duplicem reddit d finitionem, | qnarum vna paro cuidam definiti, feü qui bufdam inferioribus rationis communis, cuz definitur,  et  altt ra alteri parti ;ícü alijs. ;nequeat alteri fpeciei, tam per puré effentialia, vt dicédo horio eft ani malrationale,animil eft fubftantia anima tà fenfitiua. ;.alterum clt, quando aliquod comrune definitur per actus (uerum infe riorím conaumergbdo illos fufficienter,vt fi définiretur animal per proprios omnium  actus; eve re : t proprius vnius fpeciei actus attribui actus infe  riorum dicuntur competere fuperiori,  et  communi,vt quia homo ridet,dicimus aai mal ridere, nontamen dicimus ridere bo uem;vel equum; inter quz duo definitionü ygus hoc prelertim diícriminis interce it, quod definitio primi generis competit fecundum omæs partes fuis inferioribus. contentis fub definito, at loquendo de al teri non cft neceffe, vt fecu "omnes pattes fui competar cuilibet contento, fed. raped in fenfu Metas et  quidem mxtà. commenem Interpre tum omnium expofitionem hoc fccub. do definitionis. genere defcripfit Arift incipid rerum naturalium wu, Phyf 4: cà pdt cffc illa, qug uon fiunt ex a!ijs;uec ex. alterutris, fed cx his omnia,  et  an mam ía ; «Co eon. Communi 2,dc Anim.24. cum ait effe prin. cipium primü,quo viuimus,fentimus, mo uemur, et  intelligimus :  et  tali gencre. defi mitionisdicunt explícari folerefuperiora n et  quidcm,vt abitrahunt ab inferioribus, ' fed potius vt illa refpiciunt:Ex qua do£tri na LER foluuntur argumenta aduerfa, uorum rebur totum in hoc cófiflit, quod deinitio data ab Arift. non fit bona, quia ex integro,  et  fecundum omnes fui partes non conuenit fuis fpeciebus nimirum pro pofitioni affirmatiue,  et  ægatiue, Deindé aduertendum eít Ariftot. non conftituiffz principales propofitionis fpecies affirma tiuam, et  negatiuam,fed cáthegoricam, Ode » quia vt mox dicemus,hec diufio direc? pertinet ad fubftantiam Pd ofitionis, interroganti namque de fub antia propofitionis, quznam fit,refpon demus effe cathegoricam,vel hypotheti cam: diu fio autem propofitionis in aífir matiuam,  et  negatiuam potius ex parte qualitatis attenditur : iuxtà quam doctri nam adbuc f2lfum cft Arift. non jtà defcri pfiffe propofitionem, vt eius definitio fpc ciebus ipfius fubftantialibus competere potlit,fiquidem tam propófitioni cathego: ricequam hypotheticz conuenjt fuo mo do affirmare aliquid de aliquo, ve! nega ye: vnde ex vno, vel altero fundamento rationibus Poncij,  et  Ouuied. cootra A rift. definitionem adduétisfacilé fatisfieri poteft : Non obid tá s«garc intendimus opositiones affirmatiia, et  negatiuá effe fpecies proposition effentialiter abiouice as, quia, ve dictuin cft, affirmatio,  et  negatio funt diffcrenciz effentiales pro. gofitionis, neque pertinere dicuntur ad qualitatem propofitionis nifi in eo fenfu, «uo ipíà ret differentia cffentialis dici x let cius I vt dicemus cap. feq. V cl tandem dici poteit cum Tatar, Orbel  et  alijs, quod perillud difiunctum affrmen:, ed y wef4n:, Ccircumloquimur differentiam effentialem nobis ignotam  et  cum propo fitione, vt fic, conuertibilem . «4. Sed quamuis verum fit propofitioné melius,  et  profundius per afhrmationem,  et  negationem definui ; tamen vt aiunt Conimb. multó accomodatius definitur verum,  et  falfum :  et  ratio redditur à atar. 1. Perhier q.5.6. ferta fGiemdum,quia bic principaliter confideratur de cnuncia tionibus vocalibus, vt funt figna concc prunm verorum vel falforum : ponitur au tcm verum, vel falfum difiun et im (ait Tat.) . fed aliquod compofitum, feu aliqui Pars Prima Infüit. Trafe.IT. Cap.HT. ad circumloquendü nobis differentiá enun ciationis, vnde illud difiun et dum verww,, ve! falfum cit paffio difiun et a propofitionis, vt par,  et  impar numeri,  et  conuertitur cum ta, quia emnis enunciatio eft vera, vel fal fa,  et  omne verum, vel falfum eft enuncia tio; Dum autem dicimus in enunciatione vocali veritatem,  et  falfitatem reperiri, id non debet intelligi tanquam in proprio ftue bicéto,  et  fundamento fic .n. folum refidet in propofitione mentali, vt notat Tat.cit.q. 1 ri Dubitatur. (ecundo, xndé veritas for malis proprié dicta eft conformitas propo fitionis mentalis, feu iudicij ad eius fignifi catum, quando nimirum it eftin re, vt per ropofitionem mentalem fignificatur,  et  faftas eft difformitas ta; debet igi tur intelligi veritatem,  et  falfitatem repe riri Jageoposnone vocali, velut in figno.   exprefftuo tudicij mentalis, eo modo, quo dicitur fanitatem contineri in vrina, qua tenus ef fignum fanitatis animalis; Signifie care autem verum, vel falfum,quod pro vocali propofitioni conuenit, eft fignis rerem effe, qualiter res fe habet,vel alite m fe habeat,  et  hoc non eft folum figni care aliqualiter, ficut fyncategorema,nec. folüm aliquid fimplex, vt ca » eft applicatio vnius adalterui quem fignificz po degye. dum ap ; i t latar. : Bor pre inguatà modo hgnifi fimplici, qui terminis conuenit. Itagime lius explicari non poteft enunciatio, vt cft communis cathegoricz,5 hypotetice,que funt principales cius fpecies, vt poftea di cemus, qua dicendo, quod fignificat obie  et um complexum, fuper quod poteft cadc re iudicium, in quo veritas,  et  falfitas cft, vbi per obie et uim complexum non folum incclligendum ef coniun et um per copu lam verbalem, quz vnit fubie£tum,  et  pra dicatum, fed etiam per copulam hypotcti cám, T a vnit propefitiones cathegoricas; nam fuper vtrumque complexum poteft cadere mdicium verum, vel falíum; oratio autem fuper quam tale [iudicium cadurc nequit, non eft enunciatio .  £x ditis fequitur propofitionem vocz« Jem,  et  fcriptam non dici veram, ve) fal fam denominatione intrinfeca, fic quod vc ritas,  et  falfitas fint in ipfa, fed (olum de nominpatione extrinfcca, quatenus fubordi patur propofitioni mentali vera, vcl falfa. Et fi quis dicat, propofitio vocalisnunquá ' j ubor NEAL d ( aur VV : i x 960$ ro Gre. ütionalem, vteü.  candi partiai;  et   (ea e 1 Tos dn yt 4 p nmmnmuum uu EREMO De Propofitione fet; Enunciatione. fubordinatur mentali, quia vel effet,quan do fübiectum dee ; vel pradicatum, vel copula, fed nullum iftorum eft dicéndü, pes quando fubie et tum profertur, intelle non format adhuc mentalem, fed fo lum in vltimo inftanti fuz prolationis,  et  tunc non eftamplius vocalis poposno. Refpondet Tat. cit. ex longa difputatione, quam de hoc habet Do et tor 4. d. $.q. 2. 6. Aliter ergo, quod nulla propofitio vocalis de rigore fermonis eft vera, vel falfa, fed folum de communi víu logicorum accipié tium ipfam, ac fi omnes partes eius effent fimul, co medo quo Mathematici abfolute dicunt A tangere planum A fi fo tangat; ità igitur de rigore fermonis nulla m fitio vocis t: eM dinatur mentali: fed folüm de communi vfu,  et  inftitutione logicorum vtentium €, acfi omnes partes eius effent fimul. . 55 Diuid;itur autem Enunciatio,tan quá in (pecies principales, in fimplicem,fed ca thegoricam,  et  in compofitam, fiué hipo theticam ; cathegorica eft, quz con(tat fu tibus przcipuis, vt homo eft thétier eft, quz conftat ex pluribus enun ciationibus fimplicibus coniun et tionc ali quem dies eft, lux eft; Petrus poet Rai q c Mit: Perlebt. plut cit. Ruuius q. 6. Mafius 2. Perih T; C.1. q.5.  et  alij dicantbdóe diuifionem non effe generis in fpecies, fed tantü analogi in fua, analogata ; probabilius camen eft cffe gene riss fpecies ;. tum quia hec diuifio dire et e ... bietto, przdicato, et  copula, tanquam gue T Dok accro 1 ies y terrcganti .n. de fubftantia propofitionis, quænam fit, refpondemus, quod eft cathe gorica, ve] hypothetica; tum quia vt no tauit Delphinus hie;hzc diuifio penes par tcs attenditur, ex quibus componuntur,  et  conficiuntur tiones, quz omninó PCI s iam perti : A o ieris quia hypothetica tio, vt talis oratio heifectizqi od con iiid fub fpecie optatiuz vel interrogatiue,aut alia rum, ergo enunciatiuz; tum demum ficut terminus complexus,  et  incomplexus vni uocé conueniunt, licet vnus fignificet rem compofitam alius fimplicem, ita cathegori ca,  et  hypotetica conueniunt vniuocé in fi gi ficando veritatem, licet vna fit compo ta et  alia fimplex,fatemur tamen cum ta li vniuocatione effe à admixtam, n quantum hypothetica conftituitur ex cz . t'hegorica, et  per prius inuenitur yeritas in cathegorica, b àm jin hypothetica ; (e quitur Ioan.de.S.Thoma cit.q. 5. art. s. $o tus 2.lib. Summul.c.6.cum multis alijs . At obijciunt Complut. non effe vniuocá generis in fpecies;tum quia id repuguat A» rift.loc.cit.vbi propofittionem cathcgoricá fimpliciter vnam appellat, hypotheticam vero vnam tantuin coniundtione, feu fecü dum quid ; Tum z.quia hypothetica non eft enunctatiua,non.n vnam propofitionem de alia predicat, fed tantum eas adinuicem connectit; quod eft vmbra quzdam,  et  fi militudo propxfe enüciationis. Tü ».quia hypothetica non continet diuerfam veri tatem, vel falfitatemà cathegoricis,ex qui bus conftat; Tum demum, quia hypothcti ca conftat ex cathegorica,ergo non eft fpe cies ab ea condiftin et ta, quia vna fpecies non componit alià, 4 qua codiftinguitur, vnde potius ditinguütur vc includés,  et  inclusü Refpondetur ad primum, quod ficut in entibus ens fimplex eft magis vnum ente compofito xd fe actu,  et  potentia, fed adhuc compofitum eft abfoluté ens vnum vnitate compofitionis,ità in propofitioni busrice fimplex fit magis vna,quàm com pofita tamen adhuc compofita eft vna vni tate compofitionis fa et tz per copulam hy pethezicam, quantum fufficit, vt abfolutà vna dicatur,  et  tantum fecundum quid per comparationem ad alíam . Ad (ecundam de ratione propofitionis, vt fic, eft effe enun ciatinam,.i.alicuius complexi affertiuam, poteft autem aliquid a(feri non tantum per dica tionem hien de CER etiam per copulationem fplurià propofitionum, que dutem dium pelm. EK æ veritatem abillis, vndé qui dicit fi Petrus ftuderet, euaderet doctus, vtique ali quid afferit. Ad tertiam negatur afsume ptum, quia hyrothetica habet propriam veritatem,  et  falfiratem à cathegorica di ftinétam, quia non fertur iudicium folum de cathegoricis, ex quibus conftat, fed etiam de ipfa coniunctione hypothetica: quantum ad. ita effe, vcl non effe, vt patet in ifta,fi homo effec afinus, effet rudibilis, nam de fingulis cathegoricis fertur iudi cium piod,,de Ses. autem Ke iro roin verum magis infra patc quar tam fi eme. neq. bina us edet. fpecies à ternario diftincta,neq.terminus incomple xus à complcxo, neque homo à corpore, et  partibus, ex quibus conflat; quapropter  potcft vna entitas fimplex alterani compo nere fpecie dicinctam,in qua habebit vti ^:  40 Dars Prima Inflit: Tra£l.IT, Cap1P, gationem mate riz, et  partis, licet in fe có fiderata fit quoddam totum,  et  fpeciem vnam conftituat, Quid [it prepofrri? Cathegorica, D quotuplex. $6 [Amdi et tum eft propofitionem cathe goricam eff: illam, qw« babet. fubie durs, pradscatum, C copulam verbalem,vt partes principales fui,quod additur propter alia fyncathegoremaca interdum concur rentia ad' propofitionis coüftitutionem : quz definitio ità à Tatar.exponitur tradt.1. fum . catbegorica eff illa, qua explicite, vel smplicità, form«liter,vel aquéualenter habet fubiehum pr «dicatum, dr copulam, tanquam principales partes [a:. dicitur cathegorica, A. przdicatiua, quia przdicatum enunciat. de fubiccto,  et  ab alijs dicitur fimplex ; quia Ífelum ex verbo, X aomine componitur,di citur explicit?, vel implicite, propter pro» pofitiones de verbis adiectiuis, vt Deus. creat, vel def fccundó adiacente, vt Deus eft in quibus implicité folüm copula coa tinetur, vt patet eas refoluendo, Deuse creans, Deus eft ens, capiendo ens partici pialiter; ponitur fermalster, vel àquinalen  fer, quia etiamfi A 1mponeretur ad figuifi candum tantum, quantum animal currit, tunc A efft propo o, quia daas : tur cunceptui complexo,cum vero propo. fitio continet formaliter,  et  explicité fubie  et um,  et  przdicatum dicitur de ef tertio adiacente, quia nimirum illa tria explicite continet, fiué przdicatüm poft Iam ponatur, fiue ante, vt in ropofi. tionibus de modo loquendi  inconíueto, vt imal c(t . Interdum autem contin re folet, quod fubic et tum fit vnica tancü i et tio, vt inexemplo allato, quandeq. vna oratio,vt homo fapiens eft bonus, aliquan do etiam vnica propofito,vt homo;qui eft " fapiens fugit peccatum,  et  adhuc iltz funt propofitiones cathegorica, ficut etiam cü ; dicimus b»mo eff animal, eff propifitio : nam in his,  et  fimilibus integra propofitio ha bet ration fubieáii,  et  copula propofitio nis illius, qua gerit vicem fubie et i, dicitur copula minus principalis, quia ex illa veri tas, ve] fal(itas propofitionisnon attendi tur, fcd. ex fecunda, qua idcirco copula principalis appellatur . $7 Solent autem in propofitione cathe quattuor, qua eti fuo E modo in hypochetica inueniunttr, vt po (tea videbimus: forma,materia, quaatitas,  et  qualitas, metaphora translata ex phyfi cis corporibus : Forma propofitioni ; eft copula,quz efficit vaionem przdicati cum (ubie et to fecandum afürmationem, vd ne gationem, quz interdum ia vnica pro ofi tione poteft effe duplex, vna priacipa is, et  alia minus principalis, vt nuper dice»amus. Materia funt obiecta, in quibus, vel de qui l bus formatur propofitio,  et  cogaofcitur per habitudinem, vel connexionem prz i cati cum fubiecto . aam fi funt neceffarià connexa, vt homo eft anumal,propofitio jn materia neceffaria: fi funt connexa con tingenter, vthomo eft albus, eítin mate riacontingenti: fi demum neutro modo connect; poff.int, vt homo eft lapis, elt ia. materia impoffibili, feu remota : de triplici propofitionum materia dantur regulz, quod in