GRICE E MASTRI 5

 .ratio artis repugnat fcientiz, nà ats circa (ingularia verfatur,. veríatur.m.circa gencracioné rerü, et ge ncratioeft Gngularium,fcientia veró eft wiucrfalium;ars.agit de cótingentibus, fei&tia de rebus neceísarijs,ergo cum lo ica docens (it fciétiayno potcft dici ars; um quia logica docenselt habitus fpe» culatiuus,arsomnis.auté c(t habitus pra &icus,& operatiuus faltim prout pra&ti« ca diftinguiur à theorica,vnde D. Thi r. Mer. lec. 1. diuidit acté contra rationem y aye et llamq; ponitin parte pra ica intelle&os. Tum tádé quia finis. in trinfecus artis eft opus,vndé definitur, gy fit habituscü re&a ratione fa&iuus;opc ratio vctó dire&ta nócft finis intriniecus logice docérs,fed tárüexirinfecus, vt pa tet cx z:art.nó.n.ipfa efficit fyllogi(mos s fed efficere docet, et in cali cotéplat. fiftit, Terti&» quod cx oppotito logica vtés. non (it fcientia,(ed ars; probatur, quia lo. gica vtens proprie louendo cft habituss. quo inftructi facile coficimus definitio ncs,diuifioncs, et (yilogifmos iuxtà prae hse docentis logicz cum ergo circa [in gularia verfetur, et resà nobis operabi les,non erit fcientia, (ed ars;, quia ars cft hibitus.cum re&a rationc fa Guuus, cum. veró non efficiat opera externa,fed intet na,nou erit arsmechanica, qua "ba PrA bus exiérnis.confumatut, (ed li i5 in. bonum animi ordinata, et ità'cam appcle làuit Suarcz in Mct:difp. 44.in finc .. Refj. aliqui ad riuonem atus rcquiti s, quod: todugat opus cxcernum; tà. ndo cuitsc videtur. Arill. 6, Ethic. c. 4« atque idco i« gicam vienté non pofsc dici arte i Sed Cónuà,quia vt bené nocat. Blanc, difp.2.proeim fec. s.cx co,quod opis fir cxcernum, vcl jecraum, non tollitur ab. to ratio opcris. artificiólt, ergo nc]; ab habitu tolletur. ;atio:acas. ex. hoc quod | itlud;vcl iliud cficiat ; peobatur. als piumy rés Sueflio Prowem. de Natwa Logica ; ptü,quia proptia ratio operis artificiof f €o fiia cít, vt fit conformis regulis artisy pót aucem talis conformitas in opere re periri,Gué fit externum, fiu&foternum   Accedit quod fi ad rationem artis necef faria forct cffectio externi operisgartes li beralcs amíttent rationéartis, cum inte rius praefertim coníumentur,vt pote quae ordinata funt in bonü animi, nó corpo ris. Acift.auté eir. idco prasfertim habi tui fact iuo, .1. cui opus exiernam cotrre f[pondct,rribuit rationem artisquia ficat in opcre externo,wt potc fenfibiliori ma gis apparet reecptio dire&tionis facta per regulas attisquam in interno, ita in habi tu factiuo etiam magis apparct ratio ar« tis;noob id ramé abfoluté negáda c(t ra tioartis habitut a&tiuo,& immanéti, qua liscftlogica vtens, nam Arift.6.Met.c, 1.dimditartem in artem actionis, et ef f£cGionis, vc notatidem Blanc. lib, 1..in füt Di«lect, fet. 4. 43 Quarcsan logica faltim vtés paf fiué (ampta nimirum pre logica 1pía do cente cateris [cientijs applicata:, vtfic y poflit dici (cientia ?: Negat P. Faber c. 1. concl.2. quia tahs víus,& applicatio nom habet vim tribuendi logica ratione (cié tiz, fed potius (upponit habitum logicae intali gcnere conftitutum, ergo füb tali fpeci catione recipere nequit denomina tionem foentiz. Sed potiuscum Tat.q, S primo (eiendum,dicédum c(t e(lc fcientiam; quia in hoc fentu. non eft habitus diitinétus à logica docente . et fub hac fpccificatione adhuc dici potefk facnua. y imo hac ratione paffim logica dici 16ntià communist docet Scot. MU Laeinón crgo hae cóitas víus,.& applicationiseius«uibulcunque,fcienti js tollit.; quin adhuc iub tali communicate dicatur fcientia, et vt fub tali víu potlit dici fcientia,non efl necclTeyquód ab co dcm v(u rationem fcientiz accipiat, w« Faber velle videtur, fed fofficit vt ratio fcicntiz, et vfusmon pugnent in codem Babita,& ità clt in propofito, Soluuntur obictriones  I oppohitum obijeics 1.au&t. Arift.g, Logica docens non fit (cicpua nam 1. EK:hic c. 4«ait tollere naturam logicee,qui cam non vt facukatemy fed vt (ciétiá traà dunt,& 1. Topic.c9.enumcrás tría pro» blematum generasdeect,quod alia per fe refpiciüt cle&ionems& fugà,vt funt proe blemata aétiua, alia per íc t€.tüt ad. wetie tatem y et feienciam, et (unt ípeculatiuag. alia demum ait vtrique parirauxiliari,.86   funt preblematalogica . Et» Met.ig, ait abíurdum efie quarere imul (cientids   et modum (ciendi,vbi per modum (cien  4 di intcliigis logicam fecundum omne$  expofiuenes,ergo cum diliunguat Arifte  " fcientiam à modo fcicndi noneri^1 Íciétia Er 4» Met, g.& inprincipio Rhet,  airlegicam non tractare dealiquase de» terminatacum tamcnícientiawctíaridoe  bcat circa obic&tum ccrtum 5, et ei pro h prium. Ex demum 6. Met.c. pui Y^ Ícientias [peculatiuas logiczz non memi nit(cd:tantum recenfet. Mathematicam y hs na diinam, |... 07 ibi V 44, ad primam,nonnegareibb&  efleícientiam abfoluté, fed qualem ean, aliqui ponebant, vt..non eet difciplina  organica, et alijs fcientijs premit "A" reprehendit enun cos y. quiin Dialectica. "12 de materia omnium íeienuarum promie fcué difputabà& monceteá debere pre mitti alijs (cientijs Ad 2. inde Dacis. GN giturnon effe (cieniam, fcdefiefcientii;    Organicam,non autem prorfus gratia fulg vt luncalz icienüz mecéfpeculauuz »« Ad3.air Doét.q.i.vnia ogcamdie €: iódum fcienditnó£ormaliter,& inre» éto,ícd materialiter tác et in obliquos,   quatenus cft de modo fviédi, tanquam. de eene Obicito ipe MN pus rs inteiligit fcientias qua: (unt de rebus, S non dc modu fnb » et quia priusdebeg A €ognofci modusíciendi,quàm re$,1deO ait Acificabturdum cie. virumque final. Quaccic. Ad 4logica quantum ad dotis namcftdecerta ro,& determinatoobite  &to,quod cítinttrumentum (cienduinto ta logica abfolute sápta, vel fyllogimus in Logica. Ariítot, fed quantum ad vium verlaiscirca omnia mdeterminaté, quia ov nibus (cienujsapplicatur.vode dicitur Ácientia communis. Ad $,.iam füupra.ftae tuimus logicam clle pan Pisloopbue, aique idco piter etas o Iüm,  Wrum, preterquam quo locüs ab aucto fitatc cena nihi! probat .  Secüdo arguitur ad idem rónib.fcien tia cf dé neccilari]s,& perpetuis vt do cet 1. Poft Arifl.c.a.& 7. fed logica do €€s cft de contingenubus, naui tt de fe cundis intentionibus, quz fiunt ad libicü noftrum . N«c valet folutio fuperius al lita in conclutione probanda, f: in fecü dis intentionibus ipueniri etiam fuo mo do neccflitaté cóplexàá.i. neceffariá con nexioncm quorundam prazdicatorum cü iptis,& hanc ad fcientiam fufficere; et ar gumentum ad (ümmum concludere de 1.: gica Ari(t.qua vtiq. eft de feceadis inte tionibus;oon dc logica in fe; quz cít (cie &ía rcalis . Neutra folutio valet, nonlpri fa, quia cxttema propofitionum logica lium funt corrupribilia,ergo ctiam cóne xio, qua fuper ilia fundatur, quandoqui dem deftru&o fundamento labitur quoq. fandatum,neq.(ecundasquia ctiam logica in fc tractat de inftiumentis fcicndi, quae funt resà nobis operabiles,ac proinde. » contingentes,  4$ Kefp.optimam cfle [olutioné alla tam, ad impugnationé dicimus cx Scot. 1.d.3.qu. 4.duplicem effe neccffitatem, et imutabilitarern connexionis, vnam fim pliciter, qu compctit cxtremis defitioni non obnoxijs,alteram fecundum quid, d cadit inter extrema |, quz licet in fe iint cotruptibilia ; hibitudo tameb inter ca nüquam mutari poteit infalsa,& hac ne "€ellitas reperitur in propofitionibus Lo gicalibus. (v ficit ad ícientiam, alioqui argumentü yrgcret euam in propofitio« "pibus Pbyficalibus,& M aremaricis, qua rüm cxtrema funt corruptibilia. Nec euiá argumentum concludit de logica in fesga licct intirumenta illa quoad exiftentam fint rcs contingentes, et à nobis operabi ks, neccfíaria camen fut quoad poflibi litaiem, et in hoc fcn(uconflituuntur o» bicétum logica in (c . i oo. Tertio probar, &p (alim in omni fua partic non ii fcieniasvt doceps,nà inlib. Top. inftituit modum, quo precedi pof fit ad«onclutiones in fingulis (cientrjs p babilitcr ofiendendas, vnde T ojica dia Vr procederc cx «oibus;ideo Do&t.qu. 1. 2o Logica  wh fit fientia crticulus Quartus ; 169 vniuerf.negat effe fciétiam;In lib. E éch. inftituit modü,quo poffimus decipere; et fophi(mata efformare, vnde vocatur ars deceptoria.K or(us non omnes actus pro cedentes ab habitu logicae docentis funt fcientifici,imó potius generant fal (itaté y nam fi bic cóficiatur [y llogiímus in Bar bara, On:niscaniseft afinusjomnis homo eft canis,crgo omnis bomo eft A finus;fa tetür logicus cffe dilcurfüm bene confe &um io Barbara, et tamen generat fal(i tatem. Demum logica non acquiritur pet. demonítrationem; quia tüc ante logicam. danda cflct alia logica, per quam illa de« monftratio effet nota,& fic daretur pro« ce(ius iminfinium, crgo Xc. : 46 Reíp.ex Scot.q. 3. Elench. g licet logica inftituat modum, quo proccdi p fitad cóclutiones probabiliter, et etiam fophifticé oflendendas, hoc totum tame den:oflr itiué tacit cx proprijs principijs oftendédo prcbabilitatem de fyliogifmo Topico;apparentiam de Elencho; Topi« ca veró dicitur procedere ex cóibus, quia quando applicatur ad alias (cientias, vti mur fuis locis coibusà definitione;à có« iugatis, à wac ade quo fcn(u vtige non cfi fcientia, Ad 2. poreft in eo, et fi milib.fy!logif mis ccnfiderari conícqués, et con(cquentia, et licet non detur in cis a&us fcientiz confcquentis, quod jo riam concernit ; datur tamen vcrafCiens tá confequentiz, quz refpicit formam et cum ab habitu logicz depédeát quoad formam, et fccundum formam fint opti mé difpofiti in modo;& figura, fequitut fcicnuficum effe habitum logica, et ad a &us (cientificos inclinare. Ad 3.logica.» acquiritur pcr aliquam vnam demonflra tionem dirc&am;& regulatam à logicazas naturali,v«l artificiali imperfe&ta . Quarió arguitur; quod logica docens fit ctam arscum Ioan.de S.] h. p. 2. log. Q. 1 att. 2.& Aucrí, cit, quiaars eft reéta 16 opcrum faciendorum, talis autcm eft logica docens in ordine ad operaciones intclicétus. Tum 2.quia duo requiruntur ad ari&yex parte matcrig y «p bt capax re» gulaaonis,cx parte fortia; qui ic habet vc regula dirigens, q» tiac directio per cer i deicrminatas regulas, v ruing. ad ta, "s gu v là w  Cue emm 1205 elt in propofito, nà opcrationcs intelle &us, licut (unt capaces erroris, ita, && dire: &ionis, et cem habet certas, et detere minatas regulas, ergo nil deficit,vt ars li . Beralis dicatur. T 3. quia ró artisnon re pugnat cum fcientia,nà licet.ex parte ap plicationis hic, &,püc faciende ats fit de fingularibus,& contingentibus,tamen ex. parte regularum eft de neceffarijs,& vni ueríal ibus,illa.n.süt certae, et determina tz in vniuer(ali. Tü 4.quia, vt ait Auer(a,. preter noritiá vniuer(alem logicam da tur particularis, et determinata ad hoc o p eiocri cta hic, et nunc; ergo faltim ta. is notitia dircétiua, quz (pe&tatad logi cam docentem;erit propriéacs. Tum de niq.quia falsü cft omné arté cffe habitum. practicum,id.n. verum ett, quádo cius o pus cft praxis,non autem quando cft pu.. £a Ípeculatio;vt cf in propofito .. 47 Rep. negando a(lumptum, 9 illa. fit complcta ró artis, nam 6. Ethic.c. 4.de finitur, quod (it habituscum recta rone. €i üctus ad c (ficiédü idoncé, ex quo col; ligiturartem integrari cx habitu cogniti «o in intellectu, et operatiuo in potentia: excquente,(iué fit ab intelle&u diftin&a, fiue non, et r6 eft, quia finis intrinfecus. artis.non cft fola cognitio modi, quo ope rari dcbemus;(cd etia ipfum opus, modo. logica docens íiftit in fola contcmplatio nc rcgularum,;non auté cfficit rc&as ope rationcs intellc &us;(ed hzc cft logica v. tcnsquz 1dcó dici potcft ars.Ad 2; pra. Ter ila duo requiritur adhuc, vt habitus, qu didtutart;phyfci, et excrcité.intto» it formam in materiam capacem di tc&ioais, quod non facit logica docens,, qua tantum deceunon autcm cfficit: Ad: geneguns affümptum, ad probationem: ndüm artem przícindi noa poffe ab; aprlicatione ad opus bic, et nunc exercé. dum, cá fit habitus (uapte natura cffti wus cuius. proindé finis exiríníecus.cft o pus; et ideó 6. Bihic. c. 3.ait Ariftartens: "werjart.circa. generation mrerum.. Ad. 4 «9 ctiam potis arciculáris e: poteit propriéarscadé rone;quia.f. phy ficé non attingit opus y. quod cft crm artis, fcd raptum idealiter, et dirc&tiue, . Ad 5, ais ois dicitur habitus practicus: ;. Queflio PioemdefNamraLofiez  00 uatcnus cft operatiuus,& effectiuns,nGk  Mibin fimplici contéplatione cófiftes. etiamfi operatio, quam attingit, non fit praxis. Hac tamenratione negant Come plut.q.6.etfe proprie artem,quia nó ope« ratur ca intentionc,yt opcretursfed vt co, noícat,& D. Thom.vocat artem fpecus. [Dem 2, 2,0.47:att.2.. Quintà tandem obijcitur ad proban« dum;quod log.vtens fit (cientia; quia sm. cóionem eft idem habitus cum docente, cum aüt ex natura rei, et non ex'coníide C ratione no(ítra habitui cGucniar effe (cié  ? tificum;vel nó.effc, plané (1 docés eft fci& ^ tiayerit etià vtéSalioquin de codem cons . t E tradictoriaex natura rci verificarenture Refj.hoc argumentü faus moleftum effe. $£ ponenubus logicam docentem, et vréem:, eundem liabitü realiter importare, vndé: t valdé laborant Compl. pro cinsfolutio  ncdifp.i.prozm.q.6.Fuentesveró mira:  biliacffütit indigna plan&quereferáturg;  Didácus q.5:prozm..vt confequenterlo:   quatur;conccdit logicam vtenié etie (cié: tiam; nobistamenargurnenummihilfa.  cefTit negotij; quia concedimus importa . re diueríos realiter habitus, immo hac eratvnaraio,quaid probauimuSart.T.. «, ^4 í 1 L^ MDe qualitate Logices 4n fit fcientiavea:   lis, fpeculatiua s. 0 0000  48. pr Itcaqualitatemiftius(ciétie dus.  C plex occurit difficultas;Prima as» » eft;an fit fcientia rcalis,vel rationalis;nec  cft difficultas de logica intrinfecéconti  derata;& formaliter;in hoc.n.(enfuy cum fit vera qualitasde prima fpecieynnlli da.  bium ett efle (cienuam realem, (cd d'ffi cultas cft de logica extrin(ecé et obie&i ué contiderara. R cc orc sjquamplures,, et przfettimsqui arc.3, afl gnabant, caobicdtum operationes inteileétus; de . fcndünt logicam effe [ciétiam realé, Qui . vcro ftátucbant obicétum cns: rationis 9» aut.(ccundam intentionem », vel'aliquid. confimilea(icront coníequéter effe (cic . tiam rationalem, et ita (u viden. turThomittz,& Scotifla $ excepto ; P onco difp.a.à. fe ! Di $ ir ^ x e fit fcientia vealis, e» fpeculatiua stet V. T "'Dicendumlnobis eft corifequenter ad iibi didta;g logica cx natura rei eft (cien 3tia realis,(ed prout efl ab Aciít.contexta eft (cientia rationalis. Pcobatuc autem có clufio euidéi(fimis rationibus: Certü eft fcientiam pendere in fuo cffe, uari ab obie&o, nam fcientia eft alicuius ffcibilis (centia, vnde impoffibili exiien te aliquo obiecto, impoffibilis quoq. eft "fcientia illius obie&i;fed fi impo fibile.fo "ret ens ronis, et quzlibetKecunda inten tio, adhuc extaret, vel po (fibilis fotet illa "fcientia, qua logicaimuncupatur,'ergo ex nacura rei cít ícientia.realis; probatur mi anot;ti nullum daretur ens rattonis ;ad huc ántelle&us nofter poffet operari,quia ne que incelle&tus, nec eius operatio pendet bs ente racionis fed € contra;& eius ope itatio poflet adhuc dirigi » et regulari pr aliqua pracepta,ícientia vero tradens hu iufmodi przcepta efTet logica,qua in hüc finemzit ad inuenta;vt dirigat intellectü, inc etret in operando . Bu Refp.coutrarij, quod cum regule diti gentes aátus imtelle&us tradantur in actu fignato,vt patet cum dicitur genus predi «cari de fpecie,fpecié de indiuiduo;& :modo affignari nequeant, nifi pet termi anos fecu intention, idcircó ni(i iftz poffibiles forent,nec illz regula pof  fent ab aliqua (cientía tradi, et fic amotis fecundis intentionibus remouctetur logi cayin qua zranduntur huiufmodi regule . Scd contra,quia huiufmodi regule poísét tradi etiam in a&u fignato per terminos 'primz intentionis,ergo &c. probatur aí umptum,vbi.n.nüc dicitur genus przdi cari de fpecie, et per hanc m diri itur intelle&us ad bené apprehendenda peciei quidditatc,& de illa re&é iudicá dum, et enunciádum, poífemus per ter minos primz intentionis candem alli gna re regulam dicédo,quod natura cóis íem per includitur inferioribus,quz regula nó minus infcruict ad bene apprehenácnda inferioris naturam,& de illo re&té iudicá dum, q illa per terminos fecunda inten tionis tradita,vt patet conlideranti, et idc iudicii de alijs regulis, quas niic in terii nis (ecüde intentionis habemus'in logica, cft facicndum. Accedit, g ficuc Ethica in 171 flituta ad dirigendas operationes volütá tis tradit fuas regulas pcr tecminos prime intentionis, poffet fimiliter logicaalias re gula vcl ea(dé tradere per rerminos eof € dirigétes operationes intelle&us; Nec vnquam contrarij fuffi cienter oflendent, vndétantam habeat logica nccefTitatem fecundarüm intentionum ad dirigendas 'operationcs intelle&us [ola vilitas ofté di poteít;vt poftea dicemus. . 49 Dcinde adhuc efficacius arguitur inftrumenta fciédi,de quibus agit logica. i& przfertim demóftratio, quz eft oium preftantifimum, fümpta pro'prima inté 'tione; vel habent vim faciendi fcire;ac di rigendi;vel eamnon habent;fed accipiüt à EU ee Msenpeleie ;non sin,quia ens rónis talé vim cati reali con 'ferrc non poteft,& cü demóftratio fit vc 'ray/& realisccau(a (cientizdici ncquit,'q» producat effectum realem per ens rónis., tanquam per rónem caufandi ; tum eciam quia fecunda intentiones logicales babéc Ifundamétü in primis;atq.itavim faciendi fcire pra(ünponunt in primis,ergo primü 'concedcadü cft;fed.fi in(irumenta logica lia vim habent dirigendi,'& faciendi fci re antecedenterad (ecundas intenciones, confequens cft;vt etiam antecedenter ad. 'cas on nt conflituere fcientia logicalé  e(p.P.Ioan.de S. Th. p.2.log.q.1 .art. 3: cffe&tiua,& phyficacauf(alitas;qua a» étus demonfirationis gepeoeicieguan non pertinct per fe ad logicam dirigenté, fed ad fcientiam dire&am,& hzc effe& "ià gencratio conuenitiilli róne a&uü rca liam,quibus demonftratiojconflat .. Per fe autem pertinet ad logicam confiderare in demonftratione etam dífpofitioncm fyllogifticam veritatum, et conucnientiá mmatcriz.í.quod T aprire (rnt necef faria per fey& ree di(pofitz, que funt «conditiones ex parteobie& requititee;vc proceffusicientificus ordi,,nOn aue tem tales conditioncs funt virtus ip(a ef E eta a eff, quod in primis cá '$0 Sed contra in i fitas, non eft aliquid rationis, ergo: hac per i fc ad L tur lic Auchoc, di oum erp cmi id reale ccon Pide mv  171 fi derabit, (ed probatur etiam, quód con ueniétia forme, .i. re&a di»otitio pro politionum fit aliquid reale, nam certum cft demonítrationem generare (ciendàa y non quomodocüque, fed inquantum ett recte d.(pofita,quia ex eiídem propoti tionibus non ordinatis, vcl generatur er tor, vcl (alim difparata cognitio, ergo cum etiam hzc ordinatio concurtat ad generationem ícientiz, crit quid reale, non autem pura relatio rationis cum ef fc&us realis. dependere nzqueac c(sétiali . tet ab care ratiónis, et cam hecad Logi cam per fe (pe&et, plané Logica ex natu fa rci fcientia ccaliserit. Cont. hac ratio, idco enim dicimus Muficz proportio ncs5,& coordinationes efTe aliquid reale, Quia aurium Ooble&amentum caufant, qui eft cffc&us realis, quod vtiq. tine oc dinc nó caufarent,ergo fic in propofito. Refp.Complut.diíp.1.q. 2.n.2 $ nó ex co, quod inter ipfos actus requiratur. ta lis ordo;aut difpofitio,vt generent fcien tiá, ideo ordo ille debet dici realis, quia ifte non eít forma con(titutiua actuum in cffc caufee (cientiz, fed tantum condi tio (inc qua non, non repugnat auté ali uod .ens rationis interdum effe condi tioné alicuius caufz realis, nam in Sa cramentis nouz legis fignificatio eft quid rationis, et tamen eft conditio fine qua non caufarent realiter gratiam, et quod ccttíus e(t, voces (ignificatiug veré, et realitercaufant in auditu fpecies inten tionales rerum, quas lignificast, cum ta men fignificatio, (ine qua talcs fpecies non caufarent ; fit quid rationis reiulcans inillisex impolitionc humani. $1 Sedquamuis verum fit prefatam a&tuü ordinationé concutterc ad gencrà dà (cientià non velut róaein cagsadi, (ed vt conditione caufantis, et relationé rca lem pofle pet modü conditionis fine qua non concurrere ad effectum realé abío Tntü,vt Scot. docet 3. d. 2. q. 2. fub F. de apptoximatione caufarü extrinfecará, et vnione inttinfecatum ad cócm effectum producendum, nam cauíz nequeunt cf. Pan prodacere, ni(i approximate, et vaitz. Ex hoc tamen non ícquiur pra ía tam actyum difpotiuoné ia demonttra I Dueflio Proem.de Natura Logice. à j t LE quod ab A duer(arijs contendimus,  effe nimirà Log 'tionibus, vtpfis amotis Logica tota fun .pládo inflruméta fciédi pro prima intétio,De,& regulas tradédo ja terminis ciatdé . tione e(fe refpe&tuzn rationis, ímó cüiffe ordo inter przmiifas ad inferendam cós. clutionem fe habeat, velati a »proxima tio caufarum, vt cffe&ü producant, ficut hzc in cau(is eft relatio ccalisjita et ordo ille inter przmitfas, quo vna collocatur  fub alia,erit ee(pe&us realis. Necfequie  tut, (i relatio tealis potcft effe conditio caufz realis, ita effe poffe relautonemtras | tionis, nam non videtur vnde a(ignati   poffit in effz&u reali talis, ac tam necef faria dependentia ab eote rationis; e fà | a(lignabitur, tandem reduci debebit in aliquá cáu(amy(cu conditionem realé, ex  uire(ultatillude(fe cations, vripfimet omplut.ibi tatencar; ex quo paretillud eífc racionis mere concomitanter,& per accidens fc haberc ad. productionem rea liscffe&us, et itaeueait inpropofitoia  illauwooe conclutionisex przmiffisytins  Éca declatabicar ex profetfodifp.3, Ex&  plaveró addu&ta à Complut.moníuntad  rem ; namfàkuüm eft facramenta nous  legis phyfice caufare gratiam, ci cau(enc moraliter,vt apud no: teria de facramétis habetur et fare phytice (pecies intention ditu, exercitium fijuidem. fi nis vocis; cü .. ingerit audienti rei lignificatz, non fic px n CAU alt phylicam, fed per quanda veluci moralem, qua vox moralite AE tat mentem auditoris, vt ad prolationem vocis cuius (ignificatum fcit,ftatimeli ciat rei lignificatz conceptam, vt fas dicimus difp. de Vocibus ex . in 24d.42.ad 2q. i& 4.d.1,q. 5. B. i 5X den i Hz rationes adcó. fuot euidentes, vt P.Ioan.de S.Th.loc.cit. in fine tind£' fa teatur, quod eciam [i nou refultarent en. tia rationis formaliterQ7 Jecidu exifté tia obieiliuam, adbuc daretur logica y qu& illarim rationes cofideraret [altinz. €x parte [ui fundamenti,plané boc eft, icam ex reiitàcü  ncxam  et depeadentem à fecundis int£ ditus ruat y cum bené feruaa pollit coré $2 Qu p yniuerfum rei . ftducere ad faciliorem methodü po n fis [cientia realis eofpeculatiua.eAfr. 323 $31 autem Logica Arift (quod attinec ad fecundam conclufionis patt€) fit (cientia rationalis, patet ex di&is art. 3.cum.n.Arift. data opera logicam fuam tradiderit füb terminis feeundarum inté tionum; yt funt genus,/pecies, fübie&ü, povpony antecedens,copfequens,&c, inc fa&um eft,vt logica; quz (uapté na tura (cientia realis cft, ex intentione Ac tificis cuaíerit rationalis. $i autemquz ratur, cur Arift. Logicam fuá inftituerit fub terminis (ccundarum intentionü po tius, quam primarum, dicendum hoc fc ciffe ob faciliorem method, facilius fi quidem,& cómodius dantur intelligi res logicales fub terminis fecupdarü inten. tionum, primarü, vbi .n. multa dicenda forent de re, quz in propofitionc affir matur,vel negatur de alia, fimiliter de re; de qua alia affirmatur, fub iftis fignis in (ubic&i, et pra dicati bre tentionali witer onis res sofhpretendkor, que de alia dicitur, et de qua alia dicitur; füb no mine generis comprehenditur animal, lantaycolorg&c,íub nomine fpeciei leo ; | apr es 5 et lic de alijs; per hanc re redicatur de fpecie, igi, quod homo eft alico cft animal,atinus ef! animal, &c. et ita vbi multa. neceflaria forent ad docéda logicalia fub terminis primarum intentionum, pauciffimis id fit vtendo terminis fccundarü; et hoc fuic in caufas eur Arift, qui maximé cupicbat ops  lem;eam inftituerit füb terminis fccüda tum intentionum, et ità vbi fuapte na pue erat, rationalem fecerit ex mo am, quod . do, cam contexendi . ;,$3 In oppotitum obijcit P. Fuentcs q. f. d. £I. v mart4. DoGorem q.1, vniuer, in finc, vbi Logicam vocar rationalem;vt coiradiftinguitur à fcientia reali  et in 6« Met.q.1. Ícientiá fpeculatiuam diuidit in  realem; et rationalem, et fub hac Logica €opftituit, et in prolog.fent.q.3.& 2. ier. x Bs didis ide] bes ? .breui Scotum, et alios Auctores, cü Logica Erie eat ielsnbRi er Amyiplos joqui dc Logica ab Arift. conz (152,q!4 omncs yumurnon anié de Lo gica infe, et vtex naturarei poffet infti tui, vndé DoGor 1. Prior. q. a. affignans fubic&ü Logica: in fe nequaquá cam ibi dicit ícientià rationalé, et fic ctiá intelli gendus eft Boetius, cóait Logicam efse de fecundis intentionibus. Sed inftabis ét Logicam in fe dici (ciencantirationalé, ergo &c. Reíp. Logicam infe dicitatio nalem, non vt centradiftinguitur à reali, (cd quia eft dire&iuarationis ; hoc eft, intellc&us in actibus fuis . Sed rurfns in ftabis, Logica Arift.eft pars Logice infe, et obie&um illius continetur füb obic&o iftius,ergo fi Logica Arift.eft rationalis, | vt dift inguitur à reali, et obicé&tum eius aliquid rationis,talis erit ctia Logica in fe, et fecundum totum ambit. Refp. ge ficut tota Logica cx natura rei rcalis eft, et petit fübie&tum reale;ita etiam illa pars dc argumentatione,quz tradita cft ab A« rift.in (c, et cx natura rei rcalis cft, et pe tit fübie&ü reale,& ficut hzc parstradi ta c(t ab Arift.(ub terminisfecundarü in tenrionüita poterar inflitui tota, et lübie &um vnius femper eft (ub fubie&o alte rius, fi vtraque (pe&etur vniformiter; at difformiter, minimé, vndé nunc fyllogif mus,quia eít íübie&um Logice Ari(t.fe cundó intentionaliter captus ; vtique non continetur formaliter fub inftrumento Íciendi reali, fed fundamentaliter cantü . Scd iterum vrges, nócft in AuGtoris arbà trio fciétias immutare, ergo fi Logica ab Arift. tradita eft rationalis, talis erit ex fc, non veró quia Arift, ci afIignauit obicctto aliquod ensrationis, quia nó ftat in Au&oris arbitrio affignare obic&tum fcientiz cum quzlibet determinatü obie &ü (ibi vendicet ex natura rei. Refp.quod quamnissrh rem non poffit Au&torícien tiasimmurare, et diuería obie&a tribue rc ad libitum fuum, pot tá immutare sim. modü, et ità cótiugit in. propofito, quia. cü. inttcümenra fciendi,. et regula bené cognolcendi fint obie&a Logicz ex na tura rei, et cü hzcuradi poflint per ter minos prima et fec i ionisypla Fic apes Sos hoc (ecüdo: : idco Logica ciuscít rónalis,& quáuis. vatur terminis fecüdacum imentionum ad liguificandas res rares im : X 3 " Uz& | ÉEndlioProen de Natura Loiice2, ^. 5 atu fi gnato'pet terminos (ccundarü, vt exerceantur in primis;hinc tamen dedu: €erc nó debemus cà: Neotcricis ét Arift. Logicá agere de (ecundis intentionibus tantum pcr accidens, fed potius statera: . proximam;circa quam per fe verfatur,cf fc fecundas.intent; ones primas veróyqui bus easapplicat;c(ie materiam remotam. f4 Secundo obijcit iüc a&us.enücia tion'selt ordinatus, quado vriü extremü: concipitar,vt fubie&ur, et aliud vt pre d:catnm, tunc actus difcuifus eft ordina. tus,& rc dilpofitus, cum vna propofi tio cfl antecedens,& alia confequens,fed: €ílc (ubic&um, et praedicatum, antecez dens, et confequensfunt entia: rationis y. ergoordo a&ualis in enüciationc; et di fcur(u neceísarió cft ens.cationis. Conf? quia propofitionem císe maiorem y vcl minorem; primo, vcl (ccundo loco poni,. vnum alveri (ubijci nih;l' ponit in rebus: rcale,& totum hoc rcs liabent ab'intelle: prima principia obie&ti illius feiehtla à.  uibus procedit ad cóclufiones demon fiaadécde obie&o, vndé fi obieGü cft ens teale nece(sarió principia debent ef fe realia;(ed Logica non habet Li o ma principiarealia, ex quibus: proc ad coriclufioncs de (uo fubicéto.demons flrandas; ergo eiusobie&um non poteft efie ens reale, et confequenter nec ipía fcientia realisymaior patet, probatur mi« nor; quia'in omni opinione tota ars(yllo giftica innititur daobusillisprincipijs di €i de omni dici de nullotvel illisque cnuque fit eadem Ynitertioy [unteadé inter [ey quecimqs [amt eadem: inter fé ydiflingunntur ab vnoztertio, fimiliter: ars dcfiniendi,& diaidendi innititor im^ tenticnibus generis;di fferentiz,& Gimis libus,quz omnia cóflar efse entia rónis ; Refp.negando minorcm de Logica im fe,concedendo de Logica Atift.fimiliter dicendum'ad probationem, quod a e se US ue Guergototunkhoc cftcns rationis atqj; Fogica Arift inimtitat illispeincipij d itn, ita logicaíermntameréri&onalis.   : plicatis per terminos (ccundamm:iptene Kefp. negando'maioré,tunc.n:aQtus  rionüsat Logica in fe potett alijsanniti y  enunciati onis eftordisatus; quando vni! et etiam eifdem tradiistamenan ce et alio affirmatur, velincgatur licctad gis primarum inrentionum.,vt fupt, buc termini nondenominentur ànotio claratüm cft; imino princip: illud: qu nibus (ubic&i, et pradicati,& fic ctiam inci dicendü: de a&wd;(cusfus, quod coipfo: eft ordinatus; cum vna propofitio infcr taf cx alia, licetnó denominentar adhuc propofitioncsà notioni busantecedét:s,: et co i55qug poflca fiunt per a&tüt quare cum antequam terminis: veli propofitiones dcnominenur àfecun: dis intentionibus, ynusterminusde alio afhractar,.vna propofitio feratur ex a à »qui reperitur inter fübie &ít, et pradicatumy mtcr antecedens, et confe: quedrtadcticcus. Ex hoc patet. ad: n firm.g; quais efse fübig&tü,predi: «arümaiorcmyminore, &c. fincrclatios nesratienis; thi melle&usà parte rei fine: vliafi&ione vni affirfnagde alio, vel ne gat,& collocatio miporis (ab maiori vc fà cílaciscalis,& nomfi Gta, et et habet in: gmiffis,vcluc ap imatio in caufis; Lone prev dirimi baril ; Tertioatgpunt: Complut. difp.1. q. 2: 2x9 la qualibet (cientia/damar aliqua: E o€ A : cnr.q; [unt eadcm. &7c, elt. prit reale ^ affignatum: pet: "terminos. intenrion;s. QI eva /$5 Atlteradifücultasde qualite Záy   ica eft yan fit ciencia pra&tica;vel (pea iat cuius exa&a c TC den pcndcat cx dicendisinfca difp.de (ciétiag.  vli expédemusquomodo liabitos diuid. tur per practicum,, et fpecalatiuü,& de   natura viriufoue di(íetemus lic tamen beni emis pereat at c " thic:q. apud! Maurit.q. i.vuiuecf. qui af feruitnon effe practicaap, (pe dos, fed' eontra i eique das vtrafques fequitur Zab. lib, 1. denats. Eo «rA rs Dons Nige dusarés  BUCO 1 docena rea i Qi quia Arift demere aud diui inclus pude, culitiuumi;& 6: Mét«c. 1 [ciet dm ip ord. licita, S (peculatitam  umriia eo pal no uot furit fentécia. Ptimaifüit hoftti Gerardi Mae ie NM   jo pra&tica, et (peculatiua rationes com €radi&torias prz(cferunt, «cl enim (ftit iv'fola contemplatione veritatis, et fic :eft fpeculaciua,vel non fiftit, fed ordina: tur ad'opus, &tic ef jraGtica, vt Acitt. docuit 2. Met. c. z.dicens fpetulatreg fi (0 "Wists veritasprafiice:veró opus,ergo on datur medium ncque per. participa  tionem extremonimi, neque per abaega tionem, ita aotauit Do&or q.4. Prolog. ar.1.& Anton.An 1.6. Met, q.2. Alia (en tenti é conrra docet logicam effe timal pra&icam,& fjeculatiuam, ita V 2q.p.1. "difp.8.c. c. et difj.9.c.3 . Suatez difp. 44. "Mer. in fine Rauius bic.q. s. Hurtad. «ditp.3 (ecc 1 Caucr.difpi . dub. 5. Loma 3üicnf.q. 15.in Porphir. Tolet.hic& alij, quz op! vede vmm EN " a ptzcedens,nam pra&ticum, et ., "vá vel (unc diffecéciae erar (ils . tia sy elcerué eas nobis circam( cribunt 4 vt.rooner Dot. cit.vnde implicac eindé «ognir? e fimul pra&ticam,X fpe €ulatiuam, ficar implicat.cundem nume rum effe imul parem, imparé, (.uic . qnid in oppotitum dicat Poncius ditp. 2. Toss» 91. quem: impugnatum vide ifp.1. Mcraph.n.72. )& «quia prafeferüc ratones penitus contradidborias, ticut nó patiuntür medium pera io5C extre morum s itanec admamar medinm per ipairicipauonem quae omnia:ex diíp de (cient; probao:ur. Hinc ett, quod cateri Au&orcs communiter logicam po imunbaat abíolucé praóticam, vc Nomina les palim Ocham iu prolog.