GRICE E MASTRI 4

 rationale cft ho mo,, rifibilc eft homo, cffc propofitiones períe ad primum modum  fpeétantes ; nom enim in primis funt bcn per fe, uia aon funt naturales, et directz ; neque pectant ad primum modum, quiam de nitione paffionis fubiectum non cadit, vt de cius quidditate, fed vt additum ex 7, Met.tex. com. 17. et 19. quod eft eff ex traneum à ratione etus formali, atq. ideà propofitioilla ad primum nequa uam fpectare poteft . Cum veró aiebat Caiet.1 las propofitiones cffe n. ^ atque ideo effc per fe, ueganda eft confc uentia, quia propofitio de omni eft necef furia et tamen non eft per fe;cuia p 10 W ditm i dicit vlteriorem gradum necefítatis ; neq. ab codem habet propofitio neceffitatem, K períeitatem, s ex diuerfis capitibus, wt i notat Tromb.5. Met.q.2.ad r, prin. nam propofitio dicitur neceffaria, quando extrema ipfius funt immutabiliter «nita in quocunque effe concipiantur, fiué in re, fiue inintelle&u, ita quod neceffitas pro ofitionis oritur ex immutabili terminorü abitudine: fed propofitio eft per fe,quan do in fubie&o includitur ratio formalis inhzrentiz pradicati ad ipfum ; modo ftat aliqua extrema propofitionis effe immu tabiliter vnita, et habere neceffariam habi tudinem adinuicem, et adhuc vnum non includere rationem formalem inharentia alterius. Dices, ilz propofitioncs no funt per accidens, inquit Caiet. ergo per Íc. Reípondetur Doctorem loc.eit.1. d. 3. q.3. concedere illas effe per accidens, vbi tame tiotat Bargius id intelligendum non effe jn toto rigore,quoniam propofitjo per fe, et per accidens proprie loquendo diuidunt gropofitionem naturalem,quando .f.fubij citur quod dcber fubijci,& prgdicatur,q» debet iv vt habet Doctor q.penult. vniuerf.& x Poll.q. 18 in folutione ad ar umenta, vbi per totam qua onem bcné eclarat, quo pacto propofitioncsille di cantur per accidens; breuiter tamen dicen dum cffc per accidens, nonquidem ratio ne obiccti, quo fenfu hec dicitur per acci dens, homo cft albus, fed dicitur per acci. dens ratione modi connectendi, vt docet Aritt.1.Poít. 35. et 34: et Them. com. 35. 2 przdicatur qued doberct fubijei, et contrà . Ex oppofito totidem modí per accidens pradicandi asignari poffunt ; Primus «ft, quando pradicacum non cft de effintia fu ^ picéti, et elt oppofitus primo modo dicendi p:t fe;quo feníu hzc propofitio homo cft rifibilis poteft dici per accidens. Secundus oppofitus fecundo do przdicatü ne dumnon cft de effcntia fubie&ti, fed nec proprietas cius, vt funt propofitionesom nes in quarto modo. Tertius oppofitus ter tio ( juxta ponétes illum inter modos pre dicandi, quamuis ab Arift.non numerctur) «ft, quando effe predicatur de accidente, vt albedo efl . Quartus oppofitus quarto «ft, quado cffcétus non pradicatur de fua per fe caufa, fed dealiquo per accidens fibi coniunéto, vt muficus zdificat, accidit.n. a dificateri,quod fit muficus, nec zdificat vtmnuficus, fcd vt edi&cator . E . Pars fecunda Inflit.Tra£]. I. Cap.1IT. 20 Tertia demum conditio, feu neceffi tatis gradus eft, quod principiumdemon ftrationis non folum fit de omni, et per fe, fed quod vniuerfaliter pradicetur ; predi catum vniueríale cft ; quod dicitur de oni ni, per fc, et fecundum quod ipfum;vbi hot, quod vniuerfale non. fumitur hic pro tere mino multis communi,vt in lib. przdicalb fed pofteriorifticé, pro illo .f. predicato:, rag eræ conuenit fubiecto, et fecundü ipfum, ideft adzquaté, et conuertibilitet: in hoc .n. fenfu fumitur ly primó, non ve ró vt fonatacimmediaté) vteft rifibileres fpedu hominis, vel ciusdefinitionjs 5:at  hzc, homo eft fenfibilis, non eft predicato À vniuerfali, quia fenfibilitas non conuenit homini, quatenus homo c(!,fed quatemr$  animal, neq.ifta, homo eft animal; quia   non conuertibiliter, et ada quaté dicitur de  homine. dii soc oefs MCA E Vt auté clarius percipiatur menor u Reeve ; debemus cum Arift. 5; Poft.c.5. patefacere errores,quos j committere circa przdicatum vniuesfale ivtillos perder modis poffu mus errare ; Primo hi ext vno tantum? Ze indiuiduo vniais fpecici,putaret quis,quod  €f predicatum pcr fe,& vntuerfale fpeciei,  conuenire huic indiuxitto enus« ft tale IZ. indiuiduum, verfi quiscxiftimarethuicLu nz quatenus hzc Luna clt ;conüenire ecl pfari,crraret, quia etiam altexie iret, dori pi am hocprzdicatum noncon uenict Lunz, quatenus n "d ticulari (ed qpatenus. merfal,   Sécundo, quando funt pluresfpecies, qnibusfecundumrationem communem eon wenit przdicatum, quz cum fit incognita, putaret quistale przdicatum illis comes  nire fecundum proprias rationes peculia res,vt fi quis exiftimaret localiter moueri yationcs fpeciales,cum tamen cóueniat fecundum rationem cómunemanimalis per^ eh æ fupponitur innominata . Tertio, fi quod eft fpeciei, putamus conuenirege neri, vt fi effet tantum homo in rerum na tura, et quis putaret homini conuenire effe rationale,quia animal, erraret . Quos erro. res,vt cuitemus;affignat Arift.cit.hancre gulam, vtverum vniuerfale przdicatü co, gnoícamus.$i pofitis omnibus non talc przdicatum, et ablatis nen au. 5  pum cft pradicatum illud non conuenite  febiecto fecundum illasrationes: Sedíecíts  À : eu d] uim cam rationem erit prz M. 7De emonflratione propter quid. gerfale.fec dum quam primo, et conuer uertibiliter ità conuenit ; vt illa ablata ab jntrinfeco, et per fe aufertur tale pradica  fum, et illa pofita ponitur, vt pofita ratio nalitate in homine ponitur rifib litas, et il Jaablata, hac etiam aufertur .  Hi funt neceffitatis gradus, quos requirit Arift. ad principia demonfi ratioriis, quorü vltimus prafupponit fec undum, et prim&, Loy n. de przdicato vniuerfali eft perfe, et de omni, fecundus prafupponit primum, fed non contra, vt patet intuen ti. Verum eft tamen, quod non omnes mo di per e demonftrationi inferuiunt, fed fo Tum primus, et fecundus,in quibus pradi catum nunquam poteft fubicéto nó ineffe, quamuis etiam quartus poflit aliquando infernires tertius veró modus, quando exi ftentia demonftratur de fubie&to, dumtaxat infcruit. :  Dices, bonitas, fapientia &c. demonflrà tur de Dco, et tàmen iftz propofitionesnó funtde omni, epe fingularitaté fubie Gi: item eclypfis de Luna demonftratur,in qua coneluftone non adcft vniuerfalitas t& poris ; demonflratur etiam in hyeme effe nlues,in aftate grandinem fieri, &c. quz nullam habentpeccflitatem, ergo falíum efl,quod principia demonftrationis debent hcs gradus neccffitatis habere. R cfp.quod vniuerfalitas fubiectialia eft pofitiua, vt quando fubiectum eft commune pluribus, uibus omnibus conuenit pradicatum ; a Jia eft negatiua, vt.cum efto nihil fit fub fubicélo, tamen nihil cft fumere fub illo etiam per impoffibile, cui tamcn non con ueniat pi edicamum: item plures dantur gra dus neceffitatis, quzdam .n. propofitiones dicuntur neccffariz,quia vt plurimum ve  yificantur, fed/falliblliter, vt quód dentur E nióes in hyemes quzdam aliquando, fcd infallibiliter, vt qnod tali tempore.& pofi tis talibuscaufis eclypfisLunz contingat 5 quzdam, vt fint fcmper, et infallibiliter na turali potentia, vt quod oriatur Sol queti dic,& occidat; quadam femper; et infalli biliter fecundum omneni potentiam, vt quod homo fit rifibilis :ad arg. refp. quód propofitiones dc Dco peffunt dici dcom ni,quatcpus fibic&tum potcft dici vniuer fale vriuerfalitate negatiua quatenus niil effet fub Dco, fi effet poffibile, cui nó con ueniret bonit;s et it: alix propo fitioncs fccundum quod funt neccffaric;di cuntur demonftrari, et magis funt ne ecffariz;co perfcóliori tionc de ft5 monftrantur, et quia demonftratio potiffi ma eft €  prre,& ^e ipfa pracipue loquitur .qua propofitiones maximé neceffariz dran iui tdcirco dixit principia demorftrationis effe debere taliter neccffaria, vt fint de omni, per fe; et fecundum quod ipfum . í . De demonfiratione Propter Quid, 21 Emonftratio ab Arift. r. Poft. c:102 diuiditur in demonflrztionem pter quid, feu potiffimam, et in demonftræ tionem, qw;, prima eft, que per caufam proximam, et adzquatam procedit tanquá per medium ad démonftrandám douciatas nem, fccunda, qua à nontali caufa proce dit; prior dicitur potiffima, et à priori pro pter perfe&tiffimum modum proccdendi,8a perfeéiffimam fcientiam, quam parit : de qua Arift. c.z. duplicem dat definitionem. Prima definitio cft ifla, Demenf/ratio ef fy llegifmas faciens fcire,leu eft fyllopifmus ym us dcfinitio conftat ex genere, quale eft /!logifmw:,& ex differentia, quà circumfcribit nobis ly faciem: fcire, per quod a topico, et elencho diltinguitur ; et confe quenter poteft dici hec definitio for malis,quatenus datur per caufam formalé, ualis cft differentia ; geret quoque dici nalis, quia datur per fincm demonftratio nis, qui eft ícientia, propter quam cít infti tuta, Verum cft aduertendum;quod fi. fcire, hic fumitur lato vocabulo, vt ét ad fcire à pofteriori extenditur, fic talis definitio erit demonftrationis in communi, non demon« ftrationis propter quid at Arift. per faire intellexit fcientiam proprijffimam ; quam fupra. dcfinierat,vndé in tex.9.ait fcientiam demonflrasiuam effe ex prioribus; et conclufionis .  ! Secunda definitio, quz materialis dici folet,quia datur per conditiones principio" rum; et ex definitione fcientia illam de xit Arift.cft ifta, Demonlratio efl llogsfmus confans expert, primis, 1mied 1Af i5, not ito ribus, pruoribus, C ceu[is conclufiomis . Ab ifta dcfiniticne parum differt fecundum ali s ia quz 1. Top.c.i. traditur, e& /l i[mus conslani ex principis verit aut prio mis aut Talibus,qua cx promis na copPilite mi:  pfere principium ; (cd melius dice tur dcfinitioncm competere demon flrationi communi ad propter quid,& quias vt omnis demenftratio à s Lapin topi " c hcm II4. €o fecernatur, fignum huius erit, quia da tur per difiunctionem veri;, «uf primis, nà rincipia demonftrationis €»ws« (unt vera, Do non prima, necimmcdiata : pto de claratione igitur huius definitionis fingule particula font expendendz. : 21 Prima conditio cft, vt fint przmiffe eera, quia conclufio eft vera, ergo et pra miffz, nam licet ex falfo aliquando fequa  tur verum ; hoc eft per accidens, et ratio ne forma fyllogifticz,non per fe,& ratio ne materiz, imó quamuis conclufto illa fe cundum fe fpcétata fit vera, attamen vt de duca abillis pramifüs eft falía, quia vt fic includit vim 1illatiuam, et caufatiuam prz miffarum refpectu conclufionis, quatenus conclufio eft éffcétus, et pramiffz cau(z ; at falfum cft conclufionem veram effe effe um falíz premiffz, non cns.n. quale eft falfum, nequit effe caufa entis, quale cft vcrum, quapropter hoc totum.f. conclu fio in íe vera cum relatione cffe&tus ad pre miffas falías vt caufas cft quid folfums tum quía noncns non poteft fcir:, falfum. eft on ens, ergo nequit fciri, et illi affentiri intelle&us ; hzc conditio conucrit ctiam fyllogifmo tepico. Diccs,ex æternitate motus,quod cft fal fum, Arift. colligit &.Phyf. exiftentiam pri mi Motoris, quod eft verum, et in demon flratione ducente ad impoffibile vita pro pofitio eft falfa .'Tum quia de infinito,va «uo, et ente zationis multa demonftrantur, qua funt non eitia, et falía . Refp. ad v. pa tct ex dictis,cohclufionem Arift. de cxiften tja primi Motoris fequi pcr accidens ex motus aternitate, vel quod etiam conclu fio fit falla modo explicato ; in dcmonttra tione autem ducente ad impofibile conclu litur tcgatiué, et pramiffa fal(a affumitur fub conditione, fi effet vcra, tunc autcm non deifta demonflratione loquimur; fed de oftenfiua, et "pre ter quid. Ad 2. denott entibus, et falfis datur fcientia negatiua, quatervs cognofcimus infinitam non dori, vacuum non exiflere, ens rationis non effe vetüm cns, fed falfum, non veio fcientia pofitiua afbrmando de illis aliquid verum, &rcale predicatom. Secunda conditio eft, vt fint froma, et dm mcd sata, Viæ .n. particul&, quamuis ab aliquibus diftinguantur, communter tan .protodcm fun.untur, et in tantum Arift. appcftit ly pmmedsanis, vt infipuarct, non fumi in codem fenfu ly primis, er griri bv;, vnde tex.10. I 13. candem fignifica b. d E: Pars Secunda Iflit.TratlI. Cap. TV. tionem ambobus tribuit; hec igitur condi tio denotat, auod principia demonflratio nis debent effe immediata, feu i ne firabilia per aliud medium à priori, et in codem gencre; dixigus 4 £rir;, quia non officit, quodà pofteriori, et per effectum: demonitrentur : diximus s» eodem gemere tiam poteft vna cauía demonflrari per alia alterius gene:is,& tamen dicetur prima,Sc immediata in Eon genere, et ratiohu ius conditionis eft, quia f principia effent  demonftrabilia,& cuidentia peralia, et illa.  peralia,procederetur in infnitum, quod  eft cuitandum,ergo ftandum eft adaliqua t principia immediata indemonftrabilia EV aliud medium prius, et intimius fubieét EC i Verum eft tamen,quod aliqua dicuntur in P demonftrabilia formaliter,quiafeipfis süt. taliz,alia virtualiter,fi.f.euidentiam hæ. beant abalijs principijs prioribus,per   uepoffintdemonflrari,conficienstamem  demcnílcilionem cit illa re. Fnprio 0 ta principia ; quamuis autem ad fimam demonttrationem requirantur prirr cipia formaliter immediata, tamenad pere etiam demonftrationem fuffciunt prince   piz virtualitcr immediata, aliter siis la retur fcientia fubalternata, We e ge ^ men priora principia fint nota fcienzi, ali^  ter non effct demonftratio, fed c topica in:pfo, Hviufmodi propofit poffunt effe tàni affirmative, quàm ug,affirmatiue precipue erunt,que no bent caufam, cur MI &o,vt quando definitio € jat rim genus, vcl differentia predicatur de Hefinitoy 8c cutm prima palla de defnicione S dicitur,& vhiuerfaliter quando effe&üsdis  citurde fua proxima caufa, v homo eft animalrationale, bomo eftanimal, eft ra^  po er dna ra onse en «^$ ifcurfiuum,&c. at hec dert ; "D non dicitur immediata, qua po reüd á peranimaldemonftran. Negative eruntjjn  quibusextremaíeipfis difünguunturl,non  peraliud medium, vtanimalrationalenon  eil hinnibile,hec veró]homo noneftpláta,  non dicitur immediata, quiapoteftoften  dt per animak. Et ifte due conditionescó ucniunt premiffis in [c,abtoluté, et pofitiones junt, fequentes veré in adconclufionem, vc principia illius.   .13 Addit dcinde Arift. tres alas condi tiones corucnientes principijs compara tis 2d conclufionem nud T priorións, notioribus, cau foue conclmfiom, epe A ^ tea 3  tantüm in cognofcendo poteft De demonfiratione propter quid 1 mb vltimam explicat,à qva coetere pro ueniunc, debent igitur effe caufe conclu fionis, quia (cire eft rem per caaíam co guoícere, vndé medium debet eíse caufa inhazrentia prædicati cum fubiedto in con. clufione, ergo przmiffe talem caufam de bentcontinere. Pro cuitis notitia commue niter dicitur,quod cau(z alia eft in cogao fcend»,qua (.eft racio, cur aliquid cogao Ícatur,quo fenfu cum per effe&tum cogao fcimus cau(am, efe&tus refpe&tu cam(z di citur cauía in cognofcendo,alia eft cau(a in effendo;à qua aliquid in eff cau(atur, que etiam caufa in cogno(cendo dicetur, fi per ipfam cogno(cimus effe&um ;j& hzceft du pleit formalis, feu propria, qua.f. veréeft cau(a effectus, fiué phyfica,fiué metaphyfi €3j1lia virtualis quz propri non eft caufa, fed taliter fe habet in ordine ad aliud, td fi illad cau(aretur,non nifi ab illa cau a proueüiret, quomodo ticompreheafibi litas Dei ab infinitate ipfius prouenit, et quia hic definitur demoaftrario propter tid,per caufam non intelligiturilla, qua ^ Fare ondes eítin dudhoftendo  fed in: imeffeado,& fecundum rem, fiuà formalis fit,fiue vircualis, vt demon(tzationes, quz fiunt de Dco,verz poffit d. iones dici,quod confonat Scot.quol. 1.art.z, Sed hoe disum de caufa virtuali non placet Amico tra&t.36.q.6.dub. 1, vndé ne gat demonftrationes de Deo, et aliquas ma thematicas fub demóftratione hic definita contineri, co quiacaufz virtuales nó funt, nifi (ecundum nos, non áparterei, ergo ft intelligitur res ab illa caufa caufari, in tellizitur falfum : Tum quia etiam caufa dici caufa virtualis,& fic demonítratio ab effe&a ef fet demonfiratio propter quid : Tum etiam quia de principijs daretur ícientia,nam ap prehenfto terminorum pote& dici caufa vircualis cognitionis principiorum, quia fi offet caufari, ab illa caufaretur, Verum tantus rigor non placet ; fi.n. pef caasa virtualem intelligitur id,à quo pro prietas aliqua dimanat,& pullulat abfq.alia dependentia, et imperfe&tione, quo fenfu Patres Grzci nomen caufz admittunt in diuinis, et conuertitur cum principio, po teft pro medio affumi in vera, et propria demonftratione propter quid, quia fufficit Exec pent Q9, et parum re ert, q» veri dependentia, e. &iont. Nec obiectioncs aliquid valent:non NES virtuales ctiam a partc 115 rei funt tales, quatenus à parte rei vnum pullulat ab alio, vnde non intelligitur tfalíum, fi à dependentia preíciadatur. Non fecunda, quia caufa non prouenit ab effe&u ideoque effedus non erit caufa vir tualis. Non tertia, quia hiceftfermo de caufa inhzrentiz przicati cum fuübiecto, bo^ fenfu apprehenfio terminorum nequit ici caufa priacipiorü,neque termini prin cipioram habent aliam caufam,cur adinui« cem connestantur,cunt fint prima,& imme diata;quare de ipfis nó erit (cientia. Verüm eft tamen,quod Arift.przcipue intellexit de cauía proprie dicta, vndecft feré quatftio de nomine. A 24 Exhoc probatür,quàd przmiffr fint priores (quz particula ditfercà ly primis, dicuntur.n.przmniffz prima,quia non habéc alias priores;dicuntur priores refpe&u có clufionis) co quia mL elt prior ordine, 8 natura ipfa concluüone,(icut quzlibet cau fa prior dicitur fuo effcóta, Ec quia funt cau fx 10 effzndo,& cogno(cendo ipfius conclu fionis euidentiam.n.,& certitudinem con clüfio habet cx præmiffis, fequitur, quod nótiores fint ipfa conclufione,quod probat Aiift. per illud axioma, Pregrer qud vssm quodque tale, illud magis, vt ivolumug medicinam propter fanitatem, magis volu mus fanitatem, fcd affentimur e æra propter przmiff;s ergo magis affentimur rzmiffis . Pro exacta tamen cognitione huius axio matis multa folét à oribus afferri,vt ip fius veritatem faluent,quamplurefque co ditiones, et limitationes ad ducuntur:breui ter tamen dicimus, quod ifta propofitio cft caufalis, vnde verificatur in his,qua fe ha bent,vt caufa, et effectus; et fundamentum fumit ex hoc,quod nulla caufa producit ef fe&um feipfa nobilierem;fed femper caufa totalis,faltim vt caufa, et iadependens eft,  dicit maiorem perfs&ionem, quàm effe &us,nam independentiz dicit perfectione,dependentia imperfectionem ; hinc. condi tiones reqiifitz ad veritatem iftius axioma tis,przcipuz funt, quz ad faluandam ma ^ jorem perfe&tion&cau(z refpectu effzctus requiruntur, Prima igitur conditio elt, vt caufa fit totalis,& per fe refpectu illius effe &us,qua ratione naa valet, compofitum eft ensin actu propter formam, ergoforma eft magis in acta, nam compoficum eft eas  in adu fubfiftens forma elt a&tas informis, nec forma eft totalis caufa aztualitaris eó pofiti fed ctiam propria i s : funiliter 1 DOR E ed a 116 1o valet, celiinfluunt propter motü, ergo motus magis influit co quia motus n6 cít p fc caufa influxus fed p accidés, Sinftrume talis.Secunda, vt pradicatü;t quo fit cópa ratio,conueniat formalizer ca.n caufa,qui effcctui,vnde nà valet,ær elt calidus prop. tcr Solem, ergo Sol eit magis calidus ; Pe trus odio habet peccatum propter Deum, ergo magis Deum odio habet;homo deam buiat propter fanitatem,ergo fanitas magis deambulat.Tertia,qua ex prima deducitur, vt id,quod effc&um denoiinat calem,cau fctur à caufa quatenus tali,qàa rationenon valet, domus cft alba propter edificatoré, ergo adificator elt magisalbus, quamuis ip fi etiam albedo cóueniat, quia albedo zdi ficatoris non eft caula albedinis domus . Quarta, quód forma,in qui comparantur, fuícipiat magis, et minus, hincnon fequi tur, Petrus eft homo propter Franci(dit;er go Francifcus eft magis homo Fílius in di uinis fpirat Spiritum Sanctum propter Pa  trem,ergo Pater magis fpirat ; Fàdem quàd ly mazis,& minusmon neceffarió dicit (em per intenfionem,& remiffionem graduum, fed aliquádo maiorem perfectionem quo ad mod pe talem formam, quia.f. magisindependenter, et àfortiori, vt fi ær vt quatuor calefaceretlignum vt qua tuor,fi inferretur, ergo ær elt magis calid?, ly magis nó diceret maiore intenfioné calo ris in ære,quá in ligo ; quia ambo funt vt quatuor; fed perfectiorem modum poffi dendi,quia magis independenter, et nobi liori titulo poílidetur calor ab acre, quia ett caufa, quàm à Hino  Cà his co3litionibus intellectum i'lud axioma femper ett verum in qnocu1que genere caufz, vc bené hic aducrtunt Tatar. et Iode Miriftris. lices,ràám obicdtam, quàm fpecies ip fius (unt mcelligibilia, &tamcn noa fequi tur obiectum intelligitur propcer fpeciem,, ergo fpecies mais intelligitur; infuper fi iter, Se filius effent parui, aon fequitur fi ius cfl paruus propter patrem, er20 pater. elt magis paruus:ité conclufio eft fini: pi et miffirnm,ergo funt propter conelafione, ergo concluíto erit magis euidens, et nora Refp.fpeciem nec cffe caufam tocalem intel Jedtionis obic&i,nea; cocurrere,quatenas eft iucclligibilis vt Quz, (:4 potiuswt Q ia reprz(cotando f.ob:cstan, vnde deficit pri ma, et tertia contio. Similiter fzcundo exe plo dficit prima conditio, paruiras.n cum fit 1«fectio,& nezatio,non eft «tízccus per Íc, fcd per accideas productus: D.mum cer Pars Secunda In[lit. Tra&l.I, Cap. 1V "tur circulus ia demonflrationibus;idem ef  peer noa tio exemplo deficit tertia conditio, aam cenclufio vt finis non caufat in przmiffis. nofcibilitatem, et euidentiam, Li appe t:bilitatem, vade fi przmiffe folammo doproptcr couclufionem, et non ex alie. capte amarenrut, mags Cif.t amata conclufio. Jd 25 Sedcircanofcibilitatem principiori duo füeruat errores antiquorum,quos re  fert, S rcijcit Arift c5 nam aliqui negarüt  fciri poff, aliter fcircntur per alia princi  pia, 5c id infinitum ; alij dixerunt fciri per demonftrationem circularem,vt.ficoms  Clufiofciaturperprincipia, et hecdeinde . persondighonemæ non eft in ME E ocedendum.Primum errorem,quiæui  Dis elt, nou confucat Arift. fed (lá foluit ; "S rationem ipfius,nempé quod quamuss noti, tiaprincipiorumnon fitnobisiudita á pa ;tura, &intellectui noftro congenita, €o quia intellectus nofter e canquam tabula ra(a;in qua nihil elt depictum, di&untur ta : men lumme naturz cogno(ci, et no per alia. . principia y quatenus percipimus fenfibilia .  per fenfum, ex fenfu fiunt inaginationes s; et phantafmata, ex quibus efficitur. mento ; C Tu rja,& ex multis mempofijs experientid, ca dem ab experienta pluriem fingulari colli zit intcllzétus propofitionem vg lem,cui vi ]umiois natüralis,Scindatztd nationis à natara clarum, certum prebat affzofum,& inhoc principio wins "T tcllectus noa procedens vlcerius,  j tius cx co colligens conclufionessvnd Mh  eít coznitio fcientifica,& per canfam, fed à fimplici apprehenfionc terminorum origis natut,at de notitía primum principiorum.  plura vidc difp.5 .Mét.q.2.Secundum erfo rem refpuit quia cum d«moaftratio circu larisia hoc differat àregreffi, vtilla fem  v ead.m via procedat,.f pronti quib M caufa ad effectum,hic vero. diuerfa via,' primó a pofleriori. et ab effectu fecundo priori, et à caufa; fi omnia per. dem lel tienem propter quid fcirentur, itaut fet notius, et ignotius natura refpe&tu . ciufdem,quo4 contradicit; prebatur. feque lanam demonitratio propter quid proce dità notioribus natura, et in fe, qu fuat principia,ad igaoziora natura, quz «il con Clafioserzo fi principia deinde per .cenclu fionem demosft farentur demonttratione.. . propter quid,iam conclufio cfctnotior na tura, in ferefpedtu principiórü:qua pro«  cit admittendus circulus y M e 3 . experfeinharen :  De demtonslvatione propter quid . refus, ita vt cum ocipiidenionftramas 'couclufionem 5. calis demóftratio nó cft poer quid,& à priori,fed quia, &à no erjori per c mnobis notiorem, fcd ignotiorem.natura, adeaufam notiorem na tura, et nobis ignotiorem 5 Notioranobis, funt fenfibus propinquiora, ignotiora à fenfibus rematiora, queriam noftra co itio ortum ducit à znfibus ; et quia ef fedus vt plurimum funt propinquiores fenfibas, cau(z veró remotiores (intecdum An.res é contra fe habeat, vt patét de Sole, i propinquior eft fenfibus quibufdam cf ias ipfius in vifceribus terra) illi erant nobisnotiores,iffz ignotiores; notiora na turaé c o,quz funt minus fenfibilia, . vt vniuerfalia, igaotiora natura, quz funt  magis fenfibilia, vt fingularia, de quo vide dfp.s. Metaph. qu. 9. art,. vbi de hac re: agitur ex profeffo.; /  2 T  26 Ex hispatet definitio demonflratio nis materialis, et códitiones przmiffarum, ex quibus aliz códitiones oritur, vt gp fint neceffiriz,necefficate in pracedea cap. de clarata,quz à doctoi;busponitur potius vt patfio cónueniens przmiffis ratione termi norunex quibus conftant, quam conditio ipfaruni.vt przmiffz (unt ; item,quod fint ;ex vniuerfalibus ;& . «ternz, non quidem zternitate incomple xa,vt eit Deus, fed complexa, vt nimirum . fint propofitiones zternz veritatis; et tan dem quod fint propriz,non communcesiná principia alia funt propriz,que ad ptopriá, et dctérminatam (cientiam fpe&ant, ália : non propria;vel quia aliena:omnino, X alte :  rius fciotiz vt principia Geometriz refpe :: &u Medicinz;vel quia cómunia omnibus., aut pluribus fcientijs., principia ergo de bent eff propria, nonaliena ;,: qitia cau(z os ANKE ad certos piotdt, ergo roprias :caufas,Xnon per de ert e cona debent; non debent €ffe communia, quia iftanon faciunt (cire fccundum quod ipfumx.vedictum cft4upra, : ta terminos fpeciales:, et proprios iuícunq; fcientiz'contrahantdr ., vt hoc priacipium,fi ab € qualibus zqualia demas, quz remanent,fuat zqualia, eft commune Geometriz lineà confiderarit, et Arithme « ticz;que eft de numero, potcit fieri pro prium Artthmeticg,fi dicas, fi ab anqualibus nuyeris; Xc. proprium Gcometriz,fi ab e bus linetsy&c; Hinc fi fcientia funt.di fparatz,non licet de(cendere de: generein.  ;hoc eft,non licet per principia vnius ES 117 fcientia oftendere conclufionem alterius, quia fcientiz fuam. vnitatem fimunt ab obiectis, et obiecta harum fcient arum funt omnino diuerfa, et diftincla, at fi ícientiz fnt fübalternz, licet quodammodo tran fcedere de generein genus, quia conclufio ncs fubalternantisinferuiüt pro principijs in fcientia fubalternata propter fübordina tioné obiedtorum. Haxconnia tradit Ariff t.Poít.v(qiad ro.cap. :  De Dem: nfiratione Suis. 27 Tyra Quia eft illa,quxà d ] caufa propria, et adzqrata proce dit ad demonitrandam dub s, qua ratione:dicitur,demonftrationem propter quid tacere fcire propter quid res fit, nang perfcété quietatur intele&us per ipfam, demonítrationem vero Quia folum facere Ícire quod res fit, nam licet euidenter de monttret przdic atum conucnire fubiecto, noü tamen perfede quietatur ihtelleátus, fed vlterius procedi ad inucüigandame propriam caufam . Multipliciter antem poteft Reri hzc dej moniratio,Primo quádo per effe&£tum de meéllratur effe; circa quod. eft not. quod effeQtus quandoq; eft cum. fua, cauía conuertibilis,& tunc ex negatione, vclaf Éirmatione effc&us potcft concludi ncga tio,vcl affirmatio caufz,, et poffumus dein de progredi per demonfirationem proptec quida caufa ad effe&um, ità fe habent rifi büe.X rationale;quandoq;non eft conuer tibilis; fed inadzquatus, vel quia excedic cau fan, fi poteft ab alia produci, vt calor refpectu igois, qui poteft a fole quoq. gene rári, vcl quia exceditur à caufa, vt fieffc &us quando elt, femper à rali caufa prouc niat;non tamen femper ab illa caufetur, ità fc habet reípiratio refpeótu animalis, nam Bintznos doloidpn, non tamen refpirant, c fénfibilitas refpectu viuentis, animal.n. eft caua réfpirationis, et ratio viuentis eft caufa fenfibilitatis, non tamen funt caufe adzquatz: ab effectu, qui exceditur à cau  fa,poteft fieri demonftratio affirmatiua, vt rcípirat ergo eft animal, non tamen negatis ua;non rcfpirat,ergoaon eft animal:ab ef feétu vero excedente caufam potett esci: demoaflratio negatiua,vt non eft calor,er. . gonon eft affirmatiua ; ctt  Los o B ghus. Hac daponffbelie dh ergo .Haxc m ( l5 citur quoque deronftratio Li E d 11$ quia procedit pe aliquid poftcrius ia re, qualis eft effcétus in ordinc ad caufam, Secundo, quando per caufam remotam", et non propriam demóllratur cffectus, per caufam remotam intelligitur caufa inadz quata,& cunc fi excedit cffeéctum, à nega tione caufz concluditur negatio effectus, vt non eft animal,crgo non refpirat: ft exce ditur ab effectu, concluditur afirmatiué à pofitione cauíz ad pofitionem effcétus, eft 1iguis,ergo eft calor.Hac demonítratio po tef dici àpriori, quia procedit ex priori bus, quales funt caufze 5 hinc quande dici tur demonftrationem propter quid effe à priori, et demonftrationem Quia à pofte riori,anthonomafticé hoc debet intelligi, uatenus omnis demófítratio propter quid a à priori, et omnis demóftratio à poíte ' piori eft demonftyatio Quia, non tamen eft vniuerfaliter verum, quia datur demon ftratio à priori, quz non eft propter quid, fed Quia, et demonftratio Qyia, quz non eftà pofteriori. Dices datur caufa remota,à qua per de móftrationem propter que proceditur ad effe&um, ergo falfum eft demoní(trationem Quia P cre à cauía remota ; dntec. prob.hzc eft demonftratio propter quid, . omneanimal rationale eft rifibile, omnis homo eft animal rationale,ergo omnis ho mo eft rifibilis, et tamen incer animal ra« tionale, et rifible mediat effe admiratiuü, quód elt caufa proxima rifibilitatis; et vni uerfaliter quando eftordo inter paffiones, et effcétus,ita vt pofteriorà priori proue niat.Refp.caufam remotam poffe fumi du pliciter, vel vt diftinguitur ab immediata, et proxima, quo fenfu animal rationale erit caufa remota rifibilitatis,íed adzqua ta, &conuertibilis ; vel vt diftinguitur ab inadzquata, et non conuertibili, quomo do animal rationale non erit remota catt fa rifibilitans,in hoc fenía fumitur in de finitiope demonftrationis Quia, vnde nega tur anttc.cum fua probatione.Verum eft ta men,quóàd aliqui per caufam remotam vtrà: que intelliguat, vnde ncgant demóítratio nemallatam effe propter.quid, fed oppofi ta fententia eft commuaior, et eft quaftio nomine . Tertio, poteft fieri à figno aliquonatu Hd furiam habeat connexioné cum alio x s inuicem fe confequütur, non tamen fe t vtCauf2., et ctfcétus, vnde dici folet à concomicanti, vt cft ie bile, crgo cftaifbde; et hic modus, quan Pars Secunda In[lit. Tratl.l. Cap. V. uis exprefsé nonlaffignetur ab Arift. tamen quia eít certus;euidens, et ncceffarius,. ratione hzc propofitio, flebile eft rites. non eftomnino accidentalis, fed reducibi. lis ad fecandum modum perfeitatis, quate nus rifibile dicitur de homine, qui datur  intelligi per ly flebile; hinc poterit dici modus demonílratiuus reducibiis ad mo« ^ dum arguendi à non caufa. Ad'rítum modis  quoque reduciporeft Inductio, quz eft à particularibus [ufficienter wr funt pofteriora, ad vniuerfale, quod.eft prius. Demonítratio veró ducens ad im  poísibile eft reducibilis tàm ad demonftra tionem propter quid, quam ad demonítra tionem Quia,nam fi procedit àcamía pro«. xima,c(t demonftratio propter quid, vtfi equus eft rationalis, eft rifibilis, fi verà à à tali caufa nón procedit,erit demon(lratio  Quia,vt fi equus eft rifibilis, eft rationalis 27 Ex his deducitur demonftrationem  ropter qud à demonftratione Quia dif erre multipliciter, namilla procedit fem perà caufa proxima, adzquata,& à priori, ; polieciadi dii pestinst ai dam UT eriori: illa pertinet ad Ícientia d 0 hrec d dee, cum fic funeri EN M^ caufam principiorum fcientiz fubaltema tz,& ca probatà priori;ifta veró fpe&tat ad fcientiam fubalternatam, quz epiusab effectu procedit: illa nobilior eft, : pliciter magis facitícire, et à quod j ipfum. Infuper deducitur demonftrationü  aliam effe a! tiuam, aliam negatiuaim,, fed illam perfectiorem effe,quia d i tio iua non iadiget pro ic negatiua, z demonliracio negate didiget "affirmatiua Propose uer E Do o gatiuis nihil fequirur;ficetiam demonfira  to oftenfiua.dignior eft demonflratione  ducente adimpoffibile, namilla procedit   ex propófitionibusveris,iftafaleemex vna  falía. Tandem colligitur, quod interfiguras fillogifmorum tertia non eít "it ftrationi, nam fcientia eft vn apti deme » tertia autem figura particulariter i dit; fecunda quamuis poffit inferre des  monítrationi negatidz, aptior tamen et  primafigura, &jinter omnes modospri  museftaptiffimus, nam prima figura non  ndiget alijs, fed aliz figurzindigent pri.  ma, qua ratione nobi  rimus modus concludit quomodo: . monítrat;e propter quid. Av £i i238 pos D I wm www» hut OCAPVT VL Par mt mio demonfirationis, 28 pyRacipia difficultas conficiendi de Ti daadoqen confiflit in inuen tione medij termini, per quem conclufio dc atur, hinc non immerito Arift. totum feré s. lib. Poft. confumpfit, vt ex plicaret methodum, et viam inueniendi medium demonfrationis, quod innuit in fine primi libri, dum definiuonem foler tiz a(lignauit, dicens, quód folertia eft ilit«s inueniendi medium im nom perípe 4o tempore, idcfteft vis velociter penetrá dià cauía adetfe&tum,velab etfcétu ad cau, fam in paruo tempore, nam omnis demó ftratio procedit, velà caufa ad effectum, vel é contra. Vt igitur tractationem med;j ag ediamur,cum;pfo Arift. numerum quz € debemus przmittere . 