materia neceffiria afirma tiua femper eft vera, negatiua falfa, vt om nis homo eft animal, nullus homo eft ani mal in remota e contra, negatiua femper "de lapis, nullus homo eft lapis i. A "EL. vera, affirmatiua falfa, vt omnis ho: verb poteft vtraq; eff: vera,  et  fa, imas Moo (tadet;nullus commis mulushomofu  det, aliquis Romo" ftudet aliquis homo non ftudet . ] Quantitas eft,qua explicat exten vel reftridtionem propofitionis t. vel vniuerfalis, cuius nemp i terminus communis fign. minatirs,vt omnis homo eftanimal, ullus  homo eft lapis ; vel. pirticuaris ;cuius .f. fubie et um eft terminus cómunis figno par»  determinatus, vt quidà homo cur rit;aliquis homo non currit vel eft indefi nita;quz habét pro fubie et to terminum có munemnullo fizno notatum, et  ideo dici tur indefinita, vt homo eft animal, homo eít albus, quz proinde fi fiatin materia ne ceffatia, vel remota zquiualet vniuérfali, nam homo eft animal, idem valet ; qu omnis homo eft animal,  et  homo no1 eft lapis idem valet, quod nullus homo eftla pe fi vero in materia contingenti, tquiua et particulari vt homo currit;idem valet, uod aliquis homo currit ; vel deinum elt is, cum .f. fabiectum eft terminus fingularis, vt Petrus legit, vel communis o demonftraciuo notatus, vt hic homo currit, Ex quo yatet quantitatem propofi tionis atten li folum ex parte fubiccti, quo modocunque prz.licatum fe habeat ; vnde : ifta Í w^, dicendo (soft propofitionem cffe veram, vcl fal(am E. /. tionis in vcram,  et  falfam, affi  ncgatiuam, veiuerfalcm,  et  particularem f eincdesæ gEnErie M esiste po á  De propofitione Catbegorica 7 Afta adhuc eft fingularis, Petruseft homo. Qualitas propofitionis cft a et irmatio,  et  ' megatio, veritas,  et  falfitas, fed quia illa vi dentur effe cffentiales ditferentiz, ideà di cuntur qualitas intrinfeca : veritas autem,  et  falfitas qualitas extrinfeca,  et  dicuntur qualitas propofitionis, quia interroganti qualis eft propofitio, refponderc folemus effe veram vcl falfa m;affirmatiuam,vel ne gatiuam; affirmans eft, in qua przdicatum afürmatur de fubiedo,  et  negans, inqua ncgatur, vndé ad enunciationem negatiuà neceffar;ó exigitur, yt negatio cadat fupra copulam princeslétis feu verbum praci puum,  et  ideó fi negatio fit coniuncta cum nomine, f. cum fubicéto, vel przdicato  propofitio negatiua non erit fed affirmati :wa de termino cl terminis infinitis, quales funt ift, Pctrus cft non lapis,non fapis eft homo,non lapis cft non homo, neq; fi ne gatio coniunéta fit cum copula rjipus prin  . €ipali reddit propofitionem negante, qua a^ Pd acqui non fludet, eft ien débet €rgo effe ccniuncta cum verbo przcipuo on elt iners . Quid ve " pattexcap.przced. Quares, an prafatz diuifiones propofi affirmatiuam, et  ius fübiecti in accidentia, R "uiter decifionem quafiti quoad primam diuifio nem in ycram,  et  falfam pendere ex dicen disinfrà difp. 16. Q. 2. art. 2. an veritas,  et  falfitas fint. «ffentiales, ve) potius acciden tales propofitioni,adcoquod de vera pofiit mutariin falíam,  et  contrà, fi enim res átà fe habeat, planum eft hanc diuifionem non cffe effentialem, neque gcneris in fpe cies, fcd potius fubie et i 1n accidentia ; có trarium vero aff eft, fi resnon ità fe habear;de quo loc. cit. Quoad aliam di uifienem propofitionis in afürmatiuam,  et  negatiuam,non defunt exiftimantes effe ac entalem;quorum prazcipuum fundamé tum eft, quia cit diuifio penes qualitatem opositionis, qualitas autcm vi nit ef fentiam,  et  fubftantiam rcis Ni erben dicendum «ft hanc cffc diuisionem effzntia Jem, ac gencris in fpecies, quia vt fupradi  et um cft, affirmatio,  et  negatio funt cffen tiales ditízrcntiz propositionis,pam pro positio a£iimatiua 1cIpicit effentialiter idé Utatem, X connexionem rxdicati cum fu bicdto, negatiua veró refpicit cffentiali 4t ter negationem przdicati cum fubic et to;ex uo fit impoffibile effe vt negatiua tran fest in affirmatiuam,vel é contrà,quia for ma cffentialiter conflitutiua propositionis affirmatiuz eft connexio, coiun et tio, et  vni inter ex€rema ; forma veró negatiua c feparatio,disiun et tio  et  diuisio extremorü: ergo omninó compertum eft hanc diuisio nem effe effentialem : neque oppofitü fun damentum vrget, quia vt notat Orbellus, intantüm hzc dieisio dicitur fieri. penes qualitatem, quia sicut qualitas confequi tur formam, ità affirmatio, et  negatio prin cipaliter refpiciunt copulam, quz habet rationem forma in propositione : vel quia affirmatio,  et  negatio funt differentia cffen tiales propositionis, que habcnt modum qualitatis. Dices bené vransire propositio nem negatiuam in afbrmatiuam, vt cum di citur lapis non eft animal, lapis eft non ani mal, hac enim eft affrmatiua de pradicato infinito, et  illa rcgatiua,  et  tamen funt ef fentialiter cad cm propositio . Negatur qp sint eadem propositio,quia in primanega  tur animal de lapide,  et  in fecunda affirma tur de lapide negatio animalis, ac etiam quicquid non eft anima!, Dices faltim effe non poffe diuisionem generis in fpecies,vel vniuoci in vniuocata, quia zffirmatio,K nc gatio explicantur per cffe,  et  non effe, a Brmatur namq. dicendo, quod aliquid eft,  et  negatur dicendo, quod non eft, fed ad effe,  et  non «ff: nequit dari aliquod com. mune vniuocum, ergo etc. Refp. negando cffumptum, quia tám bené participat cffen tiafem rationem enumciationis, ciuíq. paí sioncs negatita propositio,a: affirmatiua z tam enim ben? poteft significare verum, vel falfum vna perinde, ac altera, nec mi nus proprie terminare potest a(fenfum, Y diffcufum affimatiua, quam negatiua; ad probationem affur pti dicendum, quod li cet inicr effc4 et  non effe nollum detur nie dium, nec aliquid comune 3b eis abítrahà offit, adhuc tamcninter significare effe, K non efle aliqua duo inuicem vnita ;  et  connexa potcít darialiquod cómune ab ftrahens ab vt108. fignificatio nimirü pro. positionglis,  et  complexa, quat conuenit propositigni, vt sic,  et  vtraq.significatio tam .É.affrmationis, quam eft ofitiua,  et  fc habent vt dug fpecies figni B casionis;vt fic, quia licet obiectum figni ficationis negatiux fitaliquod negatiuumg aétus temen mentis eft pofitiuus,  et  realis. Quo tádém ad aliam m rec c : uo. / ^ ^42.   dbi uo odio uL. i 4T fitionis in vniuerfalem, particularem, etc. fcré conueniunt omnes non effe effentiale, fed accidentalem,  et  ratio cft, quia non fu mitur penes id, quod eft cffentiale in pro. pofitione putà penes fignificationcm cóm plexam,  et  extremorum copulationcm, in quocenfillit vis enanciatiua, fed pcnes ext.nfionem fübicéi ad ca, quibus pradi catum conuenire potcft, vndé fipponit enunciastienctm iam effentialiter contlitutà ercopulationem extremorum, qua po fca extéditur ad plura, vel pauciora iuxtà quantitatem figni appofiti termino cómu ni . Dices as duas propofitiones fpccie intcr fc differre ratione folius quantitatis, vt iftz, omnis homo cft albus, aliquis ho n1 cft albus,nam prima eft falfa,  et  fecun da:ft vera folüm ratione quantitatis, Ne gatur asffumptum cum probatione, quia li cet v niuc rfalis plura obicéta refpiciat, quà particularis, tamen illa plura non funt fpe cie diucifa ab obiccto,quod refpicit fingu laris, neq.«nim emzit bomo quod cft fübie €um illius vniuerfalis, fpecie diftinguitur ab aliquo homine,qui fubie et um flatuitur 1n particulari ; neq. ex hoc quod vna fit ve ra altera falfa pracisé ratione quantitatis, bené deducitur illas propofitioncs fpecie ditliogui, quia vt diximus,veritas,  et  falfi tas ncn funt cffenüiales diffcerentiz propo fitionis. $$ Diwsiditur autem cathcgorica pro qiie yatione ppisciueot in dire et tàm, eu naturalem,  et  indirectam, feu innatura Yem: dircéta cít,in s predicatur id, qnod pradicari debet, debet autem praddicari fu perius de inferiori vt quantitas eft accidés, diftinétum de confufe, vt homo efl animal rationale, accidens de fubicéto, vt fetrum. eft durum: prose qua hunc ordincm at, dicitur directa, feu naturalis ; quz autem ordine inuerfo a£ et 1:mat, dicitur in naturalis, feu ndire et ta;vt accides eft quá tj imal rationale eff homo, durum eft ferrum . Ratione veró modi ; quo exprimi tur przdicatum cenuenire fubiccto, diui dirur in abfolntam,feu de inc ffe,  et  in mo d»lem ; propofitio abícIuta, fcu de ineffe «B, in qua abfol;té przdicatum fubicéto uibuitur nullo addite modo, quo/ti con veniat, vt homo eft animal... Modalis cft,. qua ncy tantum fubicéto tribuit pradica tumáícd ctiam modum exprimit;qto ei có .ucfiit, vt neccffe cft homincm animal:  et  quia. bac diuifio faris eft celebris apud $un.n.ulifl ideo rcka2 priori haac proíc terminare totam compofitionem,fe verum,ac dieete, qj hemo cft animal; ideo Pars Prima Toflit. Tracl.1. Cap.1V  i quamur ; an ætcm hac diuifio fit generis in fpecics, Tatar.lib.z.Perhier, q.2.6./eewn dà [ciendum, armat, quia propofitiones modales,  et  de incffe magis ditfctunt,quà affirmatio, et  ncgatio, fed hacfpecic diffc. runt, ego,  et c. Acaffumptum cft fal(um, quis .n. non videt plus differre iftas bomo cft animal,homo non cft animal, quam iftas homo cft animal, quz clt de incffe,  et  ho E mo neceffario eft animal, qua cft modalis£ potius ergo dicendum cft modalem,  et  de ine ffe non differre,nifi accidentaliter, qua tenus in vna przdicatum tribuitur abfolute fubic et to,  et  in alia fpecificatur modus,quo ei conuenit. CAPVT V. d Quid frt propofitio modalis, Cr quetuplex .^ $9 m modalis fi t membrum cathe. goricz, cam quoque pratrittimus. hypotheticz, dicitur autcm modalis, quia.  conftat ex modo determináte ipfam, mo dus .n dcfinitur,quod fit adrecen: tei deter 3j mipatio, Q modificati 5 aliqui modi de! minant tátüm extrema propofitionis,fü Gum.f.veTprzdicatum, de quibns egimu tract: € .2. Cfi dicamus Homo fhusel piens, Petrus cnrr. idfins in prima modificat, feu rei ic et um,ly veleciter in fccüdamodificat dicatum,  et  hi modi non faciunt prop tioncm modalem. àliqui vero nati o nem prgdicati cum fubie£to, vt neceffe eft bominem effe animal", aut homoneceffarió: eft animal,  et  hi conftituunt propofitionem. modalem: vndé propofitio modalisdefinis   tur,quod fit illa, qwawonflat medo determi.   nante ip[amg vc excludatur modusdetermi    nans extrema tantum ; modi veró determi  nantes totam propofitionem fex enumcra ri folebant,, vt 2pud Petrum Hifp. videre. cft; poffible impcffibile, neccffarium, cori tingens,verum, falfum, fed quia duo vltimi fuprapropofitiones de ineife nihi! addunt,. idem .n. cft dicere hominem cffc animal eft quattuor primi tantür retenti funt;vt poté qui proprie extrabunt propofitionem à ra tione propefitionis de ineffe,  et  modalcm. conflituunt: ita tamen retenti funt,vt quà uis efie fit quid cotemune ncccffario,.  et  contingenti eub vtroque dittim et um,. tàm n. néceffarivm, quàm ccrtiegcns ncn repugnat t ffe, qve cfl defiritiepefetilisvt fic, fcd contngcus vitcrius acd.t pc ffe noh Cc, De Propofitione modali  eff,  et neceffarium? contra non pof: aon e(f;nihilomiaus in przfenti poffibile fumi tur,vt coincidit cum coatingenti, y f. po telt effe,  et  non eff: : vadélicet quó ad vo cem fint quattuor modi, tamen fccuaduim rem funt tres cantüm, et  correfpondent tri plici materie propofitionum jam explica te cap. preced. naturali,remotz,  et  coatin genti ; hoc tamen adærtendum eit, quod modalisin quacunq. materia formetur, aut elt neceffaria aut iarpoffibilis, nulla cócin gens, nam in materia contingenti etiam eft neceffariía, nam fi dicamus, contingens elt hominem currere, certum eft applicatione t modi ad di et um eff: æceffariam, quia ne : Ceffz eft,vt curfus contingenter ei coueniat, E nec aliter ei conuenire potelt . Dupliciter autem poteít modus in  . propofitionc poni, nominaliter,  et  aduer  .. bialuer; primo molo ita afficit totam pro ».  positioæm, vt illam coaftituat fubiectum  dewerbo infiaitiai modi,  et  ipfe cum alia copula finita sit przdicatum,vt Petrü cur 3 nat . tiui modi, femper.n. retinet vim przdica  S APvsA .doc:t süPerhier, ca c c ad ipm . . v. 1  : » uercen:  nito,qui ) EE. erum  rere : ; PI el  sum, ^ . media copula finita ieflicilür iacdus T (005 eff poffiiles si verá modus ponatur adær 2 baalicerin propositioæ, vt cum diciturho  moneceffarió eft animzl,paries eft contia genter albus, runc modus non cft prz dica  tum, fed mera copulz, determinatio, vnie . modifica: vnionem przdicati cum fubie ' et o, vt patet in allatis exeaiplis;  et  hic etiá aliqui diftinzuunt modum,  et  di et ut di et um, nam totam propositionem, vt homo eft animal, quæ modificatur à ly seceffsrib dictum ap pellant; fedre vera in modalibus aduerbia liter formatis noa tta proprié potcft affi gnari didum, sicut u311o formantur no minaliter,  et  ratio cít, quia cum aduerbiali  ter foranatur, modus non eft predicatum. Rh. : totam propositionem immediate afliciens, fedimmediaté folam copulam modificat . 