(enr.vb: Ga briel q41. Greg. 4 $.ar.2 Aurcol. et alij antiqui, juos ex modernis fequürar. Fol: i1. traG c4. ]3«fec..4. Conimb. q. 4pro mar. $. Auería q. 1. (ec 6 Murc.duj. t. 1.4. Ouuied conr. 2. Log.panc. (. Atria :ga dilp. 5. (ec. f.aut abfoluté fpeculatiuà, vt D. Tho.cum fuis apud Complit. difp. A:q.6 EcScousq 4. /rolog.vbi Bargius, Lihet. Vigct et alij Expoutores, à 6. Met.4.140 (ol.ad 1. Anc. And.r. Met. q. 24Mauriti]1, vaut. vbi Sarnan Brafa uol,& aij ciccicumlocam; Ratio difcci mins n.cer hos Autores ex nomine pra xis, et noticie practicz ortum duxit y nà aliqui omnem operationcm dirigibilé, vt e/fn fiefeieniavealis/ e) fpeculariune Ae. V. 15 fic, contendant e(fc praxim, et notitiam dice&iuam «ius appellant pra&icam, co quianon fit 1n fimplici comemplatio nc obicdti, (cdvecíaturcirca iHud modo operabii, et teadit.ad illudefficiendum s vüde.cum ita ver(etuc logica «itca opes tatíoncs intefle&us,& inftrumenta fcie düplané practica fcientia etit « Alij vecà non:omnem operationem dirigibilem va lunt ee praxim,ne.omaem d'ce&tiaam pra&icam,fcd operationem dirigibilem tanrum per di&tamé prudcatiz ; yl artis ingenere moc's vocant praxi m,vnde có fequenter volun: cffc operationé ab eles &wne voluataiis pendétem, alio.|ai nom Éoterlaude,aut vituperio digaa,& omn& cognitionem. huitfmodi epberauenum diredtiuam cenfent effe practicam, quia per ipfam remoueturerror pra&ticus ; &€ uia bei ita dirigit opecatiónes.iniclie us,vt tanti inrendat ab. eis cemoueco errorem [peculaciuum qui eft fal (cas va dc tota itta ditectio e& propter (cire, Sc €irca. vci wer(acae y quodeftobicctam intellectus ideo fcientia (peculatiua czn fenda ett ; et hi abíquedibio melius lo quuntur, magis proprie declarát natu  ram praxis, et notitize pra&icz,& fpcca latiaz, vt inferius fao loco dicemus j et hic eftienfos b. Avift.incenuis 1.Mcr.c. 2.dum aic aem fpeculatiuz e(le verica 1cim,pra&ricz opus,ita namque hzc vetba exponit Cominentcon: 3. Per fpecula tinam fcimus, vt Jcésnus, per pradlica veró (umus [cientes,vt operemur, qw;a pra&ice fin:s opus; quantamcunue er go logica dirigat operaciones Intleéxus, Cü talcs duntaxa: dirigat ; vt Íciamus,s finis eius ett veritas, et per coníc jucs cientia fpeculaciua cít;na n qae pcc eam Ícimus,aon vt operemur fed vc fciamus, qua in wr tam actio dirgois, quam direda ett (cire, et veritaus cozato $6 Dice dum igitut eft;quod licec pec tandam analogiam, et fecand:in quid dogin dici pofíi fcicntia Tome,fin plicitez camen, et abfoluté io jucn4o ctt ípeculaiua: Conclunoett Sco iin tei minis 6. Mct.q. tad t.ptin. vi» lic 1o jut 1r de logica licer dici polfiz y quod eft praética,quia ni efl cami p p )cire yro V 4  prium» adlltnm cmd di a. LLLA GM AL. ooonss,e9aa Lu A DN rx 176 priis, fed diretL iuii in aliquo atín, exté dendo nomen; quia tamen atlus,in quo dirigit, no efl nifi [peculatio deo logica roprié no e$t pract icayfed |peculatiua, [de explicatur conclu(io,ná co gaitio pra&tica poteft (umi lat, pro no titia ./. cuiufcunque operationiscontin: gentis,que (it ercoris capax, fiue pra&i ES fiae [pecalatiuiy& non cít puré cócem platiua naturz proprij obiecti (ed etiam effc&rix ilius, et (ic Logica dici potett fcientia pra&ticanam fcientia Logica nó fifticin [e »vttantum cogno(camus na turam (yllogi(mr, fed tradit regulas, et cepta illum re&té cóficiend;: ;(ed quia Boc nd (uffcic ad notitiam practicà pro prie didam, fed e(fe debet directiua pra. xis,nimirum operis ab ele&ione penden tis, et quod lit capax erroris praQtici, ac proinde imputabilis ad laudeay,vel vitu perium, ideó proprie loquédo logica nà clt practica;fed (peculatiuasquia ipfa di  rigit a&us. intelle&us, nc contingit in eis faliitas, qui. eft error fpeculatiuus, et totus cius finis e(t veritas,& (cire,nó aüt operari, nam non folum cognitio naturz fyllog (mi,verum et illius conftructio ett propter (cire,& Logica efficit in(tromen tà (ciendi, non vt operemur; led vt recté cognofcamus; Et vc modo ab(tineamus ab ca conccrtationc, erede intelle €tus dici poffit. praxis, de quo inferius loccit. hoc omnes fateri cenentur, 9p li cet actus intelle&us in ordine ad bonita tcm moralem dire&us rationem praxis habere poffit 5. tà quatenus dirigitur in ordine ad veritaté non habet rónem pra Xis, quia tunc finis illius dirc&tionis cft veritas,& non opus;modo lozica dirigit opcraciodem intclle&us,nó vt participat itaté moralem à voluntate cóicatam, fed vc verfatur circa verum, qp eft pto ium intclle&us, et hoceft przcipuum mentum, cui bac innititur (cntétia, $7. At refpondent contrarij, et prefer tim Aucría cit. parum referrequod cogni tio fpeculatitia, que dirigitur per Logi Cam, filtat in contemplatione veritatis. Nam ipía Logica nó fiftit in contempla tione veritatis de ipfo (uo obic&o, (cd ordinatur ad illud efficiendum, atquc Queflio Proem.de Natura Logica. adco non eft propter  et gratia ui in quo có(iftit ratio (cientie pra&tie cz, illa autem cognitio e(t fpeculatiua y uz liftit in contemplatione veritatis de  uo obic&o, quod contidetac, et ticeft gratia (ai,& propter feipfam. Et quando dixit Arift. (peculatiuz finis e(t veritas, pra&;ca opus,non intellexit dc finc ope rationis directz, (ed de finciplju(metca gnitionis, quz dicitur fpeculatiua, vel. ra&tica, ee quód fpeculatiua ita cogno. cit veritacem (ur obie&i, vcalio veritas  tem non dirigat ex modo cogno(cendi, Jf precipiendo, et dictando de obicáto cognito faciendo,alioquin nó rrct meré «ogmo(ciciuá, et omm:;no non filléret in notitia veritatis, fed o. pra&ica . Tota hzc rcípontio fal(z inni» titur intelligentiz naturz cognitionis practice, et Ípeculatiuz,faltum tiquidem c(t qualécunq; ordinem ad opusfLétiam exiahercà ratione (cientiz fpeculatis   uz,&itainfimplicr, et nuda cótempla Uuonefar obicéti fileredcbere,vtnequas  quo ad illius effcétionem ditigere pof qd P.Didacusq.6.proaem:& Compl. NM i manifeíto demonttrant excmpló, Geó mcetria namq; Aftcologia, et Mathemae   tice (cicntig fpeculatiuz func, et tamen. non e(t contra fpeculariorié earü aliquid riynimirum Bare corned jum; opus etiam nume .,  meníurandi (jeótatad illas, &/tanien eas nó extrahit à ratione fjeculatiuz, nó alia ratione, niti quia horam inftrumentorü conftructio ordinatur ad cognitioné ve ritatis, neque per illam ititendunt fciéciae huiufmodi opus ipfum fa&um fed veri tatem,rgo cum Logica nó folum omnia ordinet ad cognitionem veritatis,(ed ip (um opus,quod dirigit, cognitio veritatis fit,plane ordo tal;s ad opus à ratione (cié uz fpeculatiuz! ipfam mon extrahct ; Et hac de cauía ctiam proprer (ei inn cctur, et non proprer aliud, quia etiamfi dirigat inopus,ramen in hac ipfa actuali directione, immo, et cffe&ionc oper et non intendit opus, vt fic, (cdivericatem. Poncius ctiam difp. 1.Log, q.8 n. 85. hanc probationem inficiatur,& ait facilé folui poffe dicendo, quod licet finis pro» ximus atiurfortt &. A Lok : LE et X  " 1,. 'eitadi c(fet fpeto  &o: Mcdiciria, quit trádit modum recupe ' ande memoriz,& difponendi caput inor . "dine ad acuendumi ingenium dicitur fpe  eun fit fcientia vealis, eo [peculatiua. ert. P. x77 xi mus pra&tica fit opos,non veritas, tamé ' vetitas potcft efle finis cius remotus, et fic in propofito dici poterit Logicá cffe pra&ticamsquia licet remote ad veritarem ordinctur, proximé támen ordinatür ad . opus .fad confe&ionem fyllogifmi, et a Tioram inftromenroram (ciédt,quod fuf "ficit, vt abfolaté, et fimpliciter practica "s. dicatur; quod enim hoc opus ylterius or dineturadveritátem. cogno(ícendam im . zipertinens eft ad Logicam (inquit) nàm 77 fi fcamtium ordinaretur, per fe.etfentiali. . Xt ad acquifrtíoneme(Ciegriarü,non Jeered fcientia ttadens' modum illud fa. latina 5 (icit'nec de fa «ulatiua,licet recuperatio memotiz, et acuimen inrelle&tus ordinentur ad ícié tias habendaz; Ád illud de Mathematiea, qua docet conficete wiangulum,& rame "ett fpeculatiuajait don e(ie prachicá, quia non oftendit adzquaté, quomodo trian "gulus ficti polfit, (i ebim fic oftenderct, plaoé practica non foret, Hinc tandem 'n. 87 ipfe probat conclufionem, quod Logica non (it pra&ica, ted iua. ia in omnibus eius partibus dirigit 3 intellectus, non autem actum alte "rius potentiz ab intelle&u, qu (ola eft spraxis,vt docet Scot. q. 4. Prolog. Hac tamen füa ratio parümvalet, quia vcl fal. fum, vel faltim dubium aflumit ; quod .f, mulla operatio intelle&us dici poffit pra xis, oppofitum namq. probabilius c(t, vt infrà patebit difj».1 2. 2? f»átt. 1. et tenet etiam Ponciusi pfe difp,cit.n.80.& ide "libenter ab hac rationc ab (lin uimus;quo vq; infra melius declaretur; Quare pr  ftat adhibere rationcm à nobis adductá, "qua non eft ità facilis folurionis, vt Pon cius arbitratur, fenfus namq, illius axio matis, quod finis (péculatiuz (ic veriras,  pra&tice veró opusyverus,& gcnuinus cft, quem ycrba ipfa prafcferunt, non autem uem ipfe commifcitür, ncmpe quod fi nis pcr fe imentus à fpeculatiua ett veri ta5; pra&ice vcró opus bonum 1n genere n.oris, velattis; et (i interdü (peculatiua opus attingit ; aut practica veritatem, id e(Te meré per accidens, et propter aliud nam fpeculatiua opus attingit, vt v. g. itt propofito logica (y Mogifasum,non nift graca veritatis, vndé illud afumit pro medio, non autem pro fine à (c intento ; fic Aftalogia docet conficere,& conficit fi/herá materialem ad eum modum, quo C«los effe inter fe difpotitos exiftimat .tamen quia hoc opus non propter fc com ficit, fcd in ordine ad veritatem aflequcm dà de fituj& moribus Orbium, nó amit tit rationem (peculatiug; Q) 10d aüt (üb . dit de Medicina di(ponere caput ad acué dum ingenium, et arte lignaria fcamni confcó&tiua, quod ordinari poteft ad ve ritatis ftudium fedendo fuper ipfum, val dé eftabs re noflra ; quis enim non videt fy!logifimum opus elfe magis aptum pro veritate a(equenda,quá fit ícamnum ? et quo pacto fieri potett, vt (camnü per fe effentialiter ordinetur ad acquilitionem fcieniarum, vt ipfe füpponit 7 nonne hzc eft ridicula fuppofitio? fic pariter quis non vidct; quàdo Medicina remedia tra dit memori recagerandz, et difponen dicaputad acacadum ingeniü, finem ab ipfa per (z intentum effe capitis purgatio nem, acquifitionem verà fcicnttarum, et : vetitatis mer&yer accidens ad ipfam at tincrc? non exempla illg ad rem fa ciunt,ncquc ronem noftram labcfactaat, Deniq. omninó falfum eft, quod aicbat hic Au&or Mathematicam non adzqua té docere, quomodo triangulus ficri pof? fit, imó yaicus Mathematicg [copus cít docere modum formandi huiufmodi fi ra$ mathemarjcas, vt videri pot apud uclid, quod fi Mathematica id adequa té non docet, debebat hic Auctor facul raem a(lignare, quz plenéid doceat.   |. $8. In oppotitum obijcies r.prgcipuü "oppofita (cnt.tundamentum, Habius di rigens aCtiones. voluntatis ett practicus, ergo et habitus ditigens actiones incclle étus. Nec valet ncgare paritatem,co quía optcrauo voluntatis eft praxis, nà LR "tio 1ntellcétus, Hacc namquc oon ctt fuf ficiens ratio, vc iile habitus dicatur praóti cus, ifte fpeculaciuus quia prudeücia. cft habitus praéticus, et cum hit omnili dire Griua virtutum, etiam dirigit operattoncs aliquas 4538. « Queflio Proem.de Natura Logict... 5. aliquas intelle&tus qui ad victates perti. ment,ergo quod Logica dirigat operatio nc5 intelle&us, non obftat, quominus fit fcientia practica Nec etiam dicere valet, operationes intelle&us, vt à prudéria di rc&as, habere ratione praxis, quia vt fic; pendent ab cle&ione voluntatis,& süc capaces etroris practict, ac proinde im itabiles io gcnere aioris nó autem ira k habere, vt dirigatur a Logica,quia no cadunt fub directione Logica, miít vc süc capaces erroris (peculatiut f. Ealiiraus et idcó non (unt praxes, (cd mera: (pecula tiones ..Nà contra vrget, Valquez ;quod etiam in operibus Logica: principiam cít elc&tio, fi quidem libere fiut, € voltas mouet intcellc&ü ad (uos actus, ficut ce 1eras potentias, ecgo Logica vcre ett fcié tia practica a£iua, yt pocé qui verfacar €irca opera,cnius ptiaci fi ett eleGuo . Refp. quicquid fit de prima folutione, uz pendet cx alia difficultate, an opcra tio intelJectus poffit habere ronem pra xis (videtur .n.habere poffe quatenus be .m, vel malé moraliter ficri po: ) de qua Anferius fuo loco.fecüdam folutioné om ninó (ausfacere pro negarione paritatis . Kt impugnatio Vafquez, quamuis apud Mauritiü alicuius videatur momenti,eam 4n.adducit,& nó foluit, it& tamen friuola eft, vt eriam Coplur. aduertunt, quod (i uid probat, probat quoque nullam elfe Dre fpeculatiua fi ;uidé omnes actus cuiufcungs (cientia funt, vel Glrim fieri poflunr à poftro intelle&u liberg, et me dia motionc yol(icatis, cum igirur ait A rifl.6, Met. c.1. [cientià a&turam verfari .circa ca,quorü Pocipiin cit cic&io,in tclligit de operationibus, quibus perfe conuenit procedere ab ele&ionc, et rales ' funt,aciioncs vittucis moralis,omnes .n, tales àut funt actuscliciti aut (a/tim im perati à voluntate, at operationibus in tcile&us,vt à Logica diriguntur, mere p accidés cóuenic libertas, icü volütatis im perii, quia antecedenret ad quamcunque  Wolütatis operacioné po: inteilectus erra rc in (uis actibus, et per rcsulss, quastra dit Logica dirigi, et ideo aótus eius, qua tenus à Logica dirigürur, nó funt praxes. $ccü 4o cbijciant rauones ex Aurcol. [| iv  uia Logica eft dc obie&o operabili aed eCEE NER Mica t ytyOcanscompofitiuo,& nom meréfpe culabi', &refolutorio,mom.n.contempla  fürtan:um mitüram delimidonis,& argu  menrationisfed traditregalas, et przceprabcoéila.conftruendi, &huic arga  menco inniitur Oauizd.loc. cit. Tum 24   quia agit de operariomibus inrelle&us, quarenusilliussürnature,vtbem&,velma  le Gcri poffiat, et tradit mod, quo ben ; fiant,ac detegit vitíaygua. cotingece pof (uat n exercitio acra gii ee dc "7e fant (cieatiz paca [am fra ne hase eliciunzur à Logica, quomodo ficride  beat definitio enunciario,fyHogfmus, &c. non fuat propter folam verita: 2s qptionem,rt ibi fi(tamus, fed ex nat uareferunturad v(nm,vtdefiaitiónes ncerrorefaciamus. T 4, Logicaettha  bitusnontantum cogainuus, fedét ope ratiuus,vndé diuiditur in docente, et vt. tem,(cd omnis ralis babirus eft practicus,   Tum $5. habitus fpeculatiuus eft propt fe 1.M et.c.z. fed Logicanoneft propter fe,fed propter alias(ciencias. Tu 6. q tunc eflet nobilior fcientiJs p dee 4^ w 4 E tamen falíum ett, quiajipfa eit. tionisyilz de ente reali, patet cofeq«q fpcculatiua quzliber nobilior eft qt «ung; practicaex 1. Met, c, 2. Tum« mim, quia £ogia Nae ji gifinos (peculatiuos, fcd etiam pta ct. T » i «ergo faltim ex hac parte, pra&tica. $9 Kefp. ad primum vtig; dir Ad Logic perrinere, hinc tamé nó fequi tur císe pra&icam,co quia in ipfamet di reétionc, im et operatione "i gen, x nili veritatem, omnis namque Logica« e. 1c&po ad veritaté red indigidum rdi Et] natur, directio veró practicanonordina tur. ad hoc,vt recté camus, fed vt boni efficiamur, vt verbisexpretfis docet. e Arift.i.Etbic.c.i.endé moduscópofiti.  uus Logicz diuerusett ab co,quo vtütur y practicz . Ad 2. Logica agit de opetatio nibus intellc&tus, quatenus bené vel ma fieri poflunt (peculaniué, non pra&ticé, tegit etiam vitia fpeculatiua, que inip fis contingere potant ; proprium autem. Ícicntiz practicz cft darcregulasad cui  ran oc opio rati lesnon (unt regula logjcales, qua folum: . dantut ad fugandam suere iol modus przceptiuus eft proprius. (cientiae a&ticz, nifi ordinctur ad alium finem;. q ad veritatem. Ad 3, dicitur adhuc fiftc rc in ip(a veritatis contemplatione, quia ipfemet víus inftrumentorum logicorá ad hoc inferuic, vt fciamus, pon vt boni efliciamur;& cendit ad fugandà;ignoran tiamnon prauitatem,vel errorem practi €i contra regnla$ prudentiasvelartis. Ad 4. cui prz(eztim innitirur Arriaga cit.falsüi eft Eogicádoc&£, dequahic e£ fermo, attingere operationé, nam ipfa folum cft directiua operationum, illas aucem face ze dire&tas [pe&at ad alias. facultates au .xilio logicz ventisvt patet eX 1. et yare et quando etiam clicerer operatione di rté&am, non poflet adhuc dici inrigore a&ica, quia nom ditigeret praxim, cd: in ordincad veritatem; quod'elt mariüs fcientiz fpeculatiuz,non practica; Logi caveto vtens, qnia eft effe&trixoperis » induit rationé attis, et dici pot habere ra tionem practici, quatenus eft operatiua ;: fpeculatiui veró,quia opus.ipsü;quod ef^ ficit cft fpeculatioynon praxis. Ad 5.non v ur remit Karin norn tiu principalis, fed pocius miniftra;& inft rumétalis, Ad. €. Arift. ibi loquitur del peculatiuis prin gica, et verü óimmem fpeculatiuam effe praética no' do procedendi circa illud, &cinhoc fenfu: Logica dici poteft nobilior pra&icis. Ad: 7 Logicaetíá (jllogtfmos pra&i cos; fei ivtatione veti, f : aute in tatione boni, et idéó: cnsjll (peéatariütas ;. hec igitur, pocmpriacn ges folait Aat. And folum. ptohant, quod: Logica habet pod pra&tic), at quia omnis i fta dire ; i eere ordinatur, et ad re lationisopus,fumpli  fimp : E [eei (d& Ariffau& t € ua ;  v ERBEE t. dun áit Dialeticam cííe mali tig ffünc;& 3. eft habitus pra&i: (000 ador ieniarea e eai Ap, Ie » Lud abra in genere moris, qua ait logici nófolü confidetare trà, logicam. nerationé (yllogifiorü,verü, X^ clic ue potétiam habere,& alias fimiles:qi vlicia 6. Mct.c.1.fpeculariuá diuidit in Mathie maticá, Phyficam, et Mcetaphyticánul. lam logicz mentióncrh faciens,vel locu tus cft de (pcculatiuis princ;palibüs ; in ter quas logicanon eft, vcl ipfam iubin? tellexit fub iecundo mebro, cum fit pars Philofophiz. Ad hunc cttamarticalü de qualitate logicz fpe&tat qua ftiuncula il la, an fit fcientia communis, quam quid difficultate vacat, brcuibus refoluit ; Gor q.2.vniuerf. dices, qubd eft (cientia communis comunitate nimirü vfus, et ap dicem S aerea n in ea tractatur unt emnibus a pplicabihia facultatibus, et fic logica ctt icientia cómunis quoad omnes partes ;. verum tamen cft Topica peculri ratione dici pe pr el nus nimirum locos arguendi' Communes tradit idi eréhter ad quodi! libet probandum applicabiles .. be nece[ftate » et »vtilitate Logica y, sooo eiufque partitione. 6o «y Ogicamad omnes (cientias, et fa: 3 Totam peracilet nemo da bitatjid enim oftentant variz:citts appel lationes;& encomia,illudl prefertim apud" omnes recepti fimum, quod eft. trs ar« tiumy/cientia [cientiarum: y ad'oniniuns Metbodorum principia viam. habens 5^ fed dubitatur aneciam fit neceffaria ; et is nondefuerint;quifimpliciter,&' abro uer efi: iccsfbicilto dixerut ad aliam (cientiás qnomodócunqüe comparandas: ctiatiinget feto modia Ros Qmm Arauxo 2. Met.q. 3.art. leg. hic có: trou. r. Blanch;difp, 3 Q3. et Amice trac, 1.q; 2.dubiz«ar 3. cócl.6. Frequés ta. men », et communis opinio veterum y. ec Kecentiorum dittinguit ; et ait non effe pliciter neceffarià adralias fciérias vt« ^ cunq; cópatandas, p ite nimirüm Scie ili enimdh uod oe cam partialem,,j.a Ctusmal fciétie in. ficum pót quis: clicere'in aliqua. fcientid i flo lurbibe dabunt. " iiid enteros 330 4 J"Quaflio "Proem. de Natura Lorica. án Batba (Te neceffaciam » problemata ali athematica cfle certa;, vt (1 ab us aqualia demas, ua: remanét, fynt zqualia ; manifeftum etiam cft alias "Tcientias (inc logica imperfe&o quodam £odo acquiri pole, tà quia ante logica hucnionem extierunt. fcientia natura lis, et Philofophi ; tumrquia modo vide mus multosin Theologia;iure, et alijs fa eultatibus cognitionern quádam fupet ficialem,& imperfcé&tam coníequi fine logica. Vcrüm ad eas totaliter,& perfe &«c acquirendas aflerunt efie fimpliciter peccilariam, non enim quis poteft per fc&té (cicntiam aliquam comparare, nifi fciat conclufioncs omnes refoluere víque ad prima principia ; cognofcatque boni zatem 1llationum ncce(litatem ; et códi« tioncs pra miffarü, deceptioncs, quz cir €a cas folent contingere, et alia plura,que fola logica artificialis docet ; Tum etiam uia nullü vidimus abfque logica in alijs ienti js confumatum euafiffejcum tame folius Dialectice: du&u abí. alio magi ftro plures fciétias multi comparauerint. Hinc Arift. 1.lhyf.c. 3.1. Met. 8. et 22, et alibi fzpe téttatur veteres Philofo phos ob Drale&icz ignorantiam in mul t05, et turpcs fuiffe prolap(os errores ; et PPlaio 7.de Repub.ait, I9p« Jib ile eft in teliciium fine dialellica exatii vem ali quam attingere, crgo logica ad alias (cié tias toxaliter,& perfe té acquirendas cft fimpliciter neceííaria; a tenent Cóplut, dif. 1. 9.7.Sanch.lib. 144.2. Didac. difp. 2,9.1 Ioan.dc S. Tho. q.1.art. a. Maius fec.3.q 3. Auería q. 1. fec. 4. Morifan. olog,$.Rocchus q.4. progm. Tolct. | es J. Kuuius q. 1.& citat pro hac fent, Jamblic. epift. ad. Sofipasr Alexand. in : Vlog Tepi D. Tho. opufc. $8. et 70. Acgid.1. Poft. Albert.trac.1.Leg.c.3. 61. Dicendumtamen cft Logicam arti ficialem (de hac enim eft queftio) nequa. . «uam ncceffariam eflc fimpliciter,& ab folu A Prada aliarum (cien iiaruüm 5 ur yt experientia docet r] et muli Thcolo ; MR »s enam Fontificium   » aut parua faltim cognitione rc um logi sali. Quod vcro inquit codnunis "à nio hos nó acquirere facultates illas totas liter, et pfc&e, ideoque adiillas fic rendas iimpliciter ncceffariam céferi de bere ; Sané id non probat neceffitatem logicz fimpliciter ad illas fcientias com» parandasíed neceffitatem fecundü quid, et cx loppofitione, illud enimdicitur ne ceffarium fimpliciter, et abfoluté ad ali quem finem,(:ne quo finis abfolute obti neri non poteft ; illad dicitur neceffariü fecundum quid, et ex fuppofitione, ine quo,licét finis abíoluté poffit obtineri non tamen certo aliquo modo, v. g. non £qué commodé,nó zqué facile,nó zqué €itó,quare neccífitas ifta potius (peat. ad modum acquifitionis,quàm ad fübflá. tiam finis obiinendam; Cu igitur abíque. logica abfolute poffint aliz facultates ob. tineri, eius neceffitas ad carü acquifitio nem fimpliciter nó erit, et abfoluta, fed tantü fecundum quid;& ex füppolitioney   finelo | nam quód aqué facile, S& lo gica obuneri nequeant, pertinet ad mo»  dum acquifitionis,nó ad lub&andiá nis, ur exemplo, nam ad falutem anima ncce(farius fimpliciter eft flatus   Chriftianus,hic autem duplex eft,laicalis. P vnus,rcligiofusalterp et quidem religios   adhibendo longé tutius, atq; períeétius. acquiz itur hic finis; quem. ligie. tur cx boc inferre oos valet. ftatum reli giolum e(letimpliciter neccilariüiadami     ma (;lutemjita cx hoc, quód logica me diátc perfc&ié, et coraliter aliz (ciencias. acquirantur non bene infertur eius. fitas Suit et xA ad illas ac». quirendas, m crtinct adac aifitionem finis n m us Jas O, non bcne ecnícrasnecelari plis: citer aene xipsbils finis, ie sib quid, et ex tione, cum nó pcer tincat ad (ubantia acquifitionis eius fed, tantnm ad modj;(cd Logica ex opinione cói allata non pertimet ad (übftantiam ac». quifuionis aliarum fcientiarü, (ed tif ad. modum,vt . f.rotaliter,& perfe&é acqui. rantur,crgo Logica nó cft neceffaria fime pliciperadillesacquirendas wid 1 In oppoiitum obijcies Pri. 0. bádo, Br nerit fosplsidn a ame cientja Ite re (000 Bevilitate eooiecefitate Loplea /&Aet.VT. /I 484   fcientia etiám in effe imperfe&o eft vere fcientia, ficut animal iinpertectum cft ve rum animal, fed noo pót comparari vcra fcicntia (ine Logica, veta enim fcientia habetur per demonfitrationem,& hac pet Logicam arvificialé. Tum 2. quia nullus habet veram fcientiam;nih (ciat illam re foluere vC jue ad prima principia ex Actif. 1. Pofi.c. i; Sed (ine Logica nullws feit re folaere etià imperfe&té. Tum 5. ad fcien tiam requiritur cuidentia illationis. «i. c .. cognofcamus euidenter conclufioné in "ferri ex praemiflis, atqui fola Logicado €et,quando conclutio inferatur ex princi ;pijs: Tum 4.quia licec quis ex lumine na 'vurali allentirt po(Tit vni, vel akterr.coa clu(ioni proxima principijs lumine nitu 'r& notis,ille tamcal(Ten(us rion eft (cienti »ficusüne certitudine confequentizr, quia 'euam in prima figura poteft error cótin gere, vnde nemo certus eft fe non etrare "fine íliqua reflexione, quàd feraaucric re ;gulas mm quas docet Lo 'gica artificialis .. Jum demü quia ipfa cft modus fciendi 2.Met. 1 y. Rep. per folam "Logicam naturalemcófici pofi aliquam " demon(trationem, quia in fcientijs fant "alique coaclufioncs ita proximé inniten 'tes principijs lumine naturali notis, ex ibus adcó euidenter fequitur conclu fio, vt explicatis terminis conficiantur 'abf4. difficultate tales demonftrationes. " Ad 2. in (cienujs aliqua refolutio inpri : "ma prircipia)& aliqua illatio confequen  tia cffe poteft ita per (e nota; vt fine arte "poffit attingi certe, et ab(que formidine. " Ad 3 naturale lame, (icut propria virtute "fc extédit ad a(sentüm principiorü,ita ad vnam, velalterá concluíionem principijS proximà fe excendere poteft fine arca, ad 'greras veró remotiores vtiq. fe extédere 4 itynili ex arte et magna rcflcxione. ; Aeg iinbuiu(modi demóftrationib. !proximà innixis primisprincipijs haberi nó po ffe certitudine coiequentig (ine ar. ione, nametiam(i in aliquo modo primz figura pollet error conungere » imprimotamen confzquencaa cft Fei lids vé méostiun. Ad s. Bees armani ueri et per P^ ab ^ 61 Secüdoobijcies &contrá, logicam artificialem nullo prorías modo ciíic ac cetlariim ad aliarum fcietiarit acquilitia nem, nam ad ime [unc nccce(i ria, et quod ad fint principa per (e nota,» s "o. T. z Ps P " 2 quibus przbcacor a(fenfas ;. et vtexillis . €etta deducatur cobiclufio; (edad primi fu fficit lume naturale;& ctiam ad (ccun dàm;nam necceflfitas coal cquenuae cciam fundatur in principijs per fe notis; f. dict de oimni,& dici denuilo. Tum .li effet ^ m. gp nece(faria maxime id c(fet propter defi ^ nitiones,& d'uifioncs, (ed qualibe: (cie tia habet fuas definiuoncs, diuifioncss ergo. Tum 3. nam qui(íque percipit,nuas recté intelligat ex obiecto, cui operar cótormatur,yel nó,& fciétia qualibet co gnoícit (num obiectum Tum 4 quia f£ cft nccelfatia ad alias (ci&ias (alti. per fecté acquirendas, pati racione neccílaria forctad fcipsá perfecté. acquirendam, quod impoftlibile videtur, Tü 5 «uta (al tim ad practicas (cientias non videiur ne »cefl'arià nam practice (olum rcfpiciunt tccritudinem operis, nonautcm ipfam "indagationem veritatis, vndé folum indi nt prudentia,velarte, Tum demü quia itus naturalis non datur ad (implici 'ter poffe, fed ad facilius pofle, crgo liae :Logica artificiali poterit etiam. perfecte inteile&us confequi alias (cicntias, licec cum maiori difficultate . e Rcfp. per illud probari folum lumen 'naturale extendi pofsc ad vnam, vcl alte ram conciulionem princij»je pec Le notis proximá ; ad caeteras tamca remotiores cxtendi ncquit finc arte, et reflixioac ad regulasartis, et in iftis neccilias conic quee non poteft certà cops /cr ne Ogica . Ad 2. licet (ciencia. paruculares habeant definitiones ; et diuifjoncs cer (is materijs applicacas illarum tamcn bonj t5,.& certitudo cx przceptis logicis de dcfnitione, et diurhionedignofci dcbet . Ad 3.paict cx di&tisarc 2. in fol. ad pa 1.um, Ad 4. concedimus logicam eiiam tibi effc neceffariamsficut luae, quod.cit . medii ncceülariü ad quodlibet videndü y «fl cuà libi ipfi neceitarit, vt vidcatur, c revera logica libimet, iefciait: por oppli atiuRC Yoius aliam, nà ila pars qua ^ a$i i agit de terminis fimplicibus ad dire ionem primz operationis atcins, iudac ád cognitionem alterius partis, quz agit de enunciatione, et attinet ad dire&tioné fccunde, et hzc pars ipfa iuuat ad illam, quz agit de difcuríu, .& tora ip(a Logica ruditer, et imperfecte rradita in inftitu tionibus pro Tyronibus eft necetaria ad feipsá poítca perte&é tradédam, et pro dignitate . Ad 5. licet id. gratis concedat Joan. de s. Thom. id tà admittendum nó eft,quia pra&icz quamplures (cientificé rocedunt, et (uas demon(trationes có ciunt,vndé (altim ex hoc capite Logica indigent. Ad o.negatur coní(cq.quia licet femel,atq. iterum poffimus bené operari in p materia; perlogicam natura Jem, et naturz lumen.circa noftras opc rationes reflc&tere,id tamé nó poteft fie ti (emper, et in qualibet mareria fine regu lis artis. Dices, ergo ad (ciétias faltim fic acquitendas, .f. perfecte, erit [implicitec nece (Taria. Neg.con(eq. imó.e(t implican tía in adiecto, y.n. fic pertinet.ad modum acquirendi (cientias,non ad (ub(tantia,& (idco non re& infertur indé neccílitas  (impliciter,quia (ine logica acqui ri poteft aliqua fcientia quoad fubftan tiam habitus, nam hoc fit per quamlibet demonttrationem, (cd tantum neccfíficas fecundum quid,& ex (uppofitione; vt dc. £latarum cit in concluiione probanda De partitione Lozicz ( quz «erat altera pars huiusarticuli) varij cxcant. mo di dicendi. Tatar.q. 1. proaem. Logicam itur in veterem, et nouam, vetus cít illa, quz de paribus argumentationis tà propinquis, quàm remotis tta&at, noua, quz cftde argumentatione ipfa, ciufque cere fübic&iuis. Maurit.q.3. vniucrf. Logicam fecernit in cam portionem,que eit de partibus áncegrancibus (yllogifmü, et cople&titur libros pradicabilium, prae dicam.& Periher. et in illam 1 quz c(t de partibus fübie&tiuis. Conimb. cum alijs Auctoribus padim n procem. Log. íe. €ant Logicam in tres partes (um ta diui fione ex paricobiciti, in eam, quz c(t dc delinitione,n cam, ps de diuifione, et inca:n, quz agit de diicu: (u iuxca nume Um initcuiieatorum tripus opceationi« Queftio ProamleNamraLogis. ^ 0 busintelletus deferuientium Dicendum tamen, quàd Logica infe, j& in totalatitudine fua in duas diuidi bet principes partes, in quarii «na deia  ftrumento (cicadi, in cóijagatunin altera de (pecicb, et parcibus fubicótiuis cius, et prima pars fübdiuidi poteft in illa, in ua de principijs,liue effendi, (iuc.cogno Ícendi modi (ciendi in cói agatur,& in il lam,quz tractet de affe&tionibus cius, vt fic; fecunda etiam/ubdiuidi poteft iuxta  :numeti (pecierum modi fciendi,quz : Átantiores (altim, ad quas coeterz reduci potlunt, tres recenferi folent, definitio, diuifio,& argumétatio. Ratio huius pat. titionis facile deducitur íupponédo,quc :qR fcientia diuiditur, débet primo diuidi án partes principales,:nó autem in minus frondes » Ille vecó dunt partes principa es in cientta, quz per fe, «& dire&té.ad illius (cientig texturam,& integritate (pe   «ác, et propter fe expetuntur,& non om ninó.in ordine ad aliud,fcu ad aliam par tem, alioquin cum illa con(titueret vnam. partem principalem, nó auté in fe talis ef fet; fed filogica contexeretur sr totum ambitá (aum, vtique traétatus acie d mento Íciendi in cói dire&té,& pet í  ftirueretur tractádo dceius principijs.&c pallionibus,& propter Íe expetereturs militer tractatus deipeciciun DE &c. maior o(téditur exemplo, mmamlib. et 1. Phy(Cnon pem ioi) diftin &am principalé à ceteris lib. Phy(. licet jnillis de priacipijs agatur;in iftis de pa fionibuscarporis naturali alia certé irationcnifi quia omnes ordinátur ad co guitionem corporis naturalis in cói ; Mi nor patct, quia quilibet tra&atus direi pertineret ad Logicz confiderarioné,nec 'vnu$ ita alteri Di. Aon i elfer,vc nc quaquam propter íe expeterctur; nàá ma« tctia tradira. in vnoguo que, digna. fort propria, et peculiari co(i precio ordinevaius adalium.  At fi fermoit dc Logica Arift.hec in duas diuidi debet principales partcs,in Qquancu:n rama agitur def;llogi(mo, in aitera de icio iig » illa conunebit libros pradicabil:á, praedicaméta. Peri et rriorálta libros Poft, lapin ^ Füstio huius partitionis eftquia lib. prz dicam.