2i  «Quatuor igiturfunt genera queftionum e neeirii mda (9 infinitz fint quz: iones, ficut fcibilia(unt numero infinita an fit "x » quid fit res, konras res, Md qualis fit res, et propter qui res, vc de homine. Primà dnetitur an fic; an .f. habeat. aliquod effe . Secundo quid fit in epo illud effe,quod habet. Tertio quale fit,ideft quam proprietatem babet in fe. Quarto proprietas, prima dua tali tur fimplices, quia fiunt per Sita t  cuntur de fecundo adiacente; pofitz, quia fiuntin tionibus de ter tio adiacente, et verbum eff determinatur  ad peculiare erzdicatum . Sufficientia veró aser j affignari poterit, quia de se aliqua;vel quaritur entitas, vcl proprie t25; fi primum, vel qugritur de entitate rei in generali, et in vniuerfali, an res exiflat, . et habetur primaquzflio, vel in fpeciali, quam ficilla entitas, et NE : ritur proprietas, vel quazitur in Meis ip in fubicóto, &c labetür ter tia, vel caufa tális inhzrentiz, et habetur quarta quaf!o . » . Dices Aríft.1.Top.alias affignauit qua fliones iuxta numcrum pradicatorum, .f. gencris,definitionis,proprij,& accidentis, ergo quafliones plures quam quatuor. Yü quia in on.ni quaflione quar itur predica tum, et fupponitur fubicéium; ergo fi eft fubic&ifemper eft precognitio ; nunquam queílio . Refp. duas primas qua flones ibi affignatas contineri in quaflicne quid cft dps  jus Tract. AX De médiodeniwfrarionig: ^ vay ditatem rei, reliquas cótineri in tertia qug ftione ; Ada. tum cffe verü de alijs queltionbus non de prima ; in qua queris! tur ipfum effe dere, à ifti preíupponitur folum quid nominis,vt diximus eap. 1.hu« 29 Omncs ifte quzftiones, inquit Arift; reducuntur ad vnam,.f. ad quzftioné me dij, eo quía omnis queítio eft queftio me dij,quod probatur, nam omnis queflio etf propofitio dubitabilis,fi .n. non dubitare tius de aliqua re, non effet inquifitio de il lare,fed euidentia, et certitudo ; aromnis ropofitio dubita lis per medium demó atur, et quando meditm fecimus, Ue mur; et ceffat omnis inquifitio, quod patet (e nam 1dco de edypí unz uerimus anfit, et propter quid fit, quia cem caufam, at Michsiopra NR et videremus ipfam intrando vmbram ter re deficere, nec quereremus dc. eclypfi an fit, nec propter quid fit,quia perillud me dium.f. per ingreffum in vmbram terre hec omnia nabis mnotefcerent ; quapropter omnis queftio eft de medio, pcr quod pof fit illa propofitio dubitata demonttrari . Verum eft tamen, quod folum quarta que ftio explicità, querit medium, ac coetere quefliones faltim implicite, et virtualiter $ querunt medium,quatenus omncs ca runt, uam poffint oflendi. P Cunifitir omnl queflio querat cau.   fam, per quam tanquam per medium de monftreturs fcire an.eft rcm per caufam co gnofcere, vt clarius pateat ; quenam caufa poflit in den; tione pro medio infer uire,aduertendum, quód caufa eft, à qua res accipit effe,& que dat eff? rci, eft qua truplex,dua intrinfece,due extrinfece, in trinfeca caufa eft,que conftituit caufatum y tanquam pars in caufato inexiltens, et vna eftmater;alis, ex qua aliquid fit tanquam ex fubiccto in fc rccipiente alteram parté, JL formam;st corpus eft. materia bominis quiain ipfo eft, et animam recipit ; altera caufa intrinftca cicitur formalis, et defini» tur, quod fit quod quid erat effe rci, ideft quz ita dat cffc rei, yt eonftituat eam actu jn certa, acdetermigata renum fpecie,ita babet apima rationalis refpeétu homi nisscaufa extrinfcca eft qua caufat effcétüs fcd in illonó manet,& vna dicitor cfficies, quz £. producit cffc&um, fed vt ait Arift. qua aliquid primum nonet, vt Deus dicis tur caufæff cicns omnium, altcra eft fina Jisin cuxus gratia aliquid fit; fic (anicas di citur E 126 gitur caufa finalis deambulationis . 30 Ex/quolibet iftorum generum póteft fumi medium pro demonfltratione, et ma ximé ex genere caufz formalis, nam inde monfítratione potiffima medium eft dcfini tio fübic&ti, quod fufius declarabimus in difp.folum hic aduertendum,quad illa cau fa debet pro medio infeiuire,qua tempore. ncn antecedit cffcétum,aliter ex caufa non inferretur nc ceffarió effcétus, eum poffit effc fine illo, licet ab effcétu poffin: us argue re caufam, vt diximus c. præced. Infuper fiot.illam caufam debere poni pro medies quz in quzfito quaritur, non vero quz cf ex vi quxfiti nota vt fi p quzrerct,qua« vé pulfantur campanz, ft reíponderemus: ; quia trahuntur,vcl mouentur, non fatisfa cimus quafito, nam illenon quzrit cau fam mouentem,& eflicientem,fed finalem, quia v. g.aliquis Sacerdos eft celebraturus . Deducitut tandem cx ifta doétrina;quod cunt idem effectus poffit habcre plures cau. fas, poterit per plura media, et plures de moníirationcs oftendi ; et quia multe res, mutuo fe generant, etfi non ceádem numee xo faltimfpecie,fequitur poffe admitti de tnonfi rationes aliquas circulares jin quibus femper à caufa ad effe&um precedatür, v. g.cx terra madefaéla fit vapor, ex vapore mubes;ex nube pluuia,ex pluuia itcrum tcr ra madcfaéiio, vnde valet infcrre cf. terra gnadcfactio, ergo cft pluuia, à cauía ad cf fcBum, et deinde eft pluuia., crgo tcrra madcfa&tio,etiam à caufa ad effectum, que demonftrationes quamuisnon fint potiffi. y» € ncceffariam cbonexioncm «auíz ctm effectu,non fnnt tamen vitiof 2, seque ja illiscommirtitur proprie circu fus, quia non redituz ad idé numero,fcd ad ide fpecie, vnde nó fequitur idé oino fimul effe prius, et poftcrius refpeétu eiufdem . Quoniam veró mcdium in demonflra« tione cít definitio,tra&at Arift.in a. loft. de definitione, docetque modum eamycnádi, et covftrucndi;ícd quia de hoc fusé agimus infra difp. 1.9.4. hic al'anon addimus zd fc «undum Poficr fpe&tátia, hzc cnim omnia ibj cx profeffo tradenius. A. De Syllogifmo Topico . pe materia tüm rcnicta tiia proxima fyllogifmitopick, . ft tractatum de fillogtimo: demon firatiuo, de fillogilino copico occur Par: Secunda Tn[lit.Tratl. V. Cap.V'T, "wisteram logicam fignificet,peculianter  rit fermo, ficut.n. demonftratio eft ceteris.  nobilior, quia fcientiam generat, quz opi nione,& errore eft przftantior, ita fillogif mus topieus debet clencho, et falfigrapho. praferri;quia opinio, quz effe&us eft topi ciJongé fuperat errorem, qui ab elencho generatur; Sillogifmus topicuseft,qwiex. probabilibus collisitwridelt q xexpramuffe  non neceffarijs; fed ProWbi libus infertcó.  clufionem etiam probabilem; vnde nó Íci&: tiam,quz eft cognitio certa, et cui : opinionem parit, quz eftadhafio intellezs ctus alicui propofitiont cum formidine oppofito;non requiritur auté,qnod vtraqs. pramiffa fit prebabilisfed fufücitvnayquià lufio fequitur femper debiliorempar  t t b ;ficut ad inferendam conclufioné fal«, fatis eft vna pramiffarum falfa, Pros bilis propofitio cft, quz videturvera,veb   ornibus hominibus, ràm rudibus quàm: fapientibus,vel plurimis, vel fapientibus fb« ]om,& his, velomnibus, velmaioriparths  vel preftantioribus: hec antemapparentid:   2 J veritatisnon fe tenet ex parte rei ; k detur aliqua propofiuo, qurinfemec veritatem habeat, nec falfitatem, hoc n, implicat,cum veritas, et falfitas « &orié oppenantur,'fed prouenit ej intellcéus,eo quia veritas, vel falfitas) propofitionis mon 1ta cuidenter percipi ab intelle&u, quapropter vpi int propofitio illa propter: voi parct vera, alteri vcrivcx alijs cap paret falía; hinc pót cffe, ? i tio fit in fe neceffaria, fc non cuidepter percipitillam ne« nexionem, ignorans caufas illis ne tis, fed tantum ex vorifim;li quadam. arenti ratione mouetur ad affenti ET tn,necdiecturia pros  fitio neccffaria fed probabilis. Ex qui» s pstet; quomodo fy llogifmus topic dosi demonfiratiuo differat, et ab a enim ex fitionibus veris, certis, et cuidenti s procedit; ifle ex p io nibus in fefa!fis,.quz'verz. irpo non fapientibus,neq. cum aliquo fundamento  veritatis; at to procedit ex probabie  libus apparentibus veris ipfis fapientibus proptcr fundamentum aliquod, et confi milcm rationem veritatis; dicitur ifie fyl logifmus dialeéicus, nà dialectica,quam  tamen huic parti aícribitur, «o quia hac paite nidi de ebnsomuijuspirbabi 1 De materia Jllogifsn) Topic... fibus, £ incertis copiofam difputationcm infituere acte ip tit Prud topicus, nam £pos apud gracos fignificat idé quod : focusspud latinos, et hzc pars logicalis locos omnes tradit, à quibus media defu mimus ad probandas probabiles propofi tioncs, de  Materia huius fyllogifmi, ficut &aliorü, duplex eit, remota, et proxima ; remota süt termini, proxima propefitiones, de vtraq; agit Arift.  Top. hanc ait effc problema dia Je&icum,& propofitionem dialecticam;;l lam ait effe pradicata topica, non quod propofitiones dialecticz ex folis Ue lca tis conficiantur, conftant .n. ex fubiecto, copula, et przdicato, fed de przdicatis tantum mentionem fecit, quia ex diuerfi tate predicatorum fumitur problematum dinerfitas, vt infra; prius igitur de materia remota, dcinde de propinqua agemus. 32 Pradicata topica quatüor affignátur ab Arift, i. Top.c.4. Definitio;feu terminus, genns, proprium, X accidens. Dcfinitio eit oratio explicans effentiam rei, et dicitur terminus, nam ficut terminus agrorü,quic uid pertinet ad a2ros jin fe claudit,ita de nitio continet quicquid eft de quidditate dcfiniti,de qua dcfinitiope ex profcffo age mus infra difp.1.q.4. Genus elt; quod de pluribus differentibus fpecie in quid,  len dicatur : Proprium eft. quod nonindicat ei effentiam, foli autem ineft, et conuer pradicatur; Accidens eft, q» nec eft de finitio,nec genus, nec proprium, fed pcteft ineffc; et non ineffe rej, ex quo loco süpfit Porph. dfinitioncs przdicabilium. Ex quibus definitionibus colligitur 5 vt re&té notauit Auería q 55.fe&t. 5 .malé Ru uium zfferuiffe hic n. 8. et 9. przdicatum accidentis omnia illa fub fc comprehende r6, quz de fubiecto quzruntur in proble mate, ie €o quod cxplicité quzratur modus, fi .. conueniant fubic&to tanquam gehus, vcl definitio, aut proprium, v. g. fi quisquareret yan animal conueniat homi ni tanquam genus, tunc animal contiretur füb przdicato generis, fed fi abfoluté quz yeret, an homo fit animal ; ait Ruuius, ani mal tunc continer: (üb pradicato acciden tis. Hoc autem cft falfum,quia przdicatum accidentis fecundum Arift. poteft non inef . fe, animal sutem, definitio, et proprii ne O4 non ineffe;quaprojter quam;uis ali, 2x explicite nó quzratur modus pre cati, implicité tá queritur, et fic animal 'séper fub pracicato gencris cotincbitur . Tig pim ki LEX: Sufficientia horum przdicatorum tangi tur ab Arift.cit. nam omne pazdicatum vcl conuenit fübiecto conuertibiliter, vel in» conuertibiliter fi primum, aut eff.ntisli» tcr, et fic eft definitio, aut accident. liter. fic et proprium, fi fecundum, aut cffentia liter, et fic cft genus; aut accidentaliter, et fic eft accidens. Dices, tot funt predicata, quot przdi cabilia, fc habent enim vt actus, et poten tia, przdicab le eft, quod poteft predicari pradicatum,quod actu przdicatur, fcd przdicabilia funt. quinque. f. genus, fpe Gies, ditferentia, proprium, et accidens, er» go, &c. Tum quia tranfcendentia, &indi uiduum non continentur fub iftis prædica tis, et tamen poffunt de aliquo prædicari. Refp.Tat. hic, et cum co fcré omnes Re centiores, przdicatum in communi differ re à przdicabili, vt atum et potcutiam;at przdicatum topicum habere vltra hoc, quod de aliquo pradicetur,modum illum predicandi conucrfim,, vel non conuerfim, quapropter fi m dan fpccifica confide ratur in ordine ad fpeciem, et generica in erdine ad genus, non erit przdicatur di ftin$tum à definitione, quia vtr3q; pradi catur conuertibiliter, et effentiafiter, fi ve ro camparantur ad inferiora, reducuntur ad genus, ad quod reducitur etiam fpecies, et tranfcendentia, quia ifta omnia przdi,cantur effentialiter non conuertibiliter : 82 quamuis dcfinitio non aifigactur à Porph. inter przdicabilia, hoc etl, quia nemis de incomplexis omnino in ordine ad catheg o rias mentionem fecit,in quib.dcfinitio non collocatur, Arift.veró locutus eft de przdi €tis in ordine ad problemata topica 5 Sed plenius adhuc fatisfsciédum eft huic dübio: infra difp.4. q. 5;nó inficiamurtamen,quin aliz poflint fubdiuifiones fieri, et fic multi pl:cari pra dicata aifignando differentiam, et fpecies, vt przdicata diftincta.Indiuidnü tandem potius natum clt fubijci, quà prz dicari, de trafcendentibus non (unt fpecias lia probl.cx Sco.1. d.8. q. 3.5. 35 Problema dialecticum eft quaftio dg vtraque parte contradictionis, vel contra . rietatis, vt an homo fit animal, an non, an terra fit frigida,vdl calida;propcfitio diales ctica cft interrogatio ce vnà tantum'parte quaflionis . «tan terra fit frigida, vnde ppebicma, et propofitio dialectica d'fferüe cut pars, et totum, nàm problcima GM cité vtramque partem quarit, propofitiá alteram explicité;alterà im Bee E à por 121 poffunt primóà iuxta. diuifionem przdica torum, vt aliud fit problema definitionis, in quo definitio quzratur de dcfinito;aliud fit problema generis,&c. Secundo diuidü tur juxta diuerfitatem materiarum, quzin fcientijs pertractantur, vt aliud fit proble ma morale aliud fpeculatiuum;aliud phy ficum aliud metaphyficum; &c. Tertio di uidi poffunt c x parte illorum;qui illis afsé tiuntur,nam aliud eft;quód eft equé incertü tüm vulgaribus, tüm fapientibus quoad vtramque parté, quia nulla ratio vrget pro aliqua illarum,vt an numerus ftellarum fit par,velimpar 5 aliud, in quo vulgares opi nantur contra fap:entes, vt fitne Sol maror terra,an non 5 aliud,in quo etiam fapientes difcrepant,vt an celum conftet ex materia, '& forma vel non; ybi aduertedü,q» ad hoc, staliqua propofitio dicatur, dialectica, &' roblcma dialecticü,requiriturs vt fit pro abiti per rationes aliquas generales, nom demonftratiuas .Dicütur aatem problema, et propofitio dialectica materia proxima fillogifmi topici;mon qnod ipfum formali ter ingrediantur,non.m. fillogifmus conftat ex propofitionibus interrocaciuts, fed vel affirmantibus,veI negantibus ; fed materia dicuntur, quatenus continent duo extre m cx quibus conficitur conclufio illius fil logifmi,qua erit altera pars, vel affirmati vu vc) negatiua problematis, vt fi quara turn tcrra fit altior mari, fillogifmus con £ludct,vel quod fit altior, vcl nó fit altior.De locit Topicis .,34 Dus problema cffc materiam fi] 4A 7 logifmi copici,eo quia in fe conclu  fcncm continet, et duosterminos, qua propter cum fillogifmus ex tribus terminis ' «onllare debeat,medinm terminum imieni re oportet ad probandam conclufionem ;, ro cuius inuentione quzdam affignantur 2 Doctoribus loca topicanuncupata, ex quibus,tanquam st ptomptuarijs, media extrahimus ad offendendam conclufioné . .Definitur n.locus topicus,qwed fir fedes ar qnmenti vel illud, à quo cemneniemi elicitur argumentum ad propofitam quefiiemem, per argumentum hicinteligitur medium topi cum;in his.n.locis reponütur quzdanrma .Ximz, et vniucrlales propefitiones tantz, dignitatis vt ab omnib.concedüir, in qui bus aliz propofitiones virtualiter continé. tur, et accipiunt vim inferendi conclufio » riem, ficut locus naturalis dicitur habete! virtutem conferuatiuam locati. Solet a Summuliftis diuidi locus in locü maximam,& in locum differentiam maxie  mz, locus maximus eft propofitio illa vni uerfalis, qua nulla eft prior, et notiorin illo genere, fed eft ex terminis nota, ipfique   multz argumentatiónes innituntur, vt Pe quocunque dicitwr definitio, dicitur etiam definitum, De quocumque pras icatur [peciet y pradicatur etjam genus, quibus innituntur 1ftz argumentationes, animal rationale eft. ^ rifibile, ergo homo eft rifibilis, Petruseft homo,crgo eft animal : locus differétiamæ ximz funt termini jlli, quibusavaximz differunt inter fe, et ex quibus conficiücur, fic definitio, et definitum,genus, et fpecies dicuntur loci differentiz maxmmz,per  quos terminos maxim a inter fe diftinguüe tur, vnde prima dicitur cffe inloco a defini tione ad dcfinitü,ilteraà fpeciead genus, Iniftismaximis duos terminos repe rics,quorum vnus dicitur inferens; &cít ui folum in antecedenti ponitur, nó in. c& cquenti, aliter dicitur illatus,qui cóf: ingreditur fic in'exepl:s adductis terminian fcrétes süt definito; et fpecies, termini illa ti definitum, et genus, animal rationale erit inferens,homo eritillatussterminus vero, qui tam in anteccdenti;quàm in confequé ti penitur;dicitur terminus communicanss locus differentia maxima non fumit fuam denominationem, nifi a cerminisinferen te, et illato;ab inferéte vt à curan" » abillato,vt à termino ad quem, vnde folet dicilocusà definitione ad definitum,à (pe cie ad genus,&c et quando ifti termini di uerfimodé denomrnantur,& diuerfis nomi nibus,terminus inferens ponitur in ablati  vo jillatus inaccufatiuo, vt patetinexem lis adductis,quando veró ij(dem nomíni lus denominantur,ambo ponuntur in abla tiuo plurali, snde non dicitur locus ab op pofito ad oppofitum,à repugnante ad re« pupeiæ fed ab tis a repugnan tibus . Ti Locus differentia maximz prima fui di vifione triplex cft, intrinfccus;extri s et medius,quorüquilibetaliaspatitur (bs diuif£cnes, dequibus omnibus breuiter agendum 5 ex his diuifionibus habentur drifiones loci maxima nam maxima diui duntur ivxta diuerfas habitudines,quasha bent ititer fetermini, vt alia eft habitudo inter definitionem,& definitum, et alti sn tcr fpeciem ; et genus, et amc ^ s De lids inten itas habitudines variz formantur maximz illas explicantes n  De lecis inirinfecit. »6 Ocus intrinfecus eft. quando argu dL, menta fumuntar ab his, quz ad rei " Áubftantiam, feu effzntiam pertinent (fub ftantia .n. hic aon accipitur pro przdica mento;íed pro rei quidditate, quomodo ac €identibus ctifm conuenit)vel fubftant'am Comitant ur;qui locus e(t duplex, vel à (ub flantia, vcl à comitantibus fubítan tiamr. Locusà fub(tantiæft, quando ar gumentum fumitur ab his, quz ad. effzntiá. artinent;& conucrtibiliter fe inferunt;talia fun: definitio, definitum.Diximu$ comær tibilirer fe inferunt, quia fi folummodo lo cus à (ubRanua explicetur, quód fumatur abhis,q ad effencia attinet, vt facit Ruuius, fic (ub itto loco non tantum locus à defini tionc.fed à gencre,à fpecie,à partibus, &c. comprehenderegtur,cum tàmen a Summu li&istfta loca; füb. loco à concomitantibus fubftantiam ponantur,eo quia non explieàt eff:ntiam coauertibiliter, vt igitur à com muai fententia nó rccedaznus, locus à fub ftátiaproprié cítlocusà definitione ad dc finitum,per definitionem non folum poteft iatelligi definitio proprie di&ta, qug per ge nus, et diffcrentis folum icat effen tiam réi,verunretiam defcriptio, et incer pretatio nominis; deferiptioeft oratio ex4 plicans e(fentiam rei per genus,& accidens: proprium, vel plura accideritia communia circumícribentia propriam ditferentiam,vt ' homoelít animal rifibilis, homo eft aai mal bipes ad. beatitudinem ordinatum, interpretatio e(t explicatio nominis, X duplex: quzdam, quz cum interpre tato conuertitur, vt theologia eft fermo dc Dzo, quzdam quz noa conuertitur, vt lapis.i.lzdens pedes,nam multa lzdunt pe  des,qua non (unt lapides ; in przíenti de prima cf (crmo.  ;37 Locus igitur à definitione ad dcfini tum eft habitudo idéritatis,feu coauertibi litatis ipforum ad inuicem . vnde quatuor : maximz ab iítis eruuntur,duz affirmatiuz, et duz negatiuz.Prima eft De 4. pra. dicutmr definit » pradicatur dcfimium,vt pe trus eft animal rationalc,ergo cft homo . Secunda affirmatiua eft Qucqmid pradse atur de definitieme predicatur de defimto, vt ani malratioaalc cít mobile ergo homo c(t mo Um lent modal: 113 bilis . Tertia negatiua ; A'4wsc«maue reme utitur definitio, Cn Acfinitum remonetur,vt albedo non cft animal rationale ergo albe donon eft homo. Quarta ncgatiua uie quid remonetur à defimitiene, vemcuztur. definito, vt animal rationale non cit lapis, ergo homo non eft Jzpisinprima,& tertia definitio eft pre ficatum, in fecunda, et quarta eft fubicctum .. Idem dicendam de interprctatione,& interpretato, de deíczi prione, et deícripto . Qaoniam autem dcfinitio, et defiaitum conuertibiliter dicuntur, p funt alie qua tuor maximz formari à dcfinico ad defini tionem, dicendo De 4»ocum2ue pr adscatwr. lefinitum,pradicatur defrmitio, Kc. itavt definitum fit inferens, et definitio illatum : propter quam conuertentiam fimiles ma ximz confici poffunt à difcrentia fpecifica ad fpeciem, et a proprio ad fubiectum, et € contra mutatisnominibus . Not. cft tamen, quod duo przcipué re quiruntur,vt itz maxim verificencur, pri mum, vt termini non fupponant njateriali teraut fimpliciter, fed tormaliter, et abfo luté,vel perfonalitcr, vnde non (equitur ani mal rationale eít oratio, ergo homo eft ora tio;animal rationale efl dchaitio,ergo ho mo eft definitio: (ecundum,quod non acci piantur in propofitionibus,; in quibus in uoluitur actus interior intcl!e&us 5 vnde non fequitur, Í(cio P. trum cffe hominem, ergo fcio Petrum effe animal rationale, hoc n. poteft ignorari, ità Tat. ia Summ. tract.4 item quod accipiantur in propofi tionibus deincffe, non vero inillis propo fitionibus, quz fecundum aliquos zquiua s, vt demon'lrabile eft ho minem effe rifibilem, ergo demonftrabile eft animal rationale effe ritibile, hoc cft fal fum, quia eft principium demoaftrationis iramediatum,& indemóftrabile : ita Nicol, dc Orb. in tra&t.de locis . Ruríus hic aduertendum eft hunclocum à definitione non folüm eff topicum, vade «f. poffit argumécum probabile deduci, fed etiam deronftratiuum ; et idcó dicendum eft hunc locum tuac deferuirc topico fyl logifno, quando vel non conttat eíse ve ram, et propriam rei definitionem, vel de fcriptionem;quz pro cali afsumitur, vel n8 conítat pra dicatum conclufionis conueni rc definitioni: fubieezi, auc definitionem pradicati corclufionis conuenire fubiedto ciufdem, quod etiam proportiorialiter in telligendum eft de alij1ocís topicis, à qui. Qi bus 124. bus deduci pofsunt argumentaneccísaria, 38 Locus à comitantibus fubltaneia de famitur ab illis terminis, qui non conuer tibiliter idem important, fed vnus incladi tur in alio alique modo císendiin, et funt oto, toto, À partc, A caufa, Ab effectu, A generatione, À corruptione, Ab vfibus, et A^ communiter accidentibus ; nam pars eft in toto, et totum dicitur effe in parte, effectus etiam dicitur effz in caufa, &ideo fumuntur duolocaácau(a, et ab etfectu : generatio dicitur effc in re genita,quia cit via in formam, et corruptio vnius eft ge. neratio alterius, vfus etiam dicitur finis rei, et res eftin fuo fine, et candem commu« niter accidentia funtin fuo fübiccto . Totum quia r:latiué refertur ad partem, quot modis dicitur totum, tot etiam dici tur pars, vndé locus à toto, et à parte diui. iturad diuifionem totius, et partis.Totum eft multiplex, .f.vniuerfale,integrale,quan titatiuum, in modo,feu modalejin loco,feu Jocale, et in tempore,fcu temporaneum,to tidem etiam diuiditur pars . 39 Totum vniuerfale efl omne fuperius, et magiscommune in linea przdicamenta Vi, pars huius totius eft inferius, et minus commune, et dicitur pars fubrectiua,à to to vniuerfali ad!partem fubiectiuam valet arguere deftru&tiue, feu à negatione fupe rioris ad negationem inferioris, &eft ma xima, 4 qwecumqne remoueiur totum yni uerfale, quelibet esus pars remouetur, Xt non elt animal,ergo nec homo, nec Leo, &c. ratio cft, quia fuperius effentialiter inclu diturin inferiori, vnde vbi non c(t fuperius, nec inferius poteft effe; et hoc cft verum, fi totum fe teneat ex parte przdicati; at fi cit fubic&um, non quicquid remouetur à toto vniueríali remouetur ab omnibus eius par tibus, nifi in propofitionibus negatiuis in primo,& fccundo modo perfeitatis 5 vt ani mal non eft lapis, ergo nec homo cft lapis, nec lco,3Xc. in alijs vero propofitionibus remouetur non ab omnibus partibus, fed ab llisfub difiun&tione acceptis, vtanimal non eft racionale, ergo aliqua cius fpecies non eft racionalis, f. vel equus,vellco, &c. A toto vniucrfali ad partem fubicétiuà af firmatiué non valet, nifi in propofitionibus per fe,fiue fit fubicétum,;fiuc predicatum,in alij «nonaifi fub difiunétione, vt modo di cebamus, vt animal eft fcnfibile, ergo ho mo eft (cafibilis,Ico eft fenfibilis, &c. ani ma! currit,ergo vel homo, vel leo currit:vn dc diccbat Azilt.z. Top.c. fi genus przdi catur dealiquo, neceffe eft aliquam eius fpeciem de codem predicati,vt hoc elt ani mal, ergo vel cit homo, velleo, vel equus; ex quibus patet, quod à toto vniueríali ad partem fubiectiuam non poífumus habere rcgülam generalem nifi primam; toto fete nente cx parte ptdicati, at alio mod sé pcr illa regule timitantur,figaum euidens, quod nou teneat gratia formz, (ed gratia matcriz . Dos A^ parte fuübicctiua ad totum vniuerfale: non ten.t deflru&tiue, fed conftructiuée, feu affirmatiue, fiueiaferius fe teneat. ex parte fabiecti,fiuc ex parce przdicati, vndefunt duz maxima: Quicquid predicararde infe esori,predacatur de. fuperiori, vt homo cure rit,ergzo animal currit : de qu» d;cirur jnfe rins dicitur [mperiu:, vt Petrus eft homo, ergo eft animal : ratio ell, quia inferius feme per continet in fc fuperius, nec fincillo re« met potcít, at ne dann potett elf fine a iquo inferiori, vnde non v let, nod eft hos mo,ergo aon cít animal,quia animal poteft faluari in alijs fpeciebus . vet. Dices,valet;et ens,ergo eft Deus, eft nu«. merus,ergo elt binarius, ergo à fuperiori ad inferius tenet confequentia. afirmatiue. Tum quianon valet, SocratesdiffertàPau.   