61 Porró modales habent quocunque mo 4o formentur, »rapriam quantitatem,  et   qualitatem,  et  quidem eam dignofcere in mo 1libus aduerbüliter formatis non di fizile, cum an. in his modus non ice tac, (24 folun nodificet copulam, atque idzo idemremaæat fubiedum,  et  przi 0g A « rere eft poifibile, neceff: eft hominem eff. ^ animal vade paru refertquid modus aa . teponatur, vel poft ponatur orationi infiai  fet efse modus vniuer(alis fempzr cft pofübile ) . a5 catüm, 1110d erat ín simplici, quancitis, X qualitas earum eodem feré moo v23aada erit,sicut ia propositioaibus de iazf:; ac in modalibus nominaliter formatis, cim ous prz iicetur, X,cobui aiti rioja ciatur; ad eam venandam eft aliter proce dendum ;in his igitur cam quantitas i.vni uerfalitas, ve! particalaritis,tum qualitas.i. afficinatio,vel negatio, veritas, aut falsitas ex duplici capite attendipoteftatmirum ex di et o, et  modo,fed principalius ex hoc, quát ex illo; vade si modus negatur de dicto.etsi dictum sit afirmatum, propositio dicitur simpliciter,  et  ab(oluté negatiua,  et  folum affirmatiua fecandum quid, vt Petrum cur rere non eítæce(farium,eft affirmatiua de di et o,ægatiua de modo, atque ideo sim pliciter negatiua, fecundum quid. afirma tiua;  et  ? contra fi eft afürmatiua de modo, nezatiua de dicto, vt hominem non : ff. la 'pidem eft neceffe, erit simpliciter aflirma  tiua,(ecundum quid negatiua. Sic etiam ve« ritas  et  falsitasex vtroque att:ndi poteit, at principaliter attendi debet ex modo, an si conzeuienter positus; vade fit, vt q1à uis dictum sit verum, propositio polit efe falfa, vt si dicamus contingeas eit honiné eff. animil,ia hac dictum eft veram,  et  a1 hac propofitio,eft fimpliciter falfa, qaia licét verum fit hominem eff? animal, fil fum tamen eft illi concingenter. conuenire rationem animalis;  et  ideo vt modus fit có uenienter pofitus X rcddat propoíitioné fim»liciter veram, attendi debet mater'a, qua fit propofitio, et  dictum,cui applica tur modas. 15a enin conuenienter formas retur propofitio de nece(saiio ia materia coatingenti, aut propositio de contiageg ti in materia naturali . ein Eolemmodo circa av EROS modz lium difcurreadum eít,qaà4 fimpliciter at tendatur ex quantitate modi, fecundá q folum ex quantitate dicti, vndeilla propo fitio erit vniuerfalis a e Er coitac mo4o vaiuerfali, etiam!i dictam (it parti culare, idem  et  coatra : illi autem «€ tempus,  et  t tempore, tales fuat N eceffarim Gr imp bile, nam ille rem gut pro omni tempo. re, ifte pro omai témpore tollit ; particu lares modi é contra enti ngeni en pofibite, vc hic famitur (am fi tur, vt idem e(t, quod noa rep.   k    curo is V9  » 3 Lid: entür . moi vniærfales, qui amplectuntur omæ ; diftribuuat pro omat mpif. ans, poe  VN non tua EO é contra talis dici 44 Pars Prima Infiit. Tra et .IT. Cap.V. tur omne témpus,contingens enim nó fem per accidit, ficut nec poflibile, vt contin 'entiam importat; illa igitur modalis, cu ius dictum eft particulare,  et  modus vni alis, vt iftanece(fa eft Petrum efse ani mal,eft fimpliciter vniuerfalis,  et  folum fe cundum quid particularis ;  et  idem eft  et  contra 62 Diuiditur propofitio modalisin com pofitam, et  diuifam ; compofita elt, /» 44« modus fe habetyyt pradicatum, (v dilkumyvt Lii vnde conftat ex modo nomína iter fumptos diuifa eft, iw qua modos ad wer bieliter fumptus determinat copulam, habes exempla fuperius ; aiunt quamplures hanc diuifionem ese equiuoci in ea seres alij tantum, diuifarn putant effe modalem, compofitam vero effe mere de inefse, vt Tatar. tract.1. et  lib.z. Perhier.q.2. S.qwarto Jiéendum,cum Bargio citádo,cuius ratio eft, quia modilis eft, cuius copula non eft fim plex, fcd modificata per modü, fed folà di uifa copulà habet modificatà, cópofita ve ro copulam habet fimplicem,  et ideo hzc eft fimpliciter deineffe. Alijé contra com pofitam agnofcunt pro veré modili, at di üifam inquiunt effe meram de ineffe, quia habet prorfus idem fubiectum, et  przdica tum, quod ipfa,nec in ea cernitur di et um, dequo verificetur modus. Acafferendum eft vtramque propofitionem tum diuifam, tum CREOÓ EA effc veré modalé,  et  ideà eff» diuif.onem vniuocam, nam in vtraq; oeil modus determinás vnionem pre  dicaticum fübiedo,  et  in vtraque expri ng modus, quo MER jccto,ergo vtraque veré modalis erit, per ""Bocenim fnodilis feceraitur à filio pofica calis Bs tantum,quia e sé componitur ex dicto,  et  modo, fed prat fertim quia facft fef eompofiim  et di HI ; uia facit diui fum,ita Tatar.cit trac. t. in Pct. Hifp. c. de modalibus, qui fenfus compofitus, et  diui fus licet fit obiter explicatus tractat. prac. €.ylt hictamen rurfus diligentius enuclean dus eft,vt ille,ex cuius intelligentia pendet folutio multarum difficultatum in Thcolo gia,vt notant Complut.lib.2.cap.8.  63 Senfus itaque Md ein perpro fitionem modalem fit,vt docet Tat. dda ciendo modum pradicari de tota propofi tione correfpondente dicto, vt fenfus iftius [A eed pojfibile eff album effe nigrum m, hac propofitio, album eft E ix nigrum, eft poffibilis; ratio eft, quia cum modus cft przdicatü in propofitione mo dali,tüc totum dictum veré eft fubie et tum,  et  cófcquenter de partibus eius fimul sum ptis,  et  per modum vnius prædicatur mo dus,  et ideó sefus erit formas importatas per extrema dicti effe fimul compoflibiles in codem fubie et o, et  pro codem tempore, in quo confiftit fenfum cffe compofitum ; quapropter cum modalis compofita fem . er vniat inter fe formas importatas per extrema dicti,  et  de illis fimul füumptis prze dicet modum, hinc eft, quod femper facit fenfum cote, ex quo infert Tatar. ex Scoto z.d z. q.9. modalem compofitam de rigore fermonis non bene diftiagui fe cundum fenfum diuifum,  et  compofitum, quia formaliffimé reddit tantum fenfum compofitum; quód fi fequédo comihunem; vfum velimus eam exponcrein fenfu diui fo,tunc ex modali illa compofita duas for  mare debemus cathezoricas,vnam de inef fe,  et  aliam modalem de aduerbio;  et  fic al lata modalis compofita poffibsle efl al et um ef.  fe nigrum explicatur per has duas,. hoc. Yn  et  hoc poffibliter eft nigru eodem inftanti tribuitur albedo c bilitate ad aigredinem,que duo.n gnant,quia vna forma non exclu t poten lum c ità Scotus 1.d.39 fub G,v fum compofitum, et  diuifum.Hincfitquod   fen(us diuifus eftille, qui fignificatur per modalem diuifam,cum n. in €a modus íolà. copulam afficiat,  et  non totam propofitio nem, denotat fubiecto conuenire illum mo dum,non autem ipfis formis pradicati  et  fubiecti fimul conuenire,  et  1deó ficut fen fus iftarum compofitarum,migrwm ejfe «lbs eft poffibile, [lVantema federe ef poffibile,eft co ficus,  et  fignificat,'quod coniun et io fe dendi, et  (tandi eft pofíibilis;ità fenfus iita rum diuifarum, (edens pofhibiliter ftat,feu Sas ftare, album poffibiliter eft nigrum, cu potelt eiTe nigrum;eft diui(us,  et  fignifi cat,quod fubiedto f(edenti conuenit pocen tia ad ftandurm, non tamen ad ftádum fimul cumfcfsione;toram banc.destrinsm de. mo dalí diuifa, et  compofita,  et  de fenfu diuifo,  et  compofito recipiunt  Complut. cic.  et  Toan.de.S. Thoma lib 2.C.29: Vt communem »  et  explicatur fic per vnam. Thomiftarum, et  valdé notapda elt pro d'it ficultatibus tcologicis ia matecit de prse e :id cd poteft effe nigrum,  et  fic in fenfu diuifo eft  vera propofitio, quis eidem fubiecto ied o A oexiftentiam, et  fimultatem cum illa,   f "pep nra COMER : 'abalia dependet,  et  . ^ De Propofitione bypothetica  deftinatione, et  diuinis auxilijs; ità etià ex Les Bargius (cnfum compofitum,  et  diui um in t;d. 39.ad S. Ex s/fo fecwndo patet ter tium ex codem Scoto 2.d.2.q.9.de hoc vide etiam p. inflit.tra et . 5. c.z. vndé immerito hánc do et rinam inficiatur Poncius cap. t4. paruzlog. Quid [it li ypatbetica propofitio, Cn quotuplex. 64 Ypotheticam cap. 3. diximus effe H viupoliiosdin ex pluribus fimpli cibus conftantem coniunctione aliqua i1 ter fe connexis,  et  hz vel funtambz perfe Gz, et  confticuunt hypotheticam copulati vam fi per particulam.e»,conne et tantur, vt Petrus dormit, Paulus ftudet: fi veró per articulam vel;conftituüt diun et iuam, vt E i vel dies eft,vel nox eft . Aut vna propofitio feu vnius veri lituunt hypo dee altera impf. . theticam conditionalem, quz illas duas . continet inuicem vnitas per particulam fi, tfi. curric,Petrus mouetur. Ex quo . coftat!copulam hypotheticam bum,íed iod rcr fed pe fim .. plicesconiungentem, v. g. Et, Vel,Si;atq; roo SÆI [Nep cue ces przdicatur de alia,fo lum n.verbum eft nota eorum, qua przdi eantur ; conftatetiam effe principales fpe cies hypotheticz, .f.sonditionalem, copu latiuam,  et  difiun et iuam, ad quas aliz mi 1inchidit rationem difcurfus,  et  ha  bet vith illatioais, ita quod vna fimplex in fertur ex alia, ideo ad eam reducun tur rátionalis, fcu illatiua, qux con flat particula 2o, vt Sol eít, ergo diés eft, ac etiam cauíalis,quz cóftat particula 44/4,  vt quia Sol eft;dies cft; Immo vt notat Tat, traét.i eed prop. hyp.fi particula// non fumatur ilatiue in rigoresvt denotat con fequens (cqui ex vi antecedentis, fed largà vtimportet concomitátiam antecedentis,  et  confequentis conditionalis funda tam, non quidem in bonitate illatio nis fecundum fe,fed fuppofita aliqua pro mifstone;aut propofito, vel alia caufa;ratio ne cuius posito in effe antecedenti, pone retur etiam confequens, vt si veneris ad me, dabotibi equum, si haberem libros, libenter ftaderem, werden dicitur yeómiísiua, altera Lbs ionalis, ifta nó efft ver. 45 nalem reduci: non tameasi ly,.si, n rg iz e fumatur, quia licet iftz in antecedenzi ha beant caufam confequentis,non tà rien ne ceffariam,  et  ideó dicuntur conditionales imperfedz quam doctrinam recipiüt So tus lib.;.(um c.8 Jedt.;. Compllib.z cap.4. Casil.lib.: .tradt.a. c. 1.  et  alij ex Societate : Condirionilis vero fecundum vocem tan  tüm,in qua mimirum conditio posita iu an tecedentc nullo modo eft caufa confequé tis ; fed penitus difparate fe habent, vtsi Coelum tonabit, P.:rta filabic;nullo modo ad hanc fpeciem reduci pote!t, (ed eft mera copulatiua importants (olam temporis coe . Xiltentiam antecedentis cum coníequeati, non cauf(alitatem . Ad copulatiuam tádem, vt notat Tatar.cit. non ad conditionalem,. vt quidam putant, reducuatur omnes pro. ositiones per aduerbium temporis, v oa, vel similitudinis, vt Petrus dormit, quando, aut vbi Paulus ftudet, Plato fuit dostus;sicut Ari(t. et  alie consimiles, nam fenfus, eixrum eft Petrus dormir in ifto cera pore,velloco, et  in eodem Paulus ftudet, K sic de alijsifequitur Casil.cit cum alijs. gj Verüm cum iem definitio hypotheticze ropófitionis, quod fit coftans ex pluribus jx Cibus coniun et tione aliqua. inter fe connexis,  et  eius diuifio in conditionalem, copulatiuam,  et  difiundiuam fit omaiuax Summuliftarumcommunis, vt pote qux manifefte traditur ab Arift i. Periherm c. 4» Vbi propofitionem nypotheticam vacat coniundlione vnam,nihilominus non reci nó diftinguit hypotheticaa à cathegorica quia Fees di fubiecto,predicato,  et  co nus Tio udi rionam di quia.n. condi « pitür ab Hurtad. difp. 5.fec. 5. vbi proindé tio pula, tanqitam partibus pracipuis, illa ve ro plu enundiationibus. fimplicibus coniunctione aliqua connexis; q  ipfum tenet etiam Ouuied.controu.s.funi mul.punc.4.quia, inquit, omnis propofitio fiu et 'eategorica,fiué hypothetica conftat z qué primo,  et  per fc fubic et o,  et  predica to, tanquam partibus proximis, nam.om nis propofitio eft enunciatio vnius de alio, ergo in omni propofitione datur vnü quod enunciatur, predicatum ;  et  aliud de quo enunciatur,  et  eft fubie et tum; crgo om nis propofitio conftat fubie et to, cato . Conf. omnis propofitio cft iudicium, uod effentialiter eft cognitio,qua coguo itur conuenientia duorum extremorum; ergo omnc iudicium, feà omnis propofitio dicit vnum extremum, cui aliud conuenit, ctiam potiunzad hypotheicam condiigs ik aljid quodeonucnit, quorum ho pre E nr MP wd; 4€  fPariPrima InfliTraflII. Cap. VT.  dicatum, illud fubie et um dicitur. Nec iuuat dicere hypotheticam habere (ubiectam,  et  pradicatam remotum, quía iudicium im mediate enunciat vaum de alto,  et  imme diaté fertur in conuenientiam extremorü ; ergo refpicit extrema, tanquam immedia té affe et ta copula e ; ergo tanquam partes immediaté componentes propolitioné om nem.Nó ergo ex hoc capite voluat hypo theticam à cathegorica fecerai, fed exeo, quod cathegorica abfolute,  et  fe fola e(t fi gnificatuia, hypothetica vero minim?  d in faa fignificatione pendet ab alia, tanquá à coditione, vt ff Sal Lucet,d;e: ef, hic enim exiítentia predicatur de die, non abíolutàj fed dependeater ab cxiftentia conditionata Solis, vndé (eafus eit, dies eít exiftens, fi Sollucet, vbi additum illu // $2! /wcer,pre,. dicato appofitum facit propofitionem ni hil ponere in effe, fed tantüm fignificare conriexionem (ed dependétiam inter fubie Qum,  et  predicatum . Ex quo inferunt hy potlieticam differre à cathegorica ratione additi, fi,afficientis illius przdicatum,ex vi cuius copula eff, y. exiftentia ex feimportat, illam tantüm dicit condi, tjonatam ; ac proindé etfi forma propofi : tionis cathegoricz,  et  hypotheticz fit co pula efl, hz propofitiones inter fe diff:rüt effentialiter;quia copula eff ia hypothetica ratione additi fe Cenentis ex parte przdica ti contrahitur ad figaificandam exiítentia conditionatam prædicati, quam abfolacá ex fc nullo appofito addito in cathegorica propotiioncligniar . Exhoctandem in» erunt nullam propofitionem effe proprie icam, nifi conditionalem; copula dan vero,  et  difian et tiuam eff: fold plu .   