& Perilier.non propter fe ex pecü tur, fediri rede proríus [yllogitmi in €ói, ergo n ime conftituere partcm rincipalem.fed cü lib. Prior. vbi de ipfo. yllogrfmo agitur. vnam parcé principale conftituent, quod pariter eft de. fecunda dicendum: Adliuc tamem paries eiulmo di principales in alias minorcs fecari pol funt;prima in duas, in cam f. qua c(t de principijs inte rantibus fyllog;faiumyque adhuc (ubdiuiditur; vel cnim tunt: princi 3ia remota; et fie elt liber predicam. cut. in(cruit liber icab. vel (ünt propins qua& fic cft liber Periher. et inca, qua" eft de quidditate, et affeGionibus ipfius. fyllogi(mi in cói,& fic süi libri Prior. Al ttta vero diuiditur. in urs minores partes. iuxta tres fpecies [yllogimi, nam vel € démonfttatio, et ita habentur lib. Poft. vcl (yilogifmus probabilis » et fic habGuir: De modis, fes inflrumeniis fendi .. Proan..merito primum locum pofcit bac Difputatios cii fciendiyfeu inflrum&étum cognofcendi Statutum fit obietl i Logices plané bnc Logica debet incipere, »t ab initio exatiam pra mittat. jui obietii cognitionem y btc autem non folum de: modo [cien di im communi agemus ed: ctiam ad quadam iftrumenta particu oft Quaji. n. modus Deneal[siiate, eo otilitate Lopica frt. T.   183 lib. Topic. vel deceptorius, et fic haben« tut lib.Elench. qui difcurfus integer col» ligitur ex Do&t. 1. Prior.q. 2. Nos quam uis Logicam intota latitudine fua ad ni miam prolixitatem cuitandam contexere non intendamus,cuia tamcn ampliorem contcxerc volumus;qaàm reliquerit Arif. altius initium; Difp. petemus; nimirum ab ipfo inflrumento fciendi in cómuni;paus latim poftca. dcícendédo ordincm ipfius Arifl.capiemus: Aliasqua(dam difficuls ficultates de vnitate Logic ; fubalternas tione ; &c. quia non (unt. Logicz pecue liares; fed alijs quoque fcientijs commue nes, hic libenter mi(las facimus, et víq.ad Pott.lib.differrimus ad Difp. dc (cientias nam ibi de vnitate habituum,fubalterna tione fcientiarum, alijfq? communibus  earum attributis fumus acturi ; et cx ibi dicendis facilé patebit. carum rcíolutio «; A »« laria deéfcendemus, ad eomimirum, quorum notitia eft' Preis nece[faria ad. c gte«  vorum captumy C [e babentvelut clauicula qu&dam»ad a Soro lib. 1. [umm. c: 4: Auería q. 4.Log. Quid, et quotupléx fii modus y. feu in ; rumentum fciendi . . E natura inftrument: Logici, q? D modus Ss cn tionibus varié.Jóquütur Auctores; Zaba tel. iníuis lib. de methodis per:totü; qué: ftquitur. Faber T heor:; 16: cótendit de ra tionc ow (ciendj ciie.vim illátiua,, ira d folum dicatarápftrumentü : qued habet vim nou ficádi igno : turm ex noto. A jij mitius: ag&tesanquiunc ead initiumentum. logicü ; quod ' . mitius fofficere ad. ; habeat vim mam fe ftandi ignotum, fiue idiasia rilagonisp fub ab moUoyita liftarum, qu la aptrienda e fc&.1. Complat. in przamb. ad fümm. Cafil.ibid. c. 1. et eft cóis opinio Sümue ui arodum (ciendi dcfiriiüt, qp  eft crario tranifeflaciua alicuius ignoti «. Alij demum perimodü fci iter non (olüm,quod habet vini manifeftands ignotumfed quicquid quo quomodo iu« uare poteft intelle&tum indiri endis operationibuseius", ita loqui. vie dentur jdem Compluc.difp.procem.q.3,  cs namero ntmenrorm lo gicorum varij exorti funt modi dicendi, gomentationcm inftrumentum logicum : appellant; &ecam prciputy quaelt in. A $4. matcria neceffaria, qualis eft dcmonflra tio, hzc .n. parit (ciennam proprié dicta, vndé in toto rigore meretur nomen in firumenii fciendi . Auct.2, fent. licet ma. ior pars corum tria a(fignent in(trumenta logica;Dcfinitionem, Diuifionem,& Ar gumentationé, tamenaliqui hunc nume ' rum minuere aggreffi func fübftrahendo diuifionem, «o quiaró fit ab alijs in(Lru menus condiftintts, ità Hurtad.diíp. 19, fcé&.6.Valliusimit. Pott. q.1,cap. 3. et fuit fent. Algazcl.imtua Logica, Al1j € contra numero rernário non contenti addiderüt Rcíolutionem, quz cft progretius à par» ticularibus ad vniueifalia;à pofterioribus ad priora jità Euftrat.in (ua prafat. fuper 2. Poft. An.mon. fuper proem | Porph, Damafc. c. 1. fuz Phyl.. Alij addiderunt enunciationcm, vr Auerí.cit.& quamplu zcs methodum, fumendo methodum pro ordinc;qui in fcientijs obferuari debet, vt diftin&é radantur, et fineconfufionc. Au&orcsdeniq.3.fent.lati ffimé vfürpan tcs modum íciendi appellantj initruméta logica omes fccundas intentiones, de quibus logica tratar, fiquidem omncs il. lz (unt aliquo modo veritatis oftentiuz, et conducunt ad directionem operationü intellc&us;qui cft vnicus logice finis, ità Complur. loc. vlt.cit. " ..à Dicendum ett, quod licét flri&i(fi mé loquendo pma fciendi, et intiru mcntio logico (ola argumentrauo poflit dici modus (ciendi, v: pote qua fola ex noto ignotum manifcftat pcr vim illati vam ; et illum fuse (umendo srn tocar extcnfionem, quam poteft habere ; om ncs (ccundz iniemioncs logica dici pot fini intlramenta fciendi, .1. rcété cogno Ácendi, vt peté qua omnes fuot ali modo veritatis ofleofiuz, et intellectus dircétiuz, tamen proprié loquendo mo dus ÍGcndi, et infttumentum logicum eft illud, quod habet vim manifcttandi ignotum quomodocáüq; id faciat, cumq; id folum conucniat cum omni proprieta 1e Defniuont, Diuihioni, et Argumcnta tion!, hactria propriéeiunt inilrumcn à logica non plura,nec pauciora. Concl. 1 Scoti q. 2. lib. 1 1 rierem quam tenet. Tat.q1.przamblegice,& Symmulifl ^Difpur. 1. De infteumenis [ciendis s. 1. quO gargumentationem, vel d omnes . Et quantiim fpe&at ad a(fignaf dam rauoné modi fciendi,feu inftruméti logici probatur brcuiter y quia. vt docet . Scot;4.d.1 . q.2. fignificata vocabulorum, probare nó poflumus,fed oportet ea (ups . ponere ex comuni víuloquéziü, vt apud logicos nomine modi fciendi.con(ucui; intelligi via di(tin&é cognofcédi Moduoq anté confusé cognofcebatur, vndé inftru, mentum Íciendi à Summul. cóiter dcfinis. tur,quod fit oratio manifeflatiua alicus ius ignoti, per quod excluduntur voces.  limpliccs, et incomplexa quia (a fficiens, tcs non (unt ad explicandam rem diltin, &é et explicité,fcd ranrum contus fn ficanbergo abíq. fufficienti rationc Aur &ores prim (cnt. nimis coarétant rone. inftrumenti logici, fcu modi fciendi, vt. folum ab illis orationibus participetur ». ua habent vim mamiífc(tandi, ignoti per. E: aüienem, et mimis ampliant Autores  3 cnc. dum volunt cam conuenite etiam nem s vocibus fimplicibus& quibufunquein e D T" tentionibus logicis., T WE 3 Dendé probatur exe amisvne denomeninflrumenti deductumett,nà  in eis non (olum appellatur inftrumentüs, feu modus conficiendi artesactum illa tia difpolirio, (eu applicatio snatet €x qua immediare  rcfaliat ariefactu 2 fed ad quamlibet parcé artefa&ti feorfiae   facicndam datur euam quor. et facilétalis parscfficiatunfedquianom  ità cernitur modus rc&é operádi in qua libet minutiffima parte arcefacti efficié dà, ncc certum inftrumentá illi cortefpOs  : det, fed in pricipalioribuspartibusilliuss  ita hac proportione teruata logici nomerr : modi. (ciendi non reítringunt ad folam DELI S atére(ü ientifica cognirió, i ampliant pt ie i rt nd; ifi tentrones. logicales, fed tribuunt illud incipalioribus quibuídam intentioni« u$,.f. Definitioni Diuifioni,& Apees ; pectcec e generalia quedam infira menta (ctendi, in quibus clucet vis manis fcftandi ignotum, vndé proxime ;& ims. mediate ditigunt intelle dorm ed rauonibus ; ac proinde fpeciali moda   Que. I. Quid, e) qunwplew fitinftrum.feiendi.. 183 €onuenit eiscfIc veritatisoftentuas, Hinc facilé probatur altera pars con clufionis,quod tria tantüm fint inít rumé ta logica: Deliaicio, Diuifio, Arguméta tio; nam vt difcurrit Tatar. Modus (cié di cft oratio manifeftatiua ignou hoc au tem, vel eft complcxü, velincóplexum,(i fucrit coóplexum; man;feflatur per argu mentationé;fi veró incóplexum, vel igno ramus cffcntiamn, et banc explicat defini tio, vel partes cius, et has manife ftat diui o,vt v. g.in homine fi cffentiam igno res,manifeftatur hac definitione efi ani mal rationale,fi ignores partes cius,ma nifeftantur hac diuifione Hominis alía pars efl animasalia corpus, et fiignores propriam pa ffionem, Qua de illo praedi. catür, dicendo bomo : rifibilis, mani feftatur per hanc argamentationc Qme animal rationale eji vifibile, omnisbo to cfl animal rationale, ergo omnis bo» amo efl vifibilis, ergo ficut nullum aliud datur ignotum, quod manifcflctur, ita nullus alius datur modus fciendi,qui ma nifcilet . Tum 2. quia et fi aliz intentio ncs logicalesconducant ad cognitionem rerum acquirendam, et intclicétum iu uent iníuis operationibus ; tamen pro ximé, et immediaté id non efficiunt ; (ed mediantubus illis tribus,ergo illa tria pro prie funcinftrumeria logica, et ad ca re duci dcdent cztera, quz ad modum fcié di quoquomodo pertinent. 4 Viaterea numerus hc cernarius nó potcft rationabiliter augeri, ncc minui ; €rgo initruméta logica n funr plura, nec pauciora sribus;probatur aflumprü, non potcft io primisaugeri addendo Ix cfolu. tioncm ; vt inflrumcntum ab illis tibus cendiftinétum, nam re(olutio fa pe (2. gius cum Diuifione coincidit, nar diui  dendo reioluimus » et reducinuus rem in. fua principia, vnde et Arift. in progem. Phy: Rcloiutjonem appellatdiuijoncm tcX.3« Pofjerius autem eX. bis nota. fiut. elementayG. principia idu bac diutz., «ieioluunt;interóum cuam coin»,  MdRani Dbutigne t De iid pe ., quando nimirum reloluimus dcfi niédo monftrádo;dcfin &do quide ial ecuas iniunvin iuapria T oweqo P s i cipia definientía, demonflrando vero, cli pcr demonftrationem à poftceriori, feu à figno;qua dici foler Methodus refoluti ua,cffectum refoluentes caufam inueni mus cx Acerb.lib. j.9.q.Perip.q. 1. Nec debet augeri addendo Énanciationem cá Auería,quia de ratione enunciat! onis, vt ficscft táàtum enunciare vnü dealio', non autem manifcflare ignotá, in quo confi». ftit ratio modi fciendi ; vode fecundum quod eft propofitio, nó neceffario affert rcs notiorcsícd folum id evenit, quando coincidit cum definitione, aut diuifiones vt cum dicimus bomo efl animal rationa lejbominis alia pars efl animasalia cor pus quo cafa enunciauo manifeftat igno tum Don rationc (ui,/ed definitionis,vel diuifionis,que in ea continerur crgo ená ciatio,vt ic,non cft modus fciendi códi ftin&lusà ceteris, quia per eam abfolute profercur vnum de alio, fed nullo modo oftéditur veritas illins;quod per enuncia tionem afferitur: N ec demum augeri de bet addédo Methodum,fcu ordincm fer vándum in fcienujs tradendis, quamuis enim hic ordo maximé iuuct m&is dirc &ionem,valdeque condtcat ad ícientia rum acqu/fitioncm,nam ordo confufio« nem climinat ab intelle&u, nó ob id ad dendyus cít y vt infirum;entum ab illis ttje bus condiftip&um, fed y'otius dici debet illorum communis qüzdam rc&ta. difpo fiio, vt bcne dirigant cognitionem no flram,g :ta probatur; nullum inftrumé tum ad fuum onus ztüaan oi priug fit rc&é difpofitum, et accommodatü Kos E be pe o cte ern obtufa, fcd prit sad cotem acuitur,non, vumur calamo ad fcribendü nili prius ak, tcmperaro; et fane acumen boc in fecus. ri, et calamo gon eft ipftrumentum . fün&um à (ccori .& calamo » fed. Lt difpofitio quzdam neceffaria ad inftru Werl » vi bene fum n ünusexciceat à at Methodus  et erc » cie j Susi li ur wlis difrolitio cómup us inftru VUPTPIIME ERU. D icf Be beca EMESE "ct ^ 176 priiis fed diretliuii in aliquo atíu, exté dendo nomen, quia tamen atius,in quo dirigit, no eft nifi pen,rdeo logica roprié nà eft prac icayfed |peculatiua . | been explicatur conclu(io,ná co gaitio pra&ica poteft (umilaté, pro no titia ./. cuiufcunque operationiscontin quete (it eccoris capax, fiue pra&i ci,fiue [pecalatiui, et non eft puré cócem platiua naturz proprij obiecti (cd etiam cffc&rix illius, et (ic Logica dici potett fcientia pra&tica,nam fcientia Logica nó fiftic in hoc ; vt tantum cognofcamus na guram fyllogi(mi, fed tradit regulas, et cepta illum ce&é cóficiend:;(ed quia Pocos inficit ad notitiam practicà pro prié didam,fed effe debet directiua pra. xis,nimirum operis ab ele&ione penden tis, et quod (it capax erroris pradtici, ac proinde imputabilis ad laudeas, vel vitu perium, ideà propri loquédo logica nó e(t practica;fed (peculatiuayquia ip(a di  rigit actus intelle&us, ne contingit in eis falíitas, qui eft error (peculatiuus, et totus cius finis e(t veritas,& fcire,nó aüt operari, nam non (olum cognitio natura fyllog;fmi,verum et illius conftructio ett propter (cire,& Logica efficit inlttumen tà (ciendi, non vt operemur; led vt re&té cognofcamus; Etvcmodo ab(tineamus ab ca conccrtationc, an opcratio intelle étus dici poffit. praxis, de quo inferius loc.cit. hoc omncs fateri cenentur, p li cct aus intelle&us in ordine ad bonita tcm moralem dire&us rationem praxis habere poffit 5. t& quatenus dirigitur in ordinc ad veritaté,non habet rónem pra Xis, quia tunc fimis illius dircctionis. cft veritas,& non opusmodo lozica dirigit operacioaem iptelle&us,nó vt participat itaté moralem à voluntate cóicatam, fed vc verfatur circa verum, qp eft pto rium intclle&us, et hoceft przcipuum mentum, cui hac innititur (cntétia, $7 At refpondent contrarij, et prefer cim Aucría cit. parum refecre,quod cogni tio fpeculariua, que dirigitur per Logi cam, fiftat in contemplatione veritatis. Nam ipía Logica nó fiftit in contempla tione yeritatis de ipfo (uo obic&o, (cd ordinatur ad illud efficiendum ; atque graria (ai,& n": feipfam. Et Queflio Proem.de Natura Logica. adco non eft propter. feipfam, et pratia fui, in quo có(ttit ratio (centi pra&tie cz, illa autem cognitio e(t fpeculatiua s t liftit in contemplatione veritatisde  uo obie&o, quod conftidetac, et ficeft quando dixit Arift. (peculatiuz finis eft veritas, pra&t;ca opus,non intellexit de finc ope rationis diredtz, (ed dc fineipliu(metca, . gnitionis, quz dicitur fpeculatiua, vel   ^ ractica, ee quód fpeculariua ita co gnoe is veritacem (ur obie&i, vt alio veritas tem non dirigat ex modo cogaof(cendi, Jf. precipiendo, et dictando de obic&to cognito faciendo,alioquin nó rret mere «ogno(ciciuá., et ommn:no non fillécet in notitia veritatis, fed opératiua fortt', et pra&ica . Tota hac refpontio falíz inni» titur intelligentiz nature cognitionis practica, et (peculatiuzfallum tiqurdem cít qualécunq; ordinem ad opus.fLiétiam  exiahere à ratione (cienuz. fpeculati ug, et ita in fimplici, et nuda cótempla tonc ut obicéti fi(Lere dcbere,vt nequa Jue ad illius effc&tionem ditigere pof 15q0d P. Didacusq.6.proeem:& Compl.   manifelto demonttrantexempló, Geómetria namq; Aftrologia, et Mathema tic& (cicntig fpeculatiuae (unc, &tamen non eft contra Lei sdb aliquid ri,nimirum triágülü, (pha ram; aut finta iin; opus etiam numerandi, vel  meníurandi fpeótatad illas, &Ctamen eas nó extrahit à ratione fpeculatiuz, nó ilia raione, niti quia horam inttrumentoráü conftru&io ordinatur ad coguitioné ve ritatis, neque per illam intendunt (ciéciae huiufmodi opus ipfum fa&um, fed veri tatem,crgo cum Logica nó folum omnia ordinet ad cognitionem veritatis,(ed ip fum opus,quod dirigit, cognitio veritatis fit,plane ordo talis ad opus à ratione (cie Liz (peculatiug! ipfam mon extrahet ; Et hac de cauía etiam propter (eipfam di cetur, et non proprer aliud, quia etia dirigat inopus,tamen in hac ipfa actuali dircctione, immo, et cffc&ionc oper et non intendit opus, vt (ic, (edyveritaters. Poncius ctiam difp. 2. Log, q.8 n. 85. hanc probationem inficiatur,& ait facilé folui poffe dicendo, quod licet finis pro»  en fit [Gientia realis, eov fpeculatiaa, e frt, xi mus pra&ticz fit opos,non veritas, tamé "wetitas potcft efle finis eius remotus, et fic in propofito dici poterit Logicà effe pra&icam;quia licet remoté ad veritatem Ordinctur, proximé támen ordinatur ad . opus .f.ad confe&ionem fyllogifmi,& a . Tioram inftromenrorum fciédi,quod fuf  ficit, vt abfoluté, et fimpliciter practica ^. dicatur; quod enim : » dinetaradveritátem cognoícendam im 5": pertinens eft ad Logicam (inquit) nàm Uo ffcamrium ordinaretur, 8^ Ddin vii irse UE deis VN fa. hoc opus ylterius or fc.etlentiali ereà fclentiattadens" modum ill  ""wiitodic fet fjxttülua i cii net! de fa . Aio Medici ' tande memoriz,& difponendi caput inor » quie trádit modum recupe dire ad acuendum ingenium dicitur fpe «ulaiiua licet recuperatio memotiz, et acumen intelle&us ordinentur. ad'ícié tias habendaz; Ád illud de Mathematiea, oa: docet conficete wiangulum,& came "ett fpeculatiua;ait aon e(le practicá, quia nori oftendit adazquaté, qnomodo trian "gulus fieri poflit, (i ebim fic oftenderet, plané practica non foret, Hinc tandem n. 87. ipfe probat conclufionem, quod Logica non flt pra&ica, ied fpeculatiaa. iia in omnibus eius partibus dirigit 4 15 intellectus ; non autem actum alte "rius potentie ab intelle&u ; quz. (ola eft tpraxis,vt docet Scot.q. 4. Prolog. Hac stamen fua ratio parümvalet, quia vcl fal. fum, vel faltim dubium aflumit ; quod .f, mulla operatio intelle&us dici poffit pra is, oppofitum namq. probabilius cít, vt infrà patebit difj».1 2. q» f, art. 1. et tenet etiam Ponciusi pfe difp.cit.n. 80. et ide "libenter ab hac ratione abflinmus;qtio  wq; infra melius declaretur; Quare pre ftat adhibere rationem à nobis adductá, "qua non eft ità facilis (olurionis, vt Pon €ius arbitratur ; fenfus namq, illius axio matis, quod finis fpeculatiuz (ic veritas,  practice veró opus;verus, et gcnuinus cfl, quem vcrba ipfa prefcferunt, non autem quem ipfe commifcitur, nempe quod fj mis per fe imentus à fpeculatiua ett. veri ta5, p'ra&ticz yeró opusbonum in genere n.oris, vel attis ; et (1 interdü (peculatiua opus attingit aut practica veritatem, id e(Ie meré per accidens, et propter aliud nam fpeculatiua opus attingit, vt v. g. ift propofito logica b logifmum, non nift graua veritatis, vndé illud a(fumit pro medio, non autem pro fine à fc intento ; fic A ftalogia docct conficere,& conficit fi/herà materialem ad eum modum, quo Cotlos effe inter (e difpotitos exiftimat; .tamen quia hoc opus non propter fc conm ficit, fed in ordine ad veritatem aflequem dà de fitu, et moribus Orbium, nó amit tit rationem (peculatiue; C)10d aüt (ub  dit de Medicina di(ponere caput ad acué& dum ingenium, et arte lignaria fcamni confc&iua, quod ordinari poteft ad ve ricacis ftudium fedendo fuper ipfum, val dé eftabs re noftra ; quis enim non videt fy!logifmum opus cffe magis aptum pro veritate a(íequeada,quá (it camnum ? et quo pa&o fieri potett, vt (camnü per (e efTentialiter ordinctur ad acqui fitionem fcientiarum, vt ipfe (üpponit? nonne hac eft ridicula fuppofitio? fic pariter quis non videt', quado Medicina remedia cra dit memori recaacerandz, et difponen di caput ad Maciqun ingeni, finem ab ipfa per (z intentum effe capitis purgatio nem, acquifitionem verà fcientrarum, et vetitatis mer&yer accidens ad ipfam at tincre? non ergo exempla illa ad rem fa ciuntncque ronem noftram labcfactaat, Deniq: omninà falfum eft, quod aicbat hic Au&or Mathematicam mon adequa t& docere, quomodo triangulus fieri pof? fit, imó vmcus Mathematicg [copus cft docere modum formandrhutufmodi fi i mathematicas, vt videri pot apud uclid, quod fi Mathematica id adzqua té non docet, debebat hic Auctor £:cul tatem a(lignare, qua plenéid doceat.   $8 Iu oppotitum obijcies r.precipuü "oppofitz (ent.fundamentum, Habitus di rigcos aCtiones voluntatis elt practicus, ergo et habitus dirigens actiones intelle étus. Nec valet ncgire paritatem;eo quia optrauo volunraus eft praxis, nó apera "tio 1ntellcétus. Hac namquc aon ctt fufficicns ratio, vc iile babitu dicatur practi cus, ifle fpeculaciuus, quia prudeücia cft habitas praéticus, et cum hit omni dire Griua virtutum, etiam dirigit operattoncs : aliquas 498  : Qusflio Proem.de Natura Logis. 5. aliquas intelle&us, qui ad virtutes perti» nentergo quod Logica dirigat operatio $ intclle&us, non obftat, quominus fit Ius pra&tica Nec ctiam dicere valet, operationcs intelle&us, vt à prudétia di rc&as, habere ratione praxis, quia vt fic; pendent ab ele&ione voluntatis,& süt capaces erroris practict, ac proinde im tabiles in gcnere aioris, nó auteq ira fc habere,vt dirigaatur a Logica,quia nó cadunt fub dircétione Logica, niát vc süc capaccs erroris (peculatiut f. faliicau s et idcó non (unt praxes ; (cd mera fpecula tiones ..Nà conira vrget,Valquez,quod etiam in operibus Logicz principium e(t electio, fi quidem liberé fiufic, € volütas mouet intclIc&ü ad (uos acts, ficut ce teras potentias ergo Logica vcr ett fcié tia practica a&iua, vt pocé qui verfacar €itca opcra,cnius ptiaci pii ett eleGuo . Refp. quicquid fit de prima folutione, quz pendet cx alia difficultate, an opcra tio intellectus poffit habere rónem pra xis (vidczur .n.habere poffe quarenus be né, yel malé moraliter ficri po: ) de qua Anferius fuo loco.fecüdamn folutioné om ninà (arisfacere pro aegarionc paritacis . Et impugnatio Vafquez, quamuis apud Mautitiü alicuius ni inomenti,eam 4n.adducit,& nó foluit, ità tanien friuola eft, vt ctiam Coplur. aduertunt, quod fi uid probat, probat quoque nullam eife cientià (peculatiua, ficuidé omnes actus cuiu(cung; (cientia fiunt, vel Gltim fieri poflunt à noftro intelle&u libet, et me dia motionc yol(icatis cum igitur ait A rift.6, Met, c.1. (cientià acturam verfaci circa ca,quor( principii cft clcé&tio,in tell:git de operationibus, quibus per. fe conucnit procedere ab ele&ionc, et rales   re ' funt,actioncs virtucis moralis,omnes .n, tales aux font actuseliciti ; aut (a'tim im perati à voluntate at operationiBus in tcileétus,vr à e dirigumur mere p accidés cóueni libertas, (cü volütatis im periá, quia antecedenrer ad qüsmcunque  Nolütatis operationé po: intcilectus erra rc in fuis actibus,& per rcsulss, quastra it Logica dirigi, et ideó actus eius, qua tenus à Logica dirigürur, no funt praxes. $ccü 4o cbijciunc rauones ex Aurcol. uia Logica e(t dc obiecto operabili, et r2À ilie vetíatur modo opcrabili, et yt vocan compoflitiuo,& non meré (pe culabi!, et re(olutorio,non.n.contempla tuc tancum mitacam deliaitionis et argu menrationis/ezd traditregulas, et przce prabcoé ila conftruendi, X&huic argamento inatitur Ouuisd.loc. cit, Tum 2« quia agit de operationibus intelle&us, | quarenus illius sütnaturg,vtbemd,vclma le&cri poffint, et radit modá,quobené fiant,ac detegit vitiayqua cótingere pof»  (uutinexercitio tar, arqui lec propria fant (cientiz pra&ice Tam 1:2 b €liciunrur à Logica, quomodo ficri de beat definitio  enunciatio jf£yHc 750g er oGÁmui   Ac. noníuat propterfolam verias co»gnitionem, vt ibi fi (tamus, fed ex natura fua refc runtur ad v(um.vt definitiones et ne ercorc faciamus. Tii 4. Logica et ha bitusnontantum cogaituus, fedét ope FaEinuE vndé djuidApc ie e pe vul i tem,fcd omnis ralis babirus aducus,  Tum $. habitus fpeculatiuus ef M UR fe 1.Met.cz.(cd Logicanoneftpropter  fejfed propteraliasciencias. Tü quia .tunceffet nobilior (cientijs pra&ici$ d,tamen falíum ett, quiajipía eít de ente, E m E. tonisiilz deentereali, patet cófeq.quia fpcculatiua quzliber nobilior eft qua «ung; practicaex 1. Met, c, 2. Tum de mum, quia Logica nó d fy girarfjeruiaton (ed eam ridicog z ergo (altum exhac parte pra&icacft, $9 Re(p. ad primum vtiq; dire&ioné Ad o pertinere, hinc tamé nó fequi Jure r pra&ticam,co quia in ipfamet di 1 onc,imó et operatione non quzrit y E veritatem, omnis namque Logica di, ioad veritaré redté indagadamordinatur, ditectio veró pra&ica non ordina tur, ad hoc vt re&é cogno(camus, fed vt boni efficiamur, vt verbis ex preffis docet Arift. 2. Ethic.c.2. «nde modus cópofiti uus Logicz diucr.us ett ab co,quo vtütur practicz . Ad 2. Logica agit de operatio nibus intellcétus, quatenus bené vel male fieri poflunt (peculatiué, non pra&ticé,& dztegit etiam vitia fpeculatiua, que in ip fis contingere potfunt ; propriu n autem. fcicntiz practica cft dareregulasad cui tàn" "v ?  ied  "bw tn fit fcienia realis, e» [peculatiusveArtV.  179 tandam prauitatem in gencre moris, qua kesnon hast regne logicales, qua folum: ^ .. dantut ad fügandam ignorantiam; neque modus przceptiuus eft proprius. (ci enti a&ticz, nifi ordinctur ad alium finem, q ad veritatem. Ad s. dicitur adhuc fite re in ipfa veritatis contemplatione, quia ipfemet v(us inftrumentorum logjcorá ad hoc inferuic, vt fciamus, non vt boni: efliciamur;& cendit ad fugand&ignoran tíam,non prauitatem,vel errorem prati. €i contra regnla$.prudentiasvelartis. Ad 4.cui pra (estim innititur Arriaga cit.falsü: eft Logicádoc&, dequa hic ct fermo attingere opcrationé, nam ipfa folum cft dire&tiua operationtim y illasaucem face ze directas [pe&at ad alias. facultates. au .xilio logicz vtentis,vt patet eX 2. et 3.are et quando eciam cliceret operationé di rectam, non poflet adhuc dici inrigote: a&ica, quia nomdirigeret praxim, fed: in ordinead veritatem, quod eft muriüs: fciéniiz fpeculatiue,non pradtica;Logi cavéro vtens quia eft effectrixoperis y indüit racioné attis, et dici pót habere ra tionem pra&ici, quacenus eft operatiua j: fpecülatiui veró,quia opus ipsü;quod ef ficit,cft fpeculatioynon praxis, Ad 5.nom probat,quod non fit fpeculatium, fed fo Jain, non fit fpeculatiuz principalis, fedi potius miniftra,& inftrumiétalis, Ad €. titt. ibi loquitur def atiuis prin Epio nein gica, et verü | Gimem fpeculatiuam efe practica no: ltliorem;fi now cx obie&o, faltim ex mo: do procedcodi circa illud; &cinboc fenfu: Logica dici poteft nobilior pra&icis. Ad: nup Logica etiá (y llogtfrmios pra&i cos, fei ihitatione veti prudentia: auceay e qr d d xetlariuas ; bac igitur, et alia: jue addücit;& folait Ant. And. ét. folum. ptobaor, quod: Logica habet poni practico, at quia omnis i fta dire o àdfpec um ordinatur, et ad re &btandiss fpctulitionis opos  limpli et equ Aman t € paret adiquafd& Ari PO EO f ^ Dené,v ire polis Lio fed zv eft habitos pradti ait logici nófolü confidetare dcbcce ge« nerationé f yllogifinorü,ver ü, &faciédii potétciamhabere,& alias fimiles: qf vcro: 6.Mct.c.r.fpeculatiuá diuidit in Mathe maticá, Phyficam, et Metaphyticá,nul lam logice mentióneth faciens,vel locu tus cft de (pcculatiuis principalibüs, irr. ter quas logicanon eft, vcl ipfam jubinz tellexic fub iecundo mcbro, cum fit pars Philofophiz. Ad hunc ettamarticalü de qualitate logicz fpectat qua ftiuncula il la, an (it (cientia communis, quam quid difficultate vacat, breuibus rcfoluit ; Gor q.2.vniuerf.dicés, qubd eft (cientia communis comunicate nimirü vfus, et ap deesse S omgiut ue in ca tractáturg unt omnibus a pplicabifia facultatibus, et fic logica cft (cientia cómunis quoad Omnes partes ;. verum tamen cft Topica peculiari ratione dici communem quate nus nimirum locos quofdam a:guendi' Communes tradit idiTeréhter ad quod.  libetptobandum applicabiles . De ueceffitate € vtilirate Logica 5, eiufque partitione. 4 60 y Ogicamad omnes (cientías, et fa ^. LL ortrateseffe perutilem nemo da: bitat,id enim o(tentam varicítts appel: htiones& encomia;illüd pcefertim apud" omnes rcceptiffimum, quod eft. frs ar tium»jcientia [cientiarum:» ad'oninium Metbodorum principia viam: babens 5 fed Wueaba com fit cons,& is nondefuerint;quifimpliciter, et abfoluceeffe Rieceflariam dixerüt ad alias Íciebittas qnomodocunqüc comparandas etiam'impetfc&o.modO, quos fequitue Arauxo 1. Met.q. 3;arr, 3, Galleg, hic co: trou. r. Blanchodifp, 3: e&t 3. et Amics. trac. 1.q. 2,dubizxar 3.cócl.6. Frequés ta. men, et communis opirió veterum y. Kecentiorum dittinguit ; et ait non effe fimplicitet nece(lacid ad alias ital yt: cunq; cóparandas; partiali nimirüm:, et immpcriedté;palam enimeft;quód feiée cám partialem,,i.actum'alíquem fciétis ficum pót quis: elicece'in quorti (alo Jurine Garry v. confes Vo in. EpO RPCTTRREERUETNT TEM ^ 9$ c nece(fariam, problemata athematica cfle certa;, vt (1 ab us aqualia demas, ua: remanét, zqualia ; manifeftum etiam cft alias | S RIA finc logica imperfc&o quodam £nodo acquiri poffe, tà quia ante logicae Sinpucntioncm extiverunt. fcientia natura lis,& Philofophi ; tunrquia modo vide mus multosin Theologíayiure, et alijs fa cultatibus cognitionem quádam fuper ficiaiem,& imperfc&am «oníequi fine logica. Vcrüm ad eas totaliter,& perfe €&c acquirendas afferunt efie fimpliciter neccilariam, non enim quis poteft per fc&té (cieniiam aliquam comparare, nifi fciat conclufiones omnes rcfolaere vfque ad prima principia, cogrofcatque boni zatem 1llationum,ncce(litatem, et códi« tioncs przmiffatü, deceptioncs, quz cir €a cas folent contingere, et alia plura,que fola logica artificialis docet ; Tum etiam uia nullü vidimus ab(que logica in alijs ienti js confumatum euafiffe;cum tame folius Dialectice: du&u ab(. alio magi ftro plures fciétias multi comparauenint. Hinc Arift. i.Phyf.c. 3.1. Met. 8. et 22. et alibi fzpe teítatur veteres Philofo phos ob Draleé&ticz ignorantiam in mul tos, et turpcs fuiffe prolap(os errores ; et Plato 7.de Kepub.ait, spe fibile eft in telicum fine diale(lica exatli vtm ali: attingere, crgo logica ad alias fcié tias toialiter,& perfe Qté acquirendas cft fimpliciter neceííaria; Ia tenent Cóp!ut, edifj.1.q.7.Sanch.lib. 1.4.2. Didac. difp. 2,9.1 Ioan.dc S. Tho. q.1.ait. a. Maius $244 Auer(a qy 1, fec. 4. Morifan, olog,$.Rocchus q«4. proeem. Tolet. |o J. Ruuius q. 1.& citat pro hac (ent, Jamblic. epift. ad Sofipatr. Alexand. in  grolog.Topic.D.Tho, opafc. $8. et 7o. Acgid.1. Foft.Albert.trac.1.Leg.c.3.   61 Dicendumtamen cft Logicam artí f$«ialem (de hac enim cft queftio ) nequa. . «uam ncceflariam eflc fimpliciter,& ab folutà ad acqui(itionem aliarum (cien tiarum ; et Probatur quia, vt cx perientia 'docei, et muki Thcologiam acquirunt ns ciuile, et Pontificium cum nulla, aut faltim cognitione regularum logi. parua taliü. Quod vcro inquit comimunis opi nio hos nó acquirere facultates illas totas liter, et pfcó&e, ideoque adillas fic rendas timpliciter neceffariam céferi de bere ; Sané id non probat neceffitatem logicz fimpliciterad illas fcientias com» parandas;íed ncceffitatem fecundü quid, et ex loppofitione, illud enimdicitur ne ceffarium fimpliciter, et abfoluté ad ali quem finem, (ine quo finis abfolute obti neri non poteft ; illud dicitur neceffariü fecundum quid, et ex fuppofitione, ine quo,licét finis abíoluté poffit obxineri,. non tamen certo aliquo modo, v. g. non £qué commodé,nó zqué facile,nó " €itó quare neccífitas ifta potius (pe&at. ad modum acquifitionis quàm ad fübftá. tiam finis obtinendam; Cü igitur abíque. logica abfolute poffint aliz facultates ob. tineri, eius neceflitas ad carü acquifitionem fimpliciter nócrit,& ab(oluta fed tantü fecundum quid,& ex fnppofitioney nam quód aqué dedic per De fine I ncerinequeanr, pertinetad mos  Bica obti dum acquifitionis,no ad fubftantiá finis. Cofirmatur exemplo, nam ad [oec ^ anima neceffarius (impliciter eft ftatus Chriftianus,hic autem duplex eft,laicalis. vnus,rclizioíusalter, et quidem reli adhibendo longe tutius, Wat t: €x boc inferre oom valet. ftatum giolum e(le fimpliciter i& ad ani-ma (;lutemjita cx lo diáte perfedié, et ae iens acquirantur non bene infertur eius necef fitas fimpliciter, et abfoluta ad illas ac«quirendas, Tandem quod pertinct adacmo-. diiose finis tátum boc, vel illo acquir itur.hie finis; aee B Tm ca me«de enugDon bene eeníctur neceflariü fimplis   citet ad acquificioné illius finis, (cd'tantitsr quid;& ex (uppofitione, cum nópertincat ad (ubftantia acquifitionis tius fed. tantnm ad modjii(cd Logica ex opinione cói allata non pertimet ad (übítantiam ac». quifiiouis aliarum fcientiarü, (cd uin ad. modum,vt . f.rotaliter,& perfc&é acqui. ranturyergo Logica nó cft aim. pucipen adilasacquirendas. In oppoiitum obijcies Prim, pro-. bádo, g, fit neceffaria &mpliciter ad alias ^0 DBewilliatt es oecefitate Loplea /€Avt.VT. //& fcientia eriám in effe imperfe&o eft vere fcientia, ficut animal iinpertectum cft ve ram animal, fed non pót comparari veca fcientia (ine Logica, veta enim fcientia habetur per demonftrationem,& hac pec Logicam arsificialé. Tum 2. quia nullus hibet veram (cientiam;nih (ciat illam re foluere vue ad prirtia principia ex Aci. 1. Poft.c. 1. Sed (ine Logica nullus fcit re folaere etià imperte&é. Tum 3. ad fcien tiam requiritur euidentia illationis «i. cp . cognofcamus euidenter conclulioné in "ferri ex praemiflis, atqui fola Logicado «cet,quando conclufio inferatur ex princi ;pijs: Tum 4.quia licer quis ex lumine na 'turali a(lentiri: poffit vni, vel alteri .con clufiont proxima principis lumine.ntu 'r& notis,ille taméa(Ten(íus ron eft (cienti "ficustine certitudine confequentize, quia "euam in prima figura potcft error cótin  gere, vnde nemo certus eft fe non errare "fine iliqua reflexione, quód feraaucric re gulis bonejconfequentiz, quas docet Lo icà artificialis Tum demü quia ipfa cft "modus fciendi 2.Met. 1j. Refp.per folam "Logicam dotar cancel pofle aliquam " demonftrationem, quia in fcientijs fant "alique conclufiones ita proximé inniten 'tes principijs lumine naturali notis, ex ibus adeó euidenter fequitur conclu fio, vt explicatis terminis conficiantur 'abfq. difficultate tales demonftrationes. "Ad 2. io (cientijs aliqua refolutio in pri "ma priticipia,& aliqua illatio confequcen  tiz c(fc potéft ita per (e nota; vt fine arte "poffit attingi certe, et ab(que formidine. " Ad 5 naturale laré, ficut propria virtute "fc excédit ad a(sentüm principiorü, ita ad vnam, vel alterá concluíionem principijs " proxiimà fe excendere po '€greras veró remotiores vtiq. fc extédere "ncquit,nili ex.arte, et magna reflcxione. 