ep differt ab homine, Socrates incipit:  effc albus, ergo incipit effz coloratus, füp fito, quod prius fuerit niger, ergoabin eriori ad fuperius non tenet à tiué. Tum 5.quia valet dicere homo non currit,: ergo animal non currit, ergo ab inferiori: a1 fuperius nó folum afürmatiué tenet, fed: etiam negatiué. Refp.ad 1.illam  tiam Mee ia ERE Mw ver » Fn eft omnis entis creati vel. ens fupponat pro ente in vntuer(ali,tenet gratia tior rot fummam Dei necef fitatem in effendo,non gratia formz, exem plum de aumero valet per locum à toto in tegrali, vc infra. Ad s. propofitiones illæ funt virtualiter negatiuz;nam eft fenfus So crates non cft Paulus, Socrates nunc eft al« bus,antea nonerat, ideo non tenet confe uétia. Ad s valet illa confeq; vt.notat Yat. uobus feruatis, primum quod ier coní& flat, ideft quod veré à parte rei fit illud 2n feriusa^íq. tali przdicato, wndé ft dicere tur Adam non eít albus, ertobancatent €onfrftentia albus,non valet,quia non artis nam Adarn non folum non eft albus, . ed neq; exiftit : fecundum, quod tótum non diltribuatur pro omnibus, et finculis infe M De locis intrinfecis "poteit procedià parte fubie&iiua ad totum negatiué. : 4o Totum integrale eft corpus conftans €x partibus quantitatem habentibus, vt do mus, aut huic corpori fim le, vt eft totum phy ficum refpedtu partiá effcritialium; par tes integrantes fuat partes cóponentes hoc totum,qz funt duplicis gcneris,aliz priu cipales, fine quibus totum nequit confi(te re, vt caput, cor, refpectu hominis, paries, tectum refpz&ta domus ; aliz rainus princi pales,fine quibus cotum poteft effe, vt £e neftra in domo, digitus ia homine. Locusà toto integrali ad partem, et à € ad hoc cotum cft habitudo ipforum : et à toto ad artes principales conet affirmatiué,argué de cft 2.a iacente ad eft z. adiacens, vcl arguendo de przdicatis neceffarió confe entibus eft z. adiacens, non in alijs prz icatis,vt bene notat Tát. cit. vt eil Lun ergo eft paries, domus eft siquidiergo pi ries elt aliquid,quia ly 4l4»d, cum fit trá dens,confequitur ad pit 1.adiacens,non tamen fequitur, domus valet centum, ergo paries valet centum. Maxima ett ifta, Po/rr toto jmtegrals, ponitur quel ibet cius pars prim cipilir; nam minus principalis non neceffa rió T  Non tanien tenet negatiué, nó eft domus, ergo non eft paries, quia licet ad pofitionem pofterioris euo pofi tio prioris, non tamen ad deftru&tionem pollerioris neceffirió fequitur deftructio prioris . A parte integrali ad totum tenet nega. tiué jn eifdem terminis, quos retulimus de toto integrali,vt non eft paries, ergo noá eft domus,non tamen fequ'tur, paries fion valet cencum, erzo neq; domus Maxi ma eft Dejfru^1a parte integrali. principsli, defirwitur totum, quia ad deítructionem prioris fequitur beteyy c7 Moe id it matiué veró non tenet, nifi popáturipartes omnes, et vnitz, vt (unt paries, tedum, et fundamentum inter fe vnita, ergo cft domus . 41 Totum in quantitate eft terminus có munis cum figno vniuerfali, vt omnis ho mo nullus lap:s, pars in quantitate'eft ille terminus cum figno particulari, vt aliquis homo, vel inferiora contenta fub illo com muni termino,ex fequitur,quód totü,, et partes huiuímodi Íupponere. non materíaliter,fed perfonaliter,vt optimé no tat Orbellus: à toto in quantitate ad partes tenet confequentia tàm affrmatiué, quam ncgatiué fiue fit fubiectum, Subqe dicas  Ns 'fub termino communi, fcu 125 tum,co quia totum hoc diftribuit pro om nibus,& fingulisinferioribus; et formantur dux maximz in genere,'vel quatuor in fpe Cic Quicquid affirmatur, hei ee 4e toto in quantitate armatur, vel ncgatar deom nibus ^p (Pm uls; partihus, vt omnishomo currit,ergo Socrates currit, Pctrus currit &c. Secun la, D» qu2n/fie matur vel megatur totum in qnantitate,affrmantar vel wegame tur ein: partes, vt lapis nullum hib:efen fum,ergo nec hahet vifum,nec audi: ü, &c. Dices,non fquitur,omnes Apoftoli funt duodecim,ergo Paulus eft duodecim ; item omæ animal futtin arca Noe, ecgo Buce phalus fuic in arca Noe   R.ex ditis r. p tract.i.c.10.K tra&.s. c. 4. quod defcenfus illatio có(equé tiz àtoto in quantitate ad parces, debet fieniuxta. fuppofitionzm illius termini in tali propofittone;hinc quiain prima fuppo nit collz&tiué, debet illatio fieri ad partes fimul fumptas ; et quía in fecunda fuppotit diftr butiué pro generibus fingulorum, de bet inferri defceníus tali fuppofitioni ac cominodatus, A partibus ia quantitate, fi omnes fimul fumantar, t: netad totum tàm affirmatiue, quàm negatiué,tàm à parte fubiecti, quàm à parte przdicati, et funt lux maximz, vt de toto diximus, Quicquid affirmatur, vel nesatur de omnibus partibus famml fumptit affirmatur vel necatur. de toto im quantitate, Vt Socrates currit, Petruscurrit, et fic de alijs; erm&o omnis homo currit. Secunda, De quo afjirmátur,vel negátur omnes partes fémnl [umptg, affirmatur. pel negatur totum gn qu imtitat,vt Petrus habet vifum, gufti, &c.ergo habetomnem fenfum, 42 Totum in modo elt terminus com munis fine aliqua écterminatione fumptus, vthomo, Philotophus,pársin modo ett ter minus communis cum aliqua determina tione acceptus,vt homo albus; homo dici tur totum,quia ad plura fe extendit, quàm modi per album, vnde totum vniuer fale diftinguitur à toro in modo, quia illud refpicit inferiora effentialia,:ítud inferio ra accidentalia, vt homo, vt totít vniuerías le, refpicit Petrum,' Francifcum, &c. praícindendo ab accidentibus » fed folum vt homines funt; homo veró vt cotü irj moÜ quatenus ditermina ta et diftincta per aliquas accídenrarias de» Ro eres deg hominem album, homi nem nigrum, 3 cans eans terminum communem eft triplex;alia eft diftrahés,feu alienas quz repugnat (uo determinabili, et tollit rationem fui dcter minabilis, vt homo mortaus, pictus,irra tionalis,&c. alia eft diminuens,qua: nó tol lit omnino rationem :lltus,cui adiungitur, fed partim diminuit,vt homo cognitus,al bum (ecundum dentes;alia eft contrahcns, feu reftringens,& eft,quz non tollit;auc.di minuit fignificatum termini cominunis, imo ipfum M mee facic camen (tare pro paucioribus fuppofttis, vt homo albus;vt re&té arguarur à toto in modo ad partem, et é contra, modus debet fumi in tertio se fu, nam non fequitur, cadauer non cft ho mo,ergonon eft homo mortuus, Petrus nO eft homo mortuus, ergo non eft Homo; ne que fequitur,rofa eft cognita;ergo rofa eft; zthyops eft albus fecundum dentes, ergo eft albus. Attamen vt recté arguatur à toto in modo ad partem fecundum. determina tionem contrahentem, requiritur adhuc, quod copula zqué primario afüciat tàm terminum, quam modum à parte przdica ti, et ratione vtriufq; per copulam tribua tur fübiecto,vt Petrus fit homo doctus,er fit homo non valet, quia ly f/ non affi cit hominem .fedly do&tum ; his obíerua tisà toto in modo ad partem, tenet æga tiué tàm in fubijci,quam in przdicari, vt Pe erus non eft lignum, ergonon eftlignum album, homo noneft lapis, ergo homo albus non eft lapis, non tamen af6rma tiué, vt Petrus eft homo, ergo eft ho. mo albus, homocurrit, ergo homo albus currit;nifi in ordine ad przdicata primi, $c fecundi modi,vt homo «(t rifibilis ergo ho mo albus eft rifibilis; quz cófeq; tenet gra tia materiz quamuis propofitio non fit per fc, vnde maxima Dojrudle foto.1n modo,de. férmitur qualibet ess pars, A parte in modo ad totum tàm fubijcié do,quàm przdicando tenet conítractiué, dummodo termini non (upponant fimplici ter fed perfonaliter,vt homo albus currit, ergo homo currit, Socrates eft homo al bus, ergo efthomo: Maximz (unt i(tz, £wicquid prpdicatwr de P aec medo, Ira dscaturde fmo toto : et de quecunque pra dicatur parr sn mido, predscatur, C [uum ferum . Diximus, fi fuppofitio non fit fimplex ; nam non. fequitur, homo bus eft ens peraccidens, ergo homo eít ens peraccidens,ly homo fupeonit fimpliciter pro illo aggregato 5 et ide om. jio diccidbe ic) 74 p snm diximus dc, fam efficientem. Peffta, vel ramota cam fmefe  loco à par:e fubiectiua ad totum vniuerfa le, quomodo fcilicet po!lit ctiam negatiué procedi: . : 431 Totum .nloco eft di&io comprehen deis aduerbialiter omnem locum, vt vbi que, nullibi, parstotiusin lococit dictio comprch:ndens aliquem locum aduerbiali ter, vt hic, illic; Similiter totum in tem pore eft dictio aduerbialis comprehendés omne tempus, vt femper, nunquam, pars totius in temporc eft dictio aducrbialis fi ees aliquam partem temporis, vt ho ie, heri, &c. abiftis totis ad partes tenet coníequentia tam affirmatiué, quam neza tiué, vt Deus eft vbique,ergo ctt hic, Anti chriftus nullibi eit, ergo non eft hic, Deus eft (emper, ergoe& hodie, Deusnunquam fuit malus, ergo neq. hodie eft malus, et funt duz maxima . Cwicwnue conuenit. tos. tum in loco, velín tempore, conuenit etiam (pars: quoeung.remouctur totum jn loco, vel. 4n tempore, remouetur etiam pars, ? i A partibus veroinloco, et ia tempore ad totum femper tenet negatiue, vt Cafar non eít hic, ergo non eft vbiq.non eft hodie, ergo non fuit (emper: et fit hzc maxima.  d quo remouetur pars sn loco, vel im tempore, remonetur tatum in locoyvel in tempore hzc tota poffunt reduci ad totum in quanrita te, et eifdem regulis omninó poffumus vti . 44 Locus à cau(a ad effz&tum,& ab effe Quad cauíam eft habitudo, quam habét ad inuicem hi termini,& ficut caufa eft quadru pes eficiens,materialis,formalis, et fina 15, vt diximus tad pri M loca poffunt à caufa, et ab effe&tu iy. et primo à caufa efficiente ad effectum fit argumentatio refpectu horum przedicato rum efi. ff?,bemum, et ma«lum,proportionali teraccomodando iuxta cxigentiam habi. tudinis caufz ad effectum, et é contra, ideft fi eft (crmo de cau(a in potentia, arguatur ad etfe&tum,.xt potcft effc., fi de cau(ain a&tu;ad effectum, vt eft in actu, et fit,ve Phi  lofophus eis cigo poteft docere, docens actu eft,erzodiícens actu eit:, domificans eft bonus,ergo domus fit, vel erit bona, eft e erit mala; quod non eíl intelli  gendum de benitate, aut malitia morali,vel entitatiua, nampezccator potelt effc opti musartifex ; fed debonitate 5 et malitia cauíz, et effectus iin quàtü caufa efficiens eft, et nó addit impedimétü ex alio capite ; et dátur maximz á caufa cfficiéte ad effc &à, et € cotra aliz duzab cffeóta ad cau fiein iemte im putensa vel in ado, pemitur, yel vemiuetur cfe tui im petétia vcl in adiu; Sc cunda Poft cam[a efficiemte bona vel mala, ponitur effechbus bonus vel me«lu:;ex parte cí fe&us Pofito,vel remoto effect» im potentia, gel im adiu, ponitur vel remauerur can(a effi ciens im patentia vel im «(tusSccunda, Pefito bono effe&im,vel malo, pomumr caua efficiens bona vel mala . Caufa materialis ell duplex, vna perma nens,vt zs'in ftatua znea alia tranfiens, vt femen in arbore, farina in pane;abifta caufa fumuntur duz. maxima, 1. Pofíf« cew fà materiali, pofi bulis eft fuus effectus vt pofito ferro bilis cft gladius, 2. Remofa cena ped yremouetur effeitu:,vt remotis lapi dibus,lignis &c.remouetur domus, Ab cf fc&u quoq; ad iftam caufam duz maxima fumuntur,t.affirmatiua, Pefifo effectu. poni tuy materiam permanentem effe Cr tran(eune gem fu iffe: 2 .negatiua, Remoto effeftu, rema wetur e ufa materialis inactu, moutamem im potentia . ' N caufa formali in au funt duz maxime ad effe&um;& econtra, inferütur.n. ad in micem, Pofifa,vel remota caua itpduqer tur vel remonetur effectus formalis, vt albe. do eft, crgo album eft;albedonon eft, ergo album non eft ;ab etfcétu quoq; fimilis ma ird Pofito vel remato effectu, po itíér, vel remouetur ca (a formalis, vt albü eft, ergo albedo eft;diximus à caufa formali in a&tu;quia peteft effe aliqua forma fepa rata quz nullum a&u effectum caufet, vt anima fcparata, et accidentia in Sacramen to altaris a qua caufa non valet inferre cf. fectum. ) us A fine ad cffe&tum fumitur locus in ordi. ne ad ifta pradicata bonum,& malum;& te net affirmatiné;& negatiué ; idem dicendáü delocoabtffectu adhanc caufam:, vnde funt ifta maxima, Cw: fimis efi bomu:r, vel malus,effeus efl bonus vel malus,K fi effe dui efl bonus,vel malwsfimis esus erit bonuss  vel. malus;vbi nor. quod effectus finis prz cipué funt media ad confequendum ipfum,  que funt duplicia, alia; que ex fua natura habent proportionem, et ordinationem ad 3 rs. air att. fecundum rectum di "&amen rationis, vt operationes meritoria ad confequendám beatitudinem, medicina ad acquirendsm fanitatem; alia,qua Here cidens,& non fecundum prudens dictamen rationis ordinantur ad finé, vt fi quis eger potum aquz affumcret ad lánitatem acqui rendam, aut furtum propter cjemofinam ; 127 regulz datz intelliguntur de primis, non dc íccundis . is 45 Locus à generatione eít habitudo generationis ad genitum, generatio hic ca pitur pro acceptione cuiuícumque effe, fi ué fubftantialis finé accidentalis, et fitare eec reípeétu przdicaterum boni, mali,& eft talis maxima. Css gemerateo bona efl genitum bsnumeeff, cusas generatio mala qo malum cff, et éconuerío poteft arguià genito ad generationem,v aurum eft bonum, ergo generatio auri bona;generatio furis eft mala, ergo fur malus, et hoc fequitur, quia generatio ter minatur ad effe rei, quare fi illud effe erit benum;bona erit generatio,non mala . Corruptio cft deperditio alicuius effe et quia non terminatur ad cffc rei, fed ad non effe, hinc defumitur talis maxima Cw» cov ruptio eif bona corruptum esi m.lum, et cu $us corruptio efi mala,corruptum cfü bonum nam fi effe rei eft bonum;carentia ipfius mala, fi malum,erit bona, et codem mode arguiturà corrupto ad corruptionem, vt hzretici funt mali,ergo illorum corruptio eft bona,Doctores ecclefiz funt boni,ergo conim corruptio eft ecclefiz mala. Dices,mors Chrifti fuit bona ecclefiz, er o Chriftus fuit malus ecclefiz,quod eft fal m;ergo fal(a illa regula. Refp.hanc regu lam vntuerfaliter valere,quando ex oppofi toab effe geniti arguitur generatio mala, nam tunc re&é infertur, quod fi generatio eft mala, corruptioillius e(t bona, quando vcró ex bonitate corruptionis nequit argui malitia generationis,fignum erit, quod ta lis bonitas corruptioninon ex fe,fed ab exe  trinfeco prouenit, vt eft in cafu, in tantum .n.mors Chrifti fuit bona,quia fuit à Deo ad noftram falutem ordinata;fic Sancti funt boni, et tamenipforum mors dicitur in Pal. pretiofa, quatenus à Dco ordinatur yt meritoria vitz zterrz.. NÍus cft exercitium alicuius rei, qug res dicitur vfitata,& ab vfu defumitur locus,vt à caufa finali refpectu mediorum in ratio nc boni,& mali . Cus.. v (us bonus eff, tP fom bonum efisquare nihi] de nouo occurrit dicendum. : . Tandem communiter acci funt duplicia;alia,qua non femper fe con ps tur,vt effe album, do&tum,alia,qua fe in ferunt faltim vc plurimum, et hoc duplici ter,vcl pro eodem tempóre vt cft interpo fitio terrz, et eclypfis Lunz, vcl pro alio tempore, vt funt imors, et vita, partus, et  con 129 ceptio ; à primis non poteft defumi locus, fed à fecundis, et fi adinuicem infe runtur pro eodeni tempore, tunc ab vno adalind tenet confeq.tam affirmatiue,quàm negatiué, et é contra, vt in. exemplo addu €to de eclypfi; atfi pro diuerfis tenpori bus fe inferunt, tunc afürmatiueé 2 pefitso me poftersoris fequitur pofitio prioris, non contra, vt peperit mulier, ergo concepit, mortuus eit, crgo vixit ; torquetur, €rgo commifit errorem ; Negatiue veró argui tur A deflructione prioris ad defiruchyonem pofierioris, nó vixit, crgoneq. mortuus eft, Dices penitcre fupponit delictum, et ta mtn non 2c ; Ghnflurcyit penitentiam, ergo deliquit. Refp. penitentia proprie eft dclor de peccatis à fe commiffis, et hic do lor fupponit delié&um, quam pgaitentiam non habuit Chrifius  De locis estrinfecss 46 T Ocusextrinfecus eft,quando termi nusinferens non cft; in illato fecun dum aliquem modum effendi in, fed omni no eft extràillum,& funt ifti, Ab oppofitis, A maiori, A minori, A fimili, A proportio ne, A tranfumptione, et Ab authoritate. Locus Ab oppofitis cft habitudo vnius oppofiti ad à]iud; et quia oppofitto eft qua druplex ex diclis ». p. traét. z. c. ». fcilicet rclatiua,contraria, priuatiua, et contradi Coria, ab hisomnibus fümuntur loci, et maxim. Attamem de oppofitis in commu ni funt duz maximz ommbus conuen étes; Prima, De quocunque afffvmatur vnum oppo fitorum, megatur alterum v. [jen eiufd m, C fecundum idem, quod ponitur, quia idé p eff: filius, et pater rcfpectu diuerfo m, idem poteft cffe mobile, et mouens fcípectu ciufdem forma:, vt cum aqua fe fcducit ad pr flinam frigiditatem,fed non fecundum idcm,nam 2qua cft moucns,s t cft in actu virtuali, et potcntiam habet actiuá, eft mobilis, vt «ft in potentia formali, et piffiua . Secunda, Op/offra   conue minnt,ytfi pater cít fuperior, filius eft infe rior;fi virtus cft bona,vitium eft malü. Tria veró ex Morif. hic requiruntur ad veritaté buius rcgulz,pr mum,quod propofitio an tecedens fit pcr fe, vndenon valct, album eft dulcc, ergo nigrum cftamarum ; fccun dom,qued quando termini antceedentis fe habent vt inferius,& fupérius, in cófequen ti eppofitum à e contradictorium ponatur à parte fubiecti,vt homo efl ani Pars Secunda Iofin. Tabl. Cap.IV. mal,non fequitur, ergonon homo eftaos. animal, fed non anima] eft aon homo; Ter" tium, quod illa contraria non oppenantur fub eodem genere per exceffum, et defe &um, vt non valet, auaritia eít, ergo prodigalitas eft bona . : re A rclatiué oppofitis arguitur tam affir» matiué, quam negatiué quoad verbum elt de fecundo adiacente, vnde eft maxima Pofíto vel remota ymo relatiuo, ponitur, Sel remouetur alterum, vt fi pater eit, filius ci, fi pater non eft, filius non eft . 47 Contranorum alia funt mediata,quae medium habent fecundum formam,.vt al« bum;, et nigrum inter quz funt medi) coe lores 5 alia immediata, inrer quae for. ma mediatper participationem extremo rum, fed (olü fubie&tum vtriufque capax» A mediatis tenet atlirmatiué, Po[rte ymo con frariorum 1n fnbselo, vemouetur alters, Nt eft album,ergo non eft nigrum, non tamen é contra, non cít nigrum,, ergo eft al bum, quia potefteffe viride, Ab ia tis tenet etiam negatiué, vk Kemoro ymo 1n fobiedlo e xiflente, Qr capaci. ponitur ulteri, vt non eltfanus;ergo cll zger; diximusin fubie&o exiftente.quia requiritur c tia fübicéti ; vnde nó fcquitur Antichriftus non eft anus,ergo eft zgers diximus in fu bicé&to capaei, quia fi non cft capax, nec etiam valct,vt lapis non efi (anus, ergo et zocr; et hoc quia ifta contraria annexa hax bent oppofitiorem aliquampriuatiuam, A priuatiué ep pofitis tenet c affir matiué,vnde Poffto vno in fubicdlo, remme tier «lterum, negatiue tanen.non tenet nift fit conítantia fubie&ti, etus capacitas, vt de immediate contrarijs diximus, et tépus de   terminatum, quia Catulusante nonü diem non efl vidcns, nontamen cft cecus, quia non habet determinatum tempus à natura ad videndum. Sed e& hic not.quodaali do priuatie negat a&tum;vt tencbra;aliquá do negat etam principium illius actus, vt cccitas, à Prima valet femper arguere'ne gatiu? Remoto yno. prinatiud ponitur iei m vt aer non ft lucidus, ergo efl te nebro(us; à fecüda vcró non valet arguere à fimplici negatione actus ad priuatienévt Petrus nó vi v mehwpare «i terra o 4$ ContradiGterié oppofita, alia süt in complexa,& funt tcrmint, quorum vnus cft epe teh . homo,& non ho mo;aNa complexa, vt funt propofitiones affirmatiua, recu deeifüen: nini in primis potcft dari medium irf propofi tionis  " De loci s extrinfecis . 1219 &jonibus fumptis cum aliquo fincathego go,& ys nam quamuis videatur arguià remate, vt cum Do&t. diximus p.1. tract.a, €.7.& 10.& ideo non valet femper arguere à pofitione,vc] negatione vnius ad pofitio nem,velnegationem alterius : in fecundis nullum potcít dari medium, et ideo poteft in ipfis argui tam conflruétiué, quam de fi ru&tiué refpe&tu horum przdicatorü ve ri, et falfi; vnde cft maxima 5; »nwm contra di lerium eji perum,alterum eft. fal/um 5 vt falfum eft me legere, ergo verum eft me non legere. Prater ifta oppofitorum genera dantur etiam difparata, quz ad inuicem nó poffunt verificari,vt homo,& afinus, ab iftis argui tur affirmatiué; vt eft homo, ergo non eft afinus, non tamen negatiué, vt non cít ho mo;ergo eft afinus ; Sed debent adeffe dux conditiones,vt notat Tat. hic,prima, quod ifta difparata non fubijciantur in propofi tione,aliter non femper recte arguercetur, vt homo eft animal;ergo afinus non eft ani mal; fecunda, quodin accidentibus argua tur in terminis abítractis, quamuisin fub ftantijs poffit argui ctiam in terminis con eretis, vnde non valet, lac eft album, ergo non eft dulce . 45 Locusàá maiori ad minus, et à minori 2d maius eft habitudo iftorum terminorü, vbi not, cum Tat. hic per maius intelligitur illud,quod habet maiorem apparentiam, et probabilitatem effendi, et conueniendi ali €ui fubiecto ; per minus intelligiturid, q» habet minorein apparentiam conueniendi, v.g. facilius eft fupcrare decem, quàm mil le, facilius eft expugnare vnam ciuitatem, quàm regnumyideo illud dicitur maius,hoc minus, et potcft tripliciter fieri compara tio,vel vnü przdicatü ad duo fubiecta cópa ratur, vt dcbellare prouinciam refpe&u ve gis, et militis, vel duo pradicata ad idem iubicctum,vt fcrre centum, et ferre decem in ordine ad eundem hominem, vei tertió duo przdrcata ad duo fübiecta vt ferre cé jum.X fcrre decem refpectu hominis adul ti,& paruuli : A matori ad minus tenet ne tiué,& fit maxima, Si sd, quod magis vi [9m smeffe,mon ineft, neq. quod mini ui detur ineffe, erit, vt ft homo adultus nequit ferre decem, n«q; paruulas poteri: ferre «entum . A minori ad maius tenet affirma, tiué, et eft ifta maxima. Si 4wed minu: wi. detur ineffe, € inefl, ergo quod magis wi detur ine [Je merit, vt fi miles poteft ciuita tem debellare, ergo et Rex ; in hoc tamen tion fcquitur, milcs potcft facerc decem,er^ minori ad maius propter maiorcm Rcgis potentiam, re vera tamen arguitur à majo ri ad minus, nam probabilius eft militem XY maiorem laborem fullinere, quà poí t Rex; quia vt diximus per maius, € mi nus intelligitur maior, vcl minor probabi litas, vcl facilitas rei, 49 Locusà fimili parum differt loco à proportione, fi accipiatur fimilenon pro conuenienua folum in qualitate, fed pro quacunque, et tenet tàm affirmatiué, quàm negatiué, fi arguatur quoad illa, in quibus cft proportio, et fimilitudo,& eft maxima, De. (imilibus, dr proportionalibus ei idem 19 dicium, vt ficut fe habet Rex in regno, ita Generalisin religione, fed Rex debet effa prudens, et fapiens, ergo et Generalis, di ximus, ff arguatur illa, &c. namnes valet, Rex debet habere milites, crgo; € Generalis . » Ab iftoloco fumitur modus arguendi à commutata proportione, in quo funti(lg rcgulz, vt notat Doctor in 1.d. 36. K.in 4. d.43.0.3.G. Prima, quód accipiantur qua tuor termini, et primus comparetur cüm fecundo, tertius cum quarto . Deinde com mutando, vt primus comparetur cum tere tio,& fecundus cum quarto, vt ficut fe ha bet duoad quatuor, ite tria ad fcx, ergo commutando ficut fe habet duo ad tria;ita quatuor ad fcx; fed duo ad tria cft ptopor tio fexquialtera, quia includit duo,& mee dictatem ipfius, creo quatuor ad fex eric proportio fexquialtera . Secunda regula eft, quód quando fit in alijs rebus à quanti tate,fiatin terminis conuertibilibus,& có tradictorijs, nec vnum fit fuperius alterum inferius, et hoc vult dicere Doctor ibi, cü ait argumentum à commutata proportio ne tenere in omnibus quantum adcontra dicere, et conuerti, inalijjsnon neceffarió tenet, vnde non valet.,/ficut fc babetfuper ficies ad hanc luperficiem, ita color 3d ile colorem, ergo commutando ficut fe habec feperficiesad colorem jita hac fuperficies ad bunc colorem, erficies nequit ef fe fine colere, €rgo neque hac fuperficies fine hoc colore non valct, quia termini nà contradicunt,fed funt pofiaui : fimiliter n& valct, ficut fe babet homo ad non hominé, ita animalad non animal; crgo commutan do ficut fe habet homo ad animal, itacon homo ad non animal, fed quod eft homo,. eft neceffario animal, ergo quod cft nóho mo, cft neccífario non m » non s : quia licet termini contradicant, fe habent tamen vt fuperius,& inferius, vnde in hoc cafu, inquit Doctor, non debet comparari fecundus cum 4. fed quartus cum z.quia ab inferiori ad fuperius non tenet negatiuée, fed bené à fuperiori ad inferius, hinc extre ma contradictoria non habent eandem vim Íe inferendi ad inuicem, ficut fua oppofita, wt patet cx dictis quando ergo feruantur iftz duz regulg, valet commutata propor tio non folum in quantitatibus, verum etià in alijs rebus, vt ficut fe habet homo ad nó hominem, ita p ad non rationale, ergo ficut fc babet homo ad rationale, ita non homo ad non rationale, fed Brunellus &ftnon homo, ergo eft non rationalis. $o "Iranfumptie eft duplex,vna,quando aliqua vox fumitur ad fignificandum figni ficatum alterius vocis propter quandam fi militudinem, et analogia in illis rcpertam, et diciturmetaphora,vt cum rifus tribuitur fiorere pratorum; altera.quando vnum no men minus notum declaratur per aliud ma is Rotum;,& hoc modo fumitur hic, et dif L ànominis definitione, quia definitio nominis conuertitur cum definito, et in Pe accipitur expofitio nominis, vt philo ophus..;. amator fapicntiz, at in tranfum ptione folum accipitur nomcn notius, vt fi quis pro Philofopho vtcretur fapientis no mine;K tcnet affrmatiué, et ncgatiue, eftqs maxima, flwicquid alicut comuemit, vel di féemuenit [45 nomine magis moto, conuenit, ! gel difconue nit ill [ab momine minus noto, st fapiens fiudet, ergo philofophus ftudet : €x quo dceucitur, propric bunc Jocum nó effc cxt fecum, quia hac nomina eandem zem figmficant. Tandem authoritas cft iudicium fapien tui in propria fcientia, et locus ab autho ritate habct hanc maximam,Cwieungque ex gerto im fua f[cientiaesi credendum; et quo magis cfl expertis, cominus falli poreR,& &onfequenter maiorem inducet probabili fatem, et qui? Deus non poteft falli, aut mentiri,idcurco authoritas diuina maxinià inducit certitudinem at homincs;quia funt fallibilcs, quamuis fapientifimi, non indu «unt firmum teft imcnium,nifi aliqua ft ra tio illud comprobans : locus iflc tenet af firmatiué, vt Mlirologus ait coclos mobiles «ffc,crgo funt mobiles ; negatiut tamcn nó tenct ib authorirate ncgata, vt Arift.mon dixit cxpicffe animan, rationalem cffc im sortzlcm, ergonon eft in mortalis ; non tenct,valctautem ab author jtate ncgatiua; uando exprefse ab aliquo fapiente negs Ra quid, vt Arift. negauit NER go non datur. De loci: meds: . $o Toe medius eft, quando termini inferens, et illatus partim conuee niunt, et parcim differunt, vcl fe habcnt vt membra diuidentia, et funt tres.f. A cun iugatis, A cafibus, et A diuifione . I: Coniugata quaft idé jugum ducentia süt denominantia. et denomimatiua, quz idem habent fignificatum principale, licet: in modo fignificandi differant, Ab his parum differunt cafus, nam coniugata funt nomi« na ab vno prouenientia, vt fapiens à fapi& tia, cafus verà funt fiué nomina, fiué verba, fiué aduerbia ab vno deriuantia,vt bonum, bené à bonitate,fapiens,fapicnter à fapien tia . Abifliscrgo coniugatis, et cafibus ar» uitur tàm affirmatiué ; quàm negatiué per illam maximamQ wrcquid comwenstvel repm gnat Gui coniugatarum,vel cafum, cóuenit, vel repugnat reliquo, K.Cmiinefl, vel mom. sne[) ynum comragatoruw, C cafuum, ineft, vel ncn inejt reli2ws 7, vt album eft colora tum,ergo albedo cft color, iuftum eft bos num, ergo quod iufté fit, bené fit. ! Pro veritate tamen huius argumétatio nis affignantur plures regulz ; Prima,quod nó fiat in tc rminis, vltima abflra&tione ab flraétis, vt notat Doct, 1.d. 5.0.1. vnde non valct,albedo eft color, ergo albedimeitas eft coloreitas: homo eft animal, ergo huma... nitas eft animalitas, Secunda, quod fiat in przd catis Y fe, maxime fi afürmatiué ar guatur, vcl fi ncgatiué ab abilra&tis ad có creta, vt Ron valct, album eft dulce,ergo al.  bedo cft dulcedo, vcl albedo non.eft 5 rni do, ergo album non elt dulces quamuis à concxctis ad abftracta negatiue Và leat: Tertia, vt non fit factum ali mira culum circa formam, idcft fi albedo effec à fubic&o fcparata pom valet,albcdocftco  lor,ergo album cft coloratum, tunc .n. non. datur concretum ad fubiectum. Quarta, ge fiat in diuerfis pradicatis : et nominacum  nominibus, aduerbia cum aduerbijs copu lcntur vnde non valet, album eft coloratü,, crgo albedo efl colorata,fedalbedoeftcos  lcr,& ivflum eft bonum, ergo tuílé agere  bené elt.  Diuifio eft deplex pronunc,yna,que dae. turpernegationem, vthoc veleft ens ; vel A ) eh at non  ; Ct e P"   De lids mdi . fion ens, (ed aon eft ens, ergo eftnon ens, et datur maxima, $/al/24« duo dimidunt «li. « quod tertium, fi s tertio tnefl vnum eorum, pios ine[! «lteru vt patet in exéplo adducto. Altera diuifio eft, quz datur per atfirma tionem, et eft duplex, alia pzr fe, alia per accidens, prima eit triplex, vel generisin fpecies pec differentias,vt animalium aliud rationale, aliud irrationale, vel totius inte gralis in partes, vt domus ia csctam, parie tem,&c. vel vocis in fua fiznificata, vt ca nis alter celeítisalter cerrettris,Alter mari nus . Secunda diuiftc eft etiam triplex alia . fübiedti in accidentia, vt animalium aliud album, aliud nigrim, alia accidentis ia fu bieda, vtaliud nix, aliud papirus; Tertía accidentis in accidentia, vt dulcium aliud album, aliud nig cun . Locus à d:ut'toae tenet tam conftru&i ué,quim dzftru&iue,& dátur ifta maxima Mb aff matione dimi(i de alique cum negatio ne alterins membri em, velomnis dem pro vsiad affiemationg alterius tnetconfeq; dicitur 45 4ffirmatione dimifi de aliquo, quia  fübiectm debet contineri f'ib Jiatfo,& fub illo z2nerc,vne non valet, lapis nó eft ani mil rationale, ergo eft ania irrationile, dicitur, vel ogsmium dempto v»?,quia fi diui fum liabet plura membra;à negatione vnius non equitur affirmatio alterins vt eft canis, et non elt celeftis, ergo marinus. Secunda Poffto vw) membrorum diuidentium im aliqno fobbiedlo rt myuetur a!trum, vt homo eft ra tionalis,ergo àon eft irrationalis; dummo dó tamen membra non coincidant,fed om nino fint diuerfa. De Syllogifmo Sophyftico. De fallacysingenere.  Sg Emanet [^ complemento harum laftitutionü Logi dM calium, vtde fyllogifmo Me  litigiofo, feu ophi(ticoa EE gamus.nó quidem vt po( einde .utputando aliquem fal'ere, ignum eft.n. fcientifico viro, fe vt fcia mus infidias, et fophiftarum captiones cui tare; cuius notitiz canta cít vtilitas, vt no fter Ocham in 4. p.partis tertiz Lozic.c. r. afferuerit, neminem fiue naturalem philo /flue moralem,ius ciuile,aut cano  Theologiam per aed 13t fcéte acquu'ere poffe finenotitia fallacià rum, imo neccffada ifta ignorans in multos rolabitut errores ; nequit.n. euitari ma um, fi non coznofcatur. ] Syllogifmus itaq; fophifticus cft fy'to fms dcceptorius cx apparentibus cóclu cns errorem,q ae tamen vera noa sut; vn de ficut in r:bus dantur celores apparétes, vt ia collo colum5z radijs Solis expofitze fimiles veris coloribus, ita fyllogifmus ap pen non eft verusfyllogifmus, fed fimi is illis quapropter fyllogifmusille,qui ex euidenter falfis coníitat,non diceturíophi fticus propter non dpparétiam Tripliciter auté hic fyllogifmus poteft dici à vero de clinare,vel quia peccat in forma, quia .f. fà fit in modo, X figura; velquia peccat in ma teria,fi terminos zquiuocos cótineat, quz deuiatio implicite arzuit primam, nam cít terminus zquíaocusfit ous i nó vnus, confequenter nullus fyllogifmas ralis erit ex tribus terminis,fed ex quatuor ; vel tan dem, quia peccat in vtroq; de defectibus circa formam fatis diximus in i. p. tract.5. dum regulas veri fyllogifmi atfiznauimüs, reftat, vt defectus circa materiam aperia mus,fallacias communiter nuncepatis.   $2 Fallacia igitur, quiuis multas habeat acceptiones, in prafenti fumitur pro loco fophiftico, (cà illa  eoi in qua fut dantur frllpsitmi eptorjj, et qui cófe uentiz fal(z oftenduntur,vt verz,ficut .n. "dantur loca topica,quz maxima, differ& tia maximz dicuntur? quibus probationes ecauuntur ad inferendam conclufioném pro babilem,& dicuntur locus à fubftantia, lo cus à dcfaitione, &c.fic dantur loca fophi ftica et ab illis maximis denominantur,vnde dicitur tallacia zquiuocationis, fallacia am phibologiz &c. et in qualibet iftarum da tur caufa apparentiz,quz mouet ad crede dumillud, quod non eft, et caufa deceptio nis,quz facit creditum effe faifum, et latet in cau(a apparentiz,  Fallacia in communi diuiditur in fallacia is in dictione,& in fallaciam extra dictionem, fallacia in dictione eft, cuius caufa apparen tiz fumitur ex parte dictionis, quatenus.f. ijdem figois non fiznificatur vnü, fed plu ra, et dicio hic accipitur tàm protermino incomplexo,quà pro cóplexo, et oratione: uius fpecies [unt fex, f.fallacia € quiuoca tionis,amphiboloziz,cópofitionis diuifio nis,accécus,& fi yurz dictionis Fallacia ex tra dictionem eft »qua& caufam apparenti Íumit ex parte rerum v sonam 2 plu. "uU Ww oc€w 132 Plurium habitudinum, quas habent ad inui Cem,non quidem vt fic, (ed vt tales res per  voces fignificátur, X explicantur, vnde pri ma fümit caufam apparentizex parte mul tiplicis fignificationis dictionis.fzcunda ex arte multiplicis habitudinis rerum figni anos ; et huius funt feptem fpecies .f. Accidens, Secundum quid ad fimpliciter, Ignorantia, Elenchi, Petitio princtpi), Con fequens, Non caufa vt caufa, et secundum plures interrogationes vt vnam, De fallaci t in dictione . $3 T)Rima fa'lacia in dictione eft fallacia zquiuocátionis, quz eft idoneitas decipiendi ex vnitate vocis diuerfa omni no fignificantis, vnde caufa apparentia eft vnitas vocis, caufa deceptionis eft plurali tas fignificatorum, et tripliciter potcft co iungzere,primo quando aliquis terminus eft zquiuocas à cafu,vt cum plura immediaté fignificát abíq; analogia, in via przmií faruríi pro vno fupponit, in altera proaltc ' Yo,vt in communi exemplo de cane celefti, et terreftri,omnis canis currit, fydus cele fteefl canis, ergo currit; vt premi ffz fint verz, in maiori ]y canis fupponi debet pro terreftri,ia minori pro celetti, et (ic argu métum eft in quatuor termini,vel fi pro al tero tantum fupponit;vna illarmm eít fal(a Secundó poteft contingere,quando aliquis . terminus elt zquiuocus à coafilio, et cum analogia admixtus plura fignificans ordine quodam quatenus vnü proprie fignificat, alterum verb per tranfumptioné,& metha,phoram, vtquicquid currit habet pedes, aqua currit,ergo habet pedes.Tertió quan .do vna dictio per feacccpta vnum fignifi cat;fcd fumpta cum alia plara fignificat, vt mortale fignificat,quod pót mori, at süptü cum prapofitione /» potcft fignificare, vcl €» p5t non mori,quonrodo negat acl. mo riendi,vel quod non potzft meri,quomodo negat actum, et potentiam ad moriendum, fi d ren pad age eft zternum, quod poteft non mori,c(t immortale, crzo quod poteft non mori, c(t xternum, in ma. immortale negat actum, et potentiam, in mi.negat actá;ité ois iniuftus eft pani&dus, ps eit iniuftas,ergo puniédus in ma.ly in« iultus dicit nó càtü negationé iuflitiz, fed €t priuationé iuftitiz,imó habitü pofit.uum imuftitiz,in mi.dicit fimplicé ncgaticné 5 huc fpectat equiuocatio jpueniés cx amplia T ^ Pars fecunda Inflit. Tra&l.IIT.  tione nominis, fi cum in yna terminus pter copulam de praterito fuppoaat pro his,qui fuerunt,in altera qopear copulam de przícni fupponat pro his, qui nunc süt, vt quicquid currebat, fedet, ambulans cur rebat, ergo ainbalans fedet,nam ly ambu lansin mmn.íupponit pro his, quinunc am bulant, et qui prius ambulabant, at in con cluf.(upponit pro his, qui aunc funt ambu lantcsracioneprafentistemporis $4. Amphybologia differt ab zquiuoca tione,quos zquiuocatio dicit multiplicita tem fizaificati cum vnicate vocisjamphybo logia veró pertinet ad toram orationem,vt cum vnica cit oratio fecundum materiam, et formam,fed multiplicem habet fenfum, ropter vnitatem orationis elt apparentia dinis fallaciz,propter multiplicitatem sé fuum eft deceptionis cau(a; et poteft etiam tripliciter euenire, vt in zquiuocatione, ná teft e(f, quod oratio aliqua ex fe plures abeat fenfus, vt hic liber ett Arift. peteft .n. dicere ly eft, vel habitudinem poffeffio nis,vel habitudinem caufz efficientis, et c fe&tus,vnde non valet, quicquid eft Ari poffidetur ab Arift. hic liber eft Arift. erzo poffidetur ab Arift.z. poteft cotiugere per tranfumiptionem,& prouerbialiter,t late rem lauare fecandum propriumadeafum et aquam in lateré immittere, fed impro. prie, et prouerbialiter fignificat etiam in aliqua re operam inutiliter perdere, hinc non fequitur, quicung; lateré lauat, infun dit aquam inlaterem, quicunque infanum docet,laterem lauat, ergo &c.Tertió tande . fi vna oratio ex fe habeat vnum fenium,fed cum alia aliud fignificet, vt hzc propofitio 3d cognof(cit, fi Pes » fumatur in nominati uo, facithunc fenfum, quod fit aliquod cognofcens, fi in accufatiuo, facit alium, nempé quod fit aliquod obiectum cogni tum, vnde non valet, quod quis cogno fcit, 1d cognofcit, lapidem Petruscogno feit,erzo lapis eiprot,nam vt maior fit vera, ly £4 (umi dcbet in accufatiuo, fed in conclufione infinuatur quod fumeretur ir nominatiuo . : sf Fallacia Pur vprt s, et diuifionis cadit in illis propofttionibus, quz poffunt admittere séfum composi ld ifum,ita ur fecundum vnum fenfum funt iro dum alium fenfum funt fal(z,nam fi fecüdü vtrun3;feníum cffent verz, vel elis onpal fent decipere, quia vel nó haberent falfita tem, vel non haberét apparétii: cópofitio ergo ad fallaciam rcquilita eft corum,quz   ia debe sr A SUE t  De falladfi "deberent feparari, falfa vnio, et diuifio ett corum,qux deberent vniri falía feparatio ; fallacia compofíitionis eft cum ex oratione vera in séíu diuifo infertur. conclufio falía in séfu copofito,fallacia diuifionis eft cü cx oratione vera in scfu cópofito infertur fal fain sé(u diuifo, caufa apparentiz eft ma terialis 1dentitas propofitionis ; propter uam videtur vera in quolibet feníu : cau 4 deceptionis eft multiplicitas fenfuum, quorum vnus eft verus, alter falíus . Tripliciter auté cotingere poteft propofi tioné aliquà hos fenfus admittere, vel quia eft modalis et de ifta ià diximus in «.p.trac. 2.C $.quomodo .f.expl icétur modales in é fu cópofito, vel diuifo, et in iftis poteft có mitti fallacia cópofitionis, vt qu&cüq; pof fibile eft eff? albü,poffibile cft, quod fit al . bus,poffibile eft nigrü effe albü,ergo poffi bile eft,quod niger fit albus;procedit à mi nori vcra in sé(u diuifo ad cóclufioné falsá in.séfu cópofito : cómittitur etii fallacia "Wuiftonis,vtimpoffibile eft fedétém ambu lare,Petrus fedet,crgo impoffibile eft Petr ambulare,;procedit à maiori vera in «cfu có . pofito ad concivfioné falsi in fenfu diuifo . Poteft ctiam Secundo eif2, quod aliqua propofit:o a 3mittat hos fenfus, quádo cius partes cojulantur fimilibus coniunctionibus et particulis, &, vel, mec, «st, Xc.quz particulzfi determinant vnum extremum propofitionis, fumuntur coninn&im, vel difiuuctim,& faciunt vnam: propofitionem cathegoricam de fübiedo, vel praedicato compofito, vnde fi1ciüt Compofitum fens íi; fi veró determinant totam propofitionem, fic fumuntur coputatiué,vel difiunctiué, et faciunt plures propofitiones hypotheticas, et fenfum diuifum,v.g.emne animal ratio nale,vel irrationale eit homo,fi ly vel cadit fupra fübiectum,fumitur difiunctim, et fa cit hunc fenfum compofitum,omne animal, fiue fit rationíle,fiue irrationale, eftho mo, tft falla propofitio,fi cadit fupra to tam propofitionem fumitur difiunctiué, et generat fenfum diuifum, .4.vel omne ani ial.róngle eft homo, vel omne animal irra tienale eft homo; imiliter,duo, et tria funt quingue,ly etf (umitur copulatim.facit sé 1 compofitum verum,nam elt fenfus, » iscmid tria fimul süpta faciunt quinq;  fumitur copulatiué, facit fenfum d,uifum fitfam,elt.n.séfus,quod tám duo cít quinq; quam tria eft h ico en non valet omne 'animalrationale,vel irràti eft homo, animalirrationale,ergo eft homo; indilliont.   . t33 duo,& tria funt quinq;duo,& tria funt pas, et impar,ergo quinq; eft par, && impar. Tertio poteft aliqua propofitio ytrrum« que fenfum admittere,quádo aliqua dictio, íeu aduerbium potelt cum diuerfisconiü gi et fi corangitur cum illo,cum quo jprius videtur conftrui,facit fenfum compofitum, fi cum illo,cum quo minus apté, I conge nienter conRruitur, facit fenfum diuifum, aptius tamen, et conuenientius eft przce dens, quàm fequens, et proximum, quam remotum;vt quicquid viuit femper eft,fi ly fimper coniungatur cum ly vit, facit (en fum compofitum, et eft vera propofitro, f£ cum ly eit; facit fenfum diuifum, et eft fal fa:quicunque litteras fcitnunc didicit eas, fi ly mene conftruatur cum ly /eii: eft cópo fitio vcra, fi cumly didicit, elt compofttio falfa, vnde non fequitur, grammaticus fcit litteras,ergo nunc didicit eas. $6 Accentus hic capitur pro modo pro ferendi,vel (cribendi didi onem aliquam, et quiaex diuerfitate huius moii aliquando. prouenit diuerfitas figniRcati iilius dictio nis,hinc committitur fallacia accentus,que eít deceptio proucniens cx identitite ma teriali dictionis, qus: cft cout apparentiz, et diuerfitatc figniticati illiis di&tionis ex modo diuerfo proferendi,vel fcribédi,qua elt caufa erroris variatur autein dictio, vel ex variationc aípirationis,vt ara fignificat altarejhara vero cum afpiratione fignificac porcorum ftabulum, vnde non valt,ara eft 'in templo.fiabilum porcorum elt hara, er go eft intemplo: vel ex variatione diphton gi,vt aquus fignificat iuftum, equus verà gaificat animal innibile,& non valet;equi funt innibiles,s3cti funt zqui, ergo fantin nibles, vel ex variatione accetus, et quan titatis y li3barum, vt populus fi habet pri mam longam fignificat arborem, fi breue, fignificat gcntem,;hinc non fequitur, omnis populus eft arboc, gens. Itala cft populus, ergo gens Itala ett arbor; vel tandem,quan do ea io modo profertur vt «na,. modó vt plutes, vt inuité fignificat coacté vt vna dictio,vt duz dictiones fignificát ar borem vitis, hincnonre&é infertur, nihil, fit à Deoinuité, racemi fiunt in vite, ergo raceminonfiuntàDeo.   5. $7 Fallacia figurz dictionis eft. o proueniens à fimilitudincapparenti dictio"   num,vcl in voce, K definentia, velin fiam   vel in modo figni  ier in ali uo alio, cum tamen;re ve erant ; q» Gipliciter effe potcft; Pria fi Wiégedi à 134 ret d'ctiones omnes fimiles in voce, vel definentia cffe ciufdem generis, vcl inafcu lini, vcl foeninini, vel ncutri,vt o.nnis füb ftantia cft bona, poeta cít fubitantia, ergo pocta ett bona bd quia tam fub'tantia, quà poeta definüt in a,pofft quis credere eiuf dem generis foe minini eff: ; idem poteft in verbis contingere, vt calcfacere cít agere, calcficri eft pati,ergo intelligere, et videre eft agere, intelligi, et videri eft pati. Secundo contingit, quando fub termino diftributiuo vnius przdicamenti fubíumi tur terminus alterius predicamenti,vcl fub termino diltributiuo fpeciei vnius przdi camenti fubfumitur terminus alterius ípe Ciei ciufdem pradicamenti; pro quo nor ex Och.& Orbel. hic, quod ficut diuerfg inter rogationes conueniunt diuerfis przdicamé tis, fic ctiam diuer(a diftributiua illis com tunt, v. g. fi de Petro interrogetar fub acá. et quidditas, interrogatio fit per quid, dicendo, quid cft Petrus ? et refp. per terminos explicantes propriumgenus, et propriam differentiam; fi quzratur magni tudo, interrogatio non fiet per quid, hac .n. propria eft przdicamenti fubilantia, fed per quantum, .f. quantus eft Petrus ?& re fpondetur per terminum zxprimenté quan titatem continuam, non diícretam,quot n. eft interrogatio ad quancitatem diícretam attinens, quale ad qualitatem ;quando ad przJicamentum quando, vbi ad przdica mentum vbi, €c. vnde fecundur gfiunt incerrogauonés debet refponderi per ter minos proportionatos, et conuenientes : pariformiter diuería funt diftributiua,nam diftributiuum fubflantiz cft 28/c4254, quils  Let, diftributiuum quantitatis continuz eft quantumcusg; quantitatis difcretz, qwar «una, qualitatis, qwelecung; radicameati vbi hoc fiznum sb;cung; pra diciméti 2e do, quan Gcn»4; &c. Verum eft, quodly, wiequid, nontolum eft diftributiuum fü anti, fed cuiufeunque termini abfoluti,  etiam fi accidens fit, eo quia correfpondet interrogationi fa&z per quid, qua ctià fit  deaccidentibus in cermiais abíolutis, et fi ne ordine ab (abiecta, quomodo explican tur quidditates ipforum, non in terminis connotatiuis, K inconcreto. Quiádo crgo fub diltributiuo alicuius pre dicaméti fub(umitur terminus alterius prae dicamenti, vel fub diftributiuo vaius fpe ciei lubfumitur terininus altcrius. fpeciei eiuídem Lio yocp ; comnuttitur falla cia figurz diclioais, eo quia propter funi ». Pb N &. Pars Secunda Inflit/Tvacl. LI. Cap. II. litudinem illarum dictionum credit. quis licité agu.nentari poffe in illis terminis,vt Quicquid emiíli comedifti,carnem cru emtfti, er?o carnem crudam cemedidti, ly uicquid eft diftributiuum fubititiz, quod Cbfumitur, cft terminus complectens vnü terminü fignificantem rem (uam per modà fubltantiz, et alterum per modum qualita tis..ly arudim. Item Qicquid Deus facit medijs caufis fecundis poteit fe folo face. re, Deus cum caufis fecundis facit actd me ritozium, ergo fc folo poteít facere acti me ritorium, quo eft (alíum ; quia Deus non meretur, cuin noa habeat legem aliquá. fu jesioduón cóformetur,vndé committitur zc fallacia,nam fit tranfitus à diftributiuo pradicament i fubftantiz ad. terminum de przdicamento relationis, qualis eft ly me ritorius: fimiliter, quandocunq; fuitti Ro mz,fuifti homo bis fuifti Roma, ergo bis fuilti homo, fit tranfitus à przdicamento. Quando ad quantitatem difcretam:Vbi ad uerte ex Tatar. híc, quod huic diftribuciuo qusndecunque zquiualet interdum E : «un1; i íumatur pro qualibet temporis dif ferentia, fed interdum fignificat partes té porisdiícretas,& interruptas,quomodo eft dittributium quantitatis difcrctz 5 item quanto(canq dígitos heri habuifti, hodie habes,decem dig tos heri habuitli, ergo de cem hodic habes, quod «fct falíum,(uppo  fito quod vnum amifetit,eo quiain maiori. cit (ermo de mole, et conzinua quantitate  digitorum jin minori de numero ipforum, debet ergo fub(umi terminus aptus ad fa tisfaciendum interrogationi illius predica menti v qualecunq; currit, difputat,fi fub. fumatur fortes currit, ergo difputat, non valct,íed fubfumi deber, album currit, ergo dilputag rurfus quandocunq; eft pater, eft filius,Petrus eit pater,ergo eít filius, noa valet, (ed debet (ubíumi, in hoc tempore eft pater, ergo in hoc tempore cft filius . $8 Tertio committitur hzc fallacia, vt hàbet Sco.:.d.z 3.7. HL. et quol.s. d. quan do qualequid mutatur in hoc aliquid, vel é contra, vc quando commune, quod di citur qualequid,mutatur in fiogulare quod eft hoc aliquid vel cótra, quo cafu variae tur fuppofitio illius termini; non camen ad variatonem cuiuslibet fu tionis có mittitur hzc fallacia, aliter hic fillogif(mas non effzt rectus, omnis homo eft animal, Petrrus eft homo,ergo e!t animal : vbi ly homo in wa diftributiué in. min, determinaté, ícd folà quàdo vaziatur gr po pe fallaci extra diclionem pofitio ma terialis in formalé, vel fimplex in perfonale, vel cófufa in determinat, vn de non valet ifti fyllogifmi,homo eft dictio ifyllaba, animal rationale eft homo, ergo Sc.hic homo in ma.fuppooit materialiter, in mi.formaliter;hon:o cft fpecies, Petrus «(t homo, ergo &c. híc homo fupponitin ma. fimpliciter ; in mi. perfonalicer; ín ifto alio eft eadem variatio, Socrates eft alius ab homine, Socrates efthomo, ergohomo eft alius ab homine : omnis homo eft ani mal: ergo ois homo eft hoc animal, ly ani mal in antec. fupponit confusé, in confeq; determinaté, Committitur ctiam. hac fal lacia, quando arguitur à pluribus determi natis ad vnam determinatam,ideft quando in antec.terminus communis fupponit de terminate cy omae partium totius in quàá titate;qualia [unt inferiora termini commu  Bis, in confcq; veró fupponit dcterminaté reípe&in totius zquantitate, quod cft ter minus communis cum figno vniueríali, vt animal cft Petrus, animal eft Paulus,. et fic . dealijs, ergo animal eft omnis homo, ly animal fupponit pro vno determinato in antec.in confeq;pro pluribus inatis . De fallaciis extradidlionem, 59 TNtcr fallacias extra diclioné prima cft fallacia accidétis,vt pote ceteris efficacior ad decipiédü, pro cuius notitia not.quod triü terminorü fillogifmü ingre di&tiü medius dicituraccidens, no gua fit sép quintü prz dicabile,nó.n.taliter fu mitur accidés,íed fumitur jp,extraneo, qua tenus eft ex parte idé, et cx parte diuerfum «um alio termino,cui coiungitur,& de quo pradicatur, et fic tàm fuperiora dicuntur accidentia sefpeétu infertorum,quam infe riora refpeétu fuperiorum,propter inddz atamidentitateminteriila;minor extre mitas dicitur res fubiecta, et maior dicitur attributü,eo quia minori extremitati attrj buitur in cóclufione. Fallacia igitur accide tiseft deceptio proucn:és ex iradzquata, partiali idétitatc acciaéus cá re fubiecta, qua identitas cft apparentizin fillo gifmis athrmatius, et diucrfitas eft caufa erroris; in negatiuis é contra, itaDoctor in p d.1.4.5. 1 I. à : ribns n:odis poteft hzc fallacia commit ti;primus eft, quando cx ccniunéi;one cx tremitatum cum medio in przmiffis, infcr ^ tur coniunciio i in mando vnum dealtero, vt effentia diuina eft pater,filius cft effcntia diuina, ergo fi lius eft pater, committitur fallacia accidé tis,quia inquit Doctor,maior identitas có« cluditur in conclufione, quà fuerit in pra miffis affumpta,in premiflifi.n. erat ferma, de identitate in cffcnt'a, quz fi conclude. retur in conclufione;effet vera, filius .n. et idem cum Patre cffeatialiter, at concludi  tur identitas perfonalis; qua propter expli canda «ft illà propofitio £ua unt eadem qni tertio [unt eadem inter fe,.[ cadcmice titare,qua in tertio conucniunt;huc fpectát fillogiini in fecunda figura ex puris affir matiuis, vt homo cft anima!,lco eft animal, ergo leo cft homo. Secüdus modus, quando cx nó idétitate extremitatü cü medio in przmiilis argui tur nó idétita: ipforà in coclufione,vtc quà do arguitur cx paris negatiuis, nullus ho mo elt afinus,nullum rudibilectt homo,er go nullum rudibile eft afinus, nullum ani mal eft lapis, nullus homo eft lapis, ergo. nullus homo cft animal, arguitur maior di ftin&io in conclufione inter extremitates, quam fit in przmiffis cummedio. Tertius modus eft, quando ex aliquibus diurfim acceptis in przmiris infertur inde bira coniunctio ipforü in cocluf. vel quàdo áb aliquibus coiurctim süptis in przmitfis infertur indebita diuifio in coclufione, vt, ilte cft albus, et cft monacus,ergo cft mona cus albus, ifte canis eft pater, et cft tuus, €rgo eft pater tuus;ifte cft homo mortuus, ergo cft homo, et clt mortuus : diximus /». detta conimndl i2, ucl dimifío, quia à. diuifis ad coniuncta valetinferre, et € contra, v6 ifteeft animal et cft rationale, ergo cit ani mal rationale jifle eft animal album ; ergo eft animal et eft album, quapropter cft vi dendü qfi fit indcbita coiunétio, et diuifio, 6o Not.igitur ex Tat z Periher. c.2. q. r. 6.5 JGiendum, et vr nimiis. arguere à diuifis ad cótunéta elt arguere ab antec. in quo ponuntur duo predicata mediante par» ucula coniunétiua,6n,ad cofequens, in quo przdicata reponuntur fine aliqua coniun &ione,N ad des tria requiruptur,primum, quod illa pr&dicara diuifa fc habeant vt de tcrmipabile ;& determinatio, fcu vt fubilan. tiuum, N adicéiunm, fic fe habet animal  rcípectu rationalis a! bi mufici, c. defectu cuiusnon fcquitur,ifte eft monachus, et al bus, ergo elt monzchus albus, quia albedo nó eft determinatio illius przdican n.ona &à ; fecundum quod determinatio nó fuu.a tur t36 tur zquiuocé,& fignificatum varietur, qua rationc non valet, ifte canis eft genitor, et eft ruus,ergo cít E tuus, namly tuus in antec.denotat habitudinem pofftfiionis, in confeq habitudinem effe&us ad fuam «caufam efficientem; tertium, quod non fe quatur negatio, neque fiat oratio impro ria,vt Petrus eft homo,& animal, ergo cft ro animal, vel eft homo, et rationalis, ergo eft homo ration:lis . Arguere vero à coniun&tis ad diuifa, eft arguere abantec . in quo ponátur pradica ta fine coniunctione ad conf. in quo fint predicata cum copula coniunéctiua;ad quod «tiam duz conditiones requiruntur ex Or bello hic; Prima, quod determinatio nó fit diftrahens, vnde non valet, Sortes cfl homo mortuus, crgo cft homo, et cft mortuus, «hymera eft ens impoffibile, ergo eft ens, et impoffibilis; Secunda,quod vnum prsdi catum ex fe,& fimpliciter conucniat fubie &o;non rationealterius przdicato,vt hz confeq. non valent, Camaldulenfis eft mo nacus albus, ergo eft monacus, et albus, quiaalbedo conuenit illi ratione habitus . Francifcus eft bonus artifex, crgo cft bo nus, et artifex, nam bonitas illi competit ratione artis 5 cffcntia diuina eft pater ge nzrans, ergo cft pater,& eft generans, ge nerare .n. dicitur dc illa ratione paterni tatis . Quandocunque igitur deficiunt ifta condciuoncs;fit indebita coniunétio, vel di uifio,& committitur fallacia accidentis . 61 kallaciadefecundum quid ad finijli titer cít afiniscum przcedenti, pro cuius notitia recolenda funt, qua: dixiv:us tract. praced.c.s.de toco,& parte in medo, diétü n. fimpliciter cfe t«iminus cezn:unis fo litaric iumptus,& diciturtotum in modo; dictum fccundum quid eft terminus ille cü determinatione, qua dicitur pars in modo; fedin propofito vt cemmittater hac falla. . £12requiritür, vttorüm fit determinatum ab al.qua determinatione, vel diitrahente, vcl diminuentc, nó veró reftringente, vnde non valct, cadaucr eft liomo mortuus,ergo «Íc hopo, cthyops cft albus fccüdum den tes, eigo cít albus,valet autem, Soites eft homo albus,ergo eft hon:o,co quia ly mor tuus cft determinatio diftrabens,1y album fccundum dcates: cft dimmuens,& ly albus eft reltringens : quapropter fallacia ifta cft deceptio proueniens à conuenicntia appa renti d.&i fecüidum quid ad di&um fimpli  &iter; et poteft etiam € conucrfo fieri falla €ia à $mpllicitez ad fccundum quid,yt Soe «9» Pars Secunda Inflit. Tratt1TI. Cap.1IT. tes eft homo, ergo eft homo mortuus. Hacfallacia multiplex eft iuxta multi plicitatem additi diminuentis ;nam vel eft diminuens fecundum totum qualis eft có» ditio diftrahes, vt exéplificauimus de mors tuo homine;vcl cít diminuens ssh parte, et hoc eft tripliciter, nam vel hzc determina tio eft (ccundit maiorem partem, vt cü par ies fecundà maiores partes eftalbus,vcel fe cüdü certà,& determinató parté,d fit pro rià fubiectf illius coditionis, vt fimitas re pe&u,ná fi,& cx iftis valet arguere à parte ad tot,fequitur.n.partes fecüdum plures rtes eft albus,ergo cít albus ; Sortese mus fecüdü nasü,ergo e&t fimus,negspro prié dicitur coditio diminués;vel eft fecüdü parté minor£ nec determinatà, vt gthiops cft albus fecidü détes,nó fequitus;ergo eft albus:vel tertió eft diminuens fecüdum lo cum,vt nó licet in mari audire facrum, non. fequitur ergo nó licet audire facrum;quar to vcl cft diminucns fecüdü tempus,vt non licet vefci carnibus in quadragefima, nà va let,.ergo nonllicet vcíci carnibus tandem. vel eft diminuens fecundum vfum, vt male vtentrnon expediunt fcientiz,nom valet;es. gononexpediuntícientiz.   62 Dices, in ifla propofitione Petrus eft perfectus latro,cil monachus alus,&c.  ly perfc&tus,& ly albus funt códitiones rez  ftringentes X tamen non fcquitur, € e perfeétus, ett albus, ergo malédicisur quod à conditionc rcitringente nó commit titur hzc T sd ka paite eft ho mo mortuus,licetn offit inferri, crgo eit iE, poteit wen inferri ergo eft mortuum,crgo arguendo à conditione « ftrahcnte non committítur hac fallacia .. R cfp.ad 1.non fequi confequentias illas,nó quia committatur hzc fallacia, aliter nun quam valerct arguere à termino determi" pato per conditionem reftringétem ad ip sá fimpliciter, fed quia committatur falla ciaaccidentis; quatenus non ad(unt omnes. conditiones requifitzad hoc vt poffit fieri bonus proce fus à coniun&tis ad diuifa, v& nuper dicebamus, vcl dicédum, quod licet in iftis cafibus non fequatur,eo quia vnum predicatum conuenit propter aliud;in alijs tamen fequitur. Ad 1.concedimus,qua elt determinatio diftrahens, poffe fieri pro gicffum ad determinationem, nontamen   ad ipfum determinatum, quodfehabetvt fimpliciter dictum; quádo verà eft condi tio rcftringens,poteítfieri progreffus ad vubq; dümodo adíint coditioncs af&g nata in De fallacijs extra Bibi, it tertio modo przcedenus tallacie . Quod di&ü eft fccüdà quid, &fimplici tcr, yt fe tenét ex partc przdicati, propor tionaliter eit dicédà deipfis, vt fe tenet ex párte fubiecti, vc homo mortuus eft cada ner;non Ícquitur, ergo homo cít cadauer, xofa cognita eft1n intelleétu, cr; o rofa eít 3n intellectu; at fi eft conditio reítiingens, tenet coníeqs vt homo albus currit, ergo homo currit, dummodo non comparetur. ad aliquod przdicatum conueniens illi toti, wt totum eft, et confquenter facicnsillud toti fupponerc fimpliciter, vt homo albus eít aggregatum per accidens, ergo hoaio eít aggreg;tum per accidens,non valet . Specialiter autem poteft hzc fallacia comnutti,vt aduertit Ocham in p. 4. partis tertiz fuz logicz c. 5. quando arguitur ab eff: de z.adiacente;ad ipfum de 3. adiacea te, vel écontrà.tàm affirmatiué,quam nega tiué;tunc ab «(fe de z. adiacente ad effe s. adiacens atlirmatiué fit hac fallacia, quan do additum non neccffaiió competit fubie €to,vt homo ct, ergo cft albws;at fi neceffa i9 conuenit, cít recta illatio, vt rofa » o eft ens, eit. poffibilis &c. tunc negatiué fit hac fallacia, quado addi tum eft przdicatum neccffarium conueniés fübicéto,fiué exiftzt,fiué non, vt rofa non eft,ergo non ett pv flibilis ; fi vero additum fic pradicatum fupponeas neceffarià exifté tiam fübiecti,recté arguitur,vt rofanó eft, non vidcturE coritrà ab cffc de rertio adiacente ad ipfum de fecundo affirmatiué cov mittitur hac fallacia,fi additü fit prz dicatum neceffarium; noo committitur, fi fit przdicatüm centingens prafupponers conftantjam, fea cxiftentiam fubiecti, vt fequitur,' Sortes eft albus, ergo eft, non fequitur Sortes eft poffibilis,ergo eft. Ne gátiué vcró femper committirur hac falla cia;przterquam in przdicatís, quz exifté tiz opponuntur;nam fequitur chy mera nó eft poffibilis.ergo ecd eio tamen fequi tur homo non cft lapis;non eft albus, &c. €rgo hon:o non cft. 1 65 Fallacia ignorantiz elenchi prouenit €x deceptione, qua putat quis elencur fiL um habcr omnes conditiones,fillo ifmus elencus eft. fillogifmus: eontradi. orius;ideft oftencés contradictoriü etus, eft à rcfpondéte conccffum, vndé re quirit primó omnes conditiones optimi fil Ími in modo, et 1n figura. 0, quod conítet cx propofitionibus veré contradi ctorijs;ad quas requiruntur quamor €on 157 ditiones, quod fint ad idem, fecundum idem? fimiliter, et eodem tempore., quibus addt potcft identitas loci, nifi velimus hanc re? ducere ad fecundam. Poteft igitur ignorari clencus fillogifmus, vel quo ad prirfarias conditioncs,fi.(. quis putaret illum fillogif« mum cffe in modo, et in figura, cum tamen non fit, et fallacia huius ignorantia eftmis mis ampla omnibus fallacijs coueniens; vel potcft ignorari quo ad (ecundarias condi tiones fi cxiítimarct aliquis propofitiones illas effc veré cótradictorias, cü non fint, et dc iita eft fermo,quz tot modis poteft eue nire quot funt códitiones contradidtoria rü, vt quinq; eft med etas dcnarij, gon eft mcdietas binarij,ergo elt medictas, et nom medietas,non valet, quia nó süt ad 1€ : lie gnum ctt alteri quale, feundum loagitut din, nzquale fecudü laitudiné, ergo elt, et nó eft quale, nó valct, quia nó süt fecüt dü ide : homo clt fpecies, nullus homo eft fpecies, ergo eft,& nó cft fpecies, nó fcquie tur,quia non eft fimilis,& eade fnppofitios Petrus hodie nó currit |; cras currit, ergo currit; et nó currit,nó valer,qa deeft idéti tas téporis; Petrus audit Sacrumia téplo,: noi audit in cubiculo,ergo audit, et nó au» dit, eft déf&us idencitatis loci, dica '64 F.llacia petitionis principij eft, quá. do id per feipfum protitars boc iyf dem omninó verbis, et dicitur petitio priu cipij ftarim,vt hono ETRAS homocus rU hzcnoa eft in vfu. vel fub alijs verbis, et hoc multipliciter vt qu quis vtere tur fynonimis verbis, vt gladius cadit, ere go efifis czdit, ve! cum parti&ularis probas tur per vniuerfalom,& € contra, vel cum definitum oftéditur per definitionem et vni uerfaliter quando id, quod debet probari, oftenditur per ignotius, vel zquenotum 3 Vérum cft tamen, quod proprie   . et ex natura rei in his catibus ron spe : committitur petitio principi], nà et tio notior efi m fe definito, et totum partis bus; aut écontra ; poteft tamen committi ad hominen,fi.f.refpondenti zque ignota fint definitio, et dcfinitü, totü, et partes 8 tunc rcfpedu ipfius refpondentis cómitti tur petitio principi) quia zqualiter negabit Cc v Sce affümptá ad probationem, h qua v. g.ponitur definitio, ficut antea ne gauerat antecedeps in quo e;at tum, quia zqué ignorat vtrumque. . 