xescathegoricas fimul iitioca :   quiaiahisomnibus exillentta pr ti ab enunciatur, et  illam importat fecua.. d dum exiftentiam copula «f ia propofitio ne appofita . Deia lé propofitio ene UM j ua Petrus crrit, e» Io«nues «mbu!at,  fimplex propofitio, fed duplex cathezo . ca,ergonon eft hypothetica, probat ante  cedeas Ouuied. quod q'tia à nobis non ne : gabitur, fuperfluum ct eius probationem r adducere;ità loc.cit. difcurrit hic Au et or. j Hac eít contentio feré tota denomine,  et  modceloquendi, nam quoad rem negari. x » quia hypochetici quoque ea nifiz ad modum cathegoricz,itaut copu poütionis,  et  fuo modo poffit aífigaari ia   et  pradicatum,aon quidem   € ! fatemur etiam proprié,  et  in rigore philo famartificiofampropofitionum hypothe  eit fit forma ipfam cóltituens in effe pro  pula abíoluté fumptum, fed peraliquam condi ! tionem relítrictum, vt patct in exemplo ad duco ff $4 lucet, dierejt, quz ità refoii taur,dies eft exiltens, fi Sol lucet; imó vt ve rum fateamur, hoc modo, refoluta magis habet rationem prop ofitionis, nam primo modo potius fabere videtur vim argumé tationis,  et  illatioais, quia fic (umitar per modum antecedentis,  et  con(equentis ; vn dé ben? per hoc difcerni potelt cathegorica ab hypothetica, quod in illa przedicacá af firmatur de (ubiecto abfoluté loqueado, in. ilta veró minime,(ed dependenter à condi tione,quz afficit,  et  ceftrin git prz licatum; fophico, licet non dialectico, (olas condi tionales eff hypotheticas,tàm ob rationé ipfam aominis, tum quia copulatiuz,X di ua et iuz porn commodé explicari per plures cathegoricas;  et  hic dicendi modus re vera breuius,  et  clariusaperitrarionem   propofitionishypothetice,vtàcachegoris  ca iecernitur,minufq. coafandit Tyrond mentes. Attamenattendendo ibradurà ip  X ticarum benéloquuntur Summulilkz, dunt  aiunt formam conílitutiuamA^lllarum non  eff:copalamef,(ed aliquod aduerbium, velnotans pluresfimplices.comiunzentem  v.g. $i Vel, qua ratione dixit Aiit. loc... ; cT DEMO hypotheticam e(f: vnà  coniundtione, vadétam propofitiones co   pulatiuz,quam difiunctinz funt reueracós   ws lexe,quatenus colant duplici copula ver»   ali ;  et licet coadirionalis fit minus omniü compofíta, quatenus veritas reperiturfolü in vna,  et  altera fe habet,vt mera coaditio, adhuc tamea dici potelt, ac debet propofi tiocomplexa,  et  compofita propter dupli   cem propofitionem, vnam tamen ab alia. ndentem, nam hypothetica illa /f $t eff, dies eft, incladithas fi mplices, quz am bz forent verz ex fappofitione exiftentiz Solis (aper Orizontem 5$»! eff, ac dies eff; Irem atr do ftru et uram artificiofan copulatiuarum, et  difian et tiuarum bené ita tuunt Sammaliftz illas effz y. once e ü  et  à implicibus effentialiter diltin et tas, quia opulatiuz, et  difiun et iuz,  et  iudi z. ut AN ea veritas cop cium, quod fertur de ipfis, diuerlum clt à veritate, et  iu licio, quod fertur de ipfis ca thegoricis ab(oluté prolatis,  et  fine cóiua  et ione, vel difiun et tione; hoc patet de co àiciua, nam ipfa fignificat illas fimplices, ex quibus componitur, e(f: (imul veras, qua Miu aa Agnifcir dueilia   Hn MTM EU i fonte,  et aliorum. x ei PAypetbetics eopoftione fue etiá ..  "modo inuenithr materia, forma;quantitas, i He Vut alitas;. mr x E ^ snápropofitio cum alia;ficutin cathegori De. Propofitione bypotbetiea simplices,non atz; tum quia foluté fumptz vna poteit cffe vera;altera falía,ied dum funt copulatz vna. exiftente falía;tota coniunctiua cít falfa, vt pofteà ex cius regu lis conftabit;ergo cft diuerfum iudicium, et  diuerfa veritas de vnaquaq. propositione cathcgorica feorfum, quam de vtriufque simultate, quia si feorsim fumantur, vna verificatur, vcl falsificatur independenter ab alia, at copulaté veritas vnius dependet à veritáte alterius ; hoc etiam adhuc magis p in disiun et tiua, nam altera parte exi ente falía, tota disiunétiua eft vera, aliud. ergo elt iudicium,  et  alia veritas totius,  et  alia partis,per qp patetad rationes Quuied. ino posit,  et  adhuc magis patebit ex di cendis in fine hnius capitisn 67. vbi de hac re fermo redibit. Quia ergo hic prefertim   « explicarc intendimus formaliter itructurá ... '"attificiofam hypotheticarum,X non mate  xialiter tantüm, relinquendo modum dicé ... di Reeentiorum, profcquimur declarare hy de jeticas de more Summuliftarum no rorum ; Parisiensium Tatar. Orbell. Ioan."PA i a f Forma ejus eft copula, qua am; : ^ rbd iu Ma geiesiperirio cathego ENS b t copula vniens przdicatum cum . "fubiecto. Materia eft connexio;quam habet.  ærat cennexio', quam habcbat pradica tm ccm fübic et g,  et  etiam ipía poteft effe naturalis,  et im ini s oai ful v rn c js  Tisetit connexio propofitionum. ; v due contingcntes, fimplices neceffario c5 .. "ecdantur, etficicoc hypotheticam in mat c xia neceffaria, vt fi Homo currit, mpuetur, ré non ex materia cujuslibet fimplicis orfim, fed cx eo quod € itur, vel neéatur pet i int 1 hypothe ticam,atfcadenda c eiue Ha Chin  tas cius cft, qua inuenitur jn. vtraque ca theporica, vndé fi vtraque cft vniuerfalis, vel particularis,tota hypothetica talis erits fi vna vnitiefalis,  et  alia particularis, erit mixta: an vero étiam fecundum fe poffit aliquá habere quantitatem,mox dicemus. Qualitas demum eius erit veritas,v cl falfi 25, rmatio,yel negatio,vt de cathecori «a diee, Quz vt magis innotcícat . Ciufdcm regulaslubiurgimus. 66' Pro veritate  et  falfitate hypotbeti carüm geret fequentes regula font ebícrüande, Ad veritatem conditiepa'is  4? affirmatiuz flri et té fumptz requiritur, vt coníequentia fecundum fe fit bona,.i.quod ex natura antecedentis confequens dedu catur,fiueantecedens,  et  cenfecucas ife sint vera.vel falfa, siuepoffibilia, ftue im poffibiila, fiue ncceffaria aut contiagentias vnde ifta conditionalis eft vcra, fi homo eft asinus, homo clt rudibülis 5 erit autem falfa si antecedens poteft. effe verum con fequente exiftente falfo, fcu si conftquens non neceffario cx antecedenti inferatur : vnde quia confequentia fecundum fe bona femper eft neceffaria,  et  (ecundum fe mala femper eft mala,  et  coníequenter impoflibff lis, ideó omnis conditionalis vera ftricté fumpta, vt habet .f. vim confequentiz, eft neceffaria, et  omnis falfa impoffibilis, et  nul la datur talis conditionalis contingens . Ad veritatem rationalis vltra bonitatem con. fequentiz requiritur, vt antecedens sit. in fe verum,vnde hac erit fala, homo eft asi nus;ergo rudibilis eft. ^d veritatem caufa lis vltra bonitatem copfequentiz,  et  veri tatem antecedentis in fe,adhüc requiritur; quod antecedens sit caufa confequentis, vnde hac efit falía, quia homo eft risibilis, eit rationalis, quia fumus efl,ignis eft ; Ad veritatem tandem pure conditionalis,  et  promiifiuz requiritur,vt veré exiftat a par te rei fundamentum illius concomitantiz antecedentis,  et  co: equentis, vnde vt hzc... sit vera,si veneris ad me,dabo tibi equum,. neceffe eft tunc adefle propositum i equum etiamsi poftea non impleatur pro. miffüm, quod si tale propositum nó adsit, erit propositio falfa, etiamsi poftea pro miffum adimpleatur,vt bene hie Complut, aduertunt.    A3 veritatem copulatiue requiritur vtrà. que partem effe veram;quod si altera pars, vel vtraque sit faifa, falía erit tota copula. tiu; ratio elt, quia cum vtramque partem.  coniungat, significat vtramque ita (e habe re;,sicut enunciatur, vadé ifta cft falfa P. trus cfthomo, et  homo cft lapis : enin dicatur neceffaria, vtraque talis effe debet  et  si vna fola cit contiugcns, tota copulati. ua cft continzcns;ratio cft,quia hypotheti €a coy ulatiua on folum affirmat hanc par tem, vel illam, fed «tramque, atq; adcó ra. tione vnius partis contipgentis it toe tà copulatiua aliquando cffe vera,  et  ali quando fa3l(3; atqueadtó coutingcbter ve« r2; vc] falfa, ergo vt neccffaria sit., verdyi ue eed abe tequirit. Vt Mic stp isnon vtramque partc 2x d » E? Je  di "WE CH c0 ) um 43 effe poffibilcm fed requiritur ctiá, vt sint compoffibiles hac, n. propositio Petrus lo quitur; et  non loquitur,conflat ex partibus pofüibil ibus fcorsim, fed quia funt incom flbiles, tota propositio cft impofübi s Ad veritatem disiunctiuz ftridlé sumpre requiritur alteram partem cffe falfam quia disiuncliua in rigore continet exclusionem alterids partis,  et  reddit hunc fenfum alte rum tantum iftorum «ft vcrum,  et  sic fem altera pars debet effe falfa: si veró lar» gà fumatur,vt ide valct;ac /a/rem, vel a4 miu:,sic vtraque pars poteft cffe vera,nàá reddit hunc fenfum, vnum faltim iftorum eft verum, quo disiunétiuo loquendi modo víus e(t Chriftus cum dixit vb; duo, vel tres fnerint congregati,  et c.ita Petrus Hifp.tract, 1. et  per hanc diflinctionem fedatur grauis contentio de hacre inter Modernos . Ad eius neceflitatem requiritur, quod vna pars sit neceffaria,vel si vtraque contingens cft, vna sit alteri incompoflibilis, vt Petrusle git,vel non legi quare si ambz sint contin gentescompotlibiles, vt Petrus ambulat, vel legit,tota difiunctiua erit contingeus ; Tandem ad eius poflibilitatem requiritur, quod vna pars eius fit poffibilis, ad im. poffibilitaté quod vtraque fit impoffibilis, Pro afirmatione vero,  et  negatione hy potheticaruni hxc regula pro omnibus tra di folet, quod tunc funt affirmantes, cum €oajunétio vtramque «oniungens propo ionem cft capire  tunc ncgantes,qua do cft ne2ata:ratio iabzcfe habet in kic cer, vt copula in cathegoricis, lrzc eritaffirmatiua., finullus homo currit nullus homo mouetur quia cóiüctio fif uo eft affcéta negatione ;hac vero eritne gatiua,.Né fi homo curritj,homo mouctur, quia c6iüctio f afficimur ncgatione;Scd quà. . uisprazdi et ta regula pro dignofcédis aifir matiuis, et  negatiuis jn caufalj,  et  códitio nali locíü habcat, attamé nó videtur fatis có grua in rationali quz vt negatiua fiat, prz poni nó folet negatio particu iug er £6,nequeinconiun et tiua, quá dum volumus negantem facere,non praponimus parti et  et  negationem dicendo. Nom, 4» Pctrus Kinder em Penins fl'udes,(ed dicimus,  et  Pe £15 won ftudet.,  et  Dawlus nonfudet,  et  etiam de difiunétiua eadem dubitatio cur nt: Dicendum tamen cft,quodlicet huiu modi hypothetiez poffint fccundum rem alio modo negatiuz reddi,quàm per ncga tioæm prapofitam particula ncgatiuz;ta Pars Prima Infiit J v4 Quares;an diuifio propofitionishy pothe coniun TratL IT. Cap.V T.   men fccundum rigorem logicum ita debét negari, vndé hacerit rationàlis negatina fccundum regulam affignatam Pejrws eff bo.  mo non ergo Peirusefl equus, et hacnegatio  ua coniunctiua Nec Petrus fludet, mec Pas lus fíudet nam ly mec, proprie eft particula nep  et iua tamen nà : videtur fieri poffe negatiua, nifi per nega 1 tionem partium . Pro quantitate harum propofitionum nulla peculiaris zffignatur regula, eo quia diucrfam quantitatem non habcant ab ca, quz eit in partibus,cum.n. quantitas fuma tur ex fubicéto, vt dictum eft fupra,  et  hy potheticz nón componantur ex fubicéto, 1428  et  przdicato, indé fit proprié non effe vni uerfales,aut particulares:vbi tamen aduer tendum eft copulatiuas, et  difiunc et tiuas ali quo modo vniuerfales,  et  particulares dii poffe, quia particula coniunctiua nata eff effe nota vniuerfalitatis, et  difiun et tiua par ticularitatis,vndé ratione iftarum poten fecundum fe dici vniuerfales,  et  a ves,vtinfra cap.g.magis explicabitur.     tic« in conditionalcn  et  difiun et tiuam fit proprie gene cies? Negant quan, æd s ! copulatiuas ps diírunctiuas « fimplices, nec diftinétam verit: h r^ re, aut falfitatem à simplicibus, ex quibus  eir 2 etiam, isis fenfus eft  simplex,  et  per vnam cat oncth n expli catur eofüs n.v.S. lius ciiun et li o et Pe trus,  et  Paulus fludct,cft hic, vterqui "Hos UR" detfenfus iftius disiun et iux,vel Petrusflu.  det,vel Paulusfludet,cflhic, vnusiftorum ftudet;immo ncque. conditionalis iB des verahypothetica,cum.n.indludatvim di  fcu; : significat veritatem, fed cófe iw qpcion dtque Rus crit argumentatio po tius,quam othetica propositio. Dicen Mim cobdic dum tamen eí nalem, quam coni ü disiun et iuam cffe proprie  hypothceticas, ac proinde diuisionem tam c enerisinípecies,ità Tatar. cit.  et    fcquitur 1oan.de.S.T hom.q. s. art. s. licet cum aliqua analogia, quia vt patet cx và »psius nominis propositio hypothetica prius dicitur de conditionali quàm dx cz teris. Ad rationem in oppositum dc con iun et tiua,  et  disiunctiua "cgoturafam pr » nam habent veritatem,  et  falsitatem pr priam à simplicibus prorfus diuerfarn « KC diuerfum fit iudicium de ipsis,ac de sim plicibus,ex quibus conflant;vt patet x i) gu  penus pro earnm veritate difcernen. ; funt etiam propositiones veré comsplexz; quia conitant duplici copula vcrba i,nec dicuntur vna, nisi coniunctione, vt inqüit Arift. Quod autem pofsit designari earum veritas p«r vnam cathegoricam, ve .lutin actu signato, non tollit,quin veré in  et étu exercito veritas earü sit hypothcetica 4n copulatiene,aut disiunctione plurzü pro positionum cósiftens; immo,  et  veritas ip sius conditionolis ità exprimi poteit per xnam cathegoricam 1n aétu signato dicen do,quod eft coniundio plurium simplici per particulam ff. Ad aliam de conditjonali concedunt Conrlut. cit. non participate rationem propositionis nisi fecundü quid, effentialiter vero effe tátü argumétationé. Sed dicendum eft conditionales multoties   gon tátüm habere vimillatiuam, fed etiam  s affcrtiuam, cumnimirum fub conditione .   « aliquid af et rmant,vel promittunt, vt patet de ila fi. bowro effet equus effet rudibilis,nam  de ifta fertur iudicium  et on tantum quoad   .dllationem;fed etiam quantum ad affrtio  jnem,i.quátum adità effe,vc] non efft, at  que ades wt sic propriam veritatem ha wbebit' or. 3  et   m  . «effe simulargumenttio,  et  propositio, cü (0 hac effentialiter sit oratio enunciatiua; cui ^ conænit cffe veram,vel fiip auti. gala;cum non fit enumciatina, fed illatiua ?   