1 Adqasgligbeiutuodi mer ra !proximà ionixis primis principijs haberi nó po (fe certitudine coiequentig (ine ar. ^téj& réflexione, nametiam(i in aliquo 'modo primsx figura pollet error conun gere » inprimotamen con(zquencia eft prorfus infalibilis,& neceilaria. Ad s. : (olum conferre ad facilé, et per : iti: neart2,ad . /$i1  A  61 Secüdoobijcies écontrá, logicam. $ artificialem nulio prorías modo clic uc» P o. cetlariam ad aliarum fCiétiari acquificia 7 nem, nam ad fcientiam Nuo (unc nccce(ie ria, et quod ad fint principla perfe nota, quibus przbeacor alTenfüs 5. et vrex illis . Cetta deducatur coficlufio; fedad primü fu ficit lume naturale;& ctiam ad (ccun $6 dam;nam neceffitas conícquentuas euam Kt fundatur in principijs per fe notis, f. dict dc oinni;& dici de nullo. Tuma.lielfet (UR nece(faria,maximé id e(fet proptec defi nitiones,& diuifioncs, (cd quxlibe: (cié tia habet fuas definitiones, diuifiones, ergo. Tum 3. nam quiíque percipit,nuas recté intelligat ex obiecto, cui operatio cóformatur,yel nó,& fciétia qualibet co gno(cit fuum obiectum Tum 4 quia fi cft nccelfatia ad alias (ci&tias (a!tiin. pcr fecté acquirendas, pati ratione neccílaria forctad Ícipsá perfecté acquirendam, quod impotlibile videwur. Tü 5 «quia fal tim ad practicas (cienuias non videtur ne ice(farià nam practice (olum rc[piciunt tcctitudinem operis, non autem ipfam "indagationem veritatis, vnde tolum indi nt prudentia,velarte, Tum demü quia itus naturalis non datur ad (implici 'ter poffe, fed ad facilius poflc, crgo liae Legicaartificiali poterit etiam. perfecte intellectus confequi. alias (cicntias, licet cum maiori difficultate . x Ref]. pet illud probari folum lumen 'naturale extendi pofscad vnam, vclalte ram conciutionem ptrincij»js per fe notis proximá ; ad caeteras tamca remotiores cxtendi ncquit (inc arte, et rcfl :xi05c ad regulasartis, et in iftis neccílicas contc "ree non poteft certó cops ici tne ogica. Ad 1. licet (cienuig. paraculares habcant definitiones ; et diuifjoncs cer tis materijs applicatas, illarum tamcn boni tas,.& certiuudo cx preceptis logicis de definitione, et diurtionedigno(ci dcbet . Ad 3.paict ex di&isare 2. in fol. ad pri 1.um, Ad 4. concedimus Jogicam ciiam libi effe neceífariam,ficut lum, quod elt . medii ncceilariü ad quodlibet videndü, « €fl.cuà libi ipfi neceilarit vt videatur, c revera logica, ibimet, infciuit: per oppli atio n€ Yoius parus ad aliam, nà illa pars, qua a$i o agit de terminis (implicibus ad dire ionem prima operationis accinés, iudac ád cognitionem alterius partis, qua agit de enunciatione, et attinct ad dire&tioné fccunde, et hzc pars ipfa iuuat ad illam, qua agit de difcurfu, et tora ip(a Logica ruditer, et imperfect rradita in in(titu tionibus pro Tyronibus eft necellaria ad feipsá poítca perte&té tradédam, et pro dignitate . Ad 5. licer id. gratis concedat Joan. de s. Thom. id tà admittendum nó eftjquia pra&icz quamplures (cientificé rocedunt, et (uas demon(trationes có Dcesoidiléhim ex hoc capite Logica indigent. Ad o.ncgatur conícq.quia licet femel;atq. iterum poffimus bené operari in aliqua materiajX pet logicam natura Jem, et naturz lumen circa noftras ope rationes rcfle&ere,id tamé no poteft fic ti (emper, et in qualibet mareria fine regu lis artis. Dices, ergo ad fciétias (altim fic acquitendas, .(. perfecte, erit [implicitet nece (Taria. Neg.confeq. 1mó.e(t implican tia in adic&to,l y.n. fic pertinet ad modum acquirendi (cientias,non ad (ub(lantia,& íádcó nom re&é infertur indé nece ffitas logice fimpliciter,quia (inc log:ca acqui ri poteft aliqua fcientia quoad fubftan tiam babitus, nam hoc fit per quamlibet demonítirationem, (cd tantum neccíTicas fccundum quid, et ex (uppofitione, vt de £latarum ci in conclutione probanda . De partitione Logicz ( quz crat altera pars huiusarticuli) varij extant mo di dicendi. Tatar.q. 1. proaem. Logicam iur in veterem, et nouam; vetus cít 3lla, quz de partibus argamentationis tá propinquis, quàm remotis tta&at, noua, quz cítde argumentatione ipía, ciufque p fübie&iuis. Maurit.q.3. vniucrí. Logicamfecernit in eam portienem;que eli de partibus incegrancibus iniogiad, et cóople&itur libros pradicabiliuim, prae dicam.& Periher. et in illam 1 que e(t de partibus fübie&tiuis. Conimb. cum alijs Auctoribus patlim in prooem. Log. (e. cant Logicam ia tres partes (um ta diui fionc ex paricobicdti, in cam, quz cá dc detinicione,in cam, quz de diurfione, et ancam, quz agit de dilcu: (ü iuxca nume Aum initcuuieatorum tribus operation ^ Queftio Proam.de Natura Logica. ^ | bus intelle&us de(eruientium? |... 4 Dicendum tamen, quàd Logica infe, '& in totalatitudinc fua in duas diuidi de bet principes partes, in quaráü vna deda  ftrumento (ciendi, in cóijagaturin altera de (pecicb", et partibus f(ubicétiuis eius, et prima pars fübdiuidi potett in illà, in ua de principijs,liue eflendi, (iuc.cogno Ícendi modi fciendi in.cói agatur,& in il lam,qua tractet de affectionibus cius, wt fic; fecunda etíamübdiuidi poteft iuxta.  numeri (pecierum modi íciendi,qua ftanciores faltim ad quas caeterz reduci. potlunr, tres recenferi folent, definitio, diuifio& argumétatio. Ratio huius pat. titionis facile deducitur fupponédo,quod :qR fcientia diuiditur, débet primo diuidi án partes principales,.nó autem in minus jede » lle veró (unt partes principa es in (cientta, quz per fe, :& dire&é ad illius (cientig rexruram,& integritaté (pe   «t &propterfecxpetuntur,€ nonoms  ninó.in ordine ad aliud, feu ad aliam par tem, alioquin cum illa con(titueret vnam partem principalem, nó auté in fe talis ef fet; fed (ilogica contexeretur sr totam ambiti fuum; vtique traétatus de inftru mento (ciendi in coi dire&té,& per fe in ftirueretur tractádo dceius principijs.&c. pallionibus,& propter Íe expeteretur, ti militer cractatus de ipccietuipliMMerg /&c. maior oftéditur exemplo, namTib.r., et 1. Phy(non conftiruunt part tin «&am principale à ceteris lib. Phyf. licet inillis deprincipijs agatur;in iftis de pa[ fionibuscarporis nacuralis,non alia certé irarionesnifi quia omncs ordinátur ad co gnitionem corporis naturalis in cói ; Mi nor patct, quia quilibet tra&atus dire&té petüineret ad Logic confiderarioné,nec 'vnu$ ita alteri D er pina »vt ne quaquam propter (c expecercturj ná ma« teria tradita in v jue, digna. foret propria, et iari colidcratione, ctiam przciío ordinewnius adalium. . 64 At fi fermo fit dc Logica Arift.hec in duas diuidi debet principales partcs,im quancu:n jrima agitur def;llogifmo, in altera de f pecicbus.eius » illa conuinebit libros praedicabil:ü, praedicaméta. l'crihe et Knot ifta libros loft, Top. i& Elenche Flstio huius partitionis eft;quia lib. pre dicam. et Perilier.non propter fe ex pecü tur, fed iri gratiám proríus [yllogitau in Cói, ergo nó poflunt conftituere partcm palem.fed cü lib.Prior. vbi.de ipfo conftituent quod pariter eft de. (ecunda dicendum: Adliuc tamemparies eiulmo di principales in alias minorcs fecari pol funt; prima in duas, in cam f. qua ei de principijs inte rantibus (yllog;fmumyque adhuc (ubdiuiditur; vel cnim tunc. princi iia remota; et fie elt liber praedicam. cut. in(craic liber icab. vel (ünt propin: qua,& fic cft liber: Periher. et inea, qua eft de quidditatc, et affe&ionibus ipfius fyllogi(mi in coi,& hic sü libri Prior. Al teta vcro diuiditur. in trc$ mimorces partes: tiaru us ít. carum attributis (umusacturi, et cx ibi iuxta tres fpecies [yllogimi nam vel € démonfttatio,. et ita habentur lib. Poft. vcl fyilogifmus probabilis, et fic habéur: fylcgiino agitur. vnam parié principale Denccéfiitdtt eo onltate Logica Me.   383 lib. Topic. vel deceptorius, et fic habene tut lib.Elench. qui difcuríus integer col ligitur ex Doét. 1. Frior.q.2. Nos quam uis Logicam intota latitudine fua ad i4 miam prolixitatem cuitandam contexere non intendamus, quia tamen ampliorem contcxerc volumus;quàm reliquerit Arif. altius initium; Difp. peremus; nimirum ab ipfo infi rumento fciendi in cómuni;paus latim poftca. de(cendédo otdincm ipfius Arft.capiemus. Aliasqua(dam difficuls ficultates de vnitate Logic ; fubalternas tione ; &c. quia non (unt. Logica pecue liares; fed alijs quoque fcientijs commue nes, hic libenter miffas facimus, et víq.ad Pott.lib.differrimus ad Difp. de (cientias nam ibi de vnitate habituum,fubalterna tione fcientiarum, alijíq; communibus dicendis facilé patebit. carum rcíolutio ». De modis, fest inflrumentis [ciendi .. | Oft Qua[l. Proam..merito primum locum pofcit bac Difputatio; c .m. modus fciendisfeuinflrumétum cognofcendi Statutum fit obie£tis Logica plané binc Logica debet incipere, »t ab initio exatiam pre mittat. jut obie£ii cognitionem s Dic autem non folum de modo [cien » di in communi agemus » fed: ctiam ad quadam imfirumenta. particu laria défcendemus, ad eenimirum,quorum notitia Lad i pet fie ad cete  vorum captum, et je babentvelut clauicula qu&damrad alia aperienda .. Quid, &z quotupléx fii modus y. feu in rumentun. fciendi 1t p E natura inftrument: Logici, q? D modus fciendi; sor ipe tionibus varié.Jóquütar AnGtores; Zaba tel. in (uis lib. de meibdsperoni que: fequitur. Faber T heor; 16: cótendit uonc ;&n (ciendi etie. vim illáuiua, . Soro lib.z.fumm. c; 4: Auerfa q. 4.Log.  fe&:1. Complot. in przamb. ad fumme. Cafil.ibid. c. 1. et eft cóis opinio Sümue  liftarum, qui rYodum (ciendi defüriiüt, qe  eft crario manifeflatíua alicuins 1  Alij dene pehcaodü (emdiiore igütys eser S wiriena aer c ignotu ind quo qu iue  reponi le ERU Wodirmisüiliti iraq dfolum dicaturápfttument dese em Compladif proe i, quod babet vim nouficádí igno .. Hincidé numero infttamentorum. foflicere ad inítrimentum logicü ; quod .nam Au&orcs prima (encentia folà are  tum ex noto. A ij mitius: uiunc: rs ir ieang dt e mg ué gomentationem inftrumentum logicum : odo; ita appellant, &&cam pracipué, qua ett in: ma  gicorumvani eroni fun: modi dicendis matcria neceffaria, qualis cft dcmonflra tio,hzc .n. parit (cieniam proprié dicta, vndé in toto rigore meretur nomen in firumenu (ciendi . Auct.2, fent. licet mas Ior pars corum tria afiignent in(irumenta logica,Dcfinitionem, Diuifionem,& Ar gumentationé, tamenaliqui hunc pume ' minuere agsreffi funt fubftrahendo diuifionem, «o quia nó fit ab alijs int cu mcniis condiftintdts, ità Hurtad.diíp. 19, fc&.6.Valliusinit. Poft. q.1.cap. 5. et fuit fent. Algazcl.im (ua Logica, Al1) € contra numceto ternátio non contenti addiderüt Reíolutionem, qua cft progretius à par« ticularibus ad vpiuceiríalia;à pofterioribus ad priora jità Euflrat.in (ua prafat.fuper 2. Poft. Ammon. füper proagm | Porph. Damafc. c. 1. fuz Phyf. Alj addiderunt enunciationcm, vr Auetf.cit.& quamplu ics methodum, fumendo methodum pro ordinc,qui in fcientijs obferuari debet, vt diítin&é tradantur, et fineconfufione. Au&orcsdeniq. 3. fent. lati fimé vfürpan tcs modum fíciendi appellantj inftrumCta logica omnes fecundas intentiones, de quibus logica tratar, fiquidem omnes il. lz (ant aliquo modo veritatis oftenfiuz, et conducunt ad dircctionem operationü intellc&us,qui eft vnicus logica finis, ità Complur. loc. vlt.cit, ..à Dicendum eft, quod licét flri&iffi mé loquendo de modo fciendi, et intra mento logico fola argumentauo poflit dici modus (ciendi, v: porté qua fola ex noto ignotum manifeftat pcr vim illati vam ; X illum fusé (umendo sin tocar extcnfionem,quam poteft habere ; om mcs (ccundz inienioncs logicae dici pot fini initrumenta fciendi, .1. rcété cogno Ácendi, vt poté qvac omnes fuot aliquo modo veritatis oflenfinz, et intellcotus dircétiuz, tamen proptié loquendo mo us Ícicndi, et infttumentum logicum cft illud, quod habet vim manifcitandi i quomodocágq; 1d faciat, cum; id folum o t €um omni proprieta 1e Defniuont, Diuihioni;& Argumcnta 1ioni, hactria propriéeiunt inftrumen ta logica non plura,ne pauciora.Concl.. Scoti q. 2« lib. 1. Fricrem quam tenet Tát 2. pizamplegiczyi Symaalila   fcfiandi ignotum; vndé JDifpur. I. De infteumentis fiendis. «7 omnes . Et quantum fpe&at ad a(fignati dam ration€ modi fciendi,feu inftruméti logici probatur brcuiter, quia. vt docet, Scot.4.d.1 . q.2. fignificata vocabulorum, probarc nó poflumus,fed oportet ea (ups . onere ex comuni víuloquétiü, vc apud. gicos nomine. modi fciendi.con(ucuit intelligi via di(tin&té cognofcédi id, quo anté confusé cognofcebatur, vndé inftru, mentum Íciendi à Summul. cóiter dcfiüis tar,quod fit oratio manifeflatia. alicus ius ignoti, per quod excluduntur voces. . limpliccs, et incomplexz quia füfficien tcs non (unt ad explicandam rem diftin». &é et cxplicité,fcd rantum coníusé fig ficant;ergo abíq. fufficienti ratione. Aut &ores prima (ent. nimis coaré&tant ron. inftrumenti logici, fcu modi fciendi, vt. folum ab illis orationibus participetur » es habent vim manifeflandi, ignotü pe illaienem, et nimis ampliant Auctores. 3. fent dum volunt cam conuenite etiam vocibus fimplicibus,& quibufcunquein  tentionibus logicis. e^ 3 Dendé probatur exemplo amis,vne de nomen infirumenti deductum elt, nà in eis nof (olum appellatur inftrumentiüs, feu modus conficicndiartefactum illa | tiara difpolitio, (eu Agi atia ine i (edad quamibes jac ue ERA ed ad. qua t patté artefa&ti [corfi cic» daten RD E et facilé talis pars cfficiaturjfc ità ccrnitur modus tcd operádi in qua libet minutiffima parte artefacti eficié da, ncc certum inftrumentá illi correfpOs dei, fed in pricipalioribus partibus jlliass ita liac proportione teruata logici nomerr fodi fciendi mon re(tringunt ad folam argumentationem, vel demonflrationé y qe cft vltima dilpolitio, ex quaimme ampliant ad minuti ffimas quafcu tentrones. logicales, fed tribui hid p quibuídam intentionis u$,.f. Definition Diuifioni,& Argum& tationi, quia (unt generalia quedam infra. menta (ciendi, in quibus clucet vis marii mcdiaté ditigunt intellectum in (nis opes gauonibus ; ac proinde fpeciali moda. 3 €on . y D j quia nom  até rc(ultat ícientifica cognifió, neque Ximé;&ims  DECENT EE VA Poe ups MON NN AER | Duafi.I. uid, &) quouples fit inffrum.ciendi.   183 €onuenit eiscíle veritatisoftentuas, Hinc facilé probatur altera pars con clufionis,quod tria tantüm fint inítrumé ta logica, Definitio, Diuifio, Arguméta tio; nam vt difcurrit Tatar. Modus Ícié di cft oratio manifcftatiua ignoti hoc au tem, vel eft complcxü, velincóplcxum,f(i erit cóplexum; manifcftatur. per argu mentationé;fi veró incóplexum, vel igno ramus cífcntiam, et hanc explicat defini tio, vel partes cius, et has manifeftat diui fio,vt v.g.in homine fi cflentiam igno res,manifeftatur hac definitione efi ani mal rationale,fi ignores partes cius,ma nifeftantur hac diuifione Hominis alia pars efl animasalia corpus, et fiignores propriam pa ffionem, qua de illo praedi. catur, dicendo bomo e(d rifibilis, mani feftatur per hanc argumentationc Qnine animal rationale efi rifibile, omntsbo to cfl animal rationale, ergo omnis bo mo efl vifibilis, ergo ficut nullum aliud datur ignotum, quod manifcflctur, ita nullus alius datur modus fciendi,qui ma nifctlet, Tum a. quia et hializ intentio ncs logicales conducant ad cognitionem rerum acquirendam, et intelicétum iu. uent iníuis operationibus, tamen pro» ximé, et immediate id non efficiunt (ed mediantibus illis tribus,ergo illa tria pro prié funcinfirumerita logica, et ad ca re duci dcdent catera, qua ad modum (cié di quoquomodo pertinent. 4 Viaterea numerus hic cernarius nó poteftrationabiliter augeri, ncc minui ; €&rgo intlruméta logica nó funt plura, nec pauciora sribus;probatur affumptü, non poteft io primisaugeri addendo X: cfolu. tioncm ; vt influmcntum ab illis tibus cendiftinétum, nam re(olutio fzpe (2 gius cum Diuifione coincidir, nar diui . dendo retoluimus » et reducinius rem in fua principia, vnde et Arift. in Phy(: Rcioiutjonem appellat diui(joncm tcx. 3 Pofjerius autem €x. hi5 mota. fiut elementayG principia 1s) bac dut. rmt yixcloluuntjinterdum cuam coin». n Dcfinitioney& io dehnnum cipia definientía, demonflrando vero, cl per demonftrationcm à poftcriori, feu à figno;quz dici folet Methodas refoluti ua,cffectam refoluentes caufam inucni mus ex Acerb.lib. 5.9.9. Perip.q. 1. Nec debet augeri addendo Énünciationem cá Auería,quia de rationc enunciat; onis, vt fic;eft tàtum enunciare vnü dealio', non autem manifcftare ignotü, in quo confi. ftit ratio modi fciendi, vnde fecundum quod efl propofitio, nó neceffario affert Ies notiores,ícd folum id evenit, quando coincidit cum definitione, aut diuifiones vt cum dicimus bomo efl animal rationa leybominis alia pars eft animasalia cor p's quo cafa enunciauo manifeftat igno tum Don rationc (ui,/ed definitionis,vel diuifionis,que in ea continetur crgo en& ciatio,vt f;c,non cft modus fciendi códi ftincusà ceteris, quia per eam abfolute profertur vnum de alio, fed nullo modo oftéditur veritas illins;quod per enuncia tionem afferitur: Nec demum augeri de bet addédo Methodum,fcu ordincm fer vándum in fcienujs tradendis, quamuis cnim hic ordo maximé iuuet mé&is dire &ionem,valdeque condtcat ad ícientia rum acqu/fitioncm,nam ordo confufios nem climinat ab iptelle&u, nó ob id ad dendus cít y vt infirumentum abillis ttje bus condiftin&um, fcd y'otius dici debet illorum communis qüz dam re&ta difpo fiio, vt bene dirigant cognitionem no flram,g ra probatur; nu]lum inftrumé. tum ad fuum gnünus epus sib priug fit rc&é difpofitum, et accommodat y Minacimnt fecuri ad fcindendum, £i et obtufa, fcd prit sad cotcm acuitur,non, vuniur calamo ad fcribend ü,nità prius ak; temperato, et fane acumen boc in fecus. r1, et calamo pon efl ipftrumentum die fun&ium à (cori,. et calamo, fed eff difpofitio quedam necelfaria ad inftru rd vi bene fuum vx €À  ceat s. 4t Methodus, et erdo cftfruilis qu diliolio. VAR Mes nitionc joári Peg dieron [: amdcd pa c dada omnia ordinaté tenetur faccreone confuse fitumentum diftin&um ab illis . $ Atneque dcbet minut hic numerus, mon.n. minui potc(t (ubtrahendo Argu teniationem,quia ad dirigendü diícur fum plané cfficacius inftrumcntum exco gitarincquit ; et licet. inter argumenta tionis fpccics demonflratio dignior fit, ac praecipua, atque ideo per excelléciam 'foleat appellari modus (ciendi ex. Arift, 1. Poft. c.3. non camen ipía (ola abíoluté loquendo dici dcbet in(irunicnium logi €um, et modus fciendi, quia hic nonacci pimus nomen fcientig in rigore,(ed fuse vt inflrumeütum fciendi idem (onet, cognoícendi. Nec minui potelt (ubtra hendo Definitionem, trum quia ad cx pli candas rerum quidditates, et earundem grojtictares inueniendas ex cómuni om niü (eniu maximé confert; (à quia Acift. ipfe 1.de An.8.& 1. Met. 48. inter inftru m&a cognofcendi eá connumerat fimul cuni demonftrauone,& 6. 1opic.c. 1. 3.ait definitioriem facere, vt cognoíca tur [obítantia quod repetit 2. Poit. ca.2. INec demum minui poteft fubtrahendo diuiionem, tü quia Aritt.1. dc An.tex, E Methodos, .i. inftruméta cogno endi (imul cum demontiratione coniü git diuiionem; tum quia de Íe patet, quá ium dijuifio iuuet ad di(linctos conceptus rérum « fformandos, ad difcerocd ü quid affiimari«cl negari debcar; in.Ó tanta cft €fficacitàs ciug i veritate u an; fc landa, vt Ariftai. Priorum [edt. 2.63. cam ap ptllauctit paruam quamdam iyllogifini uculày& veluu anbecillé lyflogitaiüg tandem in diffolucodis d; facultatibus, et rebusdeclarand:s in dübinm. verxend bus nil fcqucocus vumur;quam diuitio 3c,& diltinctionc,erzo cü caam diulio. fit manifcttariua »goou y ibter inftzua.€ tà logica ip(a quo;jue ctt computanda. . Saluuntur obieliones . 6 TN oppofituro obijcitur 1. quod fola.,. A argumcnrario (it modus (ciendi, et infltumeniu; logicumyoà omne infiru Ancntuum pos aba cse noto ad ignotam ntrinfec e includit vim illati Wi fcd d Bnitio j& diuifio non includunt. vimyíeg &atio,crgo &c.min.. : donis, fiuc a Difput.1. De Inflrumentis fciendi. patet,mai.probatur,tum ex sinh pne facultatis logicaslogica.n. dicitur à logos «Là ratione, et di(curíu, ende ipfa eft fa  cultas di(caríiua,ergo ipftrumenta logi : Ca, vt vcre talia dicantur, debent include  re di(curíum à noto ad igaotum ; tü etià ex ipfa ratione aíTignata modi fciendinà ti in hoc fita eft,v: fit oratio manitettari ua ignoti, neceffarió illationem includit, nam nihil ignotum ex notis notum reddi tur, nifi bencficio illauonis ; et hoc eft. vuicü fumdamétü Zab.lib.3. de Meth. c. 73X Fabr.cit:Quod cófirmari potet au orit. Aci qui 1. Poft. 1. et 1. Topic. 10.6. Ethic. 3. 1. R et. 2. loquens de inftru mentis (ciendi meminit ci (yllogifini,& . indn&ionis, et plan non (uflficicnter 1. Pott.1. probaret omnem doctrinam fieri ex przexiftenti cognitione, co quod fiat fyllogifio,& inductioney& cex.33. dum probat deficiente fenfu deficere omnem. fcientiam illius fen(ibilis, quia noname plius fit indu&io, et demonftrato, De.  mum ft de ratione modi (crendi focet, vt. fit iznoti manifeftatimus quomodocune queyunc etiam tcraini,& voces fimplis   €cs infltumenta logica forent appelladas. €ü nobis aliquid (ignifigent,& declarents. prios :gnorabamus ; et fi quis dices rct alicui Indias e(Te, quas 1fte nunquam. vidit, foret talís oratio modus fciendi s quia cfiet manifcftatiua alicuiusignoti . Relp.negando maiorem, ncque .n. hic fumere debemusinftramencum logicum ad libicum Zabarcl. (ed iuxta communem. lo;uendi modum, quo víi funt veteres. Sunmulifiz:, pro. medio aptoad mani» fcftandum j xov liue id fiat via illae. 10.modo;quo fen(u nomine initruméu vius eft yr yen 1.Met.48. vbi definitionem appcllat inftrumentü y, quo omnes fcienug vuntur ; ad primam, probationei maioris logica dicitur fcien. tía rationalis, quia ctt dire&tiua rationis. inompnibus actibus luis, vndé contidera re tenetur. inftrumenta dire&tiua. cuiufz cumque operarionis. intelle&us,, et non: tantum diícurfus, verü quia inter omnes. adus,dilcuríus eft diguror, ab.ifto aGtu logica dicta cft fcientia diícurtiua. (ame p'à denominatione à nobiliori ; adalterá.   Quaf.1. Quid,ey quotuplex fit inftrum.fciendi. pe ncgator abfoluté non po( c ignotum fieri notum, nifi via, iliatio nis, nam ficri potcft componédo pcr dc finitionem, et refoluendo per. diui(ioné . Ad Confirm. fi Aritt. ibi non meminit de finitionis,& diu:fionis, meminit alibi, et 1. Poft.tex.1, loquitur de doctrina difcur fina vt patet ex tpfo cótextu, et tex. 55. loquitur de obicdto complexo ignoto, vtique manifeftatur per diícursü . Ad A d teram Confirm. eft de róne modi (ciédi, vt manifcftet ignotum nó quomodocüq ; fed diftincte,& explicité, et ideo nomi nà, et voccs dici nequeunt infltumenta logica, quia rem notificant confuse tan tum; et implicité, vt docuit Arift.in pro cm. Pbyf .qua etism ratione eratio illa, quod Indiz reperiantur, et alize confimi lcs nequeunt dici inftrum&ta (ciendi,quia rem confusé folum, et indiftin&é figni ficant, vndé enunciationé abíoluté (s ptam bac ratione cxclufimus à numero inflramentorum log:corum, 7 Secundó, obijcitur, quod definitio fit in(trumepncü Logicum,nam fi cf fciintttumeniü à demonftratione diftin &um;logica non hiberet vnü (ubic&um ncc confequentcr c(fet vna, quia defiai tio nó potcft ad [yllogilinum reduci, qui eft adzquatum logicz obie&um, Dcin dé quando fuerit claré cognita natura ho minis,hec definitio animal rationale nó erit modus fciendi, fiquidemtunc non monifeítat ignotum . Tandem in(trumé tum dcbet diftingui à finesad quem ordi natur,íed dcfinitio non diftinguitur ab il la cognitionc,quz eft finis eius, quia defi nitio cft (implex quidditacis rei intuitus, neqoe alia cognitio (equitur ad illum in tuitum, ratione cujus fit in ntum : Immó hac rationc Bianc. lib. 4. diale&. inftit. (c&. vlt. negat vniuerfaliter Def. Diuif. et Apes cífe inftru pu logi Ca;quia potius funt opera ipfius logica ivre 1. in Logica abfoluté confi derata in toto ambitu fuo, non fyllogi( müfed inflrumentü (ciendi. efle adzqua ein » Ad 2. idcm argumentü có fici poffetcontra argumentationem, non manifcítet ignotum illi, qui iam e. (cebat, dicendum itaque 10d licét dci. nitro non mauifeftct ignotum ei, qui tany claré dcfiniti naturam agnouit, camen ex natura (ia cft manifetartoa, et hoc fuf ficit;ad rationem modi fciendi. Ad 3. ide ctiam argumentum vrgeri potcft contra argamentationem, q» nó dift:nguator 2b iplamet notitia difcur i;ua,at.jue 4deó c(Te nequeat in(trumentum cius; vt vrgcbac dc fa&to Blanc. cit. itaq; refjodet Amic. trac.vlt, Log.q.6. dub. 1. dupliciter. defi nitionem pofle dici infrumentum fciédi, primo rel pe&u ipíius (ciencig,& ità cer tum cft non e(le inflramentü, quia cífet inftrumentum (ui ipfis, qaia per defini tionem non habemus aliam fcientia, Lu cognitionem quidditatis,quz cft ipti íli  ma definitio. Secundó,vt fit in(trumencáü rc(pc&u quidditaus cogniti, et irá bené dicitur inftrumentü, et fic intclleótus cft principaleagens, cognitio dcfinitiua ef inflrumentü, quo apprchendit obicirü y ficuc manus dicitur inftrumentü corpo ris,quia per cam aliquid apprchédit . Sed hzc reípoofio non fatisfacicnon.n.obic &um,fed cognitio re&a obiecti ett fias inlLruméti logici, ergo malé cóccdit dc. finitionem e(le inftruentü obie&i cuf, non aüt coguitionis. Quad (i dicat, cia Obiectum,quarenus rccte cognitum, tt& tui pofle finem lcg:ci inftrumenii ; hoc nihil eft,cum .a.cíic cognitum in obiccto nihil ceale dicat, nifi cognitionem tpsà » vt ad illud terminatam, plané dicere dc finiionem effe in(tcumcotu:n obicdti quatenus cogniti, eft idem, quod atkere re effc inftrumentum cognitionis 1puus atque ita redit integra d fficulcas . 8 Potius ergo dicendum, quod dcfiai tio, ficut etiam diuifi», et argumentatio poffunt (umi dapliciter, vcl tormaliter,  vel obie&iué,'primo modo funt ipfünet | actus definiendi,diuidendi, arguendi; fz cundo modo (ünt obie&a, quz. per hos a&us menti obuct(antur,cogaofcit. n.n« tellectus per et precepta bonc &«c. et fic cognoicit, dum fit, diuidendum, &c. et hoc odo fumpta przcipué habent rümein inllcü menti logici,vt Tice o P RUN A LAU C E d icam in(lructus Sy dAldadd. dH E Auería (e&. 2. conceptus .n. obic&inus €(t,qui dirigit a&tum poftea cliciendum, ficut.n.quilibet artif. x, vt opus fuü re&é efficiat, prius illad mente praconcipit, Qu fit c fliciendü cogitando regulas, recepta rale opus efficiendi, fic intel lectus,vt rete definiat  difcurat &c. có fiderat regulas, et przceptà definitionis, et diícurfus, et virtute huius notitiz, et conceptus obic&tiuty qui in propofito eft di(cur(us regulatus, vel definitio efficit fübindé actualem difcurfum, vel dcfiai tionem, 1n propofito itaque licét defioi tio formaliter fümpta non dittinguatur à notitia ipfa quiddiratis, obie&iué tamen fümpta diftinguitur, faltim quoad modü cífendi, ficut diltingui folet res obie&iué concepta à feipía,vt ex ttit realiter à par  terci, et hac fola diftin&io fufficit ad (al uanda, quz cunque dicuntur de cognitio ne dicigibili, et inftrumento dircétiuo, et per hoc patet ad inftantiam Blanc.for maliter fumpta fünt opera logicz, (ed Obic&tiué (unt inftrumenta . Sed dices, definitio, et areumétatio (ic fumpta pro Conceptu obie&iuo rei efficiédz nó (unt, nifi Idea, et cxéplar definitionis atualis, et diícurtus, at idea non dicitur ihftrumé tum,funt n. caufz dittin&z idcalis, et inttramentalis, et domus in méce Archi te&i non folet dici inftrumentam zditi cádis(ed tale dicitur malleus,fecuris, &c. ergo hoc modo infpc&a definitio nequit dici inftrumentum, ep. ideam in logi Ca habere rationem ilt raméti, fic ctt pac ratio de alijs actibus fa&iuis, et logi €a quia in illis cum exerceantur per actus " trapfcuntes habcotür infl rumenta. cxtet majquz proprié tali no:inc noncupatur, gica cum exerceatur per actus 1m manentes, et opus cius dirigibite fit co gnitio iptelle&iua, nil altud habct, quod ita proprie fortiti poffit rarionem inftra menti dircétiui, quàm ipfammet ideam Operisfacicndi,   ^ 9 Tcrtió obijcitur, quod diuifio non fit inftrumentü logicum ; tum quia 1. de  An.tex, E.hibetor, quód omnis ratio,vel cit dcfinitio;aut demóftcatio, et 1.Mct. 5. omnis difciplina, aut efl pec dcaion Türationcm,aut per definitione; tui quia  Difp. I. De Infrume ntis fciendi. 2, Poft.in principio proponésPhilof.nnz meiíi quzrttioniü (cientialium, tanrüqua tuor cnumetar,an fir,quid (ic, &c. nullam faciens mentionem de quotuplex fit ; er« go fruftra fingitur Methodus ifta diftin Ga ad (atisfaciendum illi queetito, tü de» nique quia idé cogaofcimus per hanc de finitionem bomo eft dnrmal rationale, et per diuifionem eiufdem in partes Me taphyficas, ergo diuitio non elt inflru mentium coadiftinétumà definitione . Refp. in primis duobus locis Arift.lo qui de cogaitione ipiiusquod quid cft; et ctiám de illa cognicone, quz proprié fcientia appellatur, has namque cogni. tiones maxime azeftimauit vcluci princi palesin qualibet facultate, et in ordine ad iftas, tanquam intlrumenta precipua conftituit definitionem, qua cft genera tiua primae, et demonftrauonem;quz al teram generat, et non allignauit diuifio nem ; quia hzc non cít ita neceffaria, vt dcfiaitio, et demonfítratio ad perfectam tci notitiam aflequendà . Ad alterá de 2. Pofl, Arifl.:bi enumerat tantum illa quae fitaquz pertinent ad remin fe, et infoa communitate infpectam ante diuilionem in plara ; vel quae itum quoruplex res fit reducitur ad quafitit qualis fir, quia fpe cics non funt de e(leatia generis, led ve loti eius accidentia, quia inferiora acci dunt füpetiori. Ad 3.6 interdum per de finiiionem,& diuifionem idem eX primi tut obieétum,id tamen non fit codé mo do,quia definitio componit etfentiá cei quam diuitio refoluit in pattes, differunt ergo illz dus propolitiones non rationc Oobicé&tsfcu rci figaificata:, fed modi fi gnificandi, et mauniteftindi eandem rem, qui diuctíus cfi in definitione; ac diuifio ne;quia primus eft modus compoliciuus, alter diorfiuus,quod (ufficic ad diuertica tem illorum inftrumentorü;quod adhuc magis cxplicabitacinfraq.$. art.1.  