65 Fallacia cófcquéris elt d ueniés cx apparéti conucrtibili conícquentiz cum prima jit $ ^ | ápcétànt fim Tr 158 eft bona,ita putetur effe fecüda ; ex quo in fertur,quod ad hanc fallacià seper (unt dug confequentiz, vel explicite, fi arguatur en. thymcmatibus, vel implicite, fi arguatur €x maiori hypothetica conditiormli, et pcr antecedens, et confequens hie intcllfgitur gropofitio,i qua affumitur inferius in or dine ad fuperius, vcl é contra; hzc enim fal lacia fit in terminis non conucrtibilibus,vt funt fupetius,& inferiussidcirco tüc come mittitur huiufmodi fallacia quando nó re € à fupcriotiadinferias, vcl é contra ar gümétamur j duobus aut& módis nó recte arguitur, ficut duobus etià modis cpun.é intcrtur,nà à fuperiori ad inlerius stf1ma tiué ó valet,fed e cótra ; ergo à pofitione €bícquéus ad pofitioné antececetis cómit titur hzc fallacia, quáui$ arguédo à pofi tiotic antecederitis rccté pofitio conícqué stis inferátuf; pofitio cft affumptio eiufdem propofitionis, defttuio cft sffumptio cé ttadictoriz pofitionis, vidé in hoc difcuríu €ft homo, crgo cfl animal, cft animal, ergo homo, comtoittitur fallacia conícqucn tis, quatenus fecunda conícquentia putatur zcéta, ficut prima, et cft à pofitione confe quentis, f. ab affumptione illius confcqué« tis eJ «mimal, ad affumptioncm antecederi tis. Dciride à upetiori ad inferius negati né tehet, noi é cóntra, ideo à deftrüctione antecedentis ad defiru&tionem confequen^ tishoti valet,vt fi efl homo,eft animal, noa €ft homo ; ergo non eft animal ; hüc etiarb iles (yllogifmi, Qui dicit te effe » dicit verum, qui dicit te cffe afinü, dicit tc effe arimal ; ergo qui dicit te cffe tn, dicit verum, in hoc arguitur à po« fitione confequentis ad pofitioncm ante ccdentis,fci à fuperiori ad inferius afirma« fjué, ab cffc animal, ad cffc afinum. $6 Fallacia fecundum non caufam, vt aufam eft deceptio prouehicns ex aPp4 tentia, quam liabet vna propofitio ad infe endam aliam, ac fi cffet vere illius caufa, teft dupliciter euenire, primo Lo ax dupkci progireffus, vnus ig quo : | Fou «plemento Inftit. Dialc&l. vt facilius Pars Secunda Toflit, Tra&i.IIT. Cap. 111. concludirur conclufio falfa, alter', in qua  affignatur pro caufa falfitatis conclufionis aliqua pramiffarum, quz veré noncítcau fa, Secundó vt colligitut ex Sco.1. d.3. q.7. R. quando infettur falía conclufio ex vn& propofitiorie, qua tanquam caufa affumi tur illius falfitatis, cum tamcn rcucra non fit vt vinuth ibcbriat, crgo cft cbrius, ines brafe cnim non «ft caufa ebrictatisin vie no, fcd in alieno foppofito. 67 Vltiva fallacia eft fecundum plures  intcrtogationes vt nami quatrupliciter ne potcf fieri ihterrogato : Primó, quando vnum dc vnó quaritur, vt eft ne Sortes ho. $0? 4, quando vpum quaritur de pluribus,. vt cfl ne Sottes, et buccphalus rationalis? 3. quarido plura quaruntur de vno, vt eft ne Homo anirhal, et albus ? 4. quando plura dc plutibes quatuntur conunéüim, vt an, homc; et talpa funt videntes, vel cocci? ia his 6m ntbus modis committitur hac falla. Cra, prater qnam in primo . et fit cüm vnica  rc(ponfióne tatisfit plutibus ipterrogatioe. nibus apparenzibus, ác fi cffent vna intere. tógatio. cüt tamcn pluribus durquSn : tum illud refponficn;bus, vt fi effent duo  hotnihes,vnus coecus;alter furdus; et quae: feretur an effent cocci, vel furdis hrdpon deretur; quod funt ceci, ergo furdus érit   €gcus ffi furdiergo cecus erit fu duplici rcíponfione dcbet huic qu tisheri, .(. ifle cft cecus, et ifle eft furdus, && dittin&tione vten qued licet rcfpondens affirmatiué. fe(pone eridó ducatut ad inconueniens,vt patet in acus etae fi tamen ncgatiué re« fpohideat dicerido,noh funt ceci eianuiune. i, folum apparentet ducitut ad ue ticns,nen enitn fequitur,erZo nullus eft c&« cus, et riullus furdus,nam fcnfus illius tefpós fionis eft quod nec ambo funt ceci, aec am furdi; et hzc di&a fufficiant pro com TO ncs ad Logicam magnam, et hanc quz'flioe nibus contextam gradum faccre pollins » PP oW " Ww X    d desgus im . Hic notat Odd mÍDUxLÁUT..1 UV E Ad vniuerfam A emm Hilofophia olim fapié | tia vocabatur,&qui re 3| bus cognofcédis incü Cx] bebant, fapientes : at "l| quianomé hoctumo | rem,& iactátiam pre., fcferte. videbatur, vt Scotus refert 1. Met.fam,p.cap. 2. Pytha rs noluit fe fapicatem appellari, f: hilofophum, ioc eft, fapientiz amavo rem, hinc nomen fapientis in nomé Phi lofophi eft matatum,& doctrina, qua (a pientía dicebatur, Philofophia caepit nà eupari; Dcfinitut ab Acift. 1. Met. cap.3. Cognitiorérum vt Junt fiue per [uas  €dufa5 ; cum egim omnià crcata habeant : ele per caufas; tunc vti funt, intel   liguntur, cu;n per fuas caufas cognofcun tur) et hac ratroncaíebar Plato in Thezt. et Arift.1: Met.c. 2. homincs ex admira tionc philofophari ccepiífe, hoc eft, ex notitia cffe&uum, et igaoranria cau(arü inae(tigare cepilfe rerum caufas ; ex quo deducitur. Philofophiam effe reram co gnitionem per fuas caufas, X Philofophü eife, qni rerum cognitionem hoc modo cít afiecutus . : Diaidi folet in hac amplitudine fum a in Naturalem,Moralem,& Rationa m; Naturalis Phy (icam comprehédit, et Metaphyficain, quibus addi folet Ma thematica; Moralis Echicam, Rationalis Logicam,(cu Dialcéticam; hzcq; trime bris diuifio Philofophiz non foiu cói cal culo Stoicorum, et Platontcorü receptafuit, vt; videre ett apud Eufeb. lib. 2. de prz par. Euang. Alcim. de doctrina Plat, €3.Cic. lib. 1.dc Orar. ad Quint fratré, fcd Aritt.1pfe eà amplexusceit 1. Topic. €:12« vbi faa diuifionc problematü in ..  Naturale, Morale,& Logicum, fübdit ad philofophbiam igitur sm veritatem de bis iandum cjl dialettico autem modo. «d opinieuem Bam quoq. amplettitar  STIO PROOEMIA 13$ LIS rift. Logicam . De Natura Logica. D. Aug.lib.8.de Ciuit.Dei c.4. et eius fuf ficientiam. ex profetfo probat, P'hilofo phia namq;ad hominis fcelicitatem ordi natur, quam in hac vita confequt potcft, hacautem tum in contemplarioae veti« tatis conliftit, tum actione veritatis con» fitit tum a&ione virtuti confentanea, vt docet Ari. lib.1. Nichom.c.7. et 8. fta tuenda igitur eft fcientia,qoz cerum caus fas,& arcana natare (cratetur,& conté plationi folius veritatis incübat, et hzc erit Naturalis philofophia Phvficam, et Mctaphyficá comple&tens: Altera dein de pars Philofophiz eft a(fignandi, quz incumbat moribus in(lrsendis, et sdci uilem vitam intítuendam, et hec ck Mo ralis. Quia veró hzc omnía non nifi di fcutrendo,& differendo comparatur, et intelle&us nofter (pé decipitur, X errat in dicur(a, conftitacada deniq ; eft aice ra Philofophiz pars, quz mentem dirigat io fuis operationibus, et hzc eft Ratio» nilis.Hanc denique trimembrem diuifio né recipit, S. T h. initio Ethic ad Nichom, . et quicunque tenent Logicam effe fcica tiam, et partem Philofoph:z,Conimb. ity prooemio ad lib.Phyf. Mori( initio Lo» gicz, Complut.difp. 1.3.6. Amic.tract.t. q.4.dub. 1. et alij quamplures; Verum tamen cft;quod notar Pat: ualig. ia Mete 1.p.difp. 4. (e&t. 3. pote haac trimembré diuifionem reduci ad bimembrem, .(. ad Naturalem,& Moralem, accipiendo na 1üralem non prefikc,vt dicit fi o mess plationem de natura, (ed largé prout có ple&itur res omnes intra ordinem natu« rz Dom (ab quacunq. abftra&io neilla fint, fic.n. accipiendo naturam, res à Logica conlideratz non erüt extra. ordinem naturz, arque ità fpe&tabit ad philofophiam ipfam naturalem . Vuiuer(am itaq; Philofophiam iyxtà "Scoti principia, et Arift. dogmata, vb ücfire non obuiant fidei, contexere inc&  LEN i. S NN ' » ^ A&Ww"wwW€.YaXm rl." 140 dentes: ab ea parte, qua. liationilis dici tnr;exordiom fummis, quia hec ipa pars. philofophie eft inftrimentum refpectu Cceeterarum,part ium Nataralis nimirum, et Morilis, quz non nifi diierendo, et difcurtendo acquiruntur ; modus aü: di( ferendi, et difcurrendi à Logica docetur. Hanc igitur prooemialem quett.de nata: ra Logica ditierétem in plurcs dittribuc mus articulos, vbi de varijs Logice no. minibos, et acceptionibus diileremus, de cius Bincyobic&tg,clientia, qualitate, ne cc(litate,partitione;ac deni]; de eius vni tatc, et à ceteris facultaubus dittictione: De varijs Logice nominibus, et acceptionibus . 2 Voad ptimum;facultas, quam ag gredimur explicandam, Logica patti m appellati folet,& quidem Logica dicitur quaf fermocinalis, vel rationalis facultas cx co, quod fermonem verá vel fal(um contiderat, vel quia ratiocinari do  Cet, logos.n. vox graca vtrumque figni ficare poteft,fermonem, .(. et rationem, melius tf, inquit Scotus e. 1. Pre d:cam. dicetur Logica fcientia rationalis à ratio ne,quam fcrmocinalisà fermone, quia p hunc loquendi modum figuificari vide retur Logicam veríari circa fermone, et voces, tanquam cius obic&ü, qued falsü e(Te mon(tcabitar infcà. Dialectica euam coníucuit appellari, hoc cít facultas di Éceptatrix, vel difputatrix quatenus dit fcrere, ac di(putarc docet, eít .n. nomen gracü deriuatü à verboydialegome,quod Aynificat differerejac difputare:quamuis auté apud antiquiores. Philofophos Dia. le&icz nomeu víurpatum fuerit pro ca nt x ap) M" rel. tradit lib. 1. de natufa Logi € c.9. et Arilt.ipl  non femel infinua uit,qut 1. Topic. 1Elench.3. Met. et aubi per Dialecticam intelligit (là par Queflio Probem. de Natura Eogica . tà Logica patte ; quz dicitur Topi enia de (yllogiimo probabili, vt tu 5 runtur argu:menta, abfolatd tamen figni ficat quocunque modo difzurrere, et ex notis ignota manifc(tare, et quide apud etiam Acift. réperitur hoc nomen Diale Guce vniucríaliter víarpatum pro tota Logica,vt videre eft 1. Rethor. c. 1. 1. Met.tex.8.& àlibi (epé,vc Fonfec.notat | 2. Mct.c. 3. q.i. feCb.3. Deni Atift.opus fuum Jogrcuin, vti conflat ex .vulgari in | (criprione,Organür nuncupauit;ad (igni ficandà logicam veluti inibrumentüinfer  V. uire ad aliarum fciéuarum acquititione . 3 Quoad 2. Logica in primis diuidi folet in naturalem; et artificialem, N'átü ralis cft ipfum naturale lumen nobis có genitum di&tans modum re&é apprehen dendi, iudicandi,& difcurrédi, fiu iflud . naturale lumen, fit nuda potentia incel lectua, fiué intelle&us cum  habicu: principiorum, quzfüntnaturaliternos » tàvt Complut. contendunt difp. 3. Log,  q.1. Aruficialis auté eft habitus ftudio. comparatus,quo«ntelle&tus in(trutur, S dirigitur, ncerretin fuis operaiombus  exercendis; traditar autem hc diuifioab. Arift. etb.c. 1. et 1. Elenc.c,8:& i ab omnibus eft recepta. ucfus arti v lis diuidi folet in vniuer(alem, et particue larem,quam diuifionem tradidit Aucr.2,  Met.com.r$.& rElench.q 1,& 2,vtno  tar Maurit. nofter q.1.praedicab. Vnigers. falis dicitur4qug docet przcepra cóia om . nibus (cienc;js, vt quod dcufoftratio có . flare debeat cx nece flarijs, defintiotras  denda fit pe: eilentialia, Particularísdis  Ciur,qua tradit przcepta applicata ma  teriz huius, vel illius fcientiz, vt quod ig Mct.definicndum (it per genus, et diffe r&uam,in PhyCper materiam,& formas   alio modo cxpitcatur hzc d:uiioàZab,. lib.z.de nat.log.cap. 1.fed allata cxplicae | tio communtor efl,& magis congrua.  d» 4 Frequentior t adhuc, et magis fa A mofa cft illa diuitio logicae arcificialis in,  E docentein,& vcéteintàm apud Latinos, ae quam apud Grgcos,licet (üb alijstermi  temtopicam: modo tamen communiter   nisdocentem,n. vocantlogicamà rebus. toti Logicz tribuitur; quàmuis .n. dific   auulíam, vtentem veró rebus coniun, y perc, et dilputare proprié figmificet ex   vt lhilop. refert in praefat. ad lb. Prior.   grobabilibus difcurrerc, cum nimirórpro   Logicam docentem vocant ipíammet do s US qufbonis qum prooibiMKado,. api NgUNAUE Fürst Je ndia. Sa^ « gie Pe Y [, k we " ; fr x x  r Dg ^ et De varijs Logice wominib. eo acceptionib. crt. I. 1 4  K certas regulas in; quacüque fcientia ob faandas in definiédoyliudendo, et di fcarrendo, vtentem vocant earunde regu larum víum, et exercitium., fcu potius à ntenmquatenus.in v(ir pofi tam, et huic, vel.llfcientig applicatà per a&uale exercitiü definitionis, diui(ionis et argamentationis. Hinc aliqui deducüt logicam vtentem non. effe proprié logi cam;led fcientiam ipfam deterfninatam;. Phyficamnimirum.Metaph. Moral&vel aliam; cuius c(t materia diícur(us, et (ic dcfinitio,diuifio, ycl fyllogifmus in. mate: ria phy(cadicitur logica vcens,eo quod tunc vtamur regulis, et pracepxis logica docentis ; ex quo tandé interunt non eífe proprie aliam logica,quam docentem. At Afti manifefté fallücur, tam quia ficucin materijs aliatü iciétiarum datur vías lo ica, itdetiam in ipfa materia logica;dcfi . niendodidendo et arguendo, ergo fal ... timinhoc(en(u,cum nimirum (eipía vti ex tur; dari debet proprie logica vtens ; tum ^. quia ctià quando exercetur ip alijs (cien . Vijssquamuis actualis ví(us fyllogiimi v. g« quoad materíá (pectet ad illas (cientias » adhuc tà quoad formá, et modü ad logi cam attinct;tü denique quia adhuc in alio &níu magis proprio przfatam diuilioné €Xplicabimus,stn quem neceffarió con cedendus eft habitus, qui proprié dica tur logica vtens. it Sed circa allatá diuifioné daplex ori tur dubitatio. Prima eft,quomodo diftin guantur logica docés,& viés,an.f.impor tent vnum,& cundem habitum,an potius plures fpecie;& numero diuetfos.: com munis fentéca Thomiftarü affirmat cífe  vnü, et cüdemre&liter habitum ex diuer fis munetibus ti, et diuer(is contidera tionibus hzc nomina fubcürem,vndé di £üt;quo d idem logica: habitos, quatenus. : tradit precepta dcfinicndi, diuidendi, et  difcurrendi, dicitur Logica docens, qua tenus veró alijs (cicoc;js applicatur per LS praceptorum, et regularü |: oec coat pers vtenSita Có if p. rLog.q.4.$.2. Soto q. 2.proc mnia. Sáchez lib. 1.Log..6. Mafius fcét 1q. 4. Didacusà Icfuq. $. Ioan. de S. Tho.p.2.Log.41 art. $. Aucría q1. Log» (c&.2.licet concedat actus logic doce tis,& vientis e(fe realitet, et c(Tentialicer diftin&os. Ruuius q.3.proem.& alij paf fim; Sed preter Thomiftas videtur ctiam cómunis opinio Scoriftarü,nà (atis aper téeà inlinuat Do&or q. 1. ptedicab.vbi nó nifi cx diuerfa. cófideratione videtue fecernere logicam. docentem, et vtene tem, et (equicur Faber Theor.t.c.1. Pon cius difp.2. Log.4.6.Fuentes q. 4. diff. 2. art. 1, et alij patlim. $ Dicendum ti eft, quod (i de logica vtente proprie fit fermo, importat habi tum realiter dittin&um, et fpecie diuer fam ab habitu logicae docentis . Conclu fio hzc priusexplicatur 4 deindé proba« tur, Logica niqi vt ens,vt notant Mauri tius q1.vniuer(.$.6. difficultas, et Tara« rct.qt.prohe m.Log.$.1. ferendum ;. teft accipi dupliciter ; vno modo pro ha bitu (ciétifico logico. per demonttratio né acquitito)quo vtimur in fingulis fcié tijs definiendo, diurdendo,argucdo ; alio : modo pro habita acquifito. cx trequentt exercicio definiendi, diuidendi,arguendi, ex iftis .n.actibus frequentatis. generatur in ioteliectu promptitudo quzdam ad li miles actus elicicndosquia sin Do&oré 3.d.33.ex oL actu voluntatis . velintclle Gs potett generari habitus, vcl prompti uxdo;; (i logica vtens primo modo fuma turno eft diftinctus habitas a logica do céte, fed e(t ipfamet logica docensin víu pofita, et alijs fcientijs applicata,ynde in hocfeníu improprie dicitur vtcns, cum potius dici deberet vía fcü vlitata,vc no tat Maurit. cit. et Anglicusq. 1. voiuerf,   et ità loquitur Auerr, 1. Phy(. com. 35. Acin z[eofuett habitus procíus diftin us à logica docent, nam docens cftha bius fpeculatiuus, et cótemplatiuus, vtes. veró practicus,& operatinus, ac proinde roprié dicicur vtens aQtiué, nam eftta«. 15 habitas,quo quis inftructus prompte et taciluer vutur logica docente, ciufq; rcgulis;& precepus,& dittindtiologicg docentis, et vtétis in hoc feníu coincidic €um ea» quam alij craduntin logicam co» "templaciuamy ra&tiuamycontemplatiua. 4D.cft docens factiua vero vtcns. 6 LHocautem modoexplicaia conclu. ' $5 fo^ » ]  amxT Ys 141 fo facile fuadetur ex co,g ait Scot. q. 4. Prclog. in folot. ad 2. et 3. Bb. docec.n. ibi, quod vbi cognitio aliquorum nó cft propter fpeculari fimpliciter, fed ét ali quo modo. propter opcrari, tüc refpeétu corü duplex cft neceffarius habitus in in telleétu noftro, vnuserit vniuer(aliü, al ter vcró particularium ex. particularibus a&ibus genitus, fic rerum operabilium fcientiam moralem habemus, quz ett co guitio quzdam vniucríali,& prudétià, quz cft particularis quidam habitus gent tus cx pluribus egiffe; et quo in parricu lari cognofcimus,quomodo talis aio fie ri dcbcat; cum igitur cognitio inftrun et torum logicalium nó fit propter [zipfam fimpliciter, fed ad dirigcndas opcrationcs intellectus,. fic duplex refpeétu cius po ncndus cft habitus in mente noftra, vnus erit vniucr(alium, quo generalc$ regulae dcfiniendi,diuidendi, et arguendi agno fcimus;alter vetó particularis habitus qui dam genitus cx ftecqucti applicatione om mium illarum rcgularum ad certas, et de .terminatas ma:ciias in particulari, vnde ántellc&us habilis, et promptus redditur &d defi nicndum,arguendü et c. Con£ta tio excói natira omriium facultatum or ganicarü cius n. natui& funt omncs ifta, vt quzlibzt diuidatur in docentem,. et vientemyfic «n.diuiditur frene£a&tiua in Érencfa&iuam docentem, et vtentéj(cri ptoria in docentem, et vtentem,medicina dimniliter, et alie confimiles facultates; fed in his omnibus facaltas docens reali tet áb vteme diftinzuitur, et diuetfos im rtant habitus;crgo fimiliter in Logica, difciplima organica ctt;dicGdü crit; tobatur minor,quia v. g. fcriptoria do «ens cít habitus ille, qui tradit regulas benré fcribendi, vtensett,qui acquiritur €x frequenti fcriptionc, ficut Gt medicina docens cft habitus trades regulas, et prg &cpta medendi, et (olet dici Thcorica zs, gtcns cfl alter habitus, qui acquiritur ex actuali vfu mcdicinz docentis, et dici fo lct Pra&ica, vndé fempcr prius acquiri tur babitus facultatis docentisyqdá vten tis, ilc acquiritur ex aud:tu Magittri  et fludio regularum, X prz ccprorujifle ve 1 ex a&uali v[u4& cxezciuo illorum; fic Quali Proem.de Natura Logic, 7 igitar etiam de Logica dicendum erit, d decens cft habitus ille, qui acquiritur ex auditu magiflriy Icétione librorum, &c, vtés vero cft; quem deinceps acquirimus cx frequentatis aGtibus definiendi;argué di, &c. et multoticsfuenit, quod aliquis habct Lcgicam docenrem,& non vtenté, vt patet 1 Tyronibos, q regulas logicales raxiné callent,fedin coficiédis (yllogit mis (ont adhuc imcxpesti, et incxcrcitatie 7 kx hine rüríusalia deducitor confit mato . quia peflouam de recenti intelle &us infiuctus cft habitu docentis Logie ca, dcfinit,diuidit. arbuit conformiter ad illas regulas,& przcepta,fed cumaliqu& difficultate,non expedite, et prompié: ve rum frequentanco hes actis acquirit fa cilitatem quandam, et prompcitudinemn ad ilios promptius, f&tilius, et ere i fcium inditium habitus acquifiti, cüalie quid operamuür prompte, et cxpedité, 9 prius difficulter efficicbamus ; Probatur aflumptum, quia eti Tyroncs optimà  ze : LEE M o Íciant defipitioncm conflare debere ex.  gencre, et diff rentia, quod inc dis[yllogifmis medius terminus cien dui E d prima figura debet habere locum pv m X ma. tf antequá fapius feexcrcucrint, dif ficultatem fentiunt in conficiendis fyllo gil is in hac, vel illa figura ; quare cum applicatio przceptorun Logicz ctiam poft cxa&am corum cognitionem bené;, » vel malé fieti. poffit, fané requiritur fpes eialis habitus inchnans ad eam rité. fa ciendam, et hic erit Logica vrens. Hinc. aicbat Arift. 1. Priorum c. 28. non folum. sioruin canfiderare,qp fit per Logi cente, fed criam is eflatsm baberet fa ciendi, et bic cft habitus Logicz vtentis« Rcfpondent negando intellectum Lo. ica docente imbutum indigere di(tindta. acilitate, et habitu propter a o nC,cognitis.n. rcgulis,& pra ar ogi ca:,non eft vlla diffieultas.in applicatione, et v(ucarum adtalem,& talé imareriam fcd folam indiget appofitione matcriz'; ad quam ipía regula :finc noua difficul tate Yincenda cx parte füi applicantur, et &7 P «t g oportere Logicam generationes fillogif cido Ccx  Cr $1 cffi ciendos, ergo acquirit   a ab illore.liter difüin&tü,boc.n.eftmanie   F ww . j | 2 Er   v 9t T  extenduntur, vnde tota difficultas con(i flic ín cogationc,& ordinatione regula zum, qtia adepta applicatio ipfa non ha bet (pecialé difficulraté, quia intellectus muraliter tendit ad obic&a femc! prco : pofita,& applicatio ip(a fit »d res cogni 'tas per actus naturali repra(entatione,&c teadentia refpicientes obiecta,nó mora Ai,fcu voluntatia motione,'vn4e cognito precepto logico,v.g. pa(Tioné przdicari debere de fübiecto, ftatim ac Phyficus dicirque'tit pa(fio, et quod fubiectum ; nulla difficultas remanet, cur fieri ne. » queat propofitio; Hiac Ioan.de.S. Th.ne gat paritatem affomptá in argurméto prin cipali de Logica, et Moralijqu:a in mora li poít iudicatum, et cognitü bonum, re ftat przcipua difficultas in. applicanda voluntate proptcr eius libertate, fcu in . ditfcrenria,vel cefiftentiam ad. bonüre gulatü,vnde preter Syneíim,& Eubulià,  quz bcné:udicát, et cólilianturyrequiri tur diltinctus habitus,. qui imperey  et . atur,& h:c eft Pradentia. Ad Con firm.demü eiu(dem argaméci deductam   ex natuta £icultatüorginicarum cócc(fa iat Low ducis ncgat miaoré, citharzzdus .n.vcl muficus,fi poft artis perte&tá. cogniuo nem digicbs moucre non, vcllin. "guam, et palatü;aut nonítá expedite, ad í xa c difficultaié vincendá noua artc non De varijs Log.uominib.g accoptionibodri.L. 145 ruüt,ná poft exactiffi mà losicorü prece prorü cegnitioré adhuc manere difficul tatem ad. iilis vcendum ipfa experientia docct in Tytonibus, (icit et facilitate ge ncrati ín eidem ex frequenti víu (yllogis zandi;Et parü refert,«uód intellcórus fie potentia na'urals, et naturaliter tendat ip obie&a propofitas qaia hibitus admit tuntur no. folü proptcr imdecerminatio nem potcotiz (alioqui folum darétur im potentijs liberis) ied etíam ob. difBculta tem, quam interdutn habent ad aliquas operauones,vt dicemas in lib. de Anim. Cum igitur hanc reuncat intellectus ad applicationem przceptorum logicalium edam poft cxactam corim cognitione s coníequenter nouo indigebit libitu ad cam tollédam. Nec valct,,quod ait Ioan. à.S, Th. hanc difficultate tolli excrcitia fyllogiZand;, non pcr genctationcm noui habitus fed per folam impedrméti remo tionem, icut in Cithira0 pott apprehé fionemartis difficultas applicandi digi tos intlromcnto paulatim collituc cxecci tio, non per generationem noui habitus in digiuis,fed périmpedimenti ablauoné, quod crat in digitorum nctu;s. Nó valet, tum quia in priiis lic refpondendo iam fatetur;poft apprehentienem. precepto rum log ce,& appolitionem materie ad huc manere difficultatem, quz tollituc "s ^ indiger, fed exercitatione corporalt, aut i 5 goes qo tollatur przd:ótam impedi e mentun,& itg qoi expedirus mouet digi tos,no t nouam ariem;fed impe «7 Mimétü eXerauj ciustollis(ic intellectus paulatim exercit io,quod prius negabat tü quia gf cciá facilitas adoperandum in mébris externis non eíiet proprie habi tus,vt multi fuftinent; facilit:s tamea ad opcrádü in intellectu, et voluntate impor 1 ainande excreerucin (jllogizándo circa  «Xucrf: as materias, vcl (ciétias,nó acquirit nouam artem, (cuhabitum druecíumab ipfa do&trina logica,/ed expeditioré vsü. d&uuius veconegat paritaré,nà artes,que | per externa meinbra excrcencar, duplicé vtique facilitatem petunt, vnà in intelle &u;in qdo funtytanquam in fubiecto), al teram in mébro externo, per qtiod cxer^, C&ur;ars veró logicae, icut nó exercetur memb:a cxtcraa,ted pec Colüiiniclie Gtüyità nó petit niti faciliacé intcile&us, Mm sic a idein habitus,quo cogao ut regale logicz,& applicantur . 8 Scd (olutiones iftz cx. dictis cor ty  tat habitü $ffi cócm,ac magis receptá fen tentis ü quia fi ad. difficulcarem tollen dàm,& expeditior vsü. initoducendam fola (atlicit icnpedimenti remocioyin nl 'la potentia con(tituendus eric habitus. ad faciliter operandum,fed (ola tmpediinéd: ablatio ; Et per hoc ctiáre joie Raniif folutioguis.n.ars log:ca pc: £01 intellc &à cxercccatur, et no pccalià posean y qua difpon debear; jura iicelLiétas d plicca tentit didiculiacem, voa nin co gao(cendo pracepta logicalia, akerd m applicandosiwa duplex ficilicas,vcl habi tus in code debzbic ad niin, vaus, qao  priorzoliatur di iicultas; cr;clogicado $..4 Cceni 144 €ens, altcr,quo pofterior, et eiit vrens. 9 Denique actus vtent s Logice mul tiplicati generant aliquein h ibituay, non Logice docentis,quia nó (anc a&us (cié tifici& (ic non gncrant, neq; augé: fcié tiam,qualiseít Log ca docens, ergo al.ü à doccnie ditlinGt im. Ref». KC uuitss ipsá mcet Logicam dócentém perfici ger excr citum c fliciédi (yllogi(imos, nà vt fcien tiam,led vt artem, vulc.n. g» idémet ha bitus Logic, prout dac regulus, et pra cepta Logica, cít (cientia, et dicituc Lo gica docens, fed inquantii cfficic (yllogi( mos (ing ilarcs;eft ars,& Logica vtés vo catur. At (latim cerjcicar hzc (olacio;cum quia implicat vaum, et eund hibirü effe fimul, et femel practicam, et (peculatiuüs cum he fint diffecentiz eifencialitec ha bitum d uiden:cs,vt dicetur in Iib. Poft. at Logica docens hibitus eft fpeculuuuus, vrens practicam redolec,rum qaia per fe cunlam rcg4là anteprzd. diuerforü ge nerum, et noa fübalternatim pofitorü di  ucríg funt (pecies,& d'ffercariz » (ciencia vero, et ars diuer(acon(ticuunt gencra . Nec dicere iuuat, quod licéc Log:ca do €cns, ac vtens fint idem babicus, tà sm diuerías raciones cfTe poc ars, et fcientia, nimirum quatenus docens eft (cienciasars vcró, quatenus viens . Quiacum Logica interior (it ad fciéiam,vel artem, qui süc habitus (upcriores, plané per rationes do centis, et vtentis non poteri concrahi ad eife generis (uperiotis, ficut per rationa le, et itrationa!c non. porc animal con  trahi ad e(fz« corporis, vel viacniis, ergo dcbc:mnas dicere Logicam docentem, et vtentem importare diuerfos eilcaualicec hibitus tub diucrtis generibus. colloca tos,nimirum fcienciz, et artis. Rcefp.Ioan.de S. Th».q 2é&:s Logicae vtécis generant quanda taciliracé perqno. du n diípofition;s, et expeditionis io ap uoto materia, «quz nó cft nouas ha itusy(ed aliquid iinpecfe&tit in tali genc rc inicruicns velut difpolitio, feu ex,edi tio quzdà iu ipfo exercitio artis; d cefpó fioué pluribus declarareconatur. »cd tcu ftrà pror(us,& Qttio euadic noaimalis, an ficilins de nouo gs nica cx actio Logicae vienus habitus, vcl di po/itio dici dcocat,  Quiflio Proem. de Natura Logica. fufficit nobis, vt noua qualitas generetur intclle&um reddens promptum, et cx peditua ad definiendit, arguendum, &c, 1o Conia hanc conclufionem obij. cics t. Auchorirarem Scoti qu. t . vniucrfz vbi inlinuat log:cam docenrem, et vren tem non ni(i ex diaerfis muneribus, et có (id :radonibus dritingur. Tan 2. ratione, quia po(ito hibics logicae docentis, et co gnitione mater zin qua exerceri deber, nulla v:detar remanere difficultas, jua n po (Ii nus facilé deánire, diuidere ; et ar guctc, ergo non ctt ponendus nouus babi tus ad eliciendos a&us logicae vcentis. Tü 3:ad log cam docentem pertinet non fo luii cónüdcrare cegulas re&z operatio nis (ecundum fe, (e4 eciam iudicare,an bene fint applicat hic, et nuac in hac, et illa materia, ergo faperfluic alius habicus ab ca. Tum 4. habitus v:ens idem fonat, quód habitus regulans, et dirigcus, fiue : quo inccllectus per modü regula vricums  Ergo logica vtens non cft habitus fecun dum rea diaec(us à docéte. Tum s. di Tyrones inci piunt argaere, definire, Sc ap plicace regalislogicas doceas uli ". mi a&us (unt logic vreaus, ums adhic genitus non e(t in illis nouushabi   tus,ergo non cít à docente dilfinctus. Tà tanden hab:tus logicz. docentis inclinat ad defiaiendu m, et fyllogizandum, et fa cilitac intelle&umn ad v(aa inttrumcentos rum logicalium facilior e(t enim &us ad :onficiendum (yll fmimgoll, àm cogaouit quid it, quow ) cà u tá debeat,quam antca,ergo eft vnus, S idemhabitus, quia quatenus cradit regu« las, dicitar docens, quatenus docendo  ad víum (acilitat; dicicuc vtens;ita Dida cusá Ic(u. 4 Refp.Doctorem ibi loqui delogica.a Ntence in primo feníu,quo modo non di ftinguicur à docte td eít ipfa in v(u po lita,q» 1! Doctor ibi(vt verius eft) perlo: £icain docentem fumit habitum procedé tem ex necetfarijs, per vtentem fumit ha bituin procedenceg ex probabilibus,qua liseft f opica, au&oritas eft ad oppoti tum, nam concludit dittin&tionem, aon idenutatein « Ad 2. negatur affumprad nam fuppolita logica docente 5. et cogni uone à r: ' MR D: varijs Log.nmm:n.. eov 4ccep. e hit.T. tione materiz,v.g phylicz, remanct ad Tuc difficultas applicátionis logicorum preceptorum ad materiam phy (icam,que per habitum logicz vtenus tolli dcbet. ; Ad. negatur (equ. quia preter habitum facientem dignoicere errores, qui con tingere políunc in operationibas intelle &us, dcbet alter admitti reddens intelle &um promptum, et cxpeditum ad recté hic,& nincoperandum . Ad 4. quod ctt Aueríz negatur affumprum.nam nifi ve limus vocabulis abuti, habitus vtens non cit, quo vrimur, fed quinos facilitat,&c proi» pios reddit ad víum logicz doccn us. Ad 5. illi primi actus (ant logice vren ti5 non quía procedant ab habitu? ;gicae vtentis;(cd quia funr gencraciui rlisus,  cut vniuet (alicec in moralibus actus dici tur ad aliquam (pectare virtuité, quia vel generat,llam;vel generaturab illa,illi er. go priorcs actus producunturab intelle. . € mudo cum (olo auxilio regularum lo g'cz docentis, quz Lolumn regulauué có currit ad eos, et idcó cü difficultate pro ducuater, qua dcínde tollitur ab h.bitu logica vtenus, quae paglacim iliis actibus acquirituz. Ad 6. quod maus vrg«t, dici mus omnioo dft inguendos elfe àctus,qui bus addi(cimus reguias;& praecepta logi cc, et qu;bus ilis vamut definiendo, ar  gaendo, Xc.aétus primi generis fant (pe Culatiui,fecundi Íunt operatiuiyprimi Süt gencrauui Ícienaz, fecundi: artis, logica itaque docens inclinat, et facilitat phvti € ad actus print genetis.