Refp. non eff: incomueniens, quod eadem, oratio materialiter fub diucrsis formalita ; tibus pectineat effentialiter ad orationem " enunciaciuam,  et  illat uam,  et  ita fe habet  in propofito conditionalis hypothetica ;  quatenus.n.includit vim confequentiz, di  citur illatiua, et  quatenus ét przcifa vi có fequentiz affcrit aliquid ita effe, vel aon ei,non quidem per prædicationem vnius de alio, quia id pertinet ad cathegoricas, ^ fed per Conexionem plurium. fimplicium  .faSam per copulam hypotheticá,' dicitur enuneiatiua, :  tatio aucem folumdici pote i De oppofitiome Cuthegoricarmm fimplicium, .63 Ognita effentia,  et  muliplicitate  propofitionnm, r rhe 1 ptictares explanare tO tio, opc E E tione, € al1Js, huc prius dcoppofitionc cathegoricarum "e 9"  EE A. 71 De Propofitione bypothetica. $ed dicesquomodo eadem oratio poteft. ! u«9 fimplicium, deindé modalium,  et  hypothe ticarum. l Oppofitio itaque eft durum propofitio pum vtroque extrem participantium: codem erd;ne fecundum qualitate, velquantitaterm, vel vrramq: repugnanti, cx quo patet, hic nos non loqui de oppofitione reali reram, qualis cft ca,quz int et r calor:m;  et  frigus verfatur, nec dc illa,^ quz inter terminos reperitur, nam de hac egimus tract. prz ced. ape fed deilla przcisé, qug iutet propofitioncs verfatue; neque oppofitio. nem hic accipi in toto rigerc;quia talis pg nes qualitatem tantüm attenditur in pro poficionibus; ita quod vna fic affirmans, al tera nezans, vna vera, altera falía, non au tem penes quantitatem;, non.n. inrigore vniuerfalis,  et  particufaris opponuntur, cü vnacoatincatur fub alia, fumitur ergo fue, sé pro quacunque diærfitate propofitio num fecundum qualitatem, vel quantitaté, K dicitur repugnautia d uartm propofrtionss, nam eadem caunciatio fibi ipfi non aduer fatur. dicitur vtroque extremo participantium, A. eodem fubiesto,S przdicato, hzc náq. funt extrema propofitionis,  et  codem mo do in vtraque acceytis, ica quod non varie tur terminorum fuppofitio;appellatio,am p'iatio,Xc.fed in vtraque fumantur pro co dem fignificato re,  et  nomine, vt feruetur terminorum vniubcetio cum cademintee gnitate;ne aliquis terminus ponatur in v na,qui non fit in alia, pro eodemloco,  et  tempore, vt docet Scor.z.d 2.4.9. fub S, vc ia (umma fola variatio fit in qualitate, aut quantitate propofitionum, in czteris func proríus vniformes . dicitur eode» ordine, qura propofitionum vtroque extremo par« ticipantium, aliz participant inuerfo or« 'dine,vt homo eft animal,animal efthomo; aliz eodem ordine, ita quod fubicétim in vna fit etiam fübiectum in alia,  et  pariter icatum vnius fit quoque pradicatum alterius, vt homo eft animal, homo non eft animal,  et  hoc fecundum requiritur ad op pofitionem. dicitur fecumdwm ;qualitatem, vel quantitatem,  et c. quia fecundumaffir mationem,  et  negationem, vniuer(alitate, aut particularitarem repugnantia propofitionum attenditur. Poff:nt autem quadrupliciter pro pofitiones adinuicem repugnare, repugnantia maxima;itaquod oppo nut cin quate inqualitate,  et  hac dicitur contradi et oria oppofitio; vel effc poteit min nem oM in fola quantis : tatc »9pe £ d ANEREUEUI E usas $0 Pars Prima Inflit. Tra et l.1T.. Cap.VIT. tate repugnent, in qua non daturrigoroía,geffe; in propofitionibus autem contradi » 1 oppofíitio,  et  hac appellatur fubalteraa, vel medio modo repugnare poffunt, .(.in qua litate fola, in qua attenditur vera oppofi,tio,ia quantitate autem conucaire, quz fi fuerit vniuerfalis dicitur oppofitio cótra ria, fi particularis ; dicitur (ib coatraria : ex quo fequitur quadruplicem eff: oppofi tionem, contradictoriam, contrariam, fub contrariam,  et  fubalternam, quarum pri ma cft maxima, vltima minima, aliz duz mediæ,  et  fingulz (unt explicanda eum fuis regulis,  et  legibus . Vt autem tota hzc do  et tina de oppofitione cathegoricarü fim  eese MTM percipiatur fübícriptá guram folent illis proponere Sümuliitz. Omnis bomo m  Nullus bomo  efl amimal Contrarig  eft animal  a E 7 u^ ^,  v e S cd I T, e » t [2 ln! 9   9. e m e b E z C o z Im, P Aliquis bemo]: Aliquis bemo Ud «rimal  Subcontrarie mow eff «mima: . Centradi et oria oppofitio eft repugná tia duarum »propofitenum in quantitate,  et  qualitate fimul, itaquo vna fit vaiuerfalis afirmatiua, et  alia particularis negatiua; vt omnis homo eft albus, quidam homo non €ftilbus,vel vniuerfalis negatiua,  et  parti latis affirmatiua, vt nullus homo eít alb, quidá homo eft albus;vbi notád( cà Tat .tr. 1.hic definiri cotradictoriá itioné de fubiecto communi, ideà licet iftz Sortes currit, Sortes non currit,non fint vn:uerfa. lis afirmatiua,  et  particularis negatiua, ta men funt verz contradi et oriz,nam igne 1 em larisaftirmatiua,  et  fingularisnegatiua pcr coatradi et torié opponuntur, vt docet Aufl. 1, Perhier, cap.s. Lex veró contradi  et oriarumindifpenfabilis epar : funt fimul verz effe,aut fimul fal(z,(ed sc per vna eil vera, altera falfa,  et  fundatur in illo gyacrali,  et  irrefragabili principio, SMem de evdem fimnl nfirmari ér negari mn 'to'hoc modo bewo Gorijs idem prædicatum eodem modo có paratur ad idem fubicótum in vna affirma tiue, in alia tegatiué, erzo impollibile eft vtramque effe veram . Dices ilta contrad:cunt album,  et  noa album,  et  tamen homo, inquantüm homo, nec eít albus, nec non albus, ergo inter có tradictoria dari poteft medium. Refp.aliud eff: loqui de teminis ;aliud de propo'itio nibus contradictorijs, nam inter terminos, ] feu contradi et taria incomplexa, fi fumátur cum aliqua determinatione, vel fyacathe goremate, vtique dari potefl medium,vt probat argumentum, fi camen fiant propo fitiones dicendo, homo nquantum homo eft albus, homoinquantüm homo non eft albus ( fic .n. formari debcnt, vt fint con tradi et oriz,vt quod affirmatur iu vnanege tur in alia ) prima eft vera.,altera falía, ita Do et or 1.d.2.q.7 infra  et  K,  et  d.4. q.1. fub  E,  et  d.5.9.1. fub L.  et  albi fzpé,  et  malé ncgat Cafil.cit.c.. prefatas propofitiones : effe contradictorias,licet.n.itenon contradicant, bmp inquantum bomo eff albur,. hemo inquantum hino non ejf albo:, quia quo9 affirmatur in prima nonnegatur in ecunda,  et  cum ipfafitafrmatiuadeprzdicato infinito, negatio ramen przpofita ..   copula negat in fecunda, quod affirmaba ? tur in prima,  et  ita conftituit illam contra  diétoriam pr:mz, nam illaaffirmata albe.   dinem effc dc effearis bominis quod ila directé negat, vnde n.eít, quodait   Ca4fil. hanc fecundam 'carentiam,  hominis, quia hzc fecunda propofitio eft negatiua de pradicato finito, vt autem af. firmaret de homine carétiam albedinis de beret effe affirmatiua de przdicato infini i homo efü woo  «lbu:.Eadem de malé negant Arri. difp.z.n.s6.  et  Ouuied. has effe petii, dc z : ctorias Petru: effemtialiter eff albus, Petrus .? effentialiter mon eft albus, ca frztusratione,  ia vtraque falfum affirmat prima albc inem effe de hominis effeatia, i fecunda negationem illius, Nam re vera fecunda propofirio non eft affirmatiua,fed negatiua £ius, € prima. Obferuandum tamen eft meliorem mo dum contradicendi,æ deceptio contingat, effe,fi in negatiua propofitionc negatio nó folum copulz preponatur, verumetiá ad uerbio,  et  cuicunq; syncathegoremati, z iuam Micibit, ita in. fiet, vt vc, oppo s  Pet, sues, UE te M ? 46 ^i tur,  et  quidquid in vpa affirmatur, in alia negetur, nam de rigore re fcrmonis ncgatio folum negat, quz poft fe inuenit, non quz ante fe : Hac de caufa hz non có tradicunt Petrus femper fiudet, Petrus fim per non. findet, cum poffint fimul cffe talíz ex hypothefi,quod interdum tludeat; inter dum non, quare potius funt contrariz, vt jeitür contradicant, fic debent fieri Petrus fempur. findet, Petrus mom. femper. finder, namcum »em fcmper zquiualeat aliquando gon, sicut »en omni: aquiualet «//2sis nem, fenfus fecunda eft Petrus altquamdo mon. fts det, quz. deo opponitur primz, qua facie ' bat fenfum vniuerfalem quoad tempus,  et  (99 fe. ^ v€rà ncceffaria, aut impo  laris; v.g. ex  falfitate pr ideó nunquam cffe poffunt simul verz, vcl falfz. Dices hz poffunt effe simul vera /o mo femper ftudet, bono mou femper fiude^, si Petrus v.g. femper ftudeat,  et  Paulus i6 femper fludear . K cfp. id verum efse, quia illa propositiones funt fübcontrariz, quia terminus eft communis, qui in materia có pns eiusd particulari, ac proindé ambz verificaci poffunt, cum non sint de eodem fubiecto 5 quot autem conditiones rcquirantur, vt dug propositiones inuicem contracicant, vide Tatar. lib, 1. Perhier.q. $.dubit. 1.  et  a!jos Summuliflas.  /,70 Centraria oppositio cft SERUEnAD tia duarum propofitionum vniucrfalium inqualitate, vt omnis homo cft albus, nul Jus homo eft albus,  et  ad hanc fpeétát pro. "pofitioncs indcfinitz, fi fint in materia ne ccffaria,aut impofhbili, quia fic zquiualét  vaiucrfalibus, qux autcm conditiones re quirantur, vt duz fint contrariz, vide Ta tàr cit.dub :. Lex ifiarum eft, quod in nul. la materia poffunt an.ba fimul éffe verz,be 1é tamcn fimul falfz in mate ria contingen ti 1t patct in goes æos jn materia ibili femper vna eft vera, et  alia falfa,vt omnis homo eft ani mal, nullus homo cft animal 5 non poffunt ambz fimul effeverz, quiaalioqui contra di et toriz poffunt effe (imul verz, nà fi duz allatz effent verz, etiam hz duz effent ve. rz,omnis homo cft animal,  et  aliquis ho mo uon cft animal, cx vniucríali fi quidem jua vera,nullus hono eft animal, N: ceiioferi ti culatis negans, aliquis ho mo non e(t animal; poffunt tamen cffe fi mulfalíz in materia contingenti, i.quia ex opofitionis vntucrfalis non re  et é inferturin tali materia falfitas particu hacfalía otrnis homo «ft al bus, non fequitur hanc. cffe falfam aliquis De oppofitione Cathegor. fimplic..  $i homo cft albus;quia pradicatum contingés potcft conucnire vni cx inferioribus fubie  et i, licet non orrnibus : in neceffaria vero, aut im pc ffbili non poffunt cffe fimul falís, quia in his prxdicatum cmmbus conucnit inferioribus,aut nulli . Scd dices, contradi Goriz in nuJla materia queunt cffe fimul verz,vcl falfe,quiaafirmatiua totaliter per ncgátiuam rcmouetur, fed koc ideminco trarjjs euenit t€ hac propofitio omnis homo cft animal tctaliter per hanc remoue tur pullus hon.o cft animal,  et  inter eas nul lum relinquitur medium. Rcfp. a et rmatiuá vniuerfalem vt fic, non rcmoueri totaliter per negatiuam vniuerfalcm, vt bcré bic no tarunt Complut, nam intcr omne,  et  nullü mediat aliquis, atque ita vniucrfalis aff r matiua,  et  vniuc rfalis ncgztiua vcré babent medium interdum tamcn raWone materia, naturalis .[. vcl impe flibilis mcdium non admittunt, vt patet jn exemplo allato in argumento, eadem .n. ratione, qua vcrum eft aliquem homincm effe animal, veiü cft; etiam ratione matcrie omnem homincm eff: animal, hinc dicimus in materia impof fibili, vel naturali duas contrarias non pof fe effc fimul falfas, Subcontraria oppofitio eft repugnantia duarum enunciationum particularium. in qualitate,vt cuidam homo e£t albus, quidà komo non cft albus. Lex earum cít poffe cffe fimul veras in materia contingenti 5 vt patct in allato excmplo :  et  ratio eft, quia idem przdicatun non afbrmatur,  et  ncga tuy de codem fübiecto determinato, aliter effent contradi et toriz,. Non poffunt tamen fimul efse falfz;alioqui fequeretur contra dictorias fimul cffe falías, nam cx falfitate pru reété jnfertur falsitas vniuere,€o n.ipfo quod przdicatum remouce tur ab aliquo inferiori fubiccti, nó amplius . conuenit illi fubie et to vninerfal:ter (umptos ergo ex his duabus fub. contrarijs aliquis homo eft albus, aliquis homo uon cft albus inferr.nnirbz contradictoriz: fimul fal(z, omnis homo cft albus,  et  aliquis bomo. nó cft albus, tuni quía vc affirmatiua císet fal f? nullus hamo deberetefse albus,  et  fic negatiua tunc cfsct vera, Subaltcrea denique oppofitio cft repe guantia dvarum p ropofitionü in folaquan« titate,vt vniucifalis af et rmatina cum partie lariaffirmatiua., ve! votuerfalis ncgatiua ci part:eulari ncgatiua lx earum ett, " . fi vniucrfal;s si et  vcra, particularis etrá eri vera,non tamen € ee ga in atc ria  SR LI  $2    Par Prima Inflit, Tract.IT, Cap.TI. neceísaria : ratio cft, quia ex vniuerfali ve ra poteft mferri particularis, non é contra, uia siprzdicatum conuenit omnibus in. ertoribus fubiecti, conuenit etiam alieui ex inferioribus,non tamen é contra,si con venit alic::j, ergo omnibus ; quia non valet aliquis homo cít albus, ergo omnis homo eft albus. Quod si hzc eft verz, quidam ho mo cft animal,crgo omnis homo cft animal, hoc non prou: nit ex parte forme, cumin simili forma detur antecedens verum,  et  confcquens falfum, fed ex parte materiz, uia eft neceffaria. Deinde si particularis sit fal(a,etiam vniuerfalis erit falía,uon ta men é contra, racio cít,quia si prezdicatum xemouetur ab aliquo inferiori,iatn non có uenit omnibus, non tamen si remouctir ab omnibus simul fumptis, ideó remouctur abaliquo determinato 5 quod si contingat 3nterdum ex vniuerfali falfa fequi etia par ticularem falfam,vt in hac,omnis homo eft ris, ergo quidam homo cft lapis, id fol €x parte materiz, quz eft impoffibilis., eadem. n. ratione, qua impoffibile c(t om nem hominem efse lapidem, eadem etiam 3mpoffibile «ft aliqué hominé efse lapide. 71 Quares an omnes fupradistzo sitiones sint verz oppositiones? kcfp. fo Tam contradidoriam,  et  contrariam efse veras oppositiones, non.autem fuübcontra riam,  et  fubalternaui, ità Tatar. x. Perbier. S. Primo (ciendum, fcquitur Fonfeca is. dialect inftit.cap.6. Blanc: lib.e. £cét. 13. Arriaga difp.z.n.22. Amic.lub.:.  