10 Quarto detiiim obiJcituc, tp lint plura tribus, nam (icut argamentatio có» muni confenfu inter inftrumenta logica numetatur ; quia mediancibus regulis de ijfatraditis eit api fimum inltrumérum ad ditcétioné dilcurlus, ita patitér cnun xiatio 'tit a i inlrimentua ad. Quefi.I. Ouid,e) quituplex fit inffrum. [ciendi. dire&ionem iudicij, quia et ip(a habet proptias regulss,& pracepta, quitusob feruaus nom n.inus bcne dirigitur iudieiD, quàm regulis argumentationis. feruaiis dirigatur difcurfus. Confirm.quia fi igno rant: naturam hominis dicatur, Hofio cfi anitiai, vcr€ manifcftatur rli. aliquod ignotum, ergo veré cít modus fcicndi . reterea omnes fecunda; intentiones lo pun funt aliquo modo veritatis oflcn ug, et fingulz 1unant. ad. acquircn dam Ícientiam, et dirigendum intel. letum, crgo omnes funt mod; fciendi . Demum Arift.2. Mct.c.vlt. Mcthodum, Ícu modum procedendi in tradendis fcienujs appellauit modum, (ciendi,ergo nonbene «xcluditur . Relp.hzc,& fimilia arguméta proba re dumtaxat inflrumenta [ciendi effe plu ratribus, 11 modus (ciendi latius vforpe tur, et iccundum on.nem exienfioncm pro quacunque noi ma rc&té intelligendi: at non fi proprié fumatur pro cratione manifeflatiua igooti,vnde Ad 1. nó ideó pracisé orgun;entatio ponitur infirumé tum logicüs qvia habet proprias regulas, Quibus dilcurfum dirigit, nà pari rationc, nedum enunciatio, fed ctiam termini fim pliccs inier infirumenta logica. forent con putanda,cum etiam de fübiedto;co pula,& pradicato propriz tradaptur tc» gulg;quibus obíeruatis dirigitur apprché fio in ordine ad iudicii; fed ideó dicitur proprie modus (ciendi, quia maniteftat ignorum,jucd cnüciationi non cOuenit ; qua :alis cft. Ad 2.aiüt Compluc.in pra amb.ad fumn;.negando, quód cnuncia tio cx fc bit mamifettatiua 1gnoti; nam ip faíclum «num de alio enunciat., ad hoc guten, vt vcré manifeflaret rgnotum, dc bcret oít édere Gc cic; licet percalé pro policionemn ati err, quod ramen nó fit peripfausíed perargen«mauoncm . At ità tcl pondenco pl« ne concedo nt de ra tionc infiruméa logici, et nodi tcicndi €lle yim: jrobatiuam,& illauicem, quod tamcp,X ipli neganc. Licendun igiiur, quod enüciàádo vnum de alo, (20, olitio Mtku€ aliquod ignot nrfboamile nob quanton; ic ttciftad dede cft mjapitcfts 189 et explicité quod nó facit propofitio,ni fi vcl comcidar cü definitione (vt eft in exéplo adducto in argumento)vcl cü di uifione, vel per argumentationcm illata fit, cuius propriü a.unus eft manifeftare diflinété,& esplicité ignotum cóoplexü . Ad 3.& 4. concludunt folü o€s intétio ncslogicales,& methodum ipsá effe mo dos ícicndi,,& inflrumenta logica süpto Kicndi modo fecüdum omné extéfioné . inflirumenta prafata: diretlios ni cognitionis deferuiant . Ertum cft cognitionem intelle &iuá per illa inftrumenta dirigi poflc ied aliqua difficultas cft in explicá do, quomodo in ea talis dircétio exerce ri pollit ; nam clari eft talem dire&ioné nó excrceri circa cognitioné in commu ni abftrahécem à recta, et indirecta, fed circa cognitionem in particulari, logica .n. vtens, vt fupra diccbamus,verfatur cir ca particulares difcurfus, et particularia iudicia ; omnis autem a&us cegnitionis particularis, vcl eft actus verus, et rectus, vcl indircétus, et falíus,aut.n.eft confor mis., aut difformis obiccto, nec dari po teft medium,fi cognitio eft recta, et ve ra;iam nonindigct directione, (i verà cft indirecta, et falfaynon poteít ;ipfamet ea dem permanens dirigi,& reta fieri, iudi cium.n.quo hominem effe animal irratio nale afferitur, nullo prorfus modo idem perrhanens poteft fieri verum, fed debet € rente tolli, et oppofitum introduci. non.n.fecundum (c eft capax directionis, et veritatis,& ità vmuerfaliter cft de pro. pofi cionibus necetíarijs; quod fi in con» uüpgenubus poffit mterdur idé iudiciü mutari de vcro in falfum, hoc certé fieri. ncquit, nifi per müationcm obic&i, at. dirigere hoc modo non fpe, ad logi cam, quia ipla non habet vim dir? cognitionem ubtando obicétumsied fos lum mvtádo cogiitioné iplam; Accedit s. quod tolum de ncceülarijs Siam qe logica prafeitim adinucnia efl wr dirigat in co; niienc fcienatica acquirenda «   Autrla indua.Log.q. 34 ect. 7 explicat. : X53 pol ^ b " i9o pofíc dirigibilitatem cQuenirc cognitio niindircétz, et falíz, 6 cuc Theologi in mareria de peccaris. explicare folent in a€tibus nialis priuaucnem bonitatis, et €apacitatem oppolitz rc&titudinis, 1n actu. n.falfo duo confidcrandaiumt. (in | et «quod fit actuscognitionis, et y t indirc&tus, quatenus crgo indircdlus; cit vtique incapax reétitudinis,quarcnus fal(us,cft incajax veritatis)quia arrcétitu do, et fal(itas rc étitudini, et veritau re pugnagts cftq; illi incompoffibilis ; qua tcnus vctó actus ccgnivonss ett, ic fccü dum ipiam cócm rauoné retinet. rcétitu« diis capacitatem, et vt fic eft dirigibilis, reducitur autem hac capacitas ad actum non quidem faciendo, vc idé actus mute tur in vcrum fcd copucrtitur in aliü act ü verum realiter diuer(um, et oppolitum, €onucnpientem tamen cum ilio in rauone Communi cognitionis circa tale obiectis, et tandem (ubdit Aucría hoc gens apu tudinis, et capacitatis fuifle ab Arift. af fignaum $. Met.c: p.22.dum ait Talpam elic capacem viíus, non «quatenus Talpa eft, (cd quatenus animalcít, et hac ra tione dici coccam . UD. 12 Scd hic dicendi modus patitur in primis omnes difficultates, quibus. pre mitur fcntéria Theologorum tencnuum a&unodij, et blafphemiz deberi rcctitu diné sm genus, et ha« rationc clic lerma ' litec malos, quz plané magni iunc póde ris . Deindé £alfitasmaximan: ponit im perfe&ionem in. a&u, fed priutio fccun. dü gcnusnullà dicit impeifcétionem in talier priuato., «t bene Scot. oftendit 1. d.28.q.2.ad 1. nam priuatio vilus. in plà ta cfi quodammodo priuatio cx Arifl. $ Meta. et non importat imperíeétior.é in planta, alioquin priuatio fenübilitaus. lapide, et infnita pertcCtionis in ente €rtato. idctiam facerc, quia lapis, qua fubfiantia,cft capax feníationis, et quod Wib«t ens creatum, quatenus cns,cft capax infinitg perfcéionis, ergo falbtas, et ir. 1c ét udo cognitionis non benc cxplica tur. per priuationem rc&itudinis in. atu: fecundum genus... Ruríus faisó (upponit. Aucría cognitioni intel ética vc fie có : debeti rc&bitud : mjquiaco i Difp.I De Inftrumentis fciendi ^ ^ n gnitio intclleGiuas vt fic, abflrahit à re. Ga, et indircéta, ergo vt fic neutrum ei conuenit, vcl dcebctur, ficut nec animali, vt fic, debetur rationalitas, vel irrationa ) litassquia ab his abftrahit. Confirm.nam: rcpugnat in terminis actui falfo. sm gra. dum gcncericü deberi recticudinem,quam non potefi habere sr fpecificum ; nam fi debetur gradui generico, debetur euam omnibus inferioribus, vel f1 cis omnibus non dcbcetur ; nec debetur gradui co, (cd aliquibus (peciebus illius generis ficut quantitas debetur fubftantiz corpo: rez, non autcmfpirituali, et ideó nó.de betur gradu: generico (ubftanciz: in com muni; alioquin. fi deberetur generi, de« beretur etiam omnibus fpeciebus, Et per hoc patet ad exemplum de Talpa; nam fi Talpz repugnat vifus sin (peciem, falsü erit vilam deberi gradui genericoanima lis, vndé tenendo. Talpam noncarere vis  fu fecundü fpeciem, nO eft fimpliciter cg Cavcl priuata, fed tantum sri quid, fei  fccundü genus, non quod eius generi, .i. animali debeatur vifus, (ed quia ei no re» pugnat; qua doctrina cft Scot. loc.cit. v. bi ait careniiam rationisim boue effe pri uaiionem fecundum quid, quia licet ra tio repugnet boui,qua bos; non repugi tamen aoimab, et ait hanc privationemnihil dicetc impcrfe&tionis in priuato ob. rationcm allatam, ità intelli cft Arift.cit. dum loquitur de Talpa .. : si Refpondeat Auerfa füfficere, quod rectitudo. faltim non repugnet gencri a €tus,licctei non debeatur, quia hoc fuffi cit, vc cognitio intcile&tiua in communi dicatur dirigibilis. Cótra hoc eft;quia.die. rigibilitasab ipío ponitur paffio cognitio.    nis intelle&uua) ergo nom erit mera nom repugnantia, fed tum, et aptitudo. addirigi . Alijproindefatentur dire&ionem vtiq. non deberi a&ibus elicitis nec fecüs dum fpeciem, necsrh genus,. fed:deberi: | aGibus cliciendis, vt (ic enim nensüt re« &i nec errat, í Qwefl, 1T. Quomodo direHlioni inferuiant. erat in potétia obicétiua, vt docet Do&. 3d. 16.q.vn. A. cx Ariít.9. Mer, ergo (i cum exiftit non. potelt idem numero di rigi,crgoneq; cü exiflere poteft, idé .n. numero eft actus elicitus, et eliciendus. 14. Dicendum itaque cognitionem in tellcctinam intantum dici dirigibilem; et dire&ionis capacem, inquantum intcllc Gus cognofcens, et operans poteft diri g5& corrigi tranf: ab a&u falío ad vcrum, Probatur, quia fi hoc modo ex plicetur capacitas directionis in cogni tione, vt .f. re&itudo debeatur potentiz intelle&iuz,non aé&ui cognitioni sfacil limé vitatur difficultas in principio pro polita et vniuerfaliter dcfenditur omné cognitionem, fiue fit de obie&to conüin genti, fiue neceffario cffe dirigibilé, rc &itudinifque capacem, quatenus intelle &us in onihi cognitione mas dirigi,&  emendari .. Accedit, quód quando dici mus fiam logica eife dirigere opcratio nes intellectus, aliud non intelligimus, q intelle&um pet logicam dirigi potíe, et  debere in fuis operationibus, ergo rc&i tudo debetur potentia intclle&iua opc ranti, non ipfi operationi. Denique licet  modus dicendi Aueríz, gy re&itudo de  beatur operationi, fuftineri in illis  contingentibus actibus ( fi tamen dátur, de quo in lib.de An.) qui ijdem numero manentes po(funt de veritate ad faliitaté migrarc,& é contrà ; nullatenus rf (ufti neri poteft de actibus neceffarijs, et alijs contingentibus, ergo vc detur. vniucrfalis rceula, quomodo cognitio inteJle&tiua : fit capax directions, reftat diccre,quod fit capax illius mediaté, non immediate,, le ratione intelle&us dicigibilis, non ra "^tione fuzencitatis, (iue fpecificé. confi. deretur, fiuc generic, Acn cótrarium obijcies, directio, vel. indire&io conuenit inrelle&ui mediate cogaitione,ergo, et dirigibilitas, qaia eft "eadem ratio ; probatur atiumptum, quia tunc intellectus eit rectus,quando eítye rus, indirectus,quando ett tal(us, fedve titas, et fal(itas rminediaté conuenit co  B csevtAc tem ioteliectuis,» veram,vcl falsá.Rur | feruit, m Paodicin medi sinana eo wr 9t ergo etiam immediaté dirigibilis ; Con feq.patet, quia a&usin (übiedto, cui in cít,(upponit potentiam ad ipfum. lte(p. 1, negando parítatem, quia directio, vcl indire&io refpicit a&ü (ccundum, et fumitur immixliaté ex conformitate, vel difformitate ad obicétum, qua fundatac immediaté in a&u, (ed dirigibilitas re fpicit atum primum, et fumitur ex pofit, vcl non poffe elicere aótum re&tü . Ad 2. in atu eft potentia logica ad directio nem, .i. non re antia ad dirigi, fen(u Deus dicite habei potes 2d feaon autem potentia phyfica,feu (ubie Gua, quz dicitur contradictionis, fed hzc in intelle&u folum reperitur, et de potentia ad dirigi in hoc (en(u loquimur in propofito, 15" Sedadhuc vlteriuspro maioti na titia famulatus horum inftrumentorü du bitari (olet,an przfata fingula ioftrumen ta fingulis dc(eruiant operationibus, vel potius equaliter oibus . Pro decifione breuiter dicendü eft, quód licct omnia, et (ingula a(fignata inftruméta oibus, et fingulis inferuiant operationibus, nao và oibus zqualiter famulantur; et quidé pri mum facillime probatur difcartendo per fingula. Definitio enim maxime iuuat ad   primam operationem; pía,n. lante Tité cócipimus e(lentiam pro priam rerü; hinc etiam valet ad directio né (ecundz,cum .n. nos dacat in cogni tionem quidditatis, docct caníequeoter, quz przdicata effenrialia de ip(a eoücia  re debeamus, et quz negare, valet tandé ad dirigendamtertiam, quía.cx cadE de finitione concluduntur illariné propriae paffiones, et atttibuca, et repugoácia ex cluduntur, nam medii demonitrationls, per quod paffioné oftédimus de fubiccto, eft ipfius fabiecti definitio. Diui fio fimi liter tendit ad dire&ionem cuinícunque operationis intelle&us, per diuitioné li ittin&é : Wim ea Cauet edi m X8 Nod wA T  f92: Difpu.L De InWramentis fciendi. ^ E fufficientidiuifione,& preferiim perpul   in(trumentum à coeteris condiftin&uns €her ille arguendi modus, qui diciturdi   vt liquet ex q. przced. (ed potius com lemma,io diui&onc fundatur. Argumcn   munis quz dam conditio, ac veluti cuiuf tatio denique iuuat et ipía omnes,& fin cunq; difpotitio,vt bene (aum munus ge gulas intelleGus operationes, dedifcur(a | rat, et cognitionem dirigar, confequen tcs de fe patct, de iudicio probatur quia   ter non eit cenfendum in(trumentumhli fi interdum intellcétus enunciádo decipi cui certz operationi affixum,fed omnes, tut, tr':buendo .f. praedicati aliquodtei,  et fingulas indifferenter coadiuuans. Q» vcré ei non cóucnit, non melius corri gitur, et in notit iam  cie omm LN Q  t argumentationé; dirig:t étapprchen ; Dlooé quit ad inueniédam períc&am re1 Quodnam borum PA aa um quidditaté non femel vtimur fyllogiímo. fit. perfetlius . 16 Verum quamuis hoctotü verüfit 17 q^ Tiamíi exacta huius quati ine omnia,& fingula hzc inflrumcnta omni Ttisenis fupponeret particula bus, et fingulis famularioperationibus,   ré tractationem de vnoquoq; corü fingil vt probatá eft, nóti omnibus zqualiter  latimy;placuit tamen, et v:ile vifum eft id inferuiunt,fed certum inftrumentü certe   in przrfenti inucftigare, vbi de omnibus operationi eft (pecialiter applicatum, et . promifcue tra&amus,& vnü ad aliud có addictum,& proximé, ac directé ad cam   ferre: Et quidem in primiscertü e(t apud rc&ificandam ordinatur, g» pariter pro   omnes, et ab(q; controuerfiareceptü Di batur difcurrendo per finzula,& fingula | ui(ioné elle imperfc&ius inftrumeniá «e cóferendo fingulisoperauonibus& qui ter s,vc Scotus docuit lib.r. Prior.9.2.vn | dé Definitio quamuis ;uuet,& dirigat fe   de (ola remanet difficultas de Definicio cundd,& terti operationé, vt diximus, ne, et Argumentatiooe. Euftrat. prafat. tfi pcr fe primóà valet ad dire&ioné pri  in2.li. Poít. Balduin.q. 9. Smigl. et alij | mz, quia obie&um propriü prime ope | quamplures tenent Definitioné efle per rationis aflignatur quodquid eft rei ab   fc&tius, nobilius inftrumentü coereris Arift. 3 Met.8.& 3 deAnim,26.&alibi onmibus. Ac Scot. cic Faber. Theor.16. fzpe, (cd verá rei quidditatem noícimus . Zab.Philop.Simp. et Graciromncs afic per definitionem 1.Met.Sum.3. c.i. er rüt argumenrationé przíertim, qua fit in 0 dcfinitio per fe primó valet ad dite   materia neceffaria ; praíti itionís ionem prima operations. Diuil;io at   et fequitur Amic.tract.vlt;q. s. dub. 3. &c licet ét primz.& tertiz operationi de(er   fi ratio, qua id afferit, (it in(ufficiens fun» uiat,fecanda t fpeciali modo adminicu | datur.n.in hoc, quod definitio non fit in latut;quia per diuifioné prefettim digno | ftrumétü refpe&u cognitionis; (cd poti | fcimus,quid affitmádum (it, vel quidnc   refpe&u obie&ti, qua doctrina (uperius pene de re quam inquitimus. Acce   explofa eft q. 1. haius difp.in fol.ad 2,  it, quod (ecunda operat;o cofiflitin af .  Dicendum breuiter cft argumenta » firmatione, vcl nergatione predicati de | tionem,& cam prafcrtim,qua fit in ma Íubicéto, hzcaüt atbrmatio fundatur in. reria ncceffaria,przftare coeteris inftru idcatitate praedicati cum füb:e&to, ficut.  menus logicis, etiam definitiont ipliin negatio in eorum diuerfitate,at per diui» rationc inttruméa .. Concluflo cft Scoti fionem potiflimü deucnimus in notitiá loc.cit.vbi in corpore quzrfiti ait,g» argu huius idenitatis,vel diuerfitatis,erso pe^ mentatio eft modus (ciédi perfcétiffimus | culiari modo deferuitfeconde operatio inter alios,& quod ideo Arift.fecit quafi ni . De Argumentationctandem certum .. totam (uam Logica de argumentationc«  eft apad omnes,quod licet primam,& (c | Probari auté poteft, Tum quia inter in ionem iuui Íe tamen | ftrumenta logica (ola ar. ntatio vim .   gtimó inftituta eft ad di ze&ioné tertig. | probatiuá& illatiuá pofidet,ergo perfe   : i, crimen fit peculiare . Devi modo dirigit ; et manifcitat igno ! d C pw. tum H "TT | ] f   CQuefR. TIT. Quodyam borum fit perfettius. Aü,nam nc g;ri ne juit,quin virtus illatina inmanifeftatione ignoti ex notis maxi "mà habeat energ.á . Tà 2.quia tüc inftru mé cenfetur perfeé&tius in arte quanto illimitatiot eft eius famulatus,& ad!plu Ta deferuire poteft, at argumentatio non folü inferuit dire&ioni difcur(us fed etiá 'fudicij,& apprehéfionis;nam et (i hoc fic cómune fingulis ioftrumentis, quod om nibus,& fingulis operationibus deferuire poflunt,vt patet ex q.preced.negati tame n6 poteft,quin perfectiori modo id cópe tat arpamentationi; fj,n.'intcllectus (alfa opinione dctincatur, (Latin argumétatio ex notis ad ignota procedédo cius erroré couincit. Tü etià cfficaciffima cft ad in ^ueniéda rci eísctia,& coceptü eius quid  diratiuü,cü.n.definitio eft ignota, inue "ftisatur per difcur(am à pofteriori,& me thodum re(olutruá,qua vel eft demóitra tio quia, vel indu&io, vt docet Faber cü Zab.thcor.17.ergo cum definitio ipfa (z pius arguinétatione manifcftccor, plane ' jn ratione inftrumenrilogici  .i. ignoti | manifeftatiut deficiet à demon(lratione « 18 Confültó autem di&um eft in có ' clufione definitionem /n ratione infliu menti logici excedi ab argumentatione, quia fi in ratione cognitionis confidcre ' tür,res écotra fc habet, vnde notatiimus loc.cít.q. t.in fol.ad 2. poffe definitioné, et argamentationem dupliciter fumi, vel 'formaliter pro ipfis a&ibus dcfiniendi ' et argucndi, fcu pro ipfa cognitione dcf nitiua, aut demoftratiua rci., vel obie&i  ue, quo fenfu prafertim induüt. rationé inftruméti logici, vt ibi declaratum ett ; quàuis ergo in ratione inftruméti argumé tatio dcfinirioné excedat, in rationc ta " men cognitionis definitio excellit argu mentationé etiá in materia neceffaria .i. ' cognitio dcfinitiua rei excedit demóflra. tiuam, quod facilé probatur ; Tum quia definitio ex genere füo circa lübftátiam ' rei feines demoodébn circa accidens, eibeec «n. "EDS 'inhzíionem onis cum fübic&o ; ergo cum perfe Gto efsétialis cognitionis ex obiecto for. i méf(uretur, plane ip ratione s LOc case &ior erit de  móíti ia eft circa nobilius obie €um ex genere fuo; Tum etià quia; et et interdü accidat,vt definitio, et demóoftea tio fint circa accidens aliquod, adhac ta men dcfihitio ex genere (uo eft circa ef fentiá,& quidditaté illius accidentis, de monftratio aut circa pa ffioné etus, qua eft pradicatum extra quidditaté exiftés, ergo vniuer!im loquendo defiaitio in ra tione cognitionis (empcr perfectior eft demonftratione. Tá preterca;quia etiáft cótingar,quod definitio, et demonflratio fint circa tdem prorfus obiectum, adhuc perfc&tior erit cognitio definitiua rei v quàm demonflrariua, quia hzc eft cogni tio habita per difcurfum,illa per fimplicé quafi intuitum, ceteris aurem paribus no bilior eft modus attingendi obie&tum fis ne difcut(uyqaà cum di(curfu, qua ratio  ne hic intelligendi modus Dco tcibuitur. Tum demü quia hac catione ait Ariítat. 3.Mct.3. et 7. Mct. 4. quod dicimur ma g's (cireycuin Kcimus, quid fit homo, qu& quando qualis fit; ergo in ratione cogni tionis definitio excedit demon(trationé . 19 Inoppofitü obijcitur 1. quod de finitio etiá in ratione. inftrumenti. pcrfe &ior fitargumécatione, Tum quia illud cft nobilius inftrumentum logicum, ad quód omnia inftramenta logica reducü tur, fed omnia reducürur ad definitione, etiam demonftratio ipfa, vt docet Auer. 1. Poft.com.i]. vbi ait fcientiam terü. per demonf(trationem quzri propter fcientia definitionis; «nde 1.Poft.com. 38.ait tta Gationem 1.Poft. ordinari ad (ccundum librü,vbi agitur dc definitione, eceo de finitio nobilior cft;quia finis nobilior eft his,qua funt ad (inem. Tum dcindc aobi lius eft inftrument ; quod verfatur circa perfc&ius obiectüfcu (cieniam caufat de nob;liori obic&o, fed definitio cft circa fübftantiam,demonftratio circa accidés, ergo &c. Tum tandem quia definitio rem manrfcflat per caufam formalem), et :n trinfccam 3, Met. 5, et 7. M et. j. quac cer  tius ducit in cognitionem., quam caufa efficiens, et extcinfeca per quam proce dit demottratio, nó um cx obiecto, circa qp vet(atur;fed ér ex medio; quo vu tür ad illud mani ü, definitio exce dit demóttrarionó;ita arguit Bald.loc.ci. io Rcfp.  20 Refp.ad r.neg. minorem, nam in logica (ecundum (c coníiderata in tota latitudine (ua de fingulis inftrumétis. pet Íc agitur in ordine ad lingulas operatio ncs intclle&us, vt patet ex dictisq. pro cem. in Logica vero Arift. (quicquid di cat Auer.de quo non curamus) um abeft, vt de demóftrationcagatur inordine ad definitionem, quód pociusomnino é có tra rcs (c habet, nam in 2. Poft. con(ide ratur, vt eft mediam in deimonftratione potiffima,vnde ad cam reduci habet, vc lut parsad totum . Ad 2. Faber cic. ab(o Juté negat definitionem notificare fub (tà tiam, et inquit (ignificare tantü fabítan tiam rci, vnde poftca theor. 17. oftendit fubftantiam nocificari Mcthodo rcefolu tiua,quz vel eft demoftratio quia, vel in du&:o . At malé negat Faber definitioné e(dc notificatiuam, et declaratiuam fub ftantiz rci; tum quia hgc eft aperta Arift. doctrina 6. Top.c.1.& 3. et 7. Met, tum quia 1d ratio cóuincit; nam (1 definitio li  guificat fibttantiam,& etfentiam rei, vt fle coacedir, vtiq. certü cft non fignifi care illam coofasé, et implicité,vt fizaifi catur per nomen definiti, fed clacé,& di funde, vt docet ArtLin proce n. l/hyf. tex. j.ergo illam nocificat et declarat, nà fignificare diftin&té rem ett ipsà declara rc, et noti ficare; X fal(um eft,vt patet ex fupradi&s, rem notificaci non polfe nifi pet illationé, et di(carsü ex noto ad igno tü,& ideo quamu:s concedamus fübítan tiá cei modo illatiuo notificari poffe pec . Methodum refolutiuam, negamus tamea alio modo manifcttari non poffequia de finii»per (implicem velut intuitum (ine di(cacfu quiddicatem rei manifcftat, 21 Potiüs ergo ex di&is occurrendü eft, aliud eife comparare adinuicem defi. nitionem,& demoltrationem in róae co  ici onis,aliud in ratioae intlcamenti,vc nc nozauit Amic.cit.uá (i primo modo cóparentur, negiti ocquit, quin definitio nob;lioc fit deinó(trarione,vcbenc pro  bat argumentum;at nan probat; quód lit perfectior ia rationc inttcaméc, ná per fe&io in(truméti formaliter no attendi tut ex fi»e, vcl obiecto, quia ilioqu: no b.liot e([ct demon(trauio quia demoóiltca CASS Difput.I. De Inflrumentis fciendi . tione propter quid, nà illa (übftzntiá, et e(Tentiam rei manifeltat aec accidés, (ed ficut ratio inftrumenti coiftit infamu latu, et in modo adiuuandi intclle&um in cognitione obie&i, ita ex conditionibus aug&cibus nà perfectionem cognitionis fed vimatiuanté jntelle&ü ad cam ob. tinendam, attend: dcbet perfe&io, et no bilitas logici inftrumenri,cumq; hac vir tus magis eaitcat in demoflracione, quà in definitione, quia in ea visillatiaa coti neutr, ideo in rationc inftruméti ab ea ex ceditur, licet in ratione cogn tionis cxce dar. Ad 3.fal(uire(t definitioné vti caufa formali pro medio,quia ip(a a4 rem ma nifeftandam non procedit via illatiua, imó potius ipfa medium cít in demóftra tionc poti(Tima; dicitur ramen rem noti ficare per cauíam formàlem, et intrinfe cam; pro quáto dcfinitü declarat propo ncn3o partes iotrinfecas quidditatis eus. ob;jcitur € contra, quód nec inratione cognitionis definitio przitet demonftrationi,nam vt.yna coguitio alia exceda: in perfectioncsnó fufficit, vt Gc de nobiltori obicéto,(ed debet circa illud adzquaté veríari, ergo (i demonftratio pariat clarioré, X magis ada quara cogni tionem dc accidentejquàm faciat defini uo dc (ub ftácia, erit perfectior definitio ne,cuá in ratione cogaidonis, et fi fit de ignobiliori obie&o . Accedit,quàd etià 1ntetdü cócingere pote(t vt demóftratio fit circa accidens nobilius, et definitio circa ignobilius, illa nimirum circa intel Ic&ionem,hzc autem circa albedinem, 21 Refp.duplicé effe perfcé&tioné co gnitionis, aliam cffentialé, queartendi tur penes obie&um formalejaccidenta(é alteram, qua attenditur penes conditio nes accidentales cognitionis, pencs.nimi rum inten(ion&claritatem, certitudiné » &c.& vtique cótingere pote(l,vt vna co uitio lat perfectior alia e(fenttaliter, et imperfectior accidétaliter; (ic dicemus. cognitionem confufam fubftarige impct fc&ioré eife diftin&a accidentis; (ic igi tur in propofito,ctiamli defiaicio rei ume pe » tamé quia e fuo verfacurcirca perte&tius obic&um, quà. demonítratio, scperíccüdü ípecié cam e€xcc » Quafi IP. De Definitquid fit, €) quouplex.edri.T. 105 eXcederet,& folá in quibufdá accidenta. libus conditionibus excederetur ab ca, t do&ttinacíl Scoti 2.d. 3. q.9. &tra ita fuit ab Arift. 1. de part. animal. c. j vbi ait melius effe fecüdü effentia, et fpe €ié de diuinis, et caeleftibus rcbus tenué cognitionem habere,quàm de corruptibi libus magnam, et perfectam fecundum Códirioncs accidétales. Ad aliud dicimus id cucmte per accidens, per fe tamen, et ex c luo definitio in rationc cogni tionis perfe&ior eft demontirauone ; aia definitio eft circa quidditatem rei, demonítratio circa accidens eiuidem rei,vnde vt comparatio recta fit inter dc finitionem,& demóftrationem, fieri de bet reípcé&a ciusdem rei, fic enim defi nitio deprehenditur femper. perfectior demonf(trationc, quia per cam res co gnofcitur quid fit;per iftam qualis üt. De Definitione .  (7 Váuis definitio, vt importat rei A J quidditaré, ad Metaph. fpcctet, qua ratione Arift. fusé deilla pertractat 7: Met.ná attinct ad eum difputare de có. ceptibus tráfcédentibus qualis eft conce prus ipfius quiddsratis, tamé vt c(t mediü. in demóflratione,& ioftrumétü fciendi, feu cognofcendi quidditaré, ad logicam attinct,ita dirc&é docuit Auer. 7. Met. com. 4 . et quàuis ipsá confider:te,vr cft mediü in demonftratione, (pcótet ad lib. Pott.tamé vt inflsumcotü cognofcendi ad hanc pertinet difputeybi ogece decre nimus é in particulari de. quibutdam in firumérislogicalibus, quorum cogn tio prorfus nccetlaria videtur ad ceterorum: €ajxü nà fe habent vclut clauicula: qua dam ad. alia aperienda; tale autem init ru: métum eft definiiio,de qua quia plura.» occurrunt diflerenda ; deó quaftionem. hanc in. plurcs di ftribuemus.Aruculos Min [ityquid fit: Definitio quotuplex« Y. CAE articuli parté, X fi. vt Ariftot, refert.a. Poft. 20. &. 8. Met. 3. Antiquiores quià Antifiients Sc&atores negaucrin: potlibiles cile rc rum definitiones, | uamopinionem fccu tus eft Ioan.Franc. Picus in examine va nz coctrinz gent.lib. j.c.7.& 8.itatamé exploratum citapud omnesrerum defi nitiones ó folü cfle poffibiles,verüde fa &o dartvt ceteri oés Philofophi oppofitü ^ docuerintjita i'Jato apud Alcin.de doctr, Elat:c. $.Pythag. et Socr. apud Laert. in vitis corum, L'emocr. qué idcircó laudat Arift. t. de parub.anim.c. c Arift. ipfe fere vbique, fedex profétlo 6. Topic. 2. Poít.7.& 8. Met. Accedit ratio euidens, quia ablata dc finitione tollitar demóftra tiocuius eft mediü,& ablata demonftra tione omncs fcienuz tollitur, nihil pror lus (ciremus, et ca quoque igroraremus, quz funt obuia fenfibus, et facillima co gui : in hac igitur patte nullus remanet ambigédi locus de exili étia definitionis i$ Quantü veró adalià quafiti par tem de ratione definitionis, recoléda eft cóis illa diuifio definitionis uv dcfinitio nem quid rei C7. quid nominis . Defini tio quid rei apud omnes eft, que cxpli car naturam tci ; fcd ronem definitionis quid nominis non affi gnát omnes codem modo: Auerfa tra&t, 1.inftir.cap.3. Blanc. Iib. 4, inflit.(e&. 4. Amic. trat. vlt. q. t. dub. 4. Arríag.difp. 3. Ouuicd.controu.2. Sun: inquiunt, cp dcfinitio quid nominis cft, que explicat vim, et fignificaionem nominis, vt fi definiatur hoc nomé bomo dicendo, eft nomen. pecie ani malis rationalis / Sed hoc non bené di citur, nam c(i natura nominis eiuf; ef (cntia in fignificatione coniftat, et 1 ü nomen quoq; fit res quedam. veré defi nibiks pa definit:onéquidditariud, cer té (i dcfiniatur per genus et differentia, vt dicendo,.quod hecncmen homo; eft nomen fignificatiuit. animalis rationa lis,talisdefiniuo verégrit quid rei; namr veré cxplicat: per genus, et differentiam. totam cílentiam illius: nominis bomo .. Faentesz,partSum«q,2:difh 1, art. 1» ait dcfniuonéquid nominis clle rónem en» tisim poflibilis,& ideo (ubdir hoc genes. rc defin: tionis d. finiri chymctrá ; hirco ceruü,& alia enia impoflibilia, et ideó. nomi. 196 nominis definitio appellatur, quia totam effe dcfinici nullüm cft aliud, quà nomi nariy& hanc ait fuiffe mentem Arift. 2, Poft.c.7.vbi docet de rcbus,quibus actu c(le,& cxiflere repagnat, non pofle (cir, quid fint ipíz, fcd tantum quid nomina fignificent ; quod ctiam ait mlinuari à Scot. 4. d.1.q.2. $. Hic primó v idédum. Sed nequc hoc bené dicitur, quia entia quoquc icalia vltra definitione quid rci; hàbent etiam quid nominis, ergo falfum cít id formal ter fignificare rationem en tis impofIibilis,afsi prü patet ex 1. Poft. tex. 2. $.24.& 2 $. vbi oftenditur ad demó. firatioucm ncceflariá cffe piecognit;oné Quid nomin s,idéinnuit Arittot. 2.Poft. tcx. 19.Qui cft locusà Fuentes citatus, et 4.Met.28. Eté contra etian. entia. 1m pofbbilia pollunt explicari (uo modo de finivonc quid cei, nimirü per rónem ex plicité, et diftin&é explicantem illud, quod nomen importar implicite,& con fuse, vt Scot.doect loc.cit.ab ipío Fuent. Quod fi cétendat Scot.ibi loqui de quid. nominis, adhuc babemus intentum,quia inquit ibi hanc rónem nominiscífe tàm ntis, quàm non entis, quod ét docucrat in 1.d. 5. q.6.art.3. fal(um igitur eft Do €torem huius fuitle opinionis; quod ibi affcrir,cft,acfinitionem quid rei proprié €xplicarc ui veram; et ratam rei e(fenuá, v.ndé negat bancetie proprie entisimpof fibilis,quod vtique vcrum cít, pà hac cft vnà condicio entis definibilis, vc poftea diccmus,& boc ad (umm; fignificare vo luit Arift. 2.Potl.cap 7.quia.n. dcfinitio quid rei proprie cnti taniü real copue nit,idco ibi dicebat entia impoffibilia pre feirim explicari per definitiené nominis,, Definitio igitur quid nominis, vt col ligitur ex Doctore 1.d.22. q1. $. Doreff dici, et cx 4.loc.cit.$. ex bis praditlis, vt diftinguiturà dcfiniGone quid rei, c(l €xplicatio, feu lignificatio nominis,vcl per aliud nomé clarius, vcl per ecymolo giam cius,vel alio contimili modo;(ic de finitur mulicr, q ef mollis aer, homo; g; ab humo uabit orginem, Sol,quod (olus. ffit in Orbe, lapis ; quod fic dicatur à lae ione pcdis;ità.n.non veré explicatur na ura iplius nominis, yt rcsquzdrem cít, Difpat.I. De Ifiruypentis füáendi ^ Cu (ed crafso quodá modo fignificatil eius, vndé definitio quid nominis proprié » vt: notat Tat.in 2.Poft.q. 1.8. Primó fcien dutii idem cft,quod nominis interpreta tio,quicquid dicat Fuent. cit. et fequume, tur aem plut.przamb.de nodis fciendi, Calil.tra&.3.c. 1, ex quo demum fequies, . vt ibi notant ijdem, folam definitio nem rci effe proprie, € fimpliciter defi, nitionem, atq; idcó predictam diuifio nem eíle zquiuocam analogam, et idcó. dimi(la definitione quid nominis, ad aliam progredimur. : Dcfinitio itaque quid rei,vt ab ciusno mine cxordiamur;ità appellata efi meta deíumpta exterminis, et finibus agrorum, vt notauit Quuinail. lib.7.cap.4.. vndc 1. Topic.c.4 ab Arift. vocatur tere minus,co quia vt fiocs agrorum eos de niunt, et claudunt, vt ab alijs fecernant ;. fic definitiones naturas, et definitiones rerum circumfcribüt,& ab alijs feparát definitur vero ab Arift.1.Top.c.4. et 2. Pofl.tex.10.xp fit oratio quodquideft ef. fe vei fienificans,.ioratio explicas natu. ram, et elentiam rci, nam frequens eft apud Arifl. loco eftenti& josee quod», quideft e[fe reiy'|uia per illam refponde. tur ad interrogationem factam de re pet, quidsin qua dctinitione genus cft oratio, in hoc enim conuenit.cü alijs. rmodis fci& di,per reliquas particulas differt dcfini tio ab illis,& à cztcris oratienibus, qua non explicant effentiam rei;dicitur aut oraHo, quia effentia rei non potefi vno noinine exprimi diftin&té, nam vt docet Alcní.7, M et.tex. $4. qualibet res defini bilis habet rationem; quandam commue ncm,qua cum al; js copucnit,& aliam pe culiaremsqua ab ijs difcernitür; cum igi tur hz duz: rationes per definitioné explicanda, plurcs termini vocales, aut mentales funt adhibendi, cum vnico prar flari non pofTitjnam nullus terminus Vni»   uocus;quales fontjqui definitione ingree   diuntur, poteft fignificare pluresconce   ptus; idem habet Doctor6,Met,t.33. 27 lfoteft autem definitio formaliter süpta, et nonobicCtiué;.i, pro actu, quo intelicétus rem definit, dupliciter tomi vcl pro,fola, apprehenlione quidduaus   Ici, 4 2 ; Duall 174: Defisit.quid fite quatupleu ert. 197 tei per fe fumpta que importatur per gc nus,& differentiam vt eft animal ratio nale reípe&u hominis, vel etià pro cun ciatione, qua ralis effentia affirmatur de homine;dicendo, quód bomo 4 animal rationale, primo modo infpecta attinet ad primam intellectus opccationé, quia e(t oratio imperfecta, et dimiputa ab omni affirmacione preícindés, et in hoc fenfu locutus e(t Acift. 