[.ad tradenda s Peeptasad actus vecó fecundi generis fací litat folà idealiter, et dire&tiue, quatenus intellc&us,uo magis log:«ca docente in firu&us cit, minus cxponitur ertoribus inarguendo, at quaacumais regulas cal lcat io3icales ; (einpec a'iquam | patietur difficultatein, quouf:juc per exercitium aufcratur . . Sed dices, vt quis 5cnz arguat in aliqua fcientia particulari, v.g. phytica,non atto habita indigere videcuc, quam lomca, vc dirigente actum fyllogizandi& phyfica, Vtelicieace a&in, ecgo (apeclluit alcee hibitus,quia ad dirigen lum fufficit logt €: docens, ad cliciendum Phyfica . Refp. faflicere vti ae illos dos habitus) vt bene. 145 arguatur in Phylica;at vt facilirec, et pr pte argaatur;cx igi alü habit, Serit log. "viens, concurrés ad illum actum, non quf dem dite&tiue, et idzaliter qu'a hoc gecit logica docens, fed elicit'ué, non quidem quantum ad materiam (yllogifmi,quia a hoc prz (tatar à Phyfica,1zd quantuimad formá iyllogitticam, et (ic inzalrcalüzres habitus «idem a&ui correfponderemha bitus logic docens concarrererregula tiué, et directiué, habitus logica vcentis elicitiué quantum ad formam; et habitus Phyticz clictuué quanium ad macectam, qus quamuis ab/urdum cíle dicat P. Di ac.q. 1. Pcoz:n coucl. ?.14 tamen nó pro bat. Nitatur (u93 Poacius dilp.2.cit. qu. :6.a 04$ 9. noftram oppuanare lencencia, actationes dilaere; [cd 13m dif p.1. Met. q.3.à n6 j. omnibus eius infbantijs abun dé (atisfactum ett,adeour | lura h:cadde Tc non iic opus; Ec ex eadem duétiina oc Curreadum eit Ouured., cóc:oucrf. 2. Lo  g C.punc.2.vbi cx eisden fundai&os n93 iinpugnat, Expediterelia diffcultas.  II Ltera difficultas, quae contigit : circa allaramn dimifionem;ctt, an hzc dittin&io cadat i omncs, tingulas logicz partes, an in quafdamtantum 5 cui diflicaltari agíam prebuerüc Angcli cus, et Subtilis Do&or, ille (i:qu:dein 4. Met le& . j apertis verbis ncg utit in par te demonltrauua logicam vcncem, ifte veróq. t« vniuerí. in corpore quactiti (olà  partem Topicam affirmatelíe viécem, vc notant Maarit, et Faber;quare Auctores quamplures ranta aa&ocicace (uffaiti ne,gint hanc dimijionem tori logici conue nire, et fingulis cius partibas,ità Coplut, qu. 4.prozn.Coninb.3.4.art. 2, Fonícca 2, Mec.c.3.q.1. (ect. 6. et Mauricius qu. 1. vniuer.qui in hoc maximélaadac dictam D.Th.fed his non ob(tancibus. Dicendam eft cam cóiorishic diuifio nemtoc logicz cóuenice,& tn gulis cius pattibus, licec peculiari quo dà modo có ucniat Topica quod dicatur vens ; cóc, hanc docuit $coc. ex peofeTo qu. 1. et 24^ Elench. et fequitur Auglic. q.1. vniuzr( et probabilein purac Marc cic. et eit paf. fim tecegia à Rscentiocibas I auio, A uccta r]  146 uer(a, Didaco, à Icfu, Ioan. dc S. Tho. et quidem logicam docenté reperiri in om . ni parte logice omnes ferd concedunt., quia non folum docet (cienufico modo conficere J'emonfltationem,(ed etiam fl logifmum probabilem, et apparentem, QQ iod ctiá in omni parte polfit dici vtés, piobatar, quia cecera: ícieotize vtuntur ncdii modo probabili arguendi à logica uadito in lib. Top.fed etiam demoníttra tiuo,quem docct in lib. Poft. ergo ctiam in parte demonftratiua dabitut logica v tés,& in primo; in fecundo fen(u huius di(tin&ionis ià explicato; Accedit, quod inipfamet parte demonftratiua non (olü datur do&trina de demonitrationc, verü etiam datur víus ipfius, quiz inexplicaa da cius natura multas confici: demonftta tioncs. Denique logica sm fe totam dici tr fcientia cois, vt docet Scoc.q. 2. vniu. et 1. Mct.tex. 15. quia in omnibus (cien. tijs exercemus partem demonitratiuam, . dcünitiuam,dilputatiuam, &c.ergo logi ca viés per omncs partcs diuagatur im v tro3. fenfu di(lin&ionis,ia primo quide, ' quiaoibus partib? logicz vtimur in alijs fcientijs m 2.vcro, quia (zpius definien do acquirimus habit operatiuü nos pró pros reddcntem ad confimiles a&us y lic dcmoftrádo,aut probabiliter diíputando. 12. Addita $cot.q.1.Elench.quod li cét tota logica fit cois quoad do&triná, diuer(us t cft vfus do&trinz;qui traditur in Dialectica, 1. Topica, et in deinonftra tiua, nam Diale&ica cít ex coibus, &.in fingulis (cient!js ad proprias concluuo ncs ex cóibus arguit,nam oflcadit, quod amor, et odium (unt in eodem (ulcepti bili, non pet proprietatem amoris,vcl o dj (ed per hoc meditím,quod contraczia mata (uni ficri circa idem,vndé «x coibus arguit ad proprias conclufiones, Hla aucé pars logicz, quz c(t demonttratiua, &fi 1n do&tcina tradatur de cóibus, putade fyllogifmo demonftratiuo, et de attribu tisad iplum, quz sit cóia cuilibet fcicn tiz, cá 1n ungolis [ciennjs arguic per. pra "prum mediaun,nam Geometra vtitur ra tione dcinonitratiua, vndé accipit pri mas, et vcras caulas conclutioais ; et per proprium mediü argiutad propaa. coc.  ueflio "Proem.de Natura lorica  fed arguens diale&icé aliam, et aliam có» »clu(in alia, et alia fcientia pec idem me dium potcít ofteadeceyhzec Dockor. hac igitur de cau(2,inquit ipfe, peculiari quo  dam modo Topica dicitur vcens, quia ti cocm attendimus loqueadi modüm;tunc aliqua ce vti poile proprie dicimas, uan., do cam in hàc rem, vcl illam potfamus có fumere;vt bcne notauit P. Didacus, quía ergo hec indcterainatio, et hic indcHe rens in hanc, et illam (ciéiam vfus folum in cebus Topicts, et probabilbus imucni tur cx locis.n. Top.cis à dcfiaitione,d di uifionc,à coniagats,à totojà limilibusà paribus à diiCcaneis,ab oppofitis &c. pof fum. argiinéca de (umere probabilia ad quamlibet concluü onem inferendam im fingulis (cienrjjs, quod uon inuenitur in rcbus accetlar;js,& demonftrabilibus, d ad vnà tatum partem determinata funt y hac rone nomea víus, (cu logicae vtencis peculiaraer parti Topice Mi pisi cn d .13 Contra hanc,conc'utioné obijciüt Complut. probando, quod in parte demó trauiua non detur l sica vrens; quia fi io gica haberet víam re(pc&tu paruisdemon Iteatiuz,vcleifecim materia neceiíatia.a   ltarum (ci&iarumvcl'in imaceria propria, non primum, quia quzlibet (ciétia confi». cit (uas demo ttrationcs per directionem . logicam, vnde tales semonttrationesnà » procedunt à log;ca,(cd ab ipus fcientijs, aliás ii lola logica omnes cfficeret demó firationcs, ipia (,la eífct (cientia, quod eít abfürdü. Neq. 2. quía vfus, de quo hic lo quiaur,& à quo logica denoannarur, y« reas,debet eile di(tin&tus à do&trina, vt logica per ipum vüm formaliter nó do ccat fed potius recipiat doctrinam, et 0» perccur iuxta illam;aliàs confi derationes logica docentis, et vtentis non etlenr. di ueríz, (ed v(us in materia demonttratiua logica nó diftinzuitur à do&trinay(cd po uus per talem v(um formaliter docemurs Vt patct; ergo àb co logica nequit dici v tcs. Tum quia fi logica re(pe&ta faz ma. terige necc(ariz dicerecuc vtens,iam non cilent idé logica vtens, et logica rebus co cretaj;neq. fimiitecdogica doces, € logt caa rebus auul(45logica.n.dum cit in ma teria propria, et aou delceadit ad extra» neas  OA ALL EDT UM TT w/riculus Secundus, de fine logica . itas materias, (emper cft a rebusauulfa., ergo reípe&u proprig materie (emper docens, et non vtens. Refp.logicam habere vfum vttoq. mo  do refpc&u partis demonflratiue,cft vtés patfiué in materia aliarum fcienaarü, dü ille in (üis demonflratiopibus conficien dis vtuntur przceptis à logica traditis in lib.Poft.cft etiam vtens actiué dü habitu operatio logico pexercicium fepius de monítrandi acqui to cócurrit etiam phy ficó& clicitiue ad demoaftrationcs alia zum (cientiarü quantum ad parté demó flratiuam, vnde falfum eft, quod demon flrationes aliarü fcientiarum non proce dant à logica vtéte clicitiué; neq. ex hoc fequitur folam logicam efle Ícientiam, uia etiam alia (cientig concurrunt phy dice ; et elicitiué ad proprias demonílra tioncs.quantü ad materiam, vt (upra dixi mus, vnde demonftrationes illz ex parte materia ad illam particularem fcientiam Ípe&ant,fed ex parte formz (pectant ad De fine Logica. 14 v1 obieétum logice docentis eivf " quc naturà inucftigemus, cóínl to exord!1mur à fine illius, (i.n.verum cft finem intrinfccum fciétiz coincidere cü Obicé&o,vt notat Faber 7 heor. 1.in fine, et obiecti ccgniuoncm in praéticis maxie mé cx fine pendere, cum lcgica, etfi pra Ct'ca non fit,íe camcn babcat ad modum pra&icz facuitatisvt poté quz difciplipa organica cft, maxime iuuibit quzfic rié dc eius fine pi emittere tàm fecundum fe et petits iadineia fuam confidera taquam vt ab Arift.tradicz ; Fátétur om ncs fincm, fcopü logica,in qué tora col limat,c(fe dirigere inteile&um in fuis ope rationibus, confentancum.n.erat vt que admodum int ituta crat fcientia ad dire tionem actionü voluntatis, que cft Echi Cà, à alia inftitueretur pro directione epcrationum intelle&us,cum non minus logicam,dire&iué ad docentem;clicitiud "^ fit errori expofitus,quà voluntas,prarfer ad vtétem.Datur ctiam vfus parus demó flratiuz in materia propriaydum cienti fico modooftendit logica modum ftrué di demóllrationem,vnde negatur aflum   "ptü etiam quoad alteram partem ;ad pri má probatione, vel ibi fermo eft de víu,à quo logica dicitur vtens paffiué,& fic ve ra cft minor,quia ficut logica vtés in hoc   fenfu nó ctt habitus à docete diftin&us, ira hic v(usnon diftinguiturà do&tr:na,& pcr ipfum formaliter docemur;vel (ermo eft de vía, à quo logica dicitur vtésacti . u&& fic tala eft minor; quia ficut logica vtens in hoc (cnfa ett habs operatiuus realiter à docente diftin&us, ità hic víus zcaliter dittinguitur à do&rina;nec p ip sü formaliter docemur;(cd per ipfum ope ramur, et ab hoc víu proprié denomina tur logica vtens. Ad dera probatione negatur confeq.nam logica etiamfi in do  €endo vtatur (uis regulis, et praecepus., Quia tamen hoc cít n;cré per accidens, et libi ipfi infcruit.ac fi penitus etfec diftin €ta fciéa, hinc eft;gq; quamdiu ad extsa ncas matctias aliarum (cientiarum có de &endit, (emper ccofetur à ccbusauulfa, tim pro ftatu ifto in quo in rerum cogni tione dependet à fen(u ; quifzpé (zpias decipitur, ita notauit Antonius dc fantis ration.art. 2. diff. 12. hzc autem cft logica,vt notat Scot q.4. Prolog.arc. r.8c Ant. And.6. Met.q. 5. quz hacrationeab Arift.dicitur smodzs [ciédi 3, Mct.1 5. &c definitur quod fit jcientia rationalis di fcretiua veri à falfo. Verum cü tres fint intellectus operationes, fimplici appre henfio,iudicium, et ditcuríus;di flicultas cft,an hzc dirc&tio per fe intenta à logi ca fit omnium, et fingulorum operatio num,an folius tertiz ad quá prima, et fe cunda ordinantur;& ruríus an hac dire io tit pcr (e intentain quacunq. mate riaytam .f. probabili, quam demonttrati " ua, anpouusin demonfirariua tantum . Quanrum atunct. ad primam difficulta tcm, multi tenent adaxquatum logica fi ncm cte dirigceretantum tertiam operas tionem;qua cx notis inneftigarurignorüy ita opinatus videtur Zab. lib.i, de natura. log. cap. 18. et quicunq.tenent(yHtogil mum cfe ada quatam cbicéum 1n logi €ain tota fna amplitudine. Quantü acu» nct ad (ccundam, tenent quaaplurcs fin. LY logica . 348 logica eífe dirigere cognitionem noftram in materia tantum demonftratiua, ita fen fifIe videt &uic. p.p.log.cap.2. Ammon, prafat.in predic, Plilop& Alex.prafat, in Prior, 14 Dicendütí cft;quod fi loquamur dc lcgica intota amplifudine fua, finisa daquatus cius eft dirigere omnes, et fin &ulastres intclle&tus operationes in qua ^ «uq. ma!cria; fiué probabili, fiué necefla ria ; fi vcio fermo fit de logica ab Arift, tradira,vtique finis eius ada quatus eft tà Uim tertiz operationis directio .. Concil. cfi Scou r.Priorum q.3.6. Quantum ad tertium :& probatur primó quoad primá partem . quia o€s tres operationes funt p. fe dirigibiles in Qquacunq. materia,crgo lo £ica [ecundum (c ordimatur ad omncs, et fingulas dirigendasin quacunq. materia; FProb.afiumptum, quia qualibet indepen dcnterab alia proprium pore ft participa IC ertorcm, quia li implicarec dati ter tiam opcrationem,adhuc darentur prace pta de (ecunda,vniucríalem v.9.negatiua dimpliciter conuerti affirmariuam in pat 16,&c.& fi implicaret dari (ecundam,ad huc darétur przcepta de prima, v.g.quod ad difin&é quidditatem apprebendendá Oportet concipcre genus, differentiam obicéti . Et quáuis vna operatio indigeat maiori dirc&tione,quamalia, vt tertia., quam fceunda,(cconda,quam prima, nó tamen hinc fit eam, qua indigcr mmori dircctione, pct (c ad log:camnó pertine Fcyquia hacc dircétioqualiícun;. t, non. ni(i adlogicam pcrtincre potelt Nec fatisficit dicere eum Aduerfarijs. perüncre vcque, fed indire&é, ac redu »quatenus prima,& fecunda reda «untur ad 5. Nam licet prima conferat "ad 2.& fccunda ad 3. tf fingula pcr (c ha bent fuam re &itudin e et (unt capaces di xcé&ionis habcntque fuas regulas, et pre cepa diffincta, Qd vcró voa magis cá pX lit, a jnd'zeus dircétionis, non c ffi €it; quiu cmncs per fe,& dire&é int à log:ca ditigendz per inflzumcnta pro pria, (ed toium gv dircétio vnius magis principaliter intendacur, quàm glterius ;. vnde concedendum vitró ctt,quod. Log: €à cti adz:quaté lt. inuenta ob dircátio ' Quaflio Proem.de Natura Logica. nem trium fimul operationü intelleGue in quacunque materia, principaliter tamé inuenta eft propter dire&ioné tertia opc rauonis& in mareria neceffatia,quia in. ter operationes intelleus ca eít diffici lor,& idco pracipuos finis Logica etiam in tota fua latitudine erit dirigere dein 6 flirationem, .i. fyllogiímum 1n materia ncceflaria, non tamen ada quatus, 16 Quoad alteram partem etiam pro batur,quia vt ait Scor.cit. Arift. péfücic rauit de diuifione ; ncc egit de dcfinirio nc; nifi quatenus inferuit argumentatio ni, et dcmum totam fuam Logicá in tiam argumentationis compofuit, vt te inftrumenti caeteris omnib. perfe&tif fimi, quod ctiam probat Do&or ibidem tali dituría » quicquid tractat. Arift, in fua Lozica;in grat;à argumétationis. (eu cius cft dire&io folius tercia opcratios nis; l'robatur a(lamptum, principiaenim cius.tám proxima, qvàm reniota in lib. Pradic.&Petiher. declaratur, rationem cids in communi,& quidditatem, quzué ipfi in communi accidunt; in lib. Priori manifeftauit, et tandem partes (ub;e&i uas inlib.Poti. Topic. et Elcnch. quibus traclatibus tota abíoluitur Arift. Logica. Immo Arift. ipfe in fine. Elench. volens fc oftcndere inuentorem DialeGticz, di xit fe dc fyllog:fmo tractafíe . quafi tra &atio de iyllogifmo fit tota Logica ab Atift.contexta ; hine Do&or ctiam Prolog.ar. i. inquic finé Logica cffe gcreintelle&um in actibus di(currendi y liec? ením dici poffec ipfum de fine prz &ipuo Logice in fc tuifíc locutü,veritimi letficft de Logica ab Arift. tradita verba fccifíe . Hic tà addendum eft, qnod etfi Logica Aiiti tit ada quaté ipflitura pro dircctione di/curfus m quacunque mate ria vt patct ex ciusdicto in fime Elench. nunc rclato, priecipaliter tü cfl inftjtuta ob dircttionem eius in. materia ncccíla ria,vt claré cciligiut cx 1.Prror. c,5. vbi proponit Íc prupum .i. precipue tra rurür de demorfliatione, quod dicit fe issu in I. d  17 5cd quain dilciplinis organicis, dc qu«rünurcro eft Logica, aliji ue fa» culta [yllogilmi zraétat, crgo adaquatus finis d ^ et erticulus fecundus, de fine Logica . eultatibus adminiculatiuis duplex folet finis diftingui, internus nempé, qui attin gitur abipis, et externus,qui non attin gitur ab iplis «(ed ab alijs facultatibus, quibus in(craiunt, vt pacet in fcenefacti ua, qug famulatur equeitri, nam cius fi nis inrernus cit Érenam externus veró eft directio equi, ad quam frenum ordina tur,qua dire&io folü atingicur ab eque ftri . In propo(ito dire&:o operauopum intellectus 1n effe exercito noa cft. finis iatcimlecus Logicz,(ed excrinfecas cancü quia etii Logica tit directiuay hoc non fa cit eliciendo operationes ipfas dire&tas, quia hoc pertiner ad. particulares (ciécias fimul cum Logica vtente, fed «m elt di. reétiua exéplaricer, et idealiter, quatenus contemplatur in(lrumenta, ac tdcas, ad quaram imitationem fieri debent opera tioncs ipfze,vc fint re&a; et quia finisin ternus adhuc duplex cít, vt notat Scot.q. 3. Prolog.(upra T.tormalis,.f. et obici  uus, vel vt alij lo.juuncur, Q«o,& Qo!,vt patet In ipfa trznefactiuay in ip(a. finis in ternus ob.e&tiuus, et Qu eft ipfam fcz numyincernus formalis Q) i5 eft perfe &a cognitio ipfius Ereni, et vniucrfaliter cognito perfecta fut obiecti in vnaqua que tacuiace, vt docet Dot. cir. In pro puo finis Qao, (cu formalis mcriníecas ogicat in «oia fua lacitadiae eft cogni tio modi, quo dirigantur omaes, et fing . "Ix opecaciónes «atellect? finis yerà Qiii et obicctiuus c(t modus iile cognitus, nà wniuerlaliter loguaendo finis fotmalis in tnnfceus cuigícunqne.| habitus. eft cogni tio, quz immediate ab co eliciemr circa proprium obiectum, fins vero. Qui ctt id;ad quod terminator finis quo, f. co go1uo ipía; et fic demum feruata propor tione dici dcbet de Logica ab Aiit. tca dita;quod fims internus eius formalis, 8 Quoectt cojnicio dumtaxat argumenta Íeu (yilogifini, finis obicctiaus, et ü eft [yliogianus ipfe « A8 In oppofitum obijcitar Primo ad probandum dirc&ioné operationum in icllectus nuilo aiodo etc potie finc Lo gicz. Lum quia efficere QUOUoRs Hos ctas in cogniuione rerum; verumque à fo epu pettincs ad fingula fcien | ng d49 tias, ergonon ethic peculiaris Logicae finis, Tum quia (i effec hic finis Logicz, ergo foret quo.j; dire&tiua operationum fua.um,quo4 faltum ett ; quia cunc pro cc detetacin infinitum, Refpon..ex Batfolio q.8. Prol. art.2. quod efficere operaciones rc&as eliciti ud, et in e(l Aexeccico vtiq; ad alias fcien tias fpcétar circa propria obie&a, fed ef ficere operationes rcétas exemplariter,&c idealiter; ac in e(fe qua(i fignato ad fola Logicam fpectat. Sic eciam dilcernete ve rüa falfo formaliter (pc&at vtique ad fin gulas fcientiascitca propria obic&ta, at difcernere verum à falío inftrameatali ter ad (olam Logicá pertinet ; quatenus ipfa fola dat vegulas diguolcendi ercorcs, et euitandi.in quacunque opératiorie ín telle&tiua v: norat Zab.lib. 1.de nar. Log. €. 3» Ad 2. negatur falficas conícquenus, et proceífs in infinitum, quia incellc&tas pet cadem przcepca,quibus dirig:c actus aliaram (cient iaram, dirigere eia potett actus Logica liae implicite, (iud cxplici té ex.vi relexiua quam habet lupra fuos actus; vad preceptum fyi logifmi, quod habeat rres tetiminos, elt (afficiens ad di rigendum intelle&um non (olum in inz teria Phy áca, (ed ctiam Logica. Secundo argaitur ad probandi,quod fi finis Logicz e(t dirigere, hoc cit cantü inordine ad 3 .operauonem, quz fola in» dige: directione, nam prima operatio cít apprehentio obicét: reprz(entrati per Ipe ciem y quz neceifarió reprz(enrát «qua. rationc g22at Art. concing:re falticacé in prim operatione ; fecundi v.ro ope ratio, vel e(t crcca obiectam aotü cx ter^ minis, itauc propolitio tit per fe nora,, non indiget dite&ione Logica, quia fads ett lamen intellectus, et apprchéüo tec mino:um, fi vero iit ctrca obicztü igno tü,iam nouficari debet ex vi teria ope rationis,vndé non dirigitur, vc (ecunda fed vt teitia. Quin cà Logica nó haber. dirigetc ip(am tettiam operaciouen, mifi : in materia nzccífaria; nam Logica dicitur; inftrumentum íciendi, at (Zicucia habctur tantum per demonltrarionem . tss 19 Reíp. negando atfumptum, oftca dimus,n. primam, d icemRip ciclo x  m 1jo nem cffe per fe dirigibiles; ad probat oné dicimus, quod licet in prima operatione non rcperiatut fil(itas complexa, potetk tamen interuenire interdum faliitas incó plexa talis nempe defc&us; quo conci pit intellcétus rem aliter  .juum lit ; vt cum apprchendic anzclü.tapquá corporeum, vcl obícuré,& tmplicitéter aliquam ap prehendit, non per fc cotiderádo omaes, et tingulos gradus e(lentiales cius, vcl in dittincté, et cófusé cócipit vt vni quid, quz diftinguenda funt, propter quos, et fimiles defe&tus indiget intellectus dirc €tione ctiam in prima operarione ; et cá dicitur, quod in hac operatione intelle Gus necetlario coformatur cum obiecto repracfentato per (peciem, quia fpecies necefiario repra(eotat, verü.n eft (peeié ncceífario reprafenrarc, negatur tamen Séper reprafentare re&tà, (zpius.n.eX ma là contlitutione feníuum internorum, aut etiam aliquo defectu externorum protie nit mala reprazfencatio fpecierü inrelligi bilium; ex quo fit veritateasvel falfitaté incoplexà in hac operatione attédi debe re cx cbic&to non vt ceprz cntato, fed vt cft in fe, dc quo fuo loco agemus in lib, dc Anima; Secunda quoque operatio cít erroris capax, deficit n. (epe intelle&us in enunciationibus (altim noa per fe no tis, et adhnc initlifmet indiget directio nclogicasquae dat regulam ordinaté cop mc&endi prazd'carü cü fuübiecto,fiug có nexio fit nota,fmé ignota, talis .n. cónc xio fit nó inurendo obie&tü ; (cd rcgulas logicales;qnod fi obiectü norificetur per tcítiam, adhuc tamen directio (ecundz elt diftin&ta à dircétionc tercia et pote ít infe re&ificari abftrahendo ab omni ter tia. Tertia denique opcratioyvt cft erroris "paa in quacüj; mazecia,ità dirigi babet à logica in omni materia, et non in necef faria tantum, et quando logica dicituc infiramétü (ciendi, non fumitur verbum fciendi i rigore pro cogniuione pet dc móftrarioné acquilitajíed pro quacüque cogsirione,quocü ]; modo fit acquifita ertió arguitur ad probandum finem etiam logic Arift. efie directione cuia Ícüque operatiuais, et non foliustertiz, quia à cosa percurtatur Arilelogica vide Queflio Proem.de Natura Logica. bimus di(tin&os compofui(fe libros pre. dire&ione cuiufcun3; operationis ligilla tim;edidit.n.librü praedicamét. nc íntel lcétus in apptehenione rerá cófiadere turfed habédo ance oailos ferié omniü rcrüdi(tinctà diftin&é,ac fine confu(io ne ré vnàquáque concipecet ad cuitádos auté crrores, quos potcft committere in córügé o terminos apprché(os datae funt rcguiz in lib. Periher.ad euitandostandé etrorcs in diícuríu contingere natos tam quoad formá,quá quoad mater;iá ceteros cópofuit libros Prior. Pott. Topic.& Elé Ch.ergo finis logice Arift. no eft tárü di» rc&io tertic operationis)fed cuiufcüque. 20 Rcípondetur concedendo Logi Arift, euam partici pofle iuxta tresintel le&us noftri operationes, vt docet Ants And. initio Periher. et in lib. Przdicame et Perhier. deditfe regulas pro diredtio ne primz, et (ccundz operationis, fed. quiaterminos, et propofitiones ibinon. confiderauit propter fe, (ed tantü vc (unt: parces,ha proximz, ille remotz fyllogif. mi, vt ibidé docec Ant. And. et Scot, cit« 1 Prior.q.2.hinc ficquod fimplicicef, et abfolute inis adzquatus logice Ari «it: dire&io tantum tertiz operationis,  Quarto obfjcitur ad probandumdi.  re&t;onem operationum intellectus efle finem logicz nedü extrinfecü y fed et ine  trinfecuio, Tum quia finis intrinfecus be bitus dire&iai eft dirc&io,fed logica e(t e(fentialiter babirus directiuus,etgo &c. Nec dicere fufficit logicam elfe Tnbirür directiuam idcalirer rancá,& in eíse fi gnato,nonclicité, et ine(feexercito, 4c proindé quod finis intrinfecus etus ett dite&io tantum idcalis, quz non eft, ni :  cognitio ideg, ad cutus exemplar fieri de.   bet opetatio,vt re(ta fic. Non (uffici nà  conrra hoc eft, quod logica eflicit, et eli cit operationesrectas in propria mare ria, ctgo attingit dire&tionem etià ineffe exercito. Tum deinde probatuc exem plo (zpius addu&to frzacfadtoriz, quae non folü refpicit inirinfecé cognitionem frenifaciédi,(ed ip(am quoque dire&io né,qua c miytn rc&tü. Nec  (uffra gatur,quod directio equi non refpiciatut liste iaiteé cd cies M Cac  €, quia frznefaGoyia non cft dirc&iua equi,cum hoc fr munus equeftris, at Jo . gica eft dirc&biua operationum . Re(ponaáctur ad prin;ü folutione data inter arguédü, ad re plicá dicimus logicá per accidens. fciü Poi sg dircétione in . efle exercit: nó per fe, et quatenislogi €a cíl,accidic.n. libi quod nrlogica inta licala; et hoc cxercct manus, veluti Eflet fci&tia diftincta: Cui accedicy.juod eram in prepria materia dircét'o in cíle exer cito attirg tur à logica viétejn6 docéte, Ad alccrü rcípódeturs quod fi fienefacto Xia contiderecurs vt f! habitas in intclle € docés niodü rc&e faciendi (renum 5 uo s€ía (pcétari debet, vt valeat paritasy filsü cft dircétioncm in efíe exerzito cffe '€ius finem intrinfccü; nó.n. artingitur ab ip(a, (cd ab alio habitu in potérjs exter" tiis rcfidétesqui dicitur Ereneractiua vtés, hz«c.n.eít, quz conficit frenum iuXta re . gulas à docente pra iccipias,  De adequato Logica obieffo. 21 f^ Onftituo finc huius facultatis tá 4 intcin(ccoquàm cxcrinfecostà a &ih [e cólideratasquá v: ab Arift. cófcri piu,ciuídé propri et ade uacü (ubrectü in vtraque cofideracione. venari. difficile nó ctit; At quia bomé fubicéi multas ha bet acceptiones,vt docet Scot. 1. Prior. Q4. qu&ádoque pio fubicé&o imha ions, qu&doque pro (ubiccto propouitionis, X alijs modis, futmiror im praeséti pro co, cir Cà quod vnaquaeque fcrétia verfatur, quo fcnfu 1. Poft. 25.vna fciencia. dicicur etie vnius genens fubicéti, et appellatur fubie €um confiderauionis, X età obiectum, ucd potétic, vel habitu' obijcitar cogoo cendum, quod cum'iteruu: lam. potat vel fusé pro omni re coniiderata n (G€ tiajaut arte; quo fcbfu in medicina, v. g. non folum corpus humanum, v: fanab:le, fcd cttam omnia nm edicamé:a, et inflru menta dicuntur (ubicétü circa quod aris medicz et quicquid demü in (Cientia tra Ctatur; eius (ubic&tum vocatur ; vcl pto prié, pro rc non quocunque modo, (cd pet ey primo cohderara in fcienua;lile efriculus Secundus, de fine Logica. 151 loquimur de ftubic&o cófiderationis in fccüdo fen(uj quod cum iterum diuida tur in fübie&tum adzquatum,feu totale, et in lubic&tum inadz quatum, fcu partia lejquód deinde diu:ditur in principale, et cft principaliter pars fubic&ta earü, quas fub fe toiale (ubicétum cogprchedit, et minus pr.ncipale ; et eft pars tubicétiua inf.tioris condicionis eiufdem fubic&i totalis, lic loquimur de (obiecto totali& adequato, g cflita primo per fe confide rain (ci£aà,vc tota artificis cura in eius coréplauone fita fir, ac proinde cacera omnia in (cienria cofiderata reuocentuc ad ipfum, et habcant atiributtonen: y qp proindc fübe&ü attributions appellari confacuit, licctid à Modeicis quibufda fumatur pro fubicéto princi palitaus. 1; Q'àvisáutcm fübicé: hoc modo furnpu vig» ac muluplices enumerari foleam cód.tioucs prac puz ramen, ad quas ciera ces rcducuntur, funt, quas enumerat L'o&or q.3.vniucrfal.quod de €o in (ciencia prae fü pponatur quid eít, et quod eft; quod jereiusquod quid cft de mouoftrentur affcétioncs de co in illa (cié tia, et tandem quod omnia determinata in (cientia reducantur ad 1pfüm, et pro pier iptum contiderentur;vcl canquá.ciu$: principia vel tàquam partes, aur fpecies» vcl proprietates eius, vel alia coninnili ratioae,qua lub céti conditiones, veluti necetfiria& (uffici ntes recipiürur neg fiin ab Auctorib Complut .difp. 1. Pro €n.q.2. Didac.à icfü q.3. Poem. et alijs, et exprcisé deducuntur ab Arrtt. 1. Pott. tex. 2, 25.vbi docet fubicétü efsc iliud cuius pripcipidpartes,& pa (fioncs in (cie tia 1nqutrütur;neceffitaté vero barücon diionü cat; (ufhciéuá oftéderc no cft bu.us loci, nà cx profelso tractabitor in« fta di(p.de (cientia 12.q. 2. Et quia ét vt ibidé trademus,fibicctü adequacü e p.rte mareriali coll ac focmalt, re. . fiderata,& modo cótiderádi, cx quibus in eíse (cibiti cóponitur vnü fübie&um Quod iouus fc: Gcistsde vtraque parie fü bicéti logica: cric bic etia diiserendum Hac yiqanísa dottrima(quá ad pre íens (ufficicnà de hoc fuse infca loc cit.) detusiri (ubisQé sie quot iclnu quae P^ "d t  x a 4527 dó defcendimus ad quzftionem pro pofi tam de fübicéto adzquato logice. Et quidem mirum eft, quanta fit Auctorum vatictas in huius facultatis obie&to affi grádo;rà viginu& an plius fentétie te citátur de hac rcjnos celebriores refere mus;que ad duas claíses reuocatzi pofsüt ; Vna crit coi ü,qui ponütdogicà eísc [cié Già realé,ac proinde obic&ü reale ci atli gnàát; Altera eft eorü;qui eam faciüt (cie tiam rationalensac proinde aliquod cns ratiofiis obicétum eius ftatuunt 13 Aué&torü prima cla(;s Prima Opi nio c(1 corumsqu: ftatuunt ob:edtum lo gicz rcs onines, fiue omnia entitas 5 non tamcn quatenus entia funt in [eipfis, et a patte rci, fic enim de cis agit Mcta ph. fed quatenus fünt ab intellectu cogno fcibilia.Sccunda a(lerit nó es,(ed voccs, vt rerum fignificatimascflelosica obie étum; qui opinio communiter tribui (o cc Nominalibus,& c(t Aurcoliin prolog. art. . Tertia afferít rnodum, fcu intiru mentum (íciendi reale etfe (ubie&ü in lo ica, vari tamen auctorcs infltrumétum Ícicndi acceperunt; Q iidam.o.(umpferüt illud in toto rigore pro fola, demontlra. 1ione,qua eft inftrumentum fcicntiz jp dluctinum proprij(Tim? dicte jita mulu ve teres, Alij fümp(crunt latius pro fyilogit mo,vcl argumentationc, et quidé pro pri ana incention?,quo fenfu tancum (unt in flrumenta realia. Alij démumlauflimé ac ccperunt inflrumcncum (cicndi re;le, p ut.(. complectitur definiuonem, diui nio nems,& argumétationem pro cóccpubus Obic&iuis,fcu pro prima intenuionc ; ita nimb.q. 2 l'rodem.qui cá procettauur fe loqui e logica sm fe conliderata, non prout ab A uft.tradicasita «n. folamargu . Imentauoné aflignant pro fübieéto ada quato; Quarta (encentia,qua cóis eft in zer INcotericos, non ipflrumenta directi uia,ícd potius opcracíoncs intelle&tus, ad quas hec ordipaptür;aflerit effe fubre&tü, vndé ftatuunt pro (übicéo,, vcl vrcsepc rationes intclicétus..;wacenus dirigibiles, vcl vt (pecialiter loquitur Aucrf.q. 2. (ec. ifogoitioem inccllcdtiuum comprehé icm utes actus noflri iatclIcétusquate« vus dirig.bilemyjitaw illud tit materiale j l.i " LI Duaflio Proem.de Nara Lopicá:  hoc vcró formaicjità Auerf.cit. Amic. im log.trac. 1.q. $.dub 4. Blanch.difp.1.qu,. 9. Didacus à Ie(ü q.3.proem. Arriag. dis fp.2.log.n.54.Oauied, contr. 2;log.punc. ' 1. Ruuus q.6 .