et  alij quamplures,  et  eft exprefsa Arift. (cntenga » ier.cap. $. et  1. Priorum cap. s. Ratio . eft, quia veraoppositio cft eiufdcm de eo dem, non nominis tantum, necrei tantum, fed rci,  et  nominis simul, ergo quia (ubal fernz nonopponuntur fecundum affirma "tionem,  et  negatione m,  et  pofsunt amba  efse simulverz, et  simul fal(e, vt patet cx lis caruni;immo vna illarum, vniuer is continet aliam', pus cftparticularis, funt quin. afserit omnem bominé ese animal, cenícquenter afserit aliquem hominem ef fe animal: (ané non erunt veré, X in. rigore positz . Et parum xefcrt,quod vna sit v niuerfalis,altera pasticularis, quiain qusa titate non datur. vera oppesitio,  et  quanti tasmaier minori non repugnat, quare füb alterna dici debent: pottus diueríg quanti tatis,quam oppositas vndé,  et  contradi rz ipfg non veré dicuntur opponi xa uantiratis vniucrfalis,  et  particula one qualitatis ; afrma : "ET Ps  ; LEUTE Eu e doo zc tionis nimirum, et  negationis, falfitatis; et s yeritatis. Quia veró fubcótrariz, licetsmt affirmantes, vel negantes, non tamen funt. de vno,  et  eodem fubiecto fecundum rem, fed tantum fecundum vocem, alioquin non pofsent efse simul vere,cum de code fübie« tio nó poffit idem affirmari, et  negari, ideó non funt veré oppefite: vndà quando dici mus qwidem bomo efl albus quidam bomo non eft albus; cft idem iubiectum in vtraque tà tum fecundum vocem,non tamen fecundü rem, quia; in prima fupponit v. g. pro Pe tro, qui eft albus,  et  in alia pro alio.f. Pan loqui non eft albus . Quod si fuppenerent ys eodem homine yo non £i fub contrarie, fed contradictorie propositio nes, nam affirmatio,  et  negatio de fubiecto singulari pertinet ad oppositioné cótradi  et oriam, vt diximus,  et  facerent hunc fen fum, hic homo eft albus, hichomo non cít albus. Ex quo fequitur duas tantum effe Dn oppofitionis in rigore, .f.ccntradi riam.  et  contrariam, n his.n.folüquod   vnanegat, altera affirmat; nihilominus Pe trus Hifp.  et  ceteri omnes Summulifte in ter oppositiones recenfent etiam fubcon trariam, et  fubalternam,eo/quod infertiant. ad conficiendam figuram oppositarum,  et  quia fumunt oppofitronem late pro qua cunque diuerfitatz,vt nomt Cafil.cit.cap.7: m In finc eb[cruandum citfigna quantitatis propofitionum, que fint quattuor omnísy nu!lus, quidam,quidam non,ex quibus priora funt vniuerfzha, aljà duo pofteriora particularia, inter (c haberc omnes oppofi  tiones, qug in enunciationibus rcpeniri va lent, nam emn, e nwli«s funt notgcon trarie, aliquis (p aliqui: mon, (ubcontrarie; emmis, à aliquisnnlus, Cn aliquis nin, (unt fubalternz, demum emaus, o al iguis non, ntllui n aisquis, contradicentess Ac ctiam in fi nis mixtis ex.vniuerfali,  et  particulari fuo modo reperitur oppofitio, quia .n. alia magis vniuerfalia, vt vterque,  et  neu ter, ala magis particularia,.v£ alser, altcr non,idcó vterque,  et  neuter eppenuntur contrarie, neuter vero;  et  sede fimiliter vterque,  et  alter nen, contradiétorie, alter vero,  et  alter non, fubcontrarié, denique vterque,  et  alter ; autncuter,  et  altez non, fibi]terné € übtur. De Æguipollemtia, y Conuerfione catben M gericarum zov, 7 JE eene cxplicandas pro pofitiones obícuriores C o HEEL  LA dnnsddikensdüb i.   Au .  düiiiiteaà;EPERAHME o "gm LL.AI  De equipollentia, eo conuerf. Casheg. fimpl. .dignofcendam vnius propofitionis ad alte  gam;cui gquiualetin fignificato,etfi verbis confequentiam,  et  definitur, duarum propofjtionum oppofitarum entia in (iguificato cb negationem [u rum parer »»el pollpofrtam, vel . fit diuer prapiftam, PM pte fimul vnde i cs tio cfl, quz propofitiones oppofitas reddit in fenfu zquiualentes,cum .n gnan tisnaturz, vt aiunt logici,  et  collat, quic quid poft fe inuenit, hinc eft, quod fi inue git propofitionem affirmatiuam; reddit ne gatiuam, fi vniuerfalem reddit particularé,  et  écontra,dummodo neganter accipiatur, .  et  nonipfinitanter atque ita facit propofi tiones oppofitas zquipollere,  et  diuerfi modeé iuxta diuerfam difpofitionem illius . eirca fubiedum illarum,nam przpofira fa cit vno modo zquipollere, po£pofita facit equipollere alio modo,  et  ideo ad digno fcendam variam propofitionum zquipollé tiam tres folent dari regula hoc vao verfu contentz. Pra contradic, Pofl contra, Pra pique fuhalter,  . Pra eontrad ic fignificat primam regulam, quod negatio Prápofta fubiecto propo fitionis, et  illius figno, reddat illam [x có tradictoriz Agppollcueite vt hac omni: huno eff «lyus fit xquipollens huic «lgwix Boma non ejf abut, fi przponas negationé,  et  dicas mon omnis bomo eff albus,  et  fi huic propofitioni, aliquis homo non eft albus, puepons negationem dicendo, nen aliquis omo non eft albus fit zquipollens fuz co tradiétcriz, quz cftjomnis homo eft albus; ratio cft, quia negatio, vt dicebamus, dc f]ruit onine, qnod poft fe inuenit,  et  oppo ftum ponit. P»ff cemtre fignificat fecun dam rcgulam, .f. quod popeno poftpofita fübizé et o vniuerfalis facitillam zquipellen tem fuz contrariz,y.g. omnis homo eft al bus, fi poftponas negationem fubicclo di cendo,omnis homo non effálbus, zquipol let fuz.contrariz, qua eft, nullus homo eft albusJ et  bac alia,nullus homo eft albus,. fi Íubiecto poftponas negationem dicendo, 'nullus homo non cft albus, zquiualet illi, omnis homo eft albus, quz cft fua contra rjj. Prepellaue f Lowe lignificar tertiam regulà, f. quod ncgatio przpofita, et  poft. pofita fubic et o facit illam equipollere (ub alternz,. vt omnis homo ett » sieius fübic et o przponas,  et  poftponas negatio nem e non ar bor o non v al zquipollet fue fubalterne;c jqui« homo c(t albus,  et  bec i fusil £qui 53 ollet, si eius fubiecto preponas,  et  poft phu negationem dier db n6 milia ho mo non cit albus ; vt autem facilius equi pollentia propositionum dignofcatur,  et  memorie mandetur, notarum, feu signo« rü propositionis aduertere debemus equi pollentiam, que his versibus coatinctur,  nam illæx ifta dependet. Non omni:,quidam nón, omnis mon, quafi nullu; Non nwllu:, quidam, [cd nullus nom, valet omnis Non aliquis nullus, mon quidem mon, valet omnis . Non alter, menter : netter non, pras fiat vier2y 73 Reflat tamen adhuc difficultas de modo, quo fubcontrariz fieri poffint equi. pollentes, Casilius càp.8. cum quibufdam alijs :nquit pro €quipollentia fubcontra,Hiarum deferuire poffe regulam datam pro €quipollentia contrariarum;quod riimiruur poliponatur negatio ; Ati regulam illam applicemus, inutilem effe patebit, accipia mus v.g. has duas fubcontrarias, q4/44m. homo currit, quidam licmo pon currit, fi nc  gationem poltponamus fubiecto prime di cendo, quidam homo non currit ; iam non erit equipollens, fed penitus eadem cum » fua fubcontraria, fi fecundg poftponas nc gationem, ncque ob id equipollendam cü prima adinuenies, fed fic c inutilis repetitio negationis diccndo quidam homonon, non currit, ergo ncgario poftpofita inepta eft pro equipollentia fubcontrariarum. Sed  neque valet przpofita, nam fi prgponatur primz dicendo, non quidam homo currit ;. Adem erit, quod nullus homo currit fi pre ponatur fecunda dicendo, non quidam ho mo non currit, idem erit, quod omnis ho mo currit. Neque tandem fi przjonatur,,  et  poftponatur fimul;nam fi id fat in prima dicendo, ron quidam homo non currit, ide . valet, quod omais liomo currit fi fiat in. fecunda, fi: inutilis repetitio negationis . dicendo, non quidam homo non, nen cur rit, erge quocunque modo difpofita nega  tio nequit tacere tubcontrarias £quipollen tc55 bac de caufa Summulite communiter negant €quipollentiam m fubcontrafijs re eriri poflc, it Sot. Iib.s fumm.c. Vil E. lib.2.cap. $.Icz ne $.1 hom.C.18.Roc cuslib 1. cap.14. Hicren. Pla.  et  alij... Scd cum €quipollzrtia commuhitcz in« ter proprictates propofitionis cntimeretur. plan? omnibus conuenire debet, pets ex S A » $4 enitendum erit inuenire modum applicandi vnam ex tribus allatis regulis pro equipol. fentia fuBcontrariarum, y abfoluté ne gare proprietatem hanc illis conucnire;po teritigitur applicari fecunda regula poft. ponendo n mirum negationem, non aduer bialiter, fed nominaliter. f.mwllum,vt aduer tit Fonfec.cit.cap.7.  et  fequitur Blanc.fcct. 18.fi .n. (ubcontfarieaffirmanti v. g. quidá homo cít albus apponas poft eius fubicctü negationem sJ/hew faciet, banc qwid«m be sno wullum eft «lbum hec autem f uipollet Alli quád aon hem mon ef albus,  et  Tui fub contrarie negant pollponas negacionem zullum dicendo,quidam homo non nullum eft album €quipollct affirmanti quidam ho mo cít albus; Quod fi ctiam poftponcres negationem verbaliter hoc moo quidam bomo non cft mon albus adhuc zquipollcbit alfirmáti quiam bomo eff «lbu1, a que ità per tres prefatas regulas habemus modum jnucn;endi equipolentiam in omnibus propofitionibts,  et  74 Qi «ares, an prepofitio affirmatiua de przdicato infinito aquipolleat negatiuz de prz.'icato finito,  et  € contra, "ita quod ex vna poffit ali2inferri ; vt Petrus non elt uftüs,ergo cft ron iuftus, X é contra.Refp. quod Aritl. : .Perhicr.c.: 1ta docuiff: vide tur, namibi abfolute dicit ex negatiua de przdicatofimtoiafcrri poffe afirmatiuam depradicato infinito,  et écontra, tamen poftea 1 .iriorum. c. va c illam regulam li mitat, quod ncn valetin pradicatis com pofies, nop m ualet, lap:s non eft lignum album,ergo eft lignum non alburr: qnia 2f firmatar hgnum in fccunda, qvod có affr snabaturin prima: quam limitationem ex Atitl. etià Scotus memorat i .d.4. q.1. ad 3. f. eA 1. fub G, docet etiam non va Jete in pradicatis fitmplicibus accidentali bus arguere à nesatiua dc przé:cato finito adaflirmatiuam de infinito v. g. Antichri, ftus non eft crudelis, creo eft non crudelis, fe cunda ratione armata ccpulz,  et  redicati contingentis tmportat exiilen tiam fubie et ti, vbi prima deexiftétia fubic  et i nihil curat à fubdit tance poffe confe entiam tenere fi in negatiua arguatur cü eafiic ia fubicéti hoc Motte. 'Aünebriffus non cf? crudelis ;  et  Antichriftus cft, erga cft non crudelis; vnde o1:a in prépofitioni bus in materia neccffaria, vel remota non Jute confequentiz ex na ad alizn,v.g.ho mo non eft anirral crgo homo eft non zni .bus, et  impe Pars Prima Infhit . TrælH. mal,homo non cft lapis, et  hec eft corraiuc nis do et trina Sun mul;ft. Tatar. tamen]ib.z. Perhier q.1.$.4ubtatur primo, inquit, quod etiam in pradicatis fimplicibus accidétali bus confequentia tenet à negatiua de prz« dicato finito ad affirmatiuam de infinito, quia licct album v.g. aut nigrum phe €xiftentiam fubicéti, non tamen illud ne ceffarió fupponit non album, et  non nigrü, immo funt ncgationes extra genus conue nientes indifferenter tàm «nti, quam non enti, vnde dum dicimus, Chymeranon cft dr Chymcera eft oon alba, fenfus cft, quod Chvmcera cft ens, vc] non ens, quod €ft non album.,  et  hzc doétrina videturà Scotoinfinuata 1.d.28.q. 1/6 4d arg. bwins quail ionis, vbi ait in fimplicibus afbrmati« vam de pradicato infinito fequi ad nega tiuam de przdicato finito, vbiillud predi catum infinitum fignificat negationem ex4.  tragenus ; quid autem fit neganio in ge» nere, Kextrágenus,  et  quomodo dif ferant OE Doétor cleganter p. d. 23.  . vn. LJ v H:nc fententiam. fequuntur quicunque affrmant nomen infinitum vcrificari tam de his,qua funt,quam quz non funt iuxta illa, quz docuimus de nom:neipfinito c. 1. hnius trac.  et  fuit doctrina Arift. ;, deinterp. c.1« dum inquit. sem beo nem efl mtmen,quinfi militer in quo! ibet eft Ge quad efl v qucd mom eff,  et  probatur ex raticne ipfius nominis ii finiti, quia hoc ncn ponitiníübiecto nift.   negationemillius,cui adiüngitur ncgztio . fed negatio, vt venficetur, non cxigit exi«. " flentiam,aut poffibilitatem fubic et ti, quia nihil prorfus ponit in coergo, et  c. et  ita «6 tiunt de ncmineinfinito antiquiores om nt s Boet. Ammon.D.Tho.1:. de interp. c. x.  et  reccntiores feré emnes ibidum To] Ruu. Amic. et alij ;  et  videtur ctiam ita fentire Scot.:.Perhier.q. $.in fine; vbi ait 2fürmati uam de przdicato infinito tot modis vcri Écari, quot ncgatiua de pra dicato finito, €ffe .n. nog hominis non plus ponit, quam non effc hominis  Sed obijcitSotus lib.s. Surim.c.1.nomé infinitrm non verificari de ncn cxifienti ibilibus,quia fecundum regu Jam Scmmulift. propofitio a et rmativa de, EO nen füpponente, .i. non cxiftente cfi falfa; et  1.prio.c. vlt. docct Arift. valere confccucntism à propofiticne de 5 2diacé Qum .€n cxiftcrct quia eft z.adiacens dicit, . requiritur exiftentia fubietti, vajebitabfo  tc  et d 2 adisctns, ncn valeretaüt,fifubie exif etiani fubicái, Addit ATA tr £. E E^ T LÆ  (y tht   adiacente ad z.1 De equipollentia, eo conuerf Cathegfimpl. fe. 3. quod licet poffit de chymera  dici, quod son e/ homo Eo tamen zs po tcít,quod eff sen bomo,quia id fiznificat eí Yealiquid, quodnon fit bomo, hec.n. ne gatio confuse dicit omnia alia ab homine, €himera autem neq. eft homo ; neq. aliquid ab homine diftinctam . g.Regulam illà Summul. valere tantum án propositionibus accidentalibus, in qui bus copula vnit fubiecto Formam aliquam positiuam fecundum actualem exiftentiam extremorum,non autem in propositionibus neceffarijs, auc illis, quz simplicem enun ciant negationem,  et  nihil positiuum po nunt in fubiecto, vt eftpropositio confti tuta ex nomine infinito, sic etiam cum ait Arift. valere confeq. à propositionede 5. uitur de illis propositio Ribus accident?libus, quia accidens nó po teít conuenire fubiecto, nisi exiftenti. Ad Arriag. falfum eft nomen infinitum, vt sos bomohgnificare omnia alia ab homine,quia formaliter aon fignificat, nisi negationem  rei fignificatz per nomen, cui adiungitur : poteft camen concedi, quod illa omnia con .. notet materjaliter tanquam fubieéta, qui« bus applicari poteft. ' ^75 Conuerfio propofitionum eft per ex . trémorum commutationem fubiccti in prg i ; dicatum,  et  przdicati in fuliectum. vnius ad aliam neceffaria. confequentia feruata cadé femper qualitate, et  veritate, .i.quod maneat copula aflirmatiua,  et  negatiya vtro bique,  et  vtraque fit vera, vt v.g.aliquis ho mo cft animal,fic conuertitur, aliquod ani mal eft homo ; propofitio, quz conuerti tur, dicitur conuería, altera, qua ex illain fertur,  et  in quar. conuertitur, dicitur có uertens . Triplex folet affiznari conuerfio, fimplex ; per accidens,  et  per contrapofi tionem,prima fit, quando nec quátitas mu. tatur, nec qualitas,  et  ideó dicitur conuer fio fimpliciter,totalis, et z mutua,  et  hoc mo do duo propofitionam genera conærtun tur, vniuerfalis negatiua in vniuerfalem iuam, vt nu!luslapis eft homo, ergo homo eft lapis:  et  particularis adir matiua ia particularem aff rmatiuá,vt quida homo eft animal,ergo quoddam animal eft homo.