1. Poft.c. 10. et li. 1.c.2. dum ait definitioné non eff? enun ciationem, (cu affirmationem,fed effe id, 1od affirmatur de re, folum jue perci pi, et apprchendi, vt ibi docet Commét; at fecundo modo inípeQta prototegrani mirum enunciationc includendo dcfni tum, et copulam, ita plane (pe&ar ad (e cundam, et in hoc fcnfu Arift. 1.Polt.c. 2.& 7.X lib.1.c.10. ait definitionem efse propo(itionem, et effe vnam ex prami( fis in demóftracione, X'etia interdum ef fe conclufionem,fi probetur nini: um,& inferatut. ex alijs prae i (fis, quo cafü [pe &atc etiam poterit ad tertiam opetatio ncm, et ita faciie refoluituc inutilis qua  fiio,quz folct dc hac re controuerti, tora namque difficultas pendct ex diuerfo mo do accipiendi dcfinitionem ; magis ta men proprié capitur primo modo, quia alio modo eft porius enanciatio definiti ui;quimpuradefnitio.  i$ Demum quoad tertà partem arti culi, multipliciras definitioni$pendet ex multiplici modo cx plicádi effentiam rei, pt aüt per definitionem düpliciter ex plicari effentia rei, nimirum vel per par tcs elfentiales ; et principia intrinfeca rei, vel per proprias pa(fiones, et accidentia extranea, prima dicitur definitio quid rei e(Tentialis,& quidditatiua;altéra veró'de fc riptiua, et accidétalis, fed quia eflentia rei explicari poteit, ycl pet partes effen. tiales phyficas, vt dicendo, qp homo cft gópofitum ex corpore,& anima rationali, vel per Metaphylicas ; vt homo ctt ani mal rationale, hinc dcfinitio effentialis fubüiniditar in Phylicam, et Metaphyti cà, et definitio cülentialis phyfica appel lari orgy n eec rie E nempe quia datur pcr caufam matctizlé, et foialem,qui unt cauíz intrinícca; Quia maneat in def nito, vt pitet de ani ma, et corpore re(pe&ta hominis, vc no tat Tatar.cit.S. fecundo fciendum .Dcfi nido autem dfcriptiua e(t, quando per extranea circüfcribitur eífentia rei, ex Tar.ib:. $. Ouarto [ciendunt. Pote(t verà e(fentia rei. tripliciter per exrranea in(í naari, et figaificari ; primo per proprias pafliones, vc dicendo, juod homo eft ani mal tifib.le,& hic eft frequens defcriben di modus; fecundo modo pet caufas ex« trinfecas edficiencem .f. et ünalem, vt di cendo, quod homo e(t anima] creatum et Deo propter bearitudinem, quz dcfini tió dicitur caufalis excrin(cca, eo quia da tur par caufas extrinfecas extra defiaituas maaentes,de qui Ariít. 2. Poft. 44.ait eTe orationé (ignificantem propter quid eft; et vt talis definitio fit bona, debenr a(fi gnati in c1 propriz csufz definiti, quia fi e(Icat comunes,non poffet conuerti cua fuo defiaito ; tertio modo explicari pót, et circu nfcr bi pet accidearia conymuaia quidem, (i (corfim (umantur, fed propria rciconiuactim fumpta, vt fi dicacur; og» Homo eft animal pulchrum, bipes, imr plume, bibens caput ere&um, crc. hec cnim, quatnuis fiat accidentia alijs ab ho minc conuenientia, íi (cortim (ümantur, tà cóiuncta fi mulfoli homini conueniüit; et hzc dctinitio dici folet puré accidéta lis, co quía per accidentia comunia affi. ME quamuis à pluribus Auctoti us rejjciatur, ramen íra explicata admit. ti debet, quia fic feruat leges bona deriz nitionis,vc aduertunt Complur.cit. et do cuit Auer. 2, Phyf.cexc18. et 95. 19 Rurfusaucem;vt notat Tac.3. 1.de geoees.d Jtiendum, 'ex Scoc.1, Prior. nts 4.d. 1.q.2, et d. 12, q. 1. P. et alibi zpé definitio c(fentialis, et quiddiratiua 'eftduplex, quzdam cft pur& quidditaci ua, cuius omnes partes pertinét ad quid ditatem definiti, ficat ifta bomo efl ani. mal rationale y fic (ub(tantie completa dcfiniuntur,quia earum cnt taces ipta luta funt ab ordine ad aliud ex crinfecum illis; vc fine vlla tali habiradine potlinc,perfe&e concipi. Alia eft quidd.taciua da ' additamétum, quia nimirum ad peft&tin Hocitiam rei b niin pore aliquod extrinfecum in definitione, ad quod definit dicit ordinem faltim tranf céndentalé, (ic definitur accidens per or dinem ad (übie&um ex 7. Mct. 17. rcla tio per ordinem ad terminum, aníma per ordinéad corpus, cü enim fint entitates non omuinó completz, fed effentialiter imperfe&z, vt non folum quidditatiué, fed etiam quictaciué concipi poflint, pen dent ab aliquo extrinfeco ;. Vnde quia huiu(mod: definitio prater genus,& dif. Écrentiam,continet etiam aliquod extrin fecum dcf.nito,ideS admitti debct praeter definitionem eflentialem,& defcriptiuam alia definitio ;qua quafi mixta fit ex cf fcntiali, et deícriptiua, et accidentali. In oppo(itum contra predicta argui tur, Primo, quod non fit poffibilis alicu. ius rei definitio, nam vt vrgcbant Anti. fthenici przdicata, per qua rcs definitur, debebunt et ipfa per alia definiti, et rur fus hzc per alia, vnde tandem in infini tum abiretut . Accedit, quod non potcftcognofciquidditas, mfi cogno(catar vl. tima d.fferentia, et hzc cogncíci non po teít, ni(i cognitis iatinitis rebus, à quibus per cam fecernitur. Conf quia delinqui mus (ait Picus) cum quid fübftátiale dc finituri adhibemus ea, qua (cnfibus no ftris occurrunt, nam hec funt accidentia, at ubítantia nó tàm fen(ibus percipitur, quam ratione perquiritar. R efp.ad r. ne fando affumptum; nam vt docet Arift 8. et.7. indefiniendo pcruenimus ad. fu prema przdicata, quz vlterius per alia definiri non exigunt, et ales (unt conce ptas entis,& vlumz diffecctig. Ad 2.nc tuc fubfumptum, nam vi Scot.docet 2. Oft.q.vltad agnofícendum tale di(crimé à ceteris rebus non cfl neceffe fin lasin particulari pertíngere,fed fufficit illas cogitare in aliquo conceptu comuni, negatiuo;quatenus .f.talem eflen tiam non participant « Ad 5. negatur a( fümptum,& fi .n. accidentia non valeant dirc&é in notitiam (übftantiz nos duce re,valent tamen indire&té,& arguitiué,vt fuo loco dicemus in lib. de Anim. vnde extat di&um Arift. gy accidétia magnam parcem conferunt ad cognofcendü quod quid eft, vide Scotum a. Pott. q.59. D i(put. I. De inftrumentis fciendi . io Sccandó obijcitur cótra defialtioz  allatá dc ipf definitione, et pie có tra partcs eias;ná cum proprie (pe&ter ad primá opcrationem,male dicitur oratio . Tü quia vna fola vox poreft fignificare . totà rei effentià vt pef aep, s 3.cu iuslibet rei efformari poteft vnus conce ptus adequarus per. definitione explica tus, ergo nó eft oratio neceffarió plures explicas,.f.cóceptü coueniétiz,& diffe réie, T 4. quia etiam diuifio eft oratio explicans naturam rei per (uas partes, in quam rcfoluit definitum. Ergo nonbené. ponitur illa particula loco differenti .  Reíp. ad 1. quod definitio eft oratia imperfe&a,& dimmuta;qug habet ratio né vnius termini cóplexi przdicabilis de definito, et ideó proprie (pe&at ad pri mam opcration&. Ad z.vna vox poteft fignificare totam eífentià indiftindté 3 cofusé,vt in exéplo allato, et idcó cü de finitio debeat explicare effeatià clare, et diftin&é, id facere debet pluribus voci« bus diucrías c(fentiz partes fignificanti bus,rationem nimirü zenerica, et diffe. rétialem.Ad 3.negatur cófcq.ga illemet cóceptus ada quatus integratur cx plati bus inadzquatis  quorü vnus cft gcneris cus,& communis, alter differenualis, et proprius,& vterque dcbet exprim: in de finitrone. Ad 4.quádo ctiam diuifio ma nifcftaret eífentiam,de quo q.íeq; adhuc tamen id non efficit eodem modo, vt tet ex didtisq. 1. infol.ad 3. et amplius patebit ex dicendis q.feq.art.1. 31 Terrió arguitur conrra totá defini« tionem; Tum quia idem ncquit effe defi nitio,& definitu,alioquin eflet notius,8c ignotus ícipfo, nam definitio e(t notior cfinito,ergo dcfinitio definiri non pót, qu effec (imul definitio, et definitum . um etiam, quia ficut actionis non eft a& io,quia abiretur in infinitum, ita neg; dcfinitionis definitio. Tum 3. definitio dicitur ad conuertentiam cum definito 5 hzc autem tradita non dicitur ad conuer tentiam cum definitione quia hzc defi nitio tradita eft quzdam fingularis defi nitio, quz et ipía continetur füb defini tionc in communi, atque ideó cum ipfa  conuerti non potcft. Demum (i pre efinitur, vtiq; per definitionem defini tur,atq;ita idem feipfum definit . "Reload 1. frequens cffe in (ecüdis in. entionibusquod vna fit formaliter talis, et (imul alia denominatiué » vt inferius dicemus, ità genus formaliter eft intétio generis, devominatiue veró cft fpecies vniuerfalis,intelle&tus .n. per 1cflexionc poteft fuper vnam fecundam intentioné aliam inducere ; fic igitur in propofito, Quáuis nequeat dcíinitio cffe imul defini tio, et detinitum formaliter potett tamé efie formaliter,& ctlentialiter definitio, et denominatiué def: nitum,quatenus có paratur ad (uam definitionem. Ad 2, hic definitur definitio in actu fignato i. pro fccunda intentione fumpta, non autem in actu exerciró, atq; ideó nó fcquitur pro ce(jus in infinitü, quia omoes dchinitio ncs in actu excicito cóunentur fub ipfa deíinitione in a&u fignato; at ;ità cófc quéter etiam ipfius definitionis detiniao exercita ; nà et definitio definitionis ext vtiq; definitio qua dam, et deífiniuo qua trad itur. de definiuone 1pla in a&u . ài gnat,cóuenit illi, Ad 3.ncgatur minor,ad probationé,ctü definitio def nitionis fit fingularis in e(fendo,cft ramé vniuerfalis in repra(entádo, et figniticádo,quia hec ip(a dct nito conuenit ommbus defini tionibus rerum 1n particulari. Ad 4.defi nitio in a&u (ignato definitur per def.ni tioné inactu excreitosícu definitio inco muni dei; nitur per definitioné in partica  lar, atq;idcó idénó definitur per feipsü, qa dehinirio in actu ignato nà cft detini .ip.actu excrcitos (cd definitü p eam . 1 Quarto tádem arguitur coira mul tiplicitatein detinitionis; nam ficuc vn:us. tci cft vnica eflentio, ita et vnica dci ni malé affignantur tot. fpecies de finitionis, eíientialis, et accidentalis, cí fentialis i hy(ica, et Metapnytica,non.n. alia cft efientra rei Fhy tica; et alia Meta fica. Tum prefertim,vt arguit Blanc. ib. $inftit. fec.6. nuila ctt admittéda de finitio puré accidétalis., et 1ar02 priori. ctt, 3 1n omni. dci:nitonc explicatur quid (it deimrum, non poteft aute expli cari quid res fit, quin in ipfa definitione pona ur aliguid intri quz funt extrinfeca rei, et comunia, nifi coniügantur cü aliquo intrinfeco eiufdé, non poflunt verificari de illo folo, (ed ce» ' teris ctiam erunt communia . Tü demüy vt arguit idé, nulla etiam eft admittenda definitio mixta, nà omnis definitio, aut traditur per intriníecatàtum, aut per in. trinfeca, et excrinfeca fimul,fi primum, erit tancum etfentialis ; (i fecundum, erit tantum accidentalis, ficut compofitü di citur accidétalc,licét pars materialis eius fit (übftantia;v.g.patics, et argumenta tio conftans ex vna probabili, et altera» neceflaria,abíoluté dicitur probabilis . Refp.vtque vnius rei non nifi vnicam dcfinitionem poile alfignari quàtum ad rem explicatá plures tamé affignari pof (e quantü ad modü explicádi,eadé enim cífentia poteft per ctlentialia indicari, vel accidentalia circamfcribi, icem vel pet ef s&ialia Phytica,vel Metaphyfica, et hoc nullam cít inconuenicns. Ad 2. negatur minar,ad probationem accidentia extrin Ícca, et communia, etfi feparatim süpta cóueniát ali jsconiunctim tamé oli de, finito conueniunt, Ad 3. verum eft non debere adatti definitionem mixtam, vt pem tercia (pecié ab illis duabus con iftinctam, nam abíoluté loquendo om definitio, aut effentialis cft, aut acci détalis, et pra íettim definitio dara per additamétum computari debet inter ef fenziales, quia dacar per genus, et diffee reniiam,& quamuis aliquod excrinfecum in ea ponatur, non tamenaattinct ad cam dircété veluti pars intrinfeca definiti, fed  indirecké tantum, et connotatiué, ve terminus, aut fubiectum, aut aliud. quid. con(imile necetfario requifitum ad:perfee. Gam noticiam definiti, porcít camenape pellac definitio mi xta, quatenus conftat cx vna parte cfsétiali;& altera accidétali,: ARTICVLVS IL De modo. constituendi » cr. inuefligane. di. D finituonem,«.  i; ; p) Lurima tradidit Arift; tt 6, Top... 5 p ti.7. Met. sum,2. C13. demoda conftituédi definiuone, ex quibus. omni níccum definito ;,nà: M Eu AE CUBE BUSES MEN T" NER NOT b C delta: 390.  Difpat. I. De Inflrumentis fciendi. ^ Mm, e bene conitituendi dcfinitionem,quod.f. in ca ponantur ca pradicata, qua iotrin fece funt dc cius e(ientia, et fi interdum ita non (lufficiunt ad quictandum iniclle €um, addaniur vlterius ea, ad qua res definienda dicit ordinem qucudam tranf. cendentalcm,& quafi eflencialé (ine qui bus perfcété, et quietatiué. intelligi non potiet, et ita definitur accidens per fubie € 7.Met.17. rclatio per terminü;a&us pcr obiectum, &c. Ratio auté;cur in de finitionibus horum cntium,& contimiliü adh.bcatur femper aliquid extrinfecum, non cfl quia id it pra dicatü cílentiale.l lorum,ncc quia ordo,& rcípectus ad tale exuinfccum fit de c(fentia corum, aut fal tm rcaliter idem,vt Recentiorcs putant, uia vt ait Doctor 4 d.12.q. 1.in corp.in ol.ad 2.dub. idcputas. refpectus ad tun damentü,vcl non identiias non cft ratio, quare terminus «adat in definitione fun damcenti, vt additum,nec dependentia eí fcnuslis,& neceffaria eft caufa,quod ter minus dependentia addatur in dcíinitio nc fundamcnti depend enus(ait Do&tor) £u nc enim Deus magis poncretur in defi nitionc cu/uícunque crcati;quàm fübftiá tia in dcíinitioncaccidéua, fcd cau(a eft, quianulla forma potefl habere conceptü geifc&um quietatiuum, ni(i cointeliiga tur iliud;cuius cfl torma;definitio auccm exprimit concepiü perfcétum definiti,& ádcó quantumcunque effentialia formae €xprimerentur finc ilio, cuiüs cft forma; quamuis.quidditas cius 1ndicarctur, tamé 6 cfet conce pus perfectus quietans in 1elleé&tü,& idcó ncc definitiuus, bgc Do €or. at. et id feruata proporuone dici dcbct de alijs coniimilibus rebus imper ác&tis, 4 pecunt definiri per addamencü. 34, Sccundb, pra dicata weró, qua dite «1€ [pcttant ad cflenuam definiu,vel sür gne Phy (ica; vcl gradus Metaphytici; primum, conti tuunt definitione phy ficamyillamque cóponunt,no in reéto po Kita fed in obliquo «quia homo nó dicitar gnima,& corpus; (cd ex corporc, et ant. fifunt gradus Mctaphyij jponütur in red o in definitione, et có ftituini definitionem Mctap hyficá; po well aj defiio Metajbylica duobus B ui, modis con(trui,vt docet Arift.7.Met.43. et Doctor ibid.vno modo ex genete pri» mo gencrali(fimo,& omnibus differeujs vfque ad vitimam;& hoc ett, uando ge. nus proximum eft innominatü, tüc enim   circumloquimur ips p genusremorumy et differentias communes vfque ád viti« mam ; et tunc genus remotücü omnibus differentijsprgcedéribus.& communibus  tenct locü generis proximi; fecundo mo^  do aíTi gatur definitio cx quee proxi. mo, et vltima differentia, hoc quando proximum genus cft nominatü, et vltima differentia cft nobis nota; eXcplü primis. vt fi dicatur quód homo «ft fübflantia corporea,animara, fcntib;lis, rationalis, dato quód genus proximü ignoretur;exé plüfecundi, vt fi dicatur,quód homo eft animal rationale,dato,quàd anitmal fit ge nus proximum, et rationale fit vltima dif ferentia ;ita Doc.loc.cit. et in 4«d. 11.9. | 3.$. 4d rationes; cx quo patet non bene detniri per fummügenusfolü, et infimáà   diffcrétiam;quamuisautemprior definit  di modus fit magis magiftralis,& exquifitus, potlerior ramé cíl magis vfitatus, et cxpeditus, et quátü fieri potefl, co vr dcbemus ; vin quia fic euitatür prolixe  tas, vt air Arilt 1. Prior.lce 3. €. 39, tum  quia omnia nc. e(larta continet,nà [u nitor genus proximücfie cognitü explici t£,.i. quó ad omncs gradus fopertores 1n iplo contentos, vt ex Arift. colligiuut 24. lotter.21.vnde nO cíicc exacta def nitioy ^ fi daretur pet gcnus proximü tantü cófu $e cognitü;liue auté vtamur primo, fiue : íccüdo modo, omnia praedicata císctiae J lia, quein tali dcfiniuone ponütur,vt col  ligitur ex Arift.cir.7. Met. 43. ctunt ge nus, vcl diffcréuia, aut faltim fc habebunt. ad imí;at corumsquod addimus,cafu,qua pradicata tranfcédentia in definitione po ncrentur, p tamen cuitari debet, quatum fieri poteft, nam termini cranfcendentes. in dcfininonibusnonbencfonant. Hinc infertur non, póüc pattes | tionis ad libitum wtcunque. diíj'oni 3). prius genus dcbere Pil differentiam. dcinde,vtinfinuauit Arífloi. z,Poftiteme  19& 11. et rauo cfl, quia tunc genus ig. di&crentiam tranfimuramiur, idis ^ OVat relin vovg uc rin fupcriorem, quia quod primo lo Fs it E, ckfetar vnerlaliulySr ppo flerius contrahibile, vnde non explicare tur res, vt eft iti fe, (i ordo inuertetetur . 35 Tettio, quádo autem res definitur per illaad Jae dicit otdinem,non ramen $rh fe incluía in ipfa effentiarei,ait Auer faq.4.(c&.4.quód deberent poni omnia,  adquz res cfientialiter dicit ordinem, vt perle et adzequata effet definitio ; fed ad breuem, et expeditam definitioné (uf ficere; qtod ponantur aliqua, donec for tnetrur conceptus ita proprius definiti, vt foli ipfi, et nonalijs conueniat ; et ideo juxta hoc noh oportere in definitione cau(ali omnes rei caufas apponere; nec in definitione per cffe&us omnes proprie tates ; candem do&rinam habet Amic. tract.vlt.q.1.dub.5. Sed fi ordo ad hec extrinfeca cft de effentia rci definiendz, wt ifti concedüt, plané implicat affignari poffe definitionem eius ponendo aliqua tantü in definiuone ;, et non porius om hia, ad quz res illa effentialem dicit or dinem, vt enim ei dcfipitio rect a(figne tur, omnia illius przdicata quidditatina debent inea exprimi,vt ait Arift. 2, Poft. z1. talesaütem funt ifti refpectus tranf cendentalcs in rebus ex opinione iftorü, crgo o€s debebíür in definitione exprimi, et fi ità efl;non videtur;quare oía creata per additamentum dcetiniri non debeant, €ü nulia res creata fitab his refpe&tibus " abfoluta,faltim .n.omnia dicunt relario ncm tranícendentalé ad Deum,vt ad pri mum efficiens ; et plané fi talisordo ex primi debet in dcfinitione, quia cft de cf tentia tci,cü nó magis fit de e(femia cius ordo ad hanc rem, quàm ad aliam, nó vi detur poffe aflignari ratio cur potius hzc caufajquàm illa, explicari debcat in def iniuionc, cum ordo ad vtramq. fit eí fentialis rei. Poriusergo regula vniucr "falis eri&quà Doét.tradit loc.cit.4.d. 12. q.1. quod quando res definiri habct per additament i;etfi ad nulia dicant ordiné tranfcendentalem, non tamcn illa omnia exprimi dcbent in definitione, quia nec idenctastalis refpectus ad fundamentü, ntc depédenua eüentialis fundam&u cit Logita « : "Quat. IV.Demodo confti tuendi Definit.edri.I.  101 cau(a, cur terminus huiu(modi refpe&? aut dependétiz cadat in definitione fun damenti, vt additum: fed tantü illa, quz neceffaria vidétur ad habendü perfeétü, et quictatiuum cóceptum rei, ita vt intel le&us anxius ad vlteriora non maneat. 36 Quarto ex hisdeducütur quatuot conditiones ad bonam definitionem rc uifita; prima,& principalis eft,quod có et genere, et differentia, vel (altim ali quo fupplente vicem gencris,& differea ti, quod additur ob definitionem acci dentalem,in qua genus, et differétia pro prié non reperitur, fed aliquid loco illo» rum ; definitio .n. vt docet Scor.7. Met. in text. 74. conftare debet cx concepta quidditatiuo, qui explicat effentia'quátü ad ca, in quibus cum alijs conuenit, et te net locü generis, et qualitatiuo,qui expli cat effentiá quoad ea, per quaab cifdcm,& tenct locum diffcrentiz. Ex hac deducitur fecunda conditio, quz eft, vt conuertatur cum[definito,& contra y fi .n. definitio continet totam effentiam. dcfiniti,confequens eft;vt nulli alteri pof fic conuenire, fed foli definito ; itaut de ocunque dicitur definitio, dicatur &c efinitum;ac é contra .. Tertia, condisig. eft, vt definitio fit clarior definito,cü .n« adhibeamus definitionem ad manifeftans dum definitü;confequens.cft, vt definitio. fic clarior,. alioquin; ignotum per zque ignotü manifeftaremus; et cü totàá eflen tiam manifeítet per partes fuas, necc(sa rió fequitur, quod fit clarior, et notior definito in ordine diftin&té cognofcédi, et fi inordine cófusé cognofcendi poffit dcfinitü effe notius definitione ex progme Phyf.tex. $. Quarta demü condito, quae ex hac tertia (equitur, cft, vt nó fit dimi . nuta, quia tunc nó explicaret totam effen tiam definiti, vt fi diceremus, quod ho mo cft fübftantia rationalis;quia tunc ine tcrmicdia genera omitterentur neque.» fupcerflua, vt fi diceremus, quod c(t ;manal rationale bipes, quia tunc po tius pareret cofufionem, qua clariratem « 37 Quintó cx tertiacóditione fequi tut definitione, et definitum differre non parncs rem fignifi catam, fed tantum pe ncs a adum fignificandi, quia quod dcti i 1x nitum nitum fi gnifi cat confuse,hoc ipfam figni ficat definitio diftincté 1. Phyf. cex.5. nà fi dcfinitio non exjlicaret idcm,q figni ficat definitum, tam non effet definitio eius, fcd illius altczius,quod fignificaret. Hincorta cfl cótentio inter 1 homiftas, et Scoriítas de diftinétione definitionis à definito ; illi fiquidem aflerüt non dif ferrc,nili ratione,& sm noftrü intellige di modum, quia tota cotum diuerfitas nó €x partc rei Concepte, fed folum ex parte inccllectus cócipienus fe tener,ita Caiet. 3. Pofl. c. 5.& 1.p.q2. art. 1. Aucría cit. Mortifandifp. 1 1.L0g.q.5.& alij paffim. Scotifiz écontra tra&.Formal.art. 2.c0. tendüt differre etià ex natura rei;eo quia fcclu(à quacunque intclle&us operatione de ipfis contradi&oria vetificantur, pam definitio exprimit ré dittin&te, et defini &ü confuse, et quidem quzftio nop cft de dcfinitione formali, capta nimitü p actu antelle&us apprehédente quidditaté rei, ácd obic&tiua, que cft res ipla definita di,fin&é reprefentara intelle&ui per partes eflentiales, et rurfus nó e(l contentio de dcfinitione,& definito pro fccunda inté tione ; fic enim certum cft non pofle in 'tcr ca veríari, nifi diftin&tionem rationis, wt ait Tromb. ib/d.íed pro prima inten tione, et pro denominato, quo fenfu cft Eie res ipía definita diftin&e intclle i teprafencata. 5.38 Scotus agit dc hac re in 1.d.2.q.2. et quàuis ibi nó expbcet qualis tit d:ftin &io,quz inccr definitum, et dcfinitioné geperursprobat tamé cx profefío, qued "definitum,& definitio. non (unt terniini "fyoonim:,íed diucrfi, et hoc fiue accipiá tur pro vocibus fignibicanubus, fiué pro «onceptibus lignificaiis tum quia defini "tumimportat conceptum obicctiuum rci «ontu(um,definitio diftin&tum;tum quia alioqui in demon(ratuione cent tantum. termini quia in ca folum ftmt defini 8, iué (übiectüdetinitio quod eit mc dium;& paffio dcn óltrata; et cum. inca &emonftrctur paílio de (ubicéto mcdia tc (ubie&ti definitione y vc riibilitas de hominc mediante rationalitate, s&pcr pe terttur principium y quia probarciur idé per idé,ua probat Doéturauccacein bo TJ homiflis,vt voces, et termini ded etiam sm eandem tationemyeundéq x  propofütione, aut ouo conteflim.  rumterminorum, quictiam concedunt  ipfi Thomitz; Toca igitur difficultas co  ftit in hoc;qualis diftin&io ex hac alie»  tate inferatur inter dcfinitionem)& defi nitum;& in primis certum eít noninfer ri tátum diftindiionem rationis ratiocina tis, qua: tota fc tenet ex parte intellectus. concipientis, vt volebant Thomiftz, et pra fercim Caiet,'& Auería cit. tum quia. uádo Pctrus pradicatut de fcipfo, talis diftindtio verfatur inter Petcüà parte fu» biccti, et feipfum à parte praedic li tum,& tamcn adhuc propofitio eft idea. tica»crgo ad alieraté terminorüyita quod  propofitio non fit identica, maior diftine &iorcquiritor,quamratioDiSraciOCIDàe   isque mertbda per eer   2 ia Auería q.6. fet. 4. docet cu ceteris. » qu q 4 dE or tur (ynonimi,diuerfos cóceptus : uos eis corrcípódere debere,quia fynt ma süt,quz non folà fignificat eàdé r£ s. conceptum,ergo dctinitio,& definitum s. cum non fint termini f nidiffcr nontantum quoad voccs fignificátes, ctiam quoad conceptis fi gnficates; at ideo diftin&io,qua inter definitum, et   dcfinitioné reperitur, noo fe tenet prz» ^ cisé cx patteincellcétusconcipientis.    Sed neque cx alictate terminorum 4n, V M. inter eos inferre dc mus.diflin&ionem d. eX natura rci actualé& omnino ab ope». re intelle&tus praícindentemvt. yel p^ debantur Scoti fl €,quia ne propolirio idcniica,/(ufficit,v: idem confuse, et ina dz uaié conceptü dicatur. de ipfoadz quaté cócepto, vt docet Bargius1. d. .q. z.in $ ne]pondeosquod quando yi ità aC cidit vniucrfaliter,dü conceptus.tracene dentcs,quibus nulia à parte rez correfpó dct aczquata realitas, enunciáur de ws. incrioribus;& ne atur principii fuf« ficitvc per rem diftinété cognná prebe tu: €xdé confusé cognita aliud cóuenites. et và accidi yniuerfaliter, düde uálcen déubus preprig oft édür paffi ones pet. €oiüconcepuus quidditatiuos; Jglt lc eX aliciaie cerminoi ii: juoad c Mun &uosimp ; in pirorolti ize [oriates.càm in p!9r nd A Quaft.IV. de modo conflitaendi Definit.cdi I. 205 quá in (yliogilino fola infecti poteit di ftin&io rationis ratiocinatz; X uateriali "tet foli,ac de per accidens potett maior inferri nimirü quia termiai illi res diucr fas importát;aat realitates;cü igitur Do &or.loc.cic.aliud nó probet de definitio ne,& defiaito, q folà terminorüaliecacé, llis rónibus no (ufficienter oftéditur in terilla diftin&io ex natura rci a&aalis. 39 Vtigiturdiftin&ionem Íca mus,quz ce vera intec definitione, et de finitum verfatur,expédédum cít Aduer fariorá fundam&um iam intinuac(i,quod definitio, et definitum differunt folü sin confuse coacipi, et diftindé concipi,cü ergo cadem prorfus firres explicata per nomen definiti, et definitionem,& (ola diuec (itas fe teneat ex parte modi coaci iendi confuse, vcl diftin&é, plan tota Biftintio fe tenebit ex parte intellectus concípientis, et nullo modo ex parte rei COcepta atque ita erit fola di(Lin&tio ra tionis ratiocinàris inter illa,& (ola diftin Gio quoad voces figuificantes, nó quoad Cóccptus obic&iuos. Verü pto mtellige tia i (dius rei, et cuerfione iftius füundamé ti obíeruandü eft,quód cófulio,& diftin €&io, (cu claritas non modifican: urn actü cognitionis,feu concepti formalé,(ed &c obic&tinü, .iipfam rei cogno(cibiliraté, quatenus intrinfece i pía res cognofcibilis ett hoc,vcl illo modo, confusé per nomé defiaiti,diftin&é per definitione, et hoc totü concedüt Thomi(lz 1.p.in materia de vifione beatifica, loquentes enim de có, fione docent illà effe cognitioné obie&i cóprehétiuam, qua, clare actingicur obiectum, quanti intelli. gibile eft,diftin&ione, et clarizate fc te nente ct pattecogaofcibilitatis obie&i, mon auté cognitionis,quia v.g. tá copre. hendit (ormicam Angelus inferior quàm fuperior, quamuis ifte clarius, et diftin Gtias eam attingat. claritate (e tenente cx parte intellectus cognofcentis . Scante igitur hacdo&rina,quód coníulio, et cla ritas cognitionis non tantum (e tenet ex damentum Aducrf. concedendo, vui]; cadé res per definitione, et de declacatar,& figaifizatur, et qud ett fo la dinerficas in inado. concip'edi eádem rem di(tin&é,vel confusé;verà ifta claci tas, confulio non fe tenet ti. ex parte iatelle&as concipientis, fed etiá ex parte rei concept, et ideó cü (e teneat ex par te obie&ki, optime inquit Do&or defini ' tonem, et definitum efe diuerfos rermi nbs,non (olum quoad voces tignificátes, fed etiam quoad conceptas ligaificacos, et obie&iuos, non uod diucr(as res ex plicentyíed quia ex plicant eandem diuer fis modis ex parte o5icdti fecenentibas « Vnde hac rationc etiam cum Scotiftis a( feri poteft, quod definitio,& definitü dif ferunt ex natura rci aualiter,quatenus à parte rei ide proríus obie&ü duplici pve do ex natara tei c(t conceptibile, confuse »f.per nomen definiri, et diftincté per de finitionem ipíam, et hi duo modi concce ptibilirats (unc in obie&o abinuicem di ftin&i ante omne opus intelle&us; € qai dchac re plura defiderat adeat P. Fabeüt thcor.7. vbi fatis eleganter hac dc re di( ferit, à quo folutioncs ad atgum. Caier. tranfctibere de verbo ad verbum n9 eru buit Pofnan.1.d. 2.4. t. art.3. à f Sexto tandem modum inueftigi di definitionem docuit Arift. 2. Poft.c.8. Plat.in Sophi(t.de quo late tra&at Zabar. lib.3. de Method. feté per totum ; Plato docuit inueítigare definitionem via diui fionis (amedo predicatü, quod eft cóius re definienda, et illud diuidendo pet dif fcrentias in fpecies, deinde adiungédo il li differentiam (pecificam,quz ti con:ter tatar cum rc definienda, crit. dcfinitio rei adinuenta, at fi non conuertatar, vlterius progrediendü eft,donec oratio conucrta tur cü ce definienda, quod quif. exéplo fibi manifeflare poterit ; et in hoc (eufü vtilem ete diuifionem ad inucniendá de finitioné docet Scor.1.d.3.3.2: N. Arift. veró vtilior vifa eft via compotitioniss vndc é contra vulr,quó d primó (amantar Anferiora rei definienda, dcinde videatur. adazquata ratio,in 3 ipfa conueniunt, &c jéxcerde inito talis rei, vt fi quisvelic inem definire fumat Ioann&, et Pau "lun ;& viden rtedienti, i qaibas elen ter coueniunt alijs (cclufis, hzc enim : Y La pre, i d 204 prz dicata fingillatim expreffa erunt. ho minis definitio . At breuior modus eft, quem infinuauit Galen. lib. 1.de (anit, tuenda,& lib. 1. de differ. morb. vt refert Amic. cit. dub. 4. et Do&or obferuaffe videtur 4.d. 1. q.2. inucítigàdo definitio nem Sacramenti; Primó igitur percipien dum eft quid nominis illius rei, quam vo lumus dcfinire, (i enim bzc ignorétur;ad inue(L;izandam rei quidditatem omnis via przcluditur, vt etiam Arift.fatetur 2. Poft. deinde inucftigandum ett, (ub quo gencre fit, quod facile deprehenditur ex proprieratbus gencris vnde rató ideft igaotum, demum inuefligare debemus, Quznam differentiarum inlit cci, et hoc fit, vel indu&ionc, fi differentia fenfibi lis fit in (uis particularibus, vel per demó firationcm quia, vt late docec Zabarcl. Coníulatur Do&or loc. cit. et cxpenda tur modus, quo vtitur in inucftiganda s dcfinitione Sacramenti . Quenam propri? definiri po[fiut I Efoluit Scotus quztitum hoc ex v R profctfo in 4 .d. 1.9.2. vbi docet ad hoc,vt aliquid definiri poffit proprie 4i definitione efenciáli, quinque códitio ncsnecc(Tariaselle, quasScotifte ceci piunt pa(lim Tatar.q. Liegrdém, $.ter tio fciédum. Fuent.cit.diff.2 .ár, 1. Arnic. tra&tvit.q.2 Auer(a loc.cit. et alij com muniter, quamuis aliquas non rccipiat  Blanc.lib.5. inftit.fec.7. E Prima conditio cít,quód definibile fit  ens. pofitiuü ;& probatur, tom quia deti  mitio proptié dicta cft oratio verü effe fi gni(icans 1. Topic.c.4. at nó entia,priua tioncs,& negationcs tale elfe nó habent; tum qhia definitio cffentialis explicat eí fentià,& naturam rei,at effentia eft entis efTentia,nó veró nó entis, et ideo Arift. 1. Poft.t.7, ait nO ens polle quide habere finitionem quid nominis, nó auté: rei '; quia tá non encia,ncgationes,& priuatió es concipiunrur ZR entis benc nus,& RE nerui b,vt notat Door quol.18.5.ex ;ffo (equis eas URP lid coda a. Dijput. Y, De Inflruments [ciendi .tfi hic Do&or.quód ifta per fe gnando carum differentiam: 42 Secüda cít,quàd fic ens pet fe vni, fiue vnum (it vnitate fimplicitatis, quia caret pattibus phyficis,vt angelus,& albe 7 1do, fiue vnirate compofitionis cx per fe actu, et per (c potentia;quale eft compo fitum phy icum;requiritur ergo,vt nó fit . aggregat quoddam cx diuertis naturis, " qua: non funt nata facerc per fe vnum,'ná. omncrale c(t ens vnum per accidens, vt r homo albus, et aceruus lapidum; fimpli. À cicer vero et abíoluté süt plura entiajat que ideó vnica definitione ex plicari non poteft, cum vnam non importet naturá, fed plures.hinc Arift.z. Met. 12. € 13. d et 41.& 8. Met. tex. 15. ait bari  2l 4 entia peraccidens poffe nominis defini.  tioncexplicari,nó autem definitionerei,  vtautemmclius intelligatur hzc pet'fe  vnitas requifitaad definiuum,videndisüt  ra dime gradus vnitàtis, quos Scotasa( 1gnat 1.d.2.0.7.H h.