(ccuti Suarez p. tom. Meta: n t. lec.a. " í ó (unt pauciores opinionesinter Au &orcs fccundz claffisycorum.n.qui entia ratiohis pro obic&to afl;ignarunt,Quidam putarunt cns. rationis in fua cóitate (ume ptum debere ftacui obiectum . Alij hinc Opinioncm coaréctantes non omnc cns ra tioni$ponünnt obic&um logicz, Ícd rans tun: genus quoddam entis rationis uod: appcilan: ens raNonis logicun:, et fecun dam in:éc onem, et eft illud ens rationis, qvod tignificari folet pafliminlogica p terminos logica!cs ger.us, fpecies, (übie &um pradicatun «dc finiti. enünciatio, . et alios fimiles,ità 1 homifle omnes« a« ict.c.de gencre p.2.Scctusqu. f; Progme Mafivs hic (ec. 2.q. 1 3, Sanchez lib.z; qué. 17.lauel.trac.1 log.c.3.Niger q.12. Cli peiComplut.dif:.1:.3.102n.de S. Tho, p.2log.qu 1.art. 3. G.lleg. Petronius, et alij» ur pro hanc fentenaa citant vcteres on.nes 1 homiftasAT:j 'ádem ad . gis fc rc ftingcntes;pcc interlog fcs& vt ab Arit.rraditam diftinguente$, fübicéctum legice ftatuerüt illud ensrario.   ni$, uod per orguinentationcm tporta | tur,vel ceré fyllogiímum, quam fenten tiam de fyllogiimo docuit Scotus cx pro fcio q.3. vmuerf. et fequumur Scouftae. paflim in cum locü Mautit. Anglic. Bras. (aul. Sarnan.F aber. Theor 6. loccus que. roem. j. Fuentes q.3.diff 3, art.6. tàquá, Dottor ibi locutus fuerit de fübie&to. gicz quocunq.modo fumptz ; Faber ta men €. 3. inquit ibi Doctorem a(l; gnare. Íubieétum logic: Ariftotclicz, Refolutio dc obie&io lcgice Jariffotel. 24 Icendum eft;in logica, prout eft D ab Arifi.tradi i b aliquid rea le eiie obic&um,fed ensrarionis;nó quis dcm in tota fua coaate;neq.vt loitatum adens rationis lcgicü, bué (ccundam ins. 'nuopcmyíed quatenus ad a! gumemacio nem, ícu (yllogifmum coar&tatr . Cona clufio eft Scori q. .vniuecí.& et i. Prior; ] qa Pn €.  Deadeiuato log.obietlo e/Are YI; Ag. i.vbraliud flatuit (übiectam in logica, tab Arift.tradita,& in tota amplitudine fua confideratur;eft communis inter Sco tiftas cw ditcrejáte vno Pu i6 . cio qtii difp. 2:leg.g?s. parum curás Sco vibra  aen Scotiftarum, aff;gnat logica etiam prout ctt ab Arift. siadiar P obic&um rcale  et fyllogitmum pro prim: intentione captum; et proba, Mrquoadomncespartes.   : Primó quod in logica Arift. non fit ali quod reale fübic&um,fuadetur,tuim quia quzcunq. traduntur in logica Arift.(unt entia rationis,& fectinda intentioncsio cales,vt Lie ANDR diea. ana jprzdicamentü; propo itio, aqui pollent amrecedens, mr » fyllogif Anus, figura,fübiectum,predicatum, &e. tum quia hac ratione dixic Boctius logi .€am cffe dc (ccundis intentionibus appli «atis ptimis, quia Ariftitotam logic [uà tradidit füb terminis fe cundarum inten dusramócóld qe hac ratione dicia it (cientia rationalis,& (eclufa à nume o fcientiarü realium;yt netat Scot. q. 3. Prolog.lit. I.S fuit perpetua;& conftans fentétia omniam Peripateticorür, qua et rone Grámatica, &R hctorica diftinguü tur conta fcienti les, quia tradüiur füb terminis fecund intentionum;vt fünt nomen, verb&sparticipium,&c ergo ens rationis, no autcm ens reale fnbiectü 'erit logiez Arift.quia per ens rauonisdi Ringuitur à czteris (ciencije . Reip. Auerfa q.2.fcc. 3.negando afsü. ru quia potius logica Ait. in ommi us (uis libris, trattaubus agi deenti busrcalibusinlib. Periher. i rreróm,& &xuécbus perfe" agitur de a&tibus noflri intellcétus dc enunciatiene,ditcur(u &c. ncc per fe quarinux [ecunda intcntio nes;q cx illis actibus refuiiát; in lib. dicair..pcr fe conliderantur,& certis Tocis  difponuntur natura rcales cxclufisenti bus rationis. In lib.ctiam pradicab.quam Wis ttaétctur de gcnerc,aificrenuay et 16 Jiquisquz videntur entia rauenis,tf tra atur de illis, quaicnüs nnportant cnua scalià, et vmucríairier icà procedit 1012.5 ^Arilt. logicasca.niqua docet, verificaur de cnubus realibus,uon rawonis, docct.» LI CEN 153 genus predicari de [pecicbusfpeciem de ind: uiduis, at non valet vtique predicare dicendo fpecies cfl genus, indiuiduum eft fpecics, (ed bonio cft animal ; l'etrus cft homo ;docet prgdicacü affirmari de (obie &o0,at nó valet dicere fubic&tü c ft pdica t,fcd bene Petrus eft albus,cft homo. Scd hec foluiie facil é rcfellitur, falfum m.cft;g in lib.Periher. et Frior.2gaur p Íc de actibus nof: ri intelleétus, nuncia tionc;& difcurfu, (ed agitur de regulis, et przceptis, quibus opcracionesillz dirigi dcbent, et iig rcgulz caduntur per ter» minos fecur.darum mienuonü, oj pradi catum affir matur de l'ubie&o, gp :n prima figura maius extremü przdicatur de me die termino, mcdius ceri inus de minori extremo, et in cóclufione maius extremi de minori; falium cft in prz dicamétis na turas reales per fe confideruri, ná de tube ftatitia,enantitare,qualitatcsal j(q. predi camcotisagit logicus sth Q n c5 atténdi tur fübijcibilitas,& pradicabilitas, vt ve ró fant partes entis realis peruretad Me taph. et fic et diccndii de naturis cóibuss quas im portát genus, et (pecicsceteraq.. pradic.: bilia, qj per (e ad legicum nó (ye Gant;ícd fccunda intent;oncs voiuetía tatis, quas fundant; Nec cft ncccfl'ey ca. docet infccüdis intentionibus verifi dc cifdé pdicationc excteita, trita eft «m, losicalis teguliquod qua bgnàátur in fe cundis;excreentür in primis, non veró in  cildcm feciindis,& ideÓtota hac refpone fio falfacf, rà 1$ Sccundo quod cns rationis in tota fua cóiate non fat fübie&tü logica Arifte telice;nulla indiget probationc;tum Quia; et Grammatica Foeticay& Rhetorica» fua babent cntia rónis, tà quia Complute ipfi teftzbtur ceruffimum efie cns ronis. vmuerfáliter fuv. ptum non cffe obicctum. logica, ncc aliqaero T homiftarum oppo Inum aflererc, am logica nó contiderat rclaionem rópis dextri, et bniflri in co» luna, ncc relationes ronis quibus Deus. ad creaturas refertur.Sed qp ncque fübie Gum fit cnsrénis iog;cum ; fcu fecunda, intentio qua cft veritaus manifeftatuay qualis cít fola (ccunda mtentio logica; p» batur; Tum quia in qualiber [cientia daltige T  gkodum  »! 154 guendum cft fubieétum cóxatis à fubie attributionis, neq.hoc coincidit cum illo fccanda aut intentio in lozica eft fu bicétum cóiratis, quia pra dicatur effen tialiter de (übic é&o, pra:dicatn,copula,ge' ncrepropofiuone, et c.ergo nó cti fubie &üactributionis. Tum quia iuxtà hac s tentiam non contradiflinguerencur in lo ica principia,paffioncs,& (ubicéum vt docuit Arift.1.Pott. 26. quia hze omnia €onliderarentut,vt fpecies,cum intrinfc €é imbibant conceptum entis rónis logi €i et locunda intentionis. T ü quia Ct (1 A. zift.in fua logica confideraret. ocs(ccun das intentioncs veritatis oftenfiuas(.uod .thnon fecit) non proinde dicédum toret con(iderari. omncs per fe, et dirc&é; velu: ti fpeciesobicéti totalis,fed indite&é, et xeductiué,& (ic de fa&o confidcrauit ter minos, et propofirioncs, vt principia fui obici, aliquas ver fecüdas;ntentioncs: vcluti affe Guoncs eius « : Hinc deducitur nom conucoire fecun «az intentioni conditiones obiccti (cien tia (upra recentitas, et à Compluc. cate zilque Thomiftis receptas,. nam vna illa gum cft ctiam iuxca corum do&r iná, gq &ontincat omnia; quz tractantur in fcié tia;ita vt adipfum omnia reuocentür,vcl. aquam principiasvel partes,vcl (pceies,. yc! proprietàzes cius;altera cfl, gp (it y de potifTima.cura e(E in tali (cientia, &.  10 (fi aliqua fuerint ),tradantur prz &cpta;j at prima conditio fecunda. inten. tioni non conucnitquia omnia.confide rata in logica rcducuntur ad ip am; vt (pe. €ics,non vt principia fübiccti nc:.vt pro: ttate "fecanda,quia:tota. A ift. cu: Ia fuit agerc de [yllogi(mo; vtipfe tefta mur evit. 2, Elench.ciufq, regulas, et pra ecpta diíerté tradidit, de (ccundis autem: Antenuonibus, nec peculiarem tsa&tatum: eonfccitncc pa(Tiones aliquas de ipis de: móltrauit,g tfi necetfarium cracyfi fecun. da inicntio tun.Cdacrat pio fubic&o; Ac €edit.gp de dcfinit.one,& divifione cx ;p fcio non egit, ergo fecunda intentio vc niausoftcnfiua. non cftin. Arift. logica adaquatum (ubic&tü,cü non o€s talcs in 4 RUOncs inca conidercatur .  Ref. Complut, Q quamuis Arift, cx Cuaflio Proem.de Natura Logica; à fo; ta eft fermo; et parui rcfcrt ' Kctatationc aliarara opinionur profcíio non c gcrit de definitione  uitioie, hoc Decr non cda e^ tur füb obic&ologiez,[ed vel quia dede   finitione iam egerat Socratesde diuifio.   Ane Flatoyac nuilusveTperfanétorié dear  te ÍyIlcuifkica y et lic eam fü Anft,. fcipi eX prcfeílo ex plicrdemevxl bcd qs : vt inquit Laeztjus lib. $. in víta Arif. d E cfinitione, et dioiiionc nones tide rat volumina;quae tóuninria temporispe Lieruntjmmoó cunrArift.rcferente Laete tige logica fcripferit 1$ oc bre »fortd € alijs intentionibus logicalip.ex;  dioe Sod lus folutionc ottendítur lim traétaius de defininone,& diuilione: cx natura rci ad.logicze obs Qum fpe tas re in'totafaa amplitudine, gp grati  .cedimur;at hic L logica DAL cir naalia cdideric de dcfin tione,& diuifio 'Desqua pericrunt,quia qua ftio eft de Ariftquaz nunc extat, euifg. ip p Acntiquarimusobietum «,..26. Tertio tapdcax, ginlogi fubic&om adzquacum ic iyllogilm argumentatio, probatum manct. cum c& dictisaruculo pracedenu, vbi tum ett finem logicat Alt I te Uonis, qp eit arsumentatio » v o5 mus;finis autem ;mernus cospcidit c& o bicétestum.candem pacot ex ptigretiu ip pusAnft.conftai.n.fyllogmamineius   logica ommbus potiri códiuomibusad Os ^  bicétum fcientiz.defideraus, gaudet pris main rs fupponuure(ic,& DOG HS f €tationem de puipcipijsrcmous et prc  pinquisis lib. pra dicam, et Perer Ha. e tim ap lib. Prier. pramiut definituonem ciu5; 2audet (ccüdas quoniaman cifd lib. Fuor,muliz pa(Tiones de lodemólrá. . tur per predictam defimtionem, vt efie in modo? in figura y contare ca tribus term iniscoucluderc vniucríaliteryparti culatitcrnaffiimariué)& negauués gaudet d. niq.tcua;quandoquidem.omniasquae infccnuacraétiur, vel (unt principia byl leginiy& bc habentur lib pradicam. et Feiiher. ycl íani propiietaieseius, et i habétur libri Prioium,vel [pecies P^ WT, sbétar lib. Poft. Topic. et Elench.ita di curtit Do&or 1. Prior.q.1. .. Inoppofitü obijcitur Primo cü Nco tericis p aliquid reale;& nó rónis; poni debeat obiectum in logica, Tài quia que Tibet fcientia realiter caufatur ab obicáto fuo partialiter,& ab codem in perfc&io ' nemenfurarur dicit.n. telationem ad ii lud,yt ad mé(ürá ex Acift.c. de relat. (cd mullum ens rationis poteft cau(ure (cien tiam,que cft realis qualitas, nec cius per fe&tionem menfüurare, cum fit imperfe &ius illa, crgo'&c. Tum 2.quiaobic&um fcientia dcbet effe fcibile,& perfe intel ligibilid autem enti ránis conueniceng eft, cum inzelligibilitas fit prima paf Eu tealis. Tum 3 .quia fabie&tü de bet continere virtualiter notitiam fuüarü a(fionum,qu£ f. ipfum formaliter con leiduur cx Scoto q. 3. Prolog. at ens ró ' misnó pot caufate notitiam füacam paf L'A vpR une notitia cs alitas realis. à 4.quia li logica ageret de ente rónis, dco eller, quta tra a de genere fpecie, (ubie&o;pred'cato, et alijs fimilibus inté tionibus, (cd hac etiam dicunt entia rea lia,quia in hac propotitione,bonmo eft a mimal,a&us iütelectus corre(pondens il li termino bomo, oon tepre(entat naturá humanam pracisé, fed vt [ubrjcitur ani ' mali, ergo nón folum rcprzí(cntatio ho minis,fed modus etiam reprafentandi il lüm,vt id, de quo dicitur animal, eft quid rcale. Tut $. f1logica eft de fecundis in tétionibus vtiq.no crit de ipfis in abftra &o;fed in concreto,vtapplicate süt pri rhis,atq.ita logica herét i gatum per accidens. Tü demü d uo;qnz efl fubiect i principale m Togica, confideratur in eà, vr quid reale ergo ctia fübic&um adequatum, füb quo contine tür,reale erit; probatur affumptum, quia )nfideratur à logica,vt elt effec&trix fci ties fed vt talis non poteft effe ensrónis:, ergo &c.  27 Refp.ad t«g ficut non eft dc efsen E. :&ti effe motiaumy& mehfuratiuü actus in perícctionc, ita no elt dc ro  ' ne (ctentizs Rd fot obie&to, et ab in co pe Ofie meiure turyyt ex Do&tore: itat 4.1 qup. De adeguato Log. obiecto vArticulusTértius . 7 fs fubjS.fed ui;de rónc [cientie caus, ua lis noneftlogica,vt eft ab «r tt.tradita, et conicxta, quz caufatur non ab entetó nis,icd à fondamento, quod habet à par te rci,'tà Maurit.q.3. vniuer(al.S.6. dubi tatur yin fol.ad es addit etià poni pof fe totalem caufalitaté habitas logicalis ex parte intellcétus, nam licet ina bireéto obiectum fit caufa partialis, et hoc prima 'riumyin a&u tf reflcxo porcfl totalis a €tiuitas tribui potentiz, et quamuis ens tónis ncquceat cíIc menfura fcientize quam tum ad períc&ionem, pores ch effe mca fura foi a&us quoad vetitatemyquatenus notitiaintantum vera e(t inquantum exe rimit obiectum, ficut cft,quo séía dere ione men(urabilis ad menfaram vides tur Scotus loqui quol.1 3.M.& O.& pro prié dici folet relatio coformitatis actus ad obic&um. Ad 2.negatur minor, quam uis.n. non habeat intelligibilitatcmobie &i primarij.bzc:n.cft paffio encis realis, habet ti intelligibilitatem obic&ti (ecua darijj, quatenus ficut entitatem habct ad modam enrisrealis, ita fcibile cft ad mo dum illins. Neq.dicas ex hoc fequi, quod WI ab Rp  Mpdcer » Quia ficuc eius a in hoc fitaeít, quod cogno Ícatur ad modíi entis edis per íccon ucnit illi, quod (ciatur ad modi alterius, dc quo fufiusipfrà di(p.5., Ád 3.ait Maurit.cit. qiod contin£tia virtualis, cuius meminit Do&or,'conue nit tantü (übiecto fcienuz realis, dc quo jbiloquitur; vel quod conuenire potett ét enti ronis fundamétaliter; Sed ez peditius obiccto db »dici poffet, quod ideo (ubie&tum d:citur Lr» continere virtualiter patfionces fuas quo «d c(Te cognitum, nó quiadubiectum i p füm,vt fic,cau(et notitiam pa (Tionis, fed: quia (ubiectum, vr cognitum, fiué noci: tia fubie&i caufat nottcram palliopis,quo eft etiam competere cognitio cit cns rea fcnfu hoc mnaus entirónis,quia |  le. Ad 4.negatur minor,nà licec repraien tatio hominis in ea propofitione fir teas: lis, cà tá [übicétio in propofi cione nó eft uid reale, fed deuominatio € deccticta ab a&tu re&o intellectus, quae fit ens rónis, et fecunda intentio formalis. tct pec a&tum rcflcxum. A d 5.vti |. logica: TR dps" wr ? 156. eft de fecüdis intentionibus in concreto, nimirum,vt applicatis primis, (ed non id Circo eft dc aggregato per accidens, quía res prima intcnrionis non cadit in intel. le&u fecundz,vcluti pars,fed vt terminás re(pc&um co modojquo accidens, qua do intelligitur dependere à (ubie&to, non intelligitur vti vnum per accidens. Ad 6. demonttratio poteft (umi, vel mareriali ter, et pro prima intentione, et fic ett illa materialis collocatio propotitionü, qua medius tecminus ità ordinatur, vt in vna fubijciatur& in altera przdicetar;vel foc maliter, et pro fecunda intentione, et ctt relatio, vel relationes ab intelle&a fidt antecedentis, et cófequentisymaioris,mi noris,&c. occafione defumpra ex illa rea li ordinatione;primo modo caufa: fcien tiam realiter, et exercité, fecundo modo fignare,& fic confideratur in logica Ai ftot.& ab co definitur, quod faciat fcire, Poncius cit. difp. 2,q.5.aducit cum Auer fa nonnullas rones quibus oftendere niti tur Log. habere obiectum reale imo có trà coém negat genus(peciem,(ubie&tü, predicatum yllogi(mum, et alios huiu( modi effe terminos (ecunda intentionis; Scd rónesilla non cgent fpeciali folutio nc,quia ad fummum probant quod infra dicturi (umus art. $.logicà cx natura rei, et sin (e con(ideratam effe fcientiam rea lem, at id non probant de logica, prout fuit ab Ariít.contexta, qui cam exprefsé. docuit (ub terminis fecüdaram intentio  num,in quo feníu híc loquimur, € quod ilii termini fint 2. intentioncs patebit in fri difp.1.3.8.arc 1. et difp.2. Mer. q. 9. art. 1 m4. 28 Secundqyobijcitur cum Thom. ad, obandum,quod cns róais fcu fecunda antentio fit fübie&ium . Tum quia log. di citur (cientia ronális hac de cau(a,quia eft dc ente rónis, vc de obiecto, alioqui in. trinfccé e(t qualitasrealis. Tum 2.quia (i. cut datur vaa (cientia,quz tra&at de ca tc reali in vniuerfum  et eft. Metaph. ita dabitur alia, qua tractet dc cnie rónis in vniueríums& ccit log. Tum 5. quia quz «unq.tra&at logica, (unt entia róns;ac ia aentiones fecunda vt termini, enunciatio cs, yllogiimi)figure,&e«X bac roue aic Quaftio "Proem: de Natura Loglcaz.  bat Boetius, quod logica eftdefecundis  intentionibus applicatis primis. Tü 4«uia, "n enti rónis, et fecandz intentioni conue » niunt conditiones (übie&ti, qui& predicá  tur deomnibus,que in logica tra&tantut, aliaj. ad ipfum reducuntur, veltanquam partes,vel principia vel pa(fiones. Tüde  mum quia omnes fecundzin:étiones, de  quibuslogicattadtat, (unt veriradisoften  fiuz, et períe conducuntad dirigendas   operationes intelle&us,ergo omnes in diffecenter cótinentur füb obie&o adz quato cius, quod crit ens rónis logicam, fué Íccunda intentio veritatis oftenfiua 7. confeq.patet, nai omnes participant ró« nemobie&iuam,perquamlog.fecernitur nó folum abalijsíciétijsrealibus, fed etiam rónalibus, quales süc Grammatica, et Rhetorica, quz confiderantfecundas intentiones oftenfiuas congruitatis, vel  incongruitatisfermonis,non autem veri tatis, et falfitatisità Complut.cit., Refpaad 1.logicam abíoluté dici fci& tiam rónalem, quia efl diretiua rónisin fuis a& bus,logica veró Arift. àdhuc f ciali róne dicicur rónalis, ga nimirui dc ente róais, vt de obiecto, hoc. non cít fubic&um eius in quacui tein(pc&um;fcd vc (upponit pro; mé mg tatione; vel (yllogifmo.Ad 2.enstonisim A3 communi pert (c primo, et dica dmi A mmm lam ícientiam pertinet,fed idi cm ou &8,& rcdu&tiué pertinet ad Met. nus sif c('enciam füam eft eB ADDS X" quia ciufdem fcientiz eftcon(iderare id,   € cít tale, et q videtur tale 4. Met. tex. 4» Ad 3. concedimus totum, quia logica "Arift. 1radita cft (ub terminis fecu rü À intcntignum,& diciturefledeíecundisim tentionibuseo modo;quo Philofophiadi   citur cfle de rebas naturalibus qd, cC quod omncs proprié funt (abie&tumátttis,   butionis. Ad acis a appe i non cft dc rone fubicéti,quod fircomma.  nc oibus in (ciencia confideratis per prae dicationem, (cd vrsmioncn, c, oiircducanturad illud veltanquam pat» tes,vcl principia, vel paífiones,at omnia   coníidcrata in logica; dam intentionem, vt nus, Ad j.conceíjo | Deadequato Log.obiello. c/Articulus IF. confe tia,nam fi prz:cipua condi  obiecti (ciens cft, vt itid, de quo potiffima cura e(tin tali fciétiaj& de quo traduntur precepta; vt Complut, faten tur,plané poxiffima cura Arift.fuit in fua logica clucidare (ccundam intentionem, eft veritatis manifeftatiua per virtu tem illatiuam, vt conftat cx vcrbis ipfius Philofophi 2.Elench.c.vlt.hac aurem eft io, (cu fyllogifuus, de quo ét rareliquit pracepta «  agpéemerstinia, q obie&um adzqua tülogicz Arift.non bt fyllogiímus; Tum ía non folum egit Arift. de (yllogifmo, de czteris etiam (peciebus argumen tationis,inductione, Enthymemate, et e xéplo,cr, tius argumentatio in cói €» ric obiecta. Tum (ecundo;quia non fo lum cgit de arguméatione,ícd diftinétos libros etiam«ompofuit pro dircctione primz, et fccunda operationis,vt lib.p dicam. et Periher, et de definitione lacé tra&at 2. Poft. ergo potius modus (cien di in cói, (cu in(trumeétum direétiuum in "fua amplitudine erit obic&um. Tum ter tio;quia dicere non valet cerminos, et jp pofitiones Arift.ibi non contidcraile pro fesfed tantum;vt funr partes fyllogif mi; quia &fi ho€ modo fint confide: lest non obftat, quin etiam per fe, di rc&té contidcrentar (ait Auer(a fec. 4. et fuit argumentum Aurcol.in prolog. art. $. ) ficut in Phyfica, licet elementa con currant ad conttirnédum mixtum, tamen : Fhyfica non agit per fe folum de mixus,  neq, corpus mixcü cft adequatum obie Gum cius,(ed per fe eriam agit de clemé tis,& corpus cóc mixtis, et elementis cft obicétü Philofophiz. Tum deniq.quia;vt vrgent Complut. fi femel adaittimus. in obiedis particularibus alicuius (cientia, lbet otdmem vnius ad aliud exclu dere illud, quod fic ordinatur, à ratione E iay& immediata obic&i,tam in qua fcientia obiectü principale e(let a 'daquatum po(lemu(.dicere Deum, aut igentias clic obiectum ade quatum i | | 153 ml ens, et quz in Philosophia, ad homi nem» qui eft precipua fubftantia materia lis, et quein logica ad Demonftrationé, quz cít genuinum inflrumentum (ciédi, ergo licet intentio generis deferuiat defi niuoni;& intentio pradicati propofitio» ni, et hzc argumentationi, non ideo in tentioncs ifte debent excludiab obic&to per fe; et immediato Logic . 19 Rclp. ad primf argumentation£, et tyllogi(mum non dfferre,& induétio nem,& cxempiü,ac Entbymema non có ftituere fpecies à (yllogilmo eflentialiter di(tin&as,fed ad ipfum veluti imperfectü ad perfectum reduci,quia funt fyllogifmi imperfcé&ti habentes totà vim inferendi à fyllogiímo,vnde et in fyllogifmum tranf ucru facile pofiunt,&ad aliquam trium figurat ü reduci, vt Arifl.docet in poflrc ma parte 2. lib. Pris erudité demone ftrat P. Faber Theór.6.c. 3. et nosoften.  dimus 1.p. inftit.trdc. 3.c.2Ad 2. ait Do Gor.1. Prior.q.2. terminos, et propofit. in illis libris cófiderari inordine ad fyllo giímü,cuius funt partes proxim z,vel re moz ; de itione vero z. Poft. lo quitur in ordine ad dcmoaftrationé,qu& ingreditur,vt medium, vt omnes farétur, Ad 3.potuit vtiq. Arift.logicam (uam ita inüituerc,vt termini, et propoütiones p fe contidcrarentur, ita quod dire&té in cluderentur in obiecto logicz, vcluti fpe €ics eius, ficut clementa confiderauit in narurali philo(ophia:fed nó ita fecit ;quim potius vt patet ex progre(fü operis, con fidetauit ca indirecte, et redu&iué p or dinem ad fyllogifmü;quem contt itaunt, uia folum de dire&tione difcuríus fuit ollicitus. Ad 4.concedimus nó quélibet ordinem vnius obic&i partialisad aliud excludere illad;quod tic ordinatur, à ró nt propria, et imiediata obiecti, ted fo Id quando ita có(ideratur in ordine ad ill lud,vt nullo modo propter fe, S direct confideretur, fed indircdté penitus, et in grati& alterius, quod nó cx natura rei pé ed. fed cx progrelta fcienua, et Au&oris cius, fic auiem ri tere piopolitiones,nimirum in gra» tiam M in ome a »vt partes cius,in logica MNT pota E tores, Bis " is &orcs, ipfe infine 2Elench; Ne. binc € onfunditur (ubicé&um adzqyationis c fübic&to principalitacis; vel via difcerné di vnum ab alio przcluditur ; quia (ubie €&um adzquauonis femper illud.erit, ad quod redacüxut omnia cóliderata in4cié tia,vel vt parces,vcl fpecies,vcl principiis aut alia cofimilí ratione, fubicétum veto p'incipalitacis erit. quod'e(t nobihus, pra ftazius cocentü fubobie&o adarqua tionis,quod vtique in logicaeft demon frauio;quia ett fyllogifiusin materia ne eciTaría confeótus;ac proinde fciétiz ge neraciuus, S incer. omnes prae (Láci  3o Quarto tàádcmarguitur ad idé Tü T. nilul eft (abiedtum totius, et parcis. fyllogiímus eft fubiectü.in lib: Prior.. ergo; Tum 2. quianulla fciétia füü.cofr cit (ubiectum;fed logica conficit fyllogif mi. Tüm3. nulium complexum potcft effc (übicctü, quia dc (ubic&o prasfüppo mitur,quod'etb incoplexi,ac (yliogimus. &fi quid cóplexam; T ü4. quia.a (fi gnádo fimpliciter,S&abfolucé (yllogifi pro fu: biccto;aflignatar táruni pars materialis. ergo dimiautas.efe Doctor nóatfigoado: etia formalé;nmmex vtrique: cosle(cere dbe:iubiectim adazquatum (cienuz. Reí pondetur ad primum cx: Doc.q.5.. Vnuaerí: maiorem efleveram codé mo do;ac druerío idé etie poteft (übicétiü co eius], et partis; cin propohro fyllogif mus ctt íubiectum.in lib. lr: er& quoad T aisi writ ircialem.t«quame tüadproprierates ipfum formaliter có Écquentcs;eft vczó (übiectii cotiusquo ad.có;incntiamvirtualem., et potentialé fimul,..i. prout füpponit ét pro» (uis (pe €icbuss GCnop;pro feipfo tant üi incom muni. Ad'1.non eft Logica ducens, qua . «onficit fyllogifmum;led vtens,, illa tan vun regilas tradit, et praecepta recte có» jAccedisnó seper opusceífe.quod: fübicétü ur pnus (cientia«quácua adef fe a&tuale,ícd poffibileAd. 4. fi fyliogi muscxercité fiunarur pro aggrcguto.f. mera Jet Veg tare um ^m p de ipo» yretupponi nequic, g»etk (implex,nec fta. 201 (ubic nura o fi lümatur pro ; inrentione in ilio aggpegato fun» daa poicft oai (ubicGtü à dc ipfo fup Quaflio Troezwm. de Natnra Logicá poni,quo: fimpiex. inhoc enimséfü eff. uid incomplexum.. Ad 4. ait. P. Faber: or.6. c. 5,4u9d quando fubie&tü ma teriale in Íciécia cófi deraur omnibus. mo É dis, quibus ett cóü icrabile, cunc nece(fa. ' riaminon etfe addiuioné partis. formalis,, ue (olim additur ad.settriogédam coli, "aar obiecti materialis, et ita imquig contingete de [yilogifmo.in logica quia confidetatur ab.ca omnibus. modisquis bus eft coniiderabilis.Sed forcé in. fylloe. giao aliqua s cóliderari poteít,.quag non attingitut à logjco, quia ratio.genee rali(fima € at uen cis ipfo: imbibita fpe&at ad. Metaph. et Iamitesdogicz ex« ecdit,ficur et cómunisracio(ecüdz int&e tionis, quz etiam vagaturpetGeámmas. ticam,& Pocticá; certibett logici pce fertim confiderare (ytlogi(imü qnarenus habet vim inamifcítandi ignota ex notig  per vimallatiuam;, et hanc eiletati eas formaléobicóniuacius, Itaqueratiofore   malis obie&baa in logica Acitt.a(Tis  32 dacrit, veinalijs(ocnjssvndemeutig Philotophia naturali pomuur(übiedtam  corpusmarurale, quatenusimaturale, im Mzaph.ens, vc ensi Theologia Deus,  vt Deusyitain Aci; Logica eric fyli P". mus^juaemustalis,..quacenushabet vim,  dicigedi intelle&tüininueftigaioneigno  rorü cx.notis.ira.n.Ípecificauur ratio fot»   malis,sri.quam có(deratur atque itaná   cit dimvnurus DoGtor, quia imtellexi (y] logi&nüquatenusfyllomfnd,cfféiubiee Guun.Videaliaargamentaapud Do&,  Refolutio de obietto Logicein Jg. | »r S! de Logicafécüdüíeloquamutk. proutadzquaté inítitui.poteft (e | Mn eh Mer peau cs : eius partes, ad quas fe excerdere dC pM cocti neqiie usct modastoéds d netu mint feni itii utota amplitudíne(u» vt nimi SEM D tw cesiongme me mms 93s t'a ionem, et 6 quz alia funt inftrumenta . adhoc munasa (dc quo difjs.feq.) ka Scoc. x.Pri q»2 .en& Fonfec. 2. quic oaa, MT REI €mLog, «fs Tat q.3.. T Áenüt Fabet c. 5 i& alij Scati grs etie: babi,De ádequato Logica obieflo Atrt.TIf. babilé patat P.Fuentesq. 3. diff. 3. art.5. q.26.& fi ratio quáibi ad hác conclufio né probandam adducit, nihil concludarj, quia (ofum probat inf rumentum (ciédi effe iubie&um przzdication's . Quamuis autem P. Faber Thcor.6. cáp. 3. et alij Scoriftz negent illos libros: Priorü effe Do&oris, quia.nimirii plura cótinér,que rO (unt cofona di&is cius ini. Vruucrf.in Metaph. et lib. Sent. vbimaiorem haboc an&Gotitatem 5 Tamé vt bené norat Fac te& cit.id non (t (ufficiens argumétü, vc ncgemuscos libros.etie Doá&oris, quia £adem ratione poffemus dicece tracta ui Vniuerf. cffe alterius DoGoris, quia. q. 41:cgitegs e(le vniuoci,q.3.ad 2.prin £ipalc pomr corpus mobile fubiectá na . turafis Philofophi 4 àmó in li..de Anim. et Met. habet quamplurima paflim diffo na nue Sed docet in lib /Sent. wt yería tis in eius]i.facilé parebir, NO crgo quia mula retractat Doétor in lib. Scnc. et quol.que dixerat in Lozica, et Mctaph. ocgire debemus eos. libros taiffe ab eo ' «olcriptos, quia no ell nouum Authores cla(Iicos in vltimis,& maturius cótidera tis lacubrationibus interdüsque antca di xetát, revocare » fed potius regulà hinc vniucr(alé deducece debemus,g in fcho la Sabtiliü liber duntaxat séc.& quol. au Gotitaté facere dcbét irtefragabile, cz teri veró Log. Anim. Met.nó ab(otuta fa cere debéc au&ocitaté,fed in his tátum, cólona süt (criptissét et hücin mo duin hoc opere vicmur auctoritate Doc. : ve wena itaque probatur noflra có 12:5 ? dcducta ex ipfa natura] Mt conítru&ioncm docet, (cd logi inftrumentaria fimplicitcr,inftru |n ara re quia elt de medo, ícu us (ciédi o, Vd fimphcitersquia dcferuit alatur alijs (cienti 1. Top .inacnt: bit pto áüté o ciendr mon poteft aue. T i per fe, &duc cttarte nat r$9 &€ cenctur dirigere omn^s operationes intclic&tus, cum in omnibus poflit error contirgcre, ergoinon folum demon'tra tioyfed.omnis (vIiogifaius . et argumétaa tio,non (ol arguimétario, fed ctia dcfini.: tioyX& diuifio,& fi quod aliud extet ifte mentumydcb:t pec logicam confidera ri,& pertractari, quare cü logica fecüdie feampliors (it ambitus, quam prout fuir ab, Aritt. tcad;ta,inftrumérum fcicndi im communi, prout ab hoc,& io abflrahit'y aílignandum eric dli pro obic&o tocati y et adzquato; Maior probatucá fimili im omnibus facultatibus inftrumétarijs fias pliciter,omnes.n ità yersácur circa inftcu menta, vt nó.attingát.opus,ad quod (uae P natara ordináur cd hoc ab alia per ficitur,cui ifta famulantur,quas pro:ndé minillras meritó nancupauit Ari(t. t. KEuhic.c.1.& 1. Folit.c.$fi€ (chabet fre na(actiua vcl pe&tu cquettris, quia verfa «  tur circa frznum,quod eft initrament dá ordinatum ad cqui direction, &iracir a illud verfatuc wc non attingaz opus, ad quod fuapué nacura ordiaatut,fed hoc ac  ungitur ab equeflri,cui ipfa fubfetuit, iic Íc arm ferraria refpeCtu lignarie,, quia vetíatur circa fertam, et dolabram, quae fünt inflrumenta ordinata ad conficien. doamífcamnum,vcl ftatuam,& ità circa il laveríatur,vt non attingat fcamnim, vel flaruam, (cd perficiantur ifta à lignacia, eui ipfa (ubfeiuit: omnes igitar ciu(imodi  inttrumcntariz facultates (1(tant fm con fiderationo,& con(tru&ione inttrumcen : torum,nec tranfcunt ad opusyende ipfum infirumenuim eft, ad quod reducuntuc omnia quz. in tali facultate continentar, et ipíum non reducitur ad aliquod aliud intra candem contentum; immo li opus aliquo modo contiderat, ad qnod inflru mentü,dcquo agit, ordinatur illud idcm confiderat in gratià talisinitrumenti, vt "f.illud bené conficiat yel regulas cet «óficiendi edoccat,vt fit idoneum ad tas le opasobcundum; Gc franca ctiua equi: directionem con(idce;at in ztaciá frani s vof. edoceat illud ità conficien di,vc fit aptumad talemumss,diucc(a n. infiuméta cxigütur pro opcrum diucrfi yo dé ^ 160 dé códucit ad tegulas tradédus de. inftcu méto conftcuédo ad cale opus ordinato Kefp.Auería (ect.4.in fiac falíum e( fc logicam ita etfe facultatem | inftrumé. tariam,vt non attingat opus, ad quod or. dinantur inftrumenta ab ipía conlidera ta, (cd in (implici inflrumentorum cou teinplationc confiltat ; nam non folum cóficic et rimarur in(teuméra (ciendi, vt alijs (cientijs rradat, fed ipía logica pec (ua in(trumenta perficit., ac dirigit ipfas operationes; Sed fal (icas iftius rerpon(io nis cx przcedéc articulo liquet, vbi ofté fum cítex profe(fo log:cá nó perficere operationes intelle&tus phy(ice, et elicici uéfeu incile exercit. y (cd idealiter can tü,& veluti inetfe figuato,quatenus vra dic regulas, et przcepca ceteris (cientjs bcné definiédi,diuidéedi, et d (currendi . 