$ conueríto fit mutata quan tirate vniuerfili in partic »  et fic duo um genera, conuertuntur, vni. alis affirmat.ua in Nen affir matiuam,vt omnis homo eft animal, ergo aliquod animal eft homo,  et  vniuer(alis nc gatiua in partic avt nullus homo eít lapis, ergo quidam lapis noa cít homo,  et  ideo dicitur conueríto partialis,  et  non mutua : vbi nota vniuerfalém a et r matiuam poffz etiam fimpliciter conuerci in terminis coaærtibilibus,vt omnis homo eft rationalis, ergo omæ razioaale eft ho mo,  et  vniuerfalem negatiuam pof: íim plicitzr coauerti,  et  etiam per accidés,quia particularis continetur fab vaiuerfali .Ter tia fit,cum iafiaicantur extrema,  et ideo di citur per contrapofitionem;quia fit per ter minos infiaitos, qui fiaitis cotraponuntlr, et fic conuertuntur vniuerfalis affirmatiua in vniuerfalem affirmatiuam,& particularis negatiuaio particularem negatinam, vt om nis homo eítanimal,ergo omne non ani mal eft non homo, aliquis homo non eít albus, aliquod non album non eft non ho« mo, et proprié non eft conueríio ( nifi fe. cuadum fenfum )qüia non manent extre4 ma eadem. 76 Regula communis omnibus conuer fionibus vt bené fiant, cft, quod in vtraque propofitione, .i. conær(a, et conuertente, feruentur femper eadem fuppo fitio,X aliæ terminorum atfectiones, propterea vitiofaz funt hz conuer(iones;aliqua fpecies citlco, »: ds aliquis leo eft fpecies;ali quis dormiég eft excitatus;ergo aliquis excitatus cft dor. miens in prima.n.variatur fuppofitio;ia fe cunda variatur ftatus, fic de alijs;vt veró hzc omaia faciliss intelligantur quattuor vocales defignate funt. A. E, I. O. quarum rima fignificat vniuerfalem affirmatiuam, ccunda vniuerfalemnegatuiam, tertia par ticularcm affirmatiuam, quarta particularé XM a quod his carminibus exprimi olet . "Afferit A, negat E, funt vniuer[aliter am  3, "Affert. I, negat O, [amt particulariter am be Ex his vocalibus quiba(lam adie et is cá. fonantibus pro iacegritate dictionum tres fnat conftitutz dictiones Feci, Eu, 4/fo,in gut omnes comprehenduntur conuer ones,  et his verfibus indicantur. Feci fi splicster comuertitur, Eua per acctys "Alo per contra, ic fit comazrfin tota. ud ly Feci, d:notat, quo. vniuerfalis. negatiua,  et  particularis atfirmatíua fins pliciter conærtuntur, E««.figi uod vniuerf;lis negatiua poteit etiam per acci dens conuerti, vniu?rfalis autem affir.mati « ya per accidens folum loquendo vniuerfali. ter. Aff demum fignificat, quad vntuerfa LA s $6 Pars Prima Inflit. fis afirmatiua,  et  particnlaris negatiua có uerti poffunt per contrapofitionem. Ob feruandum tamen eít in conuerftone fim plici, quod fi prædicatum implicité conti neatar in copula, vt accidit in propofitio nibus de z.adiacentc, tunc refolui debet verbumin füum fignificatum hoc modo, omne animal fentit,ergo omne featiens cft animal, equus currit, ergo aliquod currens eft cquus : in propofitione vero conftante terminis obliquis debet etiam fieri aliqua circamlocutie hoc modo, vt v.g. hic liber eft Petri, ero aliqua res Petri elt hic liber. Quares quomodo conuértantur propo fitiones fingulares, ac indefinitz ? Rcfp. quod conuertütur fimpliciter, vt v.g. Petrus currit conuertitur in hanc ali quod currens ef! Petrus idem dicendum de indcfinitis, quarum fubie et um eft terminus communis fimpliciter fupponens,  et  pro fuo immediato c penc animal eft ge nus, ergo aliquod genus eft animal ; homo e(t fpccics, ergo aliqua fpecies eft homo. Deoppo[ttione, aquipollentia,  et  ecnnerfione catbegoricarum madalium, ac etiam hypotheticarum, 77 Cy in modalibus attendi de Mon bet penes modum, fi nimirü fue ric vniuerfalis, aut particularis . affirmati uus, vcl negatiuus, diximus autem fupra cap. 5. quod seeeffz eft modus vniuerfalis, afhrmatiuus, vnde affimilatur figno omni: impo [fibile eft modus vaiuerfalis negatiuus,  et aflimilatur figno mellu; : contiwgen: au tem feu poffibile cft modus particularis af firmatiuus, X affimilatur figno «ligwis,  et  candem foffibile nan, (cu contingens wn eft modus particularis negatinus,  et  affimila tur figno «ljgwis mor, quod brcuiger his ver fibusexprimifolet.  Omnis nece[fevalet Anpoffibite nullus, poffibsle quidam, quidam mon, potfibile na, Cumigitur hi modi per omnia affimilé. tur radiis fignis,confimili ctiam modo contingit in eis oppofitio,  et  ideà ficut có trariantur ops»/r,  et  malls, ità »ecafe, X smpoffi bile,  et  ficut fubcontrariantur 44/44, K quidam non, ità fübcontrariantur peffi bile,  et  piis non,  et  rurfus ficut contra dicunt sallus,  et  quedam, omues, quidam » »,icà contridicunt swpoffible,  et  poffi lile, (ed contingens, item neceffe,  et  poffbi le ntn, fin cemt,npens, non, E tandem licut  Tratl.H. Cap.IX.   omnis,  et  aliquis nullus,  et  «liquis mon fub" alternantur, ita etiam p d, et  pfihiles, fou conting mi, ac mpo[fnle,  et  poffssle mis feu comtingen: non, Excmp'um fit in moda lide di et o fingulari, vt respercipiatur fa cilius, contrartz fant, Petrum currere impoffibile, Petrum currere eft neceffe, quia prima eft vniuerfalis negatiua, fecun da vniuerfalis affirmatiua ; contradictoria (unt Petrum currere eft impoffibile, Petrá currere eft poffibile, feu contingens, quia hac eft particularis affirmatiua illa vniuer« falis negatiua ; fübcontrariz funt, pofibile eft Petrum currere, poflibilenon eft Petrü currere, quia ambz funt particulares, prie ma afirmatiua,altera negatiua ; fübalternze demum funt neceffe eft Petrum currere, offibile eft Petrum currere, quia ambæ unt afirmatiuz, vna vaiuerfalis, altera par ticularis. Pariter in modalibus diuifis vt fiat oppofitio, attendi debet. quantitas mo di,  et fi færit modalisdiuifa defubie et to   communi debebit etiam attemdi quantitas   didi, Vtautem dodrinahzc de oppofi   tione horum modorum facilis percipia tur, hocíchema proponitu r.  o Mo  necefie  Contrary)  née e ac T Ow. Tu En  e M. à  3 C, QUAS vl I» " 2g SV t t " 9 4 ab E] P d 9, e m z € 7 z JEquipollentia in modalibus fit ficut C P eie tieni negationem  x vel poftponendeo, vel przponendo, X polt ponendo fimul, tunc autem in dod Jibus. Paper negatio, gei negatur   us, tunc poftponitur ndo negatur dt Gum,tunc demum pollooniti  et  [e tt nitur,cuni negatur vtrumqüe, conttituen don negationem ex dici et  mo  . di fianul; v.gcha funccoltradidoria pote ex fibie cit Petrum currere? impoifibilc cit Pe. adeo 2 "ad. a De eguipollentia, 69) coniuesfCathegfompl.   $7 trür currere, fiin prima negationem pre ponas dicendo, non eft poffibile Petrum currere, tunc zquipollet fecundz, quod fi  fecundz przponas negationem dicendo, non eft impoffibile Petrum currere, ftatim zquipollet prima, fic etiam contrarias, X fobabemas zquipollentes inuenies, fi alias regulas applicabis . Vt autem iuxta przdi  et as regulas quifque dignofcere poit. op positionem, et  zquipollentiam modalium, . aifignar folent quattuor dict ones. Pwrgs  rea, llliace, Amabimus, Edentuls, in quibus notandz funt quattuor vocales A.E I. V. ' fam prima indicat propositionem modalé af et rmatiuam de dicto,  et  modo, fecunda ne gatiuam de dicto,. af et rmatiuam de modo, tértia afürmatiuag de dicto,  et  negatinam de modo, qüarta negatiuam de vtroque", quod his exprimitur carminibus . si Defirnit V tofum y fed A eorfirmat vtriia; ^ Deftruit E ditum,defirmit I 4; modum. .. Anfuper in ynaquaque ex. fupradictis di  et ionibis quattuor reperiuntur. fyllabe . quarum primain sisguiis.petit modü poffi  bile, fecunda Lm ye » tertia impoffibi. : (1 Pur. $5.  pu. Fettum nó eurere nó e(t poililsile,   e re ni Petrum noa currere e 2n £ofrere eft. necefle fbile  Yes 132354  MÀ ITE YU. 2 1:Ó aMroA A 3t ; WE TÆ 0 78 eu dila E ido t^tas) "p. ES ot E ici ab 38, Boro :oodobapduiot A9. . B. 5 : : ' idit 8 aro sifaoeustáun ; | íi 8 1  0:23 o 1586 209):252550G€9 du : 2 " ALS s iy: PLA id pirrümcurrrscftpolmbile ^ ^ Ho . Pcttum non currre eft poffibile  ; ^ Weuumcwreei contingens 5]. 573 20 Peirüm non currete eít contingens Au. Bop ulrrer: non eftimpolibile .Subcontrarig  '^ Petr nó currere n6cft smpodisbile i Jer genis Sàg cutcu. ni ef aleeds C mus Nib4 qu "Æm quio nan ofi eie E " 4,77. Conuerfio tandem modalim eftea  uerfione fimplici in hànc co nuertitur, ali P deni feié; ic conuerfio impheiuml;mam ge quod' album effc hominem eft poffibile,  et  » . féraliter loquendo conuer ratione fic déalijs, alia de modalibus mifi faci .  ' $i; nohratione modi, vnde regulariter modi imiariati manent tàm in módali cóm pofita; quàm dülifa,  et  fola dicta variátur,  Wideo ull im affiznatz pro conuer   . Pone fimplicium inferüire modà poffint pro conuérfione ft;odalium, et  fic hzc vni verfalis aftirmatiua omnis homo nec rakkidens :  et  hec particaliris a£ tli afiquem homiachs CC Spon b Pctrü non curzere ná gem Contratix .  THtanimal,quz tft modalis diuifa,conu  mutcrne s M le,quarta neceffe; vt autem red ex his di  et ionibus conftituatur fisura' modalká qua tuor etici debent anguli, itauc in duobus fuperioribus sint Pwrpsre«,  et  fili«ce cum modalibus eis correipaa E iiic i in ferioribus J4ma«bimps, ac Edentuls, sic .n. facile dignofces oppositionem; et  equipol entiam modalium, omnes.n. propositio nesfub eadem dictione contentz [vat in ter fe zquipollentes, contente vero fub di uers;s dictionibus inuicem opponuntur, n et  propositiones, quz fiunt in Purpose  et  Illiace opponuntur contrarié,qux in Ama bimus,  et  Edentuli fubcontraric, qua in Purpurea;  et  Edentuli., ac pariter, quz in llliace,  et  Amabimus contradictorié,  et  tandem, quz fiunt in;Purpurca,  et  Amabi mus; et  similiter,qua in illiace,  et Edentuli opponuntur fübalterné . Ad cuiusrei maios rem intelligentiam pro Tyronibus propo nimus hic figuram conflruéctam'n didis de termino singulari pro modalibus compo sitis, quw vtinferuiat pro diuisis conflitui debet in distis determino communi, 4, i  ;j Petrum currere no 3 cft po Yibile Pet rum curr;re non eft co.:tingens  Petrum currcerz eft impo lib.le ' €€ Petru m non currcre eít necetle ono teda tcd oris at li mus,vt inutilia  et  potius deterrentja Ty ronum ingenia quam iuuantia; folum tra  "demus régulam iu fine. cap. eas reducendt ur Sh " pofitioni: .,58 De Hypotheticis verà propofitioni  tie Rud cir dion cina faber rro phd er i liftis in nifi oppofitio contradi et toria folet a( B onc tjonem toti propofition; taut. cadat fü g rcopliem Spe principalem, vt v.g. Si Petrus Budesoitdedussconzadii hic, Non f Stadt, ert dochunegbgpadic hoc, Nux "d $8 Petrus ftudet erit doctus,  et  ità przfertim Delphinus adnotauit de interp. cap. de propoppof.vbi proindé negat poffe hypo theticas contrarié opponi, (ubcótrarie aut fubalterng.Sed quia cap.cit.diximus copu latiuas, et  difiunctiuas quodam modo pro priam habcre quantitatem, quia e» cft nota vniuerfalitatis, vel eft nota particularita tis,nam fi dicimus, et  Petrus ftudet, et  Pau lus ftudet,frzc propofitio reddithunc fen fum vterque ftudet;hoc autem fignum mix tum redi e vniuerfalitatem, vt dictum eft cap.7 infine; fi vero dicimus, vel Petrus ftudct, vcl Paulus ftudet, hzc frorodiid reddit hunc fenfum, alter illorum ftudet ; hocautem fignum notat particularitatem 5 Hac de caufa 1n copulatiuis, et difiunctiuis preter contradictoriam aflignari etiam po terit oppofitio contraria, fubcontraria, et fubalterna, qualis reperitur in fignis mix tis,quibus zquiualent;ifta igitur, et Petrus. findet Po Paulus finder, erit contraria huic, pec Peirus Hudet,nec Paulus fludet., quia rima eft vniuerfalis affirmatiua cuius js us eft, vterque ftudet, fecunda vniuer(alis negatiua, cuius fenfus eft,neuter ftudet: ex dictis autem c.7. hac figna opponuntur c$ trarié:erit veró contradictoria huic,vel Pe trusnon ftudet,vel Paulus non ftudet, nam fenfus huius eft,quod alternó ftudet, quod eit fignum particulare negatiuü : et fic etia adinuenies oppofitionem fubcontrariam, et (abalternam, fi coafideraueris oppofi tionem fignorum mixtorum c.cit. expf/ca tam,& examinaueris, quibus eorum zqui ualat hypothetica latiua, vel disiun &iua, vide apud Cafil lib.z. tra&t. 2. cap. z. : de oppofitione harum hypothe ticarum, )/ De JFquipollentia hypotheticdrum parü curant Summuliftz, tum quia non omnes propriam habent fitionem, et confe. quenter neq;zqui tiam; tum quia ze quipollentia inuenta eft ad declarandam O bícuritatem nubem alicuius hypotheticis obícuriores vtique r ropofitiones de nouo ' atin orent » quam il. pro quarum declaratione fizrent zqui pollentes. Sic etiam de conuerfione €arum funt admodum folliciti, quia in hy potheticis non v., nam f conditionalibus conuerti nequit conditio. in conditionatum, et in atiuis, et di. siunctiuis identitas terminorum feruari nó. oteft, cum sint diuerfz iti Pars Prima Inflit. TraflI. Cap.IX.. et idco de fola cathegoricarum cormersio ne dcbemus effe follicitt. " $1 Quares, quz regula sit obferuanda in reducendis modalibus ad fuas de ineffe ; Refp. reduci per officiantem de ineffe hoc modo, prius Formari debct propositio de ineffe implicata in modali,deindé oftendcn dum eft, quod illi conueniat modus in pro positione modali positus, hoc totum decla ratur exemplis, hzc modalis composita, contingen: eft. Petrum currere,reducitur sic ad fuam deineffz, bac prepofftso, Petru: cur rir,e[l contimgen:, et ilta vocatur efficiams il. lius modalis,quatenus inferuit, vt peream  . probetur dcineffe in modali implicatz, .£ Petrus currit,conuenire talem modum, .f. cotingentizs Sic etiam hzc is diuifa petrus nece[farso efi bomo., ità reducitur fuam deineffe y aber bac pro» gofitio, Petrus mo,eff necefiaria s itaque acini modalis ad fuam deineffe fuf. ficit yer officiantem oltendere, quod dei neffe in modali veneno talis modus,qui ih modali ponitur, : De propofitionibus expomibilibur 8o   dps dfolubilibus. uem $z pigsene exponibiles dicuntur illz,quz ratione alicuius figni ime   portantis fenfum obfcurum pluribus pro pofitionibus debent exponi, et declarari, qua ratione illz dicuntur exponibiles, iftz exponétes;funt autem triplicis generis ex clufiuz,exceptiuz,& redigit fccü dum quod conftant fignis exclufiuis,exce tiuis,vel acr situm iR e ex nor gnorum explicationc pendet propofitio ape i rp intelligit » cum fatis fuerint explicata trac.przced.cap 12.mo dà de exponibilibus propofitionibus nihil momenti (upereft declarandum, nifi cuius fint geæris ; num .f. fint oricz, an potius hypotheticz ? Refp. formaliter effe cathegoricas; fed virtualiter bypotheticas, quatenus exponuntur per plures cathego ricas,quaz faciunt vnam b cam co pulatiuam,aut difiundtiuam,aut coaditio nalem,vclcaufalém iuxtà. copulatiuam theticam Perrw; eurrit readiness P ; T«f ye. 4 eft rsabites vene edlen ie bemo ef ratA esrrit, exponi ris. plicatiua, vt&e wf rifMlug üccecatem dnargumcento ; De propoftt.expowibil.  infolubilib. risidicuntur ergo virtualiter hypothetica, €o quia virtute continent hypotheticam, et ci zquiualent in fignificando Tatar.tame trac.1 3.com.1.$. fecundo fciesdwm conten dit ex ponibiles not zquiualere hypothe ' ticis in fignificando,fed tantü in inferendo. : $3 tur etiam in iftis oppofitio contraria, íübcontraria, contradictoria, et terna, quarum figuram ; velrotulum (vt vocant) contextum afferunt. Tatar. or vg cie rr c.1.& alij Sum muliftz;(ed grauis eft diflicultas de (fructu: xa contradictoriarum aiunt n. in. exclufiuis bas inuicem contradicere fats Petruitur sit, non tantum Petrus currit, quod non vi detur bené di&tuni, cum ambz poffint e(fe falíz ex hypothefi,quodnon currat, fic .ri. falía eft prima;vt de fe patet,;item et fecun d3,quia ex hypothefi nec folus currit, nec ... eum alijs sffociatus.Sic etiam iftz duz funt falfz Tamium eff malus, mon tantum Deus. eff malui quia ifta fic refoluitur Dewz efi malus, et aliquis alius prater Deum eff salu, Ref] t Summulifiz in his pro pofitionibus femper fecundam cffe veram, nam illa som tawtum Petrus curritità expoó qituryel Petrus non currit vel aliquis alims eurrit quare Petro non currente, fi tamen alij.currant, verum eft dicere mou tentum Petrus currit; vndé de rigore fermonis con cedunt etiam illam, vt veram, won tantum Dens eff malu:,quia non eft refoluenda, vt dicebatur, fedin rigore logico ità debet €x poni, vel Deus mon eii malus, vel «liquis ulus efe malus. Ratio autem,cur1tà refolui dcbeát iftz negatiuz;eft, quia propofitioni copulatiuz contradici debet per difiundli nam de partibus contradicentibus,.i.fi par tes copulatiuz funt affirmatiuz, partes disiundtiuz effe debent negatiuz, fi autem copulatiua fit de vna parte affirmativa, et akera negatiua, prima pars difiun&tiuz erit negatina;altera affirmatiua ; et ideó cumin calla exclufiua ratw» Petrus currit equi ualeat huic copulatiuz, et Petrw: currit, et memo aln eurrit li bené contradicetur di cendo,vel Petrus mon cu rrit;vel aliquit alius ewrrit, Verü doctrina hzc multum difpli cet Hurtad difp 4.Summul. fc&.14. et Ar riag;m.z8 qui nullo modo volunt illam ad. Sæc ihr, ge uite ecu i, vt zquiu tua D ben cencluduac il hs sg Sep Rear ea tantum; atque ide? cffc fimul fal(as; cur autem fint contradictorig,ip : contrariz potius,quam $9 fi de e copitür;fed quia liseft denomi ne, et modo loquendi, non vltra profequi mur; teneas, quod maps placet. $4 Propofitiones infolubiles dicütur que nullo modo exponi poffunt, vt in aliquo fenfu veritatem habeant, quia ipfzmet fe falfificant, ac fuam deftruunt veritate, hoc autem toties contingit, quoties cx ipfa met verificatione propofitionis, .i. quod ità fit, vt per ipfam fignificatur, fequitur, qued fit falfa, vt fi dicatur, smwlla propofítio eff négatiua; nam cx co, quodità fit, vt per ipfam enunciatur, feipfam deftruit, et fal ficat;cum ipfa fit negatiua, eadem ratio ne hac etiam feipfam deftruit, Gmwis pro pofítio eff megarima, cum ipta fit afrmatiua ità Tatar.tract.infolub. $. /éqwitwr de ver; t&te, vbi propofitiones (eipfas falfificantes ait effe duplicis generis, quzdam .n. feip fas per fc, et immediate falfificant, et nul locafu pofito, vt allatz; quzdam per acci» dens folum ; pofito nimirum aliquo cafu, m aliàs in fe poffet effe verz, qus claratur exemplo ; f rri etrü có ueniffe cum Paulo de dádo illi equo,fi pri ma propofit s L v» ipfe Paulus pr rit, fit vera, et quod prima tio lata a n fit fa verra m dabit wit equum,hxc propofitio, quz aliàs poffet ef fet vcra, boum falfificat ex ar pofito, quia conuentio procedere non poreít de propofitione, qua fit dcftru&tiua pati, qua'is eft allata . : Quazres, cuius generis fint propofitio nes infolubiles, an cathegoricz, vel potius hypotheticz ? Videatur Tatar. cit vbi fol uit hoc Tee .& mylta dicit curiofa de infolubilibus,quz quiz non funtadmodum neccffaria, dimmitimus; hoc folum eft ad uertendum, quod propofitiones infolubi lesquocuzque modo fefalfüficent, funt fimpliciter EA licent habeant veri fcationem, et ità fit, vt per illas enuncia tur, quia tamen exhoc ipfo ftatim fale redduntur, non poteft verificatio illa dici veritas fimpliciter, et abfoluté, fed potius falfitas, quia cx vero fimpliciter nunquam Ícquitur ex dicend,s tractat. fequet.. Cap.3 Ho: TRA 6o: ir. Dc Argumentati one; et cius af fcé&ionibus. Quid, € quotuplex fit aggumentatio, Cap. I. 85 1C füpponendá eft ex lib.  RN. deanim.triplice «ffe intel Icétus operatione, prima eft fimplex rerü apprehen fio, qua nimirü res appre4 bendimus nihil de illis armando, vcl nc £ando ; fictrt oculus corporcus nihil affir» mat, vel negat de colore, quem vidct ; fe curida vocatur compofitio, et diuifio, et commürii nomine judicium, quia per cam jntelle&tus iudicat de re componcndo, aut diuidendo, i. affirmando, vel negando ali^ quid de ipía, vt cm cognita hominis na türa iudicat ipfum effe animal, et non effe lapidem. Tertía vocatur diícurfus, feu ar gumentatio, et ratiocinatio, per quam .f. jntellactus progreditur à cognitione vnius P cognitionem alterius,vt cum cognofcit omine effcanimal, et ex hoc infert, quod elt (ubftantia.Oratio igitur vocalis,aut feri pta qua huic duplici cognitiom fubordi ^ patur quarum vna infertur ex alia, voca^ tur dií(curfus, et argumentatio, c ideo de finiri (olet,quod fit, orat/e, 4m qua y wm ex alis deducitur, vnde colligitur tria ad argu gentationem conuenire; are ce dem;, q et illa propofitio e a alia fequitar, eonfequen:,, quod ait illa propofitio ; quz fcquitur, et moram ilatiopis, qualis eft por, ticula ergo, vel seitwr, aut alia fimilis, per quam denotatur effe connetum. confeques rrr edente, vt v g.Sol cit, ;ergo Ex quo patet confequens à confequen tia valde differre, nam confequens cft pro pofitio,qua fequitur polt notam itlationis; confequentia veró eft illatjo illius, feu ha bitudo.antecedentis ad confequens, vnde eum óptima confequentia ftare potcit fil. fitas confequentis,vt (i dicatur homo eft z finus, ergo homo cft irradionalis . Et hinc €ft,quod diuerfas habent quo ue ditfcren tias diuifiuas, nam conícquens dividitur in verum;sti falfum; non fic confequentia, fd ;n bonam, et malam; ratio cft, quia confe quéntia non cft propofitio, ad quam folum ParsPrima Inflit, Tratl. III. Cap:I. pertinet verum, et falíum, í ehe ; aut negat, fed eft connexio illatiua propo fitionum, ad quam pertinet debita difpofi tio, et conueniens connexio ; conueniens autem, et inconueniens faciunt bonum,vcl tnalum, non verum, autfalíum ; Confe: uentia bona eft ; inqua vnum exalio re e infertur, vt Petrus efthomo, ergo eft ; animal : mala, et vitiofa é contra eft, cun vnum ex alio non rité infertur, vt Petrus, eft homo, ergo dies eft, vndé veré, et vai uocé ríon cft confequentia, vt notat Tatar, trac.6. COm, 2.$, tertio: fciemd um, cum. de. fa&toin ipfa vnuntex altera non. infera: tur, fed folum apparenter, et zquiuocé quatenus duplici conftat enunciatione ; &. nota coníequentix. Yer $6 Duplex'eft argumentatio, redta) && vitiofa, re&a;et, quz bonamcontinetcó fequentiam; vitiofa, quz malam, x ide  ficut malaobfequétiaabfolutécenfequé2  tia non eft dicenda, fic vitiofaargumentæ  tio nuncupari nequit i. priorum c, $. et t« Elench.c.t Rurfus argumeritatio pa ind verdinfert, duplex cft. materials, et ettilo  la,quzconfequentiammaatérialem comti  net, X formalis, qua nimirum continttcü.  fequentiam formalem; Confeqæntia mæ  tcrialis cft, quz vniuerfaliternontenetfed hic, &puncfantum ratione materiz, im  qua fit,eu rationc cermindrum,cx qubus » argumentatio conjtat,v.g. hec confequena  tia.Omnishomo eft animalrifibilez ergo  omne ani ifibileefthomo, nontenet   gratia, formz, hzc.n. eadem difpofitioar" gumentationisalterimateriz applicatanó infer conclufionem, vt v. g. omnis homo eftvimensfentigns,ergo omne viuenssé  tiens cft homoffed tenettancum gratiama  teriz, quia nimirum fit'in terminis conuer^  tibilibus. Confequentia formalis eft, qua vniuerfaliter tenct in uc materjà etiam falfa, quia conlequens infertur ex antecedenti gratia forma .i. ratione fitionis extremorum, taliter vt eadé difpo: fitio x. Aun, cuicunque materia ialerat conclufionem, yt omne animal eft fubftatt tia,omnis homo eftanimal, ergo omnis es a am ar hzc enim eadem difpo itio applicata cuicüque materiz etiam ime pofi:bili conclufionem infert, vt v.g.omne animal eft lapis, omnishomo efl animal,er go enis homo eft lapis : vndé regula ee nerzliseft, quod quando feruata eadem forma;n alia materianonhabetur veracó  €lufto, talis confcquentia non cft formalis, irà 4,  liinferatur immenfitas, q Quid, e» quituplex fit argumentatio. $tà communiter exponunt Summuliftz có fequentiam materialem, et formalem,pra fcrtim Tatar. tract. 4. declarando quatuor modos prime figure, iuxta quam expofi tionem volunt quamplures folum fyllogi Ífmum effe areumentationem formalem, quia in co ratione forma fyllogifticz nun quiam negari poteft confequentia, ceteras veroa tationes effe materiales, ità Ponc.cap.17. vndé Tatar. cit. inquit ; quod nulla confequentia przcisé tencas pcr lo cum diale&icum eft formalis coníequen tia, et ficargumentatio ilta, omnis home eit animal, ergo quidam homo eft ani joel, tenet percoufequentiam materia Verum tantus rigor non placet, nec ne ceffarius eft, immo fecundum communem víum loquendi tuncaliqua cenfetur effecó fcquentia formalis, quando innititur me dio ex fe directe, vniuerfaliter confequé  tiam inferenti, quomodocunque termini difponantur 5 et illacenfetur materialis, ^ quzianititur medio habenti vim inferendi non ex fe,fed pracisé ex fubiecta materia,  . inquaarguitur, et acceptio ifta confequé tiz matetjalis, et formalis ab omnibus re  cipitur Thieologis, dum p.p. difputant, an ex omnipatentia Dei confequentia forma nimirum om nipotentia medium ex fc precise abftrahe do ànatura infinita, vbi reperitur, valens inferreimmenfitatem, et plané confequé tiailla ab vniuerfali ad particularem, dice re, quod folum fit materialis, videtur irra  tionabile prorfus, quamuis .n. ex particue lari nonJiccat ipfcrre vniuerfalem, nifi in materia neceffaria, vt v. g.quidam homo eft animal, ergo omnis homo eft animal, et ide hac confequentia fit veré materialis ; tamen é contra ex veritate vniuerfalis, aut falfitate iaferre particularem valetin qua «unque materia ratione fubalternationis propofitionis particularisad vuiuerfalem; ità fentit Sotus lib.6.cap. 1. de fyllogifmo led.a.vbi ait omnem confequentiam tené (em per locum diale&icum effe forma .   Demum argumétatio rurfus duplex eft, 2a illatina folum, alia illatima, et probaü va fimul, prima ft, qua folam habet vim infercnd;, (ed non probandi quia vc] con ficitur ia terminis non fignificantibus, aut in mat eria falfa vbi non concludit nifi. ra tione forma, vel fi fit in materia vera, ta men 3ntccedens noa eft notius confequen 61 te,cuius defe&tu antecedens non habet vim probandi confequens, &fi ratione conne xionis neceffariz cum illo habeat vim il lud inferendi . Hiatiua veró, et probatiua fimul eft, qua habet vimrinferendt, vel ra tione formz, vel filtim matertz connexa, ac etiam habet vim probandi,qu:a e pro pofitio eft notior alia, ac proindé ex noti  tia illius bené deducitur notitia alterius, vt cum ex definitione cócludinus definitum, aut paffionem de definito monttramus; So let ctiam argumentatio diuidi ex parteno te illationis in caufalem, conditionalem, et rationalem,nam nóta illationis effe po teft quia, fi, aut ergo, quz diuifio facile in tellgitur recurrendo ad dicta c. 6. praced, traét.de propofitione hypothetica . De fpeciebus argugientationis, 87 Vatuor folent affignari argumen tationis fpecies ex Arift.2. Priorü cn 9.& deinceps 5 Exemplum, Indu&io, Syllogifmus, ac istis] ; Exemplum eit argumétatio, qua aliquod fingulare pro bamus ex vno, aut paucis fimilibus, vt " Deus pepercit Niniuitis penitentibus, er go et nobis parcet fi penitentiam ageri mus :vnde medium, cui innititur tota vis mpi ad concludendum,eft fimilitudo fingularium: hinc Tatar. tract. 5. explicans