& qug de hac co. tauimus difp.s.Phyf. adi un 2 impedirquód definitum includat aliquid tanquam terminum pcr fé depend T 6 fuz, vt accidés includit fübie&tü, velficut  aliquid, quod (imul cft fecum natu, rclatiuum includit cortelatiuü; ita qua licct in definitione accidéciscadat fub Gumscáquam teraiinus dependere : t 1 et in defmitione vnius relatiut ingredi CH : tur (aam correlatiaum, tanquam aliquidy quo minus definitio accidentis,& relati ui non (int quidditatiua, fed posae nihil includatur táquam per fc pars inips (oquod non fe habct ad aliud in codé,fi  cut per fe a&tasad per. fe poxéntiam, vel pars eiufdem atus, vel eiuídem potenti adaliam partem, ficut conüngit intoto per accidens ; hzc Doà. loc. cit: quibus verbis docere voluit accidétia debere de» finiri definitione quiddicatiua, quam vo» cant per additamentü, quia'habeuc defi niri pec ordinem ad bifandam quedo: &ina fuit Arift. 7. Mcr rex. 12. v(i]i ad i20) vbi docet (ubttantia gate nc ifünpliciter quidaitgtiuam (i fi Mead alterius natura, at acci que tioncm quiddicatiuam pet ad E m, quod cft fecum fimul natura, non obitat "un tat, ergo oportet, quod de Quaft. IP. Qua definiri pofsipt. eode. IIT, Quia etiáfi habeant propriü genus,& pro iam differentiam, quantumcunque hzc explicenurin definiione, non quicícit intelle&us, quoufq; attingat fübicétum, cuius fünt accidentia, vt. explicatum eft ^ initio praced.art.ex DoGt.4. d. 124 q.i ..45 Tertiaconditio,quz po(fct ad pri mà reduci,eft,quod fit ens rcale,X patet ex prima conditione, quia definitio expli .€at veram quidditatem, at entia rationis, et fi&titia veram c(lentiam non » fed eam habere finguntur per intelledtü y wt difp.3. dicemus, ergo proprié definiri &ó poffunt; et fuit doctrina Auer. 1.P'oft, €om. 10. fübdit tamen inferius Doctor licet entia rationis nó poflint in hoc eníu proprié definiri, quatenus nempe definitio exprimit veram eiientiam cxtra animam » adhuc tamen in alio fcnfu dici polfunt haberc fao modo proprias defi nitiones ; ia quitte: genus,& differétia,& p quas explicetur coceptus in anima pcr Lt et hoc modo defi niütur o€s intentioncs logicales ; et fic habere definitione fnlicis ad ia pro ié dicta, alioqui logica nó cflct fiera. deter eno quod deben: aliquam cópoltitionem,per quam fir 10 plures con  À  refolubile dicentes quid, et quale; vnde quz non habenonifi conceptu fim pliciter (implicem,veluu funt ens, et viti mz diffcrentiz', proprie definiri nó pof funt, Ye: folum aliquam explicatione ad  mittunt, quz fufo vocabulo dici potcft definitio;probat hanc conditionem Scor. ex Arift S. Met cap. 9. vbi ait definitione efic orationem lógam cxprimenté quid y et qualequia dill in&é, et per partes ex plicat, quod definitum imp icit€ impor definito pof fint plurcs conceptus formari, quidditati uus ncmpéper quem cüalijs conuenit, et filisuuseper quem ab alijs differt, et atis liquet hzc conditio ex art. praeced. vbi. inter afl;ignandü conditiones bonas,'definitionis cà. cfic praecipua conftar et cx genere, et differentia, €óceptu quidditatiuo, et qualitatiuo, Quinta dcii.ü,& vluma conditio cft, d fi res vniueríalis, pet quam exclu   ià Arifk, 2« Poft. texe 2.7. Met. $3. et 1. Mct.tex: $« et probatur, quia definitio explicat quidditatem rci;at finaularitas,ffeü differentia indiuidualis, quamuis pertincat ad fubftantia, et inte ritatem rci, nó tamen pertinet ad quid ditatemyvt docet Doct.2.d. 3.q. 6. $. 67 per boc piteti tum quia quidditas cft có municabilis, non autczn fingularitas: tum uia bac rarione dicitur Ípecics tota quid itas indiuiduorum ; tum quia cuam ex €ói modo loquendi per fingularitate po« tius explicatur de Ó ngulari aliquo quis fitquam quid (it ;tum tádem quia fi fin fusi adderet nouum gradum eie fpecie diftinctum, indiuidua intcr fe cí fenualiter ditfertenc . Ex his itaque con cludit Do&tor,quod definitio proprié di Gta nà cil nifi enus pofitiuipcr (c vnius, realis, compo fi! realicer, vcl faltim quà tum ad conceptus, et vniueríalis . 4$ In oppofitum arguitur 1. contra tres priores conditioncs, nà ncgatio lia bct dittinctam formalitatem ab affirma tione,cui opponitur, vt docet Ant. And. 4«Met.q.2. et priuationes habent fua gc nera, et freie ex p quol. 18. ergo proprie definiti poffunt, atq; irà prima conditio ncccffaria nó eff. Diude ens p accidens eft fcibile, vt multi tenent,& Scor.ipfc 6. Mct.q.2. ergo et proprié de finibilc:Nec valet dicere definiri nó pot fe,quia ditc été plura entia importacquia hoc tantum facit, vt vna definitione non poffit explicarifed pluribus,cü quo ftat, vt adbuc tit proprié definibile. Tandem in Logica dcfiniuntur genos, fpecies, et ceierz intentioneslogicales: Nec refoá dete iuuat definitioncs illas exactas non cffc,quia ficut Logica eft vcra propri fcienua, ita proprijsvtirur definitionibus ergo fccunda, &, tertia conditioncsnes «cliariz non fünt, Refp.ad 1.fatis patere ex dicis inex plicatione prima conditionis, quomodo ncgationcs, priuationes, et caetera non «nua poffint definiri et Q. erba uoeoiedet, perpe n quid : i£ non lunt res, nec Ma pr  Pre qudrei ubere non xoilunt, n tum analogiam tia « AÀ' 3, de à l im erit infr | Y3 di 206 difp.dc (cient. pro nunc dicatur, 9 ficut non cit faltim ità proprié fcibile, velat ^ ensper fe vnum,fic etiam nó cftità pro prié definibile ; et (elutio inter arguene dum allatacft (ufficiens,co.n.ipfo;quod aliquid nonet! vna definitione explicabi le,confeftim conuincitur nà cfic proprie dcf:nibile,alioquin etiam zquiuocü defi niti poflet, fed cr ex plicari pofle plari bus dctinitionibus quas Ariít.6. Top.vo cat comjylicaras definitiones, et fic expli €arc potfemus, quid fit homo albus affi gnando detinitioncs hominis, et albedi mis. Ad 3. patct ex diétis in explicatione tettiz condicionis ncn polTe c(ledefini tione de (ccüdis iptétionibus co modo, quo cít ratio explicás verü quid extra animá, fed co modo, quo cxprimit vnam Cóccpt ü per (c in intellcétu, fiue conce prus ille (it reci extra bué rationis, bene potic definiri, et hoc modo ni,& nó ali tcr definiütur omnes intécioncs logica les, et (ic habere definitioné tufficit ad fciénà proptié dicta,ità Do&.loc.cit. 46 Secundoarguitur contra quartàá quia per definitione explicatur quidditas rei,fcd quiddiras cofifüit in tndiuifibili 8. Met.tex.ij. ergo quarta conditio cft im pertit és 1 ü ét quia definitio fit peraQü fimplice, pertinet .n.ad primá operatio »em,fed qua intelliguntur per adtü (im lice, non hibent partes. Tum tandem, qu. Deus, et (umma gcnera proprié de miuniurj& tamcn ró componun:ur. Refp.ad t;quidditareui dici indiuifi bilem quoad intenfionem;quatcnas non "füfcipi: magis,& minus, no autemob ca 'sentiam compofirionis realis, aut faltim Xjuoadconceptus. Ad z.negatur minor, pam ficut oculis fimplici intuitu imagi mem perípicimus multis conftantem mé bris,iia mente fimplici intuitv poffumus «ognofcerc quidditaté cx generc, et dií fcretia conftantem ; co vel maximé quia multiplicitas illa partium non tollit vni tatem,vt probat Arifi.7. Met. 42. et 8, Mct.15.Ad 5.ait Amic.& fequitur Auer m emet ais he de cau,& quia nó à y& quia de fiit debet cffe (ub generc, 2 do&ri Difput.I. De Inftrumemis [cendi,Cit et quidem Do&or per illà quartam mon.inPorph.q.4.idem docet S. Thome   7.Met.lc&t.5.Scd arbitramur Deü, et sü ma genera pofíc proprié definiri, quia et fi non fint compofita cx gencre;& diffe. . rentia, adhuc ramen fimpliciter fimplicia. non funt, fed refelubilia in vlteriorescó   ceptus quidditatiuti,& qualitatiuü, defi nitio autcm quidditatiua non debet ne  ceffarió cóflare ex genere,& differétia y fed vcl ex his,vcl cx proportionalibus, vt. docct Arift, 9. Met.tex.ij.idé tenet Blác. condicionem (olü excludit cayqua habét conceptum fimpliciter fumplicé, qualia süt tran(cendentia, differentia vltimae,& et propriz pa fTiones, vt explicat Tat.cit. qui proindé aduertit duplice cífe defini tioncm puré quidditatiuam,quadá cft cu ius omnes partcs pertinent ad quidditat€ definiti,[cdnon vt.genus,& diliecéda yn defivitiones gencrü generaliffimorü,quae dantur per ens, et n:odum intrinlecum i, forum ; alia cfl quz datur per genus, et differentiam, et deilla communiter dici tur,quod fola (pecies dcHisnige capt fpccicm tàm pro fpecie fpecialifhma y. quàm fubalterna;itaque Dcus, et genera fumma proprié dcfimiupursnà funt com polita falim quoad conceptus, et folum . excluduntur pcr. hanc particuia tanícée dentía, et vltima differérig)que folii de finiun'er propértionaliter ; vt ait Arift. cit 9.Mct.ij.& Doct. in eumtex. 47 Tertio obijcitur contraquintam s quia indiuidua habent: proprias rationes indiuiduales,ergo definiri pofiont explica tà naturà fpccifica; et additatali differen tia.Conf. quia ilia definiri poflunt dcfinr tionc e(icntiali, qua liabent plurcscóce ptos intrinfecos, quorum alter fit princi» pium conuenicndi;alter difiimguendi, at P 1ndiuidua funt hu:ufn.odi,crgo &c. Ncc valet dicere (ait Blanc.) quod ponitur im definitionc cffentiali dcbcre'etie aliquid fpc&ans ad cflencam definiti,qualis non eft differentia indiaidualis.N ó valetquia. fofficit, quod definiuo cfientialis coftet «x gradibus cfícnt;alibus, aut fübflatialie bus,cun, omnes lint inttinfeci rei dcfini tz, &in Li nri Ecet differentia indi .. uidualis nom fit de cfientiaindiuidui, e& ^ BuRCA  Quafl IV. Que definiri pofint: eet LT. tamen de integritate (üb(tantiz ipfius, et con(equéter eft gradus intrinfecus cci,   quod fufficit; vt potlit inttace definitio. nen e(fcacialem. Tum ;.3uia Aciftot.z. Poft.2 2. ait facilius e(fe definir (ingula re,quàm vniuer(ale, et de (a&o Porjh. c.de fpecie definit indiuiduum, et cap.de (ubít. dcfinitur prima fab(tantia. Tum tandem quia. definitio (peciei conuenit indiuiduo crgo poteft definiri . 48 Refj.ad r.ea cone, vt notat Marg. Scot.1.d.5.q.6.Bonetü in Met. aífcruiile fingulare poífe propcié definiri, quod é fcatife videtuc Ant. And.7. Met: q.7. et fequitur Atriag.difp 3. Summal. n 7. vbi hasc eadem tatione ait indiuiduua poffe €x fe definiri, per accidens tamé pro hoc ftatu à nobis non poffe, quia n6 cogno fcimus differentias indiiduales. Sed cum Do&.modo cit.in fol.ad 3. et eodé Aat, Aund.7. Mer.q.1 5.ad 2.prin. dicendücft, quód etfi aliqua rario po(Tit exprimcre, uicaid concernit ad. entitatem indiui dina tamen illa ratio.erit petfe&a de finitio, quianon exprimit quodquid ecat efTe,at ^ c Íecundum tes Vip C. 4. e(t oratio exprimens ui cei Ad 2. fafficiens eft (olutio sem at guendum data, quá fruftra conatur Blác. cuertere, dü cx proprio capite fingit ad dcfinitioné c(fentialem (ufficere, vc coa ceptus eam intrantes: finc gradus incria. feci, et (ubftantiales, non autem effentia Ics; quia oppo(itum conítar ex áp(o mo mine dcfinitionis efentialis, nim calis dicitur,quia gradus, ex quibus confl atur,   unt e(fcatialesrei diss ;  a ioqui partes ét intcgcales tagred! poísét duffsideuni e wddom Nee quia fünt' de incegritate (ub(tanciz cius. Ad 5. Ariftot.ibi per fingalate incelligit miaus eniaeríale, vt ex ipfo contex. colligitur, o. intelligendum fit, (uo loco expendemus; Porphyrius vero dcfi hic ti profecunda intentione, et in a&u tignato, non autem pro deaomi nato, X in a&uexercico, .i. definit fia. gularitatem ip(am in communi,qua vt (ic areae iei S tic    tac prima fubftantia vt magis ibi cx plicabitat, Ad 4ummo, ex hoc conclu. dit Do&bor cit.indiaidaum, vt fic, ratie ne (ui non poffe definiri, quia indiuidaa non hibent aliam dcfipitionem ciTentia lem à dcfinittone fpeciei, hinc diftingui folet duplex dcfinitum saliud propinquis et immediatum, X e(t natura cómunis 5. quz immediate per definttiionem. expli catur,aliud remotum, et mediatüi, quod f.remoté explicatur, quatenus. contince tur in propinquo, et funt iodiuidua, QVA&STIO V. De Diuifione . 49. N& defuerücqui folam diuifio né generis in. (pecics dixerunt efsc inftcuméci logicum, et proinde hác folam diuifionem totius vniuerfalis in (uas partes füb:e&t/uas per fe ad. logicam prinere, ita refert Zab.lib.;.de Method. C.6. et videtur tenuiffe Anc. And. in lib. diui. Boerij At praxis Diale&icorü. ine do clt in oppoiitum; nam hic in logica de diui(ione agentes, ex profe(To omnes modos diuifionis declarant, tam tocius vniuer(alis,quam effendialis,& integcalis, immo recca(ent ctiam modos diuilionis per accidens, et de omnibus proprias re gulas a(fignant. N cc plané abfque róne, uia ficür in dcfiaitione duo foiemus di Minguerématcriamy& fotmam,& quauis uancá ad materiam poífic ad Phylicaa (ped we, vel Mecaphyticam iuxta. diger fttatem materiz,ex qua conficitur, form tamen, et in2das eam cóficiend: a4 Lug cá (peátat, ita diuitio Phy(ica, vel Meta phyica, rti quantá ad materiá ad hinc, vel illam attincat (acultatem, jquaneu n ui adformim, et modü cam te& cóficien d: (pe&ac ad logicam, qae radit leges, S£.   przcepta omaibus diuilionibus commu niaj igitur et nos omnes diui(ionis ma dos atcingemus, quia diui(io ample fum pta eít intiramentum logicum, ; et ita te neat. Recentiores omncs ; imó non fc dc diuitione in tali tigoificatione hicage mus;(ed adhac eciam in ampliori, quate in plus fc im ip(a duxi; o vt no tat Tcob. initio (Dali dile omnis di uio cít ditinctio, fcdnon e contra ; Y 4  mudo fatio eft, tum quia diftin&io non m inus iuuatad manifeftandam rerum confufio nem, quam faciat diuifio; tum quia qu£, et quot fint diftin&ionum genera cft irá neceffarium addifcere, antequam gre(sü faciamus ad alias facultates ; vt quamuis bzc difpatatio de rerum idenritatibus,& diftin&ionibus ad Metaphyficum rc ve ra pertineat ex profeffo; adhuc tamen fal tim per compendium (it in Logica prz mittenda, in Metaphyfica deinde rur(us pro rottris cuoluenda, nam non folum in tebus phy ficis,verum etiam in legicis ip fis tradendis nil frequétius vtimur, quam diftinctionum varijs generibas, vc plane mirum fit, quare Auctores omnes de rc rum diftin&ionibus in Logíca aut parü, aut nihil prorfüs tra&ene; prius tgizuc agemüs de Diuifione,' poftmo multiplici retum diftin&ione "Quid, Q quotuplex fit Dimfio, eiu(que leges. ' «9 Iuifioeftoratio totum im fuas D partes diftribuens, i, eft cw tio dilribaendo manifeftans multiplici .tatem,feü confufioné totius; dicitur ora tío, vt intelligatur non pertinere ad dia le&icum diuif(jionem quocunque modo fa&Gauníed tantum mentalem, et vocalé, ie diuidimus homincm in | |, et rationale, aut in animá, et cor pus, vcl ore has cafdem partes exprimi mus; ponitur loco gencris, vnde per ora tionem hic intelligitur illa, quz eft mo dus fciendi, id .n.indicat parcicula illa di tede uz idem fonat, ac dittribuen do manifcftans, pote(t autem accipi ràm pro oratione perfecta quàm imperfe&a, 'quofcnfa eoincidit cum termino cóplc '&o,& ratio cft, quia in cxercenda ipfa di uifionc interuemit operatio prima intcl lé&us, apptehenfio nimirü totius,& par "tium, € es ipfa dinifio in propoti tione cathegorica per modum termini ' i hábere rationem pradicati, ticut 'définitio, vt cami dicimus animal, ant rationale, aut irtational«, (ed praci € (umi debet pro oratione perfecta, á dum de. Difp.T. De Inflvumentis fciendi . cut diuifio fit ab intelle&r, et ptecipna exercetur per (ccundam operatio enim cum omni proprietate dicitur intel Met   . eres pere anc,& illà cffe partes; inte: | talem diuifionem: inferret ex alijs prz» miffis,' tanc actus diuidendi ad tertiam operationem (pe&aret,. sh chere ^ogr Additur ly diftribuens ip fuas ue tes loco differentiz;per hoc .n. diuifio à definitione diftinguitur, et argumenta tione,vt notat Ant. And.li.o. diuif. Boet. $. Circa ifl am let ionem, quod definitio explicat quid res (it, fcu rei quidditatem; argumentatio qualis res fit rei proprie taté, et qualitaté, diuifio veró quanta res fit; (eu quantitaté,.i.quancü (ua continé tia (c extendit per partes; vndé quamuis diuifio explicando partes confcquenter manifeítet effentiam rei realiter, nontas men explicat illam formaliter, wt effentia cft,vt facit definitio, fed folum uet multplicitatem in tali e(fentia 5 et hoc cft,qued (upra dicebamus defini  tionem explicare effentiam coniungendar partcs& componende tocum/, diuifio vcrà disiungendo, quare dinilio » et per fc ordinaturad explicandam con« fuíionem, fcü maltiplicitaté partium to tius,non aüt ipfum totum, vel eius qui ditatem, et demü definitio refpicit. cat o matice (olum quorum terminorum cationem videas apad Scot.4.d.2. q1.A. €x qua doctrinaffacile folui poflunt,qug cunq. contra hanc communem (entériam obijciunt Hurt, difp. 10. Log. fe&k. 6. c Arriag.di(p.5. (umm. n. 15. non diftin guentes diuilionem à definitioneynifl in toto porentiali, vbiid omnino negari poteft. Ex hiscolligitur in ompi diuifio ne dari totum, ien. pet ipfam diuiditur, et appellator diuifum, et dari partes, in i» iuiditur, et dieuniur membra dinis entia ; vbi notandum eft. nog oportere ad efficiendam diuifionem femper int uenire veram rationé rouius, et partis» quandoq; fieri pcr imitationem quádam totus, et partium, vr cótingic ifa diuo" nc, qua fübie&um in (ua accidentia digi» ditur, nam ncc [ubic&tum et veré touum in Quaft 7 de Diuifione quid ftt, é qiotupl. Art Y. 7269 Otdire 3d accidenti, nec accidcntia tte$ jn ordine ad lubie Gt, fed quia ac cidentia cum fubie&o faciunt vnum pec accidefis ad imitationem veri totius, ideo fufficit ad efficiendá diuilioné falám er accidens, vt mox explicabitur magis. .. $3 Secundó, duplex eft diuifio, alia nominis;alia rei, Diuifio nominis eft illa, qua vox in (uas diftribuirur fignificatio. nes, vt quando dicimus hanc vocé Canis varias haberc fignificationes;per hác ve. £o diaitionem non tantum difttibuuntur termini fimplices in varias fignificatio nes, verumetiam oratio integra in'variog fenfas,quos recipere poteft; vade hic mo dus diutdendi multum deferuire folct in difputationibus ad indagandam propoti tionü veritatem. Diuifio rei e(t,qua res ig fuas partes fccernitur;& quia totü di uilibile eft mulciplex,ita ét diuifio re1; To güitàq; aliud eft perfe, quod nimirü con ftat pártibus pcr fe vnitis, et non aliquo vinculo mere accidentali, afiad pet acci ' Cuius vo per accidens adu: iac funr et fic in primis duplex ett di: tifio,alia per fe quar nimirum manifeftat. imultiplicitaé parti pet fevnitarü alia er accidens, quz é contra explicatar . Forum autem per fe duplex cft ex Scot. 2.d.3.q.4 aliud petentiale j feu vnincría le, et ett illud; quod diuiditat inipartes fubié&tiuas przdicando de quálibet illa m jaliud a&uale; et eft illud quod a&u ntinet partes, ex quibus componitur, nec cft przdicabilejde qualibet illarum ; íta etiam duplex eft diuifio, alia potétia lis corre(pódens pritrio toc et eft ; qua vniaer(ale diuidicur in partes, duas (ub (e, et jin potentia continet, vt ett diuitio ge Beris iri fpecies, et fpeciei jn indruidaay& dicic d hác reducitur diuítio generis perdiffe Kentias ; nam illas quoque dicitur genus in potctitia continere, Iicécpon wt partes fübicótiuas;qu;a in ci$ nó incladitur,aec dicatur, vndc proprie non dicitur ge ; diuidi ia diffcrenuias, (ed per differé: tias; alia e(t d'uifio a&tuais, alteri toti £érreípondcus, et cft qua tale towm di sriglitur in partesjquibus actu contiac, et Pomitür. c | 31 à FRrtus torum tQusle dipidiux in e(: fentiale, et integrale : illud cft, cuius fin» gulz partes fpeGtancad cíicntá rei, quz fi fuetint phytica ; confticuunt rocum cí fentiale d o ae fi metaphy(icz,con ftituunt. metaphyficam ; intcgrale verà eft,cuius partes fingula, et(i non (pe&ét ad efIentiam rei, pertínent tamen ad inte gritatem rci materialis, vnde foiü in ma terialibus reperiuntur, quz fi fuerint fi« milates,& eiufdé rationis, vt guttae ee in Occano conflituuat totum; quod dici tur homogencum, fi fuerint di (fimilares, et alterius rationis, vt brachium, et ca» put in homine conftituunt totum, €» di« €itur heterogencum ; fic igicur dimifia aGualis, alia erit effentialis,qua totü di« &iditur in partes, quarum fingula fümt dé effentia diui(i,qua fi fuecint phyfice, vt Corpus, et anima teípe&tu hominis, eric effentialisPhy(ica, (i Metaphylicz, vt animalitas,& rationalitas, erit effentialie Metaphy(icajalia erit incegralis, qua to« tim tateriale diuiditur in partcs; ipfum inrcgrantes, qua: iuxta variam naturam partium integrantium geminanda erit. $3 Ex partcvero totius per acciden& adhuc triplex diuifio folet affignari, Vna eft (ubiecti in accidentia, vt cam diuidi tur homo in album ; et nigrum, homo enim, qui diuiditar, cft (abiectum ;albe dinis, et nigredinis, quz illi accidunt, et ad haríc pertinet diuifto vocis in (uas (i gnificationcs upra allata, fignificatio.n. eft accidens vocis, et cadem vox velati fubicétum plates interdum habct fignifi cationcs, Altera é cóuet(o eft accidétis X fübie&a vt qn diuiditaralbü in lac,& li lium jquibus veluti fübie&is incftalbedo diuifa; Alia demum affignari (olet .d'ui fio accidcniis in accidentia, vt cum dulce diuiditur in album,vt eft lac, et fl auum, qualc eft mcl,re i6 vera hzc diuitio ró c ácatcris codiftincta, vá li diuisü cft de cf fentia mébrorü diuidétii, vt cii diuiditug coloratü inalbü, et nigrum, üc pertinet m yrys ad diui fione totius Voy 15,& eft generis in fpecics, cft eninac fi OM Pte c(t albedo, nite; do alter; i vcró diuisü non eft. de cffcn, tia mébrorü diuidétili, vt eft in allatajdi, uitione dulcis in flauii,& albü, tunc per, tinet  £210 tinet ad dini(ionem (ubie&i in accidétia, Quia dulce, qp cft diuisü, non (umitur pro forma dulcedinis, (cd pro (abie&o ipfo . dulci, cui accidit e(fe alauim,vcl auum. $4 Tertio multa folet affecri leges bonc dmifionis, (ed »rz.:ipuz, ad quas aliz reducüturc,duz süc, vel cres ad (um má, Vna eít,quod fingula mébra diuiden tia (int inferiora,.i.miaora diuilo, € ra tio cít euidés, quia omae totü eft mius fua parte;omnia veró (imal (umta toc diuiíum adzquent,ac exhauciac, X ratio e(t,quia i coco prae(ectim (yacathegoce maticé fampto,vc à diui(ione attingicu, nó eft aliud,quà omnes (uz partes limal; Nec valet; (à dicas,hominem bea diuidi Mctaphyficé inaaimal, et rationile, in ua diuiftone con(tac alcerum men5ram iuidens, nempé animil, cotuin diui(um excedere, hominem; Nà quáais animal in rationc totius pocentiális excedat ho minem, tamen ratione partis a&aalis mz taphy (icz exceditur ab homine.& in hoc feníu eft mébriü diuidés in allata diui (io. ne. Altera ccgula cít,vt mébra diuidétia abcát aliqua inter (e eppolicioné,i.Linc ità incer (e diítin& re, vel có3e, vc non coincidát ia co feafu,quo (aat mébra di uidétia,aut vnum aonincludtuc in alto . 5 f Sed hic moucri folet difficultas,an d:ui(io tradi poffit pec membra folü. pri. ia& oppofita,aut contradidtorté, vt v. .aniíta diu:(10 üt bonaanim i aliud ho mo,aliud aó hom»; A ficmit aliqui, quos fcuitar Ioan. de S. Thom.p.p.Lo2.q.4« art. 3. et probat, quia ficti pocc(t diuifio scermídos priuatiuos, vc fi dicatar y ono;altus videns, alius caecus, aer alius tenebrofus, alius lucidus, ergo eciá fizci eft per cecminos negaciuos, quia pri uatio d: formali negatio quz dam e(t;có ftat eciam ex vf/à com mnuatter haac diui fionem ab omaibus admit animal aliu fationilz;aliud «erationale ; et tamé irca tionale eit agiciad feu priuatiud zefpe €u racionalisCóplat.veco preáb.dc mo dis (zicadi coace daa dari po fc diuifto  nea »er vmm mnzmorum policiua.n, alugd »ciaacuan, aon dà acce aegatiuü, vadz :a ea diaid oae, qua animi diuidi tüc ia raciale, et iradoaale ia 44iuac uo, Difput.1. De inftrumentis ftiendi ly irrationale non effe intelligendam 1" ncgatiué, (ic.n. noa RS sa " tis,(cd etiam plácis,elemécis, et alijs,que non cominentur fub animili, hec.n.om nia non (unt rarioailia, quod camen eft contra primam regulam,:ux:à quà vnum mebrü diuideas noa poccít excendi vlcra diuifum ; vt ergo bona(it diuiio debet  membram negatiuum (umi priaatiué,.i. pco carétia altecius membri poficiut,non vb:cunque,fed in cali (abic&o,.i. conten to iatra (phzram cocius diui (i, et fic irra tionalitas im prcatata diui(ione hoc modo (amp:a fizarficat cacentiam. rationalita tis non in quocunque (ubicdto, fed in apto nato, i,imragenusanimals,  Ant. And. cit.de diuitione generis in (pecies przcipué loqués negat fieri (e pet priuaciad,aut contradickorié fica przcisd, et probar, quia genus diuidi tuc in fpecies per differétias, fpecies tem aliquid pouit,S& per coníeqaés di rentia, quz con(tituic inccin(ecé fpecié y negatiuum aucem noa poteít e(fe de A. trin(eca conftitati one pofiriui, qua rario etiam in alijs per (c diui(ionibus militare videtur,nà in his cocam,quod d iuiditur » aliquid pofitiuum eft, et cum diuidatut per fuas partes plané diui(io non mei fieri pec folam negationem, au priuatio negatio totá ncm, quia nec priuatio, ncc negario toti poíiciuum conftituere p ; Addit tamen, quód quia differentiz rerum có maunitet (unt nobis igaocz, (pccies etiam nà (emper proprijs nomiaibus nuncupá tucyhinc eft 9 circüloquimureas per ali qua vacabula, uibs quádo quc addimus parriculam priaaciuam, vel aegatiuam, et tunc diuifio generis dicitur ficri per contradictoria, et priuatiué ipu io ncgationé, aut priuacionem, pofitam in diui(ione circamloquimur, et imcelli  imas ali quid politiaui (peciea, vel di£. eccatiam, et in boc (en(u etiam Caius concedit dac poffe diuiioné per termi nos aegatiuos lib. 1. cca. 3 c. 1, acque ica concladcadum ett dari. poife diuitionem pet fe per tecminos priuaciuos,vel nega tiuos,0G t meré neg iciud, aut priu técos, &,ia hac feafu animal diuiditur per itationale;quod sobis cis camfzibi dif E rene [] "Y S»uafl.Vde Diuifione quid fit, y) quotuplex. e/Ari.I. 113 ferentiam brutalem;verütamé concedé dum cft diuifioné per accidens tradi pof fe per terminos ncgatiuos, aut priuati uos negatiué, vcl priuatiué fe habetes,id ue folü probant exempla fupra 'allata à oan.de.S. Thom.quod homo alius eft vi dés, alius cecus,aer;alius cft lucid", alius tenebrofus nà ifte, et fimiles diuifiones attinét ad diuifionem fübie&i in accidé tia,nà habitus,& priuatio accidüt fuo (u« bic&o, circa quod immediaté fe habent . 7 Solet ctiá addi alia conditio,g di uifio tradatur per proxima mébra,quan tüm ficri potcft, et fit bimembris fi. eft poffibile,ne multitudo membrotü pare ret confufionem; Verüm hec regula non séper cft nece(faria;imó quando aliquod gcnus diftribuitur per fpecies plures ex £quo,& immediate (übietas, poterit di» hifio per tot mébra tradi, quot sát fpecies immediate fubie&a fc bonum bene dj viditur in honeftum,vtile,& dclc&tabile, fi aut fpeciesnon ita fe habeant, ruuabit vtique cóficerediuifionem bimembrem, ita vc mébra fint duo;vcl pauciora, quan tum fieri yoteft;qua deinde in alia infe   » os nó bene iuideretur m lignü, lapidem, et angelü; fcd yrius diuidi debet incorpoream, et incorpoream, corporea in (éntientem,& nó scntientem,& c.adhuc tamen non erit abíoluté neceffarinm, nam fi ómnes fpe cics (übítantie,vel alterius generis efient alicui ncte, policr illas 1mmediaté enu mera: e abí];ercoris neta non illoordine feruato;& adhuc illa diuifio effct bona ; quia effet manifeftlatiua multiplicitatis to tius diuifi,vt norant Compluc.cit. /  $8 Quarto tandem, vt de vilitate di uifionis aliqua tangamus, iam diximus q4«at. 2n fine valde vtilem efie ad dcfi mir:onem indagandam,quod prater FPla tonem ib: cit. docuir euam Boer.lib. di uif.& d j   ratio efl, «quia omnis bona definitio datur per ge usd differévas fcd differétig labesiir per diuitioné gencris ; cütn per difierea tias diniditur, fic ét diiidédo genus col E t omncs differ&t e necciariz ad dcfinitioné fpeciei; Quando auté A rift. 2.Pott.tex. 4. probac,' quód via diuiliua non eft vtilisad inucftigandü quod quid cft,.i.definitionem, quia committitur pe titio principij, inquit Ant. And. dupliei tet intell;g: poffe viam diuifiuam ad de finitioné valere, vno modo per modum fyllogizandi;alio medo colligendi, et cé ponendi differentias cum genere; primo modo ncgatur ab Arift. propter petitio n& principij, vt fi velimus probare animal rationale ctle definitioné hominis,fic vel animal rationale eft definitio hominis, vcl animal irrationale, fed nó eft defini tio hominis animal irrationale, ergo eft animal tónale, hic petitur in minori: ' 2 debet probari, quod fi probatur ; vtiq nó poteft probari per modü 'diuifiuum fed alia via,at alio modo;.f.per modü col ligé&di differétias, valet vtique v1a diuifi va ad definitioné;neque id negat Ar;ft.2. Pofter.sed dices definitio eft prior diui fione, quia antequam aliquid diuidatur, Oportet fcire per definitioné,vtrü fit vm uocüm;vel e quiüocum;ergo ad illam'in ueftigandam non valet, R efp. Ant. Andr. ibidem, quod diuifio przupponens defi nicionem fai diuifi eft vtique pofterior illa, nec valet ad illam inueftigamdá, fed válet ad aliam polfteriorem;vt v. g.diuifio animalis non valet ad definitionem ani 'mális;que prz fapponitür ; fed addefini tionem liominis,cug uariis et dupli éirationc iuuat tx Aiift. 2. Poft .cext. 13. com. 74. et 7 f; primó in/imuat., vt ree difponantur partes definitionis, cum .n. duz fint, .f. genus, et differentia, diuifio facit, yt prz ponarur, quod eft comunius, deitide fuuat, vc nihil prtermittatur eo rüm;qtz pradicantor imquid ;; | l igit omncsy& tingulas differentias, qua de fpecie pradicanturinquid. ^ Ett vulis euam diuifió ad totà aliqua fcicntiam,vt notat Amic. tract. vlt. q. 5. dub.4. nam iuvat ad diípéncndas pulis fcrentiz, vt patet ex progret:u Arift. 9n khyficay nam cnm de corpore narorali velle arerespnus de eoteáttacin vniuct  fali inoéto lib. Pbyt. tum diuifit sWüd. f. Caii'áb initio in fimplexg& misti, atq de 1upliéi prius cgit uo dc Cade tum autem, eum diuidátur in peitectum, et imperfectum; et perícétum inbhomo. E rri geneum,& heterogeneum, homogenea in lapides, et metalla, heterogenea in plà tas,& animalia, et horum (pecies, vt le gitur 1.Mctheor.c.1. agit deinceps de bis omnibus boc eodem ordine .Quid, c quotuplex fit diflintiio . 39» TN primis de formalitate ip(a diftin Guonis e(t difficultas,in quo.f.. for tniliter coníiítat, an importet aliquod golitiuü,vcl pocius in fola cófiftat nega tionc, et remotionc identitaris ; Pa(qua lig.in Mctaph.p. 2.di(p. 47. (cót.1. tenet sdentitatem quid politiuum cferre, vndé poflea (c&.1. (ubdic diftin&ionecm «Ólifterc formaliter in ablatione talis po fiiiu' per identitatem importati  fequi tur Ioan. de S. Th.part. 2.log.q.2. art.3. et alij Recétiores paffim; Mauritias no ficr écontrà in Epithom.formalit.doce tt videtar, 9 diftinóuo fotmaliter cóti flit in aliquo pofitiuo nimiritn in alicta te, (cu diueríitate extremorü, idétitas ve 1O in ncgatione talis alietatisfequuatur alij formalifte, et Achillings li.de di ftin&.c. :6. art.3. Sed cum hic fermo fir dc diflinctione, et identitate in tota. fua amplitudine,vt nimirum füb fe cóprchen dit tam rcalem,quá rationis, tá pofitiua, uam ncgatiuam, vanum cft laborare vt aMquiramus aliquam rationé cócm vniuo €am diftinQionis,aut identitas [ie infpc $a quia nulla talis datur; quarc cum di flin&tio, et ideuutas in tama cómunitate fit aliqaid zquiuocum,(u fliciet affignare ipomins explicádo formalitatem di AUndionis per negationem, aut carentiá identitatis, et et contra identitatem per negationem diftinctionis,feu alietatis. 