33 Sccundó Modus (ciendi, (eü n(tru mentum redé cognofcendi (vocabulum namq;(ciendi fusc (umtrur) in logica fe cuadum fe contiderata omncs habet codi tiones ad obiectum fciétiae requiiicascfk,n.id,quod per fé incenditur, et confide ratur inlogica,cum finis intrin(ccus cius fit docere jnttrumenta omnia, quz no firam cogfiioné coadiuuare poitunt ex ar t.preced.vndé fi tota traderetur, dc ip fo przacciperet quid cít, et quod cti;cíft id,ad quod reducuntur omnia, quz con fidcranda forent in logica fecundam fe fümpta,omnia namque ad hoc tenderét, vt re&as facere operationes intellc&us docerenr,effenr.n. regule, et pracepca in(cruiéia pro dire&jone prima ; vel [e cunda, vcl tertiz operationis proximé, velremoté 5 Neque ordinaretur ad ali Tm vlterius in ipfa logica con(idcran ui metfi.a. aliquo modo zranliret ad có fidcrandas operationes intellectus, (ane illas no cófidcraret, nifi vt dirigibiles per ciufmodi infiruméra,hocauté non cft có teinplari inftrumenta in ord nc ad opcra tiones,yt o conatür Auería, (ed Operationcs in ordine ad inftrumenta, vt cognita carum tura ac dirigibilicate ; idonca coficiàcur initruméta pro. cacam direGtione, Ikucíus habet partes, princi pia, et patlioncs,nam infttumcacum (ci€ di in comuni diuiditur in dcüinitioncan Queflio Proem.de Natura Logica. diuifionem,& argumentation&,& (i qus alia (unt (ciendi inftrumenta, canquam in partes (übiedkiuas; habet (uam primaria » et adzquatá pa(Tionem, quz ett e(fe di te&tiuü oycrationum intellectus, ha principia, ex quibus poflct logica dema grare talem proprictatem,nimtrum dcfi  nicioné, alial; pofitiones, vcl fappotis tioncs ad talé (ciétà actinéccs;ergo nihil dc deratur vt fit obiectum logicz in fe, 34 Denique probatur ceterasopinio nes excludendo, in primis .n, nequeunt res omnes, quatenus intelligibiles poni (ü bicctum:tü quia iam omncs aliz fcientia fuperflucrent,vtn.ait Scot. q.3. Pradic. sihi cft (ubicctum (cientiz alicuiüs, nifi (ub ratione (cibilis, vadé resquacenus.fcibiles nequeunt fpe&are ad Logicá ade quad; f'ü quia ad Mctaph.praz(erdmfpe   atconliderareresquatenus intelligibi les, cum bac (it przcipua paffio entis y Á quod ponitur ob:eétum in Metaph. Ne quc obiectum logicz poffünceffevoces, tü quia finuila e(íet, vel efic poffet voxg adhuc cffet operatio intclle&tus noftri,  que poffet dirigi, et regulari ab aliqua. icntia quz uon e(fetmíi logica, et An. gcli de facto perfe&tam poflent logica  fine vocibus; Tum quiavtnoxat Maurit   q1.vniücrí. voces non pertinent ad E cum,niíi per accidens, quarenus per illas. 1 A conceptus e| € 0 Y "pvp ar ere. Neque cadem ratione poteft ens uet rationisquomodocü fiui obicétum logicz in paene io x 6. effet, vel ctic poflet ensrarionis, adhuc  Am : €iiet opcratio noftri intelle fci,& debere: dirigi ab aliqu. vtuque forct logica, cum fit adinuenta. Tí quia per acci quod. logica radar regulas, et przcepta petter  minosíecundarü intentionum,cam etiá     id ficri potuerit per Mens me, ergo «X natura rei pcti £t fcieodi reale, et ima imentione »,.   pro ade qiso fabio dE c ef mus infra art. f. vbi s logicam ES fccunium fe effe (cientiam r » ac proinde petere obieétum reale. Icc dem fübiectum logica in d effe De adaquato Log. obietlo. frt. 111. pofsüt opcrationcs métis noftrz,quatc mus dirigibics, vt autumant. INcotetici quibus (üb(cribic Pácius dif. 1. q4 .có €l.2. aut cognitio intelle&iua, quatenus dirig bilisetloquitur Auería, quia cum fübicdtum przfupponatur notum in fcié tia quoad quid cft,& quod c(t, debet Ar tifcx io fna facultate exploratam habcre vndcqu.que naturam (ui obiecti ada qua ti,& cx; licatam càm qucad «€ contüide gatam,«;uàm quoad modum contideradi, fed ves contiderata fecundum hanc opi nioncn; cft cognitio intelle&tiua, cuius cf fentia,& Goiddiree nonexplicatur inlo ica,neque à logica (apponitur explicata in prior! fciétiayqua ipsá antecedat, hu iu(modi.n.explicario ad [ciétiam de ani ina fpcétat,vt docet Ant. And.initio Pe rihcr. crgo quoad ié cófideratà errat haec Opinio. Scd errat eriá quoad modti có(i dcrádi,quià fequeretur logica aliquo mo do (ubaltetnar! (cientig de anima, uia ad dit (upra operationes,quas có(idcrat ani ma,condiuonem;s(eu differenuá acciden talem, .f. dirigibilitatem ; Accedit quód ratio formalis obic&i debet e(Te indemo ftrabilis de (übiecto,quia c(t medium ia dcmonftrarione, quz de ipfo demó ftra tut propria paffio, fed dirigibilitas non poteft efic medium, cii potus fir patTio de fübie&o ipfo demóftrabilis; Tandem obic&ü inftrumétariz facultatis, qualis eít lozica,no eft opus, ad quod inftrumé tum ordinatur,fed inftrumétum 1psá ;& in ipa logica;aut non agitur de dirigibili tate cognitionis, aut certe fi operationes intellectus confi derantur, quatenus diri gibesihor fit in gratiam inftrumentorü iendi,vt nimirum cogita eatü dirigi bilitate,& indigétia,apta conficiátur in flruméta pro directione, vt (üupradictum eft.Remanet igtur obicétü logice in fe ef fc inftrumétü (ciédi, vt coprchédit defi.161 menta, ad qui cetera minoris momenti reduci poffunt,vt dicemus difput.Tequét, 34 Vcrüm adhuc dubium remanet dc rattone formali, fecundum quam logica in fe confiderat inflrumentü [ciédi; qui cunque noflram amplexaci süt fentétià, dicü: logicam illud cófideraresquatenus dircét.uü, ita vt dircétiviras fit obie&ü formale i6fironéum fciendi materiale, et ita có ügendo. partem. materialem cü formali,fub:cCtui adecuatum ficin(lru mentü íc:édiquatcnusdircétiuds qui di^ cendi modus cà dem ceníurá pacicur, qu& ilie,qui in Fhilofopha naturali ftacaic p. obiecto corpus mobile, quatenus mobi le,.,uia nó eft cófüdéda ratio formalis fü bicéti cü paffioae ciufde, cü hec dcbeat per illà de (übie&o demoftrari; dircctius tas vcro, vt diximus, cft propria paffio infroméu fciédi ideo no bene có ügicur € co, vclut ratio formalis; (fignáda cft, ergo ratio formalis obicctiua:ogicz ia fc, ficuc in alijs [ciéus,vt fupra diximus s vndc (icut in Í h.iofophia naturali ponitug fubieétü corpus naturalc, quatenus natu rale;in Met.ens vt ens,in logica quoq.erit inftrumentü (cicadi, quatenus tale, hoc eft quatenus habet virtutem faciendi (ci te,vimq. dirigendi, ità .n. (pecificatur ró formalis,sn quam cófideratur, et perg de ipío dirc&tiuicas,ve lut propriay& ade  quata   poteft demonítrari . Scd adueríus pofitam conclufioncm obijcitur Primo ptobádo rcs ocs,vc! vo ces,aut entia rónis cffc (ubiectuu: in lo gica, Tum quia 1. Elench.c.ij.X 1. Rhet. € 1. et 2.docct logicam non vcríari circa rem aliquam dcterminatam,lcd circa oCs te5,& 4. Met.tcx.5.ait Diaic&icam labo rare circa omne ens, ficut. Mer, crgo res ipla fanc fübicétii T dcindé arguit Au reol. pro vocibusomneslibri logice in choanrur à vocibus, liber jradicam.ab  jiuocis,& vmuocis,lib.de luterpà a0... minc,vcrbo, et oratione, lib. ve(olurorij à definitione (yllogifmi pct orationC,er go logica cft de voci gatenos cxyref nitionem;diuif;ionem,argumentationé et li quzaalia unt infirnmenta rc&té co isenim Door cit.enu ics inftrumét fciédi Aes tantum tria reccnícat, non idcoexclude   fiuis conceptoum . Tum demum ad | ro dere intellexit alia minoris mométiinflru  bandum cns ronis aliquod effe lubicéui probari pot rónibus allatis pra ccdéti ac mcenia, fed ita locutus eft, quia illa tria : $üt generalia et principalia quedà infttu   uc.quibus ofiésüeti logo pati HS [115 tcale, fcd obie&um rat:onisexpofcere. 3€ Refp.Arift.t, Elcnch.& Ehet.vo luitfe (oluz» Dial ecticam quanti ad vsü yer(ari circa omnes rc$,X ad ni Dim cer tum genus con(lringi,quia in oibus (cien ijs (yllogi(mi exercecur;& in bunc (ensü etiam explicari potcft 4. Met. s. laborat n. Dialcéticus circa omac ens, ga ojbus rcbus applicantur inftruméta logica,idco quc dicitur [cicntia cóis, ita innvar Scotg. 3.vniucrf. Ad 2. Arift. coníuluó inchoa uità vocibus,quia voccs [uot inflrumen ta manifcflatiua coceptuuim, boc autem non cí(t agcie per fe dc yocibus, fed. per accidens, 10 ordine ad aliud; Accedit, quod hic e(t (ccmo delogica (ccüdum fe confiderata,nop aurem v; ab Aufl, rradi ta. Ad 3.rc[p.per idem, quod rónesalla tz art. prz ced. procedunt de logica Arií 4e cum tradita (it per terminos. fccun acum intcorionum, vtiq. ex modo pro cedendi Artíficis, fibi vendicat aliquod ens iónis pro obicdlo,"non ramen ex na tura tei,quia finc (ccuadis intenciopibus adbuc poffet logica inttitui. At rurfus in ftat Aurcol.cic.pro vocibus;g cft primo fubicétum veri, et (alfi cit (ubicé&tü inlo gicaquia verum; fal(um func pa tlyoncs gencrales à logico coniideraue, (ed ora« tio, vt cxprefhua conceptus ctt fübiectü, veriy& falíi ergo, &e Relp.ar ntum in primis euam contra Aurzo]. militare, quia gana vocem tantom complexam cie ictum in logica, nam hzce(ola ak poteft eflc fubic&um veri,vel falli, et ta men Aureol. ccnet voccm jin cói ad come lexam,& incomplexan efie tubic ctum; indé maior cil fal(ayquia vcri, et fal. fum non (unt/paffioncs adazgaatz logices qua pracipue verfacur ; etiam cit ca mitasem diícucíus, ninor etiam eft man €a, quianon conucniunt prin;ó orationi vocaliíed mentali cx p.p. Iuttit,n. $4. $ccüdo obijcit przieuum Aucrlapro fci bans ioncs intel lectusquatenus di Fapbilre Ü ciciin Tü quia ficut opc rationes uutellectus, quarcnus talcs 1.» €ant ad. phyücam, fic quatenus dirigibi lcs pectát ad logican;,f.d (1 in logica co fid rant non vidciut quom. odo 1« duci uw ad initrumchte dice ctiuapüo OQ ; Soudflis Proem. de Nara Logica, peraciones (unt propter inftrumenta, fed inftrameata propter operationes, media ver reducuntur ad finem, et aon finisad media,ergo operationes,quatcnus dirigi  biles crunt obie&um, Tum 2.quia in alijs facultatibus organicis cxperimut non 1a ftcumenta etie obicétum, fcd operatia nc$,ad quas infttumenta ordinatur ; fic jn artc (cribendi non calamus;fed (cripta ra,ad quam ordinajir,cft obiectum, in ar 1c pingendi nó penicillus,(ed pi&tura, ad quam ordinatur,in medicina nonpharma Cajlcd (amicas, vel bomo fanabilis,ergo pa ricec in logica. Táü 5Ethicayqua tradit re gulas,& praecepta dircétiua operationum vo].ntaris,no haber pro obicéto tales re gulasu& przcepta, (cd operationes volun tatis ad quas ilJa ordinantur ergo pariter in logica. Tum tandcm; quia logicajdocet definue diuidere, et rócinari,[ed hac süt operationes intclle&tus;immo affercre de finitionemydiuifionem, et argumentatio nem cffe (ubic&um, eft ponere ipfafr opcrationcs intelle&tus,nam definitio, di uifio,& argumentatio mon funt, nifi ipfi met eucio ride apprehendendi iu dicandi, et di(cuitendi, 77 36 Reíp.concefio eriam opet intelle&us, quatenus dirigibiles, à. Mg Eqs cas,vt fic, menta, per qua: dir rccduci let A pina ng 3gica prii conlideratum ; quamuis. n, inftrumet fint propter opcrationcs inf i rese cotta fe.  Beadequato LogabieloAriiculus 111. ángratiam demonftracionis, Gc in li.Phy fic.corpus naturale eft propter moueri. Quia habet principium motus, et quietis, nec tfi corpus naturile ponitur ad. motü ruso oria adobiedtum ibi primo: confi »X fic inmultis alijs . Ad 1.facukatesorganica;alic (uot fim "s organicz qua nimirum ita. Circa. ftrumenta vetfantur, et nor attingant opus, ad quod illa ordinantur, fed facul gatcs.i libi r » vti fc habet ÉKcencfa&iua reípeQtu equcficis., fctraria: refpectulignariz; gnaria refpecturnauti cz, et lic de mulcsa!ijs; alie sür,quia ita. dc inftrumentis azunt,vt etiam artingant opus, ad quod.ordinantur, quar proinde miniftre hmpliciter appellari non pofsüt, quíaalijsnon famulantur,ncc fimpliciter inttrumentariz, quia etti de inflrumentis. nt,non tfi vt alijsca [ubmini (t ré, fcd vicifdem ipíemet wantur ad illud. idem Opus perficiendüuità (e habenr fcri proria, i&ocizymedicina, &c..quamuis igitur in bcakgtibas orgamcis fecundi is nó in&trumenta,féd actiones, ad quas ordiná tur; nt obic&um; tfi in facultatibus pti mi gencris in(trumenta folum funt obie €tü,nona&iones,quz à rali facultate non ms cote La en apsedo! argu mento a(fumpta, fcriptoria.in: à y medicina, &c. (unc arce chic  logica veró;primi: vt oftenfüm  Ad negari poffet operationes volun» tatis, quatenus dirigibilesetle obicéum: in Ethica; cum potius it homo;quarenus. bcabilis, vt innait Scot. q.3. Prolog.ad 3.. 1.3.Conceffo tà hoc;,negari debet pari. tas alfumpta:de Erhica,& log.quia Ethic. non (olümtradit regulas, &.pracepta o geracionum voluntaus, verumtiam elici ué attingit: operati i E" logica vcró: nonita fe gerit circa opera "DEM, lugiertoce denke, Guo kir ica. docer definire; diuidere. I& rócinart idecaliter ufi, quatenus tradit niirumentadire&bua apprchéiionisrudii PsC cmi usjqua st definitio, diuifio,. Catgumentatio; cx quoequitur porius. T Burüricica diflmeicon vclüt obicctam,quam circa.eperationes; Cüm vcrb dicitur;i flhzc non cffc nin ipfos a» ul 4 I facio conicepcus f. 165 &us intelle&us apptehédendi, iudicandi, &c.refpondemus dcfiniuionem, diuifio nem,& argumétationem dupliciter fumi poffe,vcl formaliter quatenus funt actus, genus apprehendimus,iudicamus, et di currimus;vel obicétiué, quatenus funt in ftrumenta quzdam dircétiua aGtuum in tellc&us sin quod'munusterminare pof funt actum intelleé&us, et tanquam obice. Ga fcientiam conftituere, fi primo modo confidcrentur, vt/q coincidunt cum ope rationibus intellectus;fed nó fecüdo mos do;jin quo tantum hic de illis loquimur. Tertio adidem vrgct. Ouuied. contt, 2.log. punc. r,à nu.18. probanslogicam primario, et per fc non agere de conce ptibus obic& uis. fcd tantum fecüdario y quatenus hi funt obiectum formaliü'; lo gica immediatiusagit circa cóccptus for males, $j circa obicé&tiuos, ergo &c. Pro batur atiumptum;conceptus obic&iui re fultant ex formalibus,& catenus potett il lis, aliqua regula przícribi,quatenus for malibus prz (cribiturcum.n;in (cipfis nó fiantfed tátum in formalibus, ex quibus tcíultant, fic infeipfis dirigi non poflunt, fed tantum in formalibus,crgo immedia 'tiusagit S aes dc cóccptibus formalibus, "quam de ob:e&piuis. Conf. eatenus pote ft agere de concepubus obictiuis, vt füb« funt formalibus, et dc illis pracepta tra» dére;quatenusab ipía fü, ledc onccptug obicctiui:,. vt disci tantum fiunt à logi Ca, quarenuszab ipla fiunt formales, ergo tantum agere poteft. de: conceptibus. o bic&iuisvt füb(unt.formalibos,quatenas agit de formalibus, maior. Gemma tradereniur precepta. de illo: quod fieri nequit; et fin;iliter minor, Conf. rurfus y Conceptus obicctiui,vt dire étisfeu vc for malibus füblunt,j'et tc noo fiuntled'tan tum rcíuültant ex formalibus;.ficut deno ginatio vifi refultat « x wfione,& catenus tancum poffunt bené,vcl malé fieri) qua tenus bcné, vcl malé fiunuformales, ergo: tota dire&tio eó debet tendere, vcr fiant formalcs,. quibusrcété a&tisobie Guuosefle dircóos ncecile eft.. Demum ivo esu per cwn do ccor uod facio. à tantetn ; Ass |  i lo gica s 184 ta doceor cir&a conceptus formales, um quia logica docemur dcfinire, diui dere, enunciare, difcurrere, quz omnia confi (tua in operationibus nofi intel lc&us. d Kefp.in hacargumentatione magnam effc confu(ionem, et vocabulorum abu (um; tiam per conceptus obie&iuos intcl ligit definitionem, diuifionem,& di(cur fun obiectiué fumpta y. inepté vocat hzc inftrumenta directa,& regulaca per con eptus formales, nampotius res é contra e hàbet, quod.hac fumt infltrumenra di re&iua,& regulatiua conceptuum forma lium, vt conttabit ex infrá dicendis dip. 1.q 1r.cóceptus. m.obiectiuus eft,qui diri  git a&um pofteà eliciendum;(icut.n.qui bet artifex, vc opus fuum rcété efficiacy prius illud mente przconcipit, qualiter fit efficiendum cogitando rcgulas,& pre €cpta tale opus Wt fic iotelle&us yt rcé&té definiat, et difcurrat;confiderat zcgulas, et praccpia definitionis, et di fcuxfus, &. virtute huiusnotitiz, et có eeptus obiedtiui re&té deindé elicit, et ef ficit a&ualem dcfimionem,& dilcurs ; non ergo conceptus formalis dirigit, Sc regulat obic&iuum, fed é concra ; Rurfus falsi eft coceptü obicétiuu refültare ex cóceptu formali, quia nÓ actus pracedit obic&it, (ed obiectu przferzim motiuü., et meníüratiuum 'actus. pra&cedit actam ápfum;hoc animaduerté placuit,vt pateat uoncs ip arguméco alfümptas nó ellc abíoluié veras, vc proferuntur y t& oe «per folam negationem: propoficionü vi dcamut velle argumentum ditíoluete, ad. emen per. conceptum obicdiuum doo iniclligi poffeyniaucte et entitatem i bici: dcnomipationem ip(am era  i et obiecti, quatcnusa&u obicitur in. teilectui;sih primam conliderationé pla. num cít conceptum obic&iuum prace dcre formalem;quia hoc paéto iam.ficat obicétum conce pribile, (ed in alio fon(a vtid. cóc epujsobic G iuusrefuitat ex for mal: quia fignificat obicétam actu con ceptum, Íeu.vc actu lubeft conceptu for mali;Cum ergo io ar gumento, ciak.j.can firmationbus ait Ouuied. conceptum o bic&iuum relultare ex formali jac per ip ' Queflio "Proem.de Natwa Logica : (um regulari, et dirigi ; fi id intelligit de. conceptu. obiectinoin primo feníu, cff omnino falíum,fic.n. potius cóceptus for malis fit ex obie&iuo, et per ipfum men. furatur, ac dirigitar ; fi veró intelligit de. conceptu obiec&iuo in alio fe rum dicit,at non in hoc fcn(ü dicimus in flrumenta (ciendi obie&iué fumpta effe fubie&um in logica;& per banc ini patct ad argumentum cum fuis confirma, tionibus, et dignofci poteft abuíus mal. torum vocabulorum, quam ibi habet hic Auctor, . Deindé folutio ipfa, q inibi Ouuied, innuit ad hoc argumentum, (afficere Íct,nam dici poífet co argumento proba ri a&us pra&ticos logicz tantum tendere Circa conceptus formales, daritamcen in cadem logica alios actus [peculatiuos, g, ver(antur immediaté circa conceptus o.  bicctiuos, hac itaq.folutio fufficienseft y quia coníonat do&rinz (upra tradita de. logica docente, et vtente, nam] tens cít, quz a&ibus.(uis practicis. " immcediaré IcGasoperationcesinelledus   decens vero non elicit ilasoperationes,   Íed fitticin, (ola contemplatione regula jumyquibusiliz dirigi valeant. Verü hác luioncm icijcit Ouuied.uia nullus a €&us fpcculatinuszepcritur inlogica, et quando hi datéur in ipa, immediate fog. ea males couceptus intucbuntur, 9 fic pro bat5logica non fpeculatur res,lecundum: Ác [umptas,fed formaliter quatenus ditc &ss,crgo idygy formaliter Ípeculato cai ü dire£tiosled directio ipfarünihil a liud efi,g formaicscóceptus, à od bicéta cXtrinfccà directa dicüur crgo €p formalier logica immediate CE tur, tantum cft dire&tio conceptuum. o bicéttucrum;qua non diftinguiuc ceptibusformelibus, Scd hec ip(a impue atio rui fus confundit terminos, et nis i| concludit, fatum namq. afiumitdu : Pettoquod [a dentur in logictacm cculauui, et quod ifti non immediat vcrientur circa conceptus obicétiuosin fLrumeniocum fcendi ; vndé ad ant dcns dicendugi cft isetpiocdpete ue cula rcs (ccundum fe fumpta, nonta men (pcculacui cas, quatepus dizeGras. y : proprié nüvtiq.ve.   | ogiav. X h ? ys nn $ e £A Al uh 37 ^ De adesüato Logica olieflo, c/frtkculus H1. E loquendo, fed quatenus dirigibi ' les,fic idjquod immediate cótemplatur, funt inflrumenra (ciendi ; quatenus dice €tias; et quando etíam concederetur, id iod immediaté contemplatur, effe dice Sion ipfam, falfum eft hanc effe dirc ionem cóceptuum obie&tiuocum, quia vt di& am eft, dire&tio immediate cadic fnperipíos adus formales, et hec exetce tur attendendo ad tegulas bene definien di,diuidendi,& di(currendi, quz docen tur in logica, vndé omnes fcré jppofitio tics in argamento affumptz (unt falíz. 37 Quartó obijcit P. Fuentes cit.ar.ó, agumenttio fola,teu fyllogifmas e(t ve «6 modus, et inflrumentum (ciendi, quia habet vim ilatiaam,non autem deé&nitio, et diuifio, ergo folus fyllogifmus € fubie «&ü in logica sra fe: Probatur a(famptá ; nam definitio, et diuifio, etiamfi fup nantut ad (cientiá, non camen modá (cié di tribuunt, nifi quatenus vi fyllogiftica diriguotur;patet in hac definitione, Ho mo e$t animal rationale,qua ticc (cien tia c(t, nec poteft modum (ciendi tribue rc,niti ia fyllogifmo con(tituatur hoc mo d awniététiGifeniial rationale,Pe £rus efl bomoyergo efl animal rationale, ergo definitio non eft proprie inftrumé «am fciendi,R e(p.nos hic nó accipere in ftrumentum(ciendiintanto rigore, fed iuxta communem loquendi modü Sum muliftarum qui illad definiunt, quod fir oratio mapifefLatiua alicuius ignoti, quo modocüq;id fiar,finé pec vim illatiua,fi ue alio modo, et nominc modi fciédi in telligimus viá quandá di in&te cognofcé di id, qp antea cognofcebamus confuse, quo fenfu definitio,& diuifio fant in(iru menta (ciendi, vt magis patebit difp. feq. PR | etit upeeffeutia Logic, Jn fit. fcientia. 38 Q'Ex genera notitiz intelle&ualis ; i; u&s precipue dc habituali, tra Ee Ari ea mre irme p notitia primorum principiorum,qut boeistails tus sfebtirar cx la termino rü apprehenüone abfque difcurfu; (cien tiam que cít notitiaccrra» et uidens de I 4 185 obie&o neceffario habita per. difcurfum (yllogiflicü, fi proprie (amatur, vt de ea loquitar Arift. r. Poft. c2. Sapientiam, redis notitia rerum pra tanti (Timarü' maximé vniuer(alium, vnde Metaphy (ica dicitar proprie fapientia 1. Met.c. r. Prodétia, que eft nouda directiuaactio gum humanarum, vt bené fiant in gene te moris, et laudabiliter. Artem, qua eft habitus cü cationc a&iuus, vcl factiuus., et Opinionem ;quz nócfít notitia certas et cuidens ac de obicc&to neceffario, ft probabilis& ob(cura, ac dere contingé   ti. Vt ergo quidditatem,& nataram logi cz atiidgamus,videndü c(t (ub quo horü habituam intelle&ualium. contineatur, Quod.n.quamplores a(ferüt,vtc Zab.lb. 1.de mit. Log. Balduinus q.7 .Niacr q.ij. Chyp.Zimar.in Tab. verb. t bfurdum cft logicam ad mullum ex his generibus pcc tinere, (ed efe. peculiare quoddà o notitiz,quam vocant habitum,feu facul tatem inftrumentafem, et mod (ciendi, ex hoc ipfo rcfellitur,quod mácá faciunt, et infafficicnté diuitionem ab Ariít. cir. de €  intelle&ualibus vt fuse proícquitur Faber theor.1. cap. 5. ; Neque ad rem cft ; quod pe^ exco gitauit Auet(aq. t. Log. (e&t.s, vt aliquid noui videretur afferre, quod nimirü Lo gica inaliqua fui parte eft e(sétialitec in tellc&tus, qui continet quaedam princi « pia ex terminis ora, et per (e ftatim euis dentia, caq; tradit in otdine ad dirc&io n€ noftra coguitionis ; et in magna par tecít effencialiter opinie:nam ca, quz fa» fins, et acrius perira&átur in Logica,funt illa, quz in difputationem veniunt, qua au &oritatibus, ac rationibus probabili: bus tranfiguntnr,& varijs opinionibus in partes contrarias refoluuntur, nec ha betar certitado, et ctiidemia veritatis, ficut ad (cientiam requiritur, vndé in his omnibus logica eft opinio, non fcientia ; concludit randé effe vere, et i£ (cien tiam quantum ad illas vetitates,& come slu "erepti quas ccrtà ; et eui denter probat . Sane inurilispror(us e(t. hic labor Aucrfz, et minime noceffsri s; tam quia ita quo:] ; res fe habec inceteris fccntijs,qualibec.n. fua principia habet pe 166 erfe nota; et in quacunque plora proba iliter difputátur 2b Aucteribos jp vtra Que parc: tum Guía quando proponitur ueflio de aliqua facultate, anfit Ícien tia, fern o inflituitar non de notitia prin cipiorum primorum in ca facultate, fed de notitia conclufionü, et querimus,quo modo proccdat ad probandasillas,& ex' tali yrocc(lu arguimu$,an fit (cientiayvcl opinio: tum tende quia códitienesfcien tiz,quz ab Arift.infinaantar 1. Foft.tex. . et 6. Ethic c.3. ad tresreducuntur, rate fubie&um, quod illud (abic&um babeat paff;ones, et cy hae demonflrétur de illo pcr caufam,eirgo eo ipfo «p aliqua facultas habet hzc omnia, licevalia quar dam quazfita minoris momenti in ea fa. «ultatc cadant fub di(putàtium opinione, abfolute ramé (acultasilla dici deber fcié tia,qna ratione etiam Auerfa loc. cit. có. claudit Logicam abíoluté dici debere (cié tiam,& ità cfl loquendü in caeteris (cicn tijs, etiamfi multas contineant cóclufio ncs probabiles, vt bené notát Atriag.di fp. 3.Log.fect, 2.& Onunied.cotr.2.puc. 3. . $9 Extant itaque in. hac re quatuor placita,duo extrema, et duo media: Pri ma fcntentia extrema cfl eorum, qui ab fcluté negant Logicam tàm docété,quam etenrem cíle íÍcientiam Eo rcícrütur Simplicius, Amonins, Philoyonus, et a lijvetcres,quos fcquitur Villalp.q.5 .pro cem. nda extrema aflerit vtramque eflc (cientiá,'ira Murcia q.3. proc m. Di dacus à Iefu q.5 .Cauero dilp.2 dub.4.& alij moderni . Tertia media vtentem 1L0 | ait efle fcientiam, nó quidé diftin am ab alijs (cientijs, fed; eflewariasip fas (cientias, docétcm vero, quz preprié eft logica ab alijs (cientijs vnd Sg dt e(fe (cientiamita Zab.loc cit.vbi tcftatur hanc ctíe comunem Grzcotáüjfententià . Qyuartatandé media, quz eft Latinorum : coatra ee vtentem Logicam nó e(Ic fcientiam, (ed potius artem, bene ta : mesdoli ita Scot. t.vniuer(. qué fcquontur $ z omnes Maur. Anglic. Sarnan. Brafauol.ibi, Faber thcor. 1, Fué tcs d» f» diff.vn.ar.3. K Occus q. 1 prooem, et Tatar.tenet ctià D. Tho. 4. Mct.lcé&.4. cii (uis Sot. Sanc. Mal. Cópluc, Scd inter  Z)ueflio Proem.de Natura Logic  iftos adhac quzftio eft, an Logctdoinr] f ulti namq,   fe quoad oés partes fit (cictia, m Topicam excludunt,co quia procedit ex cóibus ; vnde hac rauione nolnot cam ap pellare docéteos, fed vtentem, et in hunc Ícn(am Scotiftz quamplures Scotíi inter pretantur q.t . vniuerí. quando ait Logi €á vtentem non efle fcienriá, quia proce ditex comunibus, ita Sarnan, et Fab,cit, 40 Dicendum ett, logicam docentem quoad omncs fuas partes effe (cientiams nonartem,vtentem vero artem, nó (cié  tiam: Ita Scot.q. 1, vniuer.& q. 5 .Elench, vbi Maurit. et Anglic. Probatur at pri mo, quod fit fcientia qnoad omnes par tcs, quia Logica demonftrariué procedit ad fuas condlufiones probandas, non fo» fum in parte analyrica, fed etiam in topi ca, et loj hiftica,nà vt Maur.ait,ita pro babilitas dc fyflogifmo diale&ico,& ap» parentia de ophi ftico, et neceffitas illa tionis de (yliosi(mo fimpliciterfumpro   demóftrátur per propria procedere cx. necceffarijs S rilogitia demóttratiuo, ergo quoad omnes partes efl veré fcientia. lrobaturaffumprumex 2" Scot.q.3. Elench.ita enim bene oftéditur apparentia de fyllogiímo fophiftico, tan uam eius pafTio, per ynitatem wocisin allacia zquiuocauonis, tanquá per pro« prium mediü, (icut riibile dc homine p.  animal rationale, ita ctiam per propri mediü probabilitatem demonfítrat conftans ex probibilibus preniffis natus. eft infcrre conclu(ionem probabilem, fie.  cut conftans ex neceffarij$ patus eft in fcrre neceffariam, cá ergo do&tripa, quá. Logica tradit de (yllogifmo probabi E umc  à probabilia ded logifmo Topico, quía omnis fyllogifmus N " ) "ut í o ve x Net ? apparenti in Topic.& .n0 fit. pro». bolilis Ac gitio( aed eerta euidens,ac   illa,quami tradit ip.patte apalytica de des monítratiuo, confequens eft,vt Logica docens quoad raf pis fit (cicntia proprie dicta,quia fimili etià modo pro». bat qued vniuer(ale pra dicatur de pluri basquia sd in multis, quod dcfinitio eft; ftatiua quidditatis rei, que coftat egest deni Icio  Kefp.Zab.cit.c.3. quód licet doctrina Logica dicipotlit Siena cspicodo (ui£c, tiafh pto coenitione certa, et euid&ti ac  cm ex vi fyllogifmi necefsarij; et cui dentis;tamen nequit proprie dici (cien tiajquianon elt de obic&to j 10,8 &terno,vt ad (cientianr cxigitur r. Poft €. 24quia verfatur Circa (ccundas intétio fies,quz funt merécontingentes, et tan diu funrjquandiuab intelleGu fiunt. '" 4r Fabercit.c.3 vt oft omo. do ctià cnria racionis fint íuo: modo. ne celsaria; diftinguit tres gradus neceffita tis,in primo ponit (ubftantiamyim 2.acci dentiayin 3. intentioncs logica les;quas intantam vültefse nece[sarias ;, inquantum fündamencunr habent in rc bus,& mon perperam. finguntur ab intcl le&u noítro,in quo diftinguuntur à fig mentis, quod ibi longo fermone decla: fat.Sed euaíio: Zab.varumvalet,& Fabet laborem aísumit voltarium, quia vt do cet Do&or 1. d.3. 4. 4. non exigitur. in. Obiccto fciétiz niece (Titas incóplexa, nec: dc tali loquitur Arift. alioqui nec Philo fophia, mmo nec vlla cognitio: de rebus: ercatis poísec habere rationem (ciétia,cü omnes (int corcuptibiles, et (oià de Dco. fcientia torct, fed (ufhicit neceffitas co | plexa, .i.neceffiras connexionis. ajicuius: predicai cam eo,& talis neceffitaslocü quoque habet in entibus rationis,. et (e cundis intentionibus, namrdt ipíisenam formari poísunt propofitionesgrernz vc ritatis comungendo:cua» cis predicata, quz ipi: s necefsario competüt, et talibus: propotitionibustota logica eft plena ; vt quod Genusgradicatur de pluribus. fjpe cic di ferentibus de quocunq; dicitur (u bicétüm dicitor quoque pradicarü.Cui: accedit; nftàt ía Lab. procedit ecd. foltim fn logica Atift.qua ett de fecundis. . imeimiónibus, nonautem in logicá abío liiéfümptas et ex natura rer. quo fen(ü. agit dc inl'rumencis fciendi realibus.. " Relp.alij;nonfüfficeread (aentiam ;, quod fit cogaitiocerta, X cuidens, et de Obic&o ncceísario habita per demóftra tionem;fed adhuc eíse debet ob (olam ve titarem;in qua fittatur,at logica ordina 1ur ad opüs.nimi nimirü ad cfliciendas rc&tas. eperationes intcllectus.Sed hec ecià cua fo nulia eft, quia hzc nonett conditio. 167 fcientiz abfolaté (amptze, vt patet ex 17 Poft.c. 2. (ed (antum fcientiz fpeculati uz, et hzc.ip(a ordinatio ad aliud non  Ampedit, quinaliqua cognitio fit (cien tia;alioqui nulla practica foret fcientia . 41 Sccundo probatur logicá docenté nópofsc dici artem ; quia vt colligitür ex Arift.6. Echic.cap4