60 Qusntum veré ad numer dittin diionum ; veteres Thomiftz duo tantum Rlcnüitatum, et diflinctionum genera po fuerunt, primum gcnus continet di flin i et identitatem realein, quz eít à parte rei ante opus iptelicétus, et con uenit ijs,qua ve! important res diuciías, vel funt vaa, atqe. tcs : alterum vc 1Ó genus cít idéntas ; et diftin&io ratio hi$ » qua; habet effc pex intcllcctü, et tunc Difput.L. De Infirumentis fciendi contingit, cum cadem! res in feipfa cum diftinQtione ab incellectu cócipitur.Hoc autem genus diitin&ionis (ubdiuidür im eam, quz cít (ine vllo fandaméto ex par te obic&i, vt cü idem diftinguiturà (cip fo, et vocant diftinctionem rationis ra» tiociantis, et in cam,quz fit cum fun damento cx parte obiecti jquo modo di ftinguunt gradus cílentiales metaphyüe €os, et vocant diftinétionem rationis ra» tiocinatz,& parüm, vel nihil ab hac (cn« tentia diftant Nominales. Recentiores veró Thomifta, qui et Ncoterici, feu Neutrales dicuntur ; prz» tcr diftin&tionem realem, et rationis, ad« dum: tertium genus diftin&ionis, quam appellant modalem, co quia non vetí(a« tur inter rem, et rem fed inter rem, et modum eiufdem rei, nam prater resin.a rerum natura dantur citcunítantig quae earundem rerum afficientes i|[as, &c vltimo determinantes, vceftfeffiorefpes  Qu (cdentis, fi tia,vel res, (ec poc rn cM tiz, quarum virtute fic, vel (icf habent ; explicant autem ita hoc genus diftin&io nis, vt folum inter ea vericiur, quz ficex   natura rei, et prater opus intelle&us dis fünguuntur,vt non vcramque ipíocü, (ed altcrum trantü poflit (cparatum exiftere, nimirü res (ine modo, noné contra, vt (cdens fine (cione, uàcitas fine hac, vel illa figura,extrema finc vnionc,non é có trajquia cffentia modi ita (ita cit in actua. ]i modificatione, vt ncc per diuina poten tiain fieri poffit, vt modus exi(tatícpara tusà re modificata, et hac de«au(a no lunt hanc di ftinGionem ctiam ex natu» rà rci, et praet opus inte]le&us, appel larercalem » quia diftindio rcalis pro prié verlatur inter rem, et rem, quarum ynà vici (Tim finc alia poteft cxiftere fale tim per potentiam Dei abíolutam ; atque ideó ita flatuunt banc di(isn&ioné, vt » membrá imtpediaré. diuidcns difiinctia?  ncmsvt fic,vt bene notauit Pafqualig.cit, diíp.$ 1.ÍcG. 1.n.4.non vei dpod tit mé« brum di(iinct:onis realis, et hanc fenté. tiam docuerá. Fonfec,5 . Met. c. 4. q. 6« ÍcQt. 2. Suarin Met, ditp.7. (edt, 1. à n. 1$ quos gura reípeQuquantitaris,  qu! modiinfeipis proprié non (unt eme  T H  " [ HT " quos coteri Neeterici pafEim fcquuntur. "€t Scótiftz antiquiores qui Formali fle nuncupati funt, feptem afTignarüt di ftin&ionii genera,.(. diftin&ioné ratio,ex natura rci,formalem,rcalem,císé tialemsle totis (ubieétiué,& fe totis obice tiud;quas (meulas breuiter explicatas vi dere licet apud P. Fabrü in fuo breui tra. &átu Formalitic.7.ita docuersnt vnani miter Ant.Sirc& qui proptereà Magifter Formlic.ett appellatus, Tróbet. Maurit. . Doduet. in (uis trac. Formalit. Licher.in 2.d.1.q.4. Zeib.in queft.de plu ralitate difinétonü, et tieu alij andi quiores noti rz Scholae. Verum al:j Sco tile tot genera diftinétionum inficiá uir tribus ramumipodo contenti,ad quas om nics alias ceducunt, nempé reali,rationis, et formali rredia inter vtráque ; quz mi nor cít illa; quia non verGrur inter rem, rem, fcd inter plores. einfdem rei for malitates;& maior tla, quia inter. illas repecituc citra quodcüque opus intclle €tus; et hoc genere di (tincbionis (ecerni u volontjnter fe gradus Metaphyficos in creatis; vt animalitatem; et rationalitaté inhomine, et attributain diuinis; vciufti tiám,& mifcricordiam in Deo,ac vniuer falicer (übicctum; et propriam paffioné, ita Tataret.q. vlt. przedicab.dub. 2. Butli fcr, et Bonet.in (uis tra&.formalit..& (e quunttir Recentiores oés Scotifta: Faber cic. Vulpcs in (um.tom.1: p. 1.difp. 8.ar. f. et 6.& tom. 3.diíp. s g.ar.3.Smifmch. r.p. trat. 2.di(p. 1.2. (8. Mcuriffe in Met.lib. 2.C.24«p.q.4. et ita ponür hanc d ftin «&ioné mediam, vt fit membrü immedia té diuidens diftinGioné in gencre, vt fic, 562: Dicédum cft pro totali re(olutio fc iftius materiz duocffe prima genera | diftin&ironum,& identitatum, nempe ex "matura rci,fcu przter opus intellc&us, et "rationis, (eu.per opus intelic&us ; et bac »zuríus (übdiuidi in varias fpccres iuxta.» &wariam rerum, vcl rcalitatum vnitaté, vcl "pluralitatem,in quibus fundantur;ita $co ifta quamplarcs Kada:1. p. controu.4.. 8 Nolan.n Pynach.q. 1. Conclufio hzc jp baut: ex icgulis bonz: diuiiionis jam at "Kignatis in ptaccd. art. quiacumaliquod «emmuri in inferiora diuiditur,. (0 Quel I. Quid e quituplex fre Diffnfli ei T. ay ca a(fignari, quz immediare fe habent ad rationem cóem, nam fi vnüimébrum affi  gnarctur, quod immediaté diuideret ra tionem cóem, aliud veró, quod non im mediaté diuideret ; confufa nimis, ac in ordinata proríus cuaderct diuilio,nà ipfi nita pené membra pofset affi gnart fic di uidentia; ergo in a(Tignádis gencribus di«. ftin&ionum illa primó debent alli gnari, quz iminediaté. diu dant difinctionem, vt fic fcü in qoi fumptam, fcd talia funt membra iam affignata, crgo &c. Proba tur minor,mébra, que diaidüt immedia té ens 'in tota fua amplitudine, funt ens reale, et rationis, capiédo ensreale pro omni eo,quod et extra nihil, nà impot fibile e(t aliquà ronem entis excogitari y Quz non dicat;aut ens reale, aliquid nimi  rü habes eife independéter ab intellectu, aut ens rationis, aliquid. nimirum habens effe dependenter ab intellc&u; 'cuim igi tur tdeuritas, et diltin&io fequintur or dincm,& rónem entis, cuius a (Bzgantar veluti paffiones disitinctz conceptus có  muni(limus identitatis, et diftinctionis "a(lignata membra debebit primo; S immediaté diuidi . Conf. tunc re&té aUi atur diuifio alicuius cóis.com membra rimó diuidentia ità (c habent ad rónem cóem, vt (ub iptis contineantur alia jnfe riora, fiu& gencrz, fiue fpecies; ita quod  mébra diuidenia fimul (ampta zqué pa teant;ac ipfum commune diuiíam,;vt pa tet ex codcm, art; praeced. crgo in atli gnandis diftin&ionam, et idcacitatü ge : neribus illa primo 'a(hgnare: debemus, quz fub (c omnesaliascontiacnt media té, vcl immcediaté,fed ità (e habent imem bra iam aii ; mm omncs identita tes, vel dit oacs affignab:lcs ad illa reducontur,crga &c.probatur minor af füb iliis genecibus: totam ferié idenritatum;& di(linctionum.  63 Diltin&io itaque cx natura rei,ftu precer opus intelle&tus ; vt ex Scoto col: ligitar 1.d.3.9.7.. Sed bicresbat,& d. q.4$. £4 quasi ronem, et 1.d. 1. q. 5. $. 4d qua(licnem iflam,& d.3.q. 1. et alib: (epé, fübdiuidituc in ditinctionem exnituri rej rcalem,& in diftnétionem ; €x natura rci formalem ; ratio aii, ic vt. [| »" i . AA s 214 docet Ariít. &. Met. tex, 18.. ideatitas proximà fund ur (ape: vaicaté, diftia &io fupra multitudinem. [eu placalitaté, ergo tot modis diilinzti» ex piccerei di cetar, qoc mo is dicituc pluralitas, et multitudo, fed plucalitzs à parte cei, vc norat DoGbor 1.d.13.q va X 4.4.45.).3. in (51.24 1.daplex eft, alceca recam; et di icu plaralitas fimpliciter, altera cealica tum,íca formalitatum, X dicitur pluzali tas fecundum quid, ecgo et z,. dclaracuc fabillata minor; per R?m, quz aultipli «cata facit plaralicatem (implicitec, et ett mata (andare realem diftiactionem, noa tin venic intellignium id, quod per fe primó, et immediate exiftic, vel tic exi ftere poteft, vc malti Focmulitkz velle videntur, (zd omae id, |u »4 per veri ef ficienuam,& plty /icam caa(alitatem acci pit e(Ts, (iae (olitacié exiftere poffit, fiuà non,& ita fe habeat omaes phylicz eati tates,omnes nimirum fubftiacie, (iue có. pletz.(iué incompletz, vt materia, et foc m1i,omaia item accidentia, (i18 abfoluca, fiue reípe&iaa, hec .n. o naia veré (aat entia ia rc&o propriam cifznriá, et exi. ftentiam habentia, etfi non 0.nnia foli taric cxiftere nata, v: patet de relacioni. bus,q104 (olum indicat ex hibere exilé exi (tentia, et ab exitteacia altecius deps dentem,noa veró carere pcoríus exitte tía; acproind? omnia t(Eh ec (uat idoaea fundwmenta di(tin&ionis realis, et nata facere pluraliratzm (i pliciter, q ua (anc vera res, et vera entia phy (ica pec veram caufalitacem phyficam à caaíis (ais pro du&ain fen(a explicato in Phy dif».7. q.2. Per Realitatem vero, que malti plicata folum nara eft (acaggplucalitatem sf quid, et fundar: dittiaiflóaem ex na tuca rei formalemyin:eiligitar id, 4304 e(t aliquid cei pczfato (en(u explicat, non uocanque modo, («d per identitate rea lé (qua cóae dici folet aliquiras) fiue per fe&ti,vt c(t identitas actribucorü tn Deo, habetur rationc infinitatiscxcrem  rum, (iuà impecfe&im, vt e(t idencitas vadaü m :taphy(icocam in cceacis ; que ibetuc przcisd ex vaioneéorum in cec tio,vt docet DoXor 14d. 8. q. 4. at; idà per tealitatsm omae id iateliigsad un ve e   ' Difput... De Inftrumemtis faiendi .  N Neo nit, quod pir fenonrecipiteffedfüapro:  ximicauíaperverug inflixüphylicum,  fed per f(implicem dimanationem mz2ta.   phyficam, qao fen(a aic Do&or 14d. 3. q.7.S.& 1.d.:j. C. pi(fionenemaoare   à (ubic&to, et 2.4. 16. q. va. potencias ab .  anim, et vaiuer(alitec emnanant realita tes, (cu gradus metaphy (ici a rebus phy ficis, vt animalitas, et rationalicas à cor porc, et anima. Explicatur. diflin&io Realis . 64 D I tin&io igitur ex aatuca rei Rea as eft; qua reperitur inter rem, et rem przfato inodo explicatam, quam. explicuit Do&. 2. d. 1.4.5. $. Contra. ifla. opuinonem, &$. £dqua[Lionemlit, M.. (ed exackias 2,d,2.q.2. 4,& B.vbi talem. tradit regalam digno(ceadi diítin&tioné. realem,eirealiter dittinguamrur, quorü  vnam veleit, vele(fe poteft (eparatüab. alio,vel (altim ralia ft ME dicadimaicé  fe habent, ficut illa,quaz func. Pw VEENEIE fepacabilia; quod (eparatio a&ualis fic fignam (ufficiens ditin&ionis realissfa« tencur omnes, et eít de fe euic Xx intelligi debet, etiam(i quz fep vnü abí ue alio vicifia exilbece fety(ola .n. illa a&aalis [eparatio et hic ratioae relaciaa,vt Pater, fi diítingiaatur realiter, etiamli vaum. alio exif(terenon córingit:feparatio item  pocentialis (uff :iés eit ad. inferendá di ftin&tionem realé inter illa, qua it Tr"  feparabilia, nam omae ens nac per có fequens indiuiübileà feipfo, et in« feparabilequare eo ipfo, quoda : fant l'eparabilia,iam nó vnü ens, fed duo  ventia realiter di(tin&i cen(eri. debent, Nec e(t acceffe ad | di(tin&ionem realem inferendam, quod feparabilicas ifta. (ic matus,ita .( vc hoc fine illo, et 6 contra viciffi n exiftere poffit, vt cótendüc Re« Centiores, nam ad diftin&ieaem realem cum omni proptietate fufficit,» aleram extcemorum exi (tere potfic fine altero, etii non có:ra,& imooilibiliras ex pat te vnius cxcreai exiftendi tine"alio. foi infect;quod dici nequeant mutuo fepara bilia cum retentione propriz exiltentiz ; et quamuis vaio,fefi »,& ali jhimu(modi enctatcs modalzs dici nó. poffiat ces Cüü» | ! nas » Ad, " "s fnticas,füimendo rem pro co,quod per fe,   et immediaté (alim per Dei potentiam . exiftere poteft ; tamen dici poffunt res, et ens co modo, quo hoc in decem prz dicamenta defcendit, et (altim, ait Scotus 2.d.1.q.5.$. Quod fi adbuc,licét modus non fit ita res, ficut illa, cuius cft modus, nontamen nulla res eft, ficut nec nullum ens, quia tunc nihil cffet, quod etiam rc ^ petit quol. 3. ab initio, vndé cócludit hác effe contentionem de nomine, quia iuxtà varias iones entitatis, et rei poteft haiu(modi diftin&io vocari realis, et mo dalis; Hoc tamen certum cftquod refpi ciendo naturam diftinGtionis in fe, et nó denominationem à modo defumptà, de bet potius dici realis, quia nonex hoc, qp fübie&um exiftere poteft fine modo, nó é córrajftatim inferri debet, quod hac di | ftin&io non fit realis, (ed modalis, quia et crcatura veré diftinguütur rea ^  fiter,& tamen nulla aJia inter ca ver(atur . diftin&io, nifi hzc, ep Deus exiftere po teft finecreatura,non é contra . Nec va /  let,quod aiunt quidam,diftinctioné,que /  eft inter Deü, et creaturam non pote di ci moc yquia creatura non eít modus  Dei,nec iilü afficit in ratione modi. Nó  valet; imó potius ex hoc confirmatur, p refpiciendo naturá huius diftinctionis in fe tealis porius dici debet abíoluté loqué do; et (olum poterit appellari modalis, quádo rcs,qua fine alia exiftere nequit, bené tamcn à contra, cft modus illius, et cam afficit in ratione modi... Nostamcn praíenim banc. diftin&ionem dcbemus appeliate realem ; et non modalem, quia difiin&io modiis apud nos. cop(ucuit ac cipi pro eaque vei fatur inter ré; et mod ü. jntrinfecü eius, vt inter etfentiam,& cxi flentiam,nó autem intcr rem et modum cius cxcrin(ccum, et accidentalem, qualis €fL. hic, de quo Recentiores loquuntur . &5. Scparatio tandé proportionalisfuf.  ficit etiain ipfa ad. inferédam, realem di f » hac auiem proport:onalis. fepatatio inter.ea. veríatar ; vt notat o &or Cit.quas cfi fint abinuiccm infepara hilia 5. hzc tamen jn(epara bilitasaion..» proucpit ab intrinícco » (cd meré ab.cx tuin(eco » quod ipíemcet. inz.d..1..3.4».  Qua. V. Quid, ej guamplex fidifinDBK C4e11I. 315 $. 4d que[lionem, explicat exéplo mo tus Caeli, quia fecundum Arift, contra di&io eft Coelum effe fine motu, nó qui» dem ex cau(a intrinfeca in Celo, quia e(t receptiuum motus;& indifferés ad quic tem,ficut ad motum, fed ex caufa cxtrinfe ca neceffarió mouente, et ideó cx tali in fcparabilitate non reété iofertur Coelum clic realiter idem cum motu (üo;vel ti in feparabilitas ab intrinfeco prouenit, ad huc tamen fe habent, vt producens, et produétum;cau(a,& cau(atum,& vnü ad aliud dependentiam habct effentialem ; hzc enim contradictoria przdicata necef farió inferunitdiftin&ionem realem, vt Scot.declarat 2.d.2 5.q .vn$. 4 d prima, quia relationes produccnis, et produ&i repugnant in cadení perfona, relationes, que dicunt dependentiam c(fentialem,vt cauígad cauíatum » repugnàt non folüin eadem'perfona,fed cuiá natura, vnde hac rátione, quáuisperfonz diuinz fint ab in trinfeco infeparabiles propter vnitaté cf fentiz adhac tamen realiter diftinguun tur,qaia vna eft producens,& altera pro duéta,vt docet D. Aos. r,de Trin.cap. r.. quamais totum fit à partibus.infe parabi itemab intrinfeco,quia tamen ad eas dependentiá dicit cffentialem, vt caufati ad caufas intrinfecas, hac de caufa ad buc abeisrealiter ett diltinótum, vt Scotug. "docet 3.d.2.3. 2, Itaque cócludamus fepa rationem extremorü a&tualé » vel poten tialé, vel (alim proportionalem fingulas di(iunctim. süpras.efle e. ud figaum. realis.diftin&ionis,& omnes coniunctim (ümptas effe tignum adaquarum .. 66. Hinc facile deducitur;quid fit idé titas realis, nam é contra illa erunt cade: realiter, quz nec feparata.tunr, ncc pof (unt feparari,nec proporrione correfpon. dé his,.ua: funt feparabiliayita p vnicü,, et ade quatum fignum identitatis realis; fit inlcparab:litas aiiquorum tàm aétua. lis, quam potentialis,& proportionalis y; quali infeparabilitate folum potiürureay, quorum voum non cft fine alio, necctie poteit ab.intrinfeco, nec fe habét vi pro. ducésy& productum, ve] caufa, et cauía. tmyita vt vnum cíl ntialiter. ab alio de  pendcat,quia hzcinfcrunt feparationem, proportionalem i.talia inferunt contra di&oria in his;que ita fc habét;.f.vt pro ducés,& productum;caufa, et caufatum, ualia nata funt verificari de his, quae süt rsen vel feparabilia (eruata propot  tione ; €x quo patet, malé Recentiores omnes afDgnare veluti fufhicieos,& ada quatum fignum "3s di ftin&ionis (cpa rationem in c(le actualem, vcl potentia lem, et identitatis realis infeparationem actualem,& potentialcm . 5 ers €7 Dcinde diftin&io realis iam expli cata (ubdiuidi folet in negatiuam, et po fitiuam, et bac rurfus in accidentalé, et eflentialé; ncgatina cft, que verlatur in ter ens,& nonens, vt inter materiam, et priuauonem vcl inter duo noncntia, vt inter duas priuationcs, de qua Scot.3.d. $.q.vn.& quol. :8.vndc quia proprié non eft inter r€, et r€, d£ diftin&tio realis im perfeáa, pofitiua eft, qua veríatur inter «luo entia rcalia, quorü vnum rcalitet nó eft aliud;rcalis e(fentialis eft, qua oritur ánter duo ex principijscorum cflentiali bus,& ita diftinguütur res,qua extát fub diuerfis gencribus,: vcl (peciebus ; quia Jizchabent effentias,' et naturas alterius yationis;quam diftin&ioné vocat Do&. 1.d. 2.9.7.F F. diftin&tioné rcalem natu rarum, cx quo patet di(linctionemeflen aialeim reduci ad realem;quia nó eft ; ni diflin&io rcalis naturatum, vt bene nota it Tatar.loc.cit. natura enim, et cflentia ádé süt;diflin&iio veró realis accidentalis elt, quz per principia accidentalia cau fatur; qáo homo albus à nigro diftingui tur, et ad hanc reduci potcft diflinctio .mumerica indiuiduorum, quatenus prin ipium indiutduationis,vndeoritur, etfi petüncat ad fub(!antiam indiuidui,cft rfi extra elfentiam cius,vt dictum eft q.pre ecd. art. 3. quz tamen diftinótio potiori vocabulo fclct matérialis appellati qua tenus differétia ind iuidualis, quae cfi eius principiti, dicitur materia votius,vt Scor. docct.2.d.3.9.6. et ab codcm locociir. 4.2.q:7. optare appellator dift inétio ica Jis fuppolitorü ; Denique ad diftir Gio nérealem reducit ér ilia, qua verfari fo. Jet inter totü,& (insulas partes fingiila aim fumptas, G vocant diltinétione inclg Difp. I. De Inflrumentis fciendi ; DW dentisab inclufo quomodo totücorpu£  diftinguitur à a quiaincluditillud,   et adhuc alias partes. Verüm quia non fa Jà datur totü Phyficisfed Metaphyficü ctià& logicü, poterit hec diftin&io ins cludétis,& inclufi ad varia genera diftin &ionum pertinere pro qualitate tOtoru.: 68 Mcurifie loc.cit. cocl. 3.diuidit di  &in&ionem realem ini mutuam, et non mutuam,& ruríus vtramque ina potentialem et virtualem; mutuam ait ef fcyqua diftinguuntur ea;qua cífe poffunt mutuo fine (cinuicém ; non mutaam,qua vnum cxiftere poreft finc alio, non € có» tray& fic ait dillingui rem& medüeius; a&tualem ait efle,qua din fcparata;potentialem,qua diftinguuntur feparabilia; virtualem,qua diflinguuntur cayquz íc habét ad modum feparabiliüy Vcrum tota hac doctrina fal(a eft qui implicat vnum efle realiter diftin&tü ab alio,& quod vice yería hoc non fitreali   it ter diftin&tum ab illo,. ergo ink pei  Lh omnis diftinótio realiscftmutua.Quod  a2uté aliqua.duo extrema fint ita re jitet » diitin&ta, vt vnü poffit exiftere f« V ab alio non écótra,non facit. quodinzel   capon fit realis diftintio mutua; fed fo lum qued r. (it mutua feparabilitas, mul tum autem differt alíqua duo nó e g tuo realiter diflin&ta, et fion ellen rcalitcr fepapabilia. I urfus ex lio, D odor in 2.d. 24]. 2« docet diflinctione 1caló inter eliqna duo concludi ex eorü fcparatione,vcl actuali vel poientiali;vel faltem iproportiopali., malé fubdiuidit Mcuriflc diftinétionem realem jn adbuae lemsporcntialem, et viriuslein, leu proe porucnalem,tam quia Scots ibi exprefe sé loquitur de diftiné&ione cali actuali» cuius (ufhiciens., et ada quarum fignüine quit cfle fcparationem,vcl adtualem, vel   potenciales, cLecopartiogsieraq m Z^ non pari paítu currunt di füinétio realis, et Ícjarat;oita vt codem modo fcccrmi. dcbcapt in aCtuslé;& potentialé;& quód: fi (c paratio inter aliqua duo fat. actvalis, infcrat diftin&ioné a&ualé, fi potentia lis,potenualé tm,& fi vrtualis,virtvalé,, quaa clàn (Tin ücft [cparationem potétias J6 uf inire inter lac (cparabilia dilige  JQusfL I". Quid; eri quotuplex fe dif At. 11: 17 Gon realé actaalé, lic pattes coiius c(sé tialis,& intcgralis ; co quia funt abinuicé deparabilesscen(entur a&u realiter diftin yquia earü vnio nonexcludit diftin €&ioné a&ualé carüdem, (ed urn fepara tionem, et diüifioneim actualem ; tic e motus Celi,& ipfum Celum;qua süt sin Philofophtm in(eparabilia, proportione  Samen correípódent M pofsunt fc parari funt realiter a&u diftincta, ergo eparatio porentialis, et virtualis femper infcrunt diftin&ionem realcm actualem, && ron tantum potentialem; vel virtualé 4nter easque tic fünt feparabilia . ri ir:69 Sedcótraallatà do&rinam de di. dftin&ione reali moueri folet difficultas dc toto, et partibus, quod vtiquc(loqué do de e(sentiali) rcaliter diftinguitur à partibus ctiam fimul vnius cx Scot. 3. d. 4.q«2. et d« 22,q vn.conftat autem nec to sum exiftere pofse fine partibus frmul i xX&is, nec viceuerfa partes funul iunctas abfque toto;canttat ctiá nec i(la eíse fe ;parata abinuicem, nec feparabilia, nec debobere ad modum feparab;lium, nec m voum eíse proprie producens, et aliud productum )c rn allata de diftinCtione rcali cft infüfficiens.. Hzc . difficuhasardua adeo viía eft Meurifse Joc.cit.vt ea coactusaufus fit. negare fa mofam fentétiam Scotiflarum de diflin &ionc reali totius d partibus.ait.n.falfum effc de mente Do&oris totum diflingui xcalitcr à partibus vnitis, cü .n.in 1. d. 1. q.4.& in2.d.1. 9,5. et alibi paffin do «cat,omne prius naturaliter pofíe cífe fi nc (io poftcriori abíque contradictione, fi non fit ciidé, fequeretur partcs vnitas poffe cííc finc toto, quia funt priores eo nauualiter, cum ig tur vnitz lane co effe nequeant,fit, vt finr ei réaliter idé, quod exprceíTius ait docuille 1.Phyf. q. 9.vbi di ferté docectetum, et partes vnitas efle idem realitcr; quare fubdit decepros om . nes cie; qui bs Genus cxiftimarunt de g;€ Motitocü diftingui realiter à partibus ynitiSex €o fürté quia in 3.d, 2«q« 2oper mi xum probat difiinctionem rotius, cá à pact ibus vagis uiidigufis. nam quando probat totum e(fe aliam enctatem à par tibus vnius intendit (olügn inter ca indu o6 Loa ecre diftinciionem formalem, itag, in fen tentia DoGtor;s totum diit inguitur à par tibus vnicis formaliter folum, fer ex na tura rci; non quidem formaliter cócepti biliter, fcà meraphyficé, quo genere di« ftin&ionis diftioguuntur gradus meta phytici, fed formaliter entitatiué,feu phy fice, qwomodo diftinguuntur gradus phy fici incparabiles ; quod exprefsé colligi arbicratur cx quibufdam verbis Doétoris in 3.d.21.q.vn contra Magiftrum in fol. ad arg .opinionis aduerfa, vbi concludit, quod quamuis totài nà fit fiue vnione par tiugtamen vnio illa, velrelatio non cft ormalis ratio illius totius, quibus verbis indicat (olum inter partes vnitas, et totü non efle identitatem formalem. 7o Verum quantü diflet hic Scotia à germana Scoti fententia, et veritate có ftat ex dictisin Phyf. diíp.5.q. 13. acc. 1. vbi cx profeflo de hac re differimus, nam in 3. d.3.3. 2.quarta prarfertim rationc cf ficaciter demonftrat diftin&tionem rea Jleminter totum;& partes vnitas. quia fic vnitz verécaufant totum, et nihil rcali tet caufat feipfum, nam inter eaufam, et cffe&um vniuerfaliter intercedit fem E realis diftin&io, vt oftendimus in.» hyf.difp.8.q. z.art.1. Et in 3.d, 22:q.vn« $ quantum ego, ait entia materialia có pofita habcre caufalitatem intrinfecam per caufas inexiftentes materià. f.& tor mam,;quas;ftatim ait,cffe realiter diftin Gas à tali compofito,vtibi cft videre ;fal fum ergo cft ex eoloco folum colligi di ftin&ionem formalem; et plané non vi demus quomodo ex verbis illis à Meu riffe adductis deducatur totumin Scoti fententia à partibus vnitis folnm forma liter dittingui. Accedit,quod fruftra pre ter diftin&ionem formalé, quz proprie verfator folü intcr formalitates met ficas, fingit aliud genus di ftin&tionis for malis phy fice;vt eam at ruat inter totu, et partes vnitas,nam in Scholam prarfer nl aversum hucuíq; talis dedic ingre(lum non babuic.Q uod vc rà expreíse docuerit Doétor 1.Phyf:q.9» 1dÉtitatem totiuscum partibus voius,nos párum vrgcet;quia opus iilud Scoticó non: cft, cum palfim multa contineat ditlona. £ à &co à Scoti doctripa in Metaph. et lib, fent. fed eft Marfilij Inguen Nominalis,cuius fcriptum fc compcriffe in quadam vetufta Biblictheca Venctijs teftatur Roccusm I hyf.in epift.sd Lectorem, et idem in gcnué fatetur P. Lucas Vuandingus, dum e«nuina l'o&oriscpera reecnícr, et no is orcterus dixit; cx quo fadtü cfl,vcin Phyfic. illius pieudofcoticz: phiofophize ncc vcrbum quidem vnquam fecerimus. Qued tandem ait, hinc fequi partes vni tas pofle clTe fine toto, quia in Ícntentia Do&oris cé pnus naturaliter potcft fe» parari à pcflciriori, fi non. fit ci realiter idcm; quod (i (it infeparabileid arguere rcalem identitatem cum pofl criori, vt pa tet de fübicéto, et pafTi onc. Hoc ctià pa rüm vrget,iam . n. fopradiétü cfl cx Sco to 2.d.1.q.$. IN. et d.a. q.2. A. id vcrum effe, quoucfcunque repugnantia fcpara tionis àb intrinfeco veniat, et non ab cx uinfeco vt cft inlpropofito,quod.n.par tes vnita cfle ncqucant finc toto,prouce nit ab exirinfeco, nempé ex carüvnione, quz illis accidit, et qua fuppofita ne queunt non caufare toti, ncn autcmtalis neccffitas prcucnit. cexabfolnta. ear cn titate,vt notauit Lichet.2.d 129. 2.in fol. ad initanuas Caict .contra maximáà Scoti Qn.ni abJolutum prius alios cfcd fu fius hanc difficultatcm peruractamvus in Fhyf.loc.cit.in fol. ad 3.prin. I .71 Reéhus ergo dicendum cft in hac 1e P. Mcuriíic fuiisc deceptum, et nóom ncs alics Scotiflas, vt iplc parum humi liter dixit, et ad argumentum ex. dictis occurrendum «c ft quód licetitorü, et par t5 vnitzncc fint feparata, nec fcparabi.  lia proportione ramen correfpondé: 1js, Qua (cparari queunt, vt fupra explicatum eft ; et quan usnon fc habeant propric, yt y rocucés, et produCium,quia hoc fpes €tat ad genus caua cfficientis ; fc habent tamen vr cauía.i caulatamingenere » «auíz maircriakis,& formalis, quód.(ufli cit ad infcccndam rcalem difiinctioncm, quia inter caufam; X cficctum 1n quocá quc gencre cauia: calis, et phyficz rea km aintcrcedere. Jifinctionem. femper: «1l ncecíje, vi f..sé probamusin Fhyf. lo, «0 iam Cit.diíp.8.9.2. arta. T Difgut;1. De Inflrumentis [cendi |... Diflin&iio formalis declaratur ctio., 71 Iftindio cx natura tei formalis. D qua erat alterü mébrum diftin ; &ionisex natura tei,vtà diftindtionera xionis, et facta per intellcótü fccernitur., | cft illa,quz verfatür inter plutes eiufdem  » formalitates, quz: nimirum in eddetn phyfica entitate radicantur,& identifi cantur, eft autem formalitas ratio  Giua,& fecundum (e conceptibilis, v illa dicuntur. diftingui ex natura rci for maliter, qva habcnt aljam,« aliam fore malitatem, feu rationem conceptibilem. ita vt virumque dcfiniendo nó ctit idem | adzquaté conceprus obie&tiuus vuridf.   que, ita explicant diftinctionem. formas / lem Scotiflz quamplarces Tatar, Bonet. Butlif. Fab.Mcurifl. loc. cit. vnde € con v tta illa crunt cadem ex naturarei forma:, liter,quz candem: babenr formali et candem rationem concep iem, Ve i rum;vt docet Sootii dish 7.8. Sed bic refl al, duplex reperitur diio natura rci formalis,aétnalis nimirum, virtualis: actualis cft, quz verfi | plurcs formaliatesincadem re phyfica   a&á,& nonvirwterantum exiflcntésy  quz proinde à partereiciira i opus mtellc&es habent diwerfasiGnéS cóccptibiles;fic diflinguunrar ck nan 1ciformalitér a &valiter diuctía [otétig in cadcm anima radlcaiz, diuerhi gradus Meiaphyhici in.homine,& diucr(a artrie buta t» Dcoex Scoto 1.d.8.q. 4. $ 4d. hafiioncms quia nimitü hzc oaa tunt Jincifosptló csfonnaluer,& acta in Dco cxiflentcs, et nó virtualiter tátü vnde,& corum ditlinétio atualis cfTe de bet. V irtmalis ver cfl, qui verfaür inter plurcs eiufdem tei tormalitates,non actu, (cd virtute tani ü in. éa contentas, quate« nus cadem finiplicillima tcs, vc] rcalitas cb (ài cminencià zquiualct pluribusrea litatibus, vnde occafione przber intelle. &ui tormand: pluccs ccnceptusinadasjna toS obicétibos cx codcm obictto to, quibus actualiter diftinétas facit forz.  maliiatcs illasycude folumetác viciualitet diftiy.ca antc opus intcllétus inad 16 cóuipicnis qua 16netolct lacainat 1 TOUS "D &io ^ idi rationis ratiocinatz, qua tcnus folà per opus intelle&us fit a&ua lis, cumanteaífolum eflet virtualis; ira  diceremus in; Sole folü ex natur: rei vir tualiter diftingui virtutem calcfactiuam, et deficatiuam quia nimirum huiuímodi virtütes nonaótu continentur in Sole (c cundum fuüai effe form:le, (ed virtua liter ti, et eminentialiter, quatenus. Sol vnicam, et fimplicílsimam'virtutem eminentioris ordinis a ju:ualet illis dua bus, ex quo intellectus occafionem fumic didinguendi hasvirtutes in Sole,cum ta tn&à patte rei vnica fit,& fimplicifsima, Éx quo patet falfum effe; quod Recétio rcs paísim Scoto tribüunt,quod.f.nullam  diftinctioné formalem vittualem agnoue ric,ícd omnem dittinctione cum funda 4méto inre actualem po(ucrit, nà loc.cit. eamex,teísé admiteit, et eciam quol. t. $. De fecundo avticul», et in 1.4.8. q.4. | " is gd que[liorem; vc mox dicemus ex pli do diftin&ionemi tationis tatiocina tz,quz cum ferrali virtaalicoincidir.  ed Thomiftz, et alij Neoterici tualem, et folá virtualem admittunt, n alio nomine vocaat diftin. catioriis ratiocinatz; diftin&io 3  i  c 1 E ^ mem vetó ex natura réi abaalem volunt NN femper efe reale, et c ca ptorfüs coin tidee enl Pafqualie. difj. $6. (e&t. 1.ait " buc 'comnuonem fententiam extra fchoiaii'Scotiftárum; fed prater diftin &ionem eximatuia rei realem, et cx natu £a rei virtuale debere etiam admitti di flin&ionem formalem actualé, minorem illa quia non eft inter rem, et remjmaio rem iffa quia eft actualis, et im else diítia Etionis allo modo ab ifitellectu depen: det, probatur euidcarér ; qiia multoties Blites perfétiónes ini inférianibne dif ped f£ reperiüntucin aliqua re fupetioci ob. iDinentiá vau realiter, vbiin infe riotibüs eran: realiter diftinctz ; et quia $th (e (unc pecfe&tiones fimpliciter, ma nent adhuc in eà re sm (aas proprias for vnde r inca fori ufi, aüteminca« ; lót s hiavulaodi ;ve Ge: 00 Que. V. de Difüntlimertaliedsll. queunt diftingui realiter quia conrinen tut in ea pecidencitatem realem, neque fold virtualiter, quia non exi(tuar ibi v:c tute cantüm, fed au sm proprium efse tocmale cuiu(cunque; afsampcum patct, quia ità concincarur attributa in. Dco iu ftitiaymi(ccicordia &vc.vbi.n.in nobis süc perfectiones accidensaciz cealicet abia uicea diítindtz; in Deo realiter adunan tur; et quia süc ex fe perfe&iones fimpli citer, extant in eo form ilitec,'& non vit tualiter cantu n; (ic ét vcg xtatiua, et (en ficitia continentur in houine, quia. vbi in btatis,& plácis (unt formz realitet difti &z adunantur in liominc in vicam for mam;quz c(t ordinis (apetiocis,.(.in ani ma rationali, fed quia anima rationalis  eft forma,qua ho no non folü incelligity fed fcncit& vzgecar, et informat non fo lur quatenus rationalis, (ed etiam quate nus (ca(itiua,& vegetatiua hinc dicimus fenfitiui, et vegetatiuam in ho.nine ad hac reunere propcium e(sc formale, qp per earum definitionem explicarur y. ecti ion tetincant propr;um císe ccale . ^74 Refponderc folét Aduer(arij có cedendo huiu(modi formalitates a&uali tct ex naruca rei ceperiri in eadé re, actu «mreperitur ia Deo formalis iuttitiz y et aníericordiz, a&u reperiantur in. ho mine animalitas,& rarionalicas, fed nc gant reperiri a&u dillinctas, non. n.bzné (axunc ipfi ) ex adtuali earum. exiftéua in cadem re deducitur actualis carü dittin ro cx nxtara rei; Sed hiec refponlio, q (emper habent in promptu ' efficacitec refellitar, quia d.ttinótro formalitatum e.u(dé cei tandatar in modo, quo ibi süc » et repeciücur,crgo aibi fant ex: nacura cei actualicer,: coem cciam modo eruncibi dittin&a, probatur a(fumprü, quia quo res eit, co forinalilli:nd e(t vna vnitace Oportionata (uz enritadisergo tormalif ime eitindatiadaà fe, et dittin&a ab Qxnni alio (ecandum formalita:em vaita tts . Accedit ex fupradictis ex Acitl. f. Meta 8 .idengitatem fan dari (49ca vnlca tém,dittindtionca (upra m ilucadiné, et plucalitacem;ü.ergo tocin dizatcs v.g.ia ftitue, Sc avíecicorfie acta exiloac 18 D«o,vel(uac£ocmuliili advoaa :c perfe La Go, o. 220 &io, et hoc dici nequit, quia tunc vna uq; non cxifleret ibi sm fuam rationé Pia sm » fecundum quam dicit perfe &ioré fimpliciter,vel (unt plures, et tüc neccílario infertur actualis diftin&io 1n ter illa, quia baec fequitur pluralitatem . 75 Piaterca principaliter, multa rca liter identificantur ; quz tfi adbuc varijs definiticnibus exprimuntur, vt Arift.do cet 3. Phyf. 22.de a&tione, et paílione, et 3. Mct. 1c. de genere, et differentia, (cd definitio, pra(crtim cü traditur per con ccptus ada quatos,cx plicat e(fe formale, quod habet definitum à parte rei, licet ron explicet effe realequ« d vcluti mate rialiter fc habet, ergo debet admitti di flirGio formális actualis à parte reique fit minor rcali,,& maior virtuali, Et de mum contradictio fcmper infert diftin € ionem, implicat.n. de codem fecundü idc m contradictoria verificari, et quidé talem infcrt diftin&ioné;qualisipía cft. y fi cà contradi&o rationis, infert diftin &ioncm (ccundum duicríum cffe. ratio nis,vt cum de Petro pofito à partc fübie &i in propofitione identica affirmamus efte fubicétam,& de codem negamus et fe (obic&ium, vt ftat a